مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ خرداد ۱۳۲۸ نشست ۱۶۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه: ۱۶۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه سوم خرداد ماه ۱۳۲۸
فهرست مطالب:
۱. تصویب صورت مشروح مذاکرات جلسه قبل
۲. نطق قبل از دستور چند نفر از آقایان نمایندگان
۳. طرح و تصویب لایحه تأسیس دانشگاه در شهرستانها
۴. تنفس و تشکیل مجدد مجلس
۵. تصویب لایحه تأسیس دانشگاه در شهرستانها
۶. تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر دادگستری
۸. طرح گزارش مربوط به مازاد غله
۸. ۹. اسامی اعضای منتخب از شعب برای شرکت در کمیسیون دادگستری - موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱. تصویب صورت مشروح مذاکرات جلسه قبل
رئیس - نسبت به صورت مشروح جلسه قبل نظری نیست؟
ضیاء ابراهیمی - بنده یک عرضی دارم.
رئیس - بفرمایید.
ضیاء ابراهیمی - من ملاحظه کردم دیدم در نطق جناب آقای وزیر دارایی راجع به وجهی که به بانک کشاورزی دادند نوشته شده صد و شصت میلیون تومان در دو جا نوشته شده و محققاً اشتباه است در صورتی که در کمیسیون بودجه ما خودمان تصویب کردیم صد و شصت میلیون ریال خواستیم این را اصلاح بفرمایید.
رئیس - اصلاح می‌شود آقای ابوالقاسم امینی.
ابوالقاسم امینی - در جلسه گذشته آقای وزیر دارایی اظهاراتی فرمودند خواستم عرض کنم عملی که وزارت دارایی می‌کند با گفته‌های ایشان تطبیق ندارد (صحیح است).
رئیس - آقای قبادیان در صورت مشروح اعتراضی دارید؟ بفرمایید، صورت مجلس فقط نوشته شده که اشخاص اگر راجع به اظهارات خودشان اعتراضی داشته باشند بکنند.
قبادیان - بنده در اظهارات خودم عرض کردم که کرمانشاه سی هزار تن اینجا سه هزار تن نوشته شده است خواهش می‌کنم اصلاح بفرمایید.
رئیس - بسیار خوب اصلاح می‌شود، آقای رحیمیان اعتراضی دارید؟ بفرمایید.
رحیمیان - بنده راجع به اظهارات آقای وزیر کشاورزی راجع به این که اظهار کردند که قدرت خرید دلار در خارج از ۵ ریال تا ۷ ریال است اجازه می‌خواهم صحبت کنم.
۲. نطق قبل از دستور چند نفر از آقایان نمایندگان
رئیس - چهار نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند حالا به طور اختصار آقایان باید اظهاراتشان را بکنند، آقای ضیاء ابراهیمی بفرمایید.
ضیاء ابراهیمی - من دو مطلب بود که می‌خواستم به عرض آقایان برسانم یکی این بود که مذاکرات جلسه پیش و پاره‌ای پیشنهادها که راجع به تقدم تأسیس دانشگاه پزشکی در شهرستانها داده شده بود اسباب کدورت خاطر پاره‌ای از آقایان علما و فلاسفه و سایر آقایان شده بود که مخصوصاً در خارج گله کردند، البته این پیشنهادات نسبت به احتیاج بوده و از آقایان هم من رفع شبهه کردم و این را مخصوصاً خواستم عرض کنم که مجلس نظری بتوهین به سایر علوم نداشته است (صحیح است) همه علوم محترم است و همه علم است منتها به واسطه احتیاجی که ما داشتیم گفتیم که دانشکده‌های کشاورزی یا پزشکی تأسیسش مقدم باشد و الا همه لازم است. عرض دیگری که داشتم این بود گرچه آقای وزیر کشور اینجا تشریف
ندارند ولی من مدتی مطالعه می‌کنم که وضع رانندگی در شهر خیلی نامرتب است (صحیح است) مخصوصاً از وقتی که قدغن کردند که اتومبیل‌های شمیران دم دروازه باشد اولاً یک ظلمی شده به همه مردم (صحیح است) چون که بیشتر از پشت بانک همه مسبوقند سه ریال و دهشاهی می‌گرفتند و یک نفر آدم را می‌بردند شمیران حالا از دم دروازه سه ریال و دهشاهی می‌گیرند، بنگاه عدل این مراعات را کرده است و یک ریال کم کرده است ولی دروازه شمیران همان سه ریال و دهشاهی را می‌گیرد و یک ریال را هم هر کس باید بدهد تا به دروازه شمیران برسد برای ضعفا خیلی می‌شود ما این یک ریال را فکر می‌کنیم که چیزی نیست ولی برای آن مستخدم بیچاره‌ای که باید از شمیران بیاید به تهران این روزی دو مرتبه که واقع می‌شود روزی دو ریال یا چهار ریال در ماه ۱۲۰ ریال می‌شود و برای یک مستخدمی که ماهی صد تومان یا صد و پنجاه تومان حقوقش هست این خیلی ظلم است مخصوصاً وقت آقایان ضایع می‌شود حتی آقای لطفی که معروفند به من شکایت کردند من آمدم در دروازه شمیران و تاکسی گرفتم تا خواستم سوار اتومبیل‌هایی که داخل شهر هستند بشوم وقتم گذشت (صحیح است) هم تلف شدن وقت هست و این اولاً باید وزارت کشور اقدام بفرمایند که این یک ریال را از آنها کسر بکنند و بعد هم البته قانونی پیشنهاد شده و امیدوارم که همه کارها اصلاح شود ولی این کار را خواهش می‌کنم ترتیبی برای آن بدهید.
نمایندگان - دستور، دستور.
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - بنده بیش از پنج دقیقه مزاحم خاطر مبارک آقایان نیستم ولی تمنا می‌کنم توجه بفرمایید.
موضوعی را که بنده می‌خواهم امروز به عرض مجلس برسانم راجع به مسئله بهداری کشور است و قبل از این که وارد در مقصود بشوم این نکته را باید عرض کنم که قطعاً و بدون هیچ گونه تردیدی نه حالا و بلکه همیشه اطبا از لحاظ معلومات و نوع کار و خدمت اجتماعی که بر عهده دارند مورد تکریم و احترام آحاد و افراد ملت ایران بوده‌اند (صحیح است) و اگر در جلسه گذشته با تصویب قانونی به آنها تکلیف شده که در شهرستان‌های کشور نیز مدتی به خدمت بپردازند فقط و فقط از این نظر بوده که مردم شهرستانها از وجود و خدمات گرانبهای این طبقه بهره‌مند گردند به راستی که اگر این قانون هم در میان نبود خود آقایان به حکم وجدان و از روی حس شفقت نباید از حال هموطنان عزیز خود که در اطراف و اکناف کشور با امراض گوناگون دست به گریبانند غافل باشند بلکه باید مانند سربازی فداکار به نجات آنها بپردازند و اما اصل موضوع بودجه کنونی وزارت بهداری در حدود ۲۰ میلیون تومان است اصولاً این مبلغ برای بهداری کشوری که اغلب مردم آن بیماری مالاریا تراخم و سل و غیره و غیره مبتلا هستند بسیار بسیار ناچیز است و یک وقتی جناب آقای دکتر اقبال با کمال صراحت فرمودند که این مبلغ به قدری نا چیز است که اگر هم داده نمی‌شد چندان تفاوتی در وضع بهداشت مردم حاصل نمی‌گشت متأسفانه از همین مبلغ هم در حدود سیزده میلیون تومان در شهر تهران و حومه به مصرف می‌رسد و فقط هفت میلیون تومان برای تمام نقاط کشور اگر به نظر بیاورند که جمعیت تهران در حدود یک میلیون و جمعیت شهرستانها مجموعاً پانزده میلیون است آن وقت به این تقسیم غیرعادلانه پی خواهید برد در سال گذشته در زمان وزارت همین جناب آقای اعلم‌الملک رؤسای بهداری شهرستانها را به مرکز دعوت نمودند که برای بهبودی وضع شهرستانها با مشاوره آنها چاره‌ای بیندیشند و بعد از گفت و شنودها در یکی از جلسات که در وزارت بهداری تشکیل شد تصمیم گرفتند که ۵ میلیون تومان به مرکز تخصیص دهند و یک میلیون و نیم برای قرنطینه‌ها و تعهدات بین‌المللی و بقیه طبق آمار رسمی کشور به تناسب جمعیت هر استان تقسیم به استان‌ها شود. این تصمیم اگر عملی شده بود تا حدی تعادل را در کشور برقرار می‌ساخت ولی متأسفانه تا این ساعت عملی نشده و اگر قانونی اجرای این تصمیم را مکلف و تضمین نکند هرگز هم عملی نخواهد شد (صحیح است) به علاوه ما در جلسه گذشته تصمیم گرفتیم که پزشکان محترم دو سال در ولایات بگذرانند بنابراین باید بر بودجه بهداری شهرستانها افزوده شود تا اجرای این قانون مفید میسر و امکان‌پذیر باشد (صحیح است) بر اساس این نظر که تعادل بودجه مرکز و شهرستانها بوده باشد با توافق آقایان محترم اطبا که افتخار نمایندگی مجلس را دارند طرحی تهیه و به امضای چهل نفر از آقایان رسیده که به مقام ریاست تقدیم شده است. از آقایان محترم استدعا می‌کنم که پس از فراغ از تصویب قانون تأسیس دانشگاه‌های شهرستانها که آن هم به نوبه خود حائز کمال اهمیت و لزوم است به این طرح توجه فرموده و آن را تصویب فرمایند که عمل وزارت بهداری در این سال جدید بر اساس این طرح که یک تقسیم عادلانه باشد و این عدم تعادل بین مرکز و شهرستانها که در خیلی از شئون کشور موجود و فریاد همه را بلند کرده است لااقل در قسمت بهداری تا حدی مرتفع گردد من یقین دارم که اولیای وزارت بهداری هم که از مردمان شریف تشکیل شده با این طرح که با تصمیم سابق خود آنها تطبیق می‌نماید کاملاً موافق هستند (صحیح است) دوم راجع به مسأله لوله‌کشی شهر شیراز است که در همین هفته جناب آقای وزیر کشور از بانی آن یعنی آقای حاج محمد نمازی به نیکی یاد کردند آقایان همکاران معظم به منظور صحت مردم و آبادانی کشور این پیشنهاد را قبول فرمودند که واردات لوله برای لوله‌کشی شهرها عموماً از عوارض گمرک معاف باشند و جناب آقای وزیر دارایی هم از روی کمال حسن نیت این پیشنهاد را قبول فرمودند (صحیح است) که باطبع شامل لوله‌کشی شیراز هم گردید و چون قسمتی از این ادوات لوله‌کشی شیراز قبلاً به گمرک رسیده بود و هنوز این قانون از تصویب مجلس نگذشته بود سپرده و بعدتر خیص نمودند و حالا از استرداد تعهداتی که می‌بایست به مصرف لوله‌کشی برسد اشکال‌تراشی می‌نمایند (صحیح است) به یاد دارم که آقای حاذقی در جلسه اسبق تذکر دادند که اصولاً منظور ما معافیت ادوات لوله‌کشی از عوارض گمرکی بوده چه قبل از این و یا بعد از این وارد شده باشد (صحیح است) با این حال هنوز گمرک دست از اشکال‌تراشی برنداشته از جناب آقای وزیر دارایی تمنا می‌کنم همین امروز دستور صادر فرمایند اشکال رفع شود و اگر هم فرضاً احتیاج به تصمیم مجددی دارند به مجلس پیشنهاد فرمایند تا بار دیگر حسن نیت خود را نسبت به این امر حیاتی ابراز دارند عرض دیگرم راجع به بقیه لوایح مفید دیگری هم در کمیسیون فرهنگ مورد رسیدگی واقع شده است ولی هنوز فرصت طرح در جلسه علنی مجلس پیدا نکرده به علاوه دولت کنونی به لحاظ جنبش فرهنگی که در کشور پیدا شده احتیاج به وضع مقررات تازه برای پیشرفت امور فرهنگی خواهد داشت (صحیح است) از طرف دیگر مدتی که به پایان این دوره باقیمانده بسیار کوتاه است و بر عهده ما است که در آن مدت کم باقیمانده حداکثر استفاده را به نفع مملکت بنماییم چنانچه مجلس اجازه بفرماید جناب آقای وزیر فرهنگ همان رویه‌ای را که وزارت دادگستری اتخاذ کردند اتخاذ بفرمایند و مقرر فرمایند که از هر شعبه یک نفر به کمیسیون فرهنگ اضافه شود و به لوایح فرهنگی که در آتیه تقدیم می‌شود و با جمع نظریات آقایان نمایندگان مورد رسیدگی و تصویب قرار بدهد ضمناً برای جلسات علنی مجلس هم فرصتی پیدا شود که به لایحه مالیات‌ها، لایحه استقلال شهرداری‌ها، لایحه انتخابات، لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی به طور تفصیل رسیدگی کنند. (صحیح است)
رئیس - آقای رحیمیان.
رحیمیان - بنده امروز صرفنظر می‌کنم.
رئیس - آقای ملک‌پور.
ملک‌پور - بنده عرایض خودم را خیلی مختصر می‌کنم که وقت مجلس زیاد گرفته نشود از جناب آقای وزیر دارایی تمنا می‌کنم که نسبت به این عرایض مختصر بنده توجه بفرمایند یک قسمت از عرض بنده موضوع وضع بد اقتصادی کشور است که از چند سال به این طرف صادراتمان رویهمرفته هر ساله رو به افزایش در سال گذشته این نقصان به طور عجیبی پایین آمده است (صحیح است) به طوری که در این چند ساله در سنوات اخیر در حدود سی تا سی و چهار میلیون تن ما واردات داشتیم و بین چهارده تا هیجده تن صادرات داشتیم و اگر این وضعیت بدین ترتیب پیش رود کشور دچار ورشکست اقتصادی خواهد شد (صحیح است) بنده تمنا می‌کنم که در این باب آقای وزیر دارایی توجه مخصوصی مبذول فرمایند و این تصمیماتی که در وزارت اقتصاد ملی گرفته می‌شود و بعضی اجناس را مجاز و بعضی را ممنوع می‌کنند به طوری که عملاً ملاحظه می‌کنید هیچ گونه نتیجه‌ای از این کار گرفته نمی‌شود برای این که در تمام این مغازه‌ها و خیابان‌ها که ملاحظه می‌شود تمام اجناس ممنوعه به حد کافی وجود دارد و اجناسی هم که از نظر حمایت کارخانه‌جات داخلی وارداتش محدود شده است آنها هم به حد وفور موجود است بنده یک استدعایی از جناب آقای وزیر دارایی داشتم که در موضوع اصلاح تصویب‌نامه راجع بارز برای لوازم یدکی کارخانه‌جات صادر شده بود و این مورد اشکال
کمیسیون ارز قرار گرفته توجه بفرمایند که لوازماتی که کارخانه‌جات ممورد لزومشان هست و کمال احتیاج را دارند این را زودتر در دسترس کارخانه‌جات گذاشته شود که منجر به تعطیل کارخانه‌جات فعلی نشود (احسنت)
۳. طرح و تصویب لایحه تأسیس دانشگاه در شهرستانها
رئیس - مجلس وارد دستور می‌شود قانون تأسیس دانشگاه شهرستانها مطرح است بقیه پیشنهادات قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای عباس مسعودی به شرح زیر قرائت گردید)
اینجانب پیشنهاد زیر را تقدیم می‌دارم: جمله اول ماده واحده به شرح ذیل اصلاح گردد:
ماده واحده - وزارت فرهنگ مجاز است دانشگاه تبریز را که در سال گذشته تأسیس شده تکمیل نماید و همچنین در شهرستان‌های مشهد و اصفهان و شیراز و اهواز و هر شهرستان دیگری که وزارت فرهنگ لازم بداند به تدریج که وسایل و موجبات فراهم می‌شود به تأسیس دانشکده پزشکی اقدام نماید و در صورتی که موجبات تأسیس دانشگاه در شهرستانی فراهم آمد و بودجه آن از طرف مردم یا بنگاه‌های ملی آن شهر تأمین شد وزارت فرهنگ با تصویب شورای عالی فرهنگ اجازه خواهد داد و در حدود قدرت مالی دولت مساعدت خواهد نمود.
رئیس - آقای عباس مسعودی.
مسعودی - عرض کنم که این پیشنهاد بنده تصور می‌کنم که نظر همه آقایان محترم را تأمین خواهد کرد (صحیح است) یعنی این که هم از تأسیس دانشگاه جلوگیری نشده است و هم این که موضوع تأسیس دانشکده پزشکی که مورد کمال اهمیت و لزوم و توجه همه آقایان است به او بیشتر توجه شده است در جلسه گذشته در جواب عرایض بنده مهمترین دلیلی که آقایان موافقین دولت اظهار کردند این بود که ما دانشگاه‌ها را در سایر شهرستانها عمومیت بدهیم برای این که از هجوم مردم به تهران جلوگیری بشود (صحیح است) و حال این که تأسیس دانشگاه و یا وجود دانشگاه در تهران به هیچ وجه این ضرر را نداشته است که مردم هجوم آورده‌اند به تهران و اگر حساب بکنیم که پانصد، ششصد نفر محصل شهرستانها در تهران تحصیل می‌کنند این به هیچ وجه طرف مقایسه با پانصد، ششصد هزار نفر جمعیتی که از تمام شهرستانها به تهران می‌آیند نیست این قابل قیاس نیست به علاوه اساساً وجود یک دانشگاهی در مرکز مملکت بر فرض این که موجب بشود محصلین از شهرستان‌های مختلف به تهران بیایند این چیز بدی نیست به دلیل این که از اینجا محصل می‌فرستیم به تمام دنیا چه اشکالی دارد به این که دانشگاهی در مرکز مملکت تکمیل باشد و از هر حیث رفع نواقص آن شده باشد و مردم شهرستانها محصلینشان را بفرستند به تهران بخصوص هم این که منافع معتنابهی این کار دارد زیرا جوان‌های روشن فکر مملکت به اوضاع و احوال مملکت آشنا می‌شوند بنابراین وجود یک دانشگاه مکمل و مجهز در تهران به هیچ وجه مضر نیست برای شهرستانها بلکه کاملاً مفید است (صحیح است) البته ما موافق این باشیم که دانشگاه در شهرستانها ایجاد نشود ولی بنده نظرم این است که ما بایستی اصلاح فرهنگی را از پایه و اساس و ریشه شروع بکنیم و یک دانشگاه مکمل در تهران دایر کنیم که بی‌نیاز از فرستادن محصل به دنیا بشویم ما باید برویم دنبال تحصیلات ابتدایی دبستان و دبیرستان‌ها را مجانی بکنیم بعد به تأسیس دانشگاه اقدام بکنیم (صحیح است) تمام کشورهای مترقی دنیا قسمت عمده فرهنگش به دست خود مردم اداره می‌شود (صحیح است) یعنی بنگاه‌های ملی بنگاه‌های خیریه شهرداری‌ها و غیره اگر فرض کنیم در امریکا احصائیه بگیریم مدارس آنها را می‌بینیم که اگر یک مدرسه را دولت دایر کرده است ۹ مدرسه را مردم دایر کرده‌اند یعنی شهرداری‌ها دایر کرده‌اند و بنگاه‌های خیریه و مردم دایر کرده‌اند بنابراین بایستی این کارها را خود مردم شروع بکنند و توسعه بدهند البته از همان تحصیلات ابتدایی و هر گاه مردم یک شهرستانی آماده شدند و موجبات تأسیس یک دانشگاهی را فراهم آوردند البته هیچ مانعی ندارد با تصویب شورای عالی فرهنگ. دانشگاه درست کنند بنده منظورم این است که تأسیس دانشگاه‌ها وبال دولت نشود. یعنی مخارجی که برای روشن کردن یا باسواد کردن مردم شهرستانها باید بشود صرف دانشگاه نشود صرف باسواد کردن مردم و تأسیس دبستان بشود (صحیح است) منظور بنده این بود حالا در آن پیشنهاد جمع بین دو نظر گرفته شده است یعنی در آنجا قید شده که اگر موجبات تأسیس دانشگاه در هر شهرستانی فراهم شد و بودجه آن از طرف مردم یا بنگاه‌های ملی آن شهرستان تأمین گردید (صحیح است) وزارت فرهنگ با تصویب شورای عالی فرهنگ اجازه خواهد داد و در حدود قدرت مالی دولت مساعدت خواهد کرد (صحیح است) و در آن قسمت اول هم چون در آذربایجان دانشگاه قسمت اعظمش تهیه شده است و دو سال هم هست که در شرف تکمیل است ما اینجا تأسیس دانشگاه تبریز را گذاشتیم که وزارت فرهنگ مجاز است دانشگاه تبریز را که در سال گذشته تأسیس شده است تکمیل نماید (یک نفر از نمایندگان - مجاز است چیست آقا) و اما شهرستان‌های دیگر هر شهرستانی را که وزارت فرهنگ لازم بداند به تدریج که وسایل فراهم بشود به تأسیس دانشکده پزشکی اقدام نماید یعنی در حقیقت این دانشکده پزشکی در تمام شهرستانها عمومیت پیدا خواهد کرد با این کیفیت یعنی با خرج دولت در حقیقت دانشگاه‌ها موکول به این خواهد شد که مردم خودشان اقدام کنند و بودجه‌اش را خود مردم بدهند (صحیح است) و تحمیل نشوند به نقاط دیگر.
رحیمیان - با این پیشنهاد بنده مخالفم.
رئیس - آیین‌نامه را که ملاحظه کنید یک نفر مخالف بیشتر نمی‌تواند صحبت کند آقای ملک مدنی بفرمایید
ملک مدنی - اصولاً بنده نسبت بپیشنهاد آقای مسعودی کاملاً موافق هستم که پیشنهادشان ناشی از این است که طرفدار فرهنگ و ادب و بهداشت می‌باشند ولی می‌خواستم عرض کنم که مردم ولایات امروز احتیاجشان از نقطه‌نظر دانشکده پزشکی از هر چیزی بیشتر است اگر نمایندگان ولایات به طوری که در جلسه پیش هم بنده عرض کرد م و تذکر دادم که مردم شهرستانها حق دارند از این بودجه هنگفتی که تحمیلشان شده است استفاده کنند (صحیح است) بر آقایان پوشیده نیست که این استان‌های بزرگ حالا ما کار نداریم شهرستان‌های درجه اول درجه دوم را این مراکز استان‌ها که ده استان در تمام کشور بیشتر نیست استاندارد دارد و همه گونه موجبات و وسائل دارد ملاحظه بفرمایید یک مختصر قدمی برای امور بهداشتی و فرهنگی از نقطه‌نظر عقیده آقای مسعودی هم برنداشته است بفرمایید ببینیم در خراسان که یکی از استان‌های بزرگ این کشور است و همیشه در سرنوشت این کشور تأثیر بسزایی داشته شما چه تأسیساتی آقای مسعودی دارید یا همین آذربایجان که مورد علاقه همه هست و همه مردم به آنجا علاقه دارند که آذربایجان از قدیم مورد تهاجم بوده و مردم آذربایجان از همه جا بیشتر برای حفظ استقلال این کشور زحمت کشیده‌اند و فداکاری کرده‌اند و رنج برده‌اند در همین دو سال پیش بود که آن همه خسارت به آنها وارد شد جناب آقای مسعودی شما که حقیقتاً یکی از اشخاصی هستید که طرف احترام و توجه همه آقایان وکلا هستید و همیشه هم با آن سرمقاله‌های آتشین مطالبی را می‌نویسید باید شما بدانید که همان روزنامه اطلاعات شما خواننده‌اش در شهرستانها و استان‌ها بیش از تهران است مردم آنجاها بیشتر از مردم تهران به روزنامه اطلاعات علاقه دارند برای چه؟ برای این که مردم ولایات فاقد همه چیز هستند مخصوصاً آقایان نمایندگان که بنده خیلی خوشوقتم به این که توجه به این نکته پیدا کرده‌اند هر کاری که می‌خواهد از حالا به بعد شوع شود این قدم‌های اصلاحی در درجه اول باید در شهرستانها بشود تهران را جلسه پیش عرض کردم الان هم عرض می‌کنم بفرمایید هفتصد، هشتصد هزار نفر جمعیتی که به تهران آمده مال دانشگاه نیست خیر با تأسیساتی که در مرکز هست فقر و بیچارگی ولایات مردم را کشانیده به تهران (صحیح است) برای شما که پوشیده نیست شما که یک شخص واردی هستید شما چطور از حیقت اینجا می‌فرمایید در ولایات آقا نه کار هست نه تأسیسات هست نه چیزی (معتمد دماوندی - اگر هم بخواهند بکنند جلویش را می‌گیرند) به عنوان مثال بنده عرض می‌کنم یک بانک رهنی در مرکز هست هر شخصی می‌خواهد یک خانه یسازد می‌رود آنجا یک پولی را ۵۰۰ تومان یا ۱۰۰۰ تومان یا ۲۰۰۰ تومان می‌گیرد شما بفرمایید ببینیم در این استان‌ها کی پول به مردم میدهد هیچ جا نمی‌دهند آقا همین طور بانک کشاورزی که پول می‌دهند سرمایه اضافه می‌کنند باز تهرانی‌ها استفاده می‌کنند (صحیح است) و مردم ولایات از همه چیز محرومند حالا که یک دور نوینی پیش آمده و یک تحولی در اوضاع پیدا شده باید از این تحول مردم ولایات استفاده کنند بنابراین بنده پیشنهاد جنابعالی یک اصلاحی دارم که اگر اجازه بدهید عرض کنم اولاً پیشنهاد فرمودید که شهرداری‌ها و مردم خود ولایات پول بدهند کی پول دارد هر چه متمول هستید هر چه میلیاردر هست در شهر تهران جمع شده کدام ولایات مردم فقیر بدبخت به خدا نان جو هم ندارند بخورند اینها پولی ندارند اگر شما می‌خواهید ولایات آباد بشود بفرمایید هر کسی که از میلیون تومان در این کشور دارایی بیشتر دارد صدی پنجاه آن را به نام اصلاح امور بهداشتی و فرهنگی شهرستانها اختصاص بدهد.
حاذقی - زیاد است آقای ملک صدی ده باشد.
رئیس - مگر حالا دارند رأی می‌گیرند که زیاد است یا کم؟ اظهار عقیده‌ای می‌کنند.
ملک مدنی - عرض کنم آقا بنابراین ولایات خراب شده به والله من نمی‌خواهم از ملاکین حمایت کنم ده بیست تا ملاک در این مملکت هست هر وقت که شما خواستید دست به اصلاحات بزنید ثروت را تعدیل کنید اول دست‌های که برای اصلاحات حاضر بشوند ما ملاکین هستیم (احسنت) ما از طرف مأمورین همه جور اطلاعات را داریم هر چه متمکن و متمول است در تهران نشسته (صحیح است) ملاحظه بفرمایید از یک آسفالت‌کاری همین خیابان‌های تهران پنج تا میلیونر ایجاد می‌شود بله همین آسفالت‌کاری‌هایی که در خیابان‌های تهران می‌شود (نمایندگان - صحیح است) مردم ولایات کجا پول دارند؟ بنابراین اصلاحی لازم است که پیشنهاد بفرمایید در مرکز استان اول آذربایجان که دانشگاه آنجا تشکیل شده است دولت مکلف است که در سایر استان‌ها به تدریج دانشکده پزشکی درست کند (صحیح است) ما نه دانشکده ادبیات در ولایات می‌خواهیم نه دانشکده حقوق ما در اولین وهله به دانشکده پزشکی احتیاج داریم و این دانشکده را فقط برای مردم می‌خواهیم برای این که بهداشت مردم تأمین بشود (صحیح است) بنده موافق نیستم که مردم ولایات بخواهند پول خودشان را بدهند این جمله را هم عرض می‌کنم و به عرض خودم خاتمه می‌دهم. در ازمنه قدیمه همیشه این دستوری بوده است گویا از پیغمبر اکرم است یا سایر بزرگان که گفته شده است الصحة و الامان شما وقتی که برای تکمیل قوای انتظامیتان در کشور و برای حفظ سرحدات و پرچم شیر و خورشید دارید پول می‌دهید و باید هم بدهید بنده خودم هم موافقم بچه‌هاتان را هم می‌فرستید برای بهداشت آنها هم باید فکر کنید اگر مردم سالم نباشند محال است بتوانند وظیفه‌شان را انجام بدهند (صحیح است) به خدا همین مازندرانی که همه ساله متمولین و متعینین و اشخاص و صاحبان اتومبیل سواری هر روز بلند می‌شوند می‌روند به رامسر و در کنار بحر خزر تشریف ببرید و ببینید که مردم توی چه لجن‌زاری زندگی می‌کنند (صحیح است) ببینید مردم صدی چقدر مالاریا دارند مردم بدبختند بیچاره هستند ما که دور نیستیم بنا به فرمایش همین آقای دکتر مصباح‌زاده بندرعباس را بلند شوید بروید آنجا که چه جور دارند زندگی می‌کنند آنها نه بهداشت دارند و نه زندگی دارند من استدعا می‌کنم جنابعالی که مدیر روزنامه معروفی هستید و یکی از وکلای مؤثر می‌باشید از مردم شهرستانها حمایت فرمایید (صحیح است - احسنت)
عباس مسعودی - اجازه می‌فرمایید بنده توضیحی بدهم؟
رئیس - توضیح ندارد مگر اصلاح کنید اگر اصلاحی بخواهید در پیشنهاد بکنید ممکن است. رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای مسعودی آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای عباس اسلامی به شرح زیر قرائت شد:)
پیشنهاد می‌کنم شرح زیر ضمیمه لایحه دانشگاه شود برای مبارزه با مسلولین شمال بنگاهی از یک عده متخصصین تشکیل شود و برای تهیه متخصص سه نفر از پزشکان فعلی مازندران و گیلان را به تهران احضار و تعلیمات لازم بیاموزند.
عده‌ای از نمایندگان - پیشنهاد خرج است به دانشگاه مربوط نیست.
حاذقی - به دانشگاه که مربوط نیست.
رئیس - این برای لایحه بهداری مناسب‌تر است تا اینجا (صحیح است) پیشنهاد آقای معتمد دماوندی قرائت می‌شود. (پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد)
تبصره زیر را به ماده واحده تأسیس دانشگاه‌ها در ولایات پیشنهاد می‌نمایم.
تبصره - دولت مکلف است به دانشجویانی که برای تحصیل پزشکی و دندانپزشکی و نفت و ماشین و برق مایل به تحصیل در ممالک خارجه باشند ارز دولتی بدهد.
رئیس - یعنی از پول خودشان تحصیل می‌کنند دولت ارز بدهد.
معتمد دماوندی - اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم. با این که برنامه ۷ ساله در کشور امیدهای بسیار بزرگی را به ملت ایران میدهد و برای اجرای این برنامه متخصص لازم است برنامه احتیاج دارد به بعضی از متخصصین فنی از قبیل مهندسین الکتریک مهندسین ماشین و مخصوصاً چون قسمت اعظم برنامه صرف امور کشاورزی و ماشین‌آلات لازم است و از طرف دیگر برای این که مردم مملکت را تجهیز بکنیم به کار لازم است که مردم بدن سالم داشته باشند ما اذعان داریم که در مملکت ما امراض گوناگون وجود دارد و بیشتر آنها شاید مزمن شده است مثل تراخم در جنوب و مثل مالاریا در شمال و همچنین مرض سل در شمال که واقعاً دارد مردم شمال را از بین می‌برد برای اینها هم باز یک متخصصینی لازم است و مخصوصاً راجع به سل امروز در مملکت ما متخصص سل شاید یکی دو نفر بیشتر نباشد بنابراین باید محصلین بروند به اروپا و تحصیلاتی بکنند و مطالعاتی بکنند. از این جهت می‌بینم لازم است که یک عده‌ای بروند و تحصیل و مطالعه بکنند، از زمانی که دولت توجه به قانون اعزام محصل به اروپا نکرد و محصل به اروپا نفرستاد تقریباً متصدیان امور آمدند ارزهایی که اختصاص می‌دادند به محصلین آنها را جلویش را گرفتند و یک تصویب‌نامه‌ای گذراندند که شورای عالی فرهنگ هم این طور گفت مادام که تحصیلات عالیه در مملکت ایران ممکن باشد به کسی اجازه داده نمی‌شود برای ادامه تحصیلات عالیه بخارج برود در صورتی که داوطلب خیلی زیاد است و اشخاصی هستند که می‌خواهند به خرج خودشان نه به خرج دولت بروند برای تحصیلات مختلف پزشکی و دامپزشکی یا سایر قسمت‌های دیگر و از طرفی چون احتمال می‌رود که منابع زیرزمینی کشور ما هم استخراج بشود و اهم آن منابع زیرزمینی هم نفت است بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم که اگر با این پیشنهاد موافقت بفرمایید و آقای وزیر فرهنگ توجه بفرمایند که این پیشنهاد بنده صد درصد برای مملکت مفید است کسانی که می‌خواهند برای شعبه پزشکی و دامپزشکی به خرج خودشان بروند تحصیل بکنند و همچنین برای قسمت نفط یعنی مهندسین الکتریک و ماشین‌آلات و غیره این موانعی که شورایعالی فرهنگ ایجاد کرده و آن موانع نمی‌گذارد تحصیل کنند از بین برود تا اینها بتوانند با خرج خودشان بروند برای تحصیلات لازمه‌شان (صحیح است)
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - نماینده محترم تقریباً از جریان ارزی که داده می‌شود به محصلین اطلاع ندارند الان وزارت فرهنگ و وزارت دارایی اشکالی نمی‌کنند اجباری نکرده که اشخاصی که تحصیلات عالیه در ایران دارند به خارجه بروند الان تمام اشخاصی که پنج متوسطه را تمام کرده‌اند برای تمام رشته‌ها به آنها ارز داده می‌شود (صحیح است) بنابراین پیشنهاد نماینده محترم حتی یک قدری دشوار می‌کند کار را نه این که تأمین می‌کند از طرف دیگر از علاقه‌ای که ایشان به تحصیلات فنی ابراز کردند خیلی موجب تشکر است ولی الان وزارت فرهنگ مخصوصاً با کمک برنامه که اعتباری گذاشته است ما در نظر داریم که مدارس حرفه از این اعتبار برنامه در تمام شهرستانها ایجاد شود و از طرف دیگر کمیسیون بودجه هم موافقت کرده و نظر جنابعالی هم تأمین شده است که امسال با موافقت مجلس شورای ملی اعزام محصل به طریقی که قانون معین کرده است مجدداً شروع خواهد شد (احسنت.)
معتمد دماوندی - بنده چون نظرم تأمین شده است پس می‌گیرم (صحیح است - احسنت)
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای ارباب مهدی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به لایحه تأسیس دانشگاه اضافه شود. پزشکان و جراحانی که بدون تصویب قبلی پزشک حاذق مبادرت به سقط جنین نماید (نبوی - این در قانون هست) علاوه از کیفر مقرره جنایی...
نمایندگان - این وارد نیست.
رئیس - وارد نیست مربوط به قانون جزایی است. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای دکتر متین دفتری به شرح زیر قرائت شد)
در تأسیس دانشگاه‌های شهرستانها تشکیل دانشکده پزشکی مقدم خواهد بود.
فولادوند - چند پیشنهاد دیگر هم شبیه به این پیشنهاد رسیده است.
رئیس - آقای دکتر متین دفتری.
دکتر متین دفتری - راجع به این موضوع تأسیس دانشگاه در ولایات البته صحبت شد آقای وزیر فرهنگ هم مشکلات و عظمت این کار را درست تشریح کردند بنده یک نکته می‌خواهم تذکر بدهم و آن این است که اگر بدون مطالعه و روی هوسرانی یک تأسیساتی در ولایات بشود باعث تخریب فرهنگ می‌شود مثلاً امروز اگر رفوزه‌های دبیرستان‌ها در شهرستانها می‌روند این هیچ معقول نیست کسی که در دبیرستان‌های تهران تحصیل کرده است بعد در موقع امتحان می‌رود در شهرستانی امتحان میدهد این آقا برای چه می‌رود؟ مثلاً یک نفر می‌رود به زنجان خرج سفر را تحمل می‌کند برای چه؟ برای این که مسلماً دبیرستان زنجان
آن طوری که دانشگاه‌های تهران مجهز هست و آن طوری که جدی هست نیست خوب به طریق اولی وقتی که بدون مطالعه دانشکده ادبیات و دانشکده حقوق تأسیس بشود آن وقت مسلم است که تا ده سال دیگر هم وسائلش میسر نخواهد شد و تکمیل نمی‌شود اما بنده راجع به این قسمت نگرانی دارم در قسمت دانشکده پزشکی معتقد هستم که حتماً در مرکز استان‌ها ما دانشکده پزشکی لازم داریم و تا زمانی که این کار نشود بهداری ایران درست نخواهد شد (صحیح است) کسانی که در تهران تحصیل می‌کنند و به زندگی تهران آشنا می‌شوند با این قانون هم که گذراندیم باز هم نخواهد رفت ممکن است از طبابت صرفنظر بکنند و بگویند ما طبیب نیستیم اصلاً تحصیل طب هم نکردیم می‌روند دنبال یک کار دیگر (کفایی - کشاورزی را هم اضافه بفرمایید) بنده مانع کشاورزی نیستم معتقدم که کشاورزی هم باشد (کشاورز صدر - کشاورزی مقدم باشد) اول پزشکی است ممکن است اول پزشکی و دوم کشاورزی باشد اگر شما تشکیلات دانشکده کشاورزی کرج را تکمیل کنید مورد استفاده تمام ایران قرار خواهد گرفت برای این که شبانه‌روزی است اگر اطاق کم دارند چند تا اطاق به آن اضافه کنید این که اشکالی ندارد فکر نکنید که یک دانشکده کشاورزی با تمام تجهیزاتش میلیون‌ها خرج دارد این است که بنده این جا نوشته‌ام که در آخر ماده اضافه شود وزارت فرهنگ مکلف است در اجرای این قانون تأسیس دانشکده پزشکی را در مراکز استان‌ها مقدم بدارند و این عبارت بهتر می‌باشد (صحیح است).
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - عرض کنم همان طور که در جلسه پیش عرض کردم وزارت فرهنگ و همچنین آقایان حالا احتیاج مبرمی برای تأسیس سایر دانشکده‌ها در ولایات نمی‌بینند مگر البته آنهایی که مورد احتیاج فوری است در درجه اول دانشکده پزشکی است ولی دانشکده کشاورزی و فنی هم لازم است البته باید به وسیله دانشکده فنی کارهای برنامه را اجرا کنیم فقط احتیاج داریم که یک مدارس فنی داشته باشیم بنابراین بسته به احتیاج است ممکن است در یک محلی مستعد برای کشاورزی باشند و وسایل برای دانشکده طب فراهم نباشد آقای دکتر باید در نظر داشته باشد دانشکده طب یکی از وسایلش این است که مریضخانه بزرگی باشد مثلاً فرض بفرمایید در مشهد و اهواز چون مریضخانه بزرگی دارند دانشکده پزشکی آسان است ولی در بعضی جاها ممکن است که دانشکده کشاورزی آسان‌تر باشد و چون آن هم مورد احتیاج است اجازه بفرمایید که این هم به نظر خود وزارت فرهنگ باشد البته دانشکده پزشکی مقدم خواهد بود ولی اگر در یک جایی هم وسائل دانشکده کشاورزی ناقصی هم داشته باشیم شروع می‌کنیم و نظر جنابعالی هم راجع به اهمیت مخارجش درست است ولی ما مطابق همین قانون مجبور نیستیم که یک دفعه دانشکده کشاورزی مثل تهران درست کنیم شروع می‌کنیم بتأسیس مدرسه عالی کشاورزی که کم کم تکمیل بشود و به صورت دانشکده کشاورزی در بیاید.
بعضی از نمایندگان - رأی.
رئیس - آقای رضوی مخالفید؟ بفرمایید.
رضوی - بنده غالباً با کفایت مذاکرات در اصل موضوع که مخالف می‌شوم از نظر این است که اگر فرصت بشود که تمام توضیحات مربوط به یک لایحه و قانون در ضمن مذاکرات اولیه بشود بعید نیست به این که بعضی از آقایان محتاج بهدادن پیشنهادهایی نشوند البته لزوم و تقدم دانشکده پزشکی تصادفاً از طرفی محرز است هم به واسطه این که در تهران جا به قدر کافی برای پذیرایی شاگردها ندارد و هم برای این که در هیچ استان و شهرستانی نیست که نیاز فوری به پزشک نباشد با این دو مقدمه البته تقدم خواهد داشت دانشکده پزشکی اغلب جاها هست که پایه‌اش هم گذاشته شده است مثل شیراز الان یک آموزشگاه پزشکی وجود دارد که بیچاره آن شاگردانی که در اینجا اسم‌نویسی کرده‌اند دو سال هم وقت خودشان را آنجا صرف کردند بعد از مدت دو سال حالا نگاه می‌کنند هیچ چیز در دستشان نخواهد بود در حالی که زحمت هم می‌کشند وقت هم صرف می‌کنند بیمارستان بزرگ و اینها هم نیست معذلک انحصار و محدود کردن وظیفه‌ای را به یک دانشکده خاصی بنده تصور می‌کنم به این که در پاره‌ای جاها اسباب اشکال باشد (دکتر متین دفتری - بنده عرض کردم تقدم داشته باشد) زیرا به همان دلیلی که مذاکره هم شد دانشکده پزشکی با احتیاج و ضرورتی که دارد لازم است یک قیاسی در آن به کار برده شود فرض بفرمایید در شیراز الان یک بیمارستان پانصد تخت خوابی و یک دانشکده پزشکی وجود پیدا می‌کند خوب آن وقت از اطراف و جوانب شیراز البته افراد به آنجا می‌آیند تحصیل می‌کنند ممکن است که با این کیفیت وزارت فرهنگ یک وقت صلاح بداند اقدام بکند در کرمان فرض می‌کنیم از اهواز شاگردان طب را می‌آورند آنجا و یا بالعکس شاگردان قسمت فلاحت را می‌برند جای دیگر با این کیفیت بنده تصور می‌کنم که یک صرفه‌جویی‌هایی هم برای وزارت فرهنگ برای تأسیس دانشکده‌ها یا دانشگاه‌ها بشود و زودتر هم کار به جریان بیفتد به همین جهت بنده تصور می‌کنم اگر اختیار وزارت فرهنگ را بیشتر قرار بدهید آن وقت وزارت فرهنگ هم با مطالعاتی که دارد تا این لوازم کار هر چه زودتر فراهم نشود دست به اقدام نخواهد زد از این جهت برای پیشرفت این که قانون مناسب‌تر دربیاید (دکتر متین دفتری - کشاورزی را به آن اضافه کنید) وزارت فرهنگ مکلف است در اجرای این قانون تأسیس دانشکده پزشکی و کشاورزی را در مراکز استان‌ها مقدم بدارد (صحیح است)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر متین دفتری آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) مورد توجه شد پیشنهاد آقای ضیاء ابراهیمی قرائت می‌شود.
ضیاء ابراهیمی - دیگر لزومی ندارد، نظر من تأمین شده است.
رئیس - پیشنهاد اقای معتمد دماوندی قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی: ماده واحده را به شرح زیر تقاضای اصلاح دارم.
ماده واحده - وزارت فرهنگ مکلف است آموزشگاه‌های عالی بهداشت - شیراز، اصفهان و مشهد را تبدیل به دانشگاه پزشکی نماید.
معتمد دماوندی - پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر ملکی قرائت می‌شود: (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود
پیشنهاد می‌کنم کلمه مجاز سطر اول ماده واحده به مکلف تبدیل شود و پس از کلمه همچنین در سطر دوم کلمه مجاز است اضافه شود.
رئیس - آقای دکتر ملکی بفرمایید.
دکتر ملکی - بنده خواستم عرض کنم که تشکیل دانشگاه یا یک دانشکده‌ای این نیت که ما بخواهیم یک خانه‌ای اجاره کنیم و یک تابلویی بنویسیم که بخواهیم خودمان را گول بزنیم که ما این دانشگاه و دانشکده را تشکیل داده‌ایم بلکه مقصود از تأسیس دانشگاه یا دانشکده تربیت یک عده متخصص فنی است که به درد مملکت بخورند و اگر این دانشکده‌ها یا دانشگاه‌ها وسایل کار نداشته باشند هر سال یک عده اشخاص دیپلمه به نام متخصص بیرون خواهند آمد در صورتی که برای جامعه هیچ فایده‌ای نخواهند داشت این است که در این جا صحبت می‌شود در هر استانی یا در هر شهرستانی یک دانشکده‌ای تأسیس کنیم ولی فکر نمی‌کنیم که مقصود از تأسیس دانشکده این است که تمام وسایل تحصیل و کار در اختیار محصلین این جا گذاشته شود و اشخاصی که از این دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند دارای یک معلومات فنی و عملی باشند دانشگاه تبریز الان تقریباً دو سال و خرده‌ای است که تشکیل شده است ولی هیچ وسایل تحصیل در آنجا فراهم نیست محصلینی که الان در آنجا تحصیل می‌کنند سال دوم و سوم هستند و شاید آن عملیات فنی را که می‌بایست انجام می‌دادند چون وسایل در اختیار آنها نبود عملیات خود را نتوانسته‌اند انجام بدهند و در این قانون نوشته شده است که وزارت فرهنگ مجاز است دانشگاه تبریز را که در سال گذشته تأسیس شده تکمیل نماید بنده می‌خواستم اینجا استدعا کنم که این کلمه مجاز را تبدیل به مکلف است بکنید و بنده می‌خواستم که یک ضرب‌الاجلی هم معین بکنید که در مدت مثلاً یک سال نواقص دانشگاه تبریز را مرتفع نماید چون این عملاً غیرممکن بود فقط قسمت‌هایی را بنده تذکر دادم و از جناب آقای وزیر فرهنگ تقاضا می‌کنم که راجع به این موضوع توجه بفرمایند که بنده پیشنهادی اصلاحی کردم که ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود. وزارت فرهنگ مکلف است دانشگاه تبریز را که در سال گذشته تأسیس شده تکمیل نماید و همچنین مجاز است در شهرهای مشهد، اصفهان و غیره دانشگاه تأسیس نماید ضمناً بنده از جناب آقای ملک مدنی تشکر می‌کنم که راجع به دانشگاه تبریز اظهاراتی فرمودند و بیانات ایشان راجع به دانشگاه تبریز مورد تقدیر تمام آقایان نمایندگان آذربایجان است (صحیح است).
رئیس - آقای حاذقی مخالفید؟ بفرمایید.
حاذقی - بیان نمایندگان محترم در قسمت اول صحیح
بود و همه آقایان نمایندگان هم ممکن است با آن نظر موافق باشند و بنده هم موافقم ولی با قسمت دوم مخالف هستم برای این که یک بام و دو هوا نمی‌شود اگر می‌بایست دولت مکلف باشد تمام استان‌های مملکت البته باید مورد توجه دولت باشد و هیچ دلیلی ندارد که دولت برای تبریز مکلف باشد ولی برای اصفهان یا شیراز و یا مشهد مجاز باشد (صحیح است) اگر قرار باشد که دولت مکلف باشد ما موافق هستیم که دولت در تکمیل دانشکده تبریز و تأسیس دانشکده‌های مشهد و شیراز و اصفهان مکلف باشد ولی اگر امر دایر است که تبعیض باشد بین قسمت اول و دوم خود آقای نماینده محترم هم تصدیق می‌فرمایند که این کار تأثیر خوبی در افکار عامه نخواهد داشت این است که خواستم عرض کنم نکته‌ای را که باید مورد توجه دولت قرار بدهد این است که دولت وضع تمام استان‌ها و شهرستانها را باید در نظر بگیرد. نماینده محترم آقای دکتر متین دفتری که فرمودند مدارس شهرستانها خوب نیست باید وزارت فرهنگ همت بگمارد همه مدارس را خوب کند و طوری نباشد که مدرسه در اصفهان یا شیراز یا مشهد و یا اهواز با تهران تفاوت داشته باشد زیرا استعداد افراد مملکت یکسان است و استحقاق آنها هم در مزایای مملکت یکسان پس بنابراین بایستی همه جا را خوب بکنند تا افراد شهرستانها هم به نحو احسن استفاده از تحصیل بکنند.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - عرض کنم راجع به این کلمه اصلاحی که فرمودند در این مورد کلمه مجاز است و مکلف است هر دو یک معنی را میدهد به جهت این که وزارت فرهنگ وقتی می‌تواند یک دانشکده‌ای را تأسیس نماید که موجباتش فراهم شده باشد بودجه آن را تصویب کنند شما اگر میلیون‌ها هم پول در اختیار ما بگذارید در آنجایی که مدرسه متوسطه وجود نداشته یا به اندازه کافی شاگرد نداشته باشد نمی‌توانیم دانشگاه ایجاد کنیم همچنین راجع به تبریز عرض کنم در تبریز بدون این که قانون باشد ما تمام کوششمان را کردیم برای این که آنجا مدرسه تشکیل شود عرض کنم زمین خریدیم بودجه اش را اضافه کردیم معلم از خارج استخدام کردیم هیچ کوتاهی در این کار نشده (صحیح است) به نظر بنده اگر مکلف را منظور کنید بی‌خود تکلیف به دولت می‌شود برای این که در بعضی از جاها عملی نخواهد شد و لزومی ندارد.
رئیس - آقای دکتر ملکی با این توضیح پس نمی‌گیرید؟
دکتر ملکی - خیر رأی بگیرید.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر ملکی آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) قابل توجه نشد پیشنهاد آقای باتمانقلیج قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که دانشکده‌هایی که در ولایات تأسیس می‌شود در درجه اول صنعتی باشد.
رئیس - حالا مجلس رأی داد که پزشکی و کشاورزی مقدم باشد.
باتمانقلیج - بنده یک توضیح مختصری دارم اجازه بفرمایید.
رئیس - بفرمایید.
باتمانقلیج - بنده خیلی خوشوقتم که آقای وزیر فرهنگ امروز وعده فرمودند که در آتیه مردان کار تحویل جامعه خواهند داد چون در گذشته بیشتر پشت میزنشین و سربار جامعه وزارت فرهنگ تحویل ایران داده است ما اگر دقت کنیم شاید کسانی باشند که مخالف این پیشنهاد بنده باشند اگر بسنجیم آقای دکتر راجی و آقای دکتر طبا وقتی مراجعت می‌کنند از یک عمل جراحی بنده می‌بینم که یک خدمت بزرگی به جامعه کرده‌اند و می‌آیند در مجلس با یک افتخاری هم می‌نشینند حالا اگر آقای دکتر راجی فقط فلسفه تحصیل کرده بود و برای مردم فلسفه می‌گفت هیچ باری را از دوش جامعه برنمی‌داشت (مکی - راجع به دانشکده تراکتور سازی بفرمایید) همین را می‌خواهم بگویم.
دکتر بقایی - آقای رئیس توهین نکردند؟
رئیس - باز همهمه شد توجه بکنید آقایان.
باتمانقلیج - وقتی که اولیای محصلین تصور می‌کنند که شخصیت به پشت میزنشستن و نوکر دولت شدن است و یک کارگری را افتخاری برایش قائل نیستند مملکت ما به این روزی است که ملاحظه می‌کنید (دکتر بقایی - احسنت) اگر ما نتوانستیم مثل دنیای متمدن افراد کارکن متخصص کشاورزی دکتر طب جراح تحویل جامعه بدهیم خدمتی به این مملکت کرده‌ایم و سرنوشت نسل آتیه مملکت را عوض کرده‌ایم یک جمعیتی باید کار بکند یک عده‌ای بی‌جهت دسترنجشان را به عنوان مالیات بدهند و عده دیگر بگیرند چرا به اندازه کافی کارمند دولت و علم حقوق و استاد فلسفه داریم امروز احتیاج مملکت را باید بسنجیم ببینیم اگر یک فرد نجار یک مهندس چاه نفت که بتواند نفت استخراج کند یا یک طبیب که در قلب عمل می‌کند یا یک طبیبی که می‌تواند مرض را تشخیص بدهد اینها برای مملکت مفید هستند اینها را پیش بیندازیم این عقیده بنده است حالا خود آقایان می‌دانند.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ - عرض کنم در ابتدای همین جلسه یکی از آقایان نمایندگان محترم توضیح دادند که ذکر این مطالب یک قدری اسباب دلسردی سایر اشخاص می‌شود که در رشته‌های مختلف تحصیل می‌کنند (آشتیانی‌زاده - اشخاص بیسواد این حرف‌ها را می‌زنند) (مکی - صحیح است) (باتمانقلیج - سواد تو معلوم است) در مملکت به همان اندازه که مهندس لازم است طبیب لازم است حقوق‌دان هم لازم است (صحیح است) معلم هم لازم است علوم قدیمه هم لازم است در مملکت همه این چیزها لازم است و چون نظر آقا هم اساساً تأمین شده است بنده گمان می‌کنم که پیشنهادتان را پس بگیرید.
باتمانقلیج - پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر بقایی قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تأسیس دانشکده‌های جدید موکول به موقعی گردد که تعلیمات اجباری در تمام کشور عملی شده باشد.
نمایندگان - احسنت.
حاذقی - با اصل لایحه مخالف است قابل طرح نیست.
رئیس - آقای دکتر بقایی بفرمایید.
دکتر بقایی - به طوری که آقایان محترم اطلاع دارند در شش، هفت سال قبل لایحه تعلیمات اجباری از این مجلس مقدس گذشت. در سال ۱۳۲۱ و در آن لایحه پیش‌بینی شده بود که در طی مدت ده سال تعلیمات اجباری در تمام کشور عملی بشود حالا بعد از گذشتن ۶ - ۷ سال از تصویب آن قانون هنوز در فکر هستند که در کجا به طور آزمایش شروع بکنند تعلیمات اجباری را و اقدام اساسی راجع به این موضوع نشده و هنوز یک عمل جدی و مثبتی انجام نگرفته حالا ما در خیال این هستیم که لایحه بگذرانیم برای این که دانشکده‌هایی هم در ولایات تأسیس بشود بنده خودم هم نماینده یکی از شهرستانها هستم تنها آرزویم این است که در همه جا دانشکده باشد ولی خواستم این را خدمت آقایان توضیح بدهم که در نظر بگیرند برای این که ما می‌گوییم قانون تصویب می‌کنیم که هر وقت وزارت فرهنگ مقتضی دید و مقدماتش فراهم شده بود دانشکده تأسیس کند خوب این چیزی است که ممکن است برای هر چیزی یک چنین لایحه‌ای بیاورند مثلاً وزارت پبشه و هنر هم یک قانونی بیاورد که هر وقت وزارت پیشه و هنر صلاح دید و مقتضیات اجازه می‌داد معدن استخراج کند چون وقتی مقتضیات فراهم بود وسایل فراهم شد به خودی خود این کار درست خواهد شد (حاذقی - قانون می‌خواهد) درست است قانون می‌خواهد ولی فعلاً نتیجه این قانونی که ما می‌گذرانیم یک فشاری خواهد شد بر رئیس دولت و به وزارت فرهنگ که آقا در فلانجا و فلانجا دانشکده درست کنید و ما از این قانون به دلیلی که الان عرض خواهم کرد نتیجه‌ای نخواهیم گرفت چون دانشکده هزاران چیز لازم دارد که در درجه اول وسایل است و شاگرد و استاد و از این سه تا هیچ کدامش را نداریم نه شاگرد و نه وسایل و نه استاد به این جهت بنده پیشنهاد کردم و از حضور آقایان محترم هم استدعا می‌کنم که با این پیشنهاد بنده موافقت بفرمایند که اقلاً این لایحه یک سببی بشود که زودتر لایحه قانون تعلیمات اجباری عملی بشود البته وقتی که قانون تعلیمات اجباری عملی شد شاگرد بیشتری هم ما به دست خواهیم آورد و در فاصله این مدت هم یک اساتید تربیت شده‌ای از اروپا مراجعت خواهند کرد یا در ایران حاضر خواهند بود آن وقت البته با کمال خوشوقتی در همه جا دانشگاه درست خواهیم کرد.
رئیس - آقای دکتر عبده مخالفید؟ بفرمایید.
دکتر عبده - بنده با اساس فکر آقای دکتر بقایی موافقم البته تعلیمات عمومی و ابتدائی باید مقدم بر تعلیمات عالی باشد ولی در عین حال آن پیشنهادی که ایشان کردند معنی‌اش این است که تأسیس دانشگاه را در شهرستانها موکول بکنیم به تعمیم تعلیمات عمومی ابتدایی در همه جا و نتیجه این خواهد بود که ما تا وقتی که تمام مردم ایران در تمام شهرستانها باسواد نشده‌اند نمی‌توانیم یک یک دانشکده و یک دانشگاه در تمام شهرستانها درست کنیم و این نتیجه به نظر من صحیح نیست البته اساس فکر کاملاً قابل توجه است و می‌بایستی تعلیمات اجباری را در وزارت فرهنگ مقدم
بر تعلیمات عالی بدانند (صحیح است) برای این که همان طور که آقای دکتر بقایی متذکر شدند یک یکی از وسایل تشکیل مدارس عالیه داشتن شاگرد است و شاگرد نمی‌تواند داشته باشد مگر این که اول دبستان داشته باشد و بعداً دبیرستان و استاد برای این که مرتجلاً نمی‌شود یک عده محصل و یک عده دانشجو برای دانشکده‌ها فراهم کرد ولی در عین حال پیشنهادی که ایشان داده‌اند خیال می‌کنم نقض غرض باشد و معنایش این است که اساساً دانشگاهی تا تعمیم کامل تعلیمات اجباری در شهرستانها تشکیل نشود و حتی یک نتیجه دیگری که از این فکر می‌گیریم این است که دانشگاه تهران را هم بایستی منحل بکنیم برای این که متأسفانه هنوز تعلیمات ابتدایی در خود تهران هم تعمیم پیدا نکرده (دکتر بقایی - بنده گفتم دانشکده جدیدی تأسیس نکنیم) نه می‌خواهم عرض کنم که نتیجه فکر جنابعالی این طور خواهد بود که تا موقعی که تعلیمات ابتدایی تعمیم پیدا نکند دانشکده درست نکنند خوب در خود تهران هم هنوز تعلیمات عمومی تعمیم پیدا نکرده و بنده خواستم از فرصت استفاده بکنم و گله بکنم از آقای باتمانقلیج راجع به مطالبی که ایشان گفتند من خیال می‌کنم که هیچ امتیازی بین هیچ یک از علوم نیست (صحیح است) همان ممالکی که امروز به درجه ترقی و تعالی رسیده‌اند هم متخصص فلسفه هم حقوق اجازه بدهید بنده با ایشان هم‌عقیده هستم که ما امروز به متخصصین کشاورزی و متخصصین فنی بیشتر احتیاج داریم ولی به جای خودش مردمانی هستند که زحمت کشیده‌اند در فلسفه و در حقوق و برای اجتماع هم کمال اهمیت را دارند (دکتر بقایی - از ایشان گله نباید کرد آقای دکتر) من استدعا می‌کنم از ایشان که هیچ وقت مطالبی را نفرمایند که موجب مبارزات طبقاتی و اختلاف بین مردم خواهد شد چون این موجب دلسردی یک دست‌های خواهد بود که زحمت کشیده‌اند و تحصیل کرده‌اند.
باتمانقلیچ - بنده نظری نداشتم جز این که احتیاج باشخاص فنی بیشتر داریم.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر بقایی آقای دکتر بقایی رأی گرفته شود یا استرداد می‌کنید؟
دکتر بقایی - بنده استدعا می‌کنم که آقایان موتفقت بفرمایند با این پیشنهاد چون این پیشنهاد مانع کار این لایحه نیست.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر بقایی آقایان موافقین قیام کنند (عده کمی برخاستند) مورد توجه نشد. پیشنهاد آقای مسعود ثابتی قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده اضافه شود.
تبصره - وزارت فرهنگ مکلف است در نقاطی که اقدام به تأسیس دانشگاه می‌نماید لااقل سی درصد از بودجه فرهنگ آن شهرستان را به مصرف آموزشگاه‌های صنعتی کشاورزی برساند.
رئیس - آقای مسعود ثابتی.
مسعود ثابتی - عرض کنم بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم برای این که مخصوصاً توجه آقایان را به این قسمت جلب کنم که تا سطح تولید ما زیاد نشود هیچ فایده‌ای ندارد یعنی اصولاً در این اواخر غالباً گفتگو می‌شود از این که وضعیت زارعین ما بد است و بالاخره بایستی در این قسمت چاره‌ای کرد بنده عرض می‌کنم موضوع زراعت ما تا وسیله زراعت وسیله کار عوض نشود ممکن نیست وسیله کار هم عوض کردنش کار مشکلی نیست به دلیل این که در سایر ممالک در دو هفته یک نفر می‌آید آویاتور می‌شود می‌رود به میدان جنگ حالا من قبول دارم که در ممالک ما زارعین بیسواد هستند عوض دو هفته شش ماه یک سال بالاخره با اتکایی که ما داریم به هوش ایرانی و همیشه این صحبت هست که ایرانی باهوش است من می‌خواهم ببینم که این عوض کردن شخم یعنی به جای این که عقب گاو آهن برود این رل تراکتور را در دستش بگیرد این هیچ مانعی ندارد که در شهرستانها آموزشگاه‌هایی تأسیس بکنند که آموزشگاه کشاورزی باشد (صحیح است) و این آموزشگاه پروگرامی داشته باشد که اشخاصی که باسوادند در شش ماه و اشخاصی که بیسوادند در یک سال بتوانند به جای گاوآهن با تراکتور کار بکنند و ما تا وسیله زراعت را عوض نکنیم و به مردم یاد ندهیم باقی کارها هیچ فایده ندارد شما الان برنامه‌تان این است برای زارعین که سطح زندگی زارع بالا برود تا وقتی زارع در این مملکت چهار یا پنج خروار محصول دارد که اگر محصول مالک را هم به آن اضافه بکنند شش یا هفت خروار خواهد بود چه فایده‌ای دارد؟ چطور می‌تواند سطح زندگی او را بالا ببرد؟ در خوزستان ۸۰ در صد خالصه دولتی است و سیزده سال است که یک دینار از بابت بهره مالکانه از خوزستانی مطالبه نشده است (سلطانی - صحیح است) آیا در این مدت خوزستانی پیراهنش دو تا شده؟ آیا وضعیتش تغییر کرده؟ چرا؟ برای خاطر این که وضعیت وسیله زراعت اینها درست نیست (صحیح است) راندمان و محصول درست نیست بنابراین عرض می‌کنم این بایستی تبدیل بشود اول کاری که که ما در مملکت می‌کنیم بایستی تبدیل وسائل زراعتی باشد این دفع آفات زراعت ما اصولاً کلیتاً در دو میلیون و نیم هکتاری که زراعت می‌کنیم هر یک هکتار یک تن محصول میدهد در صورتی که در ممالکی که زراعت حسابی دارد هر یک هکتار هفت تن محصول میدهد ما باید محصولمان را زیاد کنیم محصول زیاد کردن با وسایلی است که امروز در دسترس مردم دنیا گذاشته شده است ما این را باید به مردم باید یاد بدهیم بنابراین آمموزشگاه صنعتی در هر شهرستانی باید باشد و تا تراکتور نیاورند وضع تغییر نمی‌کند دفع آفات نباتی هم - یک چیز ساده‌ای است. الان اینجا آمپول درست می‌کند برای این که مثلاً از بیماری‌های گوسفند جلوگیری کنند و با تزریق آمپول جلوگیری بشود اما این بیچاره بلد نیست برود این آمپول را بزند. و یاد دادنش کار مشکلی نیست اگر شما آموزشگاه کشاورزی در تمام شهرستانها درست بکنید به این وسیله است که شما سطح زندگی مردم را می‌توانید بالا ببرید بنده منظورم این تذکر بود و حالا اگر آقای وزیر فرهنگ واقعاً می‌فرمایند که این قسمت‌ها را مورد نظر دارند و تأمین می‌کنند بنده حرفی ندارم و مقصود بنده توجه آقایان است اگر شما در این مملکت هر کار بکنید تمام املاک را هم بدهید به زارعین هیچ فایده ندارد و سطح زندگیشان ذره‌ای بالا نمی‌رود. الان مالک و زارع هر دو گرسنه‌اند شما باید سطح زندگیشان را بالا ببرید نه این که با یک مقررات عجیب و غریب هر روز اسباب زحمتشان بشوید. باید وسیله‌ای باشد که بتوانند مردم با وسایل جدید مردم کارشان را بکنند بگذارید دولت بیاید کمک کند و وسایل جدید در این مملکت بیاید وزارت فرهنگ بایستی این عمل را بکند مردم خیلی زود یاد می‌گیرند یاد گرفتن مردم این قدرها اشکال ندارد باید مدارسی که پروگرامش خیلی مختصر باشد تأسیس بشود و در عرض شش ماه مردم یاد بگیرند.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ - نظر آقای ثابتی کاملاً صحیح است و وزارت فرهنگ هم در نظر دارد که در برنامه مدارس ابتدایی مخصوصاً این توجه را بکند و همین طور که فرمودند بنده معتقدم که احتیاج برای قسمت کمک به زارعین بیشتر است دانشگاه در درجه دوم است و در درجه اول بایستی ما مدارس روستایی را ترقی بدهیم (صحیح است) و این را در نظر داریم و انشاءالله نظر جنابعالی تأمین خواهد شد. البته باید این را هم اضافه کنم که آقایان مالکین هم خودشان ایمان پیدا بکنند که با وسایل جدید ملکشان را باید آباد کنند (صحیح است).
مسعود ثابتی - با توضیحی که جناب آقای وزیر فرهنگ فرمودند و در واقع تأمین است و قبول فرمودند بنده پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد آقای شریعت‌زاده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم ماده واحده به ترتیب ذیل اصلاح شود:
ماده واحده - وزارت فرهنگ مکلف است دانشگاه تبریز را که در سال گذشته تأسیس شده تکمیل نماید و همچنین دولت مکلف است از تاریخ تصویب این قانون در ظرف شش ماه با کسب نظر از شورای دانشگاه مرکز و شورای عالی فرهنگ برای تأسیس دانشگاه یا دانشکده‌هایی که تأسیس آنها در شهرهای مشهد و اصفهان و شیراز و نیز در شهرستان‌های دیگر کشور لازم تشخیص شود و مطالعات جامع به عمل آورده و لوایح لازم را در ظرف مدت مذکور برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم نماید. تخلف از مقررات فوق در حکم امتناع از وظیفه خواهد بود.
کشاورز صدر - این جزء به جزء در هر پیشنهادی رد شده است.
رئیس - آقای شریعت‌زاده یک قسمتش رد شده است با وجود این اگر توضیحی دارید بفرمایید.
شریعت‌زاده - این پیشنهاد بنده یک چیزی اضافه دارد و آن تخلف است حالا در هر صورت بنده توضیحی می‌دهم. در این لایحه که از طرف دولت پیشنهاد شده است به نظر بنده اصولاً مورد موافقت نمایندگان محترم است زیرا هیچ کس در میان ما نیست که راجع به تأسیس دانشکده‌ها یا دانشگاه در مملکت مخالف باشد و این پیشنهادهایی که می‌شود نشان میدهد که آقایان نمایندگان محترم می‌خواهند در نتیجه تصحیح عملی‌ترین ترتیبی
را در این گزارش به وسیله پیشنهادات بدهند ضرورت تشکیل دانشگاه یک امری است بدیهی برای این که هیچ ملتی ممکن نیست بتواند به طرف ترقی سیر کند مگر این که در تمام شئون مختلف به عده کافی متخصص و کارشناس داشته باشد از این نظر در تأسیس دانشگاه یا دانشکده اگر بحثی می‌شود راجع است به شرایط و مقدماتی که در صورت وقوع آن این اقدام باید به عمل بیاید به نظر بنده اتخاذ تصمیم از طرف مجلس راجع به تأسیس دانشکده‌ها یا دانشگاه در نقاط دیگر مملکت باید بعد از مطالعه قبلی از طرف دولت راجع به وجود یا عدم وجود شرایط تشکیل دانشگاه در شهرستانها به عمل بیاید زیرا دانشگاه یا دانشکده‌ها وقتی ضرورت تشکیلش باید مسلم باشد که در نتیجه تشخیص و مطالعه دولت در دبیرستان‌ها مسلم بشود که مثلاً در فلان نقطه برای تأسیس دانشگاه از حیث کمیت و از حیث کیفیت معلم و تربیت در دبیرستان‌ها لازم است دانشگاه در آنجا تأسیس بشود به نظر بنده اگر وزارت فرهنگ و دولت با دقتی هر چه تمام‌تر به این کار توجه بکنند ثابت و مسلم است که تا در دبیرستان‌های مملکت مطالعات کافی از حیث برنامه به عمل نیامده و اطمینان قطعی حاصل نشده است که عده کافی فارغ‌التحصیل از دبیرستان‌ها با این شرط که کیفیت تحصیلات آنها مقتضی ورود آنها به دانشگاه باشد بایستی اقدام به تأسیس دانشکده بشود زیرا اگر در دانشکده کسانی وارد بشوند که در نتیجه وضع کنونی اداره امور تحصیلات متوسطه در مملکت از حیث کیفیات ناقص باشد نتایجی که ملت ایران باید از تأسیس دانشکده به دست بیاورد و ثمره تأسیس دانشکده است حاصل نخواهد شد از این نظر به عقیده بنده این موضوع یکی از موضوعات اساسی و مهم است که دولت باید در ظرف شش ماه نسبت به نقاط مختلف مملکت به نحوه تربیت دانشجویان در دبیرستان‌ها و کیفیت تربیت آنها تدقیق بکند. در هر نقطه‌ای که از حیث اوضاع جوی و مقتضیات دیگر بر دولت معلوم بشود که مثلاً بایستی فلان دانشکده در فلان نقطه ضرورت دارد و لازم است باید نتیجه مطالعات خودش را به مجلس شورای ملی بدهد تا مجلس هم به دلایلی که دولت در نظر گرفته و در نقاطی تأسیس نوعی از دانشکده‌ها را لازم دانسته است مورد دقت قرار داده و آقایان آن را تصویب بکنند جناب آقای وزیر فرهنگ در پاسخ یکی از نمایندگان محترم فرمودند که این اشکالی ندارد برای این که بدون تصویب اعتبار از طرف مجلس هیچ سازمانی نمی‌تواند وجود پیدا بکند به نظر بنده این جواب نه تنها قانع‌کننده نیست بلکه از نظر اصول حکومت شوروی فنی هم نیست زیرا در درجه اول قوه مقننه باید بر طبق دلایلی لزوم ایجاد سازمانی را اتخاذ کند و بعد قانون وضع کند و بعد از آن برای اجرای آن قانون از نظر بودجه و اعتبار این قسمت تصمیم بگیرد. پس امکان این که در بودجه در این کار مطالعه شود دلیل بر این نیست که دولت یا مملکت بدون مطالعاتی که عرض کردم اقدام به تأسیس دانشگاه یا دانشکده کند این نظریات بنده بود و امیدوار هستم که دولت به آن توجه کند.
رئیس - آقای کشاورز صدر مخالفید؟ بفرمایید.
کشاورز صدر - آقای شریعت‌زاده این وارد نیست این را استرداد یفرمایید برای این که این قانون مدتی معین نکرده که شش ماه برایش مطالعه بکند این وارد نیست چون یک قانونی است که به دولت اجازه میدهد دانشگاه تأسیس کند.
رئیس - این قانون مدت معین نکرده است آقای شریعت‌زاده.
شریعت‌زاده - بنده فرمایش جناب آقای رئیس را ملتفت نشدم.
رئیس - چون پیشنهاد کرده‌اید که دولت شش ماه مطالعه بکند و بعد بیاورد این وارد نیست برای این که این قانون تکلیفش این است که دولت باید الان موجباتش را فراهم بکند. این وارد نیست.
شریعت‌زاده - بنده پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد آقای حاذقی قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
وزارت فرهنگ مجاز است برای تدریس در هر یک از دانشکده‌های شیراز و مشهد و اصفهان تا پنج نفر استاد از بین پزشکان متخصص خارجی بر طبق قانون استخدام اتباع دول بیگانه استخدام نماید.
حاذقی - چون فرمودند نظرم تأمین است پس گرفتم.
فولادوند (منشی) - پیشنهاد آقای دکتر مجتهدی هم تقریباً قابل طرح نیست.
دکتر مجتهدی - شما باید بخوانید آقای فولادوند بدون اظهار نظر. تشخیص با رئیس مجلس است.
(پیشنهاد آقای دکتر مجتهدی به شرح زیر قرائت شد)
وزارت فرهنگ مجاز است که برای معلمین فعلی دانشگاه تبریز که دارای درجه دکترا یا تحصیلات مافوق لیسانس بوده و رتبه دانشیاری یا استادی دانشگاه تهران را ندارند رتبه یک دانشیاری صادر نماید و صدور ابلاغ رتبه مانع اخذ مزایا به طریقی که فعلاً به آنها داده می‌شود نخواهد بود...
رئیس - رتبه و پایه‌ها این مربوط به این قانون نیست. این قابل طرح نیست. یک پیشنهاد دیگر را قرائت کنید.
وزیر فرهنگ - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
وزیر فرهنگ - این پیشنهاد آقای دکتر مجتهدی اگر از نظر آیین‌نامه سابقه نداشت قابل طرح نبود ولی این پیشنهاد ایشان در کمیسیون بودجه تصویب شده است و مورد احتیاج هم هست یعنی اشخاصی هستند که الان دو سال است در دانشکده تبریز مشغول تحصیل هستند و در تبریز هستند و تکلیف آنها معین نشده است و چون در کمیسیون بودجه تصویب شده از این جهت به عنوان خرج هم اشکالی ندارد و به علاوه در لایحه بودجه که می‌آید شاید آنجا اشکال داشته باشد مطابق این آیین‌نامه که مطالبی غیر از بودجه نباید مطرح بشود در فصل استخدامی دانشگاه است آنجا برایش بهتر است اگر آقایان موافقت بفرمایند کمک به کار دانشکده مزبور خواهد بود.
رئیس - اگر گزارش کمیسیون بودجه را بیاورید اینجا و تصویب کرده باشید این مطلب جداگانه‌ای است ولی نماینده نمی‌تواند پیشنهاد رتبه و یا پایه نماید پیشنهاد دیگری قرائت شود. (پیشنهاد آقای دکتر راجی و موسوی به شرح زیر قرائت گردید)
پیشنهاد می‌نماید: سطر چهار ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود بعد از کلمه اهواز قبل از تأسیس دانشکده‌های دیگر یک دانشکده پزشکی اقدام نماید.
رئیس - آقای دکتر راجی
دکتر راجی - آقایان توجه فرمودند این طوری که در این لایحه تنظیم شده مثل این است که برای خوزستان یک دانشکده پزشکی پیش‌بینی شده است در صورتی که با استعداد زیادی که از لحاظ کشاورزی در خوزستان هست هم می‌شود در آنجا دانشکده پزشکی و هم دانشکده دامپزشکی و کشاورزی ایجاد کرد لذا بنده پیشنهاد کردم که قبل از ایجاد سایر دانشکده‌ها دانشکده پزشکی باشد.
کفایی (مخبر) - نظر جنابعالی در پیشنهاد آقای دکتر متین دفتری تأمین شده است.
دکتر راجی - بنابراین استرداد می‌کنم.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت شود. (پیشنهاد آقای سزاوار به شرح زیر قرائت گردید)
پیشنهاد می‌کنم وزارت فرهنگ مکلف است مقدم بر تأسیس دانشگاه در نقاطی که تاکنون دانشگاه وجود ندارد و در رفع نواقص و بسط تأسیسات فرهنگی از قبیل دبستان و دبیرستان و تکمیل سازمان‌های موجود اقدام جدی به عمل آورند.
بعضی از نمایندگان - تشریف ندارند.
رئیس - وارد هم نیست. پیشنهاد دیگری قرائت شود. (پیشنهاد آقای دکتر طبا به شرح زیر قرائت گردید)
تبصره - کسانی که بدون دارا بودن گواهینامه رسمی ا ز دانشکده‌های مربوطه و پروانه لازم به مشاغل پزشکی، دندانسازی، داروسازی و مامایی مشغول شوند به حبس تأدیبی از سه الی پنج سال توأم با جریمه نقدی از ده الی پنجاه هزار ریال محکوم می‌شوند.
رئیس - آقای دکتر طبا.
دکتر طبا - بنده این پیشنهاد را خواستم در موقعی که قانون استخدام پزشکان مطرح بود تقدیم بکنم...
رئیس - موردش هم همان موقع بود.
دکتر طبا - ... حالا هم توضیح می‌دهم که چرا ندادم ولی به قدری مجلس متشنج بود و آقایان این قدر تعصب به خرج دادند که جز تأسف بنده نمی‌توانم چیزی عرض کنم (یک نفر از نمایندگان - صحیح بود) (قبادیان - باید اجرا شود) خیر صحیح نبود این پیشنهادها هیچ کدامش عملی نخواهد شد اینجا آقایان هیئت دولت نشسته‌اند و حالا خواهند دید اگر آقایان وزرا آن پیشنهادها را عملی کردند؟ اصلاً قابل عملی شدن نیست (کشاورز صدر - اگر نکنند که استیضاح می‌شود آقا) این پیشنهادی که بنده دادم این است که شما آقایان نشستید و یک قوانینی برای آقایان اطبای دیپلمه وضع کردید ولی همان قدر اطلاع ندارید که اگر یک کسی بدون مدرسه بدون دیپلم و بدون پروانه مشغول طبابت و داروسازی و دندانسازی باشد ابداً قانونی که بتواند جلو حرفه او را بگیرد نیست بهترین مثالش همین مثال
آقای دکتر سیروس است که در جراید هم منتشر شد و مورد توجه عموم قرار گرفت ولی آقایان ممکن است اطلاع نداشته باشند که ایشان پس از این که چند روزی برایش مزاحمت ایجاد کردند رفتند و به قید کفیل آزاد شدند و تابلوشان را زدند و مشغول طبابت شدند اگر قبول ندارید الان ممکن است تلفن کنید از وزارت بهداری بپرسید علت آن هم این است که قوانین برای جلوگیری از کار آنها نداریم بنده این را می‌دهم حبسش را اصلاح می‌کنم نوشته‌ام سه الی پنج سال حالا می‌کنم یک الی سه سال چون حبس تأدیبی را بنده اطلاع نداشتم ولی از سه سال تجاوز نمی‌کند خواهش می‌کنم آقایان به اهمیت این پیشنهاد توجه بفرمایند این لایحه‌اش هم در کمیسیون بهداری آمده و تحت شور است ولی چون ممکن است در مجلس تصویب نشود خواهش دارم که آقایان موافقت کنند.
مخبر - عرض کنم پیشنهاد آقای دکتر طبا با این که اساساً پیشنهاد خوب پیشنهادی است ولی مربوط به این لایحه نیست این لایحه تأسیس دانشگاه است و برخلاف آیین‌نامه داخلی مجلس هم هست نمی‌شود ضمیمه کرد.
رئیس - بنده عقیده‌ام این است چون آقایان موافقند یک طرحی تهیه کنند الحاق کنند به آن قانونی که گذشته و واقعاً یک چیز مفیدی است این را به صورت طرح الحاق بکنند به آن قانون.
برزین - بنده هم موافقم اگر اجازه بفرمایید عرض کنم.
دکتر طبا - آقا اجازه بفرمایید مجلس اگر موافق بود اجازه بفرمایید که تصویب بشود.
رئیس - این سابقه می‌شود و نمی‌شود دور تسلسل پیش می‌آید و می‌دانیم که همه آقایان موافقند نسبت به اشخاصی که پروانه ندارند اجرا بشود همان طور که عرض کردم یک طرحی تهیه کنید که به قانون پزشکان الحاق شود.
دکتر طبا - پس جلسه آتیه خواهش دارم توجه بفرمایید.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای حائری‌زاده به شرح زیر قرائت گردید)
تبصره ذیل را برای ضمیمه شدن به ماده واحده پیشنهاد می‌نمایم:
تبصره - قبل از تأسیس دانشگاه در ولایات دولت مکلف است به اندازه احتیاج برای اجرای قانون تعلیمات اجباری دانشسرای مقدماتی در ولایات تأسیس نماید.
رئیس - باز هم این طور تشکیل مدرسه و پیشنهاد خرج است وارد نیست حالا توضیحی دارید؟ بفرمایید.
حائری‌زاده - این موضوع تعلیمات اجباری صحبت امروز و دیروز نیست اول مشروطیت در ۴۳ سال پیش اصل ۱۵ قانون اساسی تعلیمات اجباری را اشاره کرده است ماده سوم قانون اساسی فرهنگ باز تعلیمات اجباری را اشاره کرده و تصریح شده در آنجا که مدارس را به چهار طبقه ابتدایی دهکده ابتدایی بلدی متوسطه و عالیه پیش‌بینی شده است علت این که تا به حال اجرا نشده است باید ببینیم چه بوده ما تا وقتی که پایه فرهنگمان محکم نباشد دانشگاهی که شاگرد نداشته باشد فایده ندارد نمی‌توانیم تأسیس بکنیم ما باید اول پایه فرهنگیمان محکم باشد شما دانشسرای مقدماتی در ایالات و ولایات به قدر کافی ندارید شاگردهایی هم که از دانشسرای اینجا بیرون می‌آیند حاضر نیستند به این که بروند به دهکده‌ها یا بروند تدریس کنند این دبیرستان‌هایی که داریم اگر یک شعبه دانشسرای مقدماتی هم آنجا اضافه بکنند زمینه برای پیشرفت و عملی ساختن تأسیس دانشگاه فراهم می‌شود این یک موضوع عملی است ما به گذراندن قانون دارای دانشگاه و دکتر و اشخاص فنی نخواهیم شد این قانونی که چند روز پیش اینجا گذشت و انصافاً خیلی بی‌انصافی شد وکلای ولایات حق داشتند ناله بکنند از نداشتن دکتر ولی نه این که یک کسی که رفته تحصیل کرده مجبورش بکنند که چون تو تحصیل کردی برو در آن نقطه بد آب و هوا دو سال بمان این برخلاف عدالت و انصاف بود و علت آن نداشتن مدارس بود در ولایات ما برای این که دانشگاه را در ولایات تأسیس بکنیم لازم است یک دانشسرای مقدماتی قبلاً تأسیس بکنیم بچه‌ها تحصیل بکنند تا موقعی هزار تا بچه‌ای که به دبستان می‌روند یکصد نفرشان به دبیرستان بروند و آنهایی که هزار نفر به دبیرستان می‌روند یکصد نفرشان برای دانشگاه خودشان را حاضر بکنند ما تا پایه را محکم نکنیم و هی تصویب بکنیم دانشگاه به حلوا حلوا گفتن دهان کسی شیرین نمی‌شود.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - عرض کنم پیشنهاد آقای حائری‌زاده یک مرتبه در قانون ۱۳۲۱ تصویب شده است که وزارت فرهنگ مکلف است: در دانشسراهای مقدماتی در سال اول یک ثلث بیشتر از سال‌های پیش دانش‌آموز بپذیرد (مکی - پس چرا عمل نشده است؟) بلی خوب متأسفانه در این چند سال مقتضیاتی بوده است که عمل نشده است وسایل نبوده است بودجه کافی نبوده است عمل نشده است بنده تصدیق دارم و امروز این احتیاج ندارد به این که یک قانون جدیدی بگذرانیم (حائری‌زاده - تعهد بکنند انجام بدهند من پس می‌گیرم) وظیفه ما است مهمترین وظیفه وزارت فرهنگ است (بعضی از نمایندگان - پس گرفتند) بنده یک کلمه دیگری هم اجازه می‌خواهم عرض کنم آقای دکتر متین دفتری پیشنهادی فرمودند راجع به مدارس کشاورزی و طب در پیشنهاد گذاشتند مرکز استان‌ها مرکز استانی ممکن است یک اشکالی برای ما تولید کند فرض کنید استان رشت است قزوین و قم هم جزء استان رشت است (صحیح است) شاید ما احتیاج داشته باشیم در قزوین دانشکده کشاورزی تأسیس بکنیم (برزین - در همدان) این ممکن است اسباب اشکال برای ما بشود این را استدعا می‌کنم تصحیح بفرمایید.
دکتر متین دفتری - بنده عضو کمیسیون هستم اجازه می‌خواهم توضیح بدهم.
رئیس - اصلاً وارد نیست آقا و پیشنهاد خرج است.
دکتر مجتهدی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم ..
رئیس - بر طبق چه ماده‌ای؟ چون در آیین‌نامه هست که هر کس اخطار داشت باید ماده‌اش را ذکر کند.
دکتر مجتهدی - بر طبق ماده ۸۳.
رئیس - بفرمایید.
دکتر مجتهدی - اخطار بنده این بود که می‌خواستم عرض کنم که پیشنهاد بنده چه فرقی داشت با پیشنهاد آقای حائری‌زاده و ببنده اجازه داده نشد که توضیح بدهم ولی آقای حائری‌زاده که پیشنهادشان مربوط نبود توضیح دادند و من نفهمیدم چرا پیشنهاد بنده وارد نبود.
رئیس - شما پیشنهاد کردید که رتبه و پایه داده بشود هیچ وارد نبود اصلاً قرائت هم نمی‌شد بکنند ایشان پیشنهاد کردند برای دانشسرای مقدماتی و چون مربوط به دانشگاه است ممکن است ولی نمی‌شود دانشسرا هم یک جایی ساخته شود به همین جهت آن هم قبول نشد.
دکتر مجتهدی - پس بنده عرضی ندارم.
فولادوند - ماده ۸۳ آقای دکتر مال نطق قبل از دستور است.
حاذقی - خوب همین طوری یک چیزی فرمودند.
دکتر مجتهدی - بفرمایید که این نظامنامه را چاپ بکنند بدهند به دست ما بنده حفظ نیستم نظامنامه را.
دکتر معظمی - اجازه بفرمایید آقای دکتر زنگنه یک مطلبی را در آخر مخالفت با پیشنهاد فرمودند. که می‌بایستی به مقام ریاست عرض کرده باشم و آن راجع به کلمه مراکز استان‌ها بود توضیح دادند که آقای دکتر متین دفتری پیشنهاد کردند که حتماً باید برای مراکز باشد ولی بعداً ممکن است برای دانشکده کشاورزی اشکالی شود این را توضیح بدهید که اسباب اشکال نشود.
دکتر متین دفتری - همه مراکز استان‌ها که در پبشنهاد بنده هست و مانع نظر آقای وزیر فرهنگ نیست مطابق قانون تقسیمات کشور استان یک مرکز رسمی قانونی است مراکز استان یعنی شهرهای عمده استان (صحیح است)
وزیر فرهنگ - اگر این طور باشد بنده موافقم.
فولادوند - آقای دکتر اجازه بدهید مراکز را حذف بکنند.
وزیر فرهنگ - حذف آن بهتر است.
۴. تنفس و تشکیل مجدد مجلس
رئیس - یک ربع ساعت تنفس داده می‌شود. بعد هم آقایان تشریف بیاورند.
(در این موقع چهل دقیقه به ظهر تنفس داده شد و مجدداً یک ربع به ظهر مجلس تشکیل گردید)
حاذقی - بنده یک تذکر نظامنامه‌ای دارم مطابق ماده ۷۲.
رئیس - آن که شما بلدید منشی‌ها هم می‌دانند اگر اکثریت نشد آن ماده قرائت می‌شود من الان منتظرم که اگر اکثریت شود رأی بگیریم و اگر
اکثریت نشد جریمه خواهند شد.
حاذقی - آقای رئیس بنده توضیحم را عرض نکردم که جنابعالی عصبانی شدید اجازه بفرمایید توضیحم را عرض بکنم.
نمایندگان - اکثریت است.
۵ - تصویب لایحه تأسیس دانشگاه در شهرستانها
رئیس - رأی گرفته می‌شود به قانون دانشگاه شهرستاها با تبصره‌ها و اصلاحات و پیشنهادهایی که شده و مورد توجه واقع گردیده آقایانی که موافقند قیام کنند. (اکثریت برخاستند) تصویب شد با اصلاح استان‌ها تصویب شد آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی - بنده یک عرض مختصر داشتم و آن اینست که خواستم از آقایان استدعا کنم همان طوری که لایحه غله جزو دستور است آقایان آن را مطرح بفرمایند (صحیح است) چون جمع‌آوری غله در پاره‌ای از شهرستانها شروع شده است یک تذکر هم دادند آقای صدرزاده راجع به لوله‌کشی‌ها یک سوءتفاهمی شده بود راجع به معافیت از حقوق گمرکی برای لوله‌کشی شهرها (صحیح است) چون در آن تاریخی که این قانون از مجلس گذشت یک مقدار از لوله‌هایی که برای شهر تهران و شیراز به گمرک آمده بود و هنوز از گمرک مرخص نشده بود به این مناسبت اشکال داشت که اداره گمرک برای آنها معافیت قائل بشود مطابق قانونی که از مجلس شورای ملی گذشته و موافقتی که دولت کرد برای لوله‌کشی شهرها از نقطه‌نظر بهداشت شهرها و مخصوصاً کمک کردن به اشخاص خیری که در راه این کار سعی کرده کمک به مردم شهرها بکنند دولت هم یک کمکی کرده باشد خواستم این تذکر را داده باشم که اگر آقایان هم موافق هستند آنچه که به عنوان لوله‌کشی شهرها آمده است به گمرک از تاریخی تعیین شده بود که موجب باشد آن هم معاف شوند (صحیح است) بدیهی است که مقصود از لوله‌های منظور برای لوله‌کشی است و اگر برای ساختمان و سیمان باشند آنها معاف نخواهند بود (صحیح است)
نورالدین امامی - همه موافقیم آقا.
رئیس - آقای وزیر دادگستری لایحه‌ای دارند می‌دهند بعد غله مطرح می‌شود.
۶. تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری - چون تقویت قوه قضائیه و ایجاد امنیت قضایی مورد نظر هیئت دولت و علاقه افکار عمومی می‌باشد و این امر تأمین نمی‌شود مگر آن که از یک طرف مقام قضاوت از هر گونه نگرانی مصون باشند و در موقع قطع و فصل دعاوی از وجدان و موازین عدالت تبعیت نمایند و از طرف دیگر لازم است مرجع صالحی تعیین گردد تا قضایی که متخلف و غیرصالح برای تصدی مقامات قضایی تشخیص شوند مورد تعقیب و مؤاخذه واقع گردند (صحیح است) و در صورت اقتضا دست آنها از مقام شامخ قضاوت کوتاه شود و همچنین برای این که قضات قادر باشند وظیفه سنگین و پرمسئولیت خود را با اطمینان خاطر از لحاظ تأمین حداقل معاش انجام دهند و ضمناً جهت عملی کردن این منظور پاره‌ای از مواد قانون استخدام قضات محتاج به اصلاحاتی بود لذا برای اجرای این اصول لایحه ضمن ۴۸ ماده پیوست تنظیم و برای تصویب تقدیم می‌گردد. خواستم استدعا کنم که هر چه زودتر به کمیسیون مربوطه ارجاع شود.
دکتر بقایی - یک تبصره هم اضافه بفرمایید که اگر قاضی برخلاف دستور رأی داد به دو سال حبس محکوم بشود.
۸. طرح گزارش مربوط به مازاد غله
رئیس - گزارش کمیسیون دارایی راجع به مازاد غله مطرح است آقای رحیمیان مخالفید؟
رحیمیان - بنده مخالفم.
رئیس - آقای امیر تیمور.
امیر تیمور - اجازه بفرمایید اصلاحی شده در ماده واحده بنده تقدیم می‌کنم اصلاح مختصری است در این ماده واحده با موافقت آقای وزیر دارایی شده که این ماده اصلاح شده‌اش را بنده تقدیم می‌کنم که مورد شور واقع بشود.
رئیس - پیشنهاد اصلاحی قرائت می‌شود. (ماده واحده به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - وزارت دارایی می‌تواند تا میزان سه برابر گندم و یک برابر جو مالیاتی که براساس ممیزی که طبق قانون مالیات املاک اربابی از ۱۳۰۵ تا ۱۳۱۳ به عمل آمده مازاد از مالکین و مستأجرین مطالبه و قیمت آن را مطابق نرخ رسمی پرداخت نماید و نیز وزارت دارایی می‌تواند استثنائاً در سال ۱۳۲۸ در نقاط حاصلخیز کشور که محصول خوب باشد میزان مازاد را تا پنج برابر گندم و سه برابر جو مالیاتی ترقی داده و قیمت آن را به نرخ رسمی پرداخت نماید سهم زارع از پرداخت مازاد معاف است و خرده‌مالکین هم که بهره مالکانه آنها از یک هزار کیلو تجاوز نخواهد نمود از پرداخت مازاد معاف می‌باشند و مالکین مکلف مستند در تاریخی که برای تحویل جنس هر یک از نقاط وزارت دارایی تعیین و اعلام خواهد نمود جنس تعهدی را تحویل و در صورت تأخیر و یا عدم تحویل مشمول جرایم قانونی که آیین‌نامه آن بر اساس آیین‌نامه اسناد رسمی از تصویب کمیسیون قوانین دارایی و کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی خواهد گذشت خواهند بود مالکین املاکی که ممیزی نشده است مطابق آخرین تعهدی که بابت مازاد غله داشته‌اند در سال جاری باید مازاد خود را پرداخت نمایند. تبصره پنج قانون ۲ دوازدهم مصوبه ۲۹ فروردین ۱۳۲۸ از تاریخ تصویب این قانون ملغی می‌شود.
رئیس - آقای رحیمیان.
رحیمیان - باید عرض کنم قبل از شهریور اداره تثبیت غله ایجاد شد برای این که به کشاورزان و خرده‌مالکین کمک بشود و مظنه گندم را تثبیت بکند و از طرف دیگر هر گاه در یکی از نقاط دیگر کشور کمبودی بشود به آن نقاط گندم برسانند و این به نفع کشاورزان و به نفع خورده‌مالکین می‌باشد (صحیح است) ولی بعد از شهریور اداره تثبیت غله را به نام اداره غله و نان تشکیل دادند این اداره غله و نان برای مردم این کشور به جز ایجاد مشکلات و به جز صرف کردن مبالغ خیلی زیاد و به جز سوء اداری و هرج و مرج نتیجه دیگری برای این کشور تاکنون نداشته است (صحیح است) تا این که در سال ۱۳۲۷ سی و پنج میلیون تومان ضرر غله و نان برای مردم این کشور ایجاد کرده‌اند و با بودجه اداری آن که بنده اطلاعات کاملی ندارم و از بعضی از آقایان هم سؤال کردم و آنها هم اطلاع نداشتند شاید در حدود ۱۵ میلیون تومان باشد که در واقع اداره غله و نان برای این کشور پنجاه میلیون تومان تمام می‌شود در صورتی که نه نان خوبی به مردم داده شده است و نه این که هیچ فردی از افراد این کشور به واسطه بیم کم بودن نان شب راحت به سر برده است (صحیح است) با این ضرر ۵۰ میلیون تومان صد هزار تن به قیمت فعلی می‌خرند سی میلیون تومان و اگر حالا از این دویست هزار تنی که آقای وزیر دارایی فرمودند بیشتر احتیاج نداریم اگر صد هزار تن آن را به مردم مجانی می‌دادند تازه ضررش سی میلیون تومان می‌شد با آن قیمتی که خریدند و با آن قیمتی که به مردم داده‌اند در عین حال مجانی هم نبوده و برای این کشور پنجاه میلیون تومان ضرر بوده است (مکی - پنجاه میلیون تومان هم سوءاستفاده کرده‌اند) چون وقت زیادی ممکن است برای مخالفت نباشد و به عقیده بنده امسال که گندم از خارج خریده‌اند اگر چنانچه صد هزار تن از خارج خریداری بکنند وقتی که صد هزار تن از خارج خریداری شد و این مالیاتی که چهار برابر گرفته می‌شود اگر به عقیده بنده مردم را آزاد بکنند به همان قیمتی که از خارج خریداری می‌کنند برای خرده‌مالکین و زارعین همان قیمتی را که به بیگانه بارز می‌دهند همان قیمت را به مردم واگذار بکنند و اگر ملت ایران از یک طرف که پنجاه میلیون تومان ضرر میدهد بدون استفاده نامعلوم لااقل اطمینان هست که این پول به جیب ملت ایران رفته است ولی از یک طرف ما پنجاه میلیون تومان برای این کشور ضرر می‌دهیم و از طرفی نان این مردم تأمین نشده است و از طرفی هم به جز این که مردم در تحت فشار قرار بگیرند نتیجه دیگری از این کار نبرده‌ایم (مکی - پنجاه میلیون تومان هم رشوه می‌گیرند) حالا این که وزارت دارایی می‌تواند علاوه بر مالیات مقرره تا میزان سه برابر گندم و یک برابر جو مالیاتی مازاد مالکین مطالبه و قیمت آن را مطابق نرخ رسمی پرداخت نماید و نیز وزارت دارایی می‌تواند استثنائاً در سال ۱۳۲۸ در نقاط حاصلخیز کشور که محصول خوب باشد میزان مازاد را تا ۵ برابر گندم و سه برابر جو مالیاتی ترقی داده و قیمت آن را به نرخ رسمی پرداخت نماید این به عقیده بنده تا یک اندازه‌ای صحیح است و مطلب روشن شده و تکلیفش معلوم است ولی آقایان می‌دانند که این کلمه به کار بردن تا پنج برابر گندم و سه برابر جو در نقاط حاصلخیز این ایجاد چه مشکلاتی در خارج خواهد شد (صحیح است) برای این که این صرفاً به عقیده بنده فقط برای هر نظری که داشته باشند اینجا به جز این که مأمور غله و نان و آن کسانی که باید غله بدهند فقط روی گرفتن مبلغ رشوه (صحیح است) صرف وقت بشود نتیجه دیگری برای این کشور نخواهد داشت (صحیح است) اولاً باید معلوم بشود که آن نقاط حاصلخیز کجا است تا مردم تکلیفشان روشن باشد و از طرفی میزان تا پنج برابر گندم و سه برابر جو در مقابل آن چهار برابر این به عقیده بنده یک اقدام خیلی شدید است و برای حیف
و میل کردن غله و تولید هرج و مرج به جز این نتیجه‌ای عاید نمی‌شود و حالا نتیجه‌اش چه می‌شود بنده اطلاعی ندارم از طرفی در اینجا نوشته است سهم زارع از پرداخت مازاد معاف و خرده‌مالکین هم که بهره مالکانه آنها از یک هزار کیلو متجاوز نخواهد بود از پرداخت مازاد معاف می‌باشند، عمده مطلب در این جا است ولی میزان تا پنج برابرگندم و سه برابر جو هم البته شاید به ضرر مالکین باشد ولی روی اصل این که آنها البته با هم خواهند ساخت نتیجه‌ای گرفته نمی‌شود ولی در این قسمت که عرض کردم به ضرر خرده‌مالکین تمام می‌شود که غله را بیایند از خرده‌مالکین تأمین کنند (صحیح است) اگر یک کسی که در امور این کشور وارد نباشد این جور نظر داده باشد بنده از او گله‌ای ندارم ولی یک کسی که از اوضاع زارع و خرده‌مالکین اطلاع کامل دارد و میداند که زارع تقریباً در حدود شش الی ده خروار محصول سالیانه برمی‌دارد و خرده‌مالکین که او زراعت می‌کند و منتها پنج الی پانزده خروار بیشتر عایدات ندارد تفاوتش این است که زارع در زمین مرغوب ارباب زراعت می‌کند و خرده‌مالک به همان زمینی که دارد قناعت می‌کند بنابراین بیشتر از اینها که عرض کردم عاید او نخواهد شد بنابراین وقتی که شما سهم زارع را معاف بکنید و خرده‌مالکین را که از ۵ الی پانزده خروار بیشتر عایدی نخواهد داشت از طرفی هر گاه نقاط حاصلخیز باشد باید هشت برابر هم بدهند در صورتی که ممکن است عایدی هم نداشته باشند بنابراین بایستی آن وقت تمام غله خودش را تحویل اداره غله بدهد و دست زن و بچه‌اش را بگیرد و از آنجا خارج بشود (صحیح است) این است نتیجه‌ای که برای خرده‌مالکین گرفته می‌شود به جز این چیز دیگری عاید او نخواهد شد (صحیح است) در کشورهای دیگر جدیت و کوشش می‌کنند که حتی‌الامکان طبقه خرده‌مالک روز به روز تقویت شود و وضعیت مالی آنها بهتر بشود ولی ما اینجا می‌خواهیم با این قانونی که از مجلس شورای ملی بگذرانیم و در سال گذشته هم ضرر بزرگی به خرده‌مالکین وارد شد ما می‌خواهیم این خرده‌مالک از نظر سیاست و مصلحت کشور مورد تقویت واقع بشود در صورتی که ما می‌خواهیم با این قانون آنها را از بین ببریم (صحیح است) سهم زارع را شما معاف می‌کنید آن وقت آن خورده‌مالکی که خودش زراعت می‌کند آن را باید بدهد یک خرده‌مالکی هست که در شهرها زندگی می‌کند و سهم خودش را میدهد در اینجا اگر چند خروار هم عایدش می‌شود بنده هم موافق هستم که از آن خرده‌مالک چون خودش زراعت نمی‌کند از آن گرفته بشود اعم از این که هزار کیلو عایدش بشود یا دو هزار کیلو اما خرده‌مالکی که خودش زراعت می‌کند و بیش از ده الی پانزده خروار محصول پارچه‌ای هم به دستش نخواهد رسید این از کجا باید زندگانیش را تأمین بکند آن وقت این خرده‌مالک بیاید به ضرر خودش گندم به شما بدهد که وضع نان شهرها را تأمین بکنید (حائری‌زاده - نه تمام شهرها بعضی شهرها) از نقطه‌نظر عدالت بنده از جنابعالی استدعا می‌کنم به همان طریقی که در سال گذشته راجع به سه تن با این که عملی نشد ولی در عین حال بایستی این سهم خرده‌مالک باید از یک تن به سه تن تجاوز نکند که بنده پیشنهاد خواهم داد اما برای خرده‌مالکین که جنابعالی چند روز پیش از این بر علیه مالکین حرف زدید و امروز می‌بینم که این لایحه بر علیه خرده‌مالکین تنظیم شده است شاید هم از طرفی به نفع خرده‌مالکین باشد باز هم بنده عرض می‌کنم که فقط یک وسیله در این کشور هست و آن این است که صد هزار تن شما از خارج گندم خریداری بکنید و این چهار برابر را هم از مردم بگیرید و بقیه را به قیمت آزاد تعیین کنید و آن پولی که شما به بیگانگان خواهید داد آن پول را به خرده‌مالکین بدهید از طرفی زندگی آنها هم تأمین خواهد شد و این ضرر ایران هم تا اندازه تشخیص و تعیین خواهد شد ولی با این وضع نه ضرر معلوم است و نه نفع آن در صورتی که سالی ۵۰ میلیون تومان هم از این قسمت ما ضرر می‌دهیم دیگر بنده عرضی ندارم.
رئیس - آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی - گاهی اظهاراتی می‌شود که چون احصائیه در دست نیست ممکن است ایجاد یک سوءتفاهمی بشود مثلاً کلمه سی و پنج میلیون تومان ضرر سال ۲۷ راجع به کار غله گفته شد اگر در اطراف آن توضیح داده نشود شاید آقایان تصور کنند که ما سالی ۳۵ میلیون تومان ضرر می‌کنیم این طور نیست عرض کنم اداره غله چون مکلف است قیمت نان را در تمام مملکت ثابت نگه دارد و مملکت ما هم یک مملکتی نیست که از نقطه‌نظر محصول هر سال یکسان باشد (صحیح است) به این جهت از حیث این که نقاط حاصلخیز مملکت به طور کلی همیشه کجا است همان طور که در این لایحه پیش‌بینی شده است مشکل بوده و این اشکال موجب شده است که برای این که نان این مملکت را اداره غله تأمین بکند و به نرخ ثابتی نگه دارد خود آقایان رحیمیان می‌دانند معمولاً خراسان یکی از نقاط حاصلخیز مملکت است ولی سال‌هایی بوده است که برای خراسان گندم از کرمانشاه خریداری و فرستاده شده است پس به طور کل نمی‌شود گفت خراسان حاصلخیز است آذربایجان معمولاً از نقاطی است که حاصلخیز است ولی سال‌هایی هم بوده است که از نقاط دیگر گندم برای آنجا فرستاده شده البته اصفهان یک قسم محصول دارد جاهای دیگر هست که یک قسم محصول دارد یزد و کرمان کسر دارند نقاطی هست که به طور متوسط از ده سال می‌شود گفت نه سال حاصلخیز است مثل کرمانشاه و همدان و یک سال کسر دارد در این صورت این که آقایان می‌فرمایند اداره غله کسر دارد باید توجه بفرمایند الان آقایان وکلای کرمانشاه و کردستان می‌دانند که گندم را ما تنی ۲۹۰ تومان می‌خریم در تهران به نانوا می‌فروشیم تنی ۲۲۰ تومان، این موضوع را از نانواهای تهران تحقیق بفرمایید کرایه‌ای می‌گیرند از کرمانشاه به تهران از قرار هر تن کیلومتری دو قران و خرده‌ای این تفاوت یعنی ضررش را بالاخره باید از کجا داد این تفاوت را اداره غله خواهد داد اما این که می‌فرمایند ۵۰ میلیون تومان این اشتباهی است که آقایان می‌کنند به قانون دو دوازدهم بودجه توجه بفرمایید در هر سالی که مجلس بوده است ضرر غله را در بودجه منظور کرده‌اند و در بعد از سال ۱۳۲۵ که مجلس فترت بوده است این مبلغی که ضرر اداره غله بوده در هر سالی بیشتر از هشت نه میلیون منتها یازده میلیون تومان بوده است (رحیمیان - سال گذشته ۳۵ میلیون تومان بوده است) توجه بفرمایید این بحساب نرفته در عرض این سه سال و در قانون دو دوازدهم هم درباره اداره غله تصریح دارد سال ۱۳۲۵ و ۲۶ و ۲۷ اختیار داده است به دولت که ۳۵ میلیون تومان پس از این که بیلان اداره غله بسته شد به حساب قطعی بگذارند پس این ۳۵ میلیون تومان مال یک سال نبوده آن وقت شما می‌گویید ۱۵ میلیون تومان ضرر بودجه دارد ۵۰ میلیون تومان هم رشوه گرفته‌اند و این ارقام روی هم رفته ضرر اداره غله است دستگاه اداره غله یک دستگاه انتفاعی نیست یعنی غله را می‌خرد مخارج حمل غله را میدهد مخارج اداره غله را میدهد و جمعاً می‌گوید این قدر مخارج اداره غله است یعنی ده میلیون تومان ضرر دارد بنابراین مخارج اداری هم درد برای این که در بودجه مملکتی یکشاهی برای اداره غله منظور نشده پس این رقمی که ذکر شده این یک اداره غیر انتفاعی نیست مخارج خرید غله مخارج کرایه مخارج کارمند مخارج جمع‌آوری تمام اینها را رویش می‌کشد در خرید گندم تفاوت قیمت که به نانوا می‌فروشند تفاوت آن را حساب می‌کنند و می‌گویند این قدر اداره غله ضرر دارد با این ارقامی که توضیح دادم ممکن است جنابعالی تشریف بیاورید به وزارت دارایی و بنده تمام این حساب‌ها را برای شما می‌آورم ملاحظه بفرمایید که ۳۵ میلیون تومان برای یک سال ضرر ندارد برای ۳ سال ۱۳۲۵ و ۲۶ و ۲۷ است و صریحاً بنده عرض می‌کنم اما این که می‌فرمایید دولت به همان قیمتی که به بیگانه پول میدهد اینجا هم به مردم بدهد خیلی بنده ممنون می‌شوم که آقایان این را قبول بفرمایید و تصدیق بفرمایید الان گندم تنی ۱۷ لیره سیف خرمشهر وارد می‌شود گندم تنی ۲۲۰ تومان اجازه می‌فرمایید از مردم بخریم (بعضی از نمایندگان - خیر، خیر) بنده باید یک قسمتی را برای آقایان توضیح بدهم و صرفنظر از این که هر آدم عاقلی می‌خواهد احتیاجات یک سال خانه‌اش را تأمین کند ولی وقتی ندارد چه بکند بنده خیلی دلم می‌خواهد که سه خروار گندم یا برنج بخرم برای تا آخر سال بگذارم توی خانه‌ام و تا آخر سال راحت باشم ولی وقتی ندارم چه باید بکنم شب بشب نوکر بنده می‌رود نیم من برنج می‌خرد می‌خورم، صد هزار تنی که می‌فرمایید یا مخارج در حدود دو میلیون لیره می‌شود و باید دو میلیون لیره خرج کنیم اضافه بر آن ما یک چنین اجازه‌ای را نداریم که از بودجه جاری مملکت برداریم و صرف این کار بکنیم و تازه صد هزارش برای مصرف مملکت کم است ولی یک مشکل بزرگتری که آقا توجه ندارید و بنده مجبورم توضیح بدهم در کار هست آقایان متوجه هستند که بعد از جنگ خواربار عمومی دنیا تحت کنترل در آمد یعنی گندم و جو و قند و شکر را تحت کنترل در آورده‌اند برای چه؟ برای این که نگرانی جنگ همیشه در دنیا بوده است شاید هم نباشد دولت آمریکا و دولت انگلیس اکثر محصولاتی که مورد احتیاج آنها است برای مدت ۸ ماه دیگر در دسترس خود دارند و ذخیره کرده‌اند برای این که اگر روزی خدای نکرده جنگ شد و زمینه کسر باشد در
مضیقه نباشد یک کمیته خواربار جهانی تشکیل می‌شود مرکب از سی و چند دولت که دولت ایران هم در آن کمیته شرکت کرده و اگر دولت ایران شرکت نمی‌کرد به او اجازه نمی‌دادند که چهل هزار تن غله بخرد امروز روزی نیست که به آسانی بشود گندم بخریم باید آن کمیسیون نظارت خواربار جهانی اول تشخیص بدهد که مملکت ایران احتیاج دارد یا ندارد (باتمانقلیج - اساساً ما برای چه باید بخریم) وقتی که دید مملکت ایران محتاج گندم است به توسط نمایندگانی که دارد کما این که نسبت به ۴۰ هزار تن پارسال که دولت خواست آنها تصدیق کردند کسر مصرف ایران را تشخیص دادند بعد اجازه دادند که ایران می‌تواند این مقدار گندم بخرد حالا هم باید تصدیق کنند و به عقیده بنده هیچ مصلحت نیست که مملکت خودش گندم داشته باشد و ما عضو یک کمیته خواربار جهانی باشیم و نتوانیم تقاضای خود را با دلیل ثابت کنیم و گندم بخریم من یقین دارم اساساً تا این که تشخیص داده نشود که دولت ایران احتیاج به خواربار دارد هیچ مملکتی اجازه فروش گندم بایران نخواهد داد یعنی ما نمی‌توانیم بخریم هر قدر هم پول بدهیم پس این که گفته می‌شود می‌رویم صد هزار تن گندم از خارج می‌خریم و وارد مملکت می‌کنیم این کار ساده‌ای نیست آقایان باید توجه بفرمایند اما این که فرمودید مزاحمتی نسبت به مردم می‌شود بنده هم تصدیق می‌کنم این را از روز اول به آقایان گفتم بنده بالای هیچکس قسم نمی‌خورم و سعی و کوشش من این است تماس مأمورین دولت را با مردم کم بکنم (احسنت) خیلی خوشوقتم که یک رئیس غله‌ای داشتیم با نهایت تأسف آمدند از دست ما گرفتند (صحیح است) که بسیار مرد شریفی بود (صحیح است) و خودم اقرار کردم که شاید مأمورین بدی هم باشند و این را باید اعتراف بکنم که در موقعی که در خراسان بودم در خراسان بنده دیدم که اشخاصی که باید گندم بدهند نه تنها نمی‌گذاشتند گندم را تحویل بدهند بلکه سایرین را هم می‌گفتند که گندم ندهید ولی همان اشخاص حالا دست دراز کرده‌اند به دولت که آقا دارد قحطی می‌شود آقا از خرمشهر آرد بفرستید برای مشهد (رحیمیان - چرا تعقیب نکردید؟) پس این را باید در نظر داشت بنده این را صریحاً عرض می‌کنم روز اول که این لایحه مطرح شد عرض کردم که برای هر وزیر دارایی هر دولتی یکی از مصیبت‌ها اداره غله است اگر امروز اداره غله نباشد تصور می‌فرمایید که دولت ناراضی می‌شود؟! بسیار راحت می‌شود ولی دولت یک وظایفی دارد همین امروز عرض می‌کنم که اگر دولت در تهران که روزی ۲۵۰ تن گندم باید بدهد ندهد بنده اینرا صریحاً عرض می‌کنم که سه روز دیگر در تهران نان یک من ۶ تومان خواهد شد آیا آقایان مصلحت می‌دانید که یک عده مردمی که گندم ندارند یک قسمت‌هایی که همیشه در زحمت هستند ما گندم برای آنها نفرستیم برای این که اداره غله دخالت نکند و مردم هر کاری دلشان می‌خواهد بکنند این وظیفه دولت نیست؟ (صحیح است) دولت نمی‌تواند از این وظیفه صرفنظر کند یا اگر امروز مثل همه جای دنیا که عقیده بآزادی این قبیل اعمال دارند و معتقدند که دولت نباید در این کار مداخله کند الان به واسطه همین پیش آمد احتمالی جنگ در این کارها مداخله می‌کنند آقایان اطلاع دارند هنوز در انگلستان جیره‌بندی است بی‌جهت که این کار را نمی‌کنند آنها می‌دانند که مملکت و مردم خودشان را باید حفظ کنند برای یک روز مبادا اما این لایحه‌ای که از کمیسیون گذشته نظر آقایان هست که دولت یک پیشنهادی کرده که اگر وزارت دارایی یا دولت مورد اطمینان هست که انشاءالله هم خواهد بود اقلاً بتواند دستش باز باشد برای جمع‌آوری غله (کشاورز صدر - همان مقررات پارسال را تجدید کنید) ملاحظه بفرمایید ما این تشخیص را دادیم که این دولت یا هر دولت دیگری که مسئول این مملکت هست باید نان مردم را تأمین کند حساب کردیم ناچار در هر سال باید دویست هزار تن غله از خود مملکت دربیاورند پیشنهاد کردیم به این ترتیب با میزانی که پارسال پول می‌دادیم اجازه بدهید که دولت تعهد بگیرد و گندم جمع‌آوری کند این لایحه که در مجلس مطرح شد بعضی از آقایان پیشنهاد کردند و حتی در کمیسیون دارایی که خوب است همین طور که برای مالیات املاک مزروعی یک زمین‌های در نظر گرفته شده روی همان نظریه هم مازاد غله را از مالکین بگیرند چون این نظر آقایان با نهایت حسن نیت بود و تماس مأمورین با مردم هم کمتر بود خودم موافقت کردم (رحیمیان - این هشت برابرش تماس زیاد فراهم می‌کند) بعد وقتی که رفتیم حساب کردیم با آن اداره مسئولش گفت آقا روی این حسابی که کردید ما پنجاه هزار تن گندم در این مملکت می‌توانیم جمع‌آوری کنیم روز اول شهریور ماه هم خواهید دید ما یک انبار خالی در مقابل مصرف گندم خواهیم داشت به همین جهت من آمدم تقاضا کردم همین اختیار سابق دولت تمدید شود و یک لایحه‌ای برای آن تقدیم شد ولی آقایان موافق بودند که برود در کمیسیون روی آن شور بشود دولت هم موافقت کرد چندین جلسه این موضوع در کمیسیون مطرح شد رئیس اداره غله آمد اندازه غله معین شد بالاخره از نتیجه‌ای که حساب کردند آنجا و نتیجه‌ای است که در کمیسیون دارایی مجلس به عمل آمده است اما در این که این نقاط حاصلخیز کجا باشد در کمیسیون هم توضیح دادم و حالا من حضور آقایان عرض می‌کنم تشخیص این که نقاط حاصلخیز کجا است این کار مشکل است آقایان زارعی هستید ملاک هستید اطلاع دارید مادامی که گندم درو نشده نمی‌شود گفت که یک منطقه مملکت حاصلخیز است یا نه چون در همان حوزه‌های جنابعالی در همان موقعی که مجبور هستند گندم را درو کنند در روز آخر یک آفاتی ممکن است بیاید و آن را از بین ببرد چه بسا ممکن است که آن قدر باران آمده است که زنگ زده و این از نقاط حاصلخیز خارج شده است (صحیح است) پس اگر ما بخواهیم بگوییم که همدان از نقاط حاصلخیز است خدای ناکرده ممکن است تا روز برداشت محصول صدمه‌ای وارد شود و بدون جهت ما گفته‌ایم نقاط حاصلخیز ضمناً دیروز یکی از آقایان به من یک پیشنهادی داد و گفت جزو پیشنهادات می‌خواهم بدهم من گفتم موافقم به همین جهت که اختیارات مأمورین کمتر باشد پیشنهاد کردیم که نقاط حاصلخیز به تشخیص کمیسیونی در محل مرکب از فرماندار یا استاندار رئیس مالیه، رئیس عدلیه یا رئیس کشاورزی دو نفر معتمد محلی تعیین شود اگر همچون چیزی باشد بنده قطع دارم که گندم برای مملکت جمع‌آوری می‌شود (رحیمیان - همین را قبول کنید بنده هم قبول می‌کنم) به این جهت این پیشنهادی که یکی از آقایان در نظر داشت بکند بنده الان عرض می‌کنم موافقم برای این که اشکال آقا هم رفع می‌شود برای نقاط حاصلخیز آن وقت حتماً هم ما ننوشتیم که پنج برابر این بسته به اهمیت محل است ما نوشتیم تا ۵ برابر برای این که دستمان باز باشد شاید آن کمیسیون گفت که اینجا چهار برابر باشد ما هم مسئول حفظ انتظام و نان مملکت هستیم نان از آن قسمت‌هایی است که در وضعیت عمومی مردم خیلی مؤثر است اگر نان مردم را در دسترس آنها نگذاریم در تمام کشور صورت خوبی پیدا نخواهد کرد این مقدمه را باید بنده عرض کنم که در سابق که در وزارت مالیه بودم اداره غله تحت نظر ما بود یک وقتی گندم را از یک نقطه‌ای به نقطه دیگر مثلاً از کرمانشاه به خراسان بردیم حساب کردیم دیدیم ضرر می‌کند پیشنهادی به اعلیحضرت فقید کردیم که در تمام مملکت نان یک شاهی گران شود ایشان قبول نکردند خیلی هم متغیر شدند و گفتند که در تمام مملکت اگر نان گران بشود همه چیز بالا می‌رود دولت باید ضرر بدهد و این اداره برای انتفاع نیست این سابقه در اداره غله هم هست خود بنده آن وقت می‌دانستم و حال هم بر طبق آن عمل خواهد شد بنابراین لایحه با این طریق که تهیه شده است من خیال می‌کنم مورد ایراد نیست و این خیلی بهتر از آن نظری است که سابق دولت داشته است با آن وضعیت که از اشخاص تعهد بگیرد و این تعهد را اجرا بکند و اگر کسی نداد او را حبس بکنند توقیف بکنند زجرش بدهند این یک وضع خوبی نیست و یک اختیارات وسیعی می‌خواهد که خود من هم مصلحت نمی‌دانم برای این که اطمینان به کارمندان دولت ندارم (صحیح است) اما وزارت دارایی و خرده‌مالکین (رحیمیان - عمده اینجا است) بنده عرض کردم خرده‌مالک در ایران بنده که ملک ندارم در ایران املاکی که هست اکثر املاک این مملکت خرده‌مالک است (صحیح است) اگر ما بخواهیم بگوییم خرده‌مالک هم معاف است که هیچ چیز نداریم منتها ما حساب کردیم که برای خرده‌مالک یک حدی قائل بشویم که از این حد اگر بیشتر داشت از او گرفته شود آقایان توجه بفرمایید به آن خرده‌مالکی که سه خروار ۵ خروار ده خروار گندم دارد با آن کسی که هزار خروار دارد به هر دو می‌گویند خرده‌مالک برای این که اصلاح شده است که اگر ده شش دانگی مال یک کسی شد می‌گویند مالک کل و اگر این ده شش دانگی سه دانگش مال این باشد یا دو تا سه دانگی مال این باشد می‌گویند خرده‌مالک است و بعد هم ما حساب کردیم و دیدیم که روی مقدار املاکی که در ایران هست و خرده‌مالکین هم جزء آنها است اگر مقداری که خرده‌مالکین آن را دارند کسر بشود چون گندم ما کسر می‌آید ناچاریم از خارج بخریم و آن وقت خریدن از خارج هم آن مضار را دارد و آن مشکلات را دارد پارسال ما یک کسری داشتیم و کسر ما هم کاملاً مسلم شده بود که توانستیم بخریم ولی حالا خریدن گندم از خارج خیلی مشکل است به این جهت بنده خیال می‌کنم با این ترتیبی که پیشنهاد شده و من قبول کردم و با این توضیحاتی که دادم خیال می‌کنم که اگر آقایان توجه
بفرمایند مخصوصاً در این موقعی که در گرمسیرات گندم به دست آمده است شاید کمکی خواهد بود به جمع‌آوری غله (احسنت - احسنت)
رئیس - آقای ابوالقاسم امینی پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده‌اند که قرائت می‌شود.
رئیس - آقای امینی.
ابوالقاسم امینی - بنده چون می‌بینم مخالفی هست توضیح می‌دهم و الا احتیاجی به توضیح ندارد. این مطلب از دو جهت ضروری است که حل بشود یکی این که محصول به دست آمده و وزارت دارایی باید جمع‌آوری بکند و دیگر این که این قانون در کمیسیون دارایی مطرح شود و آقایان وزرا همه آمدند و این بحث‌ها را شنیدند و توضیحاتی هم دادند که آقایان هم مسبوق شدند و قانع شدند.
رئیس - آقای فولادوند (کشاورز صدر - آقای رئیس بنده که قبلاً مخالفت کرده بودم) قبلاً که نمی‌شود مخالفت کرد و اجازه را نمی‌شود کتبی گرفت باید وقتی پیشنهاد شد اجازه گرفت.
فولادوند - اگر منظور این باشد که کسی بیاید اینجا صحبت کند بنده نوبتم را به شما می‌دهم و اگر منظور رعایت مالکین باشد که فرق نمی‌کند یا بنده صحبت کنم یا جنابعالی عرض می‌کنم که چند موضوع را در این لایحه بنده ایراد دارم و معتقدم که این میزان مذاکره در مجلس کافی نیست. اول این که مجلس در یک ماه پیش رأی داد شأن مجلس اقتضا می‌کند وقتی که یک رأیی داد و متوجه شد که هنوز عملی نشده که معلوم بشود که این کار غلط بوده رأی خودش را خراب نکند (صحیح است) اقلاً صد و سی و شش نفر وکیل به میزان یک قاضی صلح که حکم میدهد و حکمش تا عیبش معلوم نشود این را خراب نمی‌کند و نمی‌شکند وکلای مجلس هم روی رأیشان بمانند. ما آقا ملاحظه کردیم از روزی که اداره غله در این مملکت تأسیس شده است مردم در عذاب و آتش هستند (صحیح است) مأمورین نادرست اداره غله مردم را به جان آورده‌اند (صحیح است) شهرها همیشه نان نداشته‌اند بنده الان قوانینی هست که نشان آقایان می‌دهم و اقعاً متأسفم که چرا توجه نمی‌کنند. ما قانون در این مملکت داریم که برای قاچاق تا اعدام مجازات دارد هر دفعه وزارت مالیه لایحه‌ای می‌آورد که در سرحدات زود گندم می‌رسد و اگر این قانون را نگذارید تمام گندم ایران از مملکت خارج می‌شود بنده الان قانون اینجا ارائه می‌دهم خدمت آقایان که ما قانون برای قاچاق داریم قانون برای بدبده داریم برای بدحساب داریم این چه معنی دارد آقا؟ موضوع دیگر این است که ملاحظه کنید در تمام امور دولت این طوری است شهرداری اسفالت خیابان را به مزایده می‌گذارد می‌نویسد که آقا بایستی که حداقل پیشنهادی متری ۵ تومان باشد پنج هزار تومان هم به صندوق ودیعه بدهید فلان عمل را هم بکند سابقه هم داشته باشد آن وقت آخرش می‌نویسد شهرداری در رد و قبول پیشنهادات مختار است چرا دیگر مختار است آقا اینجا این می‌تواند پدر مردم را در بیاورد شما رأی دادید که وزارت مالیه بتواند سه برابر بگیرد الان بگویید ۵ برابر ده برابر بگیرد دیگر دو تا اینجا عیب در این ماده پیشنهادی گذاشته شده یکی نقاط حاصلخیز یکی می‌تواند تا ۵ برابر بگیرد یک مأمور وارد می‌شود در یک ده بدبخت بیچاره می‌گوید آقا من از این می‌تواند می‌خواهم استفاده کنم و از شما ۵ برابر بگیرم و تا یک مبلغ کثیری از آن خرده‌مالکین نگیرد دست از سر آنها برنمی‌دارد (صحیح است) آقایان چرا در تهران الان یک میلیون نفر جمعیت هست؟ به خدا در ولایات مردم به ستوه آمده‌اند چهار نفر توی این مملکت دو هزار تا پنج هزار خروار گندم دارند بقیه که ندارند بقیه همه فقیر همه خرده‌مالک همه بیچاره‌اند والله بچه‌هایشان ستر عورت ندارند هر چیزی پیدا می‌کنند مأمور دولت بالا سر اینها است اگر مملکت ایران منحصر است به تهران ما حرفی نداریم به خدا دو سال سه سال دیگر شما باید گندم از آمریکای جنوبی وارد کنید الان هم که مشغول هستید این کلمه حاصلخیز را از اینجا حذف کنید بنده مخالفم با کفایت مذاکرات یکی از جهت این می‌تواند و یکی از جهت این موضوعی که اداره غله نقاط حاصلخیز را تشخیص میدهد و چند تذکری دارم پیشنهاد اصلاحی هم کرده‌ام بنده عرض می‌کنم وزارت دارایی باید این مأمورین بدعمل و بدسابقه‌اش را دیگر به جان مردم نیندازد آقا یک عده مأمور وزارت مالیه و اداره غله راه این عایدی را گرفته‌اند و هر سال به این گونه مأموریت‌ها می‌روند بنده از جناب آقای وزیر مالیه استدعا می‌کنم از این صاحب‌منصبان درستکار و باشرف مانند آقای اشتری مانند مأمورین باشرف دیگر مانند آن ایمانی که در کرمان انجام وظیفه می‌کند آنها را بفرستد بازرسی چرا هر روز این مأمورین نادرست و دزد می‌روند سر مردم (مکی -اشتری منتظر خدمت است) و خلاصه بنده عرضم این است که این می‌تواند بایستی برداشته شود و خرده‌مالکین را هم بایستی که رعایت بکنند و بنده از جناب آقای امیر تیمور با نهایت ارادتی که دارم به ایشان تعجب می‌کنم چرا یک رأیی را که ما بیست روز پیش دادیم ایشان موافقت کردند عوض بشود.
رئیس - نسبت بپیشنهاد آقای امینی راجع به کفایت مذاکرات رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) مورد توجه واقع نشد. الان هفت دقیقه دیگر به وقت مانده چون یک ربع تنفس بوده هفت دقیقه دیگر وقت داریم بفرمایید آقای اردلان.
اردلان - بنده خواستم به مقام ریاست عرض کنم که این ساعت مجلس حداقلش سه ساعت است و الا اگر موضوع مهمی باشد می‌توانم تا چند ساعت هم بنشینم و مذاکرات خودمان را تمام کنیم ولی حالا هیچ کس گوش نمی‌دهد.
رئیس - شما صحبتتان را بکنید آقایان هم گوش می‌دهند.
اردلان - ... بنده موافق با این لایحه هستم و از جناب آقای گلشاییان وزیر دارایی شخصاً تشکر می‌کنم که این قانون زمان جنگ را جانشینش یک چنین لایحه تقدیم مجلس نموده‌اند آقایان ببینند که چه بوده و حالا چه دارد می‌شود در قانون سابق که دولت سابق آورد و از مجلس گذراند حق حبس و تبعید و توقیف و همه چیز را برای مأمورین دولت قائل شده بودند و جناب آقای وزیر دارایی موافقت فرمودند که همان میزان غله‌ای که مورد احتیاج دولت است ما جمع‌آوری می‌کنیم بدون این که در حقیقت تماس زیادی با مردم این کشور داشته باشند اما بنده خواستم این را عرض کنم که بعضی از آقایان در مجلس مثل این که عنوان فرمودند که اداره غله در مملکت لازم نباشد بنده بکلی عقیده‌ام مخالف این است و آن روزی هم که اداره غله در مملکت ما تأسیس شد به منظور کمک برای کشاورزان کشور بود زیرا گندم خودشان را در بازار عرضه می‌کردند و خریداری نداشت دولت آمد این اداره را به وجود آورد که کشاورزان ایران که تمام سال زحمت می‌کشند و در موقع خرمن محصول خودشان را عرضه می‌کنند یک اشخاصی از آنها به قیمت بخس می‌خرند و بعد به خود آنها به قیمت گران‌تری می‌فروشند و اداره غله وجودش از این حیث مفید است که هر سال قیمت غله را تعیین می‌کند و زارعین می‌توانند مطمئن باشند محصولی که به دست می‌آورند دولت به یک قیمتی از آنها خریداری می‌کند بنابراین وجود اداره غله اصلاً برای مملکت مفید است منتهایش راجع به قیمت گندم همیشه بحث هست که دولت به چه نرخی بخرد این یک موضوع علیحده است و ما در کمیسیون قوانین دارایی نشستیم این موضوع را با کمال دقت مطالعه کردیم و گفتیم که جزو جمع مالیاتی که از روی آن ماخذ جمع‌آوری غله پایه‌اش گذاشته شده در سال ۴۷ هزار تن گندم و بیست هزار تن جو دارد و فرض ما این بود که گفتیم یک برابر جو و چهار برابر گندم بگیریم چهار ضرب در چهل و هفت هزار تن می‌شود ۱۸۸ هزاران گندم و بیست هزار تن جو و وقتی که یک مدتی این طور عمل شد تمام مؤدیان مالیاتی متوجه می‌شوند که تا آن میزانی که مالیات باید بپردازند چقدر هم تعهد غله باید بدهند بنابراین موقع جمع‌آوری غله از حوادثی که این چند سال اخیر بوده و موجب شکایت عموم مردم ایران شده بکلی تغییر می‌کند و به وضع ثابت درمی‌آید و دیگر یک هیئتی به نام کمیسیون تشخیص در شهرستانها نمی‌رود و مزاحم مردم هم نمی‌شود که میزان مازاد غله‌اش چقدر است و این را زیاد بکنند یا کم بکنند بلکه به یک وضع ثابتی این قضیه تشخیص شده و تعیین می‌شود هر کس از هر دهی که دارد فرض بفرمایید که ده خروار جزو جمع مالیاتی دارد میداند که سی خروار هم باید تعهد غله بدهد بنابراین می‌آید به اداره دارایی چهل خروار تحویل میدهد سی خروار را پولش را می‌گیرد و ده خروار هم بابت مالیات میدهد بنابراین هیچ گونه نگرانی از این حیث وارد نیست بلکه بعکس کلیه آن نگرانی‌هایی که سابق بود که به موجب قانون زمان جنگ برای جمع‌آوری غله دولت اقدام می‌کرد بکلی از بین رفته و یک وضع ثابتی پیدا کرده این از بهترین لوایحی است که ما می‌توانیم به آن رأی بدهیم بعضی از آقایان نمایندگان من‌جمله جناب آقای سلطان‌العلمای بروجردی به بنده یک یادداشتی مرقوم فرمودند که نواقصی در این قانون به نظرشان رسیده است که یک قسمت عمده اش را جناب آقای وزیر دارایی خودشان رفع فرمودند ولی اینجا نوشته شده است که باید مازاد غله را تحویل اداره دارایی بدهند ولی ایشان فرمودند که ممکن است که این محل‌ها دور باشد مثلاً از کردستان باید ببرند به کرمانشاه بدهند این
ظلم است بنده عرض کردم که در کمیسیون قوانین دارایی مذاکره کردیم و در آیین‌نامه هم پیش‌بینی کردیم که از حدود بخش نباید تجاوز بکند در هر بخشی دولت باید یک انبار غله‌ای به وجود بیاورد.
۸ - ۹ - اسامی اعضای منتخب از شعب برای شرکت در کمیسیون دادگستری - موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - تأمل بفرمایید آقای اردلان عده کافی نیست وقت هم گذشته است خسته شده‌اند و مجلس را از اکثریت انداخته‌اند (دکتر بقایی - وقت گذشته است) آقایان تأمل بفرمایید الان اکثریت حاصل است و چون وقت گذشته است مجلس را ختم می‌کنیم روز پنجشنبه به واسطه عید مبعث تعطیل است مجلس روز یکشنبه دنباله همین قانون مازاد غله است و بعد هم آقای نخست وزیر تقاضا کرده‌اند که قانون کار هم جزء دستور مجلس قرار گیرد شش نفر از شعب انخاب شده‌اند برای کمیسیون دادگستری قرائت می‌شود که آقایان شرکت کنند در این کمیسیون. آقای دکتر امینی از شعبه اول آقای نورالدین امامی از شعبه دوم آقای دکتر متین دفتری از شعبه سوم آقای مهدی ارباب از شعبه چهارم آقای مامقانی از شعبه پنجم آقای دکتر بقایی از شعبه ششم آقایان باید شرکت بکنند در کمیسیون دادگستری در جلسه آینده مطابق نظامنامه مصوبه دو نفر منشی هم انتخاب خواهد شد.
(مجلس سه ربع بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
شماره ۵۸۵/ د روز و دستور جلسه آینده ۴ - ۳ - ۱۳۲۸
نظر به ماده ۹۲ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی روز و ساعت تشکیل جلسه آتیه و دستور آن برای درج در روزنامه رسمی ذیلاً تنظیم و ایفا می‌گردد:
روز تشکیل جلسه آینده - یکشنبه هفتم خرداد ماه ۱۳۲۸
ساعت تشکیل جلسه - دو ساعت و سه ربع قبل از ظهر
دستور جلسه:
۱. بقیه شور در لایحه جمع‌آوری مازاد غله.
۲. لایحه راجع به مقررات هواپیمایی کشور.
۳. لایحه قانونی آموزش و پرورش مجانی و اجباری.
۴. قانون اصلاح قانون تأسیس دانشگاه.
۵. قانون معافیت ماشین‌های کشاورزی از عوارض گمرکی.
۶. قانون مالیات‌ها.
و انتخاب دو نفر منشی هیئت محترم رئیسه.
اداره دفتر مجلس شورای ملی.