مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ اردیبهشت ۱۲۹۴ نشست ۲۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سوم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ اردیبهشت ۱۲۹۴ نشست ۲۷
صورت مشروح مذاکرات
روز یک شنبه دهم جمادی الثانیه ۱۳۳۳
جلسه ۲۷
مجلس تقریبا یکساعت قبل از غروب در تحت ریاست آقای مودب السلطنه نایب رئیس تشکیل و صورت مجلس روز شنبه نهم قرائت شد
غائبین بدون اجازه – آقایان : حاج میرزا شمس الدین – حاج امام جمعه – اقا شیخ یحی – حاج شیخ حبیب الله – حاج میرزا فضعلی آقا – حاج معین التجار – مویدالاسلام
نایب رئیس – در صورت مجلس مخالفی نیست ؟
معتصم السلطنه - راجع به پیشنهاد بنده فقط لفظ دفاتر نوشته شده است در صورتیکه مکاتبات را مخصوصاً متذکر شده بودم خوبست اصلاح شود
نایب رئیس – بطور اختصار اشاره شده است دیگر مخالفی نیست ؟( اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد – بقیه مذاکره در قانون تشکیلات مالیه است چون آقای سردار معظم مخبر کمیسیون قوانین مالیه حاضره نبودند آقای معدل الدوله برای دادن توضیحات بسمت مخبری معین شده اید – اداره خزانه داری کل ماده یازدهم قرائت میشود
( جزء اول ماده مزبوره از راپورت کمیسیون بمضمون ذیل قرائت شد )
ماده یازدهم – اصول وظایف خزانه داری کل از قرار ذیل است
(۱) جمع آوری و تمرکز تمام عایدات نقدی وجنسی دولت ودریافت عایدات ادارات صاحب جمع دولتی و آنچه که بموجب قراردادها و امتیازات بدولت باید عایدشود
نایب رئیس – در جزء اول مخالفی نیست
آقا سید فاضل – بنده مخالفم بنده سابقا وقتیکه شور کلیات قانون تشکیلات مالیه میگذشت جمعی یا بنده از حیث این معنی شرکت داشتند که کلیه بعد از اینکه در پروگرام کابینه آقای مشیرالدوله دیدم که حتی الامکان متحرز و تجنب شده بود از اینکه قواء واختیارات دریکجا جمع شود خوشبختانه از آن تجنب واحتراز همچه میفهمیدیم که اداره تشخیص از اداره وصول و اداره وصول از اداره خرج تکفیک خواهد شد خیالی بود میکردیم بعد قانون تشکیلات که از طرف وزیر پیشنهاد شده اداره تشخیص از اداره وصول وخرج تفکیک شده بود وصول و خرج باتفکیک شده بود ووصول وخرج بالصراحه از وظایف خزانه داری نوشته شده بود ود راپورت کمیسیون اداره موصول تحت پرده دراداره خزانه داری نوشته شده است حالا بچه ملاحظه بود چه عرض کنم بنده جدا عرض میکنم تمام تنفرات مردم وتمام این احساساتی که برعلیه اداره خزانه بود بواسطه این بود که خزانه با مودیان مالیات طرف بود وبتفکیک اداره تشخیص از اداره خزانه علاج اینکار نمی شود وباز اداره خزانه با مودیان دولت طرف خواهد بود منتهی با واسطه گاهی جواب داده می شود این تشکیلات مرکزی است واین مطلبی که تو میگویی در قانون بلاد خواهد بود قانون بلاد هم آنچه وزیر پیشنهاد کرده است الان موجود است وبعقیده بنده باید بکلی اداره وصول از اداره خزانه تفکیک شود باین معنی که خزانه دار صندوق دار باشد مالیات را مودیان مالیات بغیر از اداره خزانه بدهند ووصول مالیات با اشخاصی که ارتباط با خزانه دارند نباشد خاصه این که درتشکیلات ولایات وزیر می نویسد پیشکاران وامناء مالیه برحسب پیشنهاد خزانه دار خواهد بود در اینصورت باز قطعا همانطور بود واشکالاتی که درقانون (۲۳)جوزا داشتیم همان اشکالات اختیار امر ما وارد خواد شد حالا که آقای مخبر نیستند اقای معدل الدوله توضیح بفرمایند ویک رحمی بمودیان مالیات بکنند واین مسئله راقبول کنند وبرگردانند بکمیسیون که اداره وصول از خزانه تفکیک شود وخزانه فقط صندوقی باشد پول را امناء مالیه وپیشکاران کهوزیر مالیه مستقیما از طرف خودش بدون پیشنهاد خزانه داری معین میکند از مردم بگیرند برای خزانه بفرستند که خزانه فقط یک صندوقی داشته باشد وپول را نگذارند آنجا وابدا شخص خزانه دار با مودیان مالیات طرف نباشد والا اگر خدای نخواسته خدای نخواسته اینطور نشود همان اشکالات فراهم خواهد شد وگمان میکنم عقیده بعضی از آقایان اعضاء کمیسیون هم بهمین نحو بوده است که بنده عرض کردم حالا اگر آقای مخبر توضیحی دارند بفرمایند ولی انشاءالله انی پیشنهاد را قبول میکنند .
معدل الدوله مخبر – اولا یکفرمایشی فرمودند درخصوص تجزیه امورتشکیلات مالیه وآنچه بنده درنظر دارم ودرهمین مجلس می شنیدم در پروگرام وزراء بطور کلی تجزیه ادارات مقرر شده بود وپروگرام هیئت وزراء بما میفهماند که بطوری ادارات ومسئولیت های وزارت مالیه راتجزیه خواهند کرد که سکته بامور مالیه وارد نباید دولت را از مخارج گزاف واضافه خرج محفوظ بدارد پس دراین صورت یک چیزی نیست که سابقا بطوری ذکر شده باشد وحالا طور دیگری شده باشد علاوه برآن بنده خاطر آقا را مستحضر میکنم همان مقصودی راکه دارند بعمل آمده است اگر چه بنده بهمه مردم حق میدهم چون خیلی صدمه خورده اند حق دارند از لفظ خزانه داری واز اسم خزانه داری بترسند ولی می ترسم اگر چنانچه اداره وصول را هم خارج کنیم واداره پرداخت را هم از خزانه جدا کنیم باز بگویند اداره خزانه نباید صندوق باشد درصورتیکه این طور نیست وتصور میکنم نباید آنقدر وحشت کنند زیرا آنچیزی که ما از او احتیاط میکردیم وموجب شکایت همه مردم بود همان چیزهائی بود که از همین اداره خارج شد بازهم تکرار میکنم درکلیات هم عرض کردم وباز هم ضرورتا عرض میکنم آنوقت خزانه داری یک شخصی بود که هر چه دلش میخواست میکرد وهر چه دلش میخواست میداد ومامورینش در ولایات هرکار میکردند مرجع تظلم معلوم نبود کیست ومتظلم نمیدانست بکجا رجوع کند ووقتی که رجوع میکرد میگفتند امری است صادر شده حالا چنانچه خودشان فرمودند اداره تشخیص یعنی برای آنچه که باید گرفته شود اداره معین شد ووظائف او معین است ومکرر گفته شده است که جزوجمعها وبدهی هر نقطه را وهر جا را چاپ میکنیم وبدست مردم میدهیم وبرای مردم سند خواهد بود که بیش ازآن کسی حق نداشته باشد مطالبه کند برای این که معلوم باشد که بنده وکمیسیون هم موافقت داریم عرض کنم که پیشکاران مالیه مطلقا از طرف وزیر مامور میشوند ومسئول وزیر هستند علاوه برآن مایک وظیفه برای اداره تشخیص درهمین قانون معین کرده ایم که اگر مالیات بدهی اظهاری بکند یک سر خط مالیاتی یعنی یک تصدیق مالیاتی بخواهد آن تصدیق رابدهند پس درهر نقطه ازاین مملکت هر مالیات بدهی که بخواهد بداند چقدر مالیات بایدبدهد وبخواهد ازتعدی مصون بماند که زیادتر ازاو بگیرند ممکن است یک همچه سرخط بگیرد دولت این طور مساعدت کرده ویک همچه تشکیلاتی داده است که مردم از تعدیل مصدق بمانند وهمین طور درپرداخت هم ملاحظه خواهند فرمود طوری تشخیص شده که هیچ حواله را خود خزانه دار نخواهد پرداخت مگر اینکه بامضاء وزیر رسیده باشد باین وصف نمی فرمایند یک اداره وصول معین شود وحال آنکه این امر وصول هیچ معامله وصول وایصال نیست مگر اینکه محاسبه است منتها اداره هست که درواقع تشخیص آنمقدار و مبلغی که از مالیات وصول وایصال راجع بولایات است پس از آنکه این لایحه تشکیلات مرکزی گذشت لایحه تشکیلات ولایات خواهد آمد واختیار با ماها است که درآنجا بعبارات مصرحی معین بکنیم این اختیار را کسی از ما سلب نکرده است و اختیار دردست ما است پس حالا که در موضوع این ماده صحبت میکنیم به بینیم آیا اینجا هیچ چیزی دلالت براین دارد که مامورین وصول را حکما خزانه داری بفرستند یا خیر اینجا فقط نوشته اند جمع آوری مالیاتهاوتمرکز آنها معین است یک کسی باید او را جمع آوری کند یعنی تحویل بگیردوبمصرف برسانند وچنانچه درفقرات بعد خواهد آمد صورت عایدات را باداره محاسبات بدهد وگمان نمیکنم دراین ماده هیچ اشکالی باشد ولی اشکال خیالی خیلی آسان است یعنی اگر تصور کنند که یک خزانه داری خواهد که مامور وصول میشود وفلان طور رفتار میکنند وگوش بحرف مظلوم نخواهد داد و تعدیات خواهند کرد آن وقت این اشکالات دارا است ولی اینطور نیست واگر دقت بکنند خواهند فهمید که این ماده درست خیال ایشان را کفایت میکند وقانع خواهند شد واینطور تصورات نخواهند فرمود وخزانه داری هم بیش از وظیفه خودش که جمع آوری باشد دیگر نظری نخواهد داشت .
سلطان العلماء- فرمایشات آقای معدل الدوله ما را قانع نساخت بجهت اینکه لایحه تشکیلات ولایات که بکمیسیون رفته است شاهد است براینکه باید خزانه دار مامورین ولایات را پیشنهاد کند ووزیر درقبول این پیشنهاد خزانه داری یا مجبور است یا مجبورنیست اگر مجبور است همان محظورات اولی که ما فرار میکردیم باقی است اگر مجبور نیست خوب است دراین ماده توضیح بفرمایند نا ما قانع شویم .
منتصر السلطان - اینجا درواقع اشتباهی فرموده اند والا این ماده که اینجا نوشته شده کاملا صحیح است وتصریح شده است بجهت اینکه وصول متعلق به تحصیل دارها است ودراین ماده اداره مرکزی جمع آوری کل عایدات ذکر شده وهیچ داخل درایالات و ولایات نشده یعنی بهیچوجه داخل دروظیفه تحصلیدارها نشده ایم تحصیلدار ها همیشه درزیر حکم امنای مالیه هستند که باید از طرف مرکز مامور شوند وبعد درقانون ولایات وایالات که درکمیسیون قوانین مالیه است نظریاتشان معلوم میشود وبمجلس تقدیم خواهد شد که امنای مالیه ربطشان با کدام اداره مرکز باشد ودر حکم کدام اداره باشد یا مستقیما از طرف وزیر یا از طرف یکی ار ادارات مرکزی مامور بشوند واین لایحه هیچ مربوط بوصول از محل نیست البته تحصیلداران که درتحت حکم امناء مالیه هستند بموجب آن بودجه مصوبه که از مجلس میگذرد وبآن دستوریکه از طرف وزیر مالیه بامناء مالیه داده شده است پول را میگیرند وبامناء مالیه بدهند وامنای مالیه بعد از وضع اخراجات مصوبه بایستی پول را دریکجا مرکزیت بدهند آن مرکز کجا است خزانه داری است ودرپایتخت است باید پول درآنجا جمع شود وبرحب حواله جات وزیر مالیه یعنی بعد از امضاء وتصدیق آن کمسیون که از طرف مجلس شورای ملی انتخاب میشود وزیرهم آن را امضاء میکنند وخزانه داری آن را میپردازد پس این مربوط باین تصورات وتوقعاتی که فرمودندنیست وآن فرمایشاتی که میفرمایند منوط منوط به تحصیلداری است که درزیر حکم امناء مالیه ولایات هستند وهنوز قانونش از کمیسیون قوانین مالیه درشور اولش وارد شویم وتقاضا میکنم اگر ایراد واشکالی دارند درمورد خوش بفرمایند ودر این موقع بهتر ازاینماده نمی شود چیز دیگری نوشت
عدل الملک – عرض کنم که نظریات بمجموع قانون است درموقع قانون گذاری فرد فرد سواد قانون رادرنظرنمیگیرند تصور میکنم نظریات آقای آقا سید فاضل ازآنجا حاصل شده است که ماده ششم تعیین رؤسای دوایررا بموجب پیشنهاد رئیس اداره وحکم وزارتی تجویز کرده وماده ۷۱ تشکیل ولایات هم که هنوز بمجلس نیامده مصرح است که امنای مالیه برحسب پیشنهاد خزانه داری و بموجب حکم وزارتی منصوب میشوند این جمله مقدم ومؤخر گمان میکنم اسباب اضطراب خاطرء آقای آقا سید فاضل شده است بااینکه مخبر کمیسیون قبول کرد کلمه مرکز را بآن جهه بیفزاید اگر کمیسیون این مسئله را درنظر بگیرد این اشتباه مرتفع میشود والا اگر این ماده همینطور نوشته شود این اختلافات باقی خواهد بود وبنده هم باآقای آقا سید فاضل موافقم ولی اگر لفظ مرکز اضافه شود بنده اقناع میشوم وگمان میکنم آقای آقا سید فاضل هم قانع شوند که این لفظ را درنظر بگیرند ودر ماده ششم اضافه کنند .
حاج شیخ محمد حسن گروسی – عرض کنم کلمه جمع آوری خودش مسئله ووصول را دربر دارد واگر ماموریت وصول وتحویلداری وتمرکز تمام عایدات بعهده خزانه داری باشد اگر حقیقت ا میخواهند که عبارتی صریح باشد وما را قانع کنند درعوض جمع آوری را جزء شئونات خزانه داری قرار دهیم وماموریت وصول هم بعهده او باشد زاید از وظیفه خزانه داری است وباعث ندارد که امر زاید را ضمیمه کنیم وجزو شئونات خزانه داری قرار دهیم
معدل الدوله - آقای حاج شیخ محمد حسن را متذکر میکنم که دراداره خزانه داری یک مامورین تحویلداری باید تقسیمات اقساط وترتیب وصول آنها را بفرستند نزد تقسیمات امنای مالیه وصورت مالیاتهائی که از بعضی مخبرها وارد میشود داشته باشد که کم وزیاد نشود یک قسمت هم تحویلدار دارد تحویل میگیرد ما اگر این کلمه رااین جا بگذاریم پس درواقع باید قائل شویم که یک اداره دیگری باشد که اسم آن اداره را خزانه داری بگذاریم بنظر دولت وقانون محاسبات عمومی باید خزانه دار جمع آوری ووصول وجوه دولت را بکند اگر باینطوریکه آقا میفرمایند عمل کنیم ما باید برای هر کلمه وهر لفظی از وظایف برای خزانه داری ادارات متعدده تشکیل بدهیم یک اداره وصول بنویسیم یک اداره خزانه بنویسیم یک اداره تحویلداری بنویسیم بنده عرض میکنم وازآقایان خواهش میکنم که خزانه دیروزی را مد نظر نگیرند یک خزانه راکه موافق مواد همین قانون تشکیلات که مستقیما درتحت ریاست وزیر مالیه تشکیل میشود درنظر بگیرند وبدانند اگر بخواهد یک تعدی وتجاوزی بکند حکما وزیر مالیه آنرا منع خواهد کرد پس درواقع آن خزانه داری بکلی تغییر کرده است واگرآقایان دقت کنند بخوبی قانع خواهند شد ما که اجرت میدهیم وپول میدهیم البته باید کار بکنند جمع آوری کنند تحویلداری کنند وبپردازند واین فرمایشاتی راکه میفرمایند نمیدانم ازروی چه نظر است
نایب رئیس – آقایان مذاکرات را درفقره اولی کافی میدانند ؟ (گفته شد خیر )رای میگیریم آقایانیکه مذاکرات را در این قسمت کافی میدانند قیام نمایند
(عده کثیری قیام نمودند )
نایب رئیس – تصویب شد- آقای آقا سید فاضل پیشنهادی کردند قرائت میشود
(بمضمون ذیل قرائت شد )
بنده پیشنهاد میکنم که اداره وصول بکلی از وظایف خزانه داری موضوع شود درمرکز
نایب رئیس- توضیحی دارید بفرمائید
آقا سید فاضل – بنده تعجب میکنم که بعضی میگویند اشتباه شد یا قانون بلاد نیامده است وآنچه نوشته شده درست است پیشنهاد وزیر بطور صریح مینویسد وخوب است آنرا بجهت تنویر افکار آقایان عرض کنم تاآنچه راکمیسیون درتحت پرده گفته معلوم شود راجع بهمین پیشنهاد میخواهم عرض کنم که باید اداره وصول از خزانه موضوع شود واینکه میفرمایند اشتباه شده یا فلان شده یا قانون بلاد نیامده بنده عرض میکنم بمقتضای قانون تشکیلات بلاد که وزیر پیشنهاد کرده است یک عبارتی مینویسد ولو اینکه هنوز بتصویب کمیسیون نرسیده ولیکن زمینه را بدست میدهد بجهت اینکه اینجا مینویسد - ماده (۷۲) جمع آوری عایدات دولت ووصول مالیات ها مطابق دستور العمل ها جزوجمعهای اداره کل عایدات که بتوسط خزانه داری کل برای پیشکاران وامنای مالیه فرستاده میشود برعهده پیشکاران وامناء مالیه هست بالاخره معلوم میشود که طرف با مودیان مالیات خزانه دار خواهد بود وبطور غیر مستقیم هم قانونی که وزیر پیشنهاد کردئه وهم راپورت کمیسیون هم قانون بلاد صراحت دراین مسئله دارد وبنده مطالعه کرده ام ومطلب را میگویم وعرضم این است که باید تصریح شود که خزانه دارما تحویلدار است یا دو کار دارد از بلاد مالیات میگیرد یا خیر – ما میخواهیم بگوئیم مالیات رامودیان به پیشکار هائیکه از طرف وزیر مالیه معین میشوند بدهند وآنها بفرستند بصندوق مرکز بهیچوجه با اظهارات آقای معدل الدوله قانع نشدم
نایب رئیس –پیشنهاد دوباره قرائت میشود رای میگیریم (مجددا قرائت شد )
معدل الدوله –بنده تصور می کنم که اگر درست ملاحظه بفرمایند درمرکز اداره وصول نیست چند نفر محاسب است که محاسب وجهیکه از ولایات بواسطه پیشکاران مالیه میرسد میکنند واینکه در مرکز پیشنهاد کرده اند اگر میفرمایند درمرکز اداره وصول موضوع شود .
آقا سید فاضل - لفظ مرکزش را حذف کنید
معدل الدوله – بنده نمی فهمم یعنی چه یعنی اداره وصول یا هیچ نباشد یعنی مالیات را هیچ وصول نکند این چیز خیلی غریبی است موضوع شدن اداره وصول یک چیز خیلی تازه است پس آقا بفرمایند پیشکاران مالیه نباشد بنده مکرر عرض کردم که پیشکاران مالیه بموجب فرمان همایونی وامناء مالیه بموجب حکم وزیر منصوب میشوند ومامور وصول مالیاتها آنها هستند که وصول میکنند ومیفرستند بمرکز ودر خزانه داری جمع میشود این چیز خیلی آسانی است ومشکل نیست حالا بازآقا قانع نشوید چه عرض کنم بنده که نمیتوانم قبول کنم رای بگیرید تامطلب معلوم شود
نایب رئیس – آقایانیکه این پیشنهاد راقابل توجه میدانند قیام نمایند
(کسی قیام نکرد )
نایب رئیس- جزء دوم ماده یازدهم قرائت میشود بمضمون ذیل قرائت شد )
۲-معاملات جاری بانکها وصرافها
نایب رئیس – آقای حاج شیخ محمد حسن مخالفید؟
حاج شیخ محمد حسن – طریقه رای گرفتن رامن نفهمیدم درهمان جزء اولی عرض دارم .
نایب رئیس – رای گرفته شد وگذشت
ارباب کیخسرو – بنده تصور میکنم صلاح باشد که بعد از صرافها جمله (معتبر با رعایت صرفه دولت) اضافه شود بجهه اینکه ما میدانیم بواسطه همینطور اختیاراتیکه با خزانه دار بود وشاید ملاحظه همین دو کلمه ها رانکرده وما را باین محظورات دچار کرده بنا براین ضرر ندارد نوشته شود صرافهای معتبر با رعایت صرفه دولت
نایب رئیس – جمله اضافه که آقای ارباب کیخسرو پیشنهاد کرده اند قرائت میشود
(باین مضمون قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم درفقره دوم ازماده یازدهم بعد از کلمه صرافها مزید شود (معتبر با رعایت صرفه دولت )وبعباره آخری فقره دوم این قسم نوشته شود (معاملات جاری بما بانگها وصرافهای معتبر با رعایت صرفه دولت )
معدل الدوله – چون رعایت صرفه دولت است قبول میکنم که بکمیسیون رجوع شود ودر آنجا نظر شود
نایب رئیس – دیگر مخالفی نیست ؟ جزء سوم حذف میشود جزء چهارم جزء سوم میشود
(قسمت مزبور بمضمون ذیل قرائت شد)
۳- تادیه حواله جات مستقیم واعتباری وزیر مالیه درحدود مقرره قانون
نایب رئیس- مخالفی نیست؟
حاج شیخ اسدالله - بنده پیشنهادی تقدیم کردم .
نایب رئیس – آن پیشنهاد راجع باین جزء نیست راجع بجزء پنجم است که حالا جزء چهارم می شود .
دراین جزء مخالفی نیست ؟ جزء پنجم که حالا جزء چهارم است قرائت میشود .(باین مضمون قرائت شد)
۴- دادن صورت کل عایدات ماخوذه باداره محاسبات کل
ارباب کیخسرو- بنده یک توضیح ازآقای مخبر میخواستم اینجا نوشته شده است دادن صورت کل عایدات آیا مقصود این است که هرفقره از عایدات رادرموقع خود صورت بدهند یادرآخرهرسال صورت کل عایدات رابدهند اگر مقصود این بوده است که از هر فقره عایدات صورت بدهند این عبارت این معنی رانمیرساند .
معدل الدوله –مقصود کمیسیون از این ماده بود که هرماهه از ولایات واز تمام منابع که پول بخزانه دولت میرسد صورتی باداره محاسبات کل بدهند برای اینکه اداره محاسبات کل بتواند حساب سالیانه خودش رامرتب کند بنده تصور نمیکنم لازم باشد این مسئله دراین قانون قید شود برای برای اینکه نظامنامه توضیح این قبیل مطالبرا خواهد داد زیرا اگر ما تصریح کنیم ماهیانه باشد یعنی صورتها هست که محتاج است براینکه روزانه یا هفتگی صورت بدهد مثلا اداره تحدید ممکن است هفته بهفته یا پانزده روز بپانزده روز صورت بدهد یا بعضی صورتها است از ولایات که ۳ ماه بسه ماه قسطش میرسد این عبارت شامل تمام آنها خواهد بود بنابراین تعیین این مسئله راراجع بنظامنامه کردده ایم وقتیکه نظام نامه خزانه داری بمجلس یعنی بکمیسیون قوانین مالیه آمد در این باب تشریح خواهند کرد که کدام عایدات را ماهیانه صورت خواهند کرد که کدام عایدات راماهیانه صورت خواهند داد کدام راسالیانه وغیره دراین ماده نظر کلی باین بود که اداره محاسبات کل حتی المقدور از عایداتیکه بخزانه میرسد آگاه باشد
حاج شیخ اسدالله –بنده تصور میکنم این ماده خیلی ناقص باشد دادن صورت از طرف خزانه بکمیسیون تطبیق حوالجات درهر برج اهمیتش بیشتر ازاین است وبنده مطابق این مطلب هم پیشنهادی کرده ام زیرا کمیسیون تطبیق حوالجات بجهت حواله جاتی که ازآنجا صادر میشود وچه موجودی درخزانه راباید بداند که زیاده برآن حواله ندهد وهمیشه آن وجه موجود درنظر کمیسیون تطبیق حوالجات باشد این است که بنده تصور میکنم بعلاوه اداره محاسبات کل باید کمیسیون تطبیق حوالجات هم صورت داشته باشد و اگر دریک برج باداره محاسبات کل صورت نرسد اینقدر اهمیت ندارد ولیکن برای کمیسیون تطبیق حوالجات خیلی مهم است بنده تقاضا میکنم مطابق همان پیشنهاد ی که کرده ام دراینجا نوشته شود (دادن صورت کل وجوه ماخذوه بادارات مربوطه درآخر هر برج ) واینکه آقای معدل الدوله می فرمایند بساهست که یک ماه صورت نرسد این مسئله رابنده تصور میکنم که منافی بااین پیشنهاد نباشد برای خاطر اینکه مسلما درآخر هربرج تمام وجه موجودی درخزانه راخود خزانه دار میداند اگر چه صورت حسابش مثلا ازفارس یا از کرمان نرسیده باشد ولی خود خزانه داری که پول میدهد میگیرد بهتر میداند چه قدر وجه موجودی درخزانه دارد این است که اگر پیشنهاد بنده مطابق نظریاتشان باشد قبول کنند که بکمیسیون برود در تحت مداقه بیاید
منتصر السلطان- اینکه دراینجا اظهار میشود که موقع ومدت رامعین نکرده اند بواسطه این است که لازم نیست درهریک از مواد وظائف هرکسی کاملا تصریح شود اگر بجزء ششم از ماده دوازدهم ملاحظه کنیم ومی بینیم که اعضاء مالیه ومامورین مالیه مکلفند درآخر هر برج صورت حسابهای خودشان را باداره محاسبات کل بپردازند پس درواقع وظائف خزانه داری هم نوشته شده است که باید صورت حسابهای خود را باداره محاسبات کل بپردازند لهذا دیگر محتاج باین مسئله نیست ولیکن بازهم اگر بخواهند لفظ درآخر هربرج دراینجا تجدید شود عیبی ندارد
ارباب کیخسرو- خودآقای منتصر السلطان توضیح دادند که جزء ششم ماده دوازدهم توضیح شده است که مطالبه صورت ازپیشکاران مالیه وظیفه اداره محاسبات است این قانون از اداره خزانه داری را از سایر ادارات مالیه جدا کرده است واعضای مالیه تحصیل دارانی هستند از طرف خزانه داری وزیر دست خزانه داری هستند ما مقصودمان اینجا بخود خزانه داراست این عبارتی که اینجا نوشته اند صریحا میگوید خزانه دار باید صورت کل عایدات راباداره محاسبات بدهد وحال آنکه اداره کل محاسبات باید از هر فقره عایدی دولت همانساعت مطلع بشود این بود که بنده پیشنهاد کردم که اینجا قید شود دادن صورت هرفقره از عایدات
محمد هاشم میرزا- این مطلب را ما در فقره ششم از ماده دوازدهم ازوظائف اداره محاسبات کل قرار دادیم که درآخر هربرج از پیشکاران مالیه صورت بخواهد والبته مطابق همین وظیفه که برای اوتعیین شده هرماهه مطالبه خواهد کرد دیگر لازم نبود که دروظائف خزانه داری هم این تصریحات رابکنیم وهمانطور که گفته ایم اداره محاسبات مکلف است صورت محاسبات را مطالبه بکند همانطور هم دراینجا گفته ایم خزانه داری هم باید صورت عایدات راباداره محاسبات بدهد دراین صورت این عبارت هیچ عیبی ندارد وبعقیده بنده تکرار بعضی مطالب هیچ لازم نیست .
میرزا عیسی خان – در این ماده که مینویسد باید خزانه دار کل صورت عایدات را باداره محاسبات بدهد در صورتیکه در جزء سوم تأدیه حوالجات را از وظائف خزانه دار شمردیم معلوم نیست صورت عایدات تنها را باید بدهد یا صورت مخارج را هم باید بدهد اگر فقط صورت عایدات را باید بدهد پس صورت مخارج چه میشود ؟
معدل الدوله – بعضی چیزها در اینجا مذاکره شد که بنده در نظر گر فتیم یکی یکی را برای اقناع آقایان جواب عرض کنم یکی مسئله ایست که آقای میرزا عیسی خان عنوان کردند لازم است عرض کنم صورت حوالجات در اداره محاسبات موجود است و لازم نیست صورت مخارج را خزانه داری باداره محاسبات کل بدهد بجهت آنکه هر حواله را ابتدا باید بکمیسیون تطبیق حوالجات یا بودجه ها مطابقه کند و بعد وزیر امضاء کند بعد از آنکه کمیسیون تطبیق حوالجات آنرا با بودجه مطابقه کرد آنوقت صورت آنرا اداره محاسبات ثبت میکند تا وزیر مالیه آن حواله را امضا کند و باداره خزانه داری بفرستد پس تصور میکنم که هیچ محتاج باینمطلب نخواهد بود که صورت مخارج را هم بدهد و اینکه آقای حاج شیخ اسدالله فرمودند صورت ماخوذی رابمقامات مربوط یعنی بکمیسیون تطبیق حوالجات نفرستند بنده میخواهم عرض کنم که کمیسیون تطبیق حوالجات صورت جمع و خرج نگاه نمیدارد فقط ماموریت او این است که به بیند حواله صادر نشود مگر اینکه مطابق باشد با بودجه مصوبه مجلس شورای ملی ودراین صورت اوهیچ ضامن تادیه یا عدم پرداخت نخواهد بود واین وظیفه وظیفه وزیر است که مسئولیت دارد پس از اینکه این حوالجات باداره محاسبات رسید وزارت مالیه چون میداند عایدات چه چیز است مطابق عایدات موجوده بخزانه حواله بدهد و مسئله که آقای ارباب فرمودند بنظر من چندان ضرری ندارد یک تصحیح عبارتی است و عیبی ندارد ولی چنانچه عرض کردم اگر ما در قانون قید کنیم هر ماهه صورت بدهد یک عیبی دارد و آن اینست که اگر یک وقتی مخارجی پیدا شد ووزیر بخواهد بفهمد در خزانه چقدر وجه موجود دارد باید که حق داشته باشد از اداره محاسبات سؤال کند که چقدر پول در خزانه موجود است و این ترتیب برای آنستکه هر وقت آنصورت است مطالبه شود خزانه داران صورت را بدهند و نگوید که من نخواهم داد یا در آخر هر ۳ ماه یا در آخر هر هفته باید ازمن مطالبه نمائید نظر باین مصلحت بود که تعیین مدت نشده ومنوط بنظامنامه شده است این مسئله را گذاشته اند که در نظامنامه قید کنند .
نایب رئیس – مذاکرات کافی است ؟ ( جمعی گفتند کافی است ) دو فقره پیشنهاد شده است یکی متعلق بآقای حاج شیخ اسدالله و یکی از طرف آقای ارباب کیخسرو .
حاج شیخ اسدالله – تصور میکنم کمیسیون تطبیق حوالجات وظیفه اش فقط نظارت تنها نباشد و حوالجاتیکه صادر میشود مبنای آن حوالجات همان کمیسیون تطبیق حوالجات و کمیسیون تطبیق حوالجات اول وجه نقدی خزانه را باید در نظر بگیرید ودر هر برج وجه نقدی خزانه را بداند چقدر راست و حوالجاتیکه از کمیسیون تطبیق حوالجات صادر میشود باید زیادتر از موجودی واعتبار فوق العاده که در خزانه داری هست نباشد و بعد از آنکه کمیسیون مطابقه کرد باداره محاسبات میرود بعد بامضای وزیر میرسد بعداز ان باداره خزانه میرود این است که کمیسیون تطبیق حوالجات باید وجه موجودی خزانه را در نظر داشته باشد و بداند چقدر وجه نقد در خزانه دولت هست این راجع بان مطلب که میگویند اداره کمیسیون تطبیق حوالجات نباید اطلاع از وجه نقدی خزانه داشته باشد و دیگر اینکه راجع بفرمایش آقای ارباب کیخسرو میفرمایند نوشته شده است که اداره محاسبات باید صورت عایدات جزء را از امناء مالیه بخواهد این را بنده تصدیق دارم ولیکن خزانه داری را هم باید مکلف کنیم بر اینکه هر ماه صورت حساب و صورت ماخوذی خودش را باداره محاسبات بدهد که باصورتیکه پیشکاران و امناء مالیه باداره محاسبات داده اند و همچنین صورتیکه بخزانه داده اند مطابقه بکند که پیشکاران مالیه پیش خود یک صورتی نداده باشند
مخبر – آقای حاج شیخ اسدالله راجع به تعیین وظایف کمیسیون تطبیق حوالجات قبل از رسیدن بموادیکه وظایف آنرا معین میکند خوب بیان کردند ولی ممکن بود منتظر شوند فردا یا امروز که بآن مواد میرسیم اظهارات خودشانرا میفرمودند برای اینکه قبلا خاطر ایشانرا مستحضر کنم اگر بفقرات آن ماده رجوع بفرمایند خواهند دید که درآنجا معین کرده اند که کمیسیون می تواند که هر نوع اطلاعات راجع بعایدات دولتی پیدا کند و دیگر لازم نیست صورت عایدات بکمیسیون تطبیق حوالجات داده شود ودر اینجا ذکر شود دیگر اینکه راجع باداره محاسبات می تواند از ولایات صورت بخواهد و این ربط به این موضوع ندارد بنده عرض میکنم نظر کمیسیون این است که اداره محاسبات هر روز وهر ساعت میتواند صورت از خزانه دار بخواهد و باین نظر است که در اینجا بطور کلی نوشتیم تا بعد جزئیات آنرا درنظامنامه قید بکنیم .
نایب رئیس – آقای ارباب کیخسرو پیشنهادی کرده اند قرائت میشود
( باین مضمون قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم در فقره چهارم ماده یازدهم در عرض صورت کل نوشته شود( صورت هر فقره عایدات )
مخبر – بنده این پیشنهاد را قبول میکنم بکمیسیون رجوع فرمائید.
نایب رئیس - عده برای رای گرفتن کافی نیست اگر مخالفی نباشد جلسه برای روز ۳ شنبه ۳ ساعت بغروب مانده باشد دستور هم مذاکره در بقیه قانون تشکیلات مالیه خواهد بود
( مجلس تقریباً نیمساعت از شب گذشته ختم شد )