مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ دی ۱۳۳۶ نشست ۱۴۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۴۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه سوم دی ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- سؤال آقای دکتر حسن افشار راجع به بازنشستگی کارگران و جواب آقای معاون وزارت کار
۳- سؤال آقای دکتر مشیر فاطمی راجع به بند (ز) قانون اراضی موات
۴- تعیین روز طرح استیضاح آقای دکتر پیرنیا به وسیله آقای معاون نخست‌وزیر و موافقت مجلس
۵- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و تصویب آن
۶- طرح گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ چاپخانه مجلس
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱) تصویب صورت مجلس
نایب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه- آقایان: یارافشار. دکتر اسدی. دکتر اصلان افشار. مجید ابراهیمی. رامبد. جلیلوند. مهندس اردبیلی. دکتر شاهکار. کدیور. دکتر هدایتی. دکتر خرازی. برومند. خزیمه اعلم. اورنگ. کاظم شیبانی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: اخوان. مشار. اریه. دکتر طاهری. دکتر جهانشاهی. سنندجی. شادمان. علامه وحیدی. دولتشاهی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: سعیدی. ثقةالاسلامی. بزرگ‌نیا. فضائلی. مهدوی. دکتر ضیایی.
نایب رئیس- نسبت به صورت مجلس اعتراضی نیست؟ آقای دکتر حسن افشار.
دکتر حسن افشار- در جلسه قبل موقعی که جناب آقای نخست‌وزیر بیاناتی می‌فرمودند سؤالی را که فراکسیون حزب مردم تقدیم کرده بود در واقع سؤال را به میل خودشان جواب دادند یعنی به آن سؤالی که عوض کرده بودند جواب دادند ضمن بیانات ایشان بنده عرض کردم به این نحو سؤال نشده است یعنی به نحوی که آقای نخست‌وزیر سؤال را مطرح کردند و بعد به آن جواب دادند سؤال نشده است.
نایب رئیس- در اظهارات خودتان اعتراضی دارید بفرمایید. دکتر حسن افشار مربوط به عرایض خود بنده است. بنده متأسفم که در صورت‌جلسه نوشته‌اند که گفته‌ام چنین سؤالی نکرده‌اند و به عنوان قبل از دستور بوده است در صورتی که بنده گفتم به این نحو سؤال نکرده‌اند.
نایب رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود. آقای صدرزاده
صدرزاده- در بیانات بنده یک اصلاحات عبارتی هست اصلاح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی.
نایب رئیس- اعتراض دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت مجلس جلسه قبل اعلام می‌شود.
۲- سؤال آقای دکتر حسن افشار راجع به بازنشستگی کارگران و جواب آقای معاون وزارت کار
نایب رئیس- سؤالات مطرح است سؤال آقای دکتر حسن افشار از وزارت کار مطرح است بفرمایید.
دکتر حسن افشار- در تاریخ ۲۱/ ۸ سؤالی از وزارت کار شده است راجع به این که سازمان بیمه‌های اجتماعی که اصولاً برای کمک به طبقه کارگر تشکیل شده است و تمام کوشش‌ها که برای ایجاد این دستگاه به کار رفته و تمام مقرراتی که در این قانون وجود دارد به منظور کمک به طبقه کارگر است متأسفانه در عمل در اثر عدم توجه یا سایر دلایلی که در موقعی که جناب آقای معاون وزارت کار جواب سؤال بنده را فرمودند این دلایل روشن‌تر خواهد شد نحوه عمل جوری شده است که این مقررات در بسیاری از موارد به ضرر کارگر به کار رفته است و در واقع اسلحه‌ای شده است برای ضربت زدن به کارگر. این بود که بنده سؤال کردم وزارت کار جواب بدهد که دخالت سازمان بیمه‌های اجتماعی در امر بازنشسته کردن کارگران طبق چه مجوزی بوده است و تاکنون چه عده‌ای و در چه تاریخی بازنشسته‌اند بنده منتظرم که جناب آقای معاون وزارت کار جواب سؤال بنده را بدهند چون جناب آقای وزیر کار گرفتاری‌شان زیاد است و شاید به این قبیل مسائل راجع به کارگرها احتیاجی نمی‌بینند که شخصاً خودشان را ناراحت کنند و تشریف بیاورند و جواب بدهند حالا که معاون‌شان را فرستاده‌اند ببینیم جناب آقای معاون وزارت کار این سؤال بنده را چه جور جواب خواهند فرمود تا بنده بعد جواب عرض کنم.
نایب رئیس- آقای معاون وزارت کار.
معاون وزارت کار (دکتر صحت)- سؤالی که جناب آقای دکتر افشار فرموده بودند (نمایندگان- بلندتر بفرمایید) راجع به بازنشسته شدن کارگران است جوابش را مختصراً به عرض آقایان می‌رسانم.
مبنای سؤال نماینده محترم این است که دخالت سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران در امر بازنشسته کردن کارگران طبق چه مجوزی بوده و تاکنون چه عده بازنشسته شده‌اند؟
با این که جناب آقای دکتر افشار خودشان در هیئت نظارت سازمان عهده‌دار امر نظارت هستند و از سابقه قانونی این امر هم مستحضر می‌باشند مع‌هذا چون محتمل است از کم و کیف موضوع به طور کامل واقف نباشند توضیحاتی برای توجه خاطر ایشان و هم جهت استحضار سایر آقایان نمایندگان محترم به عرض می‌رسانم.
(نایب رئیس- یک قدری بلندتر و آهسته‌تر بخوانید) به طور کلی دخالت سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران در امر بازنشستگی کارگران مستند به لایحه قانونی بیمه‌های اجتماعی کارگران می‌باشد تا برای برقراری مستمری بازنشستگی درباره کارگران ملاک و مأخذ قانوی امر را رسیدگی و پس از اطمینان به صحت مدارک نسبت به پرداخت مستمری کارگران بازنشسته اقدام نماید (دکتر حسن افشار- طبق چه ماده‌ای؟) به این معنی هر کارگری که طبق مقررات قانون به سن بازنشستگی برسد (۶۵ سال در نقاط خوش آب و هوا و ۶۰ سال در نقاط بد آب و هوا) و شرایط بازنشستگی از نقطه‌نظر پرداخت حق بیمه و سابقه کار در او جمع باشد از مزایای مستمری بازنشستگی استفاده خواهد کرد (فضایلی- مزایایش چیست؟)
به طوری که نماینده محترم استحضار دارند در قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران فقط در یک مورد کارگر مخیر است به این که قبل از رسیدن به سن قانونی ولی با داشتن سابقه سی سال کار و پرداخت حق بیمه تقاضای بازنشستگی نماید (دکتر حسن افشار- ماده‌اش را بفرمایید) در جای دیگر قانون مقرر داشته است کارگر پس از رسیدن به سن ۶۰ و ۶۵ سال و پرداخت ۱۰ سال حق بیمه باید از مزایای مستمری بازنشستگی استفاده کند (دکتر حسن افشار- ماده‌اش را بفرمایید) همین طور در قسمت اخیر ماده ۵۵ لایحه قانونی نیز مقرر شده است هر کارگری که از خرداد ۱۳۲۸ کسور مقرره مربوط به پیری و بازنشستگی را پرداخته باشد می‌تواند از مزایای مستمری بازنشستگی استفاده نماید.
با این که عده اظهار عقیده می‌کنند کارگر مشمول بازنشستگی را بدون رغبت و تمایل خود او نمی‌توان بازنشسته نمود تصور می‌رود یک استنباطی است که با روح قانون وفق نمی‌دهد زیرا آنچه که حقیقتاً از مفاد قانون استنباط می‌شود این است که کارگر همین که حائز شرایط مندرجه در ماده ۵۵ لایحه قانونی گردید می‌توان او را بازنشسته نمود و قانون مقید نیست به این که کارگر مثلاً اگر سن او از هفتاد و هشتاد سال هم تجاوز کرد مع‌هذا نباید برخلاف میلش بازنشسته شود. به هر صورت اینجانب با توجه به اصول کلی و مصالح عمومی کارگری که چون امر بازنشستگی کارگران در وضع زندگی آنان تأثیر به سزایی داشته سعی شده است از بازنشسته نمودن کارگران تا حدود امکان جلوگیری به عمل‌اید (احسنت) (دکتر حسن افشار- تکذیب می‌کنم) ولی از طرفی باید تصدیق کرد گردش امور دستگاه‌های صنعتی و فعالیت و سرعت کار را در کارخانه‌جات نمی‌توان همیشه به دست افراد پیر و ناتوان و از کارافتاده سپرد.
اگر گفته شود کارگر مشمول بازنشستگی که دیگر عملاً از وجود او کاری برنمی‌آید نمی‌توان برخلاف میلش بازنشسته نمود تصدیق خواهند فرمود که منطق و عقل و قانون با این نظر موافق نخواهد بود.
زیرا کارگران مسن که دیگر قدرت و نیروی کار از آنان سلب شده است باید بروند و استراحت کنند و کارگران جوان فعال نیرومند که با متد و اسلوب امروزه تعلیمات حرفه‌ای دیده‌اند جانشین آنها بشوند.
اینجانب کاملاً به وضع زندگی و ناراحتی‌های کارگران وقوف کامل دارم و سیاست کلی وزارت کار هم این بوده است که از اخراج کارگران از دستگاه‌های صنعتی مانع شود و همین طور هم عمل شده است به همین مناسبت در مورد کارگران صنعت نفت که بزرگ‌ترین دستگاه تولیدی کشور می‌باشد برای این که دفعه ایجاد ناراحتی برای کارگران مشمول بازنشستگی ننماید موافقتی به عمل آمد تا بازنشسته نمودن کارگران آن دستگاه به تدریج عملی شود و به همین طریق رفتار شده است. حتی برای این که سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران که مؤسسه جدیدی است و تصور می‌رود ذخایر مالی آن برای پرداخت مستمری بازنشستگان کفایت نکند مذاکره شده است تا با رعایت شرایط قانونی علاوه بر پرداخت مزایایی که به کارگران تعلق می‌گیرد مبلعی نیز به ذخیره فنی سازمان کمک نمایند.
شرکت ملی نفت هم که خود از اوضاع و احوال سازمان و هزینه‌های قانونی مربوطه اطلاع کامل دارد این موافقت را به عمل آورده و حاضر شده است به نسبت تعداد بازنشستگان در حدود ۳۰ میلیون ریال به صندوق سازمان اهدا و کمک نماید علاوه بر آن کارگران مشمول بازنشستگی شرکت نفت اضافه بر مستمری قانونی که از صندوق بازنشستگی دریافت خواهند نمود مبلغی هم در حدود پنجاه هزار تا دویست هزار ریال پاداش پایان خدمت به نسبت سابقه و مدت کار نقداً دریافت می‌دارند که مبلغ مذکور خود سرمایه قابل توجهی برای کارگر بازنشسته خواهد بود در مورد اختلاف نظری که نسبت به مأخذ احتساب پرداخت کسور پیری و بازنشستگی در خرداد ۲۸ از طرف سازمان مورد توجه قرار گرفته شرکت ملی نفت رسماً تأیید نموده است که کسور مربوطه را از ۱۷ خرداد ماه ۱۳۲۸ پرداخت نموده است مع‌هذا برای رفع اختلاف به سازمان دستور داده شد در این باره رسیدگی دقیق نمایند چنانچه اختلاف حسابی از این بابت موجود باشد شرکت نفت را ملزم نمایند که تفاوت حاصله را به صندوق سازمان بپردازند و سپس کارگران حائز شرایط بازنشستگی به تدریج بازنشسته شوند.
ضمناً به اطلاع نماینده محترم می‌رساند که تا قبل از شهریور ۱۳۳۴ که لایحه قانونی فعلی به مرحله اجرا دراید ۷۳۶ نفر کارگر بازنشسته شده بودند و از شهریور ماه ۳۴ تا فروردین ۸۶۹۳۶ نفر و از فرودین ۳۶ به بعد فقط ۳۲۳ نفر بازنشسته شده‌اند و از مزایای بازنشستگی استفاده می‌کنند.
البته تعداد کارگران مشمول بازنشستگی چندین برابر این رقم بوده و می‌باشد نهایت بنابر همان مصلحت کلی که عرض شد مخصوصاً در مورد کارگران شرکت ملی نفت که تعداد کارگران آنها زیاد می‌باشد محدودیتی قائلی شده‌ایم و به هر حال نماینده محترم اطمینان داشته باشند آنچه که لازمه رعایت حال و کمک و مساعدت به کارگران باشد به عمل خواهد آمد ولی در عین حال تصدیق خواهند فرمود تحت این عنوان که کارگر مسن پیر و از کار افتاده را بدون میل و رغبت خودش نباید بازنشسته نمود دولت نمی‌تواند از دستگاه‌های صنعتی و تولیدی مثل نفت و مؤسسات دیگر قطع علاقه نموده و از این لحاظ به وضع اقتصادی عمومی کشور لطمه وارد آورد (بعضی از نمایندگان- احسنت) (فضایلی- احسنت که هیچ چیز نفهمیدیم) (دکتر بینا- حقیقت احسنت)
نایب رئیس- آقای دکتر افشار
دکتر حسن افشار- تصدیق بفرمایید با نحوه‌ای که جناب آقای معاون وزارت کار جواب را قرائت فرمودند (نمایندگان- بلندتر) عرض کنم با نحوه‌ای که جناب آقای وزارت کار جواب سؤال بنده را قرائت فرمودند خیلی مشکل است که بدانیم چه جواب دادند چون اصلاً مفهوم نشد که چه فرمودند (صحیح است) بنده با این که در صف جلو نشسته بودم و گوش می‌کردم و هنوز گوشم درست می‌شنود با این حال خیلی از نکات و مطالبی را که گفتند درست نشنیدم به هر حال اصل مطلب روشن بود و بنده هم می‌دانستم که ایشان چه جور جواب خواهند داد (احسنت) ماده‌ای که راجع به جواب سئوال بنده خواندند لااقل حق بود که ایشان نمی‌خواندند سؤال بنده این بود که دخالت سازمان بیمه‌های اجتماعی در امر بازنشستگی به چه مجوزی است ایشان به هیچ‌وجه به این سؤال جواب ندادند که مجوز سازمان بیمه‌های اجتماعی در بازنشسته کردن کارگران چیست ماده ۵۵ که ایشان می‌گویند بنده اینجا برای آقایان می‌خوانم «ماده ۵۵ کارگر در صورت حائز بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهد داشت» آقایان این ماده را کمیسیون مشترک مجلسین به جای ماده‌ای که دکتر مصدق‌السلطنه در آن لایحه گذاییش پیشنهاد کرده بود گذاشته است آن ماده لایحه دکتر مصدق این بود «بخش پنجم بازنشستگی ماده ۶۷ کارگرانی که به سن بازنشستگی برسند می‌توانند طبق مقررات این بخش در صورت برقراری مستمری بازنشستگی درخواست بازنشستگی نمایند کارفرما نیز می‌تواند درخواست بازنشستگی آنها را بنماید» این قانون مصدق‌السلطنه است (فضایلی- آن که از بین رفت) ما این را از بین بردیم که کارفرما نتواند این کار را بکند و قانونی که امروز معتبر است و دستگاه مکلف است اجرا کند می‌گوید که کارگر حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهد داشت نمی‌گوید که کارفرما می‌تواند بازنشسته کند ولی دولت باز آن ماده‌ای را که مجلس نسخ کرده است در عمل اجرا می‌کند و اینجا می‌آیند با کمال تأسف به عرض آقایان می‌رسانند که وزارت کار نهایت دلسوزی و سوزش دل را برای کارگران دارد وزارت کار همان ماده‌ای که دکتر مصدق‌السلطنه آورده بود و مجلس رد کرد اجرا می‌کند آقایان، بازنشستگی که آقای معاون وزارت کار به عنوان دلسوزی مقررات آن را شامل حال کارگران می‌فرمایند و راجع به سؤال کلی که بنده کردم پای شرکت ملی نفت را به میان می‌کشند و این خود معنای زیادی دارد بنده سؤالم راجع به شرکت ملی نفت نبود آقای معاون وزارت کار بنده گفتم سازمان بیمه‌های اجتماعی مجوز دخالتش در امر بازنشستگی چیست؟ شما به چه علت تفاوتی بین شرکت ملی نفت و یا فلان فرد ایرانی با فلان شرکت دیگری می‌گذارید مگر قانون تفاوتی بین شرکت‌ها قائل شده است بنده تصور می‌کنم یک مقدار از جواب سؤال بنده را با عنوان کردن شرکت ملی نفت آقای معاون وزارت کار دادند و یک مقدار از ناراحتی فکری مردم را تأیید کردند موضوع ارتباط به شرکت ملی نفت ندارد قانون کلی است برای تمام افرادی که در این مملکت هستند برای تمام شرکت‌هایی که در این مملکت هستند راجع به طرز استفاده از قسمت اخیر ماده ۵۵ مطلب عجیبی فرمودند که قانون گفته است هر گاه کارگری از تاریخ اجرای این قانون تا خرداد ۳۸ به سن بازنشستگی برسد می‌تواند از مقررات این قانون استفاده کند مشروط بر این که کسور مقرر در قانون از خرداد ۲۸ تا تاریخ بازنشستگی پرداخت شده باشد راجع به این مطلب آقای
معاون وزارت کار نفرمودند که دستگاهی که حامی کارگر است دستگاهی که برای حمایت از کارگر ایجاد شده است تا چه حد تلاش کرده است که بتواند مجوزی تحصیل کند که کارگران را برخلاف قانون بازنشسته کنند برای تحصیل این مجوز به وزارت دادگستری مراجعه کرده‌اند یعنی مفهوم این ماده را سئوال کردند به آنها رسماً جواب داده شده است که شما چنین حقی ندارید آمدند در هیئت نظارت سازمان بیمه‌های اجتماعی این مطلب را مطرح کردند در آنجا هم به آنها گفته شده است که چنین حقی را ندارید باز جلسه دیگری تشکیل داده‌اند در جلسه بعد هم با زبان‌ها تأکید و تأیید شده است که چنین حقی ندارید ولی تصمیم هیأت نظارت را هیأت مدیره سازمان بیمه‌های اجتماعی به مدیرعامل آن دستگاه ابلاغ نکرده است و باز هم کارگران را برخلاف قانون بازنشسته کرده‌اند بنده مقصودم این است که وقتی بازنشستگی معادل مجازات است یعنی به کارگر بازنشسته مبلغی که به عنوان بازنشستگی به او پرداخت می‌شود شاید از یک پنجم حقوقی که موقع اشتغال می‌گیرد کمتر است و نمی‌تواند با آن حقوق زندگی خود را تأمین کند و فشار فوق‌العاده‌ای این امر به کارگر وارد می‌آورد دستگاه حق ندارد برخلاف قانون کارگر را به چنین مجازات و تنبیهی محکوم کند آقایان فعلاً بازنشستگی برای کارگران به منزله تنبیه است به منزله قطع نان آنها است در این مورد نباید تا این حد دستگاه وزارت کار به شدت عمل بکند و شدت عمل به خرج بدهد که برخلاف قانون کارگران را بازنشسته کنند به هر صورت بنده از جوابی که جناب آقای معاون وزارت کار دادند و بنده قطع دارم خود ایشان هم به این جواب‌شان مومن نیستند هیچ کس را هم این جواب قانع نکرد و بنده را هم قانع نکرده است و اگر وزارت کار برخلاف قانون این بازنشستگی‌های سازمان بیمه‌های اجتماعی را اصلاح نکند بنده آقای وزیر کار را استیضاح می‌کنم (احسنت، احسنت)
حشمتی- استیضاح مد شده است.
۳- سؤال آقای دکتر مشیر فاطمی راجع به بند (ز) قانون اراضی موات
نایب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی.
دکتر مشیر فاطمی- بنده یک سوال خیلی ساده‌ای کردم آقایان هم توجه بکنند چون حتماً همه‌تان مشمول این سؤال هستید بنده از جناب آقای کفیل وزارت دادگستری سؤال کردم که در این قانون اراضی موات این بند «ز» چه بلایی است؟ آقایان الان توی خانه‌های‌تان نشسته‌اید و نمی‌دانید که این خانه‌ها مشمول بند «ز» هست یا نیست مال اغلب آقایان مشمول است مال خود آقای گلشاییان که این قانون را آوردند وسط بند «ز» است منظور مجلس و منظور قانونگذار این بود که یک اشخاصی که رفته‌اند و اراضی را خوردند این زمین‌ها را از آنها بگیرند و از حلقوم‌شان در بیاورند اما منظور این نبود که جنابعالی که یک خانه‌ای را که هفت دست گشته است ده سال پیش از این سند ساختمانش را گرفته‌اید ساخته‌اید و یا شما رفته‌اید و یک خانه‌ای خریده‌اید یک سند مالکیت هم دست‌تان داده‌اند حالا آمده‌اند می‌گویند این جزو بند «ز» است و دیگر نمی‌توانی بفروشی (یک نفر از نمایندگان- بند ج شنیده بودم ولی بند «ز» نمی‌دانم چیست؟) اجازه بفرمایید الان بنده عرض می‌کنم در بند «ز» از ماده واحده منظور کمیسیون و منظور مجلس و منظور دولت این بود که اشخاص زمین‌خوار را تعقیب بکنند حالا علت سئوال بنده این است که یک روزی در خانه‌ام نشسته بودم یک آقایی آمد گفت شما وکیل مجلس هستید؟ (یک نفر از نمایندگان- مال شما هم مشمول می‌شود؟) مال بنده الحمدالله مشمول نیست چون بنده اصلاً خانه ندارم که مشمول بشود عرض کنم آن شخص از من پرسید که شما وکیل مجلس هستید؟ گفتم بلی، گفت من یک خانه‌ای خریده‌ام می‌خواهم بفروشم معامله نمی‌کنند گفتم چطور؟ گفت من خانه‌ای خریده‌ام که در سال ۱۳۱۶ ساخته شده است و امسال ۱۳۳۶ است می‌خواستم این خانه را بفروشم رفتم معامله بکنم می‌گویند این جزء حدودی است که فلان بانک یا شهرداری عرض حال داده است و شما چون بعد از تصویب قانون سنا این را خریده‌اید مشمول هستید حالا بنده یک نمونه دیگری عرض می‌کنم دیشب روزنامه اطلاعات یک آگهی چاپ کرده بود که شهرداری تهران آگهی کرده که ما می‌خواهیم دویست تا پست ترانسفرماتور در این شهر بسازیم کسانی که مالک این اراضی هستند در ظرف ۱۵ روز بیایند به شهرداری مراجعه کنند و الا طبق قانون توسعه معابر خراب می‌کنیم (صدرزاده- و الا چه می‌کنند؟) و الا طبق قانون توسعه معابر خراب می‌کنند اصلاً شهرداری این زحمت را به خودش نداده که این دویست جا را معلوم کند کجا است (مهندس هدایت- مثل اعلان آسفالتش است) تمام اهل شهر باید بروند توی شهرداری ببینند مبادا خانه‌شان جزئش باشد واقعاً عجیب است آقا حالا که آقای کفیل وزارت دادگستری توضیح بفرمایند بعد بند عرض می‌کنم.
نایب رئیس- آقای کفیل وزارت دادگستری
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- بنده خیال می‌کنم برای جناب آقای دکتر مشیر فاطمی یا آن کسی که رفته‌اند معامله کنند یا آن دفتر اسناد رسمی سوء تفاهمی شده است (ارباب- سوء‌تفاهم نیست زندگی مردم را فلج کرده‌اند) عرض کنم از اظهارت بنده اتخاذ سند بفرمایید همان طوری که در بند «ز» ذکر شده است نقل و انتقالاتی که از تاریخ تقدیم این لایحه به مجلس سنا واقع شده آنها مشمول این ماده هستند بعنی نقل و انتقالی که قبلاً واقع شده باشد آنها مشمول نیستند آنها ممکن است معامله بشود. نسبت به اراضی که عرض حال داده شده و با تغییر سمت مدعی علیه عرض حال داده است آنها فقط ممنوع هستند از معامله و الا اراضی که قبل از تقدیم این لایحه به مجلس سنا معامله کرده‌اند آنها معامله‌شان آزاد است و همین طور هم دستور به دفاتر داده شده است (ارباب- بدون مدرک با دو سطر عرض حال می‌شود داد؟) حالا منظور بنده این است که مطابق همین قانون رفتار شده است و مطابق بند «ز» دستور داده شده است به اداره ثبت اسناد که عمل بکند و اگر آقایان واقعاً شکایت دارند تشریف بیاورند به وزارت دادگستری و بنده مخصوصاً دستور دیگری خواهم داد که آن نقل و انتقالات را مخالفت نکنند (احسنت)
نایب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی- بنده بسیار تشکر می‌کنم از توضیح جناب آقای کفیل وزارت دادگستری و منظور بنده هم زمین بایر نبود منظور بنده خانه‌های ساخته شده است که مردم چه می‌دانسته‌اند که بیست سال پیش کسی این زمین را غصب کرده است ساختمان‌ها را ولو بعد از تصویب مجلس سنا باشد یعنی زمین‌هایی را که ساخته‌اند و در ایادی سوم و چهارم و پنجم است دولت نباید مزاحم آنها بشود استدعا می‌کنم این مطلب را توجه بفرمایید و به شهرداری تهران هم امر بفرمایید که از این اعلان‌های خلاف قانون دیگر بیرون ندهند.
نایب رئیس- آقای ابتهاج نوبت سؤال جنابعالی از وزارت راه است ولی چون آقای وزیر راه در مسافرت است اگر موافقت بفرمایید موکول به بعد بشود.
ابتهاج- اشکالی ندارد.
۴- تعیین روز استیضاح آقای دکتر پیرنیا به وسیله آقای معاون نخست‌وزیر و موافقت مجلس
نایب رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای معاون نخست‌وزیر
معاون نخست‌وزیر (ذوالفقاری)- از طرف دولت مأموریت دارم به عرض مجلس شورای ملی برسانم که برای پاسخ به استیضاح جناب آقای دکتر پیرنیا دولت برای روز پنجشنبه دوازدهم دی ماه آماده است.
ابتهاج- آقای معاون وزارت راه آمدند.
نایب رئیس- نخیر آقا قبلاً معاون نخست‌وزیر از من تقاضا کردند که جواب سؤال جنابعالی بماند تا آقای وزیر راه خودشان بیایند به این دلیل خدمت‌تان عرض کردم خود ایشان بیایند بهتر است. آقایان توجه بفرمایند با پیشنهاد دولت راجع به تعیین روز استیضاح چون مجلس باید روزش را تعیین بکند مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین روز استیضاح همان روز پنجشنبه دوازدهم دی ماه خواهد بود.
۵- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و تصویب آن
نایب رئیس- بودجه مجلس مطرح است. ماده ششم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ششم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود از محل بودجه مجلس (الف) ماهی پنج هزار ریال علاوه بر وظیفه‌ای که ورثه مرحوم محمد فوادی رئیس سابق اداره مطبوعات مجلس از صندوق بازنشستگی کل کشور دریافت می‌دارند از همان تاریخ به ورثه آن مرحوم (عیال و دختر مادام که شوهر اختیار نکرده‌اند و پسر مادام که تحصیلاتش خاتمه نیافته) به سهم متساوی پرداخت نماید و در صورت شوهر کردن عیال و یا دختر و خاتمه تحصیلات پسر سهم هر یک از مبلغ مقرره کسر خواهد شد (ب) ماهی سه هزار و پانصد ریال علاوه بر وظیفه‌ای که ورثه مرحوم اسماعیل ساتری رئیس سابق اداره صندوق مجلس از صندوق بازنشستگی کل کشور دریافت می‌دارند از همان تاریخ به ورثه آن مرحوم (مادر و عیال و دو پسر و یک دختر) به سهم متساوی پرداخت نماید و در صورت شوهر کردن مادر و عیال و یا دختر و خاتمه تحصیلات پسران سهم هر یک از مبلغ مقرره کسر خواهد شد.
نایب رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته بنابراین اعلام رأی می‌شود آقایانی که با ماده ششم موافق هستند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده هفتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده هفتم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود حقوق بازنشستگان و مؤظفین مجلس شورای ملی را مطابق شرح زیر ترمیم و از محل بودجه مجلس بپردازد.
الف) به جمع حقوق دریافتی کارمندان و خدمتگذارانی که تا آخر شهریور ۳۵ بازنشسته شده‌اند از آغاز سال ۱۳۳۶ مبالغ زیر افزوده شود:
۱- به بازنشستگانی که ماهیانه تا پنج هزار ریال تمام دریافت می‌دارند صدی چهل (۴۰. /.)
۲- بازنشستگانی که ماهیانه تا هشت هزار ریال دریافت می‌دارند نسبت به مازاد پنج هزار ریال صدی بیست (۲۰. /.)
۳- از هشت هزار و یک ریال به بالا نسبت به مازاد هشت هزار ریال صدی ده (۱۰. /.)
ب) به جمع وظیفه ماهیانه دریافتی مؤظفین مجلس شورای ملی از آغاز سال ۱۳۳۶ به شرح زیر افزوده می‌شود:
۱- به مؤظفینی که ماهیانه تا یک هزار ریال تمام دریافت می‌دارند صدی صد (۱۰۰. /.)
۲- به مؤظفینی که ماهیانه دو هزار ریال تمام دریافت می‌دارند نسبت به مازاد یک هزار ریال صدی پنجاه (۵۰. /.)
۳- به مؤظفینی که ماهیانه از دو هزار و یک ریال به بالا دریافت می‌دارند نسبت به مازاد دو هزار ریال صدی بیست (۲۰. /.)
نایب رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم شق الف ماده ۷ به طریق ذیل اصلاح شود به جمع حقوق دریافتی کارمندان و خدمتگزاران بازنشسته مجلس شورای ملی مبالغ زیر افزوده شود- احمد طباطبایی
نایب رئیس- آقای طباطبایی
طباطبایی- عرض کنم حضور آقایان که ما در همه جا سعه صدر داریم جز در بودجه مجلس که می‌خواهیم مو را از ماست بکشیم و وضع ما طوری شده است ببخشید شبیه آن پهلوانی که هر جا می‌رفت کشتی می‌گرفت زمین می‌خورد و می‌آمد در خانه یقه کسان خودش را می‌گرفت و کشتی با آنها می‌گرفت حالا ما آمدیم در بودجه دولت در بودجه نفت در سایر بودجه‌هایی که این مملکت همه جایش دارد تفریط می‌شود به طور چشم بسته نگاه می‌کنیم و با یک قیام و قعود تصویب می‌کنیم. بودجه مجلس که رسیده است مته را می‌گذاریم نوک خشخاش و باید نوک خشخاش را مواظبت کرد که این طرف و آن طرف نرود آقا این طور صحیح نیست آخر این مردمی که اینجا هستند اینها همه‌شان سی سال چهل سال بیست سال پانزده سال خدمت کرده‌اند زحمت کشیده‌اند اینها به این مجلس حق دارند این پیشنهادی را که بنده داده‌ام از این جهت است که روی چه اصلی آقایان آمده‌اند و این ماده را تنظیم کرده‌اند که می‌گویند اشخاصی که تا شهریور سال ۳۵ بازنشسته شده‌اند این قدر اضافه می‌شود حالا اگر کسی در سال ۳۶ بازنشسته بشود به حقوق بازنشستگی او اضافه نشود اگر کسی در سال ۳۷ بازنشسته شد اضافه نشود و حقوق کمتری باید بگیرد ما باید بگوییم اشخاصی که در مجلس بازنشسته می‌شوند در هر تاریخ که بازنشسته می‌شوند چون حقوق‌شان کم است یعنی چون حقوق بازنشستگی آنها کم است به حقوق بازنشستگی این قدر اضافه بشود حالا می‌خواهد سال ۳۵ باشد می‌خواهد ۳۶ باشد و یا در ۳۷ بازنشسته شوند برای این که بنده مسلماً می‌دانم در بودجه سال ۳۷ که می‌آورید اینجا باید یک ماده بگذارید اشخاصی که در ۳۶ بازنشسته می‌شوند این مقدار بهشان اضافه بشود این کار را روی یک قاعده کلی بکنید که هر وقت اینها بازنشسته می‌شوند اگر حقوق بازنشستگی‌شان کافی نیست این مقدار به آن اضافه بشود (صحیح است) بنده دیگر عرضی ندارم.
نایب رئیس- آقای مخبر
مخبر (امیدسالار)- بنده از بیانی که جناب آقای طباطبایی فرمودند نسبت به بودجه مجلس تشکر می‌کنم و این توضیحی را که عرض می‌کنم حتماً آقا را قانع خواهد کرد توضیح بنده این است که در سال ۳۶ اشخاصی که بازنشسته می‌شوند عین حقوق شاغلین خدمت را دریافت می‌کنند پس بنابراین وقتی ما نگاه کنیم یک رتبه یک یا یک رتبه ۹ وفتی که بازنشسته شد آن حقوق شاغل را خواهد گرفت و علت این که ما گفتیم که تا آخر شهریور ۳۵ این است که در مهر ماه ۳۵ یک قانونی گذشته است که صدی سی تا صدی پنجاه به حقوق‌ها اضافه شده. آنهایی که قبلاً بازنشسته شده بودند از این اضافات استفاده نمی‌کنند برای این که تبعیضی نشود گفتیم به آنها هم اضافه داده بشود و برای تأمین نظر آقا عرض می‌کنم که آنهایی که در سال ۳۶ و آینده بازنشسته خواهند شد عین حقوق شاغلین را می‌گیرند و نظر آقا تأمین است (طباطبایی‌قمی- چرا ۳۵ را زیاد می‌دهید و ۳۶ را کمتر آن کسی که از شهریور ۳۶ به بعد بازنشسته شده و می‌شود تمامش را می‌گیرد)
نایب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی موافق هستید؟
بزرگ ابراهیمی- خیر مخالف هستم.
نایب رئیس- بفرمایید.
بزرگ ابراهیمی- اصولاً مثل این که ما از پیشنهاد خرج محروم هستیم وقتی یکی از آقایان نمایندگان خواسته اضافه مخارجی را پیشنهاد کند حق پیشنهاد ندارند (چند نفر از نمایندگان- بودجه مجلس است) فرق نمی‌کند، پیشنهاد خرج برای مملکت یا مجلس یا حسن یا نقی همه‌اش یک حکم را دارد. نماینده نمی‌تواند پیشنهاد خرج بکند (یکی از نمایندگان- خود لایحه پیشنهاد خرج است) پیشنهاد خرج در لایحه‌ای است که کارپردازان، هیأت رئیسه مجلس که منتخب آقایان هستند نشسته‌اند یا مطالعه تهیه کرده‌اند، این را رفقای خودمان دخالت کرده‌اند اما این که فرمودند که تبعیض‌ها و افراطایی در خارج هست چشم بنده هم روشن چرا آنجا حرف نمی‌زنید؟ باید آنجا گفت که شرکت ملی نفت چرا باید ۱۵ هزار تومان، ۱۲ هزار تومان: ده هزار تومان حقوق بدهد آن هم به چند نفر ماشین‌نویس و تندنویس آن را باید گفت ولی اینجا می‌آییم با پیشنهاد رفقای خودمان مخالفت می‌کینم برای چه؟ در صورتی که آنها مطالعه کرده‌اند زحمت کشیده‌اند، حساب کرده‌اند و بودجه مجلس را تهیه کرده‌اند این قدر هم می‌خواهند بدهند از ۳۶ به این طرف هم هر کس که مشمول قانون بازنشستگی بشود از حقوق و مزایایش استفاده خواهد کرد، به عقیده بنده آقای طباطبایی پیشنهادتان را پس بگیرید و این حساب‌ها را بگذارید برای شرکت ملی نفت و سازمان برنامه
نایب رئیس- آقای طباطبایی به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟ یا توضیح آقای مخبر شما را قانع کرد (طباطبایی- پس گرفتم) رأی می‌گیریم به ماده آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد، ماده ۸ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت گردید)
ماده هشتم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی را دریافت و برای تهیه لوحه‌ای که طبق تصمیم قانونی مورخ ۳۱ خرداد ۱۳۲۸ مجلس شورای ملی باید در آرامگاه اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر نصب شود مصرف و بقیه را برای اضافه هزینه پذیرایی‌ها و ساختمان مجلس شورای ملی اختصاص و نگاهداری نماید.
نایب رئیس- کسی اجازه نخواسته است پیشنهادها قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم قسمت اخیر ماده ۸ از کلمه «و بعد» این طور اصلاح شود «و بقیه برای خرید کتاب جهت کتابخانه مجلس شورای ملی اختصاص داده می‌شود.
دکتر محمد شاهکار
نایب رئیس- آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- قسمت اخیر ماده ۸ این است که بقیه وجوه به مصرف پذیرایی و ساختمان برسد در این قسمت بحث مفصلی شد و آقای مخبر کمیسیون دوست عزیز من آقای مهران (امیدسالار- مخبر کمیسیون بنده هستم) ببخشید آقای کارپرداز در اطراف این موضوع توضیحاتی دادند و با آن نظری که دادند گفتند ما جز تأمین نظر معنوی نظری نداریم و از ایشان هم تشکر می‌کنم که این مطلب را فرمودند، بنده از سروران عزیزم این تقاضا را کردم که حال این مواد این طور می‌نماید از بودجه عوض این که صرف پذیرایی بشود و صرف ساختمان بشود این مقدار صرف خرید کتب از برای کتابخانه مجلس شورای ملی بشود (صحیح است) من گمان می‌کنم کتابخانه مجلس صرفاً برای مراجعه نمایندگان محترم نیست اینجا خانه مردم است، خانه ملت و مردم باید بتوانند از این قسمت معنوی استفاده کنند استدعا می‌کنم من آقای مخبر هم موافقت بفرمایند همان طوری که همیشه نظر اصلاحی دارند این یک خدمتی است و یک یادگاری است که مجلس دوره نوزدهم از خودش گذاشته است و وقف کتابخانه مجلس که به نظر آقای مهران خوب است خواهد شد (صحیح است) من استدعا می‌کنم که موافقت به این قسمت بفرمایید.
نایب رئیس- آقای مهران
احمد مهران- پیشنهاد آقای دکتر شاهکار بسیار پیشنهاد خوبی است با نظریاتی که آقایان نسبت به ساختمان ایراد فرمودند این ماده اصلاً باید اصلاح بشود کارپردازی کاملاً با این قسمت موافق است ولی همه آقایان مستحضر هستند یک بلای بزرگی به سر هموطنان عزیز در غرب وارد شد که بلای زلزله بود متأسفانه عده‌ای از بین رفتند و عده‌ای بی‌خانمان شدند هیئت رئیسه مجلس نظرش این بود که لااقل مبلغ پانصد هزار ریال از صرفه‌جویی مجلس به زلزله‌زدگان کمک بکند سال گذشته هم مخارج جشن مشروطیت به این کار اختصاص داده شد امسال هم اختصاص داده خواهد شد در هیئت رئیسه نظر این بود که مبلغی از صرفه‌جویی به زلزله‌زدگان اختصاص داده شود بعد رسیدگی دیدند این کار اشکال دارد پرداخت پانصد هزار ریال مورد نظر هیئت رئیسه است اگر اجازه بفرمایند بپیشنهاد آقای دکتر شاهکار یک جمله هم جلوی کتابخانه گذاشته شود به این که پس از پرداخت پانصد هزار ریال برای زلزله‌زدگان آن وقت عبارت خرید کتاب برای کتابخانه اضافه بشود (دکتر شاهکار- موافق هستم) و خیلی از این بذل توجه متشکرم و البته پذیرایی بکنیم ولی یک مطلبی که همه آقایان مؤمن و معترف هستند موضوع اجرای قانونی است که برای نصب لوحه آرامگاه اعلیحضرت فقید است می‌خواهم اگر مبلغی از صرفه‌جویی بماند به پاس خدمات خطیر و بزرگ آن شاهنشاه عظیم این لوحه را هم در آنجا نصب کنیم مخارج زیادی هم ندارد (صحیح است)
نایب رئیس- آقای مشایخی
مشایخی- عرض می‌شود که اغلب اوقات شکایت و گله آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی از دولت‌ها این بوده است که چرا قانون را اجرا نمی‌کنند و حق همین است، مجلس شورای ملی که واضع قانون است علاقه‌مندی خودش را به اجرای قانون همیشه نشان بدهد و البته بایستی قانون در مملکت اجرا بشود ولی باکمال تأسف باید
بگویم که در یک مورد قانونی که وضع کرده‌ایم و خودمان باید اجرا کنیم تا به حال اجرا نکرده‌ایم، اجرای این با دولت نبوده است، اجرای این کار به عهده مجلس شورای ملی بوده است و این موضوع مستلزم توجه بیشتری است و از این نقطه‌نظر که حقیقتاً باید این کار به مرحله اجرا در بیاید این نظر را به عرض می‌رسانم و آن این است که در دوره پانزدهم مجلس شورای ملی این قانون تصویب شده است «مجلس به پاس حق‌شناسی ملت ایران تصویب می‌کند عنوان رسمی سرسلسله دودمان عظیم‌الشأن پهلوی اعلیحضرت رضاشاه کبیر خواهد بود این تصمیم باید در لوحه طلا در آرامگاه شاهنشاه فقید نصب شود تصمیم فوق در جلسه سه‌شنبه ۳۱ خرداد ماه ۱۳۲۸ از طرف مجلس شورای ملی اتخاذ شده است» ملاحظه بفرمایید از سال ۱۳۲۸ تا به حال این تصمیم اجرا نشده و موضوع هزینه‌اش هم تصور نباید کرد یک هزینه فوق‌العاده سنگینی است که مقدور نبوده ما این کار را بکنیم لوحه طلا باید تهیه بشود و عین این عبارت در آن حک بشود و در آرامگاه نصب شود رضاشاه کبیر سرسلسله دودمان پهلوی احیاکننده ایران نوین بوده است، بزرگ‌ترین خدمات را به این مملکت کرده است و مجلس هم به پاس حق‌شناسی و قدردانی از یک نفر خدمتگزار صدیق کشور این قانون را گذرانیده است بنابراین باید اعتراف بکنیم که در اجرای این قانون غفلت شده است، هشت سال گذشته است و انجام نشده است، حالا من از کارپردازان مجلس شورای ملی که خودشان مقدم شده‌اند و توجه به این مطلب کرده‌اند و اعتبار این موضوع را در بودجه مجلس شورای ملی گنجانیده‌اند تقاضا می‌کنم که به محض تصویب این لایحه فوری در مقام خرید طلا و اقدام برای تهیه لوحه و حک موضوع برآیند یعنی طوری شود که تا آخر سال ۱۳۳۶ این موضوع به مرحله عمل در بیاید و البته حالا هم به عرض می‌رسانم که برای اجرای این تصمیم اقتضا دارد تمام نمایندگان که البته معتقد به آن موضوع هستند در موقع نصب در مجلس حضور پیدا کنند که از اینجا برویم آرامگاه و با تشریفات خاص این لوحه را نصب کنیم علی‌هذا استدعای بنده این است که تسریع در انجام این کار بشود و یک کاری نکنیم که بعد از تصویب این قانون هم مثل این که ۸ سال به تعویق افتاد باز هم به تعویق بیفتد اجرا نشود (احسنت)
نایب رئیس- این موضوع در هیئت رئیسه مطرح شد نظریه جنابعالی تأمین می‌باشد و به کارپردازی هم از طرف هیئت رئیسه گفته شده است زودتر این کار را انجام بدهد و انجام خواهد شد (صحیح است) باید رأی بگیریم پیشنهاد آقای دکتر شاهکار (چند نفر از نمایندگان- یک مرتبه دیگر پیشنهاد را بخوانند) یک اصلاحی کرده‌اند چون پیشنهاد دیگری هم شده است برای آسیب‌دیدگان بنابراین اول باید به آن پیشنهاد اولی رأی گرفت که ببینیم مجلس رأی می‌دهد (چند نفر از نمایندگان- پیشنهاد را با این اصلاح قبول می‌کنند) اجازه بدهید اولی ثابت بشود، آن را آقای دولت‌آبادی پیشنهاد کرده‌اند خوانده بشود، مجلس شورای ملی رأی بدهد چون نوشته‌اند پس از آن این کار یعنی پرداخت بقیه صرفه‌جویی برای خرید کتاب بشود آن پیشنهاد اول قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده ۸ اضافه شود:
تبصره- از صرفه‌جویی مذکوره در ماده ۸ مبلغ پانصد هزار ریال از طرف مجلس شورای ملی به وسیله جمعیت شیر و خورشید سرخ برای آسیب‌زدگان زلزله غرب پرداخت بشود. دولت‌آبادی (صحیح است)
دکتر شاهکار- موافق هستم.
نایب رئیس- آقای دولت‌آبادی
دولت‌آبادی- بنده فکر نمی‌کنم این موضوع احتیاج به توضیح زیادی داشته باشد (بعضی از نمایندگان- همین طور است) اگر این طور است باید رأی گرفته شود باید عرض کنم که این پیشنهاد با نظر جناب آقای اردلان تهیه گردیده که بنده امضا کرده‌ام خوشبختانه مورد توجه مجلس هم هست و توضیح زیادتر از این لازم نیست.
نایب رئیس- آقایانی که با این تبصره موافق هستند که پانصد هزار ریال از صرفه‌جویی برای آسیب‌زدگان غرب تخصیص داده شود قیام فرمایند (عموم نمایندگان قیام کردند) به اتفاق آرا تصویب شد، حالا آن پیشنهاد آقای دکتر شاهکار قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم قسمت اخیر ماده ۸ از کلمه «و بقیه» به این طور اصلاح شود. (بعد از پرداخت پانصد هزار ریال برای زلزله‌زدگان عرب بقیه برای خرید کتاب جهت کتابخانه مجلس شورای ملی اختصاص داده می‌شود.
دکتر محمد شاهکار
نایب رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافق هستند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. حالا ماده هشتم با اصلاحاتی که شده قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده هشتم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی را دریافت و برای تهیه لوحه‌ای که طبق تصمیم قانونی مورخ ۳۱ خرداد ۱۳۲۸ مجلس شورای ملی باید در آرامگاه اعلیحضرت شاهنشاه فقید رضاشاه کبیر نصب شود مصرف و نیز از همین محل مبلغ پانصد هزار ریال از طرف مجلس شورای ملی به وسیله جمعیت شیر و خورشید سرخ برای آسیب‌دیدگان زلزله غرب پرداخت گردیده و بقیه برای خرید کتاب جهت کتابخانه مجلس شورای ملی اختصاص یابد.
نایب رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۸ به ترتیبی که قرائت شد آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد، ماده نهم قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده نهم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود کسری خدمت آقای دکتر امیر نیرومند رئیس اداره بهداری مجلس شورای ملی تا سی سال تمام که حداکثر پنج سال باشد به سوابق خدمت ایشان افزوده شود به شرط آن که کسور بازنشستگی مدت مذکور را به مأخذ آخرین حقوق اداری به صندوق بازنشستگی کل کشور بپردازند.
نایب رئیس- کسی اجازه نخواسته است.
دکتر دادفر- بنده در ماده هشت پیشنهادی دادم قرائت نشد مثل این که فراموش شد.
نایب رئیس- اجازه می‌فرمایید آن پیشنهاد را به طور علی‌حده می‌توان خواند برای این که ماده ۸ مربوط به صرفه‌جویی بود و جنابعالی برای صرفه‌جویی ننوشته بودید ممکن است حالا پیشنهاد را بخوانند چون یک پیشنهاد مستقلی است. قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر دادفر به شرح زیر قرائت گردید)
پیشنهاد می‌کنم که تبصره ذیل به ماده ۹ علاوه گردد:
کارپردازی مجلس مکلف است صورت مذاکرات کمیسیون‌هایی را که تصمیمات آنها به صورت قانون قابل اجرا است طبع نماید دکتر دادفر (صحیح است)
نایب رئیس- آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر- آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند یکی از مواردی که در ابهام قوانین مراجعه می‌کنند و رفع ابهام می‌شود مخصوصاً برای محاکم و وکلای دادگستری و کسانی که مبتلا بهشان صورت مذاکرات مجلس است، طبق تصمیم مجلس شورای ملی در بعضی مواقع بعضی از کمیسیون‌ها، تصمیماتش مستقلاً قابل اجرا است مثل کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین، مخصوصاً این قوانین بسیار مورد احتیاج است و در اکثر موارد هم لازم است که معلوم شود نظر مقنن چه بوده است و وقتی صورت مذاکرات طبع نشود بعد از یک سال اصلا آنها محو می‌شود و از بین می‌رود و بعد به اشکال برمی‌خورد بنده پیشنهاد کردم که کمیسیون‌هایی که تصمیمات آنها مستقلاً قابل اجرا است مثل کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین صورت مذاکرات مجلس جزء اسناد کمیسیون‌ها بماند که مواقع ابهام به آنها مراجعه شود. (صحیح است)
نایب رئیس- آقای مهران
مهران- بنده تشکر می‌کنم بسیار پیشنهاد خوبی است که آقای دکتر دادفر کرده‌اند، برای ما هم قابل اجرا است البته یک مخارج جزئی دارد که دو سه نفر کارمند به اداره کمیسیون‌ها علاوه کنیم برای ما قابل قبول است، پیشنهاد خوبی است.
نایب رئیس- آقای مخبر
مخبر (امیدسالار)- به نظر بنده اصل مطلبی که جناب آقای دکتر دادفر فرمودند قابل توجه است منتهی باید عرض کنم که تا امروز در واقع دستگاه تندنویسی منظمی در کمیسیون‌ها نبوده است که ما تمام مذاکرات را داشته باشیم اگر چنانچه منظور قوانین است که قوانین جداگانه چاپ می‌شود و اگر نیست این یک پیشنهاد خرجی است، اگر اشکال نداشته باشد همان طور که جناب آقای مهران فرمودند، دو، سه نفر برای این کار به اداره کمیسیون‌ها اضافه بشود که بتوانند صورت مشروح مذاکرات را تهیه کنند یک عرض دیگری هم بنده در مورد ماده ۸ دارم که به نام مخبر عرض می‌کنم. چون در ضمن ماده گذاشته‌ایم که پانصد هزار ریال به زلزله‌زدگان داده بشود در تبصره‌ای که پیشنهاد شد و تصویب شد عین آن مطلب تکرار می‌شود و این زائد است خیال می‌کنم که باید اصلاح شود.
نایب رئیس- در خود ماده گذارده شد و اصلاح شد، تبصره نبود رأی می‌گیریم پیشنهاد آقای دکتر دادفر آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد اگر آقایان موافقت بفرمایند این تبصره را ماده علی‌حده می‌کنیم چون مربوط به ماده نهم نیست (صحیح است) حالا رأی می‌گیریم به ماده نهم آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد پیشنهاد آقای دکتر دادفر ماده دهم می‌شود کلیات آخر بودجه مجلس مطرح است نظری نیست؟ (چند نفر از نمایندگان- رأی به ماده سه مانده) بله ماده سه مانده. آقای دکتر دادفر بفرمایید.
دکتر دادفر- چون بنده پیشنهاد داده بودم که ماده سوم حذف و تجزیه شود با توضیحاتی که جناب آقای امیرنصرت اسکندری فرمودند قانع شدم و پیشنهادم را پس می‌گیرم. (احسنت)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به ماده سه آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (اغلب
قیام کردند) تصویب شد رأی می‌گیریم به کلیه بودجه مجلس شورای ملی با ورقه آقایانی که موافق هستند ورقه سفید می‌دهند.
پرفسور جمشید اعلم- بنده عرض مختصری دارم.
نایب رئیس- اعلام رأی شده، قبلاً که اجازه نخواستید، حالا اعلام رأی شده است.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای سلطانی (منشی) اعلام و اخذ رأی در محل نطق به عمل آمد)
آقایان: پرفسور جمشید اعلم. دکتر بینا. صفاری. اکبر. افخمی. عماد تربتی. قنات‌آبادی. صادق بوشهری. خرازی. مرآت اسفندیاری. مهران. سلطان‌مراد بختیار. امیدسالار. مهندس هدایت. دکتر مشیر فاطمی. مهندس جفرودی. محمودی. عباسی. حشمتی. غضنفری. دکتر آهی. دکتر نفیسی. قوام. اقبال. هدی. دکتر امین. دکتر رضایی. دکتر سعید حکمت. دکتر فریدون افشار. بزرگ ابراهیمی. دکتر شاهکار. بزرگ‌نیا. فولادوند. دکتر سید امامی. فضایلی. رستم. امیر بختیار. سالار بهزادی. بوربور. مهندس فیروز. دولت‌آبادی. مهندس فروغی. موسوی. پردلی. مهدی ارباب. کورس. فخرطباطبایی. مهندس دهستانی. مهندس بهبودی. بهبهانی. بختیار. دکتر امیر حکمت. توماج. دکتر امیر نیرومند. مسعودی. قبادیان. شادلو. دادگر. قریشی. کدیور. خلعتبری. ابتهاج. دکتر دادفر. اسکندری. احمد طباطبایی. مهدوی. دیهیم. حکیمی. عمیدی‌نوری. دکتر پیرنیا. نصیری. دکتر دیبا. عرب‌شیبانی. معین‌زاده. ساگینیان. حکمت. استخر. دهقان. دشتی. ارباب. گیو. فرود. جلیلی. ذوالفقاری. سلطانی. کشکولی. باقر بوشهری. ثقةالاسلامی.
(آرا مأخوذه شماره شده ۷۷ ورقه موافق و هفت ورقه سفید بی‌اسم شمرده شد)
نایب رئیس- بودجه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی با ۷۷ رأی موافق به تصویب رسید.
اسامی موافقین- آقایان: کشکولی. رستم گیو. دکتر وکیل. حکیمی. دادگر. هدی. عبدالحمید بختیار. خرازی. قبادیان. دکتر امیر نیرومند. دکتر امیر حکمت. صفاری. حشمتی. پرفسور اعلم. مرآت اسفندیاری. بزرگ‌نیا. قنات‌آبادی. باقر بوشهری. دیهیم. بوربور. دکتر سید امامی. مهندس فیروز .. سالار بهزادی. فضایلی. امیر بختیار. استخر. افخمی. مهندس فروغی. ارباب. کورس. دولت‌آبادی. نصیری. امیدسالار. محمودی. قوام. دکتر پیرنیا. مهندس جفرودی. اقبال. عباسی. احمد طباطبایی. مهران. مهدوی. دکتر فریدون افشار. دکتر آهی. ساگینیان. غضنفری. عامری. دکتر رضایی. شادلو. فخرطباطبایی. صادق بوشهری. مهندس دهستانی. دکتر نفیسی. دهقان. عماد تربتی. پردلی. معین‌زاده. دکتر مشیر فاطمی. سلطان‌مراد بختیار. محسن اکبر. بزرگ ابراهیمی. فولادوند. دکتر سعید حکمت. محمد ذوالفقاری. پناهی. خلیلی. مهندس سلطانی. دکتر دیبا. مرتضی حکمت. مهندس هدایت. قرشی. توماج. مهندس بهبودی. ثقةالاسلامی. ابتهاج. کدیور. مسعودی.
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع ۷ برگ
۶- طرح گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ چاپخانه مجلس شورای ملی
نایب رئیس- بودجه چاپخانه مجلس مطرح است. گزارش کمیسیون محاسبات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون محاسبات
به مجلس شورای ملی
بودجه سال ۱۳۳۶ چاپخانه مجلس شورای ملی که در تاریخ دوم آبان ماه ۳۶ به کمیسیون محاسبات ارجاع گردیده بود در جلسات طولانی با حضور آقایان کارپردازان مجلس شورای ملی مورد رسیدگی واقع و با توضیحاتی که از طرف مسئولین امر داده شد و با توجه به مفاد و تبصره‌های مربوطه دایر به تثبیت وضع استخدامی و مزایای کارمندان و کارگران چاپخانه که از تاریخ تصویب بودجه به وزارت دارایی انتقال خواهد یافت کمیسیون محاسبات بودجه سال ۳۶ آن اداره را با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب اینک جهت تأیید تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون محاسبات- محمدرضا امیدسالار
ماده اول- برای حقوق و هزینه یک ساله ۱۳۳۶ چاپخانه مجلس مبلغ بیست و سه میلیون و چهارصد و بیست و دو هزار و صد و بیست و دو ریال (۲۳۴۲۲۱۲۲) مطابق فقرات یک و دو و صورت مشروح ضمیمه اعتبار به کارپردازی مجلس شورای ملی داده می‌شود.
تبصره ۱- کمک هزینه قانونی مربوط به کارمندان و خدمتگذاران چاپخانه را کماکان از محل درآمد عمومی کشور وزارت دارایی خواهد پرداخت و کمک هزینه کارگران فنی از محل درآمد چاپخانه پرداخت خواهد شد.
تبصره ۲- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود مؤسسه چاپخانه مجلس را ازآغاز سال ۱۳۳۶ به شرح زیر به ضمیمه بودجه آن به وزارت دارایی منتقل نماید.
۱- کلیه ماشین‌آلات و ادوات و لوازم فنی موجوده را به طور رایگان واگذار نماید.
۲- لوازم موجوده در انبار چاپخانه اعم از کاغذ و مرکب و دواجات و ژلاتین و صمغ و غیره به وزارت دارایی واگذار نماید.
وزارت دارایی مکلف است کلیه بدهی چاپخانه را در حساب جاری و غیره که به حسابداری مجلس شورای ملی مدیون است به کارپردازی مجلس بپردازد.
۳- وضع استخدامی کارمندان و خدمتگذاران و کارگرانی که جزو کادر چاپخانه هستند در مورد کارمندان کماکان طبق مقررات و قوانین استخدامی و بازنشستگی مجلس شورای ملی و درباره خدمتگذاران جزء طبق آیین‌نامه اساسی خدمتگذاران جزء مجلس شورای ملی و در مورد کارگران به موجب آیین‌نامه کارگران چاپخانه مجلس تثبیت و به موقع اجرا گذارده شود و همچنین سوابق خدمت پیمانی و حکمی آقای ناصرقلی فرهادپور رئیس فعلی چاپخانه مجلس شورای ملی در ادارات دولتی به رسمی تبدیل و برطبق مقررات قانون استخدام کشوری پایه اداری از تاریخ تصویب این قانون برای نامبرده تشخیص می‌گردد.
ماده دوم- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود ماشین‌آلات یک چاپخانه کوچک که منحصراً برای طبع مذاکرات و مطبوعات مجلس کافی باشد از محل صرفه‌جویی بودجه مجلس خریداری و نصب نماید.
ماده سوم- وزارت دارایی مکلف است بودجه چاپخانه را برای سال ۱۳۳۷ اعم از درآمد و هزینه در بودجه کل کشور منظور دارد.
مخبر کمیسیون محاسبات- محمدرضا امیدسالار
نایب رئیس- کلیات مطرح است آقای صدرزاده
صدرزاده- بنده نمی‌دانم که این نظر و این تصمیمی که در کمیسیون محاسبات مجلس گرفته شده است مبنی بر این که چاپخانه را به وزارت دارایی منتقل کنند (امیدسالار- در هیئت رئیسه تصمیم گرفته شده) در هیئت رئیسه یا کمیسیون محاسبات تفاوت نمی‌کند، این از چه نقطه‌نظر بوده است خوب یک جا در این بودجه مجلس استدلال می‌شد بر این که ساختمانی که می‌خواهند برای مجلس بنا نمایند و کتابخانه و غیره از نظر این است که یک وضع آبرومندی به دستگاه مجلس داده بشود یک چاپخانه‌ای که در چندین سال قبل با زحمات زیادی مباشر مجلس مرحوم ارباب کیخسرو خریداری کرده است و سال‌ها است که این چاپخانه در خدمت مجلس انجام وظیفه می‌کند و البته مجلس هم احتیاج به یک مطبعه دارد حالا بیایند این دستگاه را منتقل کنند آن هم به وزارت دارایی این دو عیب ممکن است به وجود بیاورد (یکی از نمایندگان- چندین عیب) چندین عیب دارد ولی دو عیبش اساسی و مهم است یکی این است که ممکن است بعد از این که این دستگاه را بخواهند بردارند و به جای دیگر منتقل کنند به خود دستگاه یک زیانی وارد بشود مخصوصاً دستگاهی که چندین سال است کارکرده (صحیح است) این صحیح نیست (امیدسالار- ایجاد خرج می‌کند) نکته دیگر این است که این دستگاه را می‌دهند به وزارت دارایی آقایان اطلاع دارند که یک لایحه‌ای وزارت دارایی تقدیم کرد که چندین هزار پرونده مالیاتی معوقه که هنوز تکلیفش معین نشده می‌خواهند به صورت توافق یک تکلیفی برای آن معلوم کنند پس وزارت دارایی که اصولاً کارش وصول مالیات است در آن کار اختصاصی خودش این طور لنگ است نتوانسته است واقعا کار خودش را صد درصد انجام بدهد حالا ما بیاییم دستگاه چاپخانه را بلاعوض بدهیم به آن وزارتخانه ممکن است همان طور که جناب آقای مهندس جفرودی می‌فرمایند آنجا هم خراب بشود و یک دستگاه عریض و طویلی برای چاپخانه در وزارت دارایی تأسیس بشود با یک مدیرکل و هزاران تشریفات دیگر و از همه بالاتر این است که بلاقاصله این دستگاه که به وزارت دارایی داده شد فوراً یک پیشنهادی بیاورند که برای ساختمان محل چاپخانه چند میلیون تومان هم باید تصویب کنیم اگر بگوییم که این را ما تصویب نمی‌کنیم بگویند که چاپخانه را خودتان به ما تحویل دادید و چاپخانه را که نمی‌شود در هوا نصب کرد عمارت می‌خواهد بنا می‌خواهد چند میلیون خرج برای مملکت و دولت به وجود می‌آید (صحیح است) این بود که من در مقام مخالفت با این امر برآمدم اگر هم واقعاً دلایل معقول و موجهی بود آیا بهتر نبود که به وزارت فرهنگ یا دانشگاه می‌دادید که آنها هم بتوانند کتب درسی مدارس را مجانی طبع کنند تا یک کمکی به فرهنگ شده باشد و الا این انتقال به وزارت دارایی به جهاتی که عرض کردم غیر از ضرر هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت (صحیح است) و اما این که این چاپخانه را مجلس نمی‌تواند اداره کند این حرف به نظر من هیچ پسندیده نیست برای این که همیشه مجلس دارای یک افرادی هست از آقایان کارپردازها با رأی اکثریت مجلس انتخاب می‌شوند و آنها هم حتماً لیاقت و توانایی این را دارند که این دستگاه چاپخانه را اداره کنند، این کار مهمی نیست که ما اظهار عجز و ناتوانی بکنیم برای این کار این است که من از آقایان محترم استدعا
می‌کنم یک تعمق بیشتری بکنید و یک کاری که اسباب زحمت خود چاپخانه است و اسباب به وجود آمدن یک مخارج زائد و بیهوده‌ای برای مملکت است نکنند.
نایب رئیس- آقای صارمی.
صارمی- موافق هستم.
نایب رئیس- آقای خرازی موافق هستید (خرازی- خیر مخالف هستم) آقای صارمی بفرمایید.
صارمی- بنده متأسفم که در این باب با فکر همکار عزیز و گرامیم آقای صدرزاده روی مخالفت صحبت می‌کنم موضوع چاپخانه مدت‌ها است که مورد رسیدگی واقع شده است، چاپخانه‌ای در مجلس شورای ملی وجود دارد و مجلس مسئولیت اداره آن را قبول کرده است ولی وظیفه آن چیست؟ چاپخانه مجلس تمام احتیاجات وزارت دارایی و دستگاه‌های دولتی را انجام می‌دهد به عبارت ساده وظایفی را عهده‌دار است که دور از شأن و ارتباط با قوه مقننه کشور است (صحیح است) مشغول تهیه چاپ باندرول مشروبات الکلی است مشغول چاپ تمبر است مشغول چاپ اوراق بهادار وزارت دارایی است مشغول چاپ دفاتر مربوط به احتیاجات وزارتخانه‌ها است هر روز و هر دقیقه هم مراجعین به چاپخانه از لحاظ کمی رنگ باندرول یا از لحاظ گوشه اوراق تمبر یا این که مارک وزارت دارایی کم روی کاغذ خورده است وزرای مربوطه و وزارتخانه‌ها به مجلس و چاپخانه مراجعه می‌کنند و بعضی اوقات هم شروع به غر و لند می‌کنند و وزارت دارایی هم سالیانه در حدود سه میلیون تومان برای حق‌الطبع این اوراق و احتیاجاتش به چاپخانه می‌پردازد حالا چرا مجلس شورای ملی عهده‌دار این مسئولیت و این وظیفه بشود که دور از شأن و حیثیت خودش عملی بکند (بهبهانی- دور از شأنش نیست) آقایان بنده نمی‌خواهم خیلی واضح‌تر از این صحبت کنم، استدعا می‌کنم مراجعه بفرمایند و ببینید دور از شأنش هست یا نیست که هر روز ناظر اوراق بهادار در مجلس باشد که آقا نمی‌دانم فلان وضع را مجلس شورای ملی اقدام کرده است ویا اوراق را در مجلس شورای ملی در فلان اطاق برده‌اند یا نبرده‌اند یک وسیله کنترل اینجا وجود داشته باشد که در عین حال جنابعالی یک اوراقی را چاپ می‌کنید و به هیچ‌وجه مناسب با شأن مجلس شورای ملی نیست وزارت دارایی اوراق و پاندول می‌خواهد تهیه کند برود جای دیگر تهیه کند (فضایلی- پاندول تهیه کردن عیبش نیست، خوردنش عیب است) سه میلیون تومان به چاپخانه مجلس می‌پردازد چاپخانه را به خودش محول می‌کنیم (صدرزاده- لغت‌نامه دهخدا را چاپ می‌کند) و چاپخانه را قبول کردیم وزارت دارایی احتیاج دارد این بودجه را به اینجا بدهد مجلس شورای ملی مسئولیت را قبول کند گفته شد که چرا به وزارت دارایی منتقل شده است و به وزارت فرهنگ و به دانشگاه منتقل نشده است اولاً این چاپخانه چون احتیاجات وزارت دارایی را انجام می‌دهد بهتر این است که به همان وزارت دارایی منتقل بشود، دانشگاه دارای چاپخانه‌ای هست ما هم در مرحله اول در مجلس شورای ملی که صحبت شد تصمیم گرفتیم که به دانشگاه محول کنیم ولی دانشگاه قبول نکرد و گفت من احتیاجی نخواهم داشت و اگر چنانچه فروخته بشود بنابراین به وزارت دارایی عیناً منتقل خواهد شد که احتیاج به مناقصه و مزایده‌ای ندارد و نتیجه یک محیط کارگری هم از مجلس شورای ملی خارج خواهد شد شاید در زمان گذشته آقایان توجه نداشتند چه جور از این نقطه‌نظر به‌خصوص در آرامش مجلس شورای ملی تأثیر داشت پس بگذارید این محیط کارگری که تناسب با شأن مجلس شورای ملی ندارد از کار مجلس هم مجزا باشد فرمودند که احتیاج به محل دارد آقایان قانون تصویب فرمودید که یک قسمتی از محل اداره رسومات برای چاپخانه مجلس اختصاص داده بشود بنابراین با تصویب آن قانون انتقال چاپخانه را هم تصویب ضمنی فرمودید و یک قسمتی از آن دستور داده شد برای محل چاپخانه‌ای که از مجلس منتقل خواهد شد این موضوع هم به مرحله عمل رسیده است یعنی از اول سال ۳۶ برطبق تصویب هیأت رئیسه مجلس شورای ملی چاپخانه تحویل وزارت دارایی شده است وزارت دارایی هم آن را اداره می‌کند منتها موضوعی که در این قانون وجود دارد برای این است که تحصیل مجوز بشود بنابراین هم لازم است و هم متناسب با وضع مجلس شورای ملی نیست و هم یک امر انجام‌یافته‌ای است و ضمناً بایستی اضافه کنم در موقعی که جناب آقای سردار فاخر حکمت این موضوع را خواستند از لحاظ حفظ حیثیت و شئون مجلس اقدام کنند مراتب را هم به عرض اعلیحضرت همایونی رسانیدند، پس از تصویب ذات شاهانه با وزارت دارایی مذاکره کردند اقدام کردند صورت مجلس تنظیم و چاپخانه تحویل گردید بنابراین یک عمل انجام‌یافته‌ای است که نهایت لزوم و ضرورت را داشته است.
نایب رئیس- آقای صدرزاده موافق هستید (صدرزاده- مخالف هستم) آقای خرازی بفرمایید ببخشید آقای خرازی اجازه بدهید آقای ارباب جلوتر از جنابعالی آن ورقه را امضا کرده‌اند بفرمایید آقای ارباب
ارباب- چاپخانه مجلس از تأسیسات زمان اعلیحضرت فقید است و از این لحاظ یک یادگاری هم از یادگارهای خوب آن دوره در این دستگاه قانونگذاری باقی مانده است (صحیح است) به علاوه آقایان محترم امروز هر وزارتخانه‌ای، هر اداره‌ای برای خودش یک چاپخانه تهیه کرده است مجلس شورای ملی با این اهمیت و شأن و مقامی که دارد شایسته نیست که دارای یک چاپخانه مجهزی نباشد کما این که از تجهیزاتی که داشته است از دستگاه‌های دولتی از سایر قسمت‌های کشور از تمام ادارات و بازرگانان کارهای مطبوعاتی به چاپخانه مجلس مراجعه می‌کرده‌اند و حالا مصرف آن مطبوعات یا مصرف آن چیزی که به شکل باندرل چاپ می‌شود برای کجا است ما کاری نداریم آن کاغذی که زیر ماشین طبع می‌شود نه نجس می‌شود نه معلوم است کجا چسبانیده می‌شود و این امر ارتباطی با اصل موضع ندارد، مربوط به حیثیت و شأن مجلس هم نیست، وزارت دارایی بنده نمی‌دانم چه عمل فوق‌العاده‌ای روی نگاهداری چاپخانه مجلس می‌کند که در حال حاضر دستگاه مجلس نمی‌کند اگر از لحاظ صرفه‌جویی فکر کنیم علی‌التحقیق وزارت دارایی با دستگاه‌هایی که دارد و همه می‌شناسیم انجام نخواهد داد که دارای صرفه بیشتری با وضع موجود در مجلس شورای ملی باشد به علاوه همان طور که جناب آقای صدرزاده توضیح فرمودند از نقل و انتقال علی‌التحقیق مبلغ زیادی هم ضرر و زیان مسلماً متحمل خواهیم شد خود این وجود چاپخانه مکمل دستگاه مجلس شورای ملی است و به عقیده بنده از هر لحاظ وقتی منصفانه فکر کنیم انتقال به جای دیگر و قرار دادن در یک دستگاه دیگر دولتی جز ضرر و زیان و خراب شدن یک دستگاه مطبوعاتی مجهز نتیجه دیگری در برنخواهد داشت که امیدوارم آقایان هم توجه بفرمایند یک دستگاهی که دارد کار خودش را می‌کند آن هم با یک نظم و ترتیبی، این دستگاه را به هم نزنیم زیرا ما در به هم زدن یک دستگاه بزرگ و یا کوچک یک علاقه‌ای داریم یک دستگاهی که به این خوبی دارد کار خودش را مرتب و منظم می‌کند این را به هم بزنیم و یک وضع موجود که حسابش معلوم و روشن است تغییر بدهیم و به یک وضعی که آن هم بر ما مجهول است در بیاوریم پس چون تمام نفع و ضرر و هر چه هست همه مربوط به خزانه یک کشور است و ملوم هم نیست که وزارت دارایی به یک وضع بهتری اداره بکند بنابراین آقایان هم موافقت بفرمایید که این چایخانه به حال خودش باقی بماند و خرج‌های ساختمانی اضافه هم به آن تعلق نگیرد و یک عده‌ای هم که مشغول کارشان هستند جابه‌جا نشوند و این حیثیتی که مجلس تا حدی برای وجود این دستگاه دارد محفوظ بماند.
نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری مخالف هستید.
عمیدی‌نوری- موافق هستم.
نایب رئیس- آقای بهبهانی مخالف هستید؟
بهبهانی- موافق مشروط هستم.
نایب رئیس- پس نمی‌توانید در مخالفت صحبت کنید.
صدرزاده- وقتی موافق ندارد مخالف می‌تواند صحبت کند.
نایب رئیس- نوبت آقای خرازی است بفرمایید.
مهدوی- بنده موافق هستم.
نایب رئیس- بفرمایید مهدوی بنده عقیده‌ام این است که قبل از هر چیز بایستی سوابق چاپخانه مجلس را در نظر گرفت که تا به حال این چاپخانه چه کمکی به بودجه مجلس کرده است این موضوع را هم باید در نظر داشت که دستگاه مجلس یک دستگاه تولیدی نمی‌خواهد داشته باشد و به فرض این که منفعت هم داشته باشد مجلس این کاره نیست، مجلس شایستگی این را دارد که یک چاپخانه مدرنی برای رفع حوایج ضروری خودش به ترتیبی که کاملاً احتیاجش را رفع کند داشته باشد این ارقامی که آقای کارپرداز هم فرمودند جناب آقای صارمی که سه میلیون تومان بابت باندرل از دولت می‌گیرند اصولاً کار نداریم به این که برای مجلس شایسته هست یا نیست ولی عرض کردم به فرض این که منفعتی هم داشته باشد مجلس یک دستگاه تولیدی نمی‌خواهد داشته باشد صرف‌نظر از این که سوابق این چاپخانه هیچ وقت برای مجلس منفعت نشان نداده است (صحیح است) با این ترتیب از نقطه نظر رفاه کارگر هم باید در نظر گرفت که حتماً اگر انتقالی صورت می‌گیرد این اشخاص بیکار نشوند و به جای این یک چاپخانه کوچکی که به درد مجلس بخورد و به قدر احتیاج مجلس باشد و یک ساختمانی که از این حیث هم منظم و مجهز باشد برایش درست کنیم و استفاده نماییم و ما به این کار نداریم که این چاپخانه به وزارت دارایی منتقل می‌شود او چه کار خواهد کرد (صارمی- تا به حال بد هم اداره نکرده است) هر کار که بکند مطابق مصالح خودش است در هر حال این کار شایسته مجلس نیست.
نایب رئیس- آقای خرازی مخالف هستید بفرمایید.
خرازی- بنده قبل از این که وارد بحث در این موضوع بشوم و علل مخالفتم را به عرض همکاران عزیزم برسانم می‌خواستم یادی از شادروان مرحوم ارباب کیخسرو شاهرخ که مؤسس و بانی این چاپخانه بود در پشت این تریبون کرده باشم (احسنت) مرحوم ارباب کیخسرو که سال‌های سال یک عمر کارپرداز مجلس و در حقیقت رئیس کارپردازی مجلس بود در اوایل دوره چهارم متوجه این نکته شد که برای مجلس لازم است یک دستگاهی برای مواقعی که امری فوری و فوتی هست، یک مطالبی هست که دست چاپخانه‌های دیگر نبایستی بیفتد داشته باشد و در چاپخانه خود مجلس طبع و توزیع بشود و باید مجلس یک چنین دستگاه مستقلی در اختیار خودش داشته باشد این
بود که اقدام کرد متخصصین آلمانی آورد ماشین‌آلات آلمانی آورد و در آن وقت مدرن‌ترین مطابع و چاپخانه‌های پایتخت همین مطبعه مجلس یود این بود که با سایر چاپخانه‌ها رقابت می‌کرد از نظر این که آنها هم حق طبع کتب حق طبع اوراق مردم را عادلانه بگیرند چون هر کس علاقمند باشد به ترقی کشور اول باید فرهنگ ترقی کند و فرهنگ ترقی نمی‌کند مگر این که وسایل کار داشته باشد اولین وسیله کار کتاب است بعدش مطبوعات است که یک قیمت اعظمی بلکه در درجه اول کاغذ است که باید با حقوق و عوارض کم وارد بشود و حتی اگر لازم باشد حقوق و عوارض گمرکی از وارداتی که مربوط به فرهنگ و چاپخانه است نباید اخذ بشود. از ماشین‌آلات چاپ، حروف، لوازم یدکی و کاغذ از اینها نباید عوارض گمرکی گرفته بشود برای این که کتاب و مطبوعات ارزان چاپ بشود اینها در دسترسش هست، بنده به شهادت همه آقایان چون در سال ۱۳۳۳ خودم کارپرداز مجلس بودم هیچ در بودجه مجلس صحبت نکردم برای این که نظری نداشتم حالا اگر رفقای ما آقای شادمان نیستند آقای مهران تشریف دارند آقای بختیار هم مورد اعتماد هستند آنها همه مثل ما هستند ولی در اینجا آقای صارمی که همکار ما بودند فرمودند چاپخانه همیشه ضرر داشته است بنده حالا یک سالش را عرض می‌کنم آقای رئیس حسابداری هم تشریف دارند بنده گفتم که چاپخانه باید به طور بازرگانی اداره بشود نه این که به طور اداری آن سال آمدیم هیئت مدیره‌ای درست کردیم مرکب از آقای مهر آقای صفاکیش رئیس دفتر اداره کارپردازی مجلس و آقای هاشمی رئیس چاپخانه و از طرف کارپردازی هم اختیار چاپخانه را داده بودند به بنده، بنده صراحتاً عرض می‌کنم یک سال تمام لوازم کاغذ و مرکب چاپ چاپخانه را فراهم کردیم چهارصد هزار تومان هم منفعت کرد این بیلان عمل چاپخانه است در سال ۱۳۳۳ و در سال گذشته هم ۳۰ الی ۴۰ هزار تومان ضرر کرده است کار را می‌شود درست کرد ولی از راهش (یک نفر از نمایندگان- مجلس که تاجر نیست) تاجر نیست ولی یک اشخاصی در زمانی روی مصلحتی آمدند یک چاپخانه‌ای را تشکیل دادند و جناب آقای صارمی آن توضیح را فرمودند بنده صریحاً عرض می‌کنم این ماشین‌آلات اگر از این محل کنده بشود برود به جای دیگر هیچ قابل استفاده و قابل مونتاژ و نصب نیست و از آن هیچ استفاده‌ای نخواهد شد الان در دنیا سه نوع توربین است غیر از دیزل توربین آبی هست، توربین بخاری هیدروالکتریک هست، توربین گازی که فقط توربین گازی قابل حمل و نقل کردن و قابل جای دیگر کار گذاشتن است و توربین آبی و بخاری قابل این که از این جا بکنند و جای دیگر بگذارند نیست و این ماشین‌آلات هم با کمال صراحت عرض می‌کنم اگر از اینجا کنده شود و برده بشود هیچ قابل استفاده نخواهد بود و غیر از این که یک مشت کارگری که سالیان دراز زندگی کرده‌اند سرسیاه زمستان ویلان و سرگردان بشوند (صحیح است) چیز دیگری نیست.
نایب رئیس- آقای پرفسور اعلم بفرمایید.
پرفسور اعلم- عرض کنم اگر یک دستگاهی برای چاپخانه آورده‌اند که قابل این نیست که از این جا کنده بشود و جای دیگر بگذارند باید نسبت به آن آورنده اعلام جرم شود چنین شخصی سوء نظر داشته است چون فرمودند کارخانه را جای دیگر نمی‌شود برد هر کارخانه‌ای را از هر جا می‌شود کند و به هر جا که بخواهند می‌شود برد (صارمی- کارخانه قند را جابه‌جا کردند) این که نمی‌شود کارخانه را از اینجا برد این بهانه است اجازه بفرمایید من قول می‌دهم اگر به جنابعالی بدهند ببرید جنابعالی می‌کنید بنده هم می‌کنم عرض کنم مجلس محل قانونگذاری است، این محلی که برای وضع قانون است دون شأنش است که کار انتفاعی بکند، در این مملکت خیلی جاها ضرر می‌کند پس یک شعبه‌ای باز کنیم که منفعت بکند (دکتر دادفر- بیست سال است که اینجا هست) ۲۰ سال بوده آقای دکتر دادفر صحیح است که مجلس گاهی منفعتی از این برده اولاً مجلس جای نفع نیست ولی یک نکته‌ای هست که گاهی ما یک ضررهایی از این برده‌ایم، شما نبودید اینجا که پنج شش سال پیش همین چاپخانه یک بلایی برای مجلس شده بود آقایانی که اینجا سابقه دارند می‌دانند آخر ما که نمی‌گوییم چاپخانه را بردارند ببرند بیرون و کارمندهای چاپخانه را بیرون کنند ما می‌گوییم که این چاپخانه با این دستگاه و با این کارمندانش منتقل شود جای دیگر آن دستگاهی که نفع برای مملکت درست می‌کند از این استفاده کند ما که اینجا برای مملکت نفع درست نمی‌کنیم (دکتر دادفر- چرا به دانشگاه ندهیم) نمی‌خواهد (یکی از نمایندگان- قبول نکرد) اگر به درد دانشگاه نمی‌خورد چطور به درد مجلس می‌خورد؟ بنده مسئولیتش را قبول می‌کنم خودم می‌کنم و می‌برم آنجا و درست کار می‌گذارم، آقایان موافقت بفرمایند این دستگاه با تمام کارمندانش برود البته سر زمستان حق با شما است نباید کسی را بیکار کرد حقوق‌شان را هم بگیرند بروند وزارت دارایی که دستگاه انتفایی مملکت است آنجا کار کنند مجلس برای صورتجلسات و برای کارهای خودش یک چاپخانه مدرن (صارمی- با سه تا کارگر) می‌خواهد و این کارگرها، سیصد چهارصد تا گاهی اسباب زحمت شده و بعضی از اوقات کار را به جای خطرناکی کشانده است استدعا می‌کنم این کار را انجام بدهید که این چاپخانه مجلس از نقطه‌نظر انتفاعی هم برای همین است.
نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری- لایحه‌ای که فعلاً مطرح است متأسفانه جناب آقای صارمی یک نکته‌ای فرمودند که بنده واقعاً به همان جهت متأسفم و آن این است که فرمودند یک کاری که هنوز به تصویب مجلس شورای ملی نرسیده تمام شده و فرمودند کاری است انجام شده است، ایشان این طور فرمودند که تحویل شده است و تمام شده و بنده از همین جا می‌خواهم تأسف بخورم که به چه مناسبت بایستی بودجه مجلس شورای ملی و یا قسمت چاپخانه که یکی از قسمت‌های مجلس شورای ملی است و با مجله رسمی در سال ۳۶ که الان روز سوم ماه دهم هستیم بیاید به مجلس و ده ماه کار قبلی را ما تأیید کنیم در حالی که به موجب قانون اساسی ما در بودجه مملکتی بایستی حالا اصرار بکنیم که دولت بودجه سال ۳۷ را بیاورد ما تصویب بکنیم که از فروردین ۳۷ مصوبات مجلس شورای ملی به عنوان قانون اجرا بشود ما که نسبت به دولت این عمل را می‌کنیم با کمال تأسف نسبت به دستگاه خودمان بودجه سال ۳۶ را به جای این که در اسفند ۳۵ کارش را تمام کرده باشیم و ابلاغ کنیم الان می‌آییم در ماه دی بحث می‌کنیم و به همین جهت هم با کمال تأسف برمی‌خوریم به یک قسمتی که می‌فرمایید عمل شده است پس اگر عمل شده اجازه بفرمایید در مجلس اصلاً مطرح نشود یک کاری است که تمام شده است ولی اگر اداره مجلس شورای ملی قاطع و حاکم است و باید وضع قانون کند بنده معتقد هستم که بایستی بیشتر دقت کنیم و مخصوصاً در مصالح مملکت نسبت به این گونه عملیاتی که قبل از تصویب مجلس شورای ملی و وضع قوانین اجرا می‌شود سخت مقاومت بکنیم که این جور کارها نشود و اگر ما اجازه بدهیم که یک چنین وضعی پیش بیاید به نظر بنده این اثر بسیار بدی برای مشروطیت و برای قوه مقننه دارد به این جهت است که بنده می‌خواستم قبلاً این نکته را به عرض برسانم اما در اصل موضوع نمایندگان محترم در حال حاضر شاهد هستند کلیه دستگاه‌هایی که در مملکت به وجود می‌آید یکی از نکاتی را که قطعاً توجه دارند توجه به نشریات‌شان است الان شما بانک‌های کوچکی را هم که می‌بیند به وجود می‌آیند سعی می‌کنند گوشه‌ای از خرج لازم‌شان را به مصرف یک دستگاه کوچکی هم که شده بزنند به عنوان دستگاه چاپخانه، چرا؟ برای این که نشریات و تبلیغات و لوازم تحریری که مربوط به هر دستگاهی است یک صورت‌هایی دارد یک مراقبت‌هایی دارد که حتی اخیراً بانک صادرات هم برای خودش یک چاپخانه کوچکی درست کرده، تمام تأسیسات این وضع را دارد یعنی آن تأسیساتی که هیچ گونه لزومی ندارد الان تندنویسی را که امروز مشغول مذاکره هستید و فردا بایستی به نظر آقایان برسانند آن دستگاه در حال حاضر برای خودشان یک دستگاه مجهز کوچکی دارند که امور تبلیغاتی و لوازم چاپخانه را در آنجا به چاپ می‌رسانند و بنده می‌خواهم بگویم شاید برای این کار مجلس شورای ملی سرمشق و مقدم بود آمده است و احتیاج خودش را تشخیص داده است و به همین جهت یک دستگاه چاپخانه‌ای را به وجود آورد، البته در حدود شأنش چاپخانه مجهز و مکملی است (یک نفر از نمایندگان- ولی فرسوده است) یک چاپخانه مجهز و مکملی بوده است ولی همان طوری که فرمودید در یک قسمت‌هایی که مورد نظر جناب آقای پرفسور اعلم است، ما چرا این کار را بکنیم؟ خوب بکنید ولی من می‌خواهم بدانم که آیا چاپخانه از اساس لازم داریم یا نه؟ (صارمی- کوچک) یک چاپخانه‌ای که مربوط به مجلس باشد و اوراق ما را صورت مجلس‌ها را، قوانین و لوایح و خبرها را چاپ بکند پس اگر معتقد به وجود و لزوم یک چنین چاپخانه‌ای هستید این نقض غرض است برای این که در این لایحه به طور کلی اجازه داده شده است که دستگاه چاپخانه و تمام کارمندانش بروند به وزارت دارایی وقتی که شما یک چنین لایحه‌ای به این کیفیت تصویب کنید پس اعتقادتان این است که مجلس شورای ملی حتی به قول شما که با بنده موافق هستید یک چاپخانه کوچک نمی‌خواهد که بتواند احتیاجات خودش را رفع کند؟ (پرفسور اعلم- چرا) این لایحه این طور است، این لایحه می‌گوید کلیه کارمندان و کارگران چاپخانه مجلس شورای ملی، قرائت بفرمایید و کلیه ماشین‌آلات و لوازمش برود وزارت دارایی، وزارت دارایی هم البته حسابش را بپردازد مطلب روشن است (پرفسور اعلم- تصحیح بفرمایید) پس به هر حال چون الان بحث کلیات است در کلیات لایحه ملاحظه می‌فرمایید که یک لایحه‌ای آورده شده که به نظر می‌رسد قدری عجیب است برای این که هر دستگاه کوچکی هم که در مملکت هست می‌بینیم هر کدام برای خودشان چاپخانه دارند روزنامه کوچک بنده که می‌خواهد چاپ شود بنده ۵ تا کارگر و دو تا ماشین شکسته دارم که می‌خواهم با این نظر خود را تأمین کنم که آخر شب اگر خبر دادم به چاپخانه خودم که شب آن را چاپ می‌کند روز به من روزنامه بدهد و اگر من این چاپخانه را نداشته باشم دستگاه روزنامه بنده البته لنگ می‌شود؟ چرا؟ برای این که
نمی‌توانم تسلط داشته باشم بر چاپخانه دیگری که اگر خبر را ساعت ۱۲ دادم چاپ کنند پس نمی‌توانم بگویم مجلس شورای ملی مستغنی از وجود چاپخانه است، این لایحه در بحث کلیات معنایش این است که مطلق است جناب آقای پرفسور بنده استدعا می‌کنم در قوانین یک مقداری مواد را بخوانید و با کلیات تطبیق بفرمایید بعد اظهارنظر بفرمایید این اگر دقت بفرمایید معنیش این است که مطبق چاپخانه و کارگران و کارمندانش برود پس مجلس شورای ملی می‌ماند بدون کارگر و بدون چاپخانه و باید از همین فردا که می‌خواهد این اوراق را چاپ کنید باید بروید و با یک چاپخانه‌ای قرارداد ببندید که آقای چاپخانه این کارهای ما را انجام بده و من این را برخلاف‌شان و مصلحت مجلس شورای ملی می‌دانم و مجلس شورای ملی چاپخانه و کارمند و کارگرش را لازم دارد اما این که بحث می‌شود بر این که خوب نیست چاپخانه ما یک کار خارجی داشته باشد این است نظر بنده صریح خدمت‌تان عرض کنم که امور چاپ در دستگاه‌های دولتی یک حسابی دارد یک تقسیمی دارد که بین چاپخانه‌ها تقسیم می‌کنند و تمام چاپخانه‌های مملکت اعم از چاپخانه‌های ملی و دولتی یک سهمی چاپ می‌کنند و می‌دهند و از دولت حق‌الطبع می‌گیرند مجلس هم چون بنده اطلاع دارم عرض می‌کنم که به چاپخانه مجلس شورای ملی از جهت احترام و اطمینانی که به این دستگاه هست فقط اوراق بهادار را می‌دهند که اطمینان دارند به این دستگاه که تحت نظر مجلس شورای ملی است و یقین دارند که اگر اوراق بهادار آنجا چاپ شود در آن خدای نکرده سوءنظری، عدم مراقبتی می‌شود و بعضی اوراق سرقت نمی‌شود و از بین نمی‌رود و لطمه‌ای به آن وارد نمی‌شود می‌خواستم سرش را خدمت‌تان عرض کنم که اگر اوراق بهادار اینجا چاپ می‌شود یکی از جهت داشتن آن ماشین‌آلات خاصی است که اختصاص به مجلس شورای ملی دارد و چاپخانه‌های دیگر ندارد و یکی هم از جهت اطمینان و مراقتبی است که در دستگاه است چاپ اوراق بهادار را به اینجا می‌آورند به این دلیل بوده است حالا اگر دستگاهی از نظر احترام مجلس هم کار مجلس را می‌کند یعنی هم احتیاج اوراق چاپی و تبلیغاتی این دستگاه را رفع می‌کند و هم قسمتی از کار مملکت که لازم است اسرار و موقعیتش حقظ شود در این دستگاه چاپ شود این یک کار قابل احترامی است و قابل انتقاد نیست و در این صورت اگر این مؤسسه دخل و خرج کرده به نظر بنده جای سپاسگزاری است، جای خوشوقتی است و به نظر بنده جای این نیست که ما بگوییم مجلس شورای ملی اهل این کار نیست چنان که بنده اگر خاطرتان باشد راجع به قضیه خرید خانه‌ها و اراضی اطراف مجلس عرض کردم که چرا این کار را بکنیم اغلب آقایان دفاع صحیحی فرمودند فرمودند زمین خریدن که ضرر ندارد مجلس شورای ملی اگر زمین خرید کرد حالا زمینش گران شده بنده هم می‌توانستم بگویم که مجلس شورای ملی نباید خرید زمین بکند- باید ما حساب این کار را بکنیم یک دستگاه مجهزی در این کار مجلس شورای ملی را می‌کند ما هم لازم داریم به هر حال یک چاپخانه هست اگر معتقدیم این را بدهیم دولت و یک چاپخانه جدید به وجود بیاوریم البته در لایحه چنین چیزی نیست (یکی از نمایندگان- هست صفحه دوم) بنده مخالف این هستم که شما بیایید این را بفروشید به دولت (صدرزاده- مجانی می‌دهند و بعد می‌خرند) همین می‌شود اجازه بفرمایید این همین می‌شود این را می‌دهند دولت در ذیل ماده اول است که دولت باید حساب ما را بپردازد حساب چاپ و اینها وقتی ماده اول مطرح شد بنده می‌خوانم که دولت باید بدهی را به حساب جاری حسابداری بپردازد (صدرزاده- دستگاه را همین طوری می‌دهند) بعد هم پول می‌گیرند و یک دستگاهی می‌خرند در حالی که معلوم نیست این دستگاهی در حال حاضر است به مبلغی که مرحوم کیخسرو در آن موقع خرید و قیمتی که برای مجلس شورای ملی تمام شد و در حال حاضر مقرون به صرفه است بدهیم بعد بیاییم به قیمت فعلی که قیمت‌ها چقدر گران شده است ما یک دستگاه جدیدی بخریم من خیال می‌کنم همه اینها زائد باشند بعد دو مرتبه یک عده کارمندان و کارگران جدید استخدام کنیم برای این که اینجا گذاشته‌ایم که کارمندان و کارگران بروند آنجا (پرفسور اعلم- این ساختمان چاپخانه چه باید بشود؟) بنده معتقد هستم که به طور کلی این کار زائد است ما باید این مؤسسه خودمان را محدود نگاه بداریم و احتیاجات‌مان را رفع کنیم، اگر هم بخواهیم جمع و جور کنیم همین مؤسسه را جمع و جور کنیم (پرفسور اعلم- این را می‌خواهند خراب بکنند)
نایب رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی- عرض کنم بنده خیال می‌کنم هر امری به مقتضای زمان و مکانش تغییر می‌کند اگر امروز بنا شد برای مجلس شورای ملی یک مطبعه‌ای به این بزرگی بخرند بنده مخالف بودم و می‌گفتم که مجلس شورای ملی لازم است یک مطبعه‌ای بخرد که خارج از اندازه و احتیاج خودش نباشد ولی جناب آقای پرفسور، یک مطبعه‌ای هست، مدت‌ها است کار می‌کند درست هم هست خراب هم نیست، برای مجلس شورای ملی هم یک مطبعه‌ای که امور لازم را طبع کند لازم است به هیچ‌وجه مؤید این ادعا که این مطبعه ضرری برای مجلس شورای ملی داشته باشد بنده به نظرم نرسیده، یعنی آنهایی که مدعی هستند که این مطبعه مخالف‌شان مجلس است چرا؟ مثلاً فرض بفرمایید جناب آقا صارمی فرمودند باندرل چاپ می‌کند، خوب نکند مثل این که بگویند آدم دهان دارد ممکن است با دهانش مشروبات الکی بخورد، خوب نخورد، این دست خودش است مجلس که لزومی ندارد این کار را بکند (صارمی- پس درآمد از کجا بیاورد؟) به اضافه یک کاری است که این ده سال هم بوده است، این موافق شأن مجلس نیست حالا ما می‌گوییم سیصد نفر چهارصد نفر کارگر را بیکار بکنند و بگوییم بروند جای دیگر اینها افتخارشان این است که در مطبعه مجلس آمده‌اند کار می‌کنند مثل سایر کارمندان دیگر که از بعضی مزایای وزارتخانه‌های دیگر صرف‌نظر کرده‌اند به افتخار این که در خانه ملت و مجلس شورای ملی هستند آمده‌اند و اینجا کار می‌کنند این بود نظر بنده که عرض کردم و آقایان دیگر هم تذکر فرمودند هیچ لزومی دیده نمی‌شود این مطبعه را مجلس دارد، اولاً خرابی دارد، (پرفسور اعلم- آقای بهبهانی خرابش خواهند کرد) اجازه بفرمایید نخیر بیست سال بوده است سی سال دیگر هم این مطبعه کار بکند به کسی ضرری نمی‌رساند به قول آقای خرازی فرمودند در سال گذشته من متصدی بودم و چهارصد هزار تومان منفعت داد می‌فرمایید مجلس منفعت نکند خوب نکند اگر منفعت بکند چهارصد هزار تومان چه ضرری دارد (پرفسور اعلم- نه آقا اینجایش را خراب می‌کنند) حالا که ساختمانی نخواستند بکنند هر وقت خواستند ساختمانی بکنند یک جایی ممکن است یک قدری آن طرف‌تر بسازند به اضافه ما بلاعوض می‌دهیم اگر یک پول هنگفتی گرفته بودیم که یک مطبعه مدرنی بخریم می‌گفتیم بسیار خوب ولی این را وزارت دارایی بلاعوض می‌گیرد بلند می‌کند می‌برد جای دیگر وزارت دارایی و مجلس شورای ملی و هر مؤسسه دیگر مال ملت ایران است ما که نباید بگوییم که وزارت دارایی ضرر بکند و مجلس شورای ملی نکند این که اینجا می‌گفتند مخالف شأن مجلس است چه مخالف شأنی؟ مگر مؤسسات دیگر مطبعه ندارند؟ مطبعه که موافق شأن یک مملکت است هر چه مطابع مملکت ما زیادتر باشد ما فرهنگ‌مان زیادتر می‌شود (پرفسور اعلم- ما که چنین چیزی نگفتیم) بله جنابعالی نگفتید کسان دیگر گفتند روی هم رفته بنده دلیل قاطعی ندیدم که این مطبعه مجلس برای مجلس مضر باشد و اگر چنانچه فایده‌ای برای کسان دیگر دارد برای خودمان هم فایده داشته باشد چرا وزارت دارایی همه فایده‌اش را ببرد بگذارید مجلس هم ببرد.
نایب رئیس- کسی اینجا اجازه نخواسته بنده یک توضیحی بدهم. کلیات که صحبت می‌شود در ماده اول اعتباری است که به کارپردازی مجلس می‌دهید که بتواند در سال ۳۶ حقوق چاپخانه را بپردازد بعد تبصره‌ها اجازه انتقال می‌دهد. بنابراین رأی به کلیات که می‌گیریم در تبصره‌ها آقایان حق دارند تصویب بکنند یا نکنند بنابراین در کلیات در مورد اعتبار بودجه است نه انتقال چاپخانه، حالا رأی می‌گیریم در کلیات به ورود در شور مواد آقایانی که موافق هستند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه دستور بقیه بودجه.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان