مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ بهمن ۱۳۳۳ نشست ۸۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه ۸۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه سوم بهمن ماه ۱۳۳۳
فهرست مطالب:
۱- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای ارباب
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر امیر نیرومند. مهندس شاهرخشاهی. خلعتبری
۳- تصویب صورت‌مجلس
۴- تقدیم دو فقره سؤال به وسیله آقایان شوشتری و دکترجزایری
۵- قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع به اتوبوسرانی شهرتهران
۶- بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۳ مجلس شورای ملی
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
۸- تقاضای آقای وزیر دارایی راجع به در دستور گذراندن لایحه اعتبار از انگلستان و آمریکا
۹- قرائت طرح دوفوری پیشنهادی راجع به افزایش سرمایه بانک‌های کشاورزی و ساختمانی
۱۰- قرائت طرح سه فوری پیشنهادی جهت انتخاب کمیسیونی برای تجدید نظر در آئین‌نامه داخلی مجلس
۱۱- قرائت پیشنهاد جمعی از آقایان نمایندگان جهت طرح گزارش راجع به لغو انحصار تجارت
۱۲- تعیین موقع و دستورجلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر به ریاست جناب آقای رضاحکمت تشکیل گردید
رئیس- صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: حشمتی. امیدسالار، شادلو. سعیدی. سلطانی. نقابت. بیات ماکوعلم. تفضلی. محمودی. اورنک
غائبین بی‌اجازه- آقایان: اریه. سرمد، مشایخی، کی‌نژاد
دیرآمدگان و زودرفتگان با جازه- آقایان: اسکندری. امیرتیمور کلالی. عرب‌شیبانی. مصطفی ذوالفقاری. قوامی. جلیلوند. دولت آبادی. دکترسیدامامی. سنندجی. کریمی. مهندس ظفر. استخر. امیراحتشامی. ارباب. عبدالحمید بختیار. سالاربهزادی. مسعودی. خاکباز. نراقی. موسوی. درخشش
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه- آقایان: بزرگ ابراهیمی. اخوان. صراف‌زاده دکترحمزوی
رئیس- صورت‌مجلس: واسطه نقصی که در چاپخانه پیش آمده منشتر نشده البته بعد منتشر می‌شود
۱- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مهدی ارباب
رئیس- آقای ارباب
مهدی ارباب- سؤالی است از دولت راجع به صید ماهی به وسیله کشتی که در بندرعباس می‌شود تقدیم می‌کنم
رئیس- همیشه گفته شده وقتی وارد دستور شدیم سؤالات را بدهید
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر امیر نیرومند مهندس شاهرخشاهی- خلعتبری
رئیس- سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند آقای دکتر نیرومند
دکتر امیر نیرومند- چون صبح اول وقت و اول کار است لازم است که از دوست عزیزم آقای شوشتری تقلید کرده عرض کنم بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم (شوشتری- انشاءالله موفق باشید) در این چند هفته اخیرجسته و گریخته مغرضین و مخالفین از ضعف دولت شایعاتی در جامعه انتشار می‌دهند که تماماً کذب و خالی ازحقیقت است و خالی از حقیقت است (یک نفر از نمایندگان- کاملاً صحیح است و خالی از حقیقت نیست) و دولت با کمال قدرت مسلط بر اوضاع است (حمیدیه- صحیح است) ۱۷ ماه از زمامداری تیمسار سپهبد زاهدی می‌گذرد و همه در نظر داریم که وضعیت مملکت در چه حالی بود ناامنی هرج و مرج تشنج اغتشاش بی‌پولی و بی‌اعتباری و حیات سیاسی مملکت در خطر و با کمال سرعت در سراشیبی سقوط بود به تفضل الهی و با اراده مدبرانه شاهنشاه محبوب و با فداکاری فرزند رشید ایران تیمسار سپهبد زاهدی نخست‌وزیر و با همت مردم غیور و ارتش دلیر ایران مملکت از پرتگاه زوال و نیستی نجات یافت (شوشتری- صحیح است) و وارد یک حیات نوین گردید اما با همان وضعی که عرض کردم ناامنی بی‌پولی خزانه تهی بدبینی همسایگان و دول بزرگ و بی‌اعتباری در خارج تحریکات و ضدیت‌های خائنین داخلی با این وضع دولت شروع به فعالیت کرد (حمیدیه- صحیح است) و بحمدالله در قدم اول امنیت و آسایش عمومی برقرار گردید و به تدریج وضعیت اقتصادی روبراه و اعتبارات سیاسی تجدید گردید مسئله مشکل نفت بعد از آن همه صدمات و خسارات حل شد اعتبارات مالی و سیاسی فراهم و تثبیت گردید و چرخ‌های زنگ‌زده دستگاه دولت براه افتاد تجدید روابط سیاسی با دولت انگلستان و تصفیه حساب‌ها و دوستی متقابل با دولت شوروی انجام شد تشکیلات حزب توده که مضر برای مملکت و مذهب و ملت بود از بین رفت و در خارج اعتبار و آبرویی پیدا کردیم که دولت بزرگ و دموکرات آمریکا دست دوستی به ما داد و از هیچگونه کمک‌های مالی مضایقه نکرد و با این چیزها دولت توانست در این چند ماهه حکومت خود بر مشکلات فائق شود در این مختصر وقت تا حدی کارهای اساسی داخلی مثل سدبندی راه‌سازی تأسیسات بهداشتی و فرهنگ و غیره به عمل آمده است (دکترجزایری- مخصوصاً وضع فرهنگ؟) به نظر بنده کمال بی‌انصافی است که بعضی از مغرضین و مخالفین شکایت و اظهار تا رضایتی از یک چنین دولت خدمتگذاری بنمایند باید تصدیق کرد که هنوز هم خیلی مشکلات در پیش است باید فرصت به دولت داد حالا که دست به یک کارهای اساسی زده است که پروژه‌های خوب خودش را به مورد عمل درآورد چنان که همه آقایان تصدیق دارند به فرد یا اجتماعی همیشه آقای نخست‌وزیر گفته‌اند باید شما کمک کنید (جعفر بهبهانی- شما از قول خودتان صحبت کنید) (داراب- اکثریت کاملاً موافقند) (دکتر جزایری- آقای داراب موافقت) (شوشتری- بگذراید حرف بزنند یعنی چه؟)
رئیس- ساکت باشید آقایان (داراب- جواز نمی‌دهند)
دکتر امیر نیرومند- لازم است با او کمک و همکاری و همفکری کرد تا بتوان به نتیجه مطلوبه رسید نه این‌که اشکال تراشی کرد و چوب لای چرخ‌های دولت گذارد بنده یقین دارم و باید عرض کنم که اقدام برای ضعیف کردن دولت به ضرر مملکت بلکه خیانت است (بهبهانی- هیچ همچو چیزی نیست) (رضایی- سقوطش حتماً به نفع مملکت است) تیمسارسپهبد زاهدی حق بزرگی بگردن این مملکت دارد (رضایی- مملکت بورشکستگی کشیده شده است)
رئیس- اینجا مکرر گفته‌ام بگذارید هرکس عقیده‌اش را اظهارکند (شوشتری- اینها نمی‌گذارند، طمعشان را کم کنند)
دکتر امیر نیرومند- به طور کلی تغییرسریع دولت‌ها عمر کافی داشته باشند تا بتوانند (جعفر بهبهانی- دزدی بیشتری بکنند و به دزدی خود ادامه بدهند) پروژه‌ها و برنامه‌های خوب خود را انجام بدهند مخصوصاً دولت خدمتگذار تیمسارسپهبد زاهدی که تمام وقت حاضر است با آقایان در تماس باشد و مشورت نماید اگر غیر از این باشد از دولت‌ها چه در زمان حاضر و بعدها روی چه دلخوشی و با چه تشویقی انتظار کار دارید که بیایند و خدمتگذاری بکنند عوض تشکر و امتنان بیاییم گله‌گذاری بکنیم این شایسته نیست (بهبهانی- کار بد نکنند) به خصوص این قسمت را امیدوارم که آقایان به دولت کمک کنند (شوشتری- صحیح است) مخصوصاً حالا هم که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به سلامتی در مسافرت را به خود هموار نموده‌اند برای شناساندن ایران تأثیر فوق‌العاده داشته و دارد که بعداؓ نتایج خوب آن روشن و آشکارا خواهد گردید (عبدالصاحب صفایی- صحیح است) ضمناً اجازه می‌خواهم چند کلمه راجع به قرضه هم عرض کنم چون در این باب خیلی صحبت شده و عقاید مختلف است بعضیها مخالفند با قرضه و بعضیها موافق و قرضه را به نفع مملکت و برای پیشترفت کارهای عمرانی و بهداشتی، سدبندی، راه‌سازی و غیره مفید می‌دانند البته ما اساساً سرمایه تحت‌الارضی پربرکتی داریم مثل معادن و غیره ولی برای استخراج آن پول لازم است که با استخراج این معادن اولاً کار تولید می‌شود در ثانی ثروت و پول مملکت زیاد می‌شود و قرضه هم استهلاک و پرداخت خواهد شد بنده در خاطر دارم خیلی جوان بودم مثلی بود که پیران ما می‌گفتند که اگر می‌خواهید به کسی مساعدت بکنید یک پول یکجا به او بدهید و به تدریج از او پس بگیرید و بالعکس اگر کسی را می‌خواهید بدبخت و بیچاره کنید به تدریج پول به او ندهید بعداً و یکجا مطالبه نمایید پس پولی را که یکجا ما می‌گیریم و خرج کارهای فوق‌الذکر می‌کنیم و با اقساط طویل‌المدت پس می‌دهیم برای ما تمامش نفع است نه ضرر و جای هیچگونه نگرانی نیست
رئیس- آقای مهندس شاهرخشاهی
مهندس شاهرخشاهی- از بدو شروع دوره هجدهم تقنینه همیشه سعی اینجاب بر این بوده است که حتی‌الامکان کمتر به ایراد نطق بپردازم زیرا هیچوقت این منظور را نداشته و ندارم که با نطق مستمر و غیرلازم برای خود عنوان و شهرتی پیدا کنم این افتخار بزرگی هم که در شرفیابی حضور برگزیدگان ملت در این دوره نصیبم شده است بر اثر فعالیتی است که با ایمان راسخ در موقع لزوم در ایام بسیار تاریک به هم ناچیز خود در راه حفظ موجودیت ایران و مقام شامخ سلطنت و قانون اساسی از خود بروز داده‌ام. دو یا سه مرتبه هم که به افتخار عرض مطالب خود مبادرت کرده‌ام منحصراً بر اثر کمال علاقه وطن‌پرستی اینجانب بوده است و هیچگونه غرض شخصی و حب و بغضی محرک بیاناتم در گذشته نبوده و فقط زمان است که صحت و سقم تشخیص اینجانب را در عرض بیاناتم روشن خواهدکرد. و به ساحت نمایندگان محترم مجلس شورای ملی قول شرف می‌دهم تا روزی که افتخار خدمتگذاری در این مجلس مقدس را داشته باشم هیچگونه غرض شخصی اینجانب را به پشت این تریبون نخواهد کشانید (شوشتری- انشاءالله) زیرا سوگندی که به کلام‌الله مجید در پشت همین تریبون یاد کرده‌ام برای من الزام‌آور است و خداوند متعال را همیشه حاضر و ناظر بیانات و افکارم دانسته و از هر چیزی که خلاف و جدان و مصالح مملکت باشد می‌پرهیزم. موضوعی که موجب شده است امروز به عرض مبارک نمایندگان محترم برسانم از اهم مسائل روز مملکتی است و حق این بود که یکی از نمایندگان محترم و معمر اقدام به بیان این مطلب می‌فرمودند زیرا مطلبی که می‌خواهم عرض کنم بدون شک متبادر به ذهن فرد فرد نمایندگان محترم می‌باشد و چنانچه جسارت ورزیده و در بیان موضوع امروز پیش قدم شده‌ام فقط برای این است که تصور می‌کنم تأخیر در عرض آن ممکن است معایبی برای آتیه به بارآورد برای اینجانب نه تنها موجب سپاسگذاری است بلکه مباهات است که شخصیت بسیار شریف و نجیبی بر کرسی ریاست مجلس شورای ملی تکیه زده است (نمایندگان- صحیح است) که بی‌نظری و مال‌اندیشی و تدبیر او ضامن بسیار بزرگی در حفظ آرامش محیط مجلس که قهراً در جلوگیری از تشنجات مملکتی مؤثر است می‌باشد (صحیح است) آن هم به خصوص در ایامی که رئیس معظم مملکت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به خیر و سلامتی در خارج از کشور سر می‌بردند (موسوی- بارک‌الله) و تا مادامی که این سفرکرده عزیز ملت ایران که هر کجا هست خدایا به سلامت دارش به آغوش گرم ملت خود که انتظار او را دارند باز نگشته است معتقدم حد اعلای آرامش باید در کشور برقرار باشد و در درجه اول وظیفه مجلس شورای ملی و فرد فرد نمایندگان محترم است که از بذل هرگونه مجاهدتی در حفظ آرامش و سکون و جلوگیری از کوچک‌ترین تشنجی خواه در محیط مجلس و خواه در خارج دریغ و مضایقه نفرمایند.
این عمل بهترین و بزرگترین و عالی‌ترین مظهر وفاداری ما به تاج و تخت سلطنت ایران که مظهر ملیت و استقلال کشور است می‌باشد و اثبات کامل وحدت نظر مردم ایران در مقابل دنیای خارج به شمار می‌رود و درچنین صورتی شاهنشاه محبوب ما موفق خواهند شد هم از تعطیلات خود بهره‌مند گردیده و هم با فراغ خاطر کامل‌تری به اندیشه‌های حکیمانه خویش برای طرح سعادت و رفاه آتیه ملت عزیز وفادارخود مبادرت فرمایند. (صحیح است) دریغ است که در چنین موقعی که ایمان راسخ ما حکم می‌کند همه با هم یک‌دل و یک زبان و با وحدت کلمه همفکری و همکاری داشته باشیم نغمه‌های ناموزونی ازروی بی‌تجربگی ساز شود چه ممکن است منجر به عواقب سویی از لحاظ حفظ آرامش و امنیت گردد به خصوص این‌که در این موقع علاوه بر مسافرت شخص اول مملکت مجلسین شورا و سنا با وضعی استثنایی در عمل قانونگذاری واقع شده‌اند که شاید کمتر در ادوار پارلمانی این مملکت سابقه داشته است امروز کمییسیون‌های مشترک مجلسین قائم‌مقام قوه مقننه برای تصویب لوایحی که در دوره هفدهم بر اثرقانون اختیارات وضع شده می‌باشند این خود بزرگترین مسئولیت‌های وجدانی ممکنه تاریخ را برای فردفرد نمایندگان محترم این دوره به وجود آورده است انجام نهایی این مسئولیت‌های خطیر به جز در سایه آرامش فکری و روحی کامل قوه مقننه و مجریه به صورت مطلوب که رضایت واقعی وجدان باطنی باشد میسر نبوده و نخواهد بود و الحق و الانصاف باید گفت که شیوخ محترم و سنا و نمایندگان برگزیده مردم در مجلس شورای ملی با حد کامل وظیفه‌شناسی به انجام این خدمت بزرگ استثنایی خود قیام فرموده‌اند انجام وظیفه خوب شروع شده است حسن ختام آن است که امروز مورد توجه و علاقه ملت از ما می‌باشد. اگر مسافرت رئیس معظم مملکت هم نبود طرح همین لوایح قانونی در کمیسیون‌های مشترک به خودی خود کافی بود که حد اعلای تلاش در عدم تشنج نه تنها در محیط مجلس بلکه در سراسرکشور به کار برده شود زیرا ممکن است که تشنجات کوچک محیط بر اثر عوامل مخرب که همیشه موجود بوده و خواهد بود مبدل به تعصب شود و چه بسا تعصبات ناچیز به جریان این امر استثنایی خدای نکرده لطمه بزند. من یقین دارم که رئیس محترم مجلس شورای ملی که مورد احترام عموم می‌باشند بیش از هر فردی مواظب این وضع استثنایی بوده و هستند همان طوری که به طور قطع و یقین حتم دارم که شخص نخست‌وزیر هم که مسئولیت کلی مملکتی را دارند کاملاً متوجه به تمام نکات دقیق بوده و نه تنها با تمام قوا از هرجریان نامطلوبی جلوگیری می‌کنند بلکه در این ایام هم از بروز هر عمل نابخردانه متأثر و متأسف می‌شوند. شایسته و زیبنده نیست اشخاصی که رئیس دولت آنها را در موقع خطیر دعوت به کارکرده است و از پرتو فداکاریها و شهامت او در انجام خدمات بزرگ ملی سهیم شده و برای خود کسب شهرت و افتخار داخلی و خارجی کرده‌اند برخلاف مروت و انصاف موجب تشنج گشته و نوازنده نغمه‌های ناموزون گردند به جز این‌که خود را در نظر واقع‌بینان و منتقدین اجتماع زبون و بیچاره و ابن‌الوقت قلمداد کنند چیز دیگری عایدشان نخواهد شد (شوشتری- آفرین) متأسفانه اگر این جریانات حقیقت داشته باشد از وقوع آنها جز ابراز تأسف و تأثر عرض دیگری نمی‌توانم نمود زیرا این می‌رساند که در این مملکت هنوز در مکتب تهیه رجال آن یک کلاس و طبقه بیشتر وجود ندارد بعضی از جراید هم شایعاتی در این موقع منتشر کرده‌اند و متأسفانه نویسندگان آن شایعات هم در محافلی که نباید به جز حقیقت در آن محافل چیز دیگری ذکر شود طوری تلقین می‌نمایند که این شایعات که در ضراب‌خانه امیال خود آنها سکه زده شده است بیان واقعی است که از زبان مسئولین امور مملکت می‌نمایند و در واقع به آنها هم الهام شده است و متأسفانه اینطور ناجوانمردانه از موقعیت و مقامی که پیدا کرده‌اند سوءاستفاده نموده به گمراهی و اغفال عمومی می‌پردازند. این جانب تمام این شایعات را با وقوف کاملی که به جریان روز دارم قویاً تکذیب می‌نمایم (بهبهانی- کدام شایعات؟) رئیس دولت با شهامت‌تر و جوانمردتر از این است که در رعایت اصول و منافع کلی مملکتی کوچک‌ترین نظر شخصی خود را اعمال کند سراسر زندگی سربازی او بهترین شاهد مروت و جوانمردی اوست. او واقف به اسرار اشخاص خدمتگذار شاه
و ایران در ایام سخت گذشته می‌باشد و چه بسا اشخاصی هستند که خدمات مهمی انجام داده‌اند و می‌خواهند در گمنامی بمانند ولی رئیس دولت مسئولیت وجدانی در جبران خدمات آنها دارد و چه بسا اشخاصی که برای انجام خدمات ادعایی خود در آن ایام همه چیز می‌خواهند و همه چیز گرفته‌اند و باز هم مطالبه می‌کنند که امروز موقع مقتضی برای معرفی آنها نیست (دکتر جزایری- آقای قلی ناصری را بفرمایید چه خدمتی کرده است؟) من امروز قصد ندارم وارد هیچگونه بحث تحلیلی هیچ یک از موارد تشنج این چند روز اخیر بشوم زیرا به اهمیت مسائل روز به طوری که عرض کرده‌ام واقفم و دامن‌زدن به تشنجات و حتی روشن کردن حقایق مربوط بتشنجات را هم فعلاً برخلاف مصالح مملکت می‌دانم ولی روز بحث و افشای اسرار پشت‌پرده خواهد رسید و آن روز هم افکار عمومی قضاوت خود را درباره حقایق امور همانطوری که بوده است خواهد نمود با استدعا از مقام مجلس شوای ملی در جلوگیری از هرگونه تشنجی در این موقع عرایض خود را با این آیه شریفه از قرآن مجید ختم می‌کنم: «لیس لاالانسان الاماسعی» (احسنت) و از خداوند خواهانم که مساعی ما نمایندگان مجلس شورای ملی را در این دوره مقبول نظر مردم ایران قرار دهد (انشاءالله)
رئیس- آقای خلعتبری
ارسلان خلعتبری- آقایان عرض امروز بنده راجع ب یک مسئله فنی است و به هیچ‌وجه مربوط به سیاست نیست و آن مسئله مالیات‌ها و عوارض است. یکی از حقوق فراموش شده مجلس که مطابق قانون اساسی با مجلس است سال‌هاست که برخلاف قانون اساسی عمل شده است و می‌شود و مربوط به حال هم نیست و این مسئله مربوط است به مالیات‌ها و عوارض یکی از جهاتی که قانون اساسی نوشته شد این بود که از مردم چیزهایی گرفته نشود به اسم مالیات مگر با اجازه مجلس شورای ملی. بنابراین، این یک مسئله‌ای است که توجه به این مسئله برای دولت و برای مجلس از لحاظ تأمین حقوق مردم و اجرای قانون اساسی یک امر لازمی به نظر می‌رسد و چون فراموش شده بنده می‌خواهم در این فرصتی که امروز پیدا کرده‌ام به عرض آقایان محترم برسانم و مخصوصاً از آقایان محترم وزرا هم که تشریف دارند تقاضا می‌کنم که درست توجه کنند و اگر لازم است در دولت مطرح کنند در قانون اساسی ۳ اصل هست. اصل متمم ۹۴ قانون اساسی می‌گوید «هیچ قسم مالیات برقرار نمی‌شود مگر به حکم قانون» اصل ۹۹ می‌گوید «غیر از مواقعی که قانون صراحتاً مستثنی می‌دارد به هیچ عنوان از اهالی چیزی مطالبه نمی‌شود مگر به اسم مالیات مملکتی و ایالتی و ولایتی و بلدی» اصل ۱۸ قانون اساسی می‌گوید «تسویه امور مالیه جرح و تعدیل بودجه تغییر در وضع مالیات‌ها و رد و قبول عوارض و فروعات به تصویب مجلس خواهد بود» این را آقایان توجه بفرمایند که درمورد وجوهی که از مردم به نام عوارض شهرداری در تمام مملکت ایران گرفته می‌شود رویه‌ای که الان داریم و از ۲۰ سال قبل به این طرف داشته‌ایم این رویه برخلاف قانون اساسی است (صحیح است) و به جایی رسیده است که هرکسی هرچند نفری به نام انجمن عوارضی را به مردم تحمیل می‌کنند و در مواقعی هم که انجمن وجود ندارد، یک نفر به نام شهردار پیشنهادی می‌کند و یک نفر هم در وزارت کشور تصویب می‌کند و این برخلاف منظور اصلی قانون اساسی است (صحیح است) که مقرر می‌دارد باید وجوهی که از مردم به این عنوان گرفته می‌شود با تصویب مجلس شورای ملی باشد (یکی از نمایندگان- انجمن‌های محلی هم عوارض وضع می‌کنند.) اجازه بفرمایید عرض کنم این مسئله حتی در ولایات و شهرها هم ایجاد زحمت کرده، جاهایی که مراکز استان است از لحاظ درآمد در مضقیه هستند در صورتی که باید مریضخانه‌های مجهز و مکملی داشته باشند ولی شهرهای کوچکی که به وجود آمده هر کدام عوارضی وضع می‌کنند که آن عوارض با منافع شهرهای بزرگ تماس پیدا می‌کند و بعداً هم دستخوش تغییرات می‌شود، اعضای انجمن عوض می‌شوند و این دسته‌بندی‌ها و اینها سبب می‌شود که مردم وجوهی بپردازند برخلاف حقی که قانون اساسی تعیین کرده، بنده برای این‌که با دلیل این مطلب را ثابت کنم برمیگردم به زمانی که مقارن با وضع قانون اساسبی باشد، چون حرف وقتی با دلیل زده شد باید مورد قبول قرارگیرد، در زمان وضع قانون اساسی و متمم قانون اساسی و در فاصله نزدیک به آن، قوانینی از مجلس شورای ملی گذشته که این قوانین اثبات و تأیید می‌کند بر این‌که وضع عوارض برای شهرها از حقوق مسلم مجلس شورای ملی است و برای این بوده است که مالیات‌ها و عوارض گوناگون وضع نشود و مردم یکسان و یک نواخت بپردازند و هر کس نتواند مطابق دلخواه خودش یک عوارضی را به مردم تحمیل کند. در تأیید عرایض خودم استناد به قانون بلدیه مصوب ۲۰ ربیع‌الثانی ۱۳۲۵ می‌کنم ۱۳۲۵ قمری یعنی یک سال بعد از افتتاح مجلس شورای ملی، اینطور نیست آقای شوشتری؟ ۱۳۲۵ (شوشتری- صحیح است) در این قانون ماده ششی دارد این ماده ۶ را توجه بفرمایید چه می‌نویسد. می‌گوید «وجوهی که اهل شهر برای مصارف بلدیه می‌دهند باید به حکم قانون باشد». پس بنابراین برای این‌که از اهل شهر چیزی بگیرند قانون لازم دارد (صحیح است) قانون آن چیزی است که مطابق تشریفات در مجلس شورای ملی بیاید و به تصویب مجلس شورای ملی برسد. (پیراسته- با تصویب انجمن در حدود قانون می‌شود.) بنده چون عرایضم فنی است اجازه بدهید تا آخر عرض کنم، تمام مطلب را باید گوش بدهید بعد بفرمایید عرض کنم بنده این را با تحقیق عرض می‌کنم و تحقیق کرده‌ام و به این نتیجه رسیده‌ام ماده ۷۰ همان قانون بلدیه که مقارن قانون اساسی نوشته شده و واضعین همین قانون آنهایی بودند که قانون اساسی را نوشتند مثل مرحوم مشیرالدوله مرحوم مؤتمن‌الملک و این قبیل آقایان، ماده ۷۰ قسمت سنجش در وظایف انجمن بلدی شهراست می‌گوید «تعیین مقدار فروعات و عوارضی که برای مصارف بلدیه از اهالی شهر به موجب قانون گرفته می‌شود» (صحیح است) این‌که می‌گوید تعیین مقدار عوارض و فروعات این چیست؟. این اینست که انجمن شهر وقتی بلدیه پیشنهاد کرد یک اموری را به عنوان عوارض انجمن شهر باید در مرحله اول آن را تثبیت کند و تأیید کند و به صورت لایحه در بیاورد آن وقت آن لایحه از طرف وزارت کشور به مجلس شورای ملی بیاید به این جهت است که می‌گوید «تعیین مقدار عوارض و فروعات به موجب حکم قانون باید باشد» این یک دلیل. دلیل دوم قانون مصوب ۵ شهر ربیع‌الاول ۱۳۲۸ است این قانون بالا یش نوشته است «قانون مالیات بلدی بر وسائط نقلیه» ملاحظه بفرمایید آن چیزهایی که از مردم گرفته می‌شود، قانونی که از مجلس شورای ملی در ۱۳۲۸ گذشته این را مالیات میداند، بعد می‌گوید مالیات‌هایی که برای مصارف بلدیه گرفته می‌شود از این قرار است. این نواقلی که سابقاً در شهرها از در و گاری و دلیجان می‌گرفته‌اند، این بر طبق قانون مجلس شورای ملی بود. این را توجه بفرمایید، با این که مطابق قانون بلدیه انجمن بلدیه هم پیش‌بینی شده بود در قانون آن وقت ماده دوم همین قانون می‌گوید «انجمن بلدی هر شهری از بلاد ایران اگر صلاح و مقتضی بداند حق دارد کسور اعشاری اضافی (یعنی چند صد یک) یاتومان شمار نسبت باصل مالیات بلدی و سائط نقلیه برای همان شهر تصویب نموده و به توسط حاکم به وزیر داخله پیشنهاد کند که پس از تصدیق به صورت لایحه قانونی بمجلس تقدیم نماید» توجه فرمودید پس مطابق ماده دوم قانون وسائط نقلیه سال ۱۳۲۸ انجمن بلدی حق دارد عوارض را بالا و پایین کند، کم و کسر کند وقتی کم و کسر کرد تازه باید لایحه‌اش برود به وزارت کشور و وزارت کشور آن را تقدیم مجلس شورای ملی کند برای تصویب شدن (صحیح است) آن وقت باز یک ماده دیگری است در قانون بلدیه که این ماده کاملاً عرضی که بنده می‌کنم تأیید می‌کند یعنی قانون ۱۳۲۵ که تصویب مالیات بلدی و عوارض بلدی راز وظایف مجلس شورای ملی میداند در ماده ۸۸ این قانون می‌گوید (نقابت- اینها از وظیفه شهرداری است.) اجازه بفرمایید، می‌گوید: اگر انجمن با وزارت کشور اختلاف پیدا کرد وزیر داخله باید مسئله را در مجلس وزرا مذاکره نماید چنانچه مسئله راجع به ازدیاد عوارض است در مجلس شورای ملی مطرح شود و اگر محتاج به ایجاد قوانین جدید باشد در مجلس شورای ملی و سنا مورد مدافه قرارگیرد یعنی اگر عوارضی را خواستند زیاد کنند باز تصویب مجلس شورای ملی لازم است (صفاری- اینها منسوخ نشده؟) عرض کردم استناد می‌کنم به این‌که از بدو تشکیل مجلس و در دوره‌های اول و دوم مجلس، مجلس شورای ملی این را حق خودش می‌دانسته، بعد این حق از مجلس شورای ملی مطابق قانون انجمن بلدی ۱۳۰۹ به بعد گرفته شد. می‌خواهم عرض کنم همان طوری که در مسائل دیگر مجلس دوره هجدهم تفویض حق خودش را، حق قانونگذاری را مصلحت ندانست به اشخاص و مؤسسات دیگر بدهد، بنابراین مجلس ۱۸ باید دقت کند که در این مسئله هم که این اختیار به انجمن شهر واگذار شده و به این دلایل مخالف است با قانون اساسی (نقابت- مخالف نیست) قانون اساسی این حق را مخصوص مجلس شورای ملی دانسته و باید عوارض در مجلس شورای ملی وضع و تصویب شود و عوارضی که در شورای ملی تصویب نشود صورت قانونی ندارد و مردم مکلف به پرداخت نیستند و این عوارض را بنده غیر قانونی اعلام می‌کنم اما (شوشتری- موضوع نظری است باید بنشینیم حل کنیم والا کارهای شهرداری‌ها می‌خوابد) راه‌حل دارد مجلس می‌تواند به کمیسیون دارایی اختیار بدهد ولی به هر حال از مجلس نباید خارج بشود. این کار باید در مجلس تصویب بشود (شوشتری- این حق قانونگذاری نیست) این به نظر بنده با سوابقی که عرض کردم که در همین مجلس سابقه دارد این را تأیید می‌کند که حق مجلس شورای ملی است (شوشتری- باید بنشینیم و فکری بکنیم) باید اصل مطلب قبول شود بعد بحث شود حالا این مرحله اول بود مرحله دوم این است که مطابق قانون ۱۳۲۸ و بعد هم لایحه آقای دکتر مصدق گفته می‌شود در غیاب انجمن شهر وزارت کشور جانشین انجمن است اینجا هم محل بحث است مطابق قانون ۱۳۲۸ و لایحه قانونی ۱۳۳۱ فرض این است که انجمن به حکم قانون باید انتخاب بشود و تعطیل بردار نیست و حتی می‌گوید در یکی از مواد این لایحه ۱۳۳۱ که الان مورد عمل است که در ظرف یک هفته بعد از این که داوطلبین داوطلبی خودشان را اعلام داشتند باید انتخابات شروع شود همان طوری که مجلس شورای ملی تعطیل بردار نیست انجمن‌های محلی هم تعطیل بردار نیست. حالا این که در قانون نوشته شده است که در غیاب انجمن‌ها وزارت کشور قائم‌مقام است این را می‌خواهم به آقایان تذکر بدهم که این قائم‌مقامی برای امور اداری و امور عادی شهرداری است و برای آن مدتی است که عادتاً مطابق قانون در امر انتخابات فترت حاصل می‌شود
در قانون ۱۳۲۸ وقتی که گفت انجمن‌های قبلی منحل است بنابراین آن ماده را باید بگذارد که با تجدید انتخاب معلوم شود در قانون می‌گوید بلافاصله و در ظرف یک هفته باید انتخابات بشود بنابراین این از دو قسمت خارج نیست این حق یا با انجمن شهر است یا با مجلس شورای ملی و به هر حال با دولت نیست، با وزارت کشور نیست وزرات کشور نمی‌تواند انجمن‌های شهر را دعوت نکند و بعد قائم‌مقامشان از نظر قانونگذاری بشود بنده این را می‌خواهم بگویم اگر آقایان قبول می‌کنند وزارت کشور قائم‌مقام هست قائم‌مقام در آن مدت یک هفته است نه برای همیشه و برای امورعادی است برای خرج است برای تعیین نرخ است (صحیح است) این حق را وقتی مجلس از خودش می‌گیرد لااقل باید به انجمن شهر بده نه به یک نفر بدهد. یک نفر ممکن است اشتباه بکند و ممکن است درست تشخیص ندهد. وزارت کشور ممکن است هیچ وقت انجمن‌های شهر را دعوت نکند. شاید یک وقت مصلحت ایجاب کرد که دعوت نکند. اگر مصلحتی ایجاب کرد که انتخاب نشوند پس وزارت کشور عوارض نباید وضع بکند عوارض را باید بگذارند تا وقتی که انجمن تشکیل بشود و عوارضی که در غیاب آن وضع و به این صورت اعلام شود و از مردم وصول شود برخلاف قانون است.
رئیس- آقای خلعتبری وقت شما تمام شد.
خلعتبری- هفت دقیقه دیگر وقت می‌خواهم که عرایضم راتمام کنم
نورالدین امامی- از نفر دومی وقت بگیرند.
رئیس- نفر دیگری نیست رأی گرفته می‌شود به این‌که ایشان ۷ دقیقه بیشتر صحبت کنند (عبداصاحب صفایی- ده دقیقه) خودشان ۷ دقیقه وقت خواسته‌اند آقایانی که با هفت دقیقه ادامه صحبت ایشان موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید
خلعتبری- بنابراین این تذکری که بنده عرض می‌کنم برای این است که تکلیف مردم در ولایات و تهران از نظر این عوارض معلوم بشود زیرا اخیراً شهرداری تهران عوارضی وضع کرده که متناسب با وضع مردم نیست و به نظر بنده اشتباه کرده (یک نفر از نمایندگان- شهردار بسیار آدم خوبی است) من به آدم خوب و بد کار ندارم آدم خوب هم ممکن است خلاف قانون بکند این عوارضی که برای شهر تهران وضع شده است و جنبه قانونی ندارد و ثانیاً متناسب با وضع مردم نیست و مخصوصاً دامنگیر تمام مردم یعنی هر کسی که یک خانه گلی دارد و یک دری در خیابان دارد می‌شود آموزگارها، کارگرها و زحمتکش‌ها و مردم عادی همه مشول این مالیات هستند پس بنابراین به نظر بنده مصلحت مملکت جناب آقای فولادوند اقتضا نمی‌کند که امروز مردم با این گرفتاری‌هایی که دارند شهرداری تهران این قبیل عوارض وضع کند این سیستم فعلی یک سیستمی است که مطالعه نمی‌شود یعنی وزارت کشور گمان نمی‌کنم خودشان هم ادعا بکنند که بتوانند وظایف انجمن شهر را عمل بکنند یا باید انجمن شهر باشد یا اختیار با مجلس شورای ملی باشد به نظر بنده تصمیم من درآوردی غلط است در مملکت امنیت هم برقرار است هیچ حادثه‌ای پیش‌بینی نمی‌شود بنابراین هر چه زودتر انجمن‌های شهر تشکیل بشود هم به نفع دولت است و هم به نفع مردم مسئله سومی که می‌خواستم به آقایان عرض کنم این است که تذکر در چیزهای مفید همیشه باید باعث امتنان باشد بنده یکی از مسائلی را که مربوط است به شهرداری تهران این را می‌خواهم به آقایان تذکر بدهم و آن این است که اخیراً در روزنامه‌ها خواندم که شهرداری تهران می‌خواهد یک اپرا بسازد بنده این را می‌خواهم عرض کنم که همیشه اولیای امور فکر بکنند آن چیزی که بیشتر به مصلحت مملکت است آن چیزی که احتیاجات عادی مردم را برطرف می‌کند توجهشان به آن باشد در سایر ممالک اگر از این چیزها هست آنها وسایل دیگر را هم تأمین کرده‌اند آقایان تصدیق می‌فرمایند شهر تهران الان وضع شیرش بد است وضع کرده‌اش بد است وضع نانش بد است (یک نفر از نمایندگان- همه چیزش بد است) (اردلان- می‌خواهد باغ وحش بسازند) وضع روغن بد است، آب لیمو بد است ارزاق تمام تقلبی است (صحیح است) می‌خواهم عرض کنم که در شرایط فعلی ما یک وظایفی شهرداری دارد مثلاً زایشگاه جناب آقای شوشتری زایشگاه برای مردم بی‌بضاعت تهران اگر یکی دو تا سه تا تأسیس بشود باز هم کم است تا هزارها مردم بی‌بضاعت تهران زن‌هایشان را به زایشگاه برای وضع‌حمل ببرند شیرخوارگاه تهران دارالمجانین تهران دارالایتام تهران همه اینها وضع رقت‌آوری از مدت‌ها قبل دارند از بیست سال سی سال به این طرف این وضع خراب بوده است حالا هم هست (صحیح است) می‌خواهم عرض کنم شهرداری تهران آن قدر وظایف سنگین ضروری دارد آن قدر مردم تهران احتیاج به کارهای عمومی دارند که ساختن اپرا یک امر تفریحی است بیست میلیون تومان پول مملکت را خرج ساختن یک چیزی که برای یک دسته عیاش قمارباز بوالهوس یا این قبیل اشخاص کردن صحیح نیست باید تذکر داد مخصوصاً به رئیس دولت و به هیئت دولت تمام اشخاصی که تماس دارند باید این تذکر را بدهند من خدا شاهد است از روی خلوص نیت می‌گویم خرج کردن یک شاهی برای اپرا در یک مملکت اسلامی یک جایی تهیه کردن که چهار، پنج هزار نفر بروند آنجا بدن و سروسینه برهنه زن‌ها را نشان بدهند و مردم عیاش آنجا بروند و تفریح بکنند این به صلاح ترقی مملکت نیست و صرف این پول به خدا خیانت در اموال عمومی است (صحیح است) من از آقای نخست وزی جداً می‌خواهم که جلوی این قبیل خرج‌ها را بگیرند اینها ترقی مملکت نیست ترقی مملکت با این چیزها نشان داده نمی‌شود اگر زایشگاه عوض یکی دو تا چند تا بسازند شیرخوارگاه تأسیس کنند و دستگاه‌های تعقیبی درست بشود برای جلوگیری و تعقیب متخلفین حالا کار به جایی رسیده است که بازرس نخست‌وزیری می‌رود روغن تقلبی را کشف می‌کند می‌خواهم عرض کنم که شهرداری تهران که این همه اعضا دارد به جای این‌که اینها وظایف‌شان را انجام بدهند اپرا درست کردن برای این‌که چند تا خارجی بیایند این جا کیف‌شان را بکنند و شب هم بروند اپرا صحیح نیست شما شهرداری تهران هستید مال مردم هستید پول مردم را باید در راه مردم خرج کنید این مسئله با سیاست و دولت و غیره کاری ندارد و همه ما معتقد و علاقمند هستیم که کارهای غلطی نشود که از آن کارهای غلط یک عده‌ای سوءاستفاده بکنند این است عرایض بنده که مخصوصاً از دولت می‌خواهم ساختن اپرا را ولو این‌که شروع هم شده باشد موقوف بکند و انجمن شهرداری را دعوت بکند که شهرداری معاملاتی که دارد مالیاتی که می‌گیرد انجمن شهر بیاید شاید همه اینها را هم تصویب بکند بنابراین فرصت بدهید که انجمن شهر بیاید با این که کسی هم هیچگونه حرفی نتواند بزند مهمانخانه ساختن، اپرا ساختن تهیه برق کردن تمام اینها را اعضای انجمن شهر بیایند ببینند اگر تصویب کردند چه بهتر و اگر نکردند نکنید این بود که بنده از روی خلوص نیت عرض کردم که احتیاجات مردم را از نظر عامه مردم مورد توجه قرار بدهید پول مردم را باید در آن چیزهایی صرف کرد که در درجه اول مورد احتیاج مردم است و اپرا مورد احتیاج مردم نیست (صحیح است) پول دور ریختن است (احسنت)
۳- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- چون اول جلسه صورت‌مجلس حاضر نبود بعد رسید حالا که آقایان ملاحظه فرموده‌اند اگر نظری هست بفرمایند. در صورت‌مجلس نظری هست؟ (اظهاری نشد) صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد
رئیس- وارد دستور می‌شویم
شوشتری- سؤالی است
رئیس- باید اول اجازه بخواهید بعد بلند بشوید حالا فرمایشی دارید بفرمایید.
۴- تقدیم دو فقره سؤال به وسیله آقایان شوشتری و دکتر جزایری
شوشتری- سؤالی است از دولت راجع به اغنام و احشام و مراتع ایران که باید در اینجا مطرح شود تقدیم می‌کنم واستدعا دارم از آقایان چون این سؤال من فوق‌العاده برای مملکت مؤثر و مهم است این را مقدم بر سؤالات دیگر قرار بدهند.
رئیس- فقط این یک کار میسر نیست. چون همه آقایان سؤالات خودشان را مهم و به نفع مملکت می‌دانند و البته به ترتیب مطرح خواهد شد. آقای دکتر جزایری
دکتر جزایری- سؤالی است از دولت راجع به جوازهای چای که در دولت فعلی داده‌اند این است که بنده از دولت سؤال کرده‌ام و تقدیم می‌کنم
رئیس- به دولت ابلاغ می‌شود
۵- قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع به اتوبوسرانی شهر تهران
رئیس- گزارشی از کمیسیون عرایض رسیده است که قرائت می‌شود
رئیس- آقای دکتر شاهکار فرمایشی دارید؟
دکتر شاهکار- حالا خیر می‌خواستم استدعا کنم این گزارش خوانده شود. (گزارش کمیسیون عرایض به شرح زیرخوانده شد) مقام مقدس مجلس شورای ملی به استحضار خاطر آقایان نمایندگان محترم می‌رساند از چند ماه قبل راجع به وضع اتوبوسرانی شهر تهران شکایاتی به کمیسیون عرایض می‌رسید کمیسیون برای رسیدگی به موضوع معاون وزارت کشور و رئیس شهربانی و نماینده شهرداری را درجلسات متعدد دعوت و توضیحات آنان را استماع نمود در اثنای این رسیدگی مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی نامه‌ای را که از طرف جناب آقای نخست‌وزیر رسیده و مضمون آن توجه به شکایات شرکت‌های اتوبوسرانی و تقاضای افزایش نرخ اتوبوس هیئت رئیسه کمیسیون کشور مجلس شورای ملی نیز درجلسات کمیسیون عرایض شرکت نمایند و چندین جلسه هم مسئله اتوبوسرانی تهران و افزایش نرخ کرایه اتوبوس با حضور هیئت رئیسه کمیسیون کشور مورد رسیدگی قرار گرفت راجع به وضع اتوبوسرانی شهر تهران و شکایات مردم پس از رسیدگی و تحقیقات و معایناتی که اعضای کمیسیون از طرف کمیسیون در مواقع و موارد مختلفه نمودند معلوم گردید که شکایت عدم رضایت مردم از وضع اتوبوسرانی صحیح و به مورد است و مسائلی که جلب نظر اعضای کمیسیون عرایض و هیئت رئیسه کمیسیون کشور را
نمود از این قرار است
۱- قبل از سال ۱۳۳۳ در شهر تهران خطوط اتوبوسرانی برطبق احتیاجات محل‌های تنظیم شده بود ولی در زمان تأسیس خطوط جدید احتیاجات محل‌ها در نظرگرفته نشده بنابراین در قسمت‌های پرجمعیت و یا جاهایی که ایاب و ذهاب آن زیاد است خطوط کمتری به وجود آمده و بالنتیجه رقابت از میان رفته و شرکت‌هایی هم که این خطوط را در انحصار خود دارند به تعداد سابق اتوبوس به کار نیانداخته‌اند و اتوبوس به قدر کافی به کار نمی‌اندازند زیرا چون خط در انحصار آنها است و رقابت هم وجود ندارد و مردم هم ناچارند اتوبوس‌های آنها را سوار شوند بنابراین نفع شرکت‌ها اقتضا دارد که اتوبوس بیشتری به کار نیندازند و از خرج بکاهند و با تعداد معینی اتوبوس و خرجی کمتر از تمام درآمد خط انحصاری استفاده نمایند
۲- مسئله نوبت گرفتن و به صف ایستادن هم سبب وضع موجود نیست زیرا از پاییز سال ۱۳۳۲ مسئله نوبت گرفتن در اتوبوس سواری معمول گردید و تا وقتی که خطوط سابق تغییر نیافته بود وضع اتوبوسرانی به این صورت در نیامده بود
۳- مسئله اضافه سوارکردن هم مورد رسیدگی و توجه کمیسیون قرارگرفت گزارش‌های اعضای کمیسیون عرایض که از طرف کمیسیون مأمور رسیدگی به وضع اتوبوسرانی بودند شکایات مردم را تأیید می‌نمایند زیرا اتوبوس‌های مرسدس بنز زیاده از حد ظرفیت مسافر سوار می‌کند که در بعضی از موارد منظره آن بسیار تأثرآور است متأسفانه مأمورین اداره راهنمایی شهربانی هیچ نوع کنترلی در این مورد ندارد یکی از جهات انتظار طولانی مردم برای اتوبوس این است که چون خط در انحصار شرکت یا اشخاص مخصوصی است و رقابت وجود ندارد اتوبوس‌ها در مبدأ یا انتهای خط برای سوار کردن مسافر تا حد ظرفیت توقف می‌کنند زیرا اطمینان دارند اتوبوس دیگری برای بردن مسافر وجود ندارد و وقتی از مبدأ با پربودن ظرفیت حرکت می‌کند در وسط راه نگاه نمی‌دارند و این عمل سبب می‌شود مردم مدت زیادی در صفوف به انتظار اتوبوس بمانند.
۵- یکی دیگر از مسائل مورد توجه که اعضا کمیسیون مأمور از طرف کمیسیون مشاهده نموده‌اند این است که در همان اوقاتی که شرکت‌های اتوبوسرانی تقاضای افزایش نرخ را داشتند در خطوط خود اتوبوس‌ها با خالی بودن مسافر سوار نمی‌کردند تا برعدم رضایت مردم بیفزایند و بتوانند اضافه نرخ را تحمیل نمایند و از این نوع تحریکات خاصه در میان کارگران و کارمندان شرکت‌های اتوبوسرانی وجود داشته
۶- مسئله تغییرخطوط اتوبوسرانی از نظر احتراز از تصادف و تلفات جانی نیز مورد رسیدگی کمیسیون قرار گرفت و حتی برای دقت بیشتر از اداره پزشک قانونی احصائیه تلفات ناشی از رانندگی در شهر تهران برای شش ماه اول سال ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ خواسته شد و نامه‌ای که از طرف اداره پزشک قانونی رسیده مشعر بر این است که در شش ماه اول سال ۱۳۳۲ در شهر تهران وحومه ۱۳۰ نفر و در شش ماه اول سال ۱۳۳۳ در شهر تهران و حومه ۱۴۹ نفر تلفات ناشی از رانندگی بوده است و بنابراین اظهار متصدیان امر که ماشین خطوط جدید برای احتراز از تصادم زیاد و حفظ جان افراد بوده مخالف به احصائیه رسمی تلفات است.
۷- مسئله ازدحام در مواقع خاصی مثل صبح و ظهر نیز مورد توجه واقع شد ولی معلوم گردید که هر چند در مواقع مزبور هجوم جمعیت زیاد است ولی در غیر از صبح و ظهر هم به واسطه کافی نبودن تعداد اتوبوس و وجود نداشتن رقابت مردم در صفوف طولانی می‌ایستند که اعضای کمیسیون مأمور از طرف کمیسیون مشاهدات خود را به کمیسیون در موقع خود گزارش داده‌اند در خلال این رسیدگی معلوم شد که کمیسیون عرایض مجلس سنا نیز نسبت به مسئله اتوبوسرانی مشغول رسیدگی است و کمیسیون مزبور با در نظر گرفتن یک اتوبوس مرسدس بنز در روز به وسیله یک هیئت بازرسی که با شرکت نماینده وزارت کشور و شهربانی صورت گرفته تعیین نمودند که حداقل درآمد یک اتوبوس مرسدس بنز در روز ۸۷۰ ریال است و بنابراین شکایت شرکت‌های اتوبوسرانی مبنی بر متضرر شدن از اتوبوسرانی بیمورد و خلاف واقع است ولی کمیسیون عرایض مجلس سنا صورت‌مجلسی راجع به اتوبوسرانی با حضور نمایندگان شرکت‌ها تنظیم نموده که برطبق آن تقاضای افزایش نرخ کرایه اتوبوس را رد کرده موافقت نمود که من باب مساعدت به شرکت‌ها اقساطی که برای قیمت مرسدس بنزها باید در دو سال و هر ماهی سی هزار ریال بپردازند به چهار سال تغییر کند و قسط ماهیانه به پانزده هزار ریال تبدیل یابد و از نظر کمیسیون عرایض مجلس سنا که طبق صورت‌مجلس مزبور عمل نموده شکایت مسئله اتوبوسرانی خاتمه یافته است. چون در این مسئله کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی از پرونده کمیسیون عرایض مجلس سنا استفاده نمود از این جهت لازم دانست جریان امر کمیسیون عرایض مجلس سنا را نیز به استحضار مجلس شورای ملی برساند اما تصمیم کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی پس از رسیدگی به شکایات و تحقیق در چندین جلسه خلاصه از این قرار است.
۱- تقاضای افزایش نرخ کرایه اتوبوس از نظر این‌که شرکت‌های اتوبوسرانی ضرر نمی‌کنند و بلکه منافع خوبی هم دارند رد شده و قابل قبول نیست.
۲- چون تعداد اتوبوس برای جمعیت شهر کافی نیست و شرکت‌های اتوبوسرانی باید به مقدارکافی اتوبوس تهیه کنند ولی تهیه اتوبوس با پول خودشان باشد
۳- باید خطوط جدیدی برطبق احتیاجات ایجاد و بر تعداد خطوط فعلی افزوده گردد تا رقابت برقرار شود و شرکت‌های اتوبوسرانی نتوانند از موقعیت انحصاری خود برضرر مردم استفاده کنند
۴- شهربانی باید نسبت به عملیات شرکت‌ها و مخصوصاً اضافه سوارکردن مراقبت کامل برخلاف گذشته بکند و آنها را ملزم سازد که در صورت ادامه کار باید بر تعداد اتوبوس‌ها بیفزایند و رعایت مقرارت رانندگی را از هر حیث بنمایند و الا از حق استفاده از خطوط به طریق انحصاری آنها را محروم سازد
۵- راجع به مساعدت به شرکت‌های اتوبوسرانی در مورد اضافه کردن مدت اقساط و تقلیل مبلغ آن کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی در این قسمت رسیدگی و اظهارنظر دایر بر مساعدت راز وظایف رسمی خود نمیداند و اقدامی در آن باب نکرده است- مخبرکمیسیون عرایض مجلس شورای ملی.
۶- بقیه مذاکره و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۳ مجلس شورای ملی
رئیس- ماده سوم بودجه مجلس مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده سوم- برای حقوق و هزینه ۱۲ ماهه سال ۱۳۳۳ اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی مبلغ سه میلیون و نهصد و پنجاه و پنج هزار و چهار صدوده ریال (۳۹۵۵۴۱۰) مطابق فقرات ۱ و ۲ صورت مشروح ضمیمه اعتبار به کارپردازی مجلس داده می‌شود
تبصره ۱- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود از محل صرفه‌جویی‌های بودجه مجلس صورت مشروح مذاکرات مجلس دوره پنجم را چاپ نماید
تبصره ۲- کلیه آگهی‌های دولتی که در مرکز منتشر می‌شود اعم از آگهی‌های وزارتخانه‌ها یا بنگاه‌های دولتی و یا مؤسساتی که به سرمایه دولت اداره می‌شوند و شهرداری‌ها با توجه به ماده سوم قانون بودجه سال ۳۲۶ مجلس شورای ملی کماکان باید در روزنامه رسمی درج گردد
رئیس- چون کسی اجازه صحبت نخواسته پیشنهادی که در ماده سوم رسیده قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده سوم لایحه بودجه مجلس علاوه شود
تبصره- اداره قوانین مجلس شواری ملی مکلف است بدستور ریاست محترم مجلس به وسیله کمیسیون خاصی مرکب از اعضای ذیصلاحیت مجلس فهرست جامعی از قوانین مصوبه ادوار هفده‌گانه تقنینیه تنظیم نماید به طوری که قوانین منسوخه یا اصلاح شده در فهرست نشان داده شود کمیسیون مکلف است قبل از انقضای دوره ۱۸ مجلس فهرست مزبور را حاضرکرده تسلیم مقام ریاست مجلس نمایند که به چاپ برسد و مورد استفاده قرار گیرد حسن مکرم
رئیس- آقای مکرم
مکرم- این پیشنهادی که بنده دادم روی تذکراتی است که هر روز در کمیسیون‌ها و سو کمیسیون‌های مشترک برای رسیدگی به قوانین ناشیه از اختیارات آقای دکتر مصدق پیش آمده است که همه آقایان توجه پیدا کرده‌اند که برای اصلاح هر قانونی که وارد شور و بحث می‌شویم احتیاج پیدا می‌شود به قوانین دیگری و به آن قانون دیگر هم که مراجعه می‌کنیم او ارتباط پیدا می‌کند با یک قانون دیگر مثلاً به قانون بودجه سال ۱۳۲۲ که مراجعه شود در آن یک تبصره‌ای یا ماده‌ای ضمیمه شده است که ناسخ این ماده‌ای که حالا در دست است خلاصه از این قوانین خیلی زیاد است و به طوری پیچیده و مغشوش و در هم است که تصور می‌کنم که محاکم مربوطه هم از این قوانین درست سر در نیاورند و ممکن است غالباً نقض غرض بشود یا این‌که خدای نخواسته یک عملی برخلاف قانون انجام بشود بنده اطلاع دارم که اداره قوانین مجلس شورای ملی برای تنظیم این فهرست که حالا بنده راجع به آن پیشنهاد داده‌ام زحمات زیادی کشیده و مخصوصاً آقای نقیب که واقعاً یکی از صاحب‌منصبان خوب و مجرب و زحمتکش مجلس شورای ملی هستند (صحیح است) در این‌کار خیلی صرف وقت کرده‌اند ولی متأسفانه ایشان با گرفتاریها و کار زیادی که دارند از عهده برنمی‌آیند نه تنها ایشان چهار نفر دیگر هم از عهده برنمی‌آیند این است که بنده پیشنهاد کردم مقام ریاست اجازه بفرمایند
یک کمیسیونی از اعضای ذیصلاحیت مجلس شورای ملی انتخاب بشوند این قوانین ناسخ و منسوخش را بیرون بیاورند یک فهرست جامعی تهیه شود که به درد مجلس و به درد تمام محاکم هم بخورد در درجه اول به درد آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی هم می‌خورد (پیراسته- کدام قوانین) فهرست کلیه قوانین ادوار هفده‌گانه را تهیه کنند به عقیده بنده از این راه یک عایدات قابل ملاحظه‌ای هم عاید صندوق مجلس شورای ملی خواهد شد (صدرزاده- پیشنهاد بسیار خوبی است) استدعا می‌کنم باین پیشنهاد رأی بدهید
رئیس- آقای نورالدین امامی.
امامی- آقای مکرم استدعا می‌کنم توجه بفرمایید پیشنهاد آقا خیلی پیشنهاد مفیدی است برای مملکت البته باید فهرستی از قوانین مملکت در دسترس عموم مردم باشد در هئیت رئیسه هم راجع به این موضوع دو سه مرتبه مذاکره شد اولاً این یک کار خیلی مشکلی است چون بایستی از دوره اول مشروطیت تمام این قوانین جمع‌آوری و مجدداً چاپ بشود و بعد یک هیئتی بنشیند این فهرست را جمع‌آوری بکند کار یک نفر هم نیست این است که بنده از حضورتان استدعا می‌کنم آقا پیشنهادتان را پس بگیرید در هیئت رئیسه مشغول مطالعه هستیم و انشاءالله بلکه برای این‌کار یک تصمیم عملی بگیریم با خرج کمتری این است که من تقاضا می‌کنم که پیشنهادتان را مسترد بفرمایید که بودجه مجلس یک قدری زودتر بگذرد و مطالعه در این کار هم زیاد باید بشود خیلی کار آسانی هم نیست با یک قیام و قعود قانونش را ممکن است تصویب کنیم ولی عملش را باید فکر کنیم و راه سهلش را پیدا کنیم و بودجه‌اش را به تصویب آقایان برسانیم (صحیح است)
مکرم- بنده در این قسمت تعصب خاصی ندارم تسلیم نظر مقام ریاست هستم اگر چنانچه مصلحت می‌دانند که در هیئت رئیسه تصمیم بگیرند و مطرح می‌فرمایند عرضی ندارم و پس می‌گیرم
رئیس- این پیشنهاد پیشنهاد خیلی مفیدی است و باید این کار بشود تا هر کس که می‌خواهد مراجعه به قوانین بکند با مراجعه به آن فهرست آن قانون در دسترس او قرار بگیرد و ما هم انشاءالله سعی می‌کنیم که زودتر این کار بشود چون پیشنهاد دیگر در ماده سوم نرسیده رأی گرفته می‌شود به ماده سوم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده چهارم- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ یک میلیون و چهارصد هزار ریال از محل درآمد عمومی کشور برای هزینه چاپ یک ساله ۳۳ فرهنگ دهخدا به کارپردازی مجلس بپردازد و این اعتبار با تصویب هیئت رئیسه مجلس از حیث حقوق متصدیان عمل و بهای کاغذ و چاپ و غیره به مصرف خواهد رسید.
تبصره- به هیئت رئیسه مجلس شورای ملی اختیار داده می‌شود که درباره توزیع فرهنگ دهخدا تصمیم مقتضی اتخاذ نمایند
رئیس- آقای قنات آبادی
قنات آبادی- بنده موافقم
رئیس- آقای دکتر نیرومند
دکتر نیرومند- بنده موافقم
رئیس- آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- بنده موافقم
رئیس- پس مخالفی ندارد پیشنهادی هم نرسیده است باید رأی گرفته شود
پیراسته- البته باتذکر این‌که این فیش‌ها در اختیار مجلس شورای ملی خواهد بود رأی داده می‌شود
رئیس- البته یک نامه‌ای هم آقای دهخدا نوشته‌اند که در مجلس قرائت می‌شود حالا رأی گرفته می‌شود به ماده چهارم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده پنجم قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده پنجم- استخدام و انتقال کارمند جدید در سال ۱۳۳۳ (به استثنای دو نفر پایه ۸ و ۳ منتقل از بنگاه دارویی کل کشور و وزارت دارایی و چهارده نفر پایه یک و دو و یک نفر ماشین‌نویس برای ادارات مجلس و یک نفر روزمزد برای چاپخانه که مورد ضرورت و احتیاج می‌باشد) ممنوع است
رئیس- آقای قنات آبادی
قنات آبادی- بنده موافقم
رئیس- پس مخالفی ندارد پیشنهادی رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۵ اضافه شود. تبصره مفاد ماده ۱۱ قانون بودجه مصوب ۱۳۳۰ مجلس شورای ملی درباره حسن شاهمیر و احمدقلی فتی و محسن‌پور رضا از تاریخی که نسبت به هشت نفت که اسامی آنها در قانون ذکر گردیده منظور گردیده قابل اجرا می‌باشد و این اشخاص باید در محل خدمتی که دارند باقی مانده و انجام وظیفه نمایند فرود
رئیس- آقای فرود
فرود- در ۱۳۳۰ قانونی به تصویب مجلس شورای ملی رسید که یازده نفر از آقایان کارمندان را که تقریباً بیست سال و بیست و پنج سال سابقه خدمتگذاری در مجلس داشتند یک رتبه برای چند سال‌شان در حق آنها منظور شود اسامی این اشخاص هم در آنجا که یازده نفرند قید شده است این سه نفری را که بنده پیشنهاد کردم اسامیشان هم در آن قانون هست و قبلاً مجلس شورای ملی تصویب فرموده منتهی یک عبارتی در این بوده است که به عنوان کارمندان فعلی در صورتی که سه نفر از آنها در آن تاریخ کارمند نبوده‌اند به موجب همان قانون کارمند شده‌اند روی این عبارت کارگزینی نسبت به این سه نفر اشکالی کرده است و حال این‌که مجلس شورای ملی قبول کرده است و مقصودش این بوده است که این سه نفر هم مانند هشت نفر دیگر یک رتبه‌شان را بگیرند بنده برای این که رفع سوءتفاهم شده باشد این پیشنهاد را تقدیم کردم
رئیس- آقای پیراسته
پیراسته- (مخبر کمیسیون محاسبات) همانطوری که جناب آقای فرود تذکر دادند این موضوع در قانون بوده است منتهی تاکنون عمل نشده برای رفع تبعیض و برای این که اشکالی نشود (کاشانی- موافقیم) بنده موافقم همانطور که آن هشت نفر استفاده کرده‌اند این سه نفر هم جزء آنها بشوند در ضمن از فرصت استفاده می‌کنم و تذکر می‌دهم در این بودجه‌ای که چاپ شده است راجع به فوق‌العاده تندنویسان در صفحه ۸ سطر و ۱۴ کلمه فنی بعد از فوق‌العاده از قلم افتاده است می‌شود (فوق‌العاده فنی تندنویسان) خواستم تذکر بدهم که اصلاح بشود (صحیح است- موافقیم)
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا رأی گرفته می‌شود به خود ماده پنجم آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ششم قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
ماده ششم- کارمندان فعلی مجلس شورای ملی که قبل از کارمندی سابقه خدمتگذاری یا کارگری در مجلس داشته‌اند در صورتی که مدت خدمت آنان از پنج سال به بالا باشد به رعایت مفاد ماده ۱ متمم قانون بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی به طوری که سابقاً عمل شده یک پایه به آنها اعطا و چنانچه کمتر از پنج سال باشد به ترفیع حداقل به حداکثر همان پایه یا از حداکثر به حداقل پایه بالاتر ارتقا می‌یابند و نیز خدمتگذاران جز مجلس شورای ملی که خدمت نظام وظیفه را انجام داده‌اند به نسبت مدت خدمت وظیفه از ترفیعات طبق قانون استخدام و آئین‌نامه اساسی خدمتگذاران از اول سال ۱۳۳۳ بهره‌مند می‌شوند ماده اول متمم قانون مزبور از اول سال ۱۳۳۴ ملغی‌الاثر خواهد بود
تبصره- پایه یک پزشکی آقای دکتر عسکری دندان پزشک از اول سال ۱۳۳۳ پایه دو پزشک یکمی تشخیص می‌شود
رئیس- در این ماده مخالفی نیست فقط یک پیشنهادی رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیرخوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم در تبصره ماده ششم بودجه مجلس شورای ملی کلمه از اول ۱۳۳۳ به از اول سال ۱۳۳۲ تبدیل شود بهبهانی
بهبهانی- بنده با اجازه مقام ریاست و موافقت مخبر کمیسیون پیشنهاد کردم که کسانی که، کارمندان فعلی مجلس شورای ملی که قبل از کارمندی سابقه خدمتگذاری یا کارگری در مجلس داشته‌اند درصورتی که مدت خدمت آنان از پنج سال به بالا باشد به رعایت مفاد ماده یک قانون بودجه استفاده کنند (پیراسته- یک مرتبه توضیح بدهید بنده متوجه نشدم) این ۵ سال رابنده ۴ سال پیشنهاد کرده‌ام یعنی کسانی که چهار سال پیشنهاد کرده‌ام یعنی کسانی که چهار سال سابقه خدمتگذاری داشته باشند بتوانند استفاده کنند چون چند نفر هستند اینجا که خدمت کرده‌اند و اینها ۴ سال سابقه خدمتگذاری داشته‌اند (پیراسته- در خود قانون چه جور نوشته شده؟) نوشته است پنج سال بنده پیشنهاد کرده‌ام چهارسال پیشنهاد دیگری هم هست مال آقای دکتر عسکری که قرائت شد آن را هم رأی بگیرید.
رئیس- بنده با تبعیض مخالفم. آقایانی که با این پیشنهادی که قرائت شد مربوط به آقای دکتر عسکری موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. (قنات آبادی- حالش را ندارند بعضیها که پا شوند) دو نفر دندان پزشک اینجا در دوره ۱۷ آمده‌اند هر دو را از تاریخ استحقاق بهشان رتبه می‌دهیم استثناء نمی‌کنیم هم آقای دکتر عسکری هم آقای تاج سوابقی هم که در وزارتخانه‌ها دارند ملحوظ می‌شود پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای قنات آبادی به شرح زیرخوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم به جای تبصره ماده ششم از صفحه دوم و یادداشت مقابل سطر چهارم و پنجم در ستون ملاحظات صفحه هشتم بودجه مجلس شورای ملی نوشته شود:
تبصره- پایه‌های هر دو نفر دندان پزشکان مجلس شورای ملی از تاریخ استخدام پایه دو پزشک یکمی تشخیص می‌شود- قنات آبادی
رئیس- همان طوری که گفتم از تاریخ استحقاق بهشان پایه می‌دهند و اگر سابقه خدمت نظام وظیفه و چیز دیگری دارند می‌پذیریم (قنات‌آبادی- متشکرم) دیگر پیشنهادی نیست
عمیدی نوری- بنده پیشنهادی داده‌ام.
رئیس- قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای عمیدی نوری به شرح زیرخواندشد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل اضافه شود به خدمتگذاران جز مجلس که سنشان قریب به تقاعد است
و طبق آئین‌نامه جدید حق ترفیع آنها تأمین نمی‌گردد یک پایه ترفیع داده می‌شود عمیدی نوری
رئیس- این پیشنهاد خرج است که اگر مخبر از طرف کمیسیون قبول کند می‌شود قبول کرد
عمیدی نوری- اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم.
رئیس- بفرمایید
عمیدی نوری- یک شرحی خدمتگذاران جزء به مقام ریاست نوشته‌اند که بنده قرائت می‌کنم نوشته‌اند (به طوری که خاطر مبارک استحضار دارد خدمتگذاران جزو مجلس شورای ملی به موجب آئین‌نامه خاصی استخدام شده ترفیع و اضافه می‌گیرند آئین‌نامه فوق‌الذکر در سال ۲۶ تغییرکرده و با تغییر آن به عده معدودی از خدمتگذاران قدیمی و سابقه‌دار مجلس شورای ملی لطمه شدیدی وارد آمده توضیح آن که فدویان امضاکنندگان زیر هر یک به تفاوت از ۲۰ الی ۳۵ سال سابقه خدمتگذاری در مجلس شورای ملی داریم و هنگام تصویب آئین‌نامه اخیر دارای پایه‌های بالای خدمتگذاری پایه‌های هشت و نه و غیره بوده‌ایم و بر اثر تصویب آئین‌نامه فعلی این پایه‌ها به پایه‌های ۲ و ۳ تقلیل داده شده و نتیجه این امر آن است که اینک هر خدمتگذار جدیدالورودی پس از ۲۰ سال خدمت به پایه ۹ خدمتگذاری جزء می‌رسد و فدویان پس از ۳۵ سال خدمت اداری دارای پایه شش و هفت می‌باشیم و به طوری که ملاحظه می‌فرمایید بزودی دوران باز نشستگی این‌جانبان فراخواهد رسید در صورتی که هرگز نخواهیم توانست یک عمر خدمت صادقانه به آخرین پایه خدمتگذاری ترفیع یابیم. اینک که مجلس شورای ملی تحت ریاست عالیه آن به احقاق حقوق مغصوبه و از دست رفته مردم خاصه کارکنان مجلس شورای ملی توجه خاص مبذول می‌فرمایند و به ارجا عواثقی که بذره پروری و کوچک‌نوازی آن وجود معظم داریم مستدعی است امر و مقرر فرمایند با اعطای یک پایه به فدویان ظلم فاحش را که در گذشته رفته است تا حدی جبران فرمایند خلاصه تقاضای یک عده خدمتگذاران جزء این است که با آئین‌نامه جدید رتبه‌های هشت و نه ما شده است دو و سه و نزدیک است متقاعد بشویم یک رتبه به ما داده بشود که اقلاً تأمینی کنیم این تقاضایشان است (شوشتری- چطور شده چنین چیزی که شش پایه کنند؟) به همین جهت بنده پیشنهاد کردم که تبصره‌ای اضافه شود و مقام محترم ریاست مجلس هم راضی نیستند که حق یک عده خدمتگذار بیچاره‌ای که ۳۵ سال است در این مجلس خدمت کرده‌اند تضییع و آقایان هم موافقت بفرمایند که حق آنها حفظ بشود (صحیح است)
رئیس- آقای مخبر اگر موافقت کنند می‌شود رأی گرفت
عمیدی نوری- حق یک عده‌ای که چند سال سابقه خدمت دارند از بین رفته علت این است که سابقاً مجلس یک آئین‌نامه استخدام جزء داشت که البته قدری تغییر پیدا کرد حالا اشخاصی که وارد خدمت می‌شوند بیشتر استفاده می‌کنند اینها عقب مانده‌اند این است که این تقاضا را کرده‌اند و آنهایی که نزدیک به تقاعد رسیده‌اند اهمیت ندارد این رتبه به آنها داده شود چون متقاعد می‌شوند (شوشتری- بیشتر توضیح بدهید که ملتفت شویم)
رئیس- آقای مخبر
مخبر کمیسیون محاسبات- بنده نمی‌فهمم معنی پایه خدمتگذاری جزء چیست چون آنچه به نظرم می‌آید در این مملکت چیزی به اسم پایه خدمتگذاری جزء در قانون تشکیلات مملکت و قانون استخدام نداریم. خدمتگذاری جزء پایه ندارد و اینجا نوشته که پایه خدمتگذاران جزء (یکی از نمایندگان- آئین‌نامه دارند) به هر حال بنده خیال می‌کنم اگر موافقت بفرمایید این را بگذاریم در اختیار هیئت رئیسه هیئت رئیسه به سوابق اینها رسیدگی بکند هرکدام را ذیحق تشخیص داد بدهد. اینطور اصلاح کنید با تشخیص هیئت رئیسه به شرطی که هر کدام به سن تقاعد رسیدند متقاعد شوند
عمیدی نوری- بنده موافقم اصلاح شود با تشخیص هیئت رئیسه.
امامی- برای یک سال
مخبر- البته برای یک سال، هیئت رئیسه که همیشه این اختیار را ندارد. (دکتر بینا- برای یک مرتبه)
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد با اصلاحی که به عمل آمد موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد. رأی گرفته می‌شود به خود ماده ششم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد ماده هفتم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت گردید)
ماده هفتم- کارمندان مجلس شورای ملی که قبل از ورود به خدمت مجلس سوابق خدمت روزمزدی و حکمی و پیمانی و افتخاری در وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی داشته‌اند آن سوابق با پرداخت کسور بازنشستگی به میزان حقوق دریافتی جزء خدمت رسمی آنها محسوب و احتساب آن تأثیری در پایه و حقوق فعلی آنها نخواهد داشت.
رئیس- در این ماده مخالفی نیست یک پیشنهادی رسیده قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد شده ماده هفتم به شرح زیر اصلاح شود: ماده هفتم: هر نوع سوابق خدمت اداری کارمندان فعلی مجلس شورای ملی در وزارتخانه‌ها اعم از روز مزدی استاژ، حکمی افتخاری و پیمانی و شرکت نفت جزء خدمت رسمی محسوب و رتبه آنها طبق سوابق خدمت تعیین می‌شود ولی باید کسور بازنشستگی زمانی که حقوق دریافت می‌داشته‌اند پرداخت نمایند. بهادری
رئیس- آقای بهادری
بهادری- در ماده هفتم قید شده که کارمندان مجلس شورای ملی که قبل از ورود به خدمت مجلس سوابق روزمزدی و حکمی و پیمانی دارند جزء خدمت رسمی آنها محسوب شود. آقای مخبر استدعا می‌کنم این پیشنهاد را توجه بفرمایید. بنده یک پیشنهاد اصلاحی داده‌ام که هرگونه سوابقی که کارمندان مجلس شورای ملی در وزارتخانه‌ها اعم از روزمزدی و حکمی و پیمانی دارند جزء خدمت رسمی آنها محسوب شود منظور بنده از این پیشنهاد این است که یک عده از کارمندان مجلس که زحمت می‌کشند بایستی از خدمات آنها قدردانی نمود به این جهت این پیشنهاد اصلاحی را دادم که این ماده به این طریق اصلاح شود و استدعا می‌کنم که آقای مخبر قبول بفرمایند.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- چون در این مورد هم عده‌ای از آقایان یک یادداشتی هم ببنده نوشته‌اند این را هم بنده به این صورت که با تشخیص هیئت رئیسه برای یک مرتبه باشد موافقم. هیئت رئیسه می‌تواند اشخاصی را که مستحق میداند رتبه بهشان بدهد و الّا بدون این‌که سوابق را ببینیم همین طوری در مجلس رأی بدهم باعث زحمت خواهد شد هیئت رئیسه به سوابق اشخاص رسیدگی بکند اگر مقتضی دانست رتبه بهشان بدهد عوض این‌که در کارگزینی رسیدگی بشود در هیئت رئیسه رسیدگی بشود.
بهادری- بنده هم با نظر آقای پیراسته موافقم
رئیس- بسیار خوب پیشنهاد آقای بهادری به این طریق اصلاح می‌شود (مخبر- که هیئت رئیسه این اختیار را داشته باشد) رأی گرفته می‌شود پیشنهاد آقای بهادری با اصلاحی که به عمل آمد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود به ماده هفتم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده هشتم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده هشتم- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود.
الف- سوابق خدمت ۵ نفر کارمندان روزمزد اداره روزنامه رسمی کشور را رسمی محسوب و از اول سال ۳۳ به مأخذ حقوق دریافتی پایه کارمندی طبق قانون استخدام برای آنها تشخیص دهند.
ب- برای آقای افلاطون دولت شاهی و سید اسدالله باقی طوسی مستخدمین جزء مجلس حقوق ثابت سال ۳۳ آنها مأخذ پایه کارمندی قرارداده بر طبق قانون استخدام کارمندان مجلس پایه آنان تشخیص و اعطا شود.
ج- برای آقای رسام موزع‌زاده کارمند رسمی سابق وزارت فرهنگ که دارای پایه ۵ بوده و فعلاً در چاپخانه مجلس مشغول خدمت است با در نظر گرفتن سوابق خدمت نامبرده از اول سال ۳۳ با پرداخت کسور بازنشستگی پایه شش اداری منظور نمایند.
د- علاوه بر سه هزار ریال وظیفه فعلی عیال مرحوم ارباب کیخسرو شاهرخ ماهی دو هزار ریال و علاوه بر حقوق ورثه مرحوم طوسی یک هزار ریال و ورثه مرحوم بپردازد.
ه- به آقای مرتضی بختیاری مستخدم بازنشسته مجلس ماهی ۱۴۴۴ ریال اضافه بر حقوق بازنشستگی از اول سال ۱۳۳۳ و در وجه وراث مرحوم ابوالقاسم ثقفی سرایدار سابق مجلس ماهی سیصد و پنجاه ریال ا ضافه بر وظیفه از اول سال ۱۳۳۳ از محل بودجه مجلس و هم چنین ماهی چهار صد و شش ریال اضافه بر وظیفه وراث مرحوم یحیی جوهرچی مستخدم سابق مجلس از تاریخ فوت مادام که طبق قانون ذیحق می‌باشد بپردازد. و تفاوت حقوق و مزایای سنوات گذشته آقایان علی‌اکبر تشید و رضا کمالاتی و شجاع‌الدین شریعتمداری و عباس شعاعی که اعتبار آن در متن بودجه منظور شده بپردازد.
رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- بنده یک تذکری می‌خواستم بدهم و آن این است که آن چه جناب آقای جلیلی خواندند با این گزارش چاپی تطبیق نمی‌کند
جلیلی- اینها را اصلاح کرده‌اند اینطور که بنده خواندم صحیح است با نظر مخبر کمیسیون اصلاح شده.
رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر امیر نیرومند به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌کنم ببند از ماده هشتم نام آقایان حسن وزیری سرپرست تلفنخانه و احمد صمیمی معاون فنی چاپخانه مشمول بند فوق گردند. دکتر نیرومند
رئیس- آقای دکتر نیرومند.
دکتر نیرومند- بنده این پیشنهاد را کردم، البته همه آقایان آقای حسن وزیری را می‌شناسند که یکی از مستخدمین متدین درست و زحمتکش این مجلس است (صحیح است)
و استحقاق هم دارد همان طوری که بنده بیست سال است در مجلس هستم خیال می‌کردم او کارمند است و حجب و حیای او مانع شده است یک نفر دیگر هم هست به نام احمد صمیمی که سابقه فنی دارد این می‌خواهد مطابق همان حقوقش رتبه به او بدهند و متقاعد شود شاید ماهی چهل، پنجاه تومانش هم کسر بشود حقوق تقاعدش را هم داده پیشنهاد خرجی هم نیست استدعا می‌کنم موافقت بفرمایید.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بنده با این پیشنهاد موافقم ولی می‌خواستم تذکر بدهم که این اشخاص که رتبه می‌گیرند باید در همان شغل فعلیشان بمانند.
رئیس- یکیشان، آقای صمیمی متقاعد می‌شود.
مخبر- بنده موافقم که رتبه به اینها داده شود ولی مشروط بر این‌که در مشاغلشان باقی بمانند و وظایف مربوطه‌شان را عمل بکنند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای مرآت اسفندیاری به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم جزء ب ماده هشتم لایحه بودجه سال ۱۳۳۳ مجلس شامل حال آقایان حیدر باباخانی و محمود گردان کارکنان فعلی چاپخانه مجلس خواهد بود مرآت اسفندیاری
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری- عرض کنم این دو نفر کارمند چاپخانه مجلس هستند با ۱۷ سال سابقه خدمت و خدمت‌شان هم در تمام این مدت واقعاً مورد گواهی رؤسای مربوطه بوده، هیئت رئیسه هم، آقایان کارپردازان آقای میراشرافی و آقای پناهی صددرصد با این پیشنهاد موافقت فرموده‌اند (پناهی- صحیح است) بنده استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند جزء ب شامل حال این دونفر بشود (رئیس- این هم در هیئت رئیسه رسیدگی شود) یک عرض دیگر بنده که می‌خواستم با اجازه مقام ریاست تذکر بدهم این بود که در لایحه مربوط به آموزگاران بنده پیشنهادی دادم که آموزگارانی که از محل خدمتگذاری حقوق می‌گیرند و به علت ضیق بودجه از حقوق آموزگاری محروم هستند از تاریخ تصویب لایحه کمک آموزگاران این طبقه از کارمندان فرهنگ از حقوق آموزگاری استفاده کنند متأسفانه تاکنون وزارت فرهنگ به این امر توجهی نکرده و متجاوز از صدها تلگراف و کاغذ برای همه آقایان رسیده است (صحیح است) خواستم تذکر بدهم که وزارت فرهنگ به این قسمت توجه کند.
رئیس- این به جای خودش صحیح است. آقای مخبر بفرمایید.
مخبر- عرض کنم بنده به این صورت که به هیئت رئیسه اختیار داده شود که تشخیص بدهد با این پیشنهاد موافقم. چون واقعاً تشخیص آن مشکل است اجازه بدهید این کار به هیئت رئیسه اختیار داده شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد با اصلاحی که آقای مخبر کردند آقایان موافقین قیام فرمایند. (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. پیشنهاد آقای نورالدین امامی.
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌نماید کارمندان فعلی اداره محاسبات مجلس شورای ملی نیز مشمول جزء (ل) ماده هفت بودجه سال ۱۳۳۱ و ۱۳۳۲ مجلس شورای ملی بوده عمل آنها فنی تلقی شده و از مزایای آن بهره‌مند خواهند شد. نورالدین امامی.
رئیس- آقا خودتان بهتر می‌دانید اگر بخواهیم فنی همه را تلقی کنیم تمام مجلس را باید فنی کنیم اینجا رؤسایی دارد مثل آقای نقیب که خدمات زیاد کرده و زحماتی کشیده‌اند. بنده اسم آقای نقیب را با موافقت خودشان برمی‌دارم بودجه مجلس را طوری نکنید که از حدود عادی خارج شود.
نورالدین امامی- اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم.
رئیس- بفرمایید.
نورالدین امامی- استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایید ما یک رئیس حسابداری داریم (مهندس جفرودی- مرد خوبی است) در مجلس شورای ملی ۴۳ سال است این شخص مرتب خدمت کرده بدون وقفه الان این شخص اگر بخواهد متقاعد بشود ماهی هفتاد، هشتاد تومان صد تومان اضافه از حقوق فعلی می‌گیرد چون در صورت متقاعد شدن دیگر این کسور بازنشستگی که حالا ازش کسر می‌شود آن وقت کسر نمی‌شود دو سه مرتبه این شخص تقاضای تقاعد کرده. (رئیس- بنده هم قبول نکردم) ولی برحسب امر مقام ریاست از تقاعدش صرف‌نظر کرده و مقام ریاست از تقاعدش صرف‌نظر کرده و مقام ریاست قبول نکرده‌اند این بود که من این پیشنهاد را کردم که این آقایان مثل تمام وزارتخانه‌ها که وقتی محاسبات فنی هست فنی بشوند ولی حالا که مقام ریاست فرمودند بنده پس می‌گیریم پیشنهادم را و خواستم از یک کارمند قدیمی و خدمتگذار تجلیل مختصری کرده باشم (احسنت)
رئیس- از دوره شانزدهم به بعد مکرر آقای مهربان مهر تقاضای بازنشستگی کرده‌اند و من قبول نکرده‌ام، همچنین آقای حمیدی و آقای نقیب و رؤسایی که سابقه زیاد اینجا دارند ما از خدمات ایشان ممنون هستیم (صحیح است) و بدیهی است هر یک از این آقایان اگر از اینجا بروند حقوق تقاعدشان را کاملاً می‌گیرند و به هر جا بروند برای کارهای عمومی و تجارتی همه آقایان را می‌پذیرند ولی به واسطه علاقه‌ای که به مجلس دارند اینجا به خدمت خودشان ادامه می‌دهند (صحیح است) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای قنات آبادی به طریق زیرخوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده هشت اضافه شود:
تبصره- کارمندان فعلی مجلس شورای ملی که حداقل ۱۵ سال متوالیاً خدمت تندنویسی و ده سال تصحیح در مجلس انجام داده‌اند مشمول جزء (ل) ماده هفت در بودجه سال ۱۳۳۱ و ۱۳۳۲ مجلس شورای ملی بوده و از مزایای آن بهره‌مند خواهد شد. قنات آبادی
رئیس- این هم مثل همان پیشنهاد قبلی است و شامل همان می‌شود بعد از این توضیحی که داده شد دیگر مورد ندارد.
قنات آبادی- نظر جنابعالی محترم است و پس می‌گیرم
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای عاملی به شرح زیر قرائت گردید)
پیشنهاد می‌نماید در قسمت (ب) از ماده هشتم اضافه شود نسبت به بند (ح) از ماده هفت بودجه سال ۱۳۳۱ مجلس شورای ملی که به موقع اجرا گذارده نشده اجرا نمایند عاملی
رئیس- آقای عاملی بفرمایید.
عاملی- عرض کنم در ودجه سال ۳۱ و ۳۲ مجلس تصویب شده در قسمت حقوق مواردی تصویب شده من‌جمله قسمتی مربوط به آقای احمد خلیلی تصویب شده که بپردازند ولی این قسمتش اجرا نشده بنده نظرم این بود که از آقایان تقاضا کنم موافقت بفرمایید این قسمت هم به موقع اجرا گذارده بشود تا اگر کارمندی هست که حقی دارد به حق خودش برسد یا این که رتبه‌ای به دیگران داده‌اند به آنها هم داده بشود، بنابراین اگر در بودجه سال قبل تبصره‌ای گذاشته شده که نسبت به دیگران معتبر باشد و از آقای مخبر تقاضا دارم موافقت بفرمایید چنانچه قبل از بودجه سال ۳۲ گذاشته شده است برای دیگران چرا اجرا شده این قسمت را اجرا نکرده‌اند و حالا هم تقاضا می‌کنم تأکید بفرمایید عمل کنند.
مخبر- چون در این مورد قانونی در دور هفدهم گذشته است بنده قبول می‌کنم. البته با همان فورمولی که هیئت رئیسه اختیار داشته باشد.
رئیس- با اظهار و اصلاحی که آقای مخبر کردند که در هیئت رئیسه رسیدگی بشود رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، در ماده ۸ پیشنهاد دیگری نیست رأی گرفته می‌شود به ماده ۸ آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده نهم قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده نهم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود مبلغ پانزده میلیون ریال درآمد پیش‌بینی شده چاپخانه مجلس و باغ بهارستان و مبلغ سه میلیون و پانصد هزار ریال درآمد پیش‌بینی شده اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی را در سال ۱۳۳۳ وصول و به خزانه‌داری کل ایصال دارد و همچنین از کتب لغت‌نامه دهخدا آنچه به فروش می‌رسد وجه آن کماکان عاید خزانه کشور نماید.
رئیس- در این ماده هم کسی مخالف نیست و پیشنهادی هم نرسیده بنابراین رأی می‌گیریم به ماده نهم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، ماده
دهم قرائت می‌شود: (به شرح ذیل قرائت شد)
ماده دهم- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ ده میلیون ریال از محل درآمد عمومی کشور به کارپردازی مجلس بپردازد که به مصرف خرید زمین و ساختمان عمارت جدید پارلمان برسد.
رئیس- در این ماده هم کسی مخالف نیست و پیشنهادی هم نرسیده است، آقایانی که موافقند قیام بفرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده یازده قرائت می‌شود:
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده یازدهم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود با نظارت کمیسیون محاسبات مجلس قالی‌های کهنه مجلس شورای ملی را فروخته وجه آن را به مصرف خرید قالی نو برساند
رئیس- در این ماده کسی مخالف نیست و پیشنهادی هم نرسیده است آقایانی که با ماده یازدهم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، ماده
دوازدهم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوازدهم- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود اضافه وجوه دریافتی بابت بودجه‌های سال ۱۳۳۱ و ۱۳۳۲ مجلس را از وزارت دارائی به انضمام تمام صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۳۳ مجلس و چاپخانه و اداره روزنامه رسمی کشور برای ساختمان عمارت جدید مجلس شورای ملی اختصاص دهد.
رئیس- در این ماده کسی مخالف نیست و پیشنهادی هم نرسیده است. رأی گرفته می‌شود به ماده دوازدهم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد یک ماده الحاقیه هست به امضای آقایان جلیلی و عبدالرحمن فرامرزی قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید: ماده الحاقیه عین بودجه سال ۱۳۳۳ مجلس شورای ملی و ادارهٔ چاپخانه و روزنامه رسمی و سایر ادارات مجلس برای سال ۱۳۳۴ نیز مورد تصویب مجلس می‌باشد و به هیئت رئیسه مجلس اجازه داده می‌شود که نسبت به ما به‌التفاوت ترفیعات و اضافه احتیاجات ۱۳۳۴ رسیدگی نموده مواد لازم را به عنوان متمم بودجه به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید. جلیلی- عبدالرحمن فرامرزی.
رئیس- آقای جلیلی بفرمایید.
جلیلی- این بودجه که تنظیم شده و الان مطرح است و به تصویب آقایان رسیده روی مواد آن مطالعات زیادی شده است آنچه صرفه‌جویی باید بشود شده و آن مقداری هم که پیش‌بینی باید بشود در نظر گرفته شده است مجدداً برای سال ۳۴ باید همین کارها را شروع کنیم برای این که گرفتار این کار نشویم و مجلس هم مواجه با اشکالاتی نشود و وقت آقایان دومرتبه گرفته نشود آقایان موافقت بفرمایید که این ماده الحاقی پیشنهادی تصویب بشود.
قنات آبادی- ذکر بفرمایید که در ظرف سه ماه اضافه اعتباری اگر خواستند به مجلس پیشنهاد کنند.
جلیلی- در این پیشنهاد هست که اضافه بودجه اگر لازم باشد تنظیم کنند در سال آینده ممکن است هزینه‌های زیادی پیش بیاید آن را به عنوان متمم بودجه تقدیم می‌کنند.
رئیس- آقای شوشتری مخالفید بفرمایید.
شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم بنده با احترامی که به جناب آقای جلیلی و جناب آقای فرامرزی دارم تصور می‌کنم اگر بودجه سال بعد را در امسال پیش‌بینی کنیم و مثل یک بودجه‌های چهاردیواری به مجلس بدهیم این عمل برخلاف اصل بودجه نویسی است و به علاوه من یک حرف‌هایی داشتم آن روز یک عرایضی کردم که شاید در فکر بعضی از آقایان نمایندگان محترم تأثیر کرد که بنده مثلاً در عرضی که کردم راجع به حقوق نمایندگان محترم خواستم یک حرف واهی بزنم در صورتی که این طور نبود یک عده‌ای از آقایان محترم اگر متمکن هستند ثروت دارند از مالیهٔ خودشان می‌توانند اعاشه کنند هر چه می‌توانند به بودجه مجلس و مملکت ببخشند ولی وکلای دیگر که باید از بودجه و حقوق نمایندگی استفاده کنند از نظر اصول باید حقوقشان ترمیم بشود و من به این بودجه رأی کبود خواهم داد برای این که حقوق ما تأمین نشده است، من الان جلوی آقای وزیر دارایی عرض می‌کنم، ما وکلا یک حقوق ثابتی داریم، جریمه باید بدهیم، پول تلگراف باید بدهیم، پول فلان بدهیم (خنده نمایندگان- پول فلان یعنی چه؟) بلی بلی پول فلان چیست؟ پول فلان این است که مثلاً یک نفر آبرومند است که وقتی می‌آید توقع مساعدتی دارد آبرو هم دارد اسم او را نباید ببریم و همه باید به او احسان کنیم آقایان کارمندان دولت فوق‌العاده دارند این وزیر محترم دارایی است افرادی هستند روزی پنجاه تومان روزی ۲۵ تومان روزی ۲۰ تومان فوق‌العاده خرج سفر می‌گیرند ما اینها را نداریم در قبالش تهمت داریم، افترا داریم باید زندگی کنیم آن وقت بیاییم دربست به بودجه سال بعد که حتماً باید برای سواری وکلا، برای پول تلگراف وکلا مخارج ایاب و ذهاب مثل سایر ممالک متمدن دنیا پیش‌بینی بشود چیزی منظور بکنیم و دربست دستمان را روی چهاردیواری بودجه بگذاریم من با این بودجه مخالفم مگر این که حقوق وکیل به شأن وکالت ترمیم بشود مقرری که لازم است به او بدهند در قانونی که گذراندیم راجع به کمک آموزگاران و دبیران حقوق آنها به چه مبلغ ببینید می‌رسد آن وقت پسندیده است که وکیل با این حقوق باشد؟ بنده از شما انصاف می‌خواهم پسندیده است که شما به این بودجه دربست رأی بدهید، باید برای آینده یک فکر اساسی بکنید.
رئیس- آقای مخبر بفرمایید.
مخبر- برای این که وقت مجلس شورای ملی زیاد گرفته نشود و کارهای زیادی که در پیش داریم و در سال آینده هم باید بودجه سال ۳۴ مجلس داده شود و چند جلسه صرف بحث در اطراف بودجه بشود و در این بودجه هم گاه گاه ممکن است توقعاتی پیدا بشود و از طرف دیگر بودجه مجلس چند رقم بیشتر نیست، یکی حقوق آقایان نمایندگان است که تغییری در آن نخواهد بود یکی هم بعضی پیشنهادات که از طرف آقایان داده شده و دیگر داده نخواهد شد بنابراین بهتر است که در ضمن تصویب بودجه سال ۳۳ برای سال ۳۴ هم منظور بشود و البته اگر لازم شد متمم بودجه خواهد بود و اما یک اشتباه چاپی است که در ستون اداره بازرسی کل سه نفر به عنوان مسئول ذکر شده در صورتیب که این سه نفر عنوان مدیر دایره را دارند اصلاح بفرمایید راجع به حقوق آقایان نمایندگان آن جلسه هم عرض کردم باید تناسب را در نظر گرفت، البته فرمایشات آقای شوشتری قسمت عمده‌اش صحیح است ولی با وضع فعلی نمی‌شود حقوق آقایان را زیاد کرد انشاءالله اگر گشایشی شد و بقیه مردم وضعشان خوب شد آن وقت حقوق آقایان نمایندگان را هم زیادتر می‌کنیم بنده بیش از این که در بودجه منظور شده موافقت ندارم.
رئیس- توجه به این پیشنهاد نشده است نوشته‌اند اگر چیزی علاوه بر این بودجه لازم باشد متمم آن را به مجلس بیاورند (عمیدی نوری- این کار برخلاف قانون است پیشنهاد در حکم یک لایحه جدیدی است جناب آقای رئیس دولت از این وضع استفاده می‌کند) ماده الحاقیه مجدداً قرائت می‌شود.
(به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- اینجا ذکر شده اگر احتیاجاتی باشد دومرتبه به عنوان متمم بودجه می‌آید در مجلس و حالا بسته است به نظر مجلس در سال ۳۱- ۳۲ هم این عمل شده است البته بنده بیطرفم پیشنهادی شده موکول به نظر مجلس است ولی بنده اینجا صریحاً خواهم گفت که برای سال ۳۴ یک نفر دیگر به اعضای مجلس اضافه نمی‌کنیم و کارمندان فعلی برای مجلس کاملاً کافی است، رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد، بودجه مجلس شورای ملی تمام شد این بودجه مجلس البته مالی است و مربوط به امور داخلی خود مجلس است و برای نظر مشورتی به مجلس سنا من نمی‌دانم باید فرستاد یا خیر؟ (جمعی از نمایندگان- خیر) سابق فرستاده‌اند ولی این بودجه داخلی مجلس است و مالی هم هست معهذا اگر آقایان موافقند به این ترتیب تمام بشود رأی نهایی می‌گیریم (صحیح است) آقایانی که با بودجه مجلس شورای ملی موافقند ورقه سفید خواهند داد.
اسامی آقایان به ترتیب ذیل به وسیله آقای جلیلی (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد.
آقایان: قنات‌آبادی- امیرتیمور- دکتر بینا- بهادری- دکتر عدل- شادمان- محمود افشار- حمیدیه- تجدد- تربتی- کی‌نژاد- شاهرخشاهی- کاشانیان- مهندس اردبیلی- رضایی- موسوی- دکتر افشار- مرآت اسفندیاری- دکتر آهی- غضنفری- شیبانی- خاکباز- زنگنه- پیراسته- عاملی- پناهی- دولتشاهی- سالار سنندجی- مهندس جفرودی- مهندس ظفر- حمید بختیار- صدقی- عباسی- ایلخانی‌زاده- دکتر وکیل- سهرابیان- بوداغیان- شفیعی- افشار صادقی- بیات ماکو- صدرزاده- بزرگ‌نیا- فرامرزی- ارباب- صفایی- تیمورتاش- دولت‌آبادی- شوشتری- قراگزلو- جلیلوند- بوربور- اردلان- فرید اراکی- کیکاوسی- دکتر حمزوی- برومند- توماج- دکتر نیرومند- بزرگ ابراهیمی- مکرم- دکتر سید امامی- قریشی- مهدوی- لاری- کدبور- سالار بهزادی- سید احمد صفایی- بهبهانی- دکتر عمید- خلعتبری- دکتر شاهکار- حائریزاده- اسکندری- عمیدی نوری- نقابت- هدی- نصیری- خزیمه علم- اکبر- دکتر فاطمی- دکتر پیرنیا- عرب شیبانی- مرتضی حکمت- معین‌زاده- کاشانی- دهقان- استخر- یدالله ابراهیمی- ذوالفقاری- اخوان- محمودی- ثقه‌الاسلامی- یارافشار- مسعودی- جلیلی- فرود
شمارش آرا مأخوذه به عمل آمد نتیجه به قرار ذیل حاصل شد
ورقه سفید موافق ۷۸ – ورقه کبود مخالف ۳ – ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع ۹
رئیس- بودجه سال ۱۳۳۳ مجلس شورای ملی با ۷۸ رأی موافق تصویب شد.
اسامی موافقین- آقایان: قراگزلو- حمید بختیار- بهادری- دهقان- ارباب- مهندس اردبیلی- دکتر آهی.
محمود افشار. دکتر بینا. قرشی. مسعودی. مرتضی حکمت. عماد تربتی. عاملی. بزرک ابراهیمی. معین‌زاده. دکترمشیرفاطمی. توماج. دکترعمید. غضنفری. بوربور. ارسلان خلعتبری. صدقی. مرآت اسفندیاری. استخر. شادمان. دولتشاهی. یدالله ابراهیمی. حمیدیه. دولت آبادی. جلیلوند. یارافشار. ثقةالاسلامی. عمیدی نوری. کدیور. برومند بزرگ‌نیا. تجدد. مهندس ظفر. خرازی. دکتر سید امامی. صدرزاده. شفعی. سنندجی. پیراسته. دکتر افشار. افشار صادقی. فرید اراکی. دکتر وکیل. لاری. مهدوی. اردلان. نقابت. کی‌نژاد. شیبانی. خاکباز. قنات‌آبادی. نصیری. کیکاوسی. هدی. دکتر امیر نیرومند. سالار بهزادی. مکرم. سهرابیان. باقر بوشهری. اخوان. بوداغیان. اکبر. محمودی. دکتر پیرنیا. دکتر عدل. بیات ماکو. مهندس جفرودی. تیمورتاش. پناهی. امیر احتشامی. مهندی شاهرخشاهی. ایلخانی‌زاده.
اسامی مخالفین- آقایان: رضایی. شوشتری. دکتر شاهکار فرقه سفید علامت امتناع ۹ فرقه
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت کشور
معاون وزارت کشور- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بفرمایید
معاون وزارت کشور- (دکتر افخم حکمت)- بنده با اجازه آقایان محترم لایحه‌ای که مربوط به اضافه اعتبار وزارت کشور به مبلغ پانصد هزار تومان است تقدیم می‌کنم (نمایندگان- زیاد است)
رئیس- به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود، آقای وزیر دارایی بفرمایید
۸- تقاضای آقای وزیر دارایی راجع به در دستور گذاردن لایحه اعتبار از انگلستان و آمریکا
وزیر دارایی- مدتی است گزارش راجع به اعتباراتی که از طرف دولت آمریکا و انگلستان داده می‌شود تقدیم مجلس شورای ملی شده خواهشمندم موافقت کنید که جزء دستور مجلس قرار بگیرد تا زودتر تکلیف آن معلوم شود
رئیس- بعد از بودجه مجلس سنا مطرح خواهد شد.
ارباب- گزارش وزارت اقتصاد که خواهد شد.
رئیس- آن هم جزء دستور است
صفایی- لایحه معاونات خارجی هم جزو دستور باشد.
۹- قرائت طرح دو فوری پیشنهادی راجع به افزایش سرمایه بانک‌های کشاورزی و رهنی و ساختمانی
رئیس- طرحی است از طرف آقایان پیشنهاد شده که قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی چوان عواید نفت و اعتباراتی که تهیه می‌شود باید به مصرف کارهای عمرانی و تولیدی برسد و انجام تمام این قبیل عملیات مخصوصاً توسعه و ترقی کشاورزی به وسیله دولت و دستگاهای مربوطه تنها امکان ندارد و باید عموم مردم با سرمایه‌های شخصی و تسهیلات بانکی در عملیات عمرانی شرکت نمایند و متأسفانه سرمایه بانک‌های مربوطه به هیچ‌وجه کافی برای انجام مقصود نیست لهذا امضاءکنندگان طرح قانونی ذیل را با قید دو فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آن را داریم
ماده واحده- دولت مکلف است از محا عواید حاصله از فروش نفت یا از محل هر نوع اعتبارات دیگری که به دست آورده یا خواهد آورد یک میلیارد ریال به سرمایه بانک رهنی و یکصد میلیون ریال به سرمایه بانک ساختمانی اضافه نموده و مبالغ مزبور را تا آخر سال ۱۳۳۴ کلا در اختیار بانک‌های مزبور بگذارد
تبصره ۱- بانک‌های نامبرده مکلف هستند ۷۵ درصد این اضافه سرمایه را اختصاص به شهرستان‌ها داده و در اختیار شعبات خود بگذارند
تبصره ۲- بانک کشاورزی ایران مکلف است در درجه اول از محل اضافه سرمایه‌ای که تحصیل می‌نماید برای احداث یا تجدید یا تعمیر قنوات و حفر چاه یا خرید موتور آب سدهای کوچک آبیاری و سایر وسایل کشاورزی وام بدهد و بیش از ۵ در صد هم بهره دریافت ننماید
رئیس- این طرح قریب ۴۰ امضاء دارد و محتاج به حضور نماینده دولت هم نیست قرائت شد روز پنجشنبه دو فوریت آن مطرح می‌شود
۱۰- قرائت طرح سه فوریت راجع به انتخاب کمیسیون جهت تجدیدنظر در آئین‌نامه داخلی مجلس
رئیس- طرح دیگری هم هست که با سه فوریت پیشنهاد شده کارهایی دارند که باید زودتر انجام بدهند بنابراین همان روز پنجشنبه جلسه خواهد بود
(طرح به شرح ذیل قرائت شد)
مقام عالی ریاست مجلس شورای ملی چون پاره‌ای از مواد آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی احتیاج به اصلاحی دارد که لازم است با اوضاع و احوال فعلی مجلس مطابقت داشته باشد امضاءکنندگان تقاضا داریم ماده واحده زیر به قید سه فوریت مطرح و تصویب گردد
ماده واحده- مجلس شورای ملی اجازه می‌دهد کمیسیون ۱۲ نفری منتخبه از شعب تشکیل گردد که مواد مورد احتیاج آئین‌نامه داخلی را اصلاح نماید تا موقتاً به طور آزمایش به موقع اجرا گذارده شده و چنانچه نقایصی در عمل مشاهده گردید اصلاح و به تصویب مجلس شورای ملی برسد- با امضای ۳۷ نفر از آقایان نمایندگان
۱۱- قرائت پیشنهاد جمعی از آقایان نمایندگان دایر به طرح گزارش راجع به لغو انحصار تجارت
رئیس- یک تقاضایی هم هست که گزارش کمیسیون اقتصاد جزء دستور قرار گیرد آن هم قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرا ئت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی تقاضا داریم مقرر فرمایید گزارش کمیسیون اقتصاد راجع به آزادی تجارت خارجی را در دستور قرار داده و با قید یک فوریت و مقدم بر سایر لوایح مطرح شود. به امضای ۲۷ نفر از آقایان
رئیس- آن هم برگ موافق و مخالف دارد روز ۵ شنبه جء دستور گذارده می‌شود.
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- فعلاً چون عده برای رأی کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود ساعت ۹ صبح دستور هم مطالبی که گفته شد.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت