مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ دی (جدی) ۱۳۰۳
نشست ۱۰۰
صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه چهارم برج جدی ۱۳۰۳مطابق بیست هشتم شهر جمادی الاولی ۱۳۴۳
مجلس دو ساعت ویکربع قبل از ظهر بریاست آقای موتمن الملک تشکیل گردید.
صورت مجلس یوم سه شنبه دوم جدی را آقای اقبال الممالک قرائت نمود.
رئیس – آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه)
حاج میرزا عبدالوهاب- بنده بعد از تصویب صورت جلسه عرض دارم.
رئیس- آقای حائری زاده (اجازه)
حائریزاده –آقای آقا شیخ هادی شیخ الرئیس را جز غائبین بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه ایشان گرفتاری داشتند ومن هم از طرف ایشان استخاره کرده بودم. استدعا می‌کنم امر باصلاح بفرمائید.
رئیس –از کمیسیون تحقیق می‌شود بعد اصلاح می‌شود آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه)
حاج میرزا عبدالوهاب –چند روز قبل کاغذی در این جعبه بنده بود (البته در جعبه‌های سایر آقایان هم که در اطاق خارج هست بوده) این کاغذ تظلم ورثه مرحوم حاج دبیرالدوله بود بنده خواستم تقاضا کنم که دولت از این قبیل کارها جلوگیری کند در صورتیکه اینها رفته‌اند وبعد لیه تظلم کرده انداز مدعی‌های سر خود نروند ملک مردم را تصرف کنند هر طوری که عدلیه حکم داد همان طور رفتار شود والا تا عدلیه حکم نداده بی خود چند نفر دورهم جمع نشوند وبروند توی ملک مردم بریزند این ترتیب تولید هرج ومرج می‌کند تقاضا می‌کنم از طرف مقام ریاست بودلت تذکر داده شود که از این قبیل کارها جلو گیری نمایند
(گفته شد صحیح است)
رئیس –آقای طهرانی (اجازه)
آقاشیخ محمد علی طهرانی –چون آقای وزیر فوائد عامه تشریف نیاورده‌اند بنده عجالتا عرضی ندارم سوالی از ایشان داشتم
رئیس –آقای کازرونی (اجازه)
کازرونی –مدتی است چند خبر از کمیسیون عرایض راجع بمرخصی آقایان وکلا نفیا واثباتا صارد شده وچند وقت است معطل مانده تقاضا کنندگان هم مکرر تذکر می‌دهند یعنی منتظرند که تکلیفشان از طرف مجلس معلوم شود خواستم استدعا کنم اگر چنانچه مقتضی باشد جز دستور امروز گذارده شود
رئیس –دو نفر از آقایان نمایندگان از نمایندگی استعفا داده‌اند استعفا نامه‌هاشان قرائت می‌شود یکی آقای دبیر اعظم است یکی هم آقای حاج عزالممالک
(استعفا نامه آقای دبیر اعظم بشرح آتی قرائت شد)
- مقام محترم مجلس شورای طهرانی اشخاصیکه بجریان زندگانی بنده سابقه دارند میدانند که بدون پیرایه وریب وریا خدمت بوطن همیشه‌اید ال مرا تشکیل داده ودر این راه انچه توانسته‌ام ومقدورم بوده مضایقه نکرده‌ام نظر باینکه خدمت بمملکت در هر شور ا وهر مقام یک سان وفعلا بامیدیکه شاید در خارج مجلس بهتر بتوان خدمات منصوره کسب موفقیت نمایم ونیز بامیداینکه کرسی خود در مجلس بلا تفسیر از خود تفویض نموده باشم لهذا از همین مرکز خوزستان استعفای خود را از نمایندگی تقدیم مقام محترم ریاست مجلس نموده وپیشرفت مقاصد ملی مجلس را قلبا از خداوند مسئلت می‌نمایم دبیر اعظم.
رئیس –استعفا نامه آقای حاج عز الممالک قرائت می‌شود.
یاسائی- بنده قبل از قرائتش اجازه می‌خواهم.
رئیس –بفرمائید.
یاسائی – می‌خواهم تقاضا کنم قرائت استعفا نامه ایشان بماند برای جلسه دیگر.
رئیس – خودشان از من تقاضا کرده‌اند قرائت شود (اینطور قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
شیدالله ارکاته بانهایت تاسف استعفای خود را از نماندگی مجلس شورای ملی تقدیم این مقام منیع داشته موفقیت آقایان نمایندگان محترم را در خدمات ملی از خداوند متعال مسئلت می‌نماید عزالممالک
رئیس –آقای امیر حشمت (اجازه)
امیر حشمت عرضی ندار م.
رئیس –آقای وکیل الملک (اجازه)
وکیل الملک بنده هم می‌خواستم تقاضا کنم که استعفا نامه آقای حاج عزالممالک قرائت نشود که قرائت شد
رئیس –آقای ناصرالاسلام (اجازه)
ناصرالاسلام –بنده هم همینطور.
رئیس اقای یاسائای (اجازه)
یاسائای –عرض بنده هم همین بود.
رئیس- در ماده چهارده بودجه گویا مذاکرات کافی شده است حالا باید پیشنهادات قرائت شود در تعقیب راپرت ۳۲مخبر کمیسیون گویا یک پیشنهاد دیگری کرده‌اند آقای عمادالسلطنه این پیشنهاد که کرده‌اند از طرف کمیسیون بوده است؟
عماد السلطنه –بلی مربوط بجز اول ماده چهارده است واز طرف کنمیسیونهم هست
رئیس- آقای معتمدالسلطنه پیشنهاد جنابعلی گویا دیگر مورد ندارد
معتمد السلطنه –بنده مسترد می‌دارم رئیس از پیشنهاد ثانی مخبر کمیسیون مطلع هستند؟
بعضی از نمایندگان -خیر
رئیس –قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
در تعقیب راپورت ۳۲ قسمت ۱ از ماده چهارده را بطریق ذیل اصلاح وتقدیم می‌نماید. عمادالسلطنه
۱-مقرری رتبه اول مستخدمین کشوری سی ودو تومان ومقرری رتبه اول قضات چهل و پنج تومان
رئیس –همچنین پیشنهاد شاهزاده محمد ولی میرزا دیگر مورد ندارد.
محمد ولی میرزا –اجازه میفرمائید توضیح بدهم.
رئیس- با این پیشنهاد اخیر کمیسیون دیگر پیشنهاد جنابعالی مورد ندارد.
محمد ولی میرزا - صحیح است.
رئیس- همین طور مال آقای داور.
داور- بنده اصل ماده را بشکل دیگری نوشته‌ام.
رئیس- آقای مشار اعظم چطور مسترد می‌دارید ؟
مشار اعظم –خیر.
رئیس- پیشنهاد ما قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای داور بمضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم ماده چهارده بترتیب ذیل اصلاح شود:کلیه وزارتخانه‌ها مکلف خواهند بود که بودجه تفصیلی خود را با در نظر گرفتن قانون استخدام تهیه نمایند.
رئیس –(خطاب باآقای داور) بفرمائید.
داور –این پیشنهاد را بنده قبلا داده بودم پیشنهادی هم در همین زمینه آقای مشار اعظم تهیه کرده‌اند که آنرا هم بنده امضا کرده‌ام این پیشنهاد برای این است که یک قسمتش راجع به حداقل حقوق است که خود دولت وکمیسیون بودجه بالاخره قبول کردند وهمان سی ودو وچهل و پنج تومان را معین کردند قسمت دیگرش که بادر نظر گرفتن قانون استخدام است برای این بود که جانشین سایر فقرات ماده چهارده بشود فقراتیکه در ماده چهاردهم بود در واقع تفسیر قانون استخدام بود وما خیال کردیم بجای این که یک فقراتی در ماده چهارده باشد که قانون استخدام را تفسیر کند اگر بطور کلی این قسمت را بنویسیم که بادر نظر گرفتن قانون استخدام بودجه وزارت خانه خودشان را تهیه نمایند بهتر باشد چون در راپرت کمیسیون نوشته شده بودجه را باید بادر نظر گرفتن اصول ذیل تهیه نمایند ودر ذیل آنهم چند فقره نوشته بودند بنده بجای (اصول ذیل) پیشنهاد کردم: با در نظر گرفتن قانون استخدام تهیه نمایند وگمان می‌کنم انیطور بهترباشد. حالا اگر قانون استخدام خوبست یابد است کاری بان ندارم ولی مادام که بقوت قانونی خودش باقی است باید رعایت بشود. یکی دیگر از مسائلی که در ماده چهارده بود مسئله رتبه‌ها وحداقل حقوق بود که از ابتدا سنه هزار و سیصدو دو در نظر بگیرند وبنده چون با این دو قسمت اخیر ماده هم مخالف بودم پیشنهاد حذف هم نمی‌توانستم بدهم این بود که ماده را باینطریق نوشتم وتقدیم کردم که هم مسئله یا که نوشته شده از اول ۱۳۰۲ منظور شود وهم حداقل حقوق از بین برود.
رئیس –چرا ممکن بود تقاضای تجزیه بکنید.
اخگر- بنده تقاضای تجزیه می‌کنم.
رئیس-چون یک قسمت از پیشنهاد ایشان عین راپرت کمیسیون بودجه است لذا بان قمستی که راجع به قانون استخدام است اخذ رای می‌شود دوباره قرائت می‌شود (مجددابشرح سابق قرائت شد)
رئیس –رای گرفته می‌شود بقابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی که قابل توجه اش میدانند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس –قابل توجه شد پیشنهاد آقای مشاراعظم دیگر موردی ندارد.
مشاراعظم- پیشنهاد بنده هم همین مقصود ر امتضمن بود منتهی بنده ماده را بطور تکمیل نوشته بودم حالا دیر گمان نمی‌کنم لازم باشد ولی اگر ممکن است بفرمائید قرائت کنند (بشرح ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۴ بترتیب ذیل نوشته شود ماده ۱۴ میزان مقرری رتبه اول مستخدمین کشوری سی و دو تومان و مقرری رتبه اول قضات چهل و پنجتومان است و وزارت خانه‌ها مکلفند بودجه تفصیلی هذه السنه سیچقان ئیل ۱۳۰۳را با رعایت مقررات قانون استخدام تهیه نمایند.
رئیس- عین همانست. پیشنهاد آقای شریعت زاده.
تدین- ایشان غائبند.
رئیس -عین پیشنهاد کمیسیونست معهذا قرائت می‌شود .(اینطور قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم قسمت پ و ج ماده ۱۴ قانون بودجه حذف و ماده مزبور بترتیب ذیل نوشته شود ماده ۱۴ مقرری رتبه اول مستخدمین کشوری سی و دو تومان و مقرری رتبه اول قضات چهل و پنج تومان خواهد بود.
رئیس- پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال- بنده استرداد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقا سید یعقوب؛ (بمضون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که وزارت مالیه مکلف است تفاوت حاصله بین حداقل و اکثر را بکسر یکه به وزارت عدلیه و معارف وارده شده برساند.
رئیس – آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب –بنابر تحقیقاتی که آقای تدین کرده‌اند ودر این جا هم بیان نمودند وگمان می‌کنم بیانات ایشان ذهن همه آقایان را متوجه ساخته است و بطور ارسال مسلم کلمات ایشان پذیرفته شد بعد هم آقای یاسائی شرحی راجع به انحلال عدلیه‌ها صحبت کردند حقیقتا با بودن دوره پنجم و آقایان نمایندگان انحلال عدلیه‌ها (که خیلی نظریات سیاسی واساسی درش هست مثل عدلیه استر اباد و کردستان و قزوین نمیدانم چه صورتی دارد خلاصه بااظهارتیکه آقای تدین کردند چون کاملا از بودجه مستحضرند ویا بیاناتیکه آقای یاسائی نمودند و کاملا از اوضاع عدلیه مستحظرند اگر ما یک قسمت از ماده چهارده را ملاحظه کنیم از این جا یک تعاونی حاصل خواهد شد که لا اقل صد وشش هزار تومان خواهدشد این بود که بنده این پیشنهاد را کردم که صرف عدلیه‌ها بشود و آنها را منحل نکنند یعنی همانطور که آقای یاسائی فرمودند اگر سی چهل هزار تومان بعدلیه‌های ولایات بدهیم منحل نمی‌شوند نظر باین مطالبی که دو نفر نماینده محترم ومطلع فرمودند و نظر باینکه انحلال عدلیه‌ها فوق العاده مضر است بنده پیشنهاد کردم کسوریکه از این محل پیدا می‌شود یعنی ششماه وزارتخانه‌ها قبول کنند که حداقل بگیرند وصرف عدلیه ولایات بکنند ونگذارند این عدلیه‌ها منحل شود.
رئیس- گمان می‌کنم در این پیشنهاد نمی‌شود رای گرفت. همچنین پیشنهاد آقای سلطان العلما.
سلطان العلما- بنده مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای میرزا یداله خان (بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده چهارده جمله بعد از ب بترتیب ذیل اصلاح شود رتبه مستخدمین مطابق قانون رتبه ایست که با سابقه خدمت ودوسیه انها تطبیق نمایند.
رئیس- آقای میرزا یدا الله خان (اجازه)
یکنفر از نمانیدگان- نیستند.
رئیس- چون نیستند گمان نمی‌کنم بشود رای گرفت
مدرس- ربطی هم به این قانون ندارد. پیشنهاد شاهزاده محمد هاشم میرزا بشرح ذیل قرائت شد:
بنده پیشنهاد می‌کنم این جمله در جز دوم ماده ۱۴علاوه شود رتبه‌های قانونی مستخدمین کشوری وقضات با در نظر گرفتن سوابق مدت خدمت از اول حمل تنگوزئیل خواهد بود.
رئیس- آقای شیخ الرئیس (اجازه)
شیخ الرئیس- اگر چهاین ماده یعنی پیشنهاد یکی از آقایان قابل توجه شد که با رعایت قانون استخدام نوشته شود ولی این پیشنهاد بنده را مستغنی نکرد البته کمیسیونهم عقیده اش این است که موافق با قانون استخدام باشد نه مخالف قانون ولی چون اینجا دیگر تفسیر کرده‌اند لذا بنده مقتضی می دانم که نوشته شود با در نظر گرفتن سابقه خدمت ولو اینکه بعضی از آقایان فرمودند اشکال وارد می اید و اگر رتبه‌ها از اول تنگوزئیل معین شود تولید اشکالات می‌کند ومدیر کل باید ثبات شود یا ثبات چهارده ساله باید مدیر کل شوداینطور نیست مقصوداز پیشنهاد بنده هم این نیست بلکه مقصود این است سابقه خدمت آنها در نظر گرفته شود یعنی اگر کسی می‌خواهد بیک رتبه برسد یا اگر دولت یک مدیری لازم داشته باشد مطابق قانون استخدام باید سابقه اش را به بینند چیست و کسی که دیروز امده است برای مدیری انتخاب نکند این است که بنده پیشنهاد کرده‌ام با در نظر گرفتن سوابق خدمت نوشته شود تارفع اشکال آقایانهم شده باشد.
رئیس –آقایانیکه این پیشنهارا قابل توجه میدانند قیام فرمایند .
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس –تصویب نشد آقای سلطان العلما پیشنهاد شما عین همان پیشنهاد کمیسیونست راجع به سی ودو تومان سلطان العلما بنده مسترد داشتم.
رئیس- پیشنهاد ثانوی شاهزاده شیخ الرئیس هم راجع به سی و دو تومان وچهل و پنجتومان است
محمد هاشم میرزا –چون کمییسیون خودش قبول کرده است محتاج به رای نیست.
رئیس –پیشنهاد آقای کازرونی هم در همین زمینه است مسترد می‌دارند؟
کازرونی –بلی
رئیس –پیشنهاد می‌کنم چون ماده چهارده جز دارد اول بودجه از اول میزان ۲مقرری رتبه اول –۳ابتدای رتبه ۴-حداقل حقوق لهذا تقاضا می‌کنم جدا جدا مطرح و جدا جدا رای گرفته شود
رئیس –پیشنهاد آقای شیروانی ـ بشرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم قسمت ذیل بفقرات سه گانه ماده ۱۴ ضمیمه شود:
د-دولت مکلف است که نسبت بتمام وزارتخانه‌ها بطور تساوی قانون استخدام را رعایت نماید.
رئیس – رای گرفتن در این پیشنهادیک قدری مشکل است چون قانون نوشته شده است برای این که بطور تساوی عمل شود .
(جمعی از نمایندگان صحیح است)
شیروانی –اجاره بفرمائید توضیح بدهم.
رئیس –توضیح بدهید بعد ببینید مییشود رای گرفت یانه؟
شیروانی – در این جا موافقین ومخالفین این ماده تمام تکیه فرمایشاتشان این است که قانون استخدام در وزارتخانه‌ها اجرا نمی‌شود واین یک چیزی نیست که مخفی باشد. ثبات وزارت معارف در ولایات هشت تومان بگیرد ثبات وزارت مالیه پنجاه تومان ما خودمان دیده‌ایم قانون هم البته همان طور که مقام ریاست میفرمایندواجب الاجرا است ولی متاسفانه اجرا نمی‌شود و همانطور که آقای داود پیشنهاد فرمودند که نوشته شود مطابق استخدام وقابل توجه هم شد بنده هم این کلمه را بعداز آن ضمیمه می‌کنم که نوشته شود نسبت بتمام وزارت خانه‌ها بطور مساوی برای اینکه ما می‌بینیم نسبت بتمام وزارت خانه‌ها رعایت تساوی نمی‌شود مثلا وزارت عدلیه باوزارت معارف که اجزائش را در ولایات ملاحظه می‌کنیم می بینیم رئیس اداره معارف دراصفهان حقو قش مساوی است با حقوق منشی سوم وزارت مالیه این یک چیز عجیبی است آنوقت اینجا هم می‌فرمایند خیلی خوب اجرا می‌شود بنده نمیدانم طریق رفع این اشکال چیست جز اینکه در یک قانون دیگر که می‌نویسیم مخصوصا تذکر بدهیم که در همه وزارتخانه‌ها بطور مساوی اجرا شود کمااینکه تذکر می‌دهیم که مطابق استخدام بودجه را تهیه کنند در اینحال ضرر ندارد یک کلمه بطور تساوی بین وزارت خانه‌ها هم بان اضافه کنیم.
وزیر مالیه –اینجا بنده خیلی میل دارم آقایانی که این اطلاعات را دارند از روی دقت وصحت به بنده اطلاع بدهند به ببینم مثلا کدام ثبات وزارت معارف هشت تومان حقوق می‌گیرد وکدام ثبات وزارت مالیه است که پنجاه تومان حقوق دارد این اطلاعات را اگر ببنده بدهند خیلی ممنون می‌شوم زیر ابنده تصور می‌کنم این نیست.
شیروانی- هست بنده یک صورت می‌نویسم میدهم. رئیس (خطاب به شیروانی) اگر گمان میفرمائید که قوانین اجرا نمی‌شود باین هم که رای بدهید. اجرا نمی‌شود در اینصورت گمان می‌کنم نشود رای گرفت –
(گفتند صحیح است)
تقاضا شده است که ماده چهارده تجزیه بشود چون پیشنهاد آقای داور قابل توجه شده است این ماده برمی گردد بکمیسیون برمی گردد بماده اول
سلطان العلما –اجازه میفرمائید.
رئیس –بفرمائید.
سلطان العلما –پیشنهادیکه شده بود آقای رئیس التجار هم امضا کرده بودند بنده مسترد کردم ولی ایشان معلو م نیست مسترد کرده باشند. رئیس التجاره پیشنهادرا بامضای بنده و آقای سلطان العلما تقدیم شده است ان پیشنهاد خوانده نشده است. رئیس مفادش را بفرمائید. رئیس التجار را جع باینکه حداقل واکثر مقرریها برای هذه السنه باشد تاآخر سال رئیس این از بدیهیاتست. در ماده اول باید رای بگیریم بخانواری و نیم عشر اوقاف. یکنفر از نمایندگان –با ورقه باید رای گرفته شود رئیس با ورقه رای گرفته می‌شود.
مدرس –اجازه می‌دهید یک سوالی بکنم. رئیس مذاکرات کافی شده است. مدرس این سوال را می‌خواهم عرض کنم که تکلیف من معلوم شود در رای دادن چون عقیده بنده این است بخانواری که باید رای نداد معنایش این است که برگردد بحالت قدیمش عقیده من این نیست که خانواری بکلی موقوف شود عقیده من این است که باید رای نداد یعنی الان مالیه خانواری را می‌گیرد وبعوض خانواری که در سابق می‌گرفت حالا یک استراضائی هم در ولایات می‌گیرد عقیده من این است که باید رای نداد معنایش این است که خانواری برگردد بحکمت قدیمش ودیگر استرضائی گرفته نشود این رای ندادن ما معنیش این است که استرضائی گرفته نشود و خانواری بجای آن استرضائی بسر باز داده شود.
رئیس –اگر همچو چیزی می‌خواهید رای بدهید باید یک ماده مستقلی بنویسید ولی اگر این جا رای ندادید وحذف شد چیزی حالی از این مطلب در قانون نخواهد بود.
محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس –بنده در موضوع رای عرض دارم.
رئیس –بفرمائید.
شیخ الرئیس –چون گاهی نظایر این که اتفاق می‌افتاد که یک مرتبه بلا تکلیف می‌شد ودو مرتبه رای می‌گرفتند بعد ازدو مرتبه بلا تکلیف بودن مرتبه سوم یا چهارمش را بنده بخاطر ندارم مقصود این است که امروز هم اگر بلا تکلیف بشود بازدر مرتبه چهارم باید رای بگیریم یا ترتیب دیگری دارد ؟به عقیده بنده خوبست این مسئله تکلیفش معین شود که ایا این رای سومی رای آخریست یا اینکه هر روز صبح باید تجدید رای شود؟
رئیس –همان حکمتی که اقتضا می‌کند اگر دفعه اول بلا تکلیف ماند در دفعه دوم هم رای بگیریم همان حکمت اقتضا می‌کند که در دفعه سوم وچهارم وپنجم همان رای بگیریم
(بعضی ار نمایندگان –صحیح است)
رئیس –رای گرفته می‌شود بخانواری بمبلغ هفتاد هزار تومان آقایانیکه تصویب می‌کنند ورقه سفید والا ورقه کبود خواهند داد .
(پس از اخذ و استخراج آرا نتیجه اینطور حاصل شد)
- ورقه سفید علامت قبول ۲۶ورقه *کبود ۵۳.
رئیس –عده حضار ۹۷ با کثریت ۵۳ رای.
اسامی موافقین – آقایان آقا میرزا شهاب الدین، ارباب کیخسرو، تدین، شریعت زاده، صدرائی، آقا میرزا سلیم خان ایزدی، روحی، وحید الدوله، مدیرالملک، معتمد السلطنه، مشیر معظم، احتشام الحکما، مقوم الملک، ناصر الا سلام، فتح الله میرزا، سلیمان میرزا، رهنما، عدل الملک، اعتبار الدوله، سر کشیک زاده، یمن الملک، احیا السلطنه، آقا سید کاظم مشیر الدوله، علائی، تقی زاده افشار.
اسامی مخالفین: آقایان مظم السلطان، میرزا جواد خان، محمد ولی میرزا، های، م اقبال الممالک، آقا شیخ جلال الدین، محمد هاشم میرا، شیخ الرئیس، قوام الدوله، وکیل الملک، اخگر، حاج مشیراعظم، الموتی، امیر حشمت، کازرون، ی اقا سید حسن اجاق نصرت الدوله، ملک التجار، مشار اعظم، سیف الله خان اسکندری، صدق السلطنه حاج میرزا عبدالوهاب، یاسائی، صدر العلما مفتی، سردار منتصر، مصدق الملک، امیر اشرف، صدر السلام، آقا شیخ عبدالرحمن، حاج اقا اسمعیل، سهام السلطان، حاج میرزا علیرضا، قائم مقام، زعیم، آقا شیخ محمد علی طهران، ی غلامحسین میرزا، ضیاالاطبا، شیخ الا سلام، سپهدار اعظم، سردار معتمد، صولت السلطنه، آقا میرزا سید مصطفی، سردار نصرت، آقا میرزا سید احمد بهبانی، آقاسید محی الدین، ملک الشعرا، مدرس، آشتیانی، آقا سید یعقوب، حائری زاده، امین الشریعه، ضیاالملک، سلطان العلما، سردار مفخم.
رئیس –اجازه میفرمائید تنفس داده شود.
بعضی از نمانیدگان –صحیح است .(جلسه برای تنفس تعطیل وپس ازنیم ساعت مجددا تشکیل شد)
رئیس –رای گرفته می‌شود بنیم عشر اوقاف بمبلغ پنجاه ودو هزار تومان با ورقه.
وزیر مالیه –اجازه میفرمائید ؟بنده برای استحضار خاطر آقایان عرض می‌کنم که نظامنامه مابین وزارت مالیه و وزارت معارف.
بعضی از نمایندگان –بلندتر بفرمائید.
وزیر مالیه –خاطر محترم آقایان مسبوق است ابتدا که نیم عشر اوقاف ر ادولت برقرار کرد در واقع دو نظر داشت یکی اینکه دولت بتواند وسیله پیدا کند که با نظارت در امر اوقاف ومخارج موقوفات بکند ویکی هم اینکار متضمن یک مخارجی بود خواستند تحمیلی بوزارت معارف نشود مخارجی که از این باب بدولت تحمیل می‌شود از خود همین ممرعاید شود حالا در یکی از جلسات گذشته بنده باندازه کفایت تصور می‌کنم توضیح دادم. فلسفه اینکار را واین نگرانی هم که آقایان داشتند که بمخارج معارف واوقاف نمی‌رسد راست است عرض کردم جز وعامدات کلی دولت می‌رود ولیکن در واقع بازهم هم از راه غیر مستقیم بمخارج معارف واوقاف می‌رسد عجالتا چیزی را که می‌خواهم باطلاع آقایان برسانم این است که ما یک نظامنامه بین وزار ت مالیه ووزارت معارف ترتیب داده‌ایم که بموجب آن نظامنامه یک موقوفاتی راکه حقا واز روی یک نظریات اساسی نمی‌بایستی تحمیلاتی بانها بشود آنها را از پرداخت نیم عشر معاف داشته‌ایم وآن مخصوصا موقوفاتی است که بمصرف طلاب علوم می‌رسد وبمصارف بقاع متبرکه. این را خواستم عرض کنم که خاطر آقایان مسبوق باشد که نسبت بچند فقره اوقاف که بمصارف صحیحی می‌رسد تحمیلی برآنها نمی‌شود ویقینا منظور نظر آقایان حاصل می‌شود ولی از سایر موقوفات اخذ می‌شود.
رئیس –باید رای گرفته شود.
مدرس – آقا یک توضیحی می‌خواهم بدهم.
رئیس – اقا مذاکرات را گفتند کافی است.
مدرس –می‌خواستم یک توضیحی در مقابل آن توضیح عرض کنم.
رئیس- رای گرفته می‌شود بنیم عشر اوقاف با ورقه آقایانیکه تصویب می‌کنند ورقه سفید والا کبود خواهند داد
پس از اخذ و استخراج ارانتیجه بتربیت ذیل حاصل گردید
- ورقه سفید علامت قبول ۳۱ورقه *کبود ۳۶
اسامی موافقین: آقایان داور، شیروانی. آقا سید یعقوب عظیمی. افشار. علائی. مشیر الدوله و روحی، آقامیرزا سلیم خان ایزدی. سردار منتصر. تقی زاده. میرزا آقاخان. دیوان بیگی. ضیاالواعظین. یردار فاخر. الموتی. ملک الشعرا. شریعت زاده. احیاالسلطنه. وحید الدوله، تدین. یاسائی، فتح الله میرزا، مصدق الملک، آقا میرزا شهاب الدین، سر کشیک زاده، رهنما، مقوم الملک، اعتبارالدوله، ناصر الا سلا م، سلیمان میرزا.
اسامی مخالفین :آقایان سردار معتمد ملک التجار، محمد هاشم میرزا، اقبال الممالک، میرزا جواد خان، معظم السلطان آقا سید حسن اجاق، وکیل الملک، اخگر، حاج میرزا عبدالوهاب، رئیس التجار، صدر العلما، مفتی مدبر الملک، زعیم، آقا شیخ جلال الدین، حاج مشیر اعظم، حاج اقا اسمعیل، کازرونی، سردار نصرت، آقا شیخ عبد الرحمن، امین الشریعه، اقا سید محی الدین، سالا ر لشگر، مدرس، آشتیانی، قوام الدوله، احتشام الحکما، سهام السلطان، حاج میرزا علی رضا، دستغیب، غلامحسین میرزا، حائریزاده، ضیا الا طبا، آقا میرزا سید احمد بهبانی، اقا میرزا سید مصطفی بهلهانی.
رئیس –بلا تکلیف ماند.
بعضی از نمایندگان – اکثریت نسبی است
رئیس – اکثریت نسبی راجع به انتخابات است را جع به قانون نیست. برمیگردیم بماده دوم باید رای بگیریم بفقرات مخارج قسمت اول (دربار وکابینه سلطنتی ووالا حضرت اقدس) رای گرفته شده است. اعلیحضرت محمد علی میرزا پنجاه چهار هزار تومان رای گرفته می‌شود. معتمد السلطنه بنده سابقا اجازه خواسته بودم...
بعضی از نمایندگان –مذاکرات کافی شده.
وزیر مالیه –خاطر محترم آقایان مسبوق است که دولت برای اعلیحضرت محمد علی میرزا هفتاد وپنج هزار تومان کما فی السابق پیشنهاد کرده بود وحالا هم هیئت دولت تقاضا می‌کند از آقایان که همان پیشنهاد دولت را کما فی السابق ابقا بفرمایند ورای بدهند.
شیروانی –ممکن نیست.
وزیر مالیه –خوب البته ما نمی‌خواهیم مجبور کنیم کسی را ما عرایض خودمان را می‌کنیم آقایان می‌خواهند رای بدهند نمی‌خواهند ندهند. کسی مجبور نیست اعلیحضرت محمد علی میرزا در سابق هر چه بوده است باشد ولی حالا در خارجه ودر غربت زندگانی می‌کند و جمع کثیری از ایراینها را همراه دارند یک زندگانی خیلی آبرومند صحیحی آنجا دارند و این مخارج که به آنها داده می‌شود بهیچوجه بمصرف بیهوده نمیرسر وفقط برای نگاهداری یک عده از ایرانی‌ها ودر واقع اسباب آبرومندی دولت وملت ایرانی است زیرا هرچه باشد پادشاه سابق ایران بوده و پدر پارشاه حالیه ایران هستند و آبروی ایشان ابروی ملت ایران است وخاصه آن کسانی که شنیده‌اند و وضع زندگانی ایشان را در خارجه دیده‌اند میدانند که بسیار خوب زندگانی می‌کنند و در واقع این مبلغ هفتادوپنج هزار تومان بیک مصارف هدری نمی‌رود باین ملاحظه است که هیئت دولت جدا تمنا می‌کند از آقایان که این ملاحظات را داشته باشند وآن پیشنهاد را که دولت کرده است بآن رای بدهند.
رئیس – رای گرفته می‌شود به پنجاه چهار هزار تومان آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند .
(اکثر برخاستند)
رئیس –تصویب شد مجلس شورای ملی رای گرفته شده است مقرری ریاست وزرا و کابینه وزرا چهل وپنج هزار وصدو هفتاد ودو تومان. آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس-تصویب شد وزارت جنگ هم تصویب شده است. وزارت مالیه هم سه میلیون و هفتاد هزار تومان آقای تدین پیشنهاد کرده‌اند سه میلیون رای گرفته شود رای می‌گیریم بسه میلیون ...
تدین –اجازه می فرمائید توضیح بدهم؟
رئیس-بفرمائید. تدین آقایان در نظر دارند که ماده اول که راجع بجمع است با ماده دوم که راجع بخرج است باید موازنه داشته باشد هفتاد هزار تومان از ماده اول که بعنوان خانواری بود حذف شد. بنابراین بهمین نسبت هم باید از خرج کسر بشود. این بود که بنده پیشنهاد کردم از بودجه وزارت مالیه سه میلیون وهفتاد هزار تومان بود هفتاد هزار تومان موضوع شود و همان سه میلیون باشد.
وزیر مالیه – بود جه هائی که تهیه می‌شود برای وزارتخانه‌ها از روی نظریات وترتیباتی تهیه می‌شود ویک مرتبه بملاحظه این که فلان قدر ازعایدان کم شده فلانقدر هم از فلانقدر هم از فلان وزارت خانه کم بکنند این یک ترتیب صحیح وعملی نمی‌شود. سابق هم در جواب یکی از آقایان عرض کردم اولا این هفتاد هزار تومان که کسر شد عمده اش وصول شد ثانیا بلکه از یک صرفه جوئی‌ها که از مخارج می‌شود شاید بتوانیم این هفتاد هزار تومان را انجا تامین بکنیم ولی اگر کسر شو دممکن است اسباب اخلال امور واسباب زحمت مردم بشود.
رئیس –بدوا رای گرفته می‌شود به سه میلیون آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند .
(عده قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد رای می‌گیریم بسه میلیون و هفتاد هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده برخاستند)
رئیس –تصویب نشد
مخبر- یک عده بعد بلند شدند.
رئیس –قعود بفرمائید دوباره رای می‌گیریم. رای می‌گیریم بسه میلیون و هفتاد هزار تومان. اولی مشکوک شد این دفعه دوم است آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند .
(اکثر برخاستند)
رئیس – تصویب شد مخارج انتفاعی هشتصد وهفتادو پنجهزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس –تصویب شد وزارت پست وتلگراف هم رای گرفته شده وزارت عدلیه ششصدو بیست هزار تومان آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس –تصویب شد فواید عامه هشتصدو ده هزار تومان. آقایان که موافقند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس –تصویب شد وزارت امور خارجه هفتصدو پیجاه هزار تومان کسانی که موافقند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس –تصویب شد. وزارت معارف وصحیه واوقاف وکلیه هشتصدو هزار تومان. راپرتی از طرف کمیسیون رسیده است قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
کمیسیون بودجه پیشنهاد آقای امیر اعلم را راجع به تفکیک بودجه صحیه مملکتی از وزارت معارف مورد مطالعه قرار داده وبا پیشنهاد مزبور موافقت می‌نماید که فقره ۱۳از قرار تفصیل تفکیک شود وزارت معارف واوقاف ۶۳۰،۶۶۳تومان صحیه کل مملکتی ۳۷۰،۱۳۶تومان
رئیس- دو فقره راپرت دیگر هم هست قرائت می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون بودجه تبصره پیشنهادی آقای کازرونی وجمعی از نمایندگان محترم را مورد مطالعه قرار داده و چون تجزیه پنجاه هزار تومان از بودجه کل مملکتی مستلزم انحلال پاره از موسسات موجوده خواهد بود لهذا کمیسیون با این پیشنهاد نمی‌تواند موافقت نماید کمیسیون بودجه پیشنهاد آقای افشار نماینده محترم را مورد مطالعه قرارداده و چون در بودجه تفصیلی وزارت معارف قسمت معارف مرکز وولایات کاملا تفکیک و تجزیه است دیگر تفکیک در بودجه مملکتی را بیمورد میداند
رئیس – آقای ضیا الواعظین (اجازه)
ضیا الواعظین –بنده یک اصلاح عبارتی بود بعد عرض می‌کنم
رئیس –بآقایان عرض می‌کنم که دیگر نمی‌شود صحبت کرد آقای حائری زاده
(حائری زاده)-چرا ممکن است چون این راپرت جدیداست کسانی که مخالف هستند می‌توانند در اطرافش صحبت کنند
رئیس – خیر اگر پیشنهاد دارید بدهید تا رای بگیریم آقای کازرونی (اجازه)
کازرونی –بنده هم می‌خواستم صحبت بدارم.
رئیس – آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی –بنده هم می‌خواستم راجع به این راپرت صحبت کنم
رئیس – ممکن است عین آن پیشنهاد اولیه ر ابدهید.
حائریزاده – پیشنهاد آقای کازرونی را بنده قبول می‌کنم.
رئیس –پیشنهاد کنید پنجاه هزار تومان کسر کنید تارای بگیریم در ضمن فقرات ماده دوم یک همچو پیشنهادهائی کرده بودند خوانده می‌شود تا مطلب معلوم شود پیشنهاد آقای کازرونی
(به شرح آتی خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که از بودجه صحیه ۵۲۰۰۰پنجاه ودو هزار تومان اختصاص بولایات داده شود.
رئیس-بدوا رای می‌گیریم بقسمت معارف ...
اخگر –بنده پیشنهادی دارم
رئیس-راجع به معارف پیشنهاد دارید
اخگر –خیر
رئیس- قسمت معارف را کمیسیون تفکییک کرده است
کفیل وزارت معارف –قسمت راجع بمعارف را کمیسیون رای داده است ولی راجع به قسمت صحیه گویا کمیسیون موافقت نکرده است.
رئیس – عرض کردم معارف را از صحیه تفکیک کرده‌اند
وزیر معارف –بلی دولت هم با آن موافقت کرده است
رئیس –رای می‌گیریم بقسمت معارف بمبلغ ششصدو شصت و سه هزار و ششصدو سی تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
رئیس –تصویب شد. پیشنهاد آقایان شیخ الرئیس وامیر حشمت قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم پنجاه هزار تومان که برای ولایات پیشنهاد شده بود از بودجه کلی صحیه مملکتی کسر شده وبه بقیه رای گرفته شود.
رئیس –شاهزاده شیخ الرئیس (اجازه)
محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس - بنده برای اینکه بتوانم حقوقم را محفوظ بدارم پیشنهاد تجزیه کردم تا در آن قسمتی که بر ضرر ولایات و بر خلاف پیشنهادی است که جمعی از نمایندگان امضا کرده‌اند و یکی از آنها هم خود بنده بودم رای ندهم و در قسمت دیگر رای بدهم والا نمی‌شود که تمام بودجه صحیه را منحصر بطهران نمود وتمام ولایات را محروم کرد
مخبر – مطابق ترتیبی که معین شده است معادل چهل وشش هزار تومان از بودجه صحیه کل مملکتی بولایات تخصیص داده می‌شود ...
حائریزاده – شهریار چطور.
مخبر-شهریار هم خارج از طهران است. چهار هزار تومان راجع به قرنطین و ده هزار تومان اعتبار برای کل ولایات است واگر علاوه بر اینها مظورتان هست یعنی مقصودتان این است که پنجاه هزار تومان دیگر هم کسر شود آنوقت تصدیق میفرمائید که تمام موسسات صحیه امروزه باید منحل شود.
وزیر مالیه –بنده خیلی متاسف هستم از اینکه می‌بینم آقایان می‌فرمایند چون در بعضی ولایات صحیه را اختصاص بولایات بدهید موضوع عملی نمی‌شود وبعلاوه این مصارف باید تدریجا اضافه شود چنانچه سابقا هم بودجه وزارت معارف پنجاه هزار تومان شده است.
رئیس – آقای شیخ الرئیس این پیشنهادی که کرده‌اید گمان نمی‌کنم بر آن مقصودتان مکفی باشد
شیخ الرئیس – بنده برای این پیشنهاد را کردم که رایم آزاد باشد زیرا معتقد نیستم تمام بودجه صحیه بطهران اختصاص داشته باشد وغیر از این پیشنهاد هم چاره دیگر نداشتم
رئیس – این پیشنهادیکه کردید پنجاه هزار تومان کسر شود اینکه برخلاف مقصودتان بود محمد هاشم میرزا
شیخ الرئیس –مقصودم آزادی خودم بود.
رئیس – رای می‌گیریم به هشتاد و شش هزار وسیصدو هفتاد تومان برای صحیه کل مملکتی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند .
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد آقای اخگر پیشنهاد کرده‌اند که هشتادو سه هزار تومان یک جا رای گرفته شود و پنجاه هزار تومان هم یک جاوگویا اشتباه فرموده‌اند)
اخگر – بلی اشتباه شده است باید هشتادو شش هزار تومان باشد.
رئیس – توضیح بدهید.
اخگر – صدو سی وشش هزار تومان برای بودجه صحیه کل مملکتی منظور شده بنده پیشنهاد کردم که هشتاد و شش هزار تومان آن بمرکز تخصیص داده شود و پنجاه هزار تومان هم بولایات و بنده نمیدان چطور مردمان مقیم مرکز محتاج هستند که صحت و سلامت باشند و مردم ولایات این احتیاج را ندارند.
رئیس – حالا می‌شود پیشنهاد اصلاح کرد؟
بعضی از نمایندگان –خیر
وکیل الملک – اجازه میفرمائید؟
رئیس – بفرمائید
وکیل الملک – اساسا پیشنهادیکه شاهزاده تقدیم کردو رفت بکمیسیون پیشنها تجزیه بود و کمیسیون آنرا مورد توجه قرار نداد حالا ممکن است دوباره بهمان پیشنهاد اول رای گرفته شود که عین پیشنهاد دولت ویا کمیسیون را بگویند تجزیه کنند ولی حالا همچو چیزی در راپرت کمیسیون نیست که تجزیه شود
وکیل الملک – فرضا قابل تجزیه هم نباشد بهمان پیشنهاد اول رای بدهند که قطعی شود
رئیس – اینها بمنزله اصلاح است بعقیده بنده می‌بایستی قبل از اینکه بفقرات رای بگیرند تکلیف این اصلاحات معلوم شود آقای امیر حشمت (اجازه)
امیر حشمت – بنده پیشنهاد می‌کنم که دولت معین کند از این بودجه صحیه چه قدرش متعلق بمرکز است و چقدرش متعلق بولایات ...
رئیس – پیشنهاد تان کجاهست؟
امیر حشمت – الان میدهم بیاورند
رئیس – پیشنهادها قرائت می‌شود. همه اینها بمنزله اصلاح است (بشرح آتی قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم بصحیه مرکز باستثنای ولایات هشتادو سه هزار تومان اختصاص داده شود. اخگر
رئیس- پیشنهاد آقای سردار فاخر.
سردار فاخر – حالا دیگر مورد ندارد برای اینکه رای گرفته شده است (پیشنهاد آقای ضیا الواعظین باین طریق خوانده شد)
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی
اصلاح عبارتی ذیل را برراپورت کمیسیون بودجه راجع بوزارت معارف پیشنهاد می‌کنم که بعد از وزارت معارف واوقاف علاوه شود وصنایع مستظرفه
رئیس- سابق پیشنهاد شده بود
مخبر- بنده هم قبول کرده بودم
رئیس – پیشنهاد آقای سلطان العلما بنده پیبشنهاد می‌کنم که پنجاه هزار تومان از بودجه صحیه اختصاص بولایات داده شده و اجرای آن ازاول دلو مقرر گردد
رئیس – پیشنهادآقای امیر حشمت (بشرح ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم از این مبلغی که دولت برای صحیه مملکتی معین کرده است چه مبلغ آنرا بولایات اختصاص داده است تجزیه نماید تا از روی بصیرت رای داده شود
وزیر مالیه – بنده چون می‌بینم اذهان آقایان یک قدری مشوب ومتشتت است مجبورم باز مختصری عرض کنم عرض بنده این است که آقایان اولا توجه بفرمایند باینکه سال تمام شده هیچ اقدام جدیدی دولت برای امسال نمی‌تواند بکند صحیه یک امر موجودی نیست که وقتی فرمودید پنجاه هزار تومان برای ولایات خرج کنند فورا خرج صحیه ولایات بکنند ونتیجه بگیرند وباید طبیب حاضر کرد ودوا حاضر کرد مریضخانه تاسیس کرد اینها که در ظرف یکی دو روز نمی‌شود حالا هم که دوماه بیشتر بآخر سال باقی نمانده است و قول میدهم که رای ندادن اثری در عمل نخواهد کرد واما در باب طهران وولایات البته آقایان باید در نظر داشته باشند طهران که مرکز است مخارج ببشتر برای اینجا می‌شود بری اینست که طهران برای ولایات هم کار می‌کند آقایان مسبوق هستند که طبابت علم وعمل هر دو را می‌خواهد طبیب در مدرسه طب در س می‌خواند ومیرود مریضخانه عمل می‌کند واینرا هم تصدیق میفرمائید که امروزه ما قادر نیستم که در ولایات مدرسه طب تشکیل بدهیم و باید طبیب در طهران در مدرسه طب در س بخواند و برود مریضخانه عمل کند والان مریضخانه وزیری در واقع جز مدرسه طب است. همینطور مریضخانه‌های دیگر و همین مریضخانه و مدرسه طب برای ولایات شما طبیب تهیه می‌کند حالا اگر رای ندهید و سکته ببودجه صحیه وارد آید سکته بموسسات صحیه وارد می‌آید مثلا مخارجی که در اینجا برای انستیتو پاستور می‌شود ما در ولایات انستیتو پاستور نداریم و امسال هم که نمی‌توانیم در ولایات انستیتو پاستور احداث کنیم این انستیتو پاستور مایه ابله که درست می‌کند بولایات هم می‌رود سرمهائیکه درست می‌کند بولایات هم می‌رود ودر واقع همچو نیست این خرجی که در طهران می‌شود تمامش بمصرف اهل طهران برسد خیر بسیاری از همین مخارجی که در طهران می‌شود بمصرف ولایات هم می‌رسد پس اینرا در نظر داشته باشید که اگر بموسسا ت اینجا صدمه زدید بطور غیر مستقیم صدمه اش بولایات هم می‌خورد و بنده هم تصدیق دارم که در ولایاتهم باید مریضخانه تاسیس بشود ولی تصدیق دارم که در ولایاتهم باید مریضخانه تاسیس بشود ولی تصدیق بفرمائید که با این بودجه کم ولایات دارای مریضخانه می‌شود وفقط کاریکه امروزه می‌شود برای ولایات کرد همین سرم فرستادن و مایه آبله فرستادن است که فرستاده می‌شود و بعلاوه عرض می‌کنم هرقدر هم تغییر و تبدیل بدهید برای امسال نتیجه نخواهد داشت وبا کمال زحمت یک بودجه برای صحیه درست شده و آقای امیر اعلم اینجا تشریف دارند و شاهدند و نمی‌توانم خلاف حقیقت بگویم و بعد از آنکه شما بودجه صحیه را تغییر دادید مجبور می‌شوند بروند بودجه را تغییر بدهند آنوقت باید اوقاتشان را صرف این بکنند که این بودجه را چه بکنند و امسال هم می‌گذرد ونتیجه هم ندارد.
رئیس –پیشنهاد آقای حائریزاده قرائت می‌شود
حائریزاده پیشنهاد می‌کند مبلغ ۶۸۱۸۵تومان بابت صحیه طهران منظور شود ۶۸۱۸۵تومان در تمام ولایات مصرف شود.
رئیس – پیشنهاد آقای سردار عشایر قرائت می‌شود. (اینطور قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم که صحیه مرکز را در بودجه مخصوص بذکر شود و راجع به ولایات صحیه نباشد و بودجه صحیه منحصر بمرکز باشد.
رئیس – گمان می‌کنم باین پیشنهادها نشود رای گرفت رای می‌گیریم ببودجه صحیه بمبلغ صدو سی و ششهزار و سیصدو هفتاد تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد –اعتبار جهت حقوق منتظرین خدمت صدو بیست و پنجهزار تومان.
مخبر – یک راپرت دیگری هم بعد تقدیم شده ودر آنجا اعتبار حقوق منتظرین خدمت را صدو نود هزار تومان معین کرده است.
رئیس-چهار فقره پیشنهاد رسیده است. یکی از آنها را گویا نشود رای گرفت سه فقره دیگر هم جایش اینجا نیست قرائت می‌شود. (بشرح آتی قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم. که بر جمله حقوق متظرین خدمت این جمله (که باید باقساط ماهیانه تادیه شود) اضافه گردد
اقبال الممالک – نظر باینکه وزارت مالیه در پرداخت حقوق وزارت خانه‌ها و ادارات تبعیضاتی برای خود قائل شده است و منتظرین خدمت هم از حقوق شش ماهه اول سال محروم بوده‌اند وبرای اینکه رعاینی از منتظرین خدمت شده باشد ودر آخر سال هم یک عده طلبکار قانونی برای دولت تهیه نشود این بنده پیشنهاد می‌نماید که در فصل دوم مخصوصا قید شود که حقوق قانونی منتظرین خدمت باید مثل حقوق مستخدمین مشغول بخدمت مرتبا در هر برج پرداخته شود.
حسن ملک التجار –بنده پیشنها می‌کنم که قید شود ازاول هذه السنه باید داده شود. عبدالله معتمدالسلطنه
رئیس – این سه فقره پیشنهاد که قرائت شد جایش آنجا نیست ممکن است قابل توجه شده بعد یک ماده علیحده شود. پیشنهاد آقای یاسائی قرائت می‌شود. (بشرح آتی خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم مبلغ بیست و یک هزار تومان از اعتبار مخصوص منتظرین خدمت کسر وبا موافقت دول تضمیمه بودجه وزارت عدلیه شود.
یاسائی – بطوریکه آقای رئیس فرمودند فقط بقسمت اول پیشنهاد بنده که بیست ویک هزار تومان از حقوق منتظرین خدمت کسر شود می‌شود رای گرفت آقایان متوجه هستند که در یک قسمت از ایالات و ولایات عدلیه‌ها را حذف کرده‌اند انحلال عدلیه‌ها سبب شده است که صدو چهل و هشت نفر در این سه ماه بیکار شوندیعنی منتظر خدمت باشند و منتظرین خدمت هم حق دارند دو ثلث حقوقشان ر ابگیرند یعنی همه شان مستخدمین درجه اول و دوم سوم و چهارم هم نیستند و تا درجه سوم هستند و دولت ناگزیر است که چهارده هزار تومان حقوق بمنتظرین خدمت بدهد تقاوت معامله هم هفت هشت هزار تومان است البته بازهم برای منتظرین خدمت شریک پیدا می‌شود یعنی حقوق این صدو چهل و هشت نفر هم از این محل باید داده شو د. بنابراین اگر دولت موافقت کند که این مبلغ بیست و یک هزار تومان از حقوق منتظرین خدمت کسر شو د و ضمیمه بودجه عدلیه بشود بهتر خواهد بود ادارات عدلیه هم منحل نمی‌شود تفاوتش هم هفت هزار تومان بیشتر نیست.
رئیس-فقط رای می‌توانیم بگیریم بکسر. پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا (بشرح آتی خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم جمله ذیل در ماده ۱۴علاوه شود: منتظرین خدمت مرکز وولایات
مخبر- همینطور هم هست نظر دولت و کمیسون هم همین است ممع ذلک بنده قبول می‌کنم که اضافه شود.
رئیس – اگر قبول نمی‌کردید نمی شد رای گرفت. رای گرفته می‌شود بحقوق منتظری بخدمت مرکز و ولایات بموجب پیشنهاد آقای یاسائی بمبلغ صد وشصت ونه هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد. رای می‌گیریم بمبلغ صدو نود هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمائید
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. دفع مرض گاو میری سی هزار تومان آقایان موافقین قیام فرمایند
(جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. استهلاک دیونه دولتی ششصد و سی و سه هزار دویست هشتاد و یک تومان آقایان موافقین قیام فرمایند
(جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مخارج غیر مترقبه دولت دویست و پنجاه هزار ودو هزارتومان آقایانی که موافقند قیام
(عده زیادی برخاستند)
رئیس – تصویب شد.
بعضی از نمایندگان – رای گرفته شده است.
رئیس – بنده اینجا نبودم نمی دانم رای گرفته شده است یا نه؟ می‌گویند رای گرفته شده است.
مخبر- بلی رای گرفته شده است منتها بماده دوازدهم که طرز دادن شهریه‌ها و مستمریات است ولی باین هشتصدهزار تومان رای گرفته نشده. ماده دوازدهم طرز پرداخت این مبلغ است و بنا بتقاضای بعضی از آقایان در آن ماده با ورق اخذ رای شد یکنفر از نمایندگان – مبلغی کسر شد
مخبر – این مبلغ اعتبار است یعنی ممکن است توا آخر سال از این مبلغ ششصد یا هفتصد هزار تومان پرداخته شده و ما بقی در صندوق دولت بماند.
رئیس – رای گرفته می‌شود بهشتصد هزار تومان آقایان موافقین قیام فرمایند
(جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس - تصویب شد اعتبار جهت هیئت اعزامیه آمریکائی بموجب کنترات آنها صد هزار تومان تصویب کنندگان قیام نمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد رای گرفته میشو دبجمع ماده دوم بمخارج انتفاعی و اعتبار حقوق منتظرین خدمت یک مبلغی اضافه شده است رای مگیریم به بیست و سه ملیون و هشتصدو چهارده هزار و دویست و هشتاد و هفت تومان آقایان موافقین قیام فرمایند
(جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد اگر اجازه می‌فرمایید مذاکرت در این باب ختم شود راجع بمرخصیها که یک دوسیه خیلی مفصلی است چند فقره اش قرائت شود
بعضی از نمایندگان – صحیح است (بشرج ذیل قرائت شد)
۱. آقای قائم مقام تبریزی نماینده محترم از تبریز تلگرافا از مجلس مقدس تقاضا کرده‌اند که چون بواسطه نزول برف وبارش اسباب تاخیر حرکتم فراهم شده پنج روز بر مدت اجازه‌ام افزوده شود کمیسیون عذر ایشان را موجه تقاضای ایشان را تصویب می‌نمایند
رئیس – رای گرفته می‌شود آقایانی که مفاد راپرت ر اتصویب می‌کنند قیام فرمایند
(جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد ۲. آقای قائم مقام الملک نماینده محترم تقاضا کرده‌اند که از تاریخ عقرب اجازه مرخصی بیست روزه بایشان داده شود چون مشارالیه قبل از اجازه (موافق تحقیقات مسافرت کرده‌اند بعلاوه کمیسیون هیچ دلیلی نیافت که بان استناد تصویب کند لذا نتوانست این تقاضا را بپذیرد
رئیس – رای گرفته می‌شود بمفاد راپورت کمیسیون که حاکی بررد است آقایان که مفاد راپورت را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
رئیس – تصویب شد ۳. آقای مستوفی الممالک نماینده محترم دامت شوکته نظر بمحظوراتیکه از حضور در جلسات داشته و مدللا مرقوم داشته‌اند تقاضا کرده‌اند که ایشان را از تاریخ هیجدهم جمادی الاولی (۲۳قوس) تا پانزدهم حمل غائب با اجازه منظور دارند کمیسیون چون عجالتا مقتضی ندانست بیش از دوماه اجازه بدهد لذا تصویب می‌نماید که از تاریخ بیست وسوم قوس تابیست وسوم دلو غائب باجازه باشند
رئیس – آقای رئیس التجار (اجازه)
رئیس التجار – البته آقای مستوفی الممالک برای مرخصی چهار ماهه یک دلائلی داشته‌اند حالا بنده نمیدانم چرا کمیسیون دوماه اجازه داده‌اند بهمان دلیلی که دوماه ر ا اجازه داده ند ممکن بود چهار ماه اجازه بدهند و بنده عقیده دارم که مطابق تقاضای خودشان بهمان چهارماه رای گرفته شود
مدرس – فقط مو ضوعش شب بود که رفع شد
ملک التجار – دلائل دیگر هم داشتند
رئیس – اینجا اسم شب نیست
کازرونی – اجازه بفرمائید
رئیس – بفرمایید
کازرونی – آقاییان عموما از ملکات فاضله و حسن اخلاق آقای مستوفی الممالک مطلعند و کمیسیون هم با مرخصی ایشان مخالف نبود واگر ایشان بفرمایند چرا ما دوماه تصویب کردیم وایشان به سه ماه یا چهار ماه اجازه خواسته‌اند فرق نیمکند عجالتا دوماه را تصویب کردیم البته اگر محظور اتشات رفع نشد وباز اجازه خواستند مجددا تقاضا می‌کنند آقایان رای می‌دهند
رئیس – بالفعل رای می‌گیریم بدو ماه آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرما نید
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد خبر دیگر (این طور قرائت شد) ۴. آقای رهنما نماینده محترم بواسطه کسالت مزاج تقاضای اجازه یک هفته غیبت از تاریخ اول برج جاری کرده‌اند کمیسیون تصویب می‌نماید.
رهنما – بنده پس گرفتم ۵. آقای اعتبار الدوله نماینده محترم بجهت معالجه کسالتی که دارند از روز یک شنبه ۲۷ میزان الی مدت ده روز اجازه غیبت خواسته‌اند کمیسیون عذر موجه ایشان را پذیرفته تصویب کرد که غائب بااجازه نوشته شود
اعتبارالدوله - بنده دوماه قبل از کیمسیون تقاضای اجازه کرده بودم مانده است تاحالا و غائب هم نشده‌ام رئیس پس موردی ندارد (خبر راجع بمرخصی آقا شیخ محمد علی تهرانی بشرح آتی قرائت شد) ۶. آقای آقاشیخ محمد علی طهرانی نماینده محترم محض معالجه مزاج و پاره گرفتاریها ی خانوادگی تقاضای پانزده روز مرخصی از تاریخ بیست ونهم میزان کرده‌اند کمیسیون عذر ایشان را پذیرفته تصویب کرد که غائب با اجازه نوشته شود
طهرانی – بنده پس گرفتم ۷. آقای قوام الدوله بواسطه کسالت مزاجی که دارند بر طبق تجویز اطبا محتاج بغیبت یک ماهه ومعالجه هستند واز مجلس مقدس تقاضای آن را نموده‌اند کمیسون باتفاق تصویب نمود که از تاریخ ششم برج جاری الی مدت یک ماه بااستفاده از حقوق غائب توانند بود.
رئیس – آقایانی که مفاد این راپورت را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد. جلسه آتیه پس فردا.
ضیا الواعظین – بنده راجع بدستور عرضی دارم
رئیس – دستور
اولا بودجه مملکتی ثانیا راپورت کمیسیون بودجه راجع بحق التدریس نظام و مدیران مدارس
ثالثا خبرکمیسیون خارجه و بودجه و معارف راجع بمدرسه صنعتی ایران وآلمان.
وزیر مالیه – بنده تقاضا می‌کنم راپورت کمیسیون بودجه راجع بآقای قوش بیگی یعنی برقراری شهریه درباره آقای قوش بیگی بخارائی جزو دستور بشود
بعضی از نمایندگان – صحیح است.
آقای ضیاالواعظین (اجازه)
ضیا الواعظین –بنده تقاضا می‌کنم لایحه کنترات دکتر اشترونک جزو دستور شود
ضیاالواعظین – بسیار خوب در درجه سوم تقاضا می‌کنم لایحه راجع بدفع آفات حیوانی و سرم سازی در درجه چهارم هم پیشنهاد می‌کنم لایحه عصاره گیری که سابقا هم جزو دستور بود جزو دستور گذاشته شود
رئیس – رای بگیریم مقدم بر بودجه مملکتی باشد؟
رئیس – آنکه جزو دستور شد.
دستور جلسه آتیه: اولا بودجه مملکتی –
ثانیا راپورت کمیسیون بودجه راجع بحق التدریس نظام و مدیران مدارس
ثالثا لایحه راجع بمدرسه صنعتی ایران وآلمان
(بعضی از نمایندگان –قوش بیگی در درجه اول باشد)
آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد آقای ضیا الواعظین مخالفید
ضیاالواعظین – خیر موافقم
(مجلس نیم ساعت بعداز ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – موتمن الملک
منشی – علی اقبال الممالک
منشی – معظم السلطان.