مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ خرداد ۱۳۰۶ نشست ۱۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۶
جلسه: ۱۱۰
صورت مشروح مجلس پنجشنبه ۴ خرداد ماه ۱۳۰۶ مطابق ۲۴ ذیقعده ۱۳۴۵
فهرست مطالب:
۱- تقدیم لوایح تأسیس خطوط تلگرافی و مخارج پست هوایی و استخدام متخصص تلگراف بی‌سیم از طرف آقای معاون وزارت پست و تلگراف
۲- بقیه شور نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به اضافات ۱۳۰۵ وزارت خارجه
(مجلس سه ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای پیرنیا تشکیل)
(و صورت مجلس روز سه‌شنبه دویم خرداد را آقای بنی‌سلیمان قرائت نمودند)
غائبین با اجازه جلسه قبل
آقایان: عمادی - اسفندیاری - نظام مافی - ضیاء حشمتی - حیدری مکری- پالیزی - نوبخت - زعیم
غائبین بی‌اجازه جلسه قبل
آقایان: موقر - علی خان اعظمی - شریعت‌زاده - حاج حسن آقا ملک- میرزا حسن خان وثوق
دیرآمده با اجازه جلسه قبل
آقای: ملک مدنی
دیرآمده بی‌اجازه جلسه قبل
آقایان: معظمی - حاج شیخ بیات - بهار - محمدولی میرزا
رئیس- صورت مجلس اعتراضی دارد یا نه؟
(گفتند - خیر)
رئیس- صورت مجلس تصویب شد.
جمعی از نمایندگان- دستور
معاون وزارت پست و تلگراف- لایحه‌ای است برای استخدام متخصص برای مؤسسات تلگراف بی‌سیم....
یک نفر از نمایندگان - بلندتر بفرمایید.
معاون وزارت پست و تلگراف- لایحه دیگری است راجع به تأسیس خطوط جدید تلگرافی و تلگرافخانه‌های جدید و سیم‌کشی‌های جدید. لایحه دیگری است راجع به مخارج پست هوایی که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود.
(تقدیم مقام ریاست نمودند)
رئیس- دستور امروز در درجه اول خبر کمیسیون بودجه راجع به اضافات وزارت خارجه است.
پیشنهادها قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت)
تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم:
تبصره- دولت مکلف است که به اسرع اوقات در بودجه ۱۳۰۶ دو نفر طبیب یکی به سفارت افغانستان و دیگری به ژنرال قونسولگری بین‌النهرین اعزام دارد.
روحی
رئیس- گمان نمی‌کنم به این پیشنهاد بشود رأی گرفت ولی می‌خواهید توضیح بدهید.
روحی- به طوری که بنده مطلعم خود دولت هم با این مسئله موافقت کرده است و توضیح زیادی هم نمی‌خواهم بدهم. سفارت افغانستان و بین‌النهرین محتاج به دو نفر طبیب است با این همه اتباع بی‌بضاعتی که ما در آن جا داریم و حق‌العلاج هم ندارند بدهند فرستادن طبیب لازم است (این را بنده پیشنهاد نمی‌کنم که در این لایحه اضافه بفرمایند) در بودجه ۱۳۰۶ منظور شود و تصور می‌کنم اشکالی نداشته باشد و خوب است خود آقای معاون وزارت امور خارجه هم قبول کنند.
معاون وزارت امور خارجه- در بودجه ۱۳۰۶ پیش‌بینی خواهد شد.
روحی- چون قبول کردند مسترد می‌دارم.
رئیس- پیشنهاد دیگر
(به شرح آتی خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ۲ به طریق اصلاح شود.
تبصره- وزارت خارجه مکلف است در اول فروردین ۱۳۰۷ اداره محاکمات مرکزی وزارت امور خارجه و کارگذاری‌های ولایات را منحل و به آنها اخطار نماید که بودجه آنها از تاریخ مذکور پرداخته نخواهد شد. احتشام‌زاده
رئیس- آقای احتشام‌زاده
احتشام‌زاده- عرض کنم در تبصره که از طرف کمیسیون تنظیم شده است می‌نویسد: از اول تیر ماه ۱۳۰۶ منحل شود و در این مدت یعنی از تیرماه ۱۳۰۶ تا قریب نوزدهم اردیبهشت ۱۳۰۷ که موقع انعقاد عهدنامه‌های کاپیتولاسیون است خیال می‌کنم وضعیت محاکمات اتباع خارجه در ولایات بی‌ترتیب می‌ماند زیرا یک محاکماتی پیدا می‌کنند و یک مراجع صالحی نیست که در آنجا محاکمه کنند. بالاخره دولت هم تا یک مدتی ضرب‌الاجل کرده است که در آن مدت محاکمه اتباع خارجی منتقل می‌شود به محاکم داخلی....
شیروانی- این چه حرفی است؟! این طور نیست.
احتشام‌زاده- این طور است. در هر صورت بنده معتقد هستم برای این که تکلیفی برای محاکمه اتباع خارجه در ولایات معین شود تا مدتی که دولت ضرب‌الاجل کرده است که محاکمات اتباع خارجه هم به محاکم داخلی
منتقل می‌شود کارگذاری‌ها باقی باشند و چون موعدی را که معین کرده‌اند پانزدهم اردیبهشت ۱۳۰۷ است بنده پیشنهادم را به این ترتیب اصلاح می‌کنم.
شیروانی (مخبر کمیسیون بودجه) - بنده خیلی متأسفم که نماینده محترم قبل از یک مطالعه یک همچو پیشنهادی را فرمودند و یک اظهاراتی کردند که بر خلاف واقع بود. موضوع الغاء کاپیتولاسیون و چیزهایی که مربوط به او است ابداً مربوط به بودجه نیست. کاپیتولاسیون ملغی شد و امر داده شده است که ملغی شود و کارش تمام شد ولی آقا می‌خواهند در این باب دو مرتبه مذاکرات تجدید شود و به عقیده بنده این بد است، ما بالاخره دو اداره زائد در وزارت خارجه داشتیم یکی کارگذاری‌ها و دیگری محاکمات هر دو را منحل کردیم و از این نقطه‌نظر که یک شغلی برای متصدیان آنها تهیه شود و با آن بودجه که در دست ما می‌ماند مؤسسات دیگری تأسیس کنیم در این بودجه نوشتیم والا از آن روزی که اعلان الغاء کاپیتولاسیون داده شده است مرجع عموم محاکمات وزارت عالیه است و هیچ مؤسسه دیگر حق محاکمه در مملکت خواه داخلی باشد یا خارجی ندارد عدلیه باز است خارجی و داخلی می‌روند آنجا محاکمه می‌کنند. در عهدنامه‌ها هم کلمه کارگذاری و محاکمان خارجه نبوده است و ما خودمان (یعنی سابقین) این را اتخاذ کرده‌اند. هیچ وقت در عهدنامه‌ها صحبت از محاکمات وزارت خارجه و کارگذاری نبوده است و این فورمول‌هایی است که ما خودمان در این مملکت درست کرده‌ایم و امروز خوشبختانه دارد از بین می‌رود و نمی‌دانم چرا ما باز می‌خواهیم دو دستی نگاهش داریم؟
رئیس- رأی گرفته می‌شود به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای احتشام‌زاده آقایان موافقین قیام فرمایند
(معدودی برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای آقا سیدیعقوب
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که در جزء اول حقوقات از جمع حقوق اضافات ۱۲۸۴ تومان به عنوان مدیر شعبه اموال کسر شود.
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سیدیعقوب- همین طور که آقای تقی‌زاده فرمودند چون مذاکرات کافی شد بعضی اقلام در اینجا هست که بنده ناچارم در توضیح پیشنهاد عرض کنم اگر آقای یاسایی منکر نشوند شاید یادشان باشد که بنده با این قلم در کمیسیون هم مخالفت کردم بعضی اقلام دیگر هم هست که واقعاً زیادی است. اینجا همچون به کفایت مذاکرات رأی داده شد. ناچاراً راجع به این اقلام پیشنهاد کردم و عرایض خودم را در ضمن پیشنهاد عرض خواهم کرد. عرض می‌کنم این پیشنهادی را که عرض کردم (اگر چه آقای مخبر فوق‌العاده جدیت دارد که بودجه وزارت خارجه نظر به حفظ استقلال خارجی زودتر تصویب شود) ولی این مربوط به داخله است در بودجه ۱۳۰۴ هم نبوده است. آمده‌اند در بودجه ۱۳۰۵ زیاد کرده‌اند و در بودجه ۱۳۰۶ هم قید می‌شود. مربوط به خارجه هم نیست یک رابطه هم با دنیا ندارد که این را لازم داشته باشیم و یک تأسیسات جدیده هم نیست که محتاج‌الیه باشد، این مدیر شعبه اموال که اینجا سالی ۱۲۸۴ تومان ماهی صد و هفت تومان حقوق برایش معین کرده‌اند، بنده عرض می‌کنم آقایان وزارت امور خارجه چه احتیاجی به رئیس شعبه اول دارد؟ مگر وزارت خارجه اموال دولت و خالصه‌جات را حفظ می‌کند؟ بعد هم دارد (رئیس ملزومات) اگر آقایان این بودجه‌های اضافی را تحت نظر بگیرند ملتفت خواهند شد که چه اقلامی را آقای مخبر با کمال زبردستی
آورده‌اند و در تحت یک ماده واحده می‌خواهند بگذرانند، اینها یک اضافاتی است که جدیداً داده شده است بنده می‌خواهم عرض کنم که این قلم جدیدی (که مدیر شعبه اموال و اثاثیه است) ابداً در بودجه ۱۳۰۴ چنین چیزی نداریم هر چه من در کمیسیون صحبت کردم و مخالفت نمودم آقایان گفتند این شخص یک حقوقی می‌گیرد، گفتم منتظر خدمتش کنید و حقوق به او بدهید. اینها را منتظر خدمت کنید که اگر حقوق می‌گیرند لااقل اسباب زحمت و گرفتاری مردم نشوند. در هر حال بنده عرض می‌کنم این قلم چون محتاج‌الیه نیست پیشنهاد کردم کسر شود. حالا آقایان مختارند.
مخبر- برای اطلاع نماینده محترم مجلس شورای ملی باید این را عرض کنم که اخیراً در تمام وزارتخانه‌ها یک همچو شعبه را لازم دانسته‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند در ضمن سایر لوایح اضافی هم که تصویب شد در تحت این عنوان یک چنین قلمی بوده است. اساساً باید فهمید که آیا این شعبه را لازم داریم یا نداریم، از یک طرف البته یک خرج جدیدی است که در مملکت ایجاد شده است از یک طرف هم در کمیسیون نمایندگان دولت یک منافعی برای این شعبه قائل شده‌اند نسبت به هر وزارتخانه مثلاً وزارت خارجه در مرکز، در ولایات، و در خارجه یک اموالی را دارد و یک اموالی پیدا می‌کند و یک اموالی را دارد و یک اموالی را پیدا می‌کند و یک اموالی کهنه می‌شود و از بین می‌رود. بالاخره یک چنین مؤسسه و یک چنین شخصی را (شاید در هر وزارتخانه هم این شعبه یکی دو نفر عضو بیشتر نداشته باشد) دولت لازم دارد که صورت دارایی مملکت را داشته باشد، مخصوصاً در وزارت فوائد عامه که این مؤسسه خیلی لازم است زیرا از این به بعد برای ادوات راه‌آهن و برای سایر مؤسساتی که داریم لازم داریم یک شعبه ثبت اموال داشته باشیم، حالا اگر اساساً مجلس شورای ملی با این فکر موافق نیست و مقتضی نمی‌داند باید بودجه این شعبه را زد و یک شخص دیگر یا مؤسسه دیگری را باید گفت که متصدی این کار باشد و اگر لازم می‌داند که در هر وزارتخانه یک نفری متصدی ثبت و ضبط اموال باشد بنده تصور می‌کنم که در وزارت خارجه اموال دوردستی داریم و اگر چنانچه یک نفر سفیر فرضاً مأمور می‌شود از یک جایی به جای دیگر برود آن اسباب و مبل و زندگانی را با خودش نبرد وقتی هم به یک مأمور دیگر تحویل می‌دهد و می‌سپارد عیب و علت پیدا نکند و مأمور ثبت اموال یک صورتی از همه آنها داشته باشد.
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار- عرض کنم به طوری که آقای مخبر بیان فرمودند این مؤسسه یک مؤسسه‌ای است که از طرف وزارت مالیه تأسیس شده یعنی مرکزش در وزارت مالیه تشکیل شده از طرف وزارت مالیه هم دستور داده‌اند که یک همچو مؤسسه را در کلیه وزارتخانه‌ها تأسیس کنند و به عقیده بنده یکی از کارهای خوب وزارت مالیه همین است و اگر آقایان دقت بفرمایند عضو زیادی و کارهای غیرمفید در وزارتخانه‌ها خیلی زیاد است و یک مؤسساتی که منافعی داشته باشد باید تأسیس شود مخصوصاً در قسمت وزارت معارف.....
آقا سیدیعقوب- این بودجه راجع به وزارت معارف نیست.
اعتبار- در هر حال در کمیسیون هم یک توضیحاتی آقای دکتر میلیسپو در این موضوع دادند، بنده هم عرض می‌کنم که این قلم در بودجه ۱۳۰۴ نبوده است و در بودجه ۱۳۰۵ پیش‌بینی شده است و خیلی هم وجودش لازم است.
آقا سیدیعقوب- بنده در اجازه‌ها از مقام ریاست عدالت نمی‌بینم.
رئیس- چه طور؟
آقا سیدیعقوب- چون پیشنهاد را یک نفر کرد و دو نفر جواب دادند
رئیس- مطابق نظامنامه است. میل دارید ماده نظامنامه را بخوانند.
آقا سیدیعقوب- خیر بنده جسارت نمی‌کنم همین قدر که فرمودید کافی است. اطاعت می‌کنم، چون می‌دیدم سابق فقط مخبر جواب می‌داد کافی می‌شد.
رئیس- آقایانی که پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر
(به عبارت ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم از جزء مخارج تأسیسات عنوان اداره اطلاعات مرکزی ۵۵۸۰ تومان کسر شود. یعقوب الموسوی
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقای آقاسید یعقوب- خوشبختانه در دوره چهارم آقای شیروانی یک صحبتی کرد.....
بعضی از نمایندگان- آقای شیروانی در دوره چهارم نبودند.
آقا سیدیعقوب- در دوره پنجم آقایان: آن قدر لازم نیست مخالفت کنید برای این که شما اکثریت هستید اگر بنده بگویم لااله الا الله شما می‌گویید خیر لااله الا الله نیست و آقای یاسایی هم حمله می‌کنند!! حمله به اقلیت چیز غریبی است! آقایان شما اکثریت هستید رأی موافق بدهید، اقلیت کجا گریز پا است؟!
یک اقلیتی که اکثریت را گریزانده است؟!....
زوار- این طور نیست.
آقا سیدیعقوب- خطاب به آقای زوار خوب است که شما هم تصدیق کنید مثل دو برادر مجتهد
رئیس- (خطاب به آقا سیدیعقوب) آقا از موضوع خارج نشوید.
آقا سیدیعقوب- بله عرض کنم آقای شیروانی تأسیس یک مؤسسه بحرپیمایی را اظهار کردند و در این مسئله اصرار داشتند که ما باید از همه مخارج بکاهیم و یک مؤسسه بحرپیمایی برای ایران ایجاد کنیم و وقایعش را هم آقایان در روزنامه‌ها می‌خوانند و می‌دانند که چه قدر ما برای حفظ خلیج و سواحل به این مؤسسه محتاج بودیم آن وقت نماینده دولت آمد اینجا پشت تریبون و چند نفر رفیق هم مثل آقایان داشت بنا کردند یک پیشنهاد به این صحیحی را مسخره کردن. بنده متفکرم چرا آقای شیروانی با آن جدیتی که داشتند در این جور مواقع برای بحرپیمایی فکری نمی‌کنند. بنده عرض می‌کنم بودجه اداره اطلاعات مرکز در ماه پنج هزار و چیزی است در سال حسابش را بکنید ببینید چقدر می‌شود و این یک قلمی است که امسال آمده است سابق نبوده است، در بودجه ۱۳۰۳ نیست، در بودجه ۱۳۰۴ هم نیست، یک اداره جدیدالتأسیس است که یک عده را خواسته‌اند شغل برایشان معین کنند و ارتزاق کنند ما در کمیسیون هم این را عنوان کردیم و صحبت کردیم گفتند یک رموزی است و الفاظ سیاسی است، همان الفاظی که مردم را گرفتار کرده و مردم مملکت را به این روز انداخته است! بنده می‌گویم در ۱۳۰۴ و ۱۳۰۳ که این اداره را نداشتیم چه نقصانی داشتیم و چه نقصان سیاسی بر ما متوجه بود؟ در یک ماه که این مؤسسه پنج هزار تومان خرج داشته باشد سالش شصت هزار تومان می‌شود. آن وقت که نبود چه منقصتی بر ما متوجه بود، آقا قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. از همین بودجه وزارت خارجه می‌توانیم یک میلیون جمع کنیم و تهیه کنیم برای بحرپیمایی، حالا بنده غلط می‌گویم نمی‌دانم. من می‌گویم باید از این مخارج جلوگیری کرد و پول را صرف یک تأسیساتی که برای مملکت نافع است بکنیم. این بود که بنده این پیشنهاد را عرض
کردم و این عرایض من روی اقلیت نیست. از روی حقیقت است و به وجدان پاک نمایندگان محترم حواله می‌دهم بنده نمی‌خواهم روی اقلیت صحبت کنم بنده می‌گویم که باید پول مملکت خرج تأسیساتی بشود که برای عامه نفع داشته باشد نه این که نفع خصوصی داشته باشد. اهالی مملکت باید از پولی که می‌دهند استفاده کنند، اداره اطلاعات که یک عده فقط می‌نشینند آنجا و سیگار می‌کشند برای ما چه فایده دارد؟ آقایان شما نمایندگان ملت هستید. ملاحظه بی‌بضاعت‌ها را هم بکنید، دیگر خودتان می‌دانید.
رهنما (معاون وزارت داخله)- بنده چون معتقدم که حضرت آقای آقاسید یعقوب وقتی که یک اظهاراتی می‌کنند اگر اطلاعات‌شان در آن موضوع تکمیل شود یک نظریه عادلانه نسبت به آن موضوع پیدا می‌کنند و تصدیق می‌نمایند. این است که عرض می‌کنم: این قلم به عقیده بنده مهمترین و لازم‌ترین اقلام این اضافات است. یک وزارت خارجه وقتی که اداره اطلاعات نداشته باشد، وقتی که نتواند یک اطلاعات کافی و کامل چه در خارجی و چه در داخله جمع‌آوری کند. وقتی که نتواند فکر خودش را در مطبوعات به جریان بیندازد تمام شعبات و مؤسسات دیگر آن بی‌فایده است. بودجه وزارت خارجه سایر ملل را بردارید ببینید در تحت این قلم شاید صدها هزار تومان گنجانیده‌اند و در نتیجه همین بودجه توانسته‌اند سیاست خودشان را جلو بیندازند. بنده معتقدم اگر آقای آقاسید یعقوب مطلع شوند شاید با یک عده از آقایان نمایندگان و کارکنان وزارت خارجه موافق شوند که این مبلغ چهار هزار و کسری تومان در سال برای این مؤسسه خیلی کم است و خود نماینده محترم تصدیق بفرمایند که باید این مؤسسه را در ۱۳۰۶ یک توسعه داد که اقلاً شبیه مؤسسات سایر جاها باشد و نمایندگان شما یک ارتباطی با محافل و مطبوعات خارجی پیدا کنند. و البته تصدیق می‌فرمایید که اینها مفت و مجانی صورت نمی‌گیرد. با این اطلاعات بنده تصور می‌کنم که آقای آقا سیدیعقوب موافقت بفرمایند که نه تنها این مبلغ کسر نشود بلکه در ۱۳۰۶ اضافه شود چون یک قلم مهمی است و یک قدم بزرگی است که برای مملکت برداشته شده است.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- بنده با این پیشنهاد مخالفم و این توضیحاتی که دادند گمان می‌کنم کافی است و جای تردید نیست که در وزارت خارجه ما باید دائره اطلاعات را توسعه بدهیم زیرا مقدمه سیاست اطلاعات است و در دنیا اطلاعات کاملاً در سیاست مدخلیت دارد. ما خودمان در ضمن قضایای پارلمانی غالباً از اطلاعاتی که در داخله داریم صحبت می‌کنیم و خیلی تعجب می‌کنم که آقای آقاسید یعقوب با آن که در کمیسیون بودجه با این قلم خیلی مخالفت نداشتند چرا اینجا به این شدت مخالفت می‌کنند در صورتی که رقمش هم زیاد نیست چهارصد و خرده تومان است شاید در قران و تومان اشتباه کرده‌اند.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بسته به نظر مجلس است.
رئیس- رأی می‌گیریم. آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر آقای آقاسید یعقوب
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در صفحه چهارم در ذیل عنوان مصارف مبلغ سیصد تومان سوخت و روشنایی کسر شود.
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سیدیعقوب- الفاظ خیلی خوب در اینجا گفته می‌شود ولی در موقع عمل معلوم است، آقای رهنما در جواب بنده می‌فرمایند که اداره اطلاعات روزنامه تایمس را درست می‌کنند ولی یکی از این حرف‌ها عملی نیست برای این که
با تمام این ادارات و اداره اطلاعات هنوز نتوانسته‌اند عهدنامه باروس‌ها ببندند و قرارداد معلوم نیست یک جا می‌رسد. اینها یک صحبت‌هایی است که اینجا گفته می‌شود اگر یک اطلاعاتی به مطبوعات می‌داد خوشم می‌آمد ولی خیر، نه به مطبوعات تخصیص کاری می‌دهد و نه برای انتشار اخبار داخلی ایران است، به جان عزیز شما قسم است که یک اداره معطله بی‌مصرفی است آمدیم در این پیشنهادی که عرض کردم: آقای یاسایی می‌فرمایند که بنده در کمیسیون مخالفت کلی نداشتم و یک غیر واقعی را به بنده نسبت می‌دهند در صورتی که این عرایض من دلیل مخالفت آنجا است اینجامی‌نویسد: مصارف اضافه اعتبار برای ملزومات ۴۲۸۵ تومان. بعد هم ملزومات می‌آید آقایان شاید تصور بفرمایند که این اصل مخارج ملزومات است ولی خیر این اضافه اعتبار است، بنده سؤال می‌کنم این که می‌گویند ملزومات. اگر مقصود لوازم‌التحریر است که آن را بعد هم دارد من نمی‌دانم مقصود چیست من نمی‌دانم تا کی پول سوخت و روشنایی باید داده شود و به فرمایش آقای مدرس تا چندین هزار سال پول پیه‌سوز را باید بدهیم! اگر هم در وزارتخانه‌ها شب کار می‌کنند چراغ برق دارند باز پول پیه‌سوز را می‌گیرند یک نکته را به عرض آقایان می‌رسانم در دوره پنجم مقتضی شد به اعتبار جمع‌آوری که مالیه کرده بود یک اضافاتی داده شود آمدند در هیئت وزارتخانه‌ها آمدند یک پیشنهادهای اضافی کردند وزارتخانه‌ها هم که نباید از یکدیگر عقب بمانند دکتر میلسپو هم موافقت کرد و اداره محاسبات کل صورت اضافات را خواست. آمدند صورت تهیه کردند (آقایان نمایندگان محترم اقلام را در نظر بگیرید و درست دقت کنید. ببینید آن کسانی که شما را مأمور این کار کرده‌اند و اینجا روانه کرده‌اند اجازه می‌دهند که شما به اینها رأی بدهید) خیر. آمدند اسم زیاد کردند، در تحت عنوان سوخت، روشنایی و غیره باز دیدند شصت، هفتاد هزار تومان زیاد آمد باز یک لفظی پیدا کردند و مخارج غیر مترقبه اسمش را گذاردند و جای او را هم پر کردند آقایان: اینها چیزهایی است که محتاج‌الیه مملکت باشد؟! اینها خرج‌های اضافی است. از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم. دیگر قضاوت با شما است.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- البته خود آقای آقاسید یعقوب بیشتر از بنده به آبرومندی ایران مخصوصاً در خارجه علاقه‌مندند.
آقا سیدیعقوب- این قلم مال داخله است.
یاسایی- خود جنابعالی در کمیسیون بودجه تشریف داشتید وقتی که ما در حضور آقای رئیس‌الوزراء این قضیه را مطرح کردیم که دوائر حکومتی مخصوصاً در سرحدات نواقص تشکیلاتی دارند از حیث ملزومات و لوازم‌التحریر همان مخارج متفرقه و غیرمترقبه که ملاحظه می‌فرمایید طوری ناقص است که اسباب خفت و شرمندگی است مخصوصاً در ولایات سرحدی اگر یکی از حکام ما بخواهد از یک مأمور خارجی پذیرایی کند لااقل باید آن لوازم صوری را فراهم کند چه رسد به خارجه فرضاً وزیر امور خارجه انگلیس بخواهد وزیر مختار ما را در سفارتخانه ما ملاقات کند. میز و صندلیش باید شکسته باشد؟ باید پرده‌هایش پاره باشد بالاخره باید قلمش شکسته باشد؟! جوهرش کثیف باشد این مذاکرات چه چیز است....
آقا سیدیعقوب- مقصود من سوخت و روشنایی است.
یاسایی- سوخت و روشنایی هم لازم است برای یک مدتی و این که آقای مدرس فرمودند که یخ مثلاً در تمام مدت سال در بودجه دیدم نوشته شده است ابداً همچو چیزی نیست توی هیچ بودجه نبوده است. بعدها هم نخواهد بود اقلام بودجه ۳۰۴ و ۳۰۵ را ملاحظه بفرمایید کی همچو چیزی بوده است؟ اگر یک اعتباری در سال برای یخ و سوخت بوده است دلیل این نیست که
برای تمام دوازده ماه است که هر ماهی یک دوازدهم را یخ بگیرند و یک دوازدهم خرج سوخت بکنند. خلاصه این که این اعتباری که دولت می‌خواهد برای ملزومات و لوازم‌التحریر مخصوصاً برای خارجه خیلی لازم است و اینها یک اقلام زیادی نیست که ما بدون مطالعه رأی بدهیم.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بسته به نظر مجلس است.
مدرس- روشنایی را لااقل بردارید وزارتخانه‌ها شب که کار نمی‌کنند.
زوار- در تاریکی بنشینند؟
مخبر- این مال سفارتخانه‌ها است.
رئیس- رأی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند
(معدودی برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر آقای آقاسید یعقوب
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم در ذیل عنوان اضافات بر طبق تصویب هیئت دولت مبلغ شش هزار و یکصد و سی و پنج و هم چنین هشتصد و پنجاه و دو تومان کسر شود.
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سیدیعقوب- بنده از آقای یاسایی استدعا می‌کنم که همان دلیلی که اکثریت دارد کفایت می‌کند و اگر بخواهند جواب بدهند درست دقت کنند آن وقت جواب بدهند و مغرور نشوند که اکثریت رأی می‌دهد آقا: پس فردا دوره هفتم می‌آید و کسانی که بعد از ما می‌آیند این صورت مجلس را می‌خوانند و بد است این حرف‌ها زده شود. بنده می‌گویم سوخت و روشنایی، ایشان جواب می‌دهند که یک مأمور خارجی و سفیر مهمان ما بشود، آقای یاسایی، شما یک آدم چیز فهمی هستید و با منطق همیشه صحبت می‌کردید، بنده عرض می‌کنم سوخت و روشنایی باید کسر شود آقای یاسایی می‌گویند برای مامورین خارجه باید خیلی اهمیت قائل شد. بنده می‌گویم سوخت و روشنایی. می‌گویند محل کارگذاری ما در لطف آباد خراب است و لوازم‌التحریر در فلان سفارتخانه لازم داریم پس برای این که پس فردا صورت مجلس خوانده می‌شود کسی نگوید آن بیچاره چه گفت و شما چه جواب دادید خوب است گوش بدهید و جواب بنده را درست بدهید یا به همان دلیلی که اکثریت هستید جواب ندهید والا من خجالت می‌کشم که یک وکیل مبرزی مثل شما گوش به حرف من ندهد و جواب بدهد. اینجا نوشته شده است اضافاتی که از محل شصت هزار تومان اعتبار دولت پرداخته شده و می‌شود بر طبق تصویب هیئت دولت» یک مسئله اساسی را بنده در مجلس می‌گویم و آقایان تصور نکنند که این را به عنوان اقلیت می‌گویم بنده اساساً عرض می‌کنم که ما نظارت داریم به خزانه مملکت و آن شغل حقی که بالذات برای ما هست نظارت در خزانه مملکت است. همان طوری که آقای تقی‌زاده فرمودند این رعیت بدبخت که عرق می‌ریزد و پول می‌دهد و به فرمایش آقای شیروانی با یک دست پر آبله پول به مأمور دولت می‌دهد ما باید ببینیم این پول کجا خرج می‌شود و باید هر خرجی از تصویب مجلس بگذرد. آقایان نمایندگان محترم نه این دولت بلکه دولت مطلقاً. لفظ (د - و - ل - ت) آمده است یک خرجی کرده است و پول گرفته است حالا آورده است به مجلس که تصویب شود بنده می‌گویم چه حق دارد بکند رأی ندهید تا دولت‌ها چه در دوره فترت چه در غیر فترت نتوانند تصویب‌نامه صادر بکنند و از خزانه مملت پول بگیرند. فرض می‌کنیم تصویب‌نامه صادر کردند و پول هم گرفتند و جای خوبی هم خرج کردند و سفارت برلن را هم ارزان خریدند ولی بالاخره باید تصویب مجلس باشد. اساس مشروطیت ناظر بودن ماها است به دخل و خرج یعنی دولت در اینجا قلم و
قدمش کوتاه باشد. اینجا آمده است دولت تصویب‌نامه صادر کرده است و از این محل پول برداشته است و خرج کرده است. آقایان این اول وظیفه مجلس است. این اول وظیفه اجرای قانون اساسی است این اول وظیفه نظامنامه داخلی است که اولاً باید به تشخیص و اجازه مجلس باشد بعد دولت‌ها بروند خرج کنند نه این که بیایند تصویب‌نامه صادر کنند و بعد بگویند می‌خواهی رأی بده یا نده. ما پولت را خرج کرده‌ایم. این کار را نکنید نباید آنها تصویب‌نامه صادر کنند شما نگذارید من این قدر عقیده ندارم که اکثریت در عرایض حقه من لجاجت بکند. جلوی تصویب‌نامه صادر کردن را بگیرید تا من بعد دولت‌های وقت تصویب‌نامه صادر نکنند و هر وقت خرجی پیدا کردند اول اجازه آن را از مجلس شورای ملی بگیرند بعد بروند خرج کنند. آقایان: این حق را از دست خودتان ندهید، هر حقی را که می‌خواهید بدهید بدهید ولی این حق را که عنوان مشروطیت هم به این محفوظ می‌ماند از دست ندهید. باز قضاوت با شما است مختارید.
رئیس- آقای بامداد
بامداد- این قلم یک خرج اضافی نیست. آقای آقاسید یعقوب خودشان می‌دانند که یک اعتباری که دویست و پنجاه هزار تومان بوده به دولت داده شده است بعد دولت در مضیقه افتاده است، یکی برای مخارج مسافرت مأمورینی که در نتیجه پنج سال خدمت در خارج مطابق قانون احضار شده‌اند و یکی هم موقع تاجگذاری که مامورین را عوض و بدل کردند. برای این مخارج مجبور شدند که از اعتبار دولت قرض کنند حالا که در مجلس تصویب می‌شود از خزانه گرفته نمی‌شود فقط برای محاسبه که از فصلی به فصل دیگر رفته تصویب مجلس را لازم دارد نه این که این پول دستی از خزانه گرفته شده باشد.
آقا سیدیعقوب- از جیب‌شان داده‌اند؟!
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب آقایان موافقین قیام فرمایند.
(معدودی برخاستند)
رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد دیگر
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در قسمت احتیاجات هفت هزار تومان به عنوان قیمت ۱۳ عدد قفسه کسر شود.
یعقوب الموسوی
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سیدیعقوب- خیلی خوشحال شدم که آقای یاسایی عرایض بنده را پسندیدند و نتوانستند جواب بفرمایند واگذار کردند به آقای بامداد و آقای بامداد هم چیز غریبی فرمودند. می‌فرمایند خرج کرده‌اند بنده عرض می‌کنم مالی کی را خرج کرده‌اند؟ چرا از جیب خودشان خرج نکردند!؟ آقا: والله محاکمات تاریخی بعدها قضاوت خواهد کرد. عرایض بنده ار گوش کنید همان طور که آقای مخبر واگذار می‌کند به رأی مجلس شما هم واگذار کنید به رأی مجلس والا این جواب نیست که به بنده می‌دهید. می‌گویند به موجب تصویب‌نامه پول را گرفته‌اند و خرج کرده‌اند چیز غریبی است!!
در اینجا یک قلم درشتی هست در تحت کلمه (ملزومات)
آنچه که ممکن بوده است در تحت این کلمات اضافه کرده‌اند باز دیده‌اند آن شصت هزار تومان پولی که اعتبار گرفته‌اند زیاد آمده است آن وقت آمده‌اند و نوشته‌اند (قفسه) بنده نمی‌دانم اینجا تجارتخانه است تحویلدار خانه است که قفسه آهنی لازم داشته باشد. حالا یک نفر بلند می‌شود سر پا و می‌گوید عهدنامه‌ها را موریانه می‌خورد از این جهت این قفسه‌ها تهیه شد.....(خنده نمایندگان)
آقایان نگاه نکنید به این که بنده در اقلیت هستم و آقایان اکثریت دارند. یک قدری توجه بفرمایید به این اقلام و آن وقت رنگ‌های زرد اهالی مملکت را
نگاه کنید و ببینید مملکت به چه روزی افتاده است. حقوق آن رعیت بدبخت را پایمال نکنید آخر قفسه آهن چیست؟! و به چه مناسبت است؟ وزارت خارجه قفسه آهنی می‌خواهد چه کند؟! یک کاری بکنید که سابقه داشته باشد. آقای شیروانی: این هم جزو کارهای عام‌المنفعه است؟ مگر این که سفیر را بیاورید در این قفسه حبس کنید والا فایده دیگری ندارد. این بود عرایض بنده و قضاوتش را به آقایان واگذار می‌کنم.
معاون وزارت امور خارجه- عرض کنم در موقعی که آقای دکتر مصدق وزیر امور خارجه بوده‌اند این قفسه‌ها سفارش داده شده است برای نگاهداری اسناد و عهدنامه‌ها و تمام شده است پولش هم تادیه شده است.
رئیس- آقای مخبر؟
مخبر- بنده نظر به ارادتی که خدمت آقای آقاسید یعقوب دارم در مقابل فرمایشات ایشان کمتر دفاع می‌کنم و می‌گویم بسته به نظر مجلس است. راجع به موضوع قفسه چنانچه اظهار شد این قفسه‌ها خریده شده و پولش هم داده شده است بنابراین بنده نمی‌توانم پیشنهاد آقا را قبول کنم.
رئیس- آقایانی که این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد دیگر
(به این مضمون قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم در قسمت احتیاجات یک ساله چهار هزار تومان به عنوان جامعه ملل کسر شود.
یعقوب الموسوی
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سیدیعقوب- حقیقه دارد مسئله یک صورت دیگری به خودش می‌گیرد بنده در مسئله همین تصویب‌نامه‌ها عرض می‌کنم که چه حق دارد تصویب‌نامه صادر می‌کنند؟!
در اینجا آقای کفیل وزارت خارجه می‌فرمایند خریدیم.
چرا خریدید آقا؟! شما چه کاره هستید؟ برای چه بدون اجازه مجلس شورای ملی چیزی می‌خرید؟ اگر چیزی لازم دارید باید از مجلس شورای ملی اجازه بگیرید.
حکومت حکومت شوروی است بنده که یک نفر وکیل ضعیفش هستم بدانید که یک روزی یک وکلای قوی می‌آیند و از شما مؤاخذه می‌کنند و می‌گویند چرا بدون اجازه این عملیات را می‌کنید؟
افسر- صحیح است
آقا سیدیعقوب- اگر صحیح است پس چرا رأی نمی‌دهید. اینجا در مسئله جامعه ملل همان طور که نماینده محترم آقای تقی‌زاده در اینجا بیاناتی فرمودند بنده هم تصدیق می‌کنم و یک درد دل‌هایی دارم بنده نسبت به جامعه ملل خیلی امیدوار هستم. بنده از جامعه ملل می‌خواهم که ما را خفه نکنند. و اقتصادیات ما را از دست‌مان نگیرند به تریاک ما چه کار دارند؟ بنده نظر به حسن ظنی که به جامعه ملل دارم عرض می‌کنم که کاری به تریاک ما نداشته باشد کاری به تفتیشات بحری ما نداشته باشند ما خودمان تقتیشات بحری‌مان را می‌کنیم ما یک دولت مستقلی هستیم که عضو او شده‌ایم و همان طور که نماینده محترم فرموند پرنس ارفع یک نطق‌هایی که خیلی به حال دنیا نافع بوده است کرده است و بالاخره ما یک ملت قدیمی هستیم که عضو کهن جامعه بشریت هستیم و البته ما دارای یک امتیازات و حقوقی هستیم و هیچ امتیازات و حقوق خارجی نمی‌خواهیم بنابراین جامعه همکاری به ما نداشته باشند ما اول ملت اسلام و ملت آسیایی هستیم که دست دراز کرده‌ایم به طرف جامعه و گفتیم ما هم عضو شما هستیم. یک ملتی که ششصد کرور تابع دارد و در حقیقت اولین ملت اسلام که روح داد به جامعه ملل و روح داد در آسیا و افریقا ملت ایران بود و بنده ثابت می‌کنم که یک
ملت مسامی آمد در آنجا و جامعه ملل را زنده کرد یک ملتی که دارای یک همچو مقامی است چه کار به کار او دارند؟! می‌خواهیم تفنک بخریم بیاوریم. یک حقوقی داریم و از آن حقوق خودمان استفاده می‌کنیم پس ما یک امیدوارهایی به جامعه ملل داریم و تاریخ که غیر از مجلس شورای ملی است قضاوت می‌کند که ما همچو حقی به جامعه ملل داریم چه کار دارند به امور ما مداخله می‌کنند؟! بنده برای این که صدایم در تمام ممالک متمدن بلند شود که ملت مسلم ایران که اول ملت اسلام بود آمد و خودش را در جامعه ملل داخل کرد خیلی از جامعه ملل امیدواری دارم و آنها هم خیلی باید رعایت ما را بکنند. بنده برای این که این عرایض را بکنم این پیشنهاد را کردم ولی فعلاً مسترد می‌دارم.
رفیع- بنده قبول می‌کنم.
مدرس- بنده هم قبول می‌کنم.
رئیس- آقای رفیع
حاج آقارضا رفیع- آقایان هر کدام یک عقیده دارند عقیده آقای تقی‌زاده این است که جامعه ملل خیلی نافع است. عقیده بنده این است که نافع نیست. مجلس شورای ملی حاکم است یک روزی باید این مسئله در مجلس شورای ملی حاکم است یک روزی باید این مسئله در مجلس شورای ملی مطرح شود. وزیر مالیه هم در اینجا اظهار می‌کرد که این مسئله باید در مجلس شورای ملی مطرح شود و بالاخره حل شود اگر مجلس رأی داد به این که ما نماینده در جامعه داشته باشیم و اگر مجلس رأی نداد نداشته باشم بنده می‌خواهم بدانم که چه روزی باید ما این مسئله را مطرح کنیم به طور طرح قانونی باید این مسئله را بیاوریم در مجلس شورای ملی و مطرح نماییم یا به طریق دیگر؟ و بالاخره بنده کسی هستم که موافق دولت هستم و باید به این لایحه رأی بدهم ولی چون این مبلغ چهار هزار تومان در اینجا هست و بنده با این قلم مخالف هستم نمی‌توانم رأی بدهم برای این که ما که در جامعه اکثریت نداریم البته هر کسی در یک جماعتی که ابداً حدس نزند که یک روزی برای او اکثریتی پیدا می‌شود داخل نمی‌شود. این چه منافعی دارد که ما هم در جامعه نماینده داشته باشیم؟ جماعتی در آنجا نشسته‌اند و من یک نفرم. هیچ تصور می‌فرمایید که من یک نفر اکثریتی حاصل کنم؟ یک مسئله را مطرح می‌کنند و من همچون یک نفرم ناچارم به آراء آنها شرکت کنم اما اگر نماینده نداشته باشیم مجبور نیستیم از آراء آنها تبعیت کنیم. مثلاً همین مسئله تریاک و تفتیشات که بنده نمی‌خواهم در این خصوص مذاکره کنم بالاخره هر رأیی که آنها در غیاب ما بدهند ابداً صلاحیت ندارد و ما هم نباید تبعیت کنیم بنابراین بنده عرض می‌کنم که موضوع نمایندگی ما در جامعه ملل به هیچ وجه فایده ندارد و باید تکلیف این هم در مجلس شورای ملی معین شود که نماینده باید باشد یا نباید باشد و بنده از این جهت بود که این پیشنهاد را قبول کردم.
معاون وزارت امور خارجه- به موجب قانونی که از مجلس گذشته است دولت ایران عضو جامعه ملل است و این چهار هزار تومان هم کسر سهمیه دولت در ۱۳۰۵ است و یک پولی است که تعهد شده است بنابراین چه بخواهیم از جامعه خارج شویم و چه بخواهیم داخل باشیم باید این پول را بدهیم.
رئیس- آقای طاهری
دکتر طاهری- به طوری که اظهار شد بر طبق قانونی که از مجلس گذشت ما عضو جامعه ملل هستیم و یک مخارجی هم به ملتی که عضو جامعه ملل هست تعلق می‌گیرد دولت ایران هم باید این مبلغ را بپردازد و به عقیده بنده موضوع این که ما نماینده در جامعه داشته باشیم یا نداشته باشیم ربطی به این موضوع ندارد و در هر صورت ما مجبوریم که این مبلغ را بپردازیم.
رئیس- آقای مخبر؟
مخبر- بسته به نظر مجلس است
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند
(چند نفری برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. یک نفر از آقایان پیشنهاد تنفس کرده‌اند.
جمعی از نمایندگان- صحیح است
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید.)
رئیس- پیشنهاد آقای فیروزآبادی
(به شرح آتی خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که مخارج اضافه اعتبار برای ملزومات و مخارج ایاب و ذهاب مامورین که مبلغ شش هزار و یکصد تومان و هشت قران می‌باشد حذف شود
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده دیروز گذشته هم جهت بعضی سوء تفاهمات عرض کردم که بنده اگر موافقت یا مخالفتی می‌کنم ابداً نظرم به این نیست که با کابینه موافق یا مخالفم زیرا عقیده‌ام این است که هر چه را خوب بدانم موافقت می‌کنم اگر چه با کابینه مخالف باشم و هر چه را بد دانستم مخالفت می‌کنم ولو این که با کابینه موافق باشم در اینجا مذاکره شد که باید آبروی ما در خارجه حفظ شود بنده هم خدا شاهد است کاملاً موافقم آبروی ما در خارجه حفظ شود ولی در ضمن این که این عقیده را درام معتقدم که اگر ما سفراء و قونسول‌هایی که در خارجه داریم بخواهیم و از سفارتخانه‌های خودمان صرف‌نظر کنیم اتباع ما در خارجه راحت‌تر هستند و آبروی ما هم در خارجه زیادتر از حالا خواهد بود اشخاصی که در خارجه تشریف برده‌اند می‌دانند و قلباً هم عرایض بنده را تصدیق می‌فرمایند که یک مجازاتی در مملکت باشد که اگر کسی رفت به خارجه و خدمت کرد به او پاداش بدهند اگر خیانت کرد مجازاتش کنند والا هر قدر ما پول بدهیم روز به روز بدتر خواهد شد و از آن طرف اهالی مملکت خودمان فقیر و پریشان خواهند شد و این پول‌ها هم در خارجه هیچ اهمیت ندارد بر فرض این که یک مأموری از طرف ما برود خارجه و صد هزار تومان هم خرج کند به هیچ وجه بر اهمیت ما افزوده نخواهد شد در مملکتی که فقر سرتاسر آن را فرا گرفته نه کارخانه هست و نه منبع ثروتی احداث کرده‌اند به چه مناسبت این پول‌ها را ببرند در خارجه مصرف کنند؟ ما از این خرج‌ها چه نتیجه خواهیم گرفت؟
هر روزه لایحه اضافه خرج است که به مجلس می‌آید!
این اضافه که حالا آمده است به مبلغ شصت و شش هزار تومان بنده نمی‌دانم که این مبلغ سه ماه است، مال چهار ماه است بیشتر است یا کمتر و با این ترتیباتی که ملاحظه می‌فرمایید آیا سزاوار است که همه روزه این خرج‌ها بیاید در مجلس و تصویب شود؟ بنده نمی‌فهمم مثلاً سفیر فرانسه تا حالا یک حقوقی داشته که مکفی هم بوده حالا آمده‌اند و دویست تومان در ماه بر حقوق او افزوده‌اند یا سفیر واشنگتن را صد تومان اضافه کرده‌اند در صورتی که هیچ اضافه حقوق لازم نبوده است و به نظر بنده هیچ دلیلی ندارد اگر قبول دارند سفرای ما با همان حقوقی که داشتند و با شرط مسئولیت بروند در خارجه.
و اگر قبول ندارند استعفا بدهند و دیگری به جایشان برود بنابراین چه لزومی دارد که ما همه روزه یک اضافاتی قائل شویم و مملکت خودمان را به فقر و فلاکت بیندازیم اگر دو سال دیگر به این ترتیب بگذرد ما ناچاریم قرض کنیم پس به این چیزها تحصیل آبرو برای ما نمی‌شود که به اسم تحصیل آبرو و ابهت ایران این خرج‌ها را بکنیم. وقتی ما دارای آبرو و عظمت هستیم که موافق صلاح مملکت و ملت خرج کنیم بنده نظرم می‌آید در چند سال قبل که سفرای خارجه در ایران بودند (در اواسط جنگ بین‌المللی) بره‌کشی ممنوع بود از دهات روزی ده تا بره برای سفارتخانه‌ها
می‌آوردند و سفارتخانه‌ها قبول نمی‌کردند و می‌گفتند بودجه ما کفایت با خوردن گوشت بره نمی‌کند و گوشت گاو می‌خورند و آن بره‌ها در جاهای دیگر فروش می‌رفت. این چیزها است که تحصیل ابرو می‌شود و بالاخره از پول خرج کردن آبرو زیاد نمی‌شود بلکه بی‌علاقه‌گی ما را نسبت به مملکت خودمان ثبت می‌کند و بنده اگر چه با تمام اقلام این لایحه مخالف هستم اما چون می‌خواستم عرایض خودم را بکنم فعلاً این دو فقره را عرض کردم که کسر شود.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- پیشنهاد آقای فیروزآبادی دو قسمت داشت یک قسمتش بر حسب پیشنهاد یکی از آقایان نمایندگان رد شد و آن راجع به ملزومات بود قسمت دیگر راجع به خرج سفر سفرا بود. البته تصدیق می‌فرمایید که مجلس یک قانونی را که تصویب کرد باید لوازم اجرای آن قانون را هم اجازه بدهد مجلس تصویب کرده است که مامورینی که در خارجه می‌روند بیش از یک مدت معینی حق اقامت ندارند و باید برگردند به وطن خودشان و در مرکز اطلاعات جدیده حاصل کنند بعد بروند در این صورت البته اینها خرج سفر بیشتری لازم دارند یعنی اضافات از نقطه‌نظر خرج سفر باید بیشتر باشد در بودجه‌های گذشته دیده‌اند خرج سفری را که مجلس اعتبار داده است کافی نیست لهذا یک اضافه اعتباری تقاضا کرده‌اند.
و این که راجع به مأمورین خارجه فرمودند که آبروی ما در خارجه حفظ نمی‌شود این طور نیست بالاخره ما یک مأمورین صالحی مثل آقای طباطبایی در ترکیه و مثل انتظام الملک در ایطالیا داریم و همین طور مأمورین صالح فداکار و علاقه‌مند به وطن داریم و سزاوار نیست که به طور کلی گفته شود. بله ممکن است بعضی مأمورین باشند که به وظیفه خوشان عمل نکرده‌اند ولی البته بایستی به تدریج اصلاح شود و یک قسمت از نواقص کار را خودمان باید رفع کنیم و باید لوازمی را که می‌خواهند به آنها داده شود و حقوق مکفی هم به آنها داده شود وزیر مختار ما در واشنگتن شاید با ماهی سیصد تومان نتواند زندگانی کند بالاخره وقتی که یک نفر مدیرکل در طهران سیصد و دوازده تومان حقوق می‌گیرد البته باید به فلان سفیر یک مبلغ بیشتری بدهید و بالاخره اینها هم یک اعتباری نیست که از نقطه‌نظر مخارج شخصی آن وزیر مختار باشد یک مخارجی است که جنبه عمومی دارد و بنده تصور می‌کنم که این ایرادات بی‌مورد باشد زیرا حتماً باید حقوق مأمورین ما در خارجه به اندازه کافی باشد که اقلاً زندگانی صوری آنها مرتب باشد.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بسته به نظر مجلس است
رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد فیروزآبادی آقایان موافقین قیام فرمایند
(معدودی برخاستند)
رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد دیگر
(به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که فوق‌العاده وزیر مختار واشنگتن و اضافه حقوق وزیر مختار پاریس حذف شود.
فیروزآبادی
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده قبلاً این را عرض می‌کنم و از اشخاصی که در خارجه حفظ حیثیات ایران را کرده‌اند خیلی تشکر می‌کنم قبلاً از قبیل آقای علایی شخصی که هر کس را دیدم از ایشان تمجید می‌کنند و بنده هم از ایشان تمجید می‌کنم و تقدیس می‌کنم به شرط این که دیگران هم همین رویه را پیش بگیرند آقای علایی با همان بودجه در آنجا زندگانی کردند و حفظ آبروی مملکت را از هر حیث کردند اگر نمی‌شد ایشان هم نمی‌کردند پس حالا که کردند معلوم
می‌شود که با همان مبلغ بلکه کمتر هم می‌شود زندگانی کرد بنده به این نظریه مخالفم که این اضافات از مجلس بگذرد.
معاون وزارت امور خارجه- بودجه سفارت واشنگتن بعد از تشریف آوردن آقان علایی مبلغی کسر شده است و بنابراین سفارت آنجا در مضیقه بود و با این اضافاتی هم که پیشنهاد شده است بازار آن بودجه زمان آقای علایی کمتر است.
رئیس- آقای رفیع
حاج آقارضا رفیع- بنده می‌خواستم به آقای فیروزآبادی عرض کنم که در ضمن تعریف از آقای علایی نباید به سایر مأمورین توهین کرد همه در خارجه مشغول خدمت هستند در زمانی که علایی بودند حقیقه پول خوبی هم فرستاده می‌شد که یک مبلغش هم پول تلگراف می‌شد و انصافاً هم ایشان کاملاً وسایل راحتی اتباع ایران را در خارجه فراهم می‌کرد و حالا هم آن مأموری که آنجا هست مشغول خدمتگزاری است و ما هم از او بدی ندیده‌ایم. البته هر وقت بدی ببینم فوراً استیضاح می‌کنم و از وزارت خارجه می‌خواهیم که فوراً احضارش کنند به علاوه بنده تصور می‌کنم که اسم اشخاص را بردن خوب نیست اینها هم مامورین خدمتگزار ما هستند مادامی که خلاف آنها ثابت نشده باشد.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بسته به نظر مجلس است
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فیروزآبادی آقایان موافقین قیام فرمایند
(معدودی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد پیشنهاد دیگر
(به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که مخارج نصل تلفن برقی کابل که پانصد تومان می‌باشد یکصد و پنجاه تومان بشود
فیروزآبادی
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- اولاً یک سابقه خیلی بدی ایجاد شده که می‌آیند از پیش خود یک خرجی می‌کنند و سال بعدش می‌آورند به مجلس و تصویب می‌کنند این خیلی بد وضعی است برای این که ممکن است هر چه دلشان بخواهد خرج کنند و بعد که می‌آورند به مجلس بگویند خوب خرج شده است و باید قبول کنید این بسیار بد وضعی است اما در موضوع تلفن بی‌سیم در وزارت خارجه اولاً این تلفن بی‌سیم در بودجه یک مخارجی سالیانه برایش منظور شده حالا هم آمده است سه ماهه چهار ماهه یا یک ساله است نمی‌دانم در هر صورت پانصد تومان برایش معین شده وزارت خارجه مگر چند سیم تلفن دارد که یک مرتبه ما پانصد تومان اعتبار برای آن تصویب کنیم؟ بنابراین بنده مخالفم و معتقدم که صدور پنجاه تومان شود.
مخبر- این که فرمودند یک خرج‌هایی بدون اجازه مجلس می‌شود این طور نیست. این لوایح اضافی سه چهار ماهه آخر سال ۱۳۰۵ است و شاید چند ماه قبل از آن تقدیم مجلس شده است چنانچه ملاحظه می‌فرمایند در کمیسیون کاملاً مطالعه شده و حالا هم در مجلس در هر یک از اقلامش بحث می‌شود لهذا دولت یک تعهداتی کرده است که بعد از تصویب مجلس پرداخته شود پس دولت بدون اجازه مجلس شواری ملی خرجی نکرده است و کمیسیون بودجه هم قبول نمی‌کند و اما این که راجع به تلفن جدید (به قول خودشان بی‌سیم) فرمودند که صد و پنجاه تومان معین کنیم چه طور می‌شود؟ مثل این است که نرخ نان یک من دو قران باشد وزارت خارجه بخواهد سی شاهی بخرد این غیر عملی است قیمت تلفن‌ها و دستگاه‌هایی که برای هر وزارتخانه معین شده است پانصد تومان معین شده است در صورتی که می‌خواستند خیلی وسعت بدهند و چند هزار تومان صورت آورده بودند کمیسیون بودجه رد کرد و بعد مختصرترین دستگاه که برای هر وزارتخانه پانصد تومان باشد در نظر گرفته شده است و این پانصد تومان هم برای خرید وسایل و اسبابی است که برای تلفن
لازم است بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم چون وزارت خارجه است یک قدری قیمتش کمتر باشد.
رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند
(عده برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای عدل
(به شرح آتی خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که بودجه اضافات مبلغ هزار و سیصد و بیست تومان حذف شود.
رئیس- آقای عدل
عدل- این مبلغی را که بنده پیشنهاد کردم راجع به ورثه مفتاح‌الدوله است بنده مخالف نیستم که به ورثه مفتاح‌الدوله که به دولت خدمت کرده است حقوق داده شود ولی بنده نمی‌دانم که چرا در بودجه نوشته‌اند اینجا می‌نویسد: حقوق ورثه مفتاح‌الدوله به موجب قانون ۱۳۲۰ تومان جلویش می‌نویسد: توضیح آن که در ۱۳۰۶ باید از محل مستمریات و شهریه پرداخته شود. اگر این حقوقی که به ورثه مرحوم مفتاح‌الدوله می‌دهند قانونی است که چرا ازمحل شهریه نمی‌دهند؟ وقتی قانون اجازه می‌دهد که به یک وراثی حقوق داده شود دیگر لازم نیست که جزء بودجه نوشته شود اگر خیر شهریه و مستمری هم نیست باید یک لایحه علیحده بیاورند به مجلس و تصویب کنند چنانچه گاهی هم دولت برای مراعات حال وراثی که مشمول قانون استخدام نیستند یک لایحه پیشنهاد می‌کند پس این را توضیح بدهند که بنده هم ملتفت بشوم.
مخبر- بر طبق قانونی که تصویب شده است این شهریه باید به وراث مفتاح‌الدوله داده شود در سنه ۱۳۰۵ در بودجه اضافات وزارت خارجه محل داشته است و در ۱۳۰۶ محلی نیست و برعکس در اعتبار مستمریات و شهریه‌ها این مبلغ محل دارد و بنده تصور می‌کنم که دولت یک کار خوبی کرده است که یک سال آن را از محل بودجه وزارت خارجه پرداخته است و بعد در جزو مستمریات و شهریه منظور کرده است....
عدل- قانونش تصویب شده است؟
مخبر- بلی
عدل- پس می‌گیریم
رئیس- پیشنهاد آقای آقاسیدیعقوب
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در صفحه شش قلم اعتبار برای تعمیرات ابنیه دولتی وزارت خارجه ا ز قلم مجموع کسر شود
رئیس- آقای آقاسید یعقوب
آقا سیدیعقوب- بنده این را به عرض آقایان اکثریت می‌رسانم. مسئله این است که می‌گوید از مردن بابا دلم نمی‌سوزد می‌ترسم عزرائیل در خانه‌ام را بلد شود. در موضوع این اعتبار اضافی آمده‌اند و همه جور حساب برایش تهیه کردند حالا در اینجا یازده هزار تومان زیاد آمده است که دیگر نتوانستند بعضی چیزها درست کنند از قبیل قفسه برای حفظ موریانه یک مرتبه آمده‌اند و می‌نویسند: برای تعمیر ابنیه دولتی وزارتخانه چیز غریبی است! مگر وزارت امور خارجه وزارت فوائد عامه شده است که ابنیه دولتی در دست او باشد اعتبارش جزء وزارت فوائد عامه است و او باید خرج کند. بنده به آقایانی که لجاجت می‌کنند و رأی نمی‌دهند می‌خواهم عرض کنم که این زمینه برای سنه ۱۳۰۶ می‌شود اگر چنانچه این مسئله خیلی هم محتاج‌الیه باشد با وزارت فوائد عامه است و باید به بودجه فوائد عامه انتقال پیدا کند حالا می‌گویید چه ضرر دارد ما مبلغی خرج ابنیه خودمان می‌کنیم بنده عرض می‌کنم خیر آقا ضررش برای آتیه است زیرا هر قدر شما اضافه را در اینجا قبول کنید جزء متن بودجه ۱۳۰۶ می‌شود متن بودجه که شد زیادتی پیدا می‌کند. و بالاخره بنده عقیده دارم
که دولت موافقت کند و این قلم را از اینجا حذف کند و اگر یک تعمیراتی در آتیه لازم است در جزء بودجه وزارت فوائد عامه بیاورند.
مخبر- این که فرمودند این کار به عهده وزارت فوائد عامه است صحیح است یعنی عمل و نظارت این کار به عهده وزارت فوائد عامه است ولی محل پرداخت بودجه‌اش مسلماً جزو اعتبارات وزارت خارجه است چون مربوط به ابنیه وزارت خارجه است و فرمودند که ضمیمه می‌شود به بودجه ۱۳۰۶ این طور نیست اگر ملاحظه در این چند قلم بفرمایند که از وسط صفحه پنج شروع می‌شود تا آخر صفحه شش بالای صفحه نوشته شده است:
احتیاجات ضروریه یک ساله ۱۳۰۵ این قلم جزو احتیاجات ضروریه ۱۳۰۵ است. جمع آن ارقامی که مربوط به ۱۳۰۶ است تقریباً ۶۹۸۷ تومان یک رقمش می‌شود و چند رقم دیگران این مربوط به مخارج یک ساله ۱۳۰۵ است و در بودجه ۱۳۰۶ منظور نخواهد شد.
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب آقایان موافقین قیام فرمایند
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد پیشنهاد آقای کازرونی
(به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که سیزده هزار و دویست قران به عنوان حقوق ورثه مرحوم مفتاح‌الدوله حذف شود
رئیس- بفرمایید
کازرونی- توضیحی که آقای مخبر در جواب آقای عدل دادند نه تنها بنده را متقاعد نکرد بلکه به شک هم انداخت از این جهت بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم که در نتیجه توضیح ثانوی که می‌دهند متقاعد شوم بنده نمی‌فهمم که حقوق ورثه مرحوم مفتاح‌الدوله در تحت چه عنوانی است؟ شهریه است؟ مستمری است؟ از بابت حقوق تقاعد است یا در تحت عناوین دیگر است؟ اگر بابت شهریه و مستمری است که اینجا جایش نیست یا اگر از بابت حقوق تقاعد است باز هم عقیده دارم اینجا جایش نیست. اگر می‌فرمایید در جزء بودجه ۱۳۰۴ بوده است و از این جهت در بودجه ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ هم منظور شده باز عرض می‌کنم بی‌مورد است چون خیلی ممکن است که توسعه به این لفظ داده شود و بالاخره ممکن است که تصویب کردنش در این لایحه قانونی بشود بنابراین می‌خواستم ببینم این از روی چه مدرک است فرضاً هم یک لایحه مستقلی باشد که مجلس هم تصویب کرده باشد به وزارت خارجه چه ربطی دارد! و اگر می‌گویند از محل اعتبار شهریه و مستمری داده می‌شود این هم نباید جزو بودجه وزارت خارجه بیاید و باید در جمله شهریه و مستمری‌ها وارد شود.
معاون وزارت امور خارجه- عرض کنم به موجب یک قانون مخصوصی که از تصویب مجلس گذشته است چون در هزار و سیصد و پنج در جزو اعتبار شهریه و مستمریات منظور شده بود به این جهت جزو بودجه وزارت خارجه پیشنهاد شد.
مخبر- بنده می‌خواهم رفع شک و تردیدی که آقای کازرونی مخصوصاً از توضیح بنده حاصل کردند بنمایم.
بنده نمی‌دانم به چه مناسبت ایشان مشکوک شدند مثل این که این حقوق را بنده می‌خواهم بگیرم که ایشان مشکوک شده باشند. در اینجا در کتاب قانونی که در هزار و سیصد و پنج خود جنابعالی یکی از تصویب‌کنندگان آن هستید در صفحه هشتاد و شش می‌نویسد: ورثه مرحوم میرزا مسعودخان مفتاح‌الدوله و بالاخره در هزار و سیصد و پنج مجلس تصویب کرده است که ماهی صد و ده تومان به ورثه او بدهند. در ۱۳۰۶ مطابق معمول مستمریات و شهریه‌ها در جزو اعتبار شهریه و مستمریات رفته و بالاخره بنده نمی‌دانم این شک و تردید ایشان از چه نقطه‌نظر بود.
کازرونی- بنده استرداد می‌کنم. برای این بود که
بیشتر توضیح بدهید.
رئیس- پیشنهاد دیگر
(به مضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که دو هزار و ششصد و سی تومان حقوق مستخدمین سفارت و اضافه اعتبار برای تصفیه محاسبات معوقه سفارت واشنگتن حذف شود.
«فیروزآبادی»
رئیس- بفرمایید
فیروزآبادی- بنده عرض کردم در تمام این مواد مخالفم حالا اذیت می‌کنم و ماده به ماده پیشنهاد می‌کنم چاره ندارم. در اینجا نوشته است: حقوق معوقه واشنگتن. من نمی‌دانم این چه حقوقی است که باید بپردازند؟ این شصت و شش هزار تومان خیلی پول است که ما باید بدهیم بعضی از آقایان می‌گویند این اضافه نسبت بنده عرض می‌کنم اضافه است با تمام معنایش.
چه طور اضافه نیست؟ یک بودجه وزارت خارجه داشته است و حالا آمده‌اند این مخارج را اضافه کرده‌اند این اضافه نیست؟! آخر اینها صلاح نیست بنده هم که هر چه پیشنهاد می‌کنم نمی‌دانم چه نظری است که رد می‌شود شما مرا نگاه نکنید صلاح مملکت را ملاحظه کنید و بالاخره بنده با این اضافات کاملاً مخالفم.
مخبر- شخص محترم آقای فیروزآبادی و حرف‌شان البته نهایت احترام را پیش ما دارد (صحیح است) لیکن مصالح مملکت را ما هم تشخیص می‌دهیم، منحصراً ایشان تشخیص نمی‌دهند. بنده مصالح مملکت را در این می‌دانم که آقای فیروزآبادی وقت مجلس را کمتر بگیرند زیرا ما در لایحه اقتصادی داریم لوایح دیگر داریم اگر چنانچه ایشان سر هر قلم این لایحه شرح مبسوطی بفرمایند و یکی دو نفر هم رأی بدهند این بیشتر مخالف مصالح مملکت است ممکن است نظریات خودشان را یک مرتبه بفرمایند و تکلیف یک لایحه زودتر معلوم شود.
یک نفر از نمایندگان- عده کافی نیست
رئیس- آقای رفیع
حاج آقا رضا (رفیع)- با این ترتیبی که چندین جلسه است مشاهده می‌شود گمان می‌کنم نشستن ما بیش از این فایده نداشته باشد. خوب است حالا جلسه را ختم کنیم و در خارج خودمان با یکدیگر حرف بزنیم و قضیه را حل کنیم این که نمی‌شود! تا موضوع به یک جایی منتهی می‌شود می‌خواهیم نتیجه بگیریم سه چهار نفر می‌روند بیرون و مجلس از اکثریت می‌افتد و گمان می‌کنم این صحیح نباشد.
رئیس- پس جلسه را باید ختم کرد. بقیه مذاکرات می‌ماند برای روز یکشنبه دستور اولاً همین دستور بعد هم اضافات وزارت فوائد عامه یک پیشنهادی هم هست راجع به عفو و اغماض نسبت به مستخدمین ادارات.
(مجلس نیم ساعت بعدازظهر ختم شد)