مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ دی ۱۳۱۳ نشست ۱۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نهم |
دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ دی ۱۳۱۳ نشست ۱۱۶
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۹
جلسه: ۱۱۶
صورت مشروح مجلس دوشنبه سوم دیماه ۱۳۱۳ (۱۶ رمضان ۱۳۵۳)
فهرست مذاکرات:
۱ـ تصویب صورت مجلس
۲ـ تصویب قرارداد بین‌المللی اتومبیل‌رانی
۳ـ بقیه شور ثانی و تصویب لایحه اوقاف
۴ـ شور ثانی و تصویب لایحه به محصلین دبیرستانهای فلاحت
۵ـ موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
(مجلس ساعت هشت و نیم بعدازظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید).
صورت مجلس شنبه اول دیماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
دیرآمدگان بی‌اجازه - آقایان: امیر ابراهیمی - مولوی - اعظم زنگنه - اسفندیاری - امامی خوئی - دکتر ادهم - وکیل - یونس آقا وهاب‌زاده - کورس - معدل - پورسرتیپ
دیرآمدگان بی اجازه - آقایان: علوی سبزواری - اسدی - مرتضی قلی خان بیات - شریعت‌زاده - ناصری - قراگزلو - دکتر سمیعی
-تصویب صورت مجلس
۱-تصویب صورت مجلس
رئیس-در صورت مجلس نظری نیست
(گفته شد خیر)
صورت مجلس تصویب شد.
- تصویب قرارداد بین االمللی اتومبیل رانی
۲- تصویب قرارداد بین االمللی اتومبیل رانی
رئیس-خبر کمیسیون خارجه راجع بقرارداد بین المللی اتومبیل رانی برای شور دوم مطرح است
خبر کمیسیون
کمیسیون امور خارجه در جلسه دوم دیماه ۱۳۱۳ لایحه نمره (۲۹۸۹۹) دولت راجع بقرارداد بین المللی اتومبیل رانی را برای شور دوم مطرح نموده و چون اعتراضی در موقع شور اول نرسیده بود لذا کمیسیون خبر اولیه را عیناً تأیید نموده و برای تصویب مجلس مقدس تقدیم می‌نماید.
رئیس-عین ماده واحده پیشنهادی دولت که مورد تصویب کمیسیون است:
ماده واحده- مجلس شورای ملی قرارداد بین المللی اتومبیل رانی را که مشتمل بر هفده ماده و در
تاریخ ۲۴ آوریل در پاریس از طرف نمایندگان دولت شاهنشاهی بامضاء رسیده تصویب می‌نماید.
رئیس-بماده واحده و هفده ماده قرارداد اعتراضی نرسیده است آقایانیکه با تصویب لایحه قرارداد بین المللی اتومبیل رانی و ماده واحده موافقت دارند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
تصویب شد.
- بقیه شور ثانی و تصویب لایحه اوقاف
۳- بقیه شور ثانی و تصویب لایحه اوقاف
رئیس-پیشنهاد آقای جمشیدی قابل توجه واقع شده بود در ماده نه بکمیسیون ارجاع کردیم راپرت کمیسیون قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون
کمیسیون معارف دو فقره پیشنهاد آقایان نمایندگان محترم را که در موقع شور ثانی لایحه اوقاف قابل توجه شده و بکمسیون ارجاع شده بود تحت شور و مداقه قرار داده و بالاخره تبصره ۲ ماده ۹ را بطریق ذیل اصلاح نموده و راجع بماده ۱۰ با توضیحاتی که از طرف آقای کفیل وزار معارف داده شد عین خبر سابق تأیید و اینک خبر آنرا برای تصویب مجلس مقدس تقدیم می‌نماید:
تبصره۲- وزارت معارف و اوقاف عواید حاصله از حق النظاره بعد از مخارج وصول که نباید از صدی ده کل عایدات مزبور تجاوز کند بمصرف ساختمان و تعمیرات ابنیه تاریخی و مرمت مدارس قدیمه و اماکن و آثار مقدسه مالی خواهد رساند. در صورتی که موارد مصرف در حوزه وقف باشد حق تقدم خواهد داشت.
رئیس-ـآقای دیبا
طباطبائی دیبا-مسئله استثنای مخارج وصول در لایحه دولت کاملا روشن نبود در کمیسیون در شور دون اینمسئله مخارج وصول استثنا شده بعد پیشنهادی هم آقای جمشیدی فرمودند و مورد توجه هم شد و بعد از جلسه سابق که کمیسیون معارف تشکیل شد بالاخره توافق شد در صدی ولی بنده اساساً در استثناء مخارج وصول هم چه صدی پنج باشد چه صدی ده که مذاکره اش بود چه مقدار دیگر مخالفم در شور اول هم در کلیات عرض کردم مسئله اوقاف قانونیش بهر ترتیبی که مقتضی باشد در مجلس تصویب شود ولی در موقع اجرا و موقع عمل با تشکیلات فعلیه که اوقاف دارد بنده عقیده‌ام این است که اصلاح نخواهد شد عمده مسئله اوقاف آبادی املاک موقوفه است که وزارت معارف و اوقاف مداخله دارد یا نظارت دارد با ترتیب فعلی و تشکیلات فعلی که حقیقه روسای اوقاف ابداً اختیاری ندارند و استقلالی ندارند بنده عقیده‌ام این است که این عملی نخواهد شد قانون هر چه هم بهتر تصویب شود عملی نخواهد شد قانون هر چه هم بهتر تصویب شود رئیس معارف و رئیس اوقاف باید دو نفر باشند مستقلا یعنی روسای معارف هر محل مداخله در امور موقوفه نداشته باشند رئیس موقوفات باید خودش مستقل باشد مستقیم باشد یک تشکیلات صحیحی هم داشته باشد که بتواند اوقاف را اداره کند والا با این ترتیب ابداً اصلاحش ممکن نیست این ترتیب را بنده عقیده نداشتم که ما اینجا مخارج وصول را استثناء کنیم چه صدی ده باشد چه صدی پنج بشاد باید دست وزارت اوقاف را باز گذاشت ممکن است یکوقتی در یک محلی رئیس اوقاف صلاح بداند یک خرجی بکند نظارت دارد فرض بفرمائید متولی یکقانونی را می‌خواهد اصلاح و آباد کند یکقفنات دائر یا بائری است محتاج بمخارج است چندین فرسخ طول دارد که باید نماینده از طرف رئیس اوقاف برود و برای اصلاح آنموقوفه این ممکن است مخارج زیادی داشته باشد البته نماینده که مجانی نخواهد رفت باید نماینده باشد که برود و نظارت کامل کند که این موقوفات آباد شود با یاین ترتیب که دست وزارتمعارف و اوقاف را بسته‌اند که حکماً بایدصدی ده باشد یا صدی پنج باشد بنده موافق نیستم و عقیده‌ام این است که لایحه دولت که هیچ مخارج وصول هم استثناء نشده بود بهتر بود باید وزارت اوقاف در هر موقعی که صلاح بداند برای مخارج اجازه داشته باشد که یک مخارجی بکند و این بهتر از این است که ما مقید کنیم که حتماً باید صدی ده باشد این عقیده بنده است تا نظر آقایان چه باشد.
مخبر-همانطوری که آقا فرمودند در بدو امر در لایحه دولت این موضوع مخارج نبود بعد در اینجا یک پیشنهادی از طرف آقای جمشیدی تقدیم شد و مجلس هم چنانچه مشاهده فرمودید باکثریت این پیشنهاد را قبول کرد و بعد چنانچه فرمودید اینموضوع در کمیسیون قریب یکساعت مطرح شد و در اطراف اینموضوع زیاد بحث شد و این طور تصمیم گرفتند که مخارج از صدی ده تجاوز نکند آقایان هم همه قبول کردند حالا حضرتعالی میفرمائید باز این را بهم بزنیم و ترتیب دیگر بکنیم تصوی می‌کنم موردی ندارد بازباید یکمدتی در اینموضوع بحث کنیم و خواهش می‌کنم از حضرتعالی که این قسمت را موافقت بفرمائید مطابق پیشنهادی که آقای جمشیدی فرمودندو ایشان را هم راضی کردیم این بگذرد اما قسمت دیگر راجع باینکه رئیس معارف علیحده باشد و رئیس اوقاف علیحده باشد این البته موضوعی است که مربوط بتشکیلات وزارت معارف است آنرا هم لدی الاقتضا وزارت معارف همینطور که فرمودید باید بسط داشته باشد و آنرا هم امیدواریم بزودی یکوضعیت خوبی انشاء بگیرد و عملی شود.
جمعی از نمایندگان- مذاکره کافی است
رئیس-آقایانیکه با ماده نهم با اصلاحی که در تبصره دوم شد و قرائت شد موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس-تصویب شد ماده دهم:
ماده ۱۰- نظامنامه راجع بطرز اداره موقوفاتیکه اداره آن با وزارت معارف و اوقاف است و طرز اجرای نظارت در موقوفاتی که وزارت مزبوره نظارت دارد و نظامنامه تعیین مصارف موقوفاتی که مجهول المصرف و یا مصرف آن مطلق مبرات و یا صرف منافع آن در مصرفی که واقف قرار داده متعذر است و همچنین نظامنامه اجرای مواد اینقانون را باید وزارت اوقاف تنظیم کرده و پس از تصویب هیئت دولت بموقع اجرا بگذارد.
رئیس-آقای اورنگ
اورنگ-موافقم
رئیس-آقای روحی
روحی-من خواستم خاطر محترم آقای کفیل وزارت معارف را نسبت باین عرایض خودم جلب کرده باشم یکمردمان خیری در غالب نقاط ایران یکموقوفاتی را برای بهترین مصارف یعنی مریضخانه وقف کرده‌اند کرمان ماهم خوشبختانه دارای همچو مریضخانه است که از موقوفات مرحوم نور خان بنام مریضخانه نوریه تأسیس شده است و چندین ملک مرغوب را این مرد خیر برای شید شصت تختخواب در کرمان وقف کرده است همینطور موقوفات مرحوم امینی در قزوین که غالب آقایان اطلاع دارند که آن مرد خیر هم بهترین ملک خودش را برای مریضخانه اختصاص داده و وقف کرده ولی بنده از این دو جا که اطلاع دارم کرمان وقزوین آنطوری که باید بمصرف برسد نمی‌رسد همه ساله یک صورتهائی اینها تنظیم می‌کنند و یک مخارج بیهوده تعداد می‌کنند و بهر وسیله شده بامضا می‌رساند و مال وقف را که بایستی حقیقه صرف بهترین خیرات و مبرات و فقراء و بدبختها بکنند نمی‌کنند حالا اگر بنده وضع مریضخانه کرمان را اینجا بخواهم بیان کنم حقیقه تأثر آور است ممکن است بعضی آقایان مسبوق باشند مثلا دیده شده که یکنفر می‌خواهد مریضخانه را بازدید کند چند نفر را از توی کوچه می‌برند روی تختخوابها می‌خوابانند و اینها می‌شوند مریض که یکنفر از طرف اداره آمده تماشا کند قدری نظارت و کنترل کند تا رفت اشخاص هم از تختخواب بلند شده و می‌روند این وضعیت رقت آور است و بدبختانه یک عکس العمل بدی دارد که بنده از آن بیشتر هراسناکم و آن است که باب خیر را می‌بندد مرمانی که می‌خواهند اقدام باینکارها بکنند وقتیکه اینرا دیدند خودداری می‌کنند و این واقعاً ضررش خیلی زیاد است من مترصد بودم در این لایحه اوقاف تکلیفی برای این قسمت از موقوفات مخصوصاً موقوفاتی که صرف مریضخانه است یک توجه بیشتری بکنندو تحت نظر وزارت معارف و اوقاف اینها اداره شود و از حیف ومیل جلوگیری شود یک متولی جز آن حقی که دارد ده یک یا علی حسب ما قرره الواقف بیشتر این حق ندارد که صورت سازی کند حساب سازی کند هر سال یک تعمیر دروغی صورت بدهد و حق مردم را از بین ببرد بنده مترصد هستم حالا اگر در قانون پیش بینی نکرده‌اند یادآوری می‌کنم که در نظامنامه ترتیبی بدهند که اینها تحت نظر وزارت معارف بیایند و طبیب و جراح خوب در آنجا کار کند چون حالا ندارد و غالب اینها چند نفر طبیب مجاز و مردم اطلاع تر از من آنجا طبابت می‌کنند این خیلی قابل دقت ورسیدگی است مخصوصاً خاطرشان را بمریضخانه نوریه در کرمان و امینی در قزوین جلب می‌کنم و امیدوارم یک توجه بیشتری بکنند و اگر اجازه بدهند در قانون بنده یک ماده الحاقیه پیشنهاد می‌کنم که اینگونه مریضخانه‌ها در تحت نظر وزارت معارف اداره بشود یا اگر این میل را ندارند در نظامنامه یک ترتیبی بدهند که اینها مطابق روح واقف خرج بشود و واقعاً خوشنود بکنند ارواح مردگانی را که برای کار خیر اقدام کرده‌اند و تشویق بکنند زندگانی را هم که بخواهند از این اعمال خبر بکنند.
رئیس-آقا ی اورنگ
اورنگ-بنده در ماده موافق بودم و آقای روحی وقتی بیان فرمودند من مخالفتی را منتظر بودم که جواب عرض کرده باشم ولی هیچ مخالفتی را ایشان در ماده مطروحه نداشتند بلکه حقیقه موافقت داشتند و تذکری هم که دادند بسیار بمورد و بمحل بود بنده هم در تأیید بیانات ایشان همینقدر عرض می‌کنم و خاطر ایشانرا از یکقسمت مطمئن می‌سازم که البته اگر در سرتاسر مملکت ایران مردمانی که در این هزار و چند صد سال موقوفاتی را وقف کرده‌اند که برای کارهای خیر صرف شود اگر صرف می‌شود عایدی هر موقوفه را بمصرف معینه اش می‌رساندند این قانون در این جلسه و در این شب بمجلس شورای ملی نمی‌آمد آ، صرف نکردنها و آن عمل نکردنها و آن انحراف از وظیفه‌ها موجب آمدن این قانون بمجلس شورای ملی است و جمیع نمایندگان که بایک قیافه بشاش و جبهه بازحقیقه این قانون را استقبال کردند برای همین بود که از امروز ببعد هرکسی هر موقوفه را اعم از اینکه متصدی است یا متوی است یا ناظر است یا دخل و تصرفی در اینموقوفه‌ها دارد با نظارت وزارت معارف و اوقاف در مجرای خودش صرف کند اعم از اینکه آنموقوفه برای مریضخانه وقف شده است یا برای روضه خوانی یا ساختن پل یا شوسه کردن جاره هر چه منظور واقف بوده و برای آنمنظور خودش وقف کرده این نظارت سبب بشود که تا دینار آخر عواید موقوفات بمصرف خودش صرف بشود و قطع دارم با اینقانون و با نظارت وزارت معارف انشاء (امید هم داریم انشاء هم بگوئیم بد نیست) دینار بدینارش در مورد خودش صرف خواهد شد.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس-آقای دیبا کافی نمیداند.
دیبا-بنده یک تذکری داشتم.
جمعی از نمایندگان – کافی است.
رئیس-بنده یکحقی را از ایشان فوت کرده‌ام ایشان در ورقه خارج اجازه خواسته‌اند بنده رجوع نکرده بدیگری اجازه دادم در صورتیکه ایشان مقدم بوده‌اند بفرمایید.
دیبا-راجع باینماده آن دو سطر اول البته صحیح است طرز موقوفات و طرز اجرای نظارت در موقوفاتی که وزارت معارف نظارت دارد و اشکال ندارد در جلسه گذشته هم بنده عرض کردم حالا هم آنعرض خود مرا تکرار نمی‌کنم ولی با توضیحاتی که آقای کفیل وزارت معارف و اوقاف جلسه قبل دادند بنده قانع شدم عمده اشکال بنده این بود: و نظامنامه تعیین مصارف موقوفات مجهول المصرف و مجهول التولیه معین خواهد کرد اینها سه فقره است که حقیقه باید جزو قانون باشد حالا صرفنظر کرده‌اند بنده هم قانع شده‌ام و اعتراضی ندارم ولی در اینجا یکتوضیحی لازم بود که میل دارم آقای کفیل توضیح بدهند که بعد اسباب زحمت نشود موقوفاتی که مجهول المصرف است یا اینکه مصرف آن متعذر است یا مطلق مبرات و خیرات است این دو قسمت است یک موقوفاتی است که وزارت معارف و اوقاف قانوناً مداخله دارد این نظامنامه که بتصویب هیئت دولت خواهد رسید راجع به آن موقوفاتی که مجهول المصرف است مصرفش را هیئت دولت معین خواهد کرد بموجب نظامنامه یا اینکه متعذر است باز تعیین خواهد کرد یامطلق مبرات و خیرات است معین خواهد کرد ولی یک اوقافی که در دست متولیان است وزارت معارف و اوقاف آنجا مداخله ندارد مجهول المصرف است یا متعذر است آنجا دیگر این نظامنامه نباید شامل بشود حالا نمیدانم این نظامنامه که تنظیم خواهد شد راجع بموقوفاتی است که وزارت معارف نظارت دارد بموجب قانون باینکه در مطلق موقوفات است ولو اینکه متولی نداشته باشد این را خواستم یک توضیحی بدهند.
رئیس-آقای موید احمدی.
موید احمدی-عرض کنم در این ماده ده تقریباً سه موضوع لازم است نظامنامه آنها را بنویسند یکقسمت موقوفاتی است که مطابق قانون خود اداره اوقاف مداخله دارد یعنی مجهول التولیه است قسمت دوم نظارت بر اعمال متولیان است آنهائی که ملک موقوفه مسلم است و متولی مخصوص دارد دارد وزارت معارف باید نظارت بکند که عایدات آن چقدر است و صحیحاً صورت بدهند و یک قسمت مخارج است که علی ما قرره الواقف بمصرف برسد پس این طریقه نظارت بچه ترتیب باید باشد البته نظامنامه می‌خواهد که مطابق آن نطامنامه نظارت خودش را جریان بدهد یکقسمت سوم راجع بموضوع دیگر که در کمیسیون هم بنده پریشب بعرض رساندم موقوفاتی داریم که یک مبلغ معینی تعیین کرده است برای مصارفی یعنی در دوره واقف هزار تومان عایدی داشته هزار تومان برای آن خرج معین کرده است به اسم و رسم معین حالا عایدات موقوفه زیاد شده آنقسمت زاید المصرف است که آنهم جزو مجهول المصرف محسوب است پس طریقه بمصرف رساندن آ، ها هم البته نظامنامه می‌خواهد. از آن گذشته در قانون سابق (باز بنده تکرار می‌کنم قانون سابق لغو نشده است) تصریح دارد که وزارت معارف می‌تواند عایدات موقوفات مجهول المصرف و متعذر المصرف را صرف تعلیمات عمومی و فوائد عامه بکند این عین عبارت قانون است لکن البته طرز اجرای آینها نظامنامه می‌خواهد این است که ماده ۱۰ تمام این نظریات را گرفته که این نظامنامه‌ها را وزارت معارف و اوقاف نوشته بتصویب هیئت دولت رسانده و اجرا کند.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس-آقایانیکه با ماده هم موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس-تصویب شد. ماده الحاقیه از طرف آقای مرآت پیشنهاد شده.
پیشنهاد آقای مرآت:
ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌کنم:
ماده الحاقیه – شرایط وقف اموال غیر منقول بقران ذیل خواهد بود:
۱- تنظیم وقفنامه رسمی بامضای واقف یا قائم مقام شرعی او طبق وصیت نامه.
۲- تصرف دادن وقف بمتولی.
رئیس-آقای مرآت
میرزا موسی خان مرآت-مقصود بنده این است که مخصوصاً این اوقات که محاضر رسمی تشکیل شده است بمیل و دلخواه هرکس که می‌خواهد اموالی را وقف کند اسمش را بموجب یک کاغذی وقف بگذارد مسلم باشد که ملک ملک او است و می‌تواند مثل تمام معاملات در یکمحضر رسمی وقفنامه تنظیم کند و بتصرف متولی هم بدهد مطابق مقررات و او صورت وقف پیدا کند.
رئیس-آقای افسر
افسر- مقصود آقای مرآت کاملا الان فراهم است. وقفهم مثل سایر معاملات در محضر رسمی تنظیم می‌شود و در جاهائی هم که محضر رسمی نیست دفاتر رسمی است و آنجاهائی هم که دفاتر رسمی موجود نیست مقرراتی دارد. قانون مدنی و سایر قوانین ما در باب کلیه معاملات تکلیفی معین کرده وقف شرعی هم یک شرایط و مقرراتی دارد که اصلا بدون آنها وقف اژباطل و تحقق پیدا نمی‌کند. یکی از آن شرایط قبض است. پس مقصود شما کاملا فراهم است و اضافه کردن این علاوه بر آنکه زائد است و جایش در اینقانون نیست یک سوء تفاهمی هم ایجاد می‌شود که در هر مورد برای هر معامله بعد از این باید یکقانون هم برای طرز اجرای آن نوشت و این خوب نیست
(صحیح است- کافی است)
میرزا موسی خان مرآت-مسترد می‌دارم
رئیس-مذاکره در کلیات آخر است: مخالفی نیست؟ آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری-بنده یک پیشنهادی کرده‌ام در ماده دو که موقوفاتی که تولیتش با سلطان عمر است اصلا مشمول این قانون نباشد مقصود بنده از این پیشنهاد این بود که موقوفاتی که اداره کردنش با سلطان عصر است اعم از تصدی و تولیت از این قانون معاف باشد. ولی در پیشنهاد گمان می‌کنم کلمه تصدی افتاده است خواستم عرض خود را این جا بیان کنم در شور کلیات آخر تا اینکه مجلس موافقت کند با بنده و با تأمین این نظریه این قانون تلقی شود.
(صحیح است)
رئیس-آقای افسر.
افسر-اوایل قانون گذاری مخصوصاً در دوره دوم یکی از چیزهائی که خیلی توجه عموم را بخودش جلب نمود قانون اوقاف بود و حال آنکه قوانین زیادی هم لازم داشتیم قوانین عدلیه هنوز هم بمجلس نیامده بود و در کمیسیون بود. مسئله اوقاف بقدری خراب و بی ترتیب بود که وکلاء را متوجه کرد قانون شعبان ۱۳۲۸ را گذراندند و ملاحظه فرمودید همین نکته را که آقای دکتر طاهری فرمودند در آنجا متذکر شدند و یکماده اضافه کردند که تولیت آنچه که راجع بسلطان عصر است مشمول نباشد همانطور این دوره هم یکماده اضافه شد چنانچه آقای دکتر طاهری فرمودند ولی یک نکته را بنده لازم میدانم عرض کنم: در شور دوم یک مذاکراتی در اینجا و خارج راجع بتبدیل موقوفات گفته شد موقوفات آستانه را برداشته‌اند و تبدیل کرده‌اند ومریضخانه ساخته‌اند. خوب کاری کرده‌اند و متناسب است نظائر آن در همه جا عملی شود. موقوفات آستانه که تحت توجهات اعلیحضرت همایونی اداره می‌شود این موردش محل این است که یک موقوفه معلوم المصرفی برداشته‌اند و مریضخانه ساخته‌اند؟ در صورتی که اینطور نیست و برای اینکه این مطلب را توضیح بدهم لازمست عرض کنم بطوریکه همه آقایان نمایندگان و بالاختصاص نمایندگان خراسان مسبوقند آستانه موقوفات عمده دارد که مجهول المصرف است مثلا یک قسمت موقوفه طرق است که یکی از موقوفات مهم است که سالی سی هزار تومان عایدی دارد و این مجهول المصرف بود. همینطور موقوفه علم دشت مجهول المصرف بود و همینطور موقوفه علم دشت مجهول المصرف بود و همینطور موقوفات دیگر که با این پنجاه شصت هزار تومانی که در این چند سال اخیر از محلهای دیگر پیدا شده و عایدات این موقوفات زیاد شده و همینطور آن سی هزار تومان سابق حالا زیادتر شده از این عواید برداشته و باین مصارف مناسب رسانده‌اند از حالا ببعد هم باز عایدات موقوفات زیاد می‌شود مثل عواید املاکی که آقای دبیرالسلطان وقف کرده‌اند و همینطور دیگران. مقصود این است که اوقاف زیادی معین خواهد شد که می‌توان با عایدی آن این مریضخانه را اداره کند. و بهترین مصرف موقوفات مجهول المصرف همانطور که آقای موید احمدی فرمودند این است که بمریضخانه اختصاص بدهند. این مصرف از عواید آن موقوفاتی نیست که معین باشد برای چیز معینی صرف بشود. مقصود این است از آن عواید برنداشته‌اند و اینجا بگذارند. اینهائی که صرف شده از موقوفات مجهول المصرف است و هینطور یکقسمت موقوفات متعذرالمصرف است. مثلا یکقسمت از واقفین نوشته‌اند وقف بر روشنائی حرم مطهر آستانه شود این وقف بر روشنائی بقدری است در وقفنامه‌ها بنده یکی از اعضائی بودم که در چند سال قبل وقفنامه‌ها را نگاه کردم و دیدم که اگر حقیقتاً شخصی بخواهد از روی وقفنامه‌ها روشنائی عمل کند از شدت نور چراغ برق در آستانه عبور و مرور نمی‌شود کرد باید با چراغهای ۲۵ شمعی مشعل درست کنند و چشم را خیره می‌کند. پس همانطور که آقای موید احمدی فرمودند اضافه بر مصرف داخل مجهول المصرف می‌شود از اینجهت آمده‌اند اینها را برداشته‌اند و صرف مریضخانه کرده‌اند و آنجا دائر شده و خیلی بمورد هم بوده است ولی چون مریضخانه سیصد هزار تومان خرج دارد هنوز آنطور که باید دائر نشده و امیدواریم همه مردم یادگاری از خودشان بگذارند همانطوری که اجدادشان گذارده‌اند اما آنقسمتی که آقای دیبا فرمودند فراموش نشود که در قانون ۱۳۲۸ آن قسمتی که در دست وزارت اوقاف است جای خودش است و یکقسمت دیگر هم نوشته اهتمام وزارت معارف و اوقاف در صرف موقوفات مجهول المصرف و آن قسمتهائی که هست مقصود لفظ اهتمام است که کلمه اهتمام هر دو را می‌گیرد. اگر می‌خواستند آنوقت آن قانون را بگذرانند که بنده هم یکی از رأی دهندگان این قانون بوده‌ام چاره جز اینطور نوشتن نبود. و این لفظ اهتمام یعنی سعی. نه اینکه بخواهد وزارت اوقاف همه را در دست بگیرد. یعنی اگر به بیند که من می‌خواهم بیک مصرف دیگری برسانم مرا لااقل متنبه کنند بر اینکه مثلاا بهترن مصارف آن است که بمریضخانه صرف شود یا بمعارف داده شود پس اهتمام الزام تازه بر خلاف قانون ندارد مقصود قانون گذار این بوده که عرض کردم و امشب هم آنقانون نسخ نشده. عقیده بنده این است.
(کافی است).
عراق-بنده کافی نمیدانم.
رئیس-آقای عراقی کافی نمیدانند بفرمائید.
عراقی-بنده خیال می‌کنم در صحبت هائی که جلسه قبل کردم یک سوء تفاهم یا سوء تسامعی شده این بود که در کلیات آخر اجازه خواستم رفع آن سوء تفاهم یا تسامعی شده این بود که در کلیات آخر اجازه خواستم رفع آن سوء تفاهم یا تسامع را نموده باشم اگر آقایان اجازه می‌فرمایند عرض کنم (اکثر نمایندگان- بفرمائید) در موقعی که قانون مطرح بود در ماده چهار و هفت که قدری بنده صحبت کردم این طور تصور شد که نسبت باجزاء اداره اوقاف و معارف بنده خواسته‌ام توهینی بکنم در صورتیکه مقصود بنده این نبود. اولا بقول یکی از رفقا اینقانون اوقاف یک بدبختی دچارش دشه که چند دوره آمده بمجلس و تصویب می‌شود. شاید آنهائی که آمده و تصویب نشده علتش این بوده که خوب نبوده و یا ناتمام بوده ولی بعقیده بنده این بسیار خوب قانونی است. اگر چه در اینمدت آنچه از قوانین که تحت تعلیمات اعلیحضرت همایونی بمجلس آمده همه قوانین خوبی بوده و مجلس هم باین جهت با روح گشاده همه را تصویب کرده شاید اگر سابق بود قانون خیلی پیچ می‌داشت. اما راجع به مذاکرات جلسه قبل بنده هیچنظر سوئی نداشته م در آنموقعی که مذاکره می‌کردم حالا هم برای این آمدم که عرض کنم نظر سوء در هیچوقتی ندارم و هر وقت هم در هر قسمتی که عریضی می‌کنم برای آن وظیفه وجدانی است که بر بنده واجب است که در هر موقع نسبت بهر قانونی نظریه که دارم و مطلب لازمی که بنظرم می‌آید حرفم را بزنم و الا سوء نظر ندارم.
کفیل وزارت معارف-در ضمن تشکر از آقای عراقی که نسبت بکارکنان معارف و اوقاف فرمودند بنده می‌خواستم که از همه آقایان نمایندگان محترم تشکر کنم از لحاظ خدمتی که انجام داده شده برای تصویب این قانون اوقاف. قانون اوقاف در حقیقت متمم فضایل اخلاقی گذشتگان ما بود برای اینکه گذشتگان ما بواسطه گذاشتن موقوفات ثابت کرده‌اند حس کرو و بزرگواری که در نژاد ایرانی بوده است که ایرانیها همیشه در امور خیر و از برای کارهای عام المنفعه از همه چیز می‌گذشتند و آنها را راههائی که خیر عموم بوده است فدا میکرده‌اند
(صحیح است)
متأسفانه وضعیت اوقاف مثل وضعیت سایر امور مملکت دچار یک اختلال و تشویش و بی ترتیبی بود و حالا خوشبختانه نظر باینکه این موضوع هم مثل سایر امور مورد توجه بندگان اعلیحضرت همایونی واقع شد این بود که ما این قانون را آوردیم و حالا البته در صوابش هم آقایان نمایندگان شرکت دارند و ما امیدواریم که موفق شویم که این قانون را مطابق میل آقایان عمل و اجرا کنیم چیزی را که وزارتمعارف و اوقاف از تصویب این قانون در نظر دارد این است که بنده می‌خواستم بطور اجمال عرض کنم و ضمناً جواب بسیاری از مذاکراتی که شده گفته شود که وزارتمعارف از نقطه نظر قانون اوقاف چند موضوع را در نظر دارد که با وضع نظامنامه‌ها به آن موضوعات و آن مطالب موفق شود. در مرحله اول آبادی مملکت است زیرا که مملکت ما یک مملکت زراعتی است و شاید عمده آبادیها و هادت مملکت متعلق است به موقوفات و چون توجهی نمیشده است نسبت به آنها بیک وضعیت بدی افتاده است اگر قنوات است خراب شده اگر دهات است ویران شده اگر آبادی و ساختمان است مرمت نشده وزارتمعارف حتی المقدور سعی می‌کند برای آبادی و ترقی و عمران این املاک و نظر دولت هم مخصوصاً باین امر متوجه بوده و مخصوصاً در قسمت قانون فروش خالصجات و قسمت الغاء مالیات ارضی این منظور را مورد توجه قرار داده است وروی همین نظر بوده است که مخصوصاً در جلسه گذشته یک تبصره پیشنهاد شده که مرمت رقبات موقوفه مقدم بر هر مصرفی است و خوشبختانه این مطلب هم مقدم بر هر مصرفی است و خوشبختانه این مطلب هم در اغلب وقفنامه‌ها قید شده است و بنده آن تبصره را فوراً با کمال میل قبول کردم. موضوع دویم که محل ابتلاء است مساعدت بامور عام المنفعه است که در قانون سابق باهتمام در منافع عمومیه تعبیر دشه است از قبیل مدارس و مریضخانه و سایر امور. امور عام المنفعه هم همه اش مریضخانه نیست و چون آقایان بیشتر نظر دارند به مریضخانه عرض کردم ولی ممکن است بعضی امور دیگر باشد که خیلی خوب باشد چنانچه در همین سال گذشته ما موفق شدیم با وجود اینکه دست و پا بسته بود و تکلیفی هم برای اوقاف تعیین نشده بود با وجود این ما موفق شدیم با وسائل موجوده یک کار خیری را انجام بدهیم که از آنجمله طبع تفسیر ابوالفتح رازی است که یکی از آن مطبوعات بسیار خوب و کتب نفسیه است هم از نقطه نظر دیانت هم از نقطه نظر ادبیات که یکی از کتب فارسی قدیمی است از محل اوقاف مجهول المصرف آنرا طبع کردیم و همچنین ساختمام مدارس چنانچه یک مدرسه متوسطه را شروع کردیم در همدان که آقایان نمایندگان همدان مسبوقند همینطور در خراسان و اصفهان از محل عایدات اوقاف مجهول المصرف ساخته شد و همچنین یکی از جمله چیزهائی که ما در نظر داریم در اینقانون موضوع مرمت و نگاهداری آثار ملی ایران است زیرا که آثار ملی ما همانطور که اوقاف ذخیره ایست که گذشتگان ما برای ما گذاشته‌اند این آثار ملی هم یکی از نفیس ترین چیزهائی استکه اجداد ما برای ما گذاشته‌اند
(افسر- مفاخر ملی است)
و حقیقه از مفاخر است زیرا نشان می‌دهد ذوق و منتهای سلیقه و قریحه و هوش ایرانی را و مسافرین و سیاحانی که از اطراف بایران می‌آیند در برابر ابنیه قدیمه ایران تعظیم خواهند کرد بآن ملتی که دارای یکهمچو قریحه و هوشی است و باید یک توجه بیشتری در نگاهداری آنها بشود زیرا که اگر جواهر گرانبها آنها را بگوئیم تصور نشود که راه اغراق رفته‌ایم بلکه بنده معتقدم که از جواهر گرانبها هم نفیس تر است وبرای اینکه ممکن است که جواهر عوض و بدل داشته باشد ولیکن آثار و ابنیه که ما در اصفهان یا در فارس یا خراسان یا سایر نقاط ایران داریم اینها عوض و بدل ندارد و باید سعی کنیم از سرمایه که گذشتگان ما برای ما گذاشته‌اند اینها را حفظ کنیم و کار بسیار خوبی هم کرده‌ایم که نه تنهاا به مملکت بلکه بعالم علم و صنعت هم خدمت کرده‌ایم و بزرگانی بوده‌اند در این مملکت که بهمه چیز این مملکت خدمت کرده‌اند و از نوک قلم آنها نام ایران معروف شده است مثل شعرای ما فردوسی ما خیام ما حافظ ما سعدی وباید اینها تجلیل بشوند
(افسر-ابوعلی سینا)
و این آثاری است که باید حفظ شود و این کارها بطور کلی از عواید خیراتی که گذشتگان ما گذارده‌اند خواهد شد چنانکه چندی قبل در امامزاده سید محمد محروق در نیشابور که یک آثاری برای خیام در آنجا ساخته شد و آنچه که برای خیام ساخته شد خیلی حقیر و ناقابل بود ولی در حقیقت موافق میل خود حکیم خیام که فیلسوف بود بنمایش و تظاهر منعقد نبود یک مقبره خیلی مختصری برای او ساخته شد و این فوق العاده حس اثر کرد و در موقعی که مستشرقین از آنجا عبور می‌کردند متأثر شدند خصوصاً اینکه مسبوق بودند از نوشتجات سیاحان سابق که همه از آن راه عبور کرده بودند که بدبختانه مقبره خیام را بصورت بدی دیده بودند و در سفرنامه‌های خودشان نوشته بودند. امیدواریم که انشاء با مساعدت و همکاری نمایندگان محترم این قانون اوقافی که گذشته است عوائد آن بمصارف خیر و راه خوب برسد.
رئیس-آقایانیکه با مجموع این قانون موافقت دارند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده هشتادو هشت ورقه سفید تعداد خواهد داد)
رئیس-عده حاضر در موقع اعلام رأی ۱۰۶ نفر باکثریت ۸۸ رأی تصویب شد.
- شور ثانی و تصویب لایحه بمحصلین دبیرستانهای فلاحت
۴- شور ثانی و تصویب لایحه بمحصلین دبیرستانهای فلاحت
رئیس-خبر از کمیسیون معارف راجع به محصلین دبیرستانهای فلاحتی شور ثانی مطرح است
خبر کمیسیون
کمیسیون معارف در جلسه ۱۸ آذرماه ۱۳۱۳ لایحه نمره (۳۹۰۳۳) دولت راجع بمحصلین دبیرستانهای فلاحت را برای شور ثانی با حضور آقای کفیل وزارت معارف تحت شور قرار داده و تبصره پیشنهادی آقای دکترطاهری نماینده محترم مورد قبول واقع شده اینک خبر آنرا برای تصویب مجلس تقدیم مجلس می‌نماید.
ماده واحده- محصلین دبیرستانهای فلاحتی که داوطلب آموزگاری بوده و تحصیلات خود را در آن دبیرستان بر طبق پروگرام مصوب شورای عالی معارف در رشته مزبور تحصیل نمایند پس از فارغ التحصیل در زمره فارغ التحصیلهای دانش سراهای مقدماتی محسوب و مشمول مقررات مربوطه قانون تربیت معلم مصوب ۱۹ اسفند ماه ۱۳۱۲ خواهد بود.
تبصره- لیسانسیههای دانش سرای عالی از سابق ولاحق مشمول این قانون تربیت معلم خواهد بود.
رئیس-اشکالی نیست
(خیر)
آقایانیکه باماده واحده بوضعی که قرائت شد موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس-کار دیگری فعلا در دستور نداریم اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم
(صحیح است)
جلسه آینده چهارشنبه ۱۲ دی ماده مساوی با ۲۵ رمضان ساعت هفت بعداظهر دستور لوایح عدلیه.
(مجلس نه ساعت و نیم بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
اجازه الحاق دولت ایران بقرارداد بین المللی اتومبیل رانی
ماده واحده- مجلس شورای ملی الحاق دولت ایران را بقراداد بین المللی اتومبیل رانی که مشتمل بر ۱۷ ماده است و در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۲۶ در پاریس از طرف نمایندگان دولت شاهنشاهی بامضاء رسیده تصویب نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سوم دی ماه یکهزار و سیصد وسیزده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی-دادگر
قانون
اوقاف
ماده اول- اداره کردن موقوفاتیکه متولی ندارد یا مجهول التولیه است با وزارت معارف و اوقاف است و در صورتیکه متصدی داشته باشد ممکن است وزارت مزبوره در دست او ابقاء نماید.
تبصره- مقصود از مجهول التولیه آن است که متولی شخص معین یا اشخاص معین و یا بر حسب اوصاف که بالاخره منطبق با شخص معینی می‌شود معلوم نباشد.
ماده دوم- نسبت بموقوفات عامه که متولی مخصوص دارد وزارت معارف و اوقاف نظارت کامل داشته و بر طبق مواد ۶و۷ قانون اداری وزارت معارف و اوقاف مصوب شعبان ۱۳۲۸ و ضمیمه آن رفتار خواهد نمود.
تبصره ۱- عمران و آبادی رقبات موقوفات بر هر مصرفی مقدم است.
بصره ۲- موقوفاتی که تولیت آن با سطان عصر است مشمول این قانون نخواهد بود.
ماده سوم- اموال غیر منقول که بر حسب نذر و یا وصیت یا حبس منافع آن بطور دائم یا در مدتیکه کمتر از ۱۸ سال نباشد برای مصارف عامه تخصیص داده شده مشمول مواد ۱و۲ این قانون خواهد بود.
تبصره- نظارت اوقاف در جمع و خرج موسسات خیریه و همچنین نظارت در آبهائی که وقف برشهرها است مجانی خواهد بود
ماده چهارم- وزارت معارف و اوقاف در موقوفات خاصه باستثناء موارد ماده ۷ مداخله ندارد.
ماده پنجم- در موقوفات عامه که اداره آن مستقیماً با وزارت معارف و اوقاف است از حیث تقاضای ثبت و اعتراض بر ثبت و اقامه دعوی و طرفیت در دعوی و غیره وزارت مزبوره مانند متولی منصوص خواهد بود و در موقوفات عامه که نظارت آن با اداره اوقاف است حق تقاضای ثبت و اعتراض بر آن اقامه دعوی دارد و اگر متولی طرف دعوی واقع شده باشد می‌تواند بعنوان ثالث داخل در محاکمه شده و در صورت محکوم شدن متولی بر حکم اعتراض نماید.
تبصره- در موقافت خاصه هرگاه تقاضای ثبت بعنوان ملکیت شد وزارت اوقاف مکلف است اعتراض دهد.
ماده ششم- در موارد مذکور در ماده قبل وزارت معارف و اوقاف از پرداخت مخارج محاکمه معارف خواهد بود چنانچه ملک عایدی داشته باشد و در تصرف وزارت اوقاف باشد یا بموجب حکم قطعی بتصرف وزارت مزبور در آید باید بعداً مخارج محاکمه را بپردازد.
ماده هفتم- بیع و قف و تبدیل آن در موردی که مطابق مواد ۸۸و۸۹ قانون مدنی جائز است باید به اطلاع و تصویب وزارت معارف و اوقاف و با رعایت ماده ۹۰ قانون مزبور واقع شود و هم چنین است اجاره موقوفات خاصه که بیش از ده سال باشد.
ماده هشتم- در مواردی که اداره تحقیق اوقاف خائن بودن متولی را احراز نمود موقتا ناظری بر او خواهد گماشت و اداره در محاکم صالحه اقامه دعوی نموده پس از اثبات خیانت متولی برای ضم امین باداره مدعی عمومی مراجعه می‌نماید که مطابق مقررات برای ضم امین اقدام شود و ممکن است در اینصورت خود اداره اوقاف بعنوان امین منضم معین گردد.
ماده نهم- حق التولیه موقوفاتیکه مستقلا وزارت اوقاف اداره می‌نماید مطابق وقف نامه خواهد بود و در صورت عدم وقفنامه یک عشر از عایدات خالص دریافت می‌دارد و برای نظارت در سایر موقوفات عامه وزارت اوقاف نیم عشر از عواید خالص دریافت می‌دارد
تبصره ۱- نسبت به موقوفات مریضخانه‌ها و مدارس وزارت اوقاف صدی سه حق التولیه و صدی دو حق الانظاره دریافت خواهد نمود.
تبصره ۲- وزارت معارف و اوقاف عداید حاصله از حق النظاره را بعد از مخارج وصول که نباید از صدی ده کل عایدات مزبور تجاوز کند بمصرف ساختمام و تعمیرات ابنیه تاریخی و مرمت مدارس قدیمه و اماکن و آثار مقدسه ملی خواهد رسانید در صورتیکه موارد مصرف در حوزه وقف باشد حق تقدم خواهد داشت.
ماده دهم- نظامنامه راجع بطرز اداره موقوفاتیکه تعیین مصارف موقوفاتیکه مجهول المصرف است ویا مصرف آن مطلق مبرات و یا صرف منافع آ ن در مصرفی که واقف قرارداده متعذر است و همچنین نظامنامه اجرای مواد این قانون را باید وزارت اوقاف تنظیم کرده و پس از تصویب هیئت دولت بموقع اجرا گذارد.
این قانون که مشتمل بر دو ماده است در جلسه سوم دی ماه یکهزار و سیصد و سیزده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید. رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
قانون
راجع به فارغ التحصیلهای دبیرستانهای فلاحت
ماده واحده- محصلین دبیرستانهای فلاحتی که داوطلب آموزگاری بوده و تحصیلات خود را در آن دبیرستان بر طبق پرگرام مصوب شورای عالی معارف در رشته مزبور تعقیب نمایند پس از فارغ التحصیل در زمره فارغ التحصیهای دانش سراهای مقدماتی محسوب و مشمول مقررات مربوطه قانون تربیت معلم مصوب ۱۹ اسفند ماه ۱۳۱۲ خواهد بود.
تبصره- لیسانسیههای دانش سراهای عالی از سابق ولا حق مشمول قانون تربیت معلم خواهند بود.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سوم دی ماده یکهزار و سیصد و سیزده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر