مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اسفند ۱۳۵۴ نشست ۳۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و چهارم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و چهارم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور

مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اسفند ۱۳۵۴ نشست ۳۲

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اسفند ۱۳۵۴ نشست ۳۲

مجلس ساعت ۹ صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱ – قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس _ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

آقایان:اسکندری _ جباری _ حاتمی _ دهقان نژاد رئیسی اردکانی _ رحیمی لاریجانی _ سیفی _ نوذر صادقی صحرائی _ غلامرضا غضنفری _ قوامی _ میرلاشاری _ ساگینیان _ ذوالفقاری _ مافی _ رحیم شیخ الاسلامی _ عبداللطیف شیخ الاسلامی _ بانو برومند _ بانو سلیلی _ بانو ضرابی.

- ادامه مذاکره و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور و ارسال به مجلس سنا

۲ - ادامه مذاکره و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور و ارسال به مجلس سنا

رئیس _ وارد دستور می‌شویم کلیات لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور مطرح است آقای عالمی بفرمائید.

مجتبی عالمی (مخبر کمیسیون بودجه) _ از روزیکه لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ مطرح شد بحث و گفتگو پیرامون بودجه عظیم ۳۱۰۵ میلیارد ریالی کشور از یک گرمی و حرارت خاص برخوردار بود (یکنفر از نمایندگان _ سر مقاله روزنامه رستاخیز را هم مطالعه بفرمائید) و نمایندگان محترم چه در کمیسیون و چه در ساحت مقدس مجلس شورایملی بودجه را از جهات مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند و حجم بی سابقه آنرا از نظر دور نداشتند.

همکاران عزیز نکات و مطالب آموزنده‌ای ایراد فرمودند که جا دارد ازطرف اعضای کمیسیون بودجه از راهنمائی‌های ارزنده آنان تشکر نمایم زیرا این مطالب از علاقه‌ای برخوردار بود که تنها خاص نمایندگان مجلس رستاخیز می‌باشد.

بودجه‌ای که گزارش آن باستحضار رسید در مدت رسیدگی در کمیسیون بودجه اکثر نمایندگان در تمامی جلسات شرکت فرمودند ودر موارد مختلف پیشنهادهائی در جهت بهبود انجام کارها از طرف اعضای کمیسیون بودجه و سایر نمایندگان محترم مجلس شورای ملی به مسؤلان ارائه گردید، و بر این اساس تغییرات ضروری در تبصره‌های اجرائی و ارقام هزینه بشرحیکه در صفحات ۲۸ و ۶۴ تا ۶۸ گزارش کمیسیون بودجه منعکس است داده شد. در امر رسیدگی به لایحه بودجه صرفاً رشد ارقام در مقایسه با سالهای گذشته ملاک عمل قرار نگرفت بلکه تحلیلی کامل از عملیات دستگاهها و برنامه‌های مختلف با در نظر گرفتن هدفهای برنامه عمرانی پنجم کل کشور مصوب اسفند ماه ۱۳۵۳ کمیسیون برنامه مجلس شورایملی و با رعایت اصل الاهم فالاهم چنانکه شایسته عصر رستاخیز است صورت گرفت.

کمیسیون بودجه سعی کرده است هدفها و سیاستهای مصوب برنامه عمرانی پنجم را سر لوحه کار خود قرار دهد در اینجا لازم میدانم برخی از این هدفها را بشرح زیر باستحضار برسانم:

- حفظ رشد متوازن و هم آهنگ اقتصادی کشور در بخشهای کشاورزی، صنعت و تجارت.

- افزایش درآمد طبقات مختلف جامعه با تاکید خاص در مورد ارتقای سطح معیشت گروههای کم درآمد.

- گسترش جامع تر عدالت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی با تأکید در مورد توزیع عادلانه تر خدمات در سطح همه گروهها و قشرهای اجتماعی.

- حفاظت، احیاء و بهبود محیط زیست و اعتلای کیفیت زندگی جامعه به خصوص در نقاط پر جمعیت.

- توسعه علوم و تکنولوژی و گسترش قوه خلاقه و ابتکار جامعه.

- بهبود کیفیت و افزایش عرضه نیروی انسانی فعال کشور بمنظور افزایش بازدهی و بر طرف کردن تنگناهای توسعه و

نیز بمنظور رفع تنگناها و دشواریهائیکه در سر راه قرار گرفته است کمیسیون بودجه مجلس شورایملی در رسیدگیهای خود رهنمون‌های ذیل را از نظر دور ننموده است.

- افزایش ظرفیت واقعی و بالقوه تأسیسات زیر بنائی.

- افزایش منابع مالی برای رفع دشواریهای مربوط به امر مسکن.

- مراقبت در مصرف اعتبارات و صرفه جوئی و جلوگیری شدید از اسراف و تبذیر در مورد هزینه‌ها و حفظ ثبات نسبی قیمتها.

اهم سیاستها و خط مشی هائیکه در رسیدگی بودجه مورد نظر کمیسیون بودجه بود عبارتند از:

- سیاست دفاعی کشور و تقویت بنیه دفاعی.

- سیاست مالی، مالیاتی بنحویکه وصول مالیات مؤید توزیع عادلانه تر درآمد باشد.

- سیاست عدم تمرکز در مناطق مختلف واستانی کردن تدریجی قسمت قابل توجه بودجه کل کشور بمنظور کمک به رشد سریع تر مناطق مختلف و توزیع اقتصادی تر درآمدها در سطح استانها و شهرستانها کشور.

مطالبی که باستحضار رسید مواردی بود که کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی در رسیدگیهای خود آنها را با توجه به برنامه عمرانی پنجم کشور که از تصویب مجلس گذشته است مورد نظر قرار داد.

خوشوقتم که فرمایشات نمایندگان و همکاران محترم در مجلس نیز در باب مسائل دفاعی، اقتصادی، رفاهی و اجتماعی در تأئید گزارش کمیسیون بودجه مجلس و درپاره‌ای موارد حاوی ارشاد و راهنمائی‌های ارزنده‌ای بود. آنچه که باید در اینجا باستحضار برسد آنستکه بودجه همانند دیگر مسائل و پدیده‌های اجتماعی نمی‌تواند خوب مطلق باشد ولی در مقایسه با سالهای گذشته که کم و بیش همه شاهد و ناظر بودجه هائی بودیم که وسیله دولت‌ها تقدیم مجلس می‌شد، و برای یادآوری و مثال باید از بودجه سال ۱۳۴۱ یاد نمود که با رقمی یک سی و چهارم بودجه سال ۱۳۵۵ شامل ۳۵ برگ و فقط حاوی دو ستون درآمد و هزینه ارائه شده بود.

بودجه سالهای اخیر و بخصوص بودجه سال ۱۳۵۵ شامل ده قسمت می‌باشد که من جمیع جهات از ویژگیهای خاص برخوردار است و این امر سبب شد تا بسهولت کمیسیون بودجه بتواند به کلیه ارقام درآمد و هزینه هر یک از واحدهای اجرائی و انتفاعی دسترسی پیدا نموده و نتیجه گیری نماید.

این بودجه نه تنها مظهری از انقلاب شاه و ملت را در خود دارد بلکه با امتیازات خاص خود جلوه ایست از بودجه دولت و مجلس عصر رستاخیز. همه بخاطر داریم که قبل از ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ کشور و مردم با چه مشکلات و مصائبی دست بگریبان بود، جامعه روستائی و شهری تحت سلطه بی چون چرای قدرتمندان از کمترین مزایای اجتماعی بی بهره بودند. ساعات کار نامحدود بود و شرایط کار غیر انسانی و دستمزدها غیر انسانی تر، تنها طی دهه اخیر که باید آنرا عصر جدیدی در تاریخ ملت ایران نامید بسیاری از مشکلات اجتماعی ما، به برکت رهنمونهای خردمندانه شاهنشاه آریامهرکه اصول هفده گانه انقلاب شاه و ملت تجلی گر آن بوده است بر طرف گشته (صحیح است) و باید اعتراف نمود که وسیله اجرائی آن همین بودجه‌ها و اعتباراتی بوده که بصورت منشور مالی دولت مورد استفاده قرار گرفته است. امنیت و ثبـاتیکه‌امـروز به رهبری شاهنشاه آریامهر همگی از آن برخورداریم از طریق اجرای بموقع همین بودجه‌ها به ثمر رسیده است.

یکی از همکاران در مورد شهر تهران و توصیه کمیسیون بودجه مطلبی فرمودند که اجازه می‌خواهم عین توصیه تحریر یافته را قرائت نمایم «کمیسیون بودجه توصیه می‌نماید که ساکنین شهرها بخصوص اهالی پایتخت باید به میزان مناسبی در هزینه‌های عمرانی و حل مسائل و مشکلات اختصاصی شهر خود مشارکت داشته باشند» (صحیح است).

شک نیست همانطور که همکاران محترم در فرمایشات خود بیان داشتند و کمیسیون بودجه نیز در توصیه‌های خود بدان اشاره نموده انتظار این است که دولت بخاطر اجرای هر چه بهتر رسالتی که بر عهده دارد مسائل آموزش و پرورش، کشاورزی و راههای ارتباطی و برق را با توجه بامکانات مالی که در بودجه گنجانیده شده است بهبود بیشتری بخشد.

زیرا ما هنوز درگذرگاهی هستیم که باید نهایت کوشش بعمل آید تا اعتبارات بودجه از طریق استحکام بخشیدن زیربنای اقتصادی کشور بمصرف برسد. این است آنچه که اعضای کمیسیون بودجه و همکاران عزیز از اجرای بودجه سال ۱۳۵۵ آرزوی آنرا دارند و از خداوند متعال توفیق دولت و همگان را در راه تحقق این آرزوها خواهانم (احسنت).

رئیس _ آقای دکتر دادفر بفرمائید.

دکتر دادفر (رئیس کمیسیون بودجه) – بنده قبل از اینکه زحمت افزا شوم و توضیحی در مورد بودجه و کیفیت رسیدگی بآن را بدهم امروز مصادف با سوم اسفند است و ما در آستانه برگزاری جشنهای پر افتخار پنجاه سال سلطنت دودمان پهلوی هستیم (صحیح است) امروز، روز سوم اسفند، خصوصیتی دارد که ملت ایران همیشه از پروردگار شاکر و سپاسگزار است که در سال ۱۲۹۹ ستاره اقبال ایران طلوع کرد و رضا شاه کبیر ناجی و سردودمان غرور آفرین پهلوی توانست میراث کشور ما را از ورطه نیستی و نابودی نجات دهد و بیک ملت و مملکت آزاد، دلیر، مقتدر و قوی در دنیای امروز مبدل نماید (صحیح است) بنده نمی‌خواهم به وقایع قبل از سال ۱۲۹۹ اشاره بکنم ولی بیکی دو نکته باید اشاره کنم که مملکت ما تا قبل از سال ۱۲۹۹ و در سال‌های ۱۹۰۷ و ۱۹۱۹ که قرار داد تجزیه ایران را تنظیم کرده بودند، بهمت این رادمرد ایرانی به نتیجه نرسید این وضع کشور ما بود که بیگانگان در شمال و جنوب حـاکمیت مـا را در معـرض خطر انداخته بودند نابسامانی و خان خانی و عدم ثبات و قرق کردن محلات و فئودالیسم باوج خود رسیده بود. حکومت مرکزی جز محدوده تهران قدرتی نداشت و آن قدرت هم صرف حکومت نظامی می‌گردید رضا شاه با اراده قوی و خلل ناپذیر خودش و با کوشش خستگی ناپذیر چنان جامعه‌ای ساخت که واقعاً باید او را سپاس گفت (صحیح است) دانشگاه _ راه آهن _ کارخانجات _ نیروی دفاعی مملکت و سایر اقداماتی را که او انجام داد بزرگترین خدمت را بافراد این جامعه و مملکت ایران نمود و از هیچ کوششی برای پیشرفت این جامعه دریغ نکرد و بزرگترین نعمتی را که رضا شاه باین مملکت داد و بالاترین خدمتی را که او بایران کرد و در تاریخ تثبیت نمود وجود نازنین شاهنشاه آریامهر است (صحیح است) ۳۵ سال سلطنت شاهنشاه آریامهر و ۵۰ سال سلطنت دودمان پهلوی ملت ایران را از درماندگی و زبونی که نه تنها در دنیا نامی نداشت بلکه در ردیف کشورهائی که تحت مستعمره قرار گرفته بود به آنچنان کشور سرافراز و غرور آفرینی تبدیل کرد که امروز ما افتخار می‌کنیم که در سایه رهبریهای داهیانه شاهنشاه ایران سر بلند زندگی می‌کنیم (احسنت) جشنهای بزرگداشت پنجاهمین سال سلطنت پهلوی که در سال آینده برگذار می‌شود این جشنها فقط بخاطر این نیست که جشن گرفته باشیم بلکه این جشنهای ۲۵۰۰ ساله بخاطر این برگذار شد که دنیا ایران را بشناسند. همه ایرانیها را بشناسند و صد میلیون دلار خرج ما شد کـه فقط از نقطه نظر مادی آنرا می‌سنجیم اگر اخباری که در مطبوعات و رادیو تلویزیون آنوقت منتشر شد بقیمت مالی امـروز بود با هزینه‌ای معادل ده میلیارد دلار هم میسر نبود دنیا به عظمت ما و فرهنگ ما و نظام شاهنشاهی ایران پی ببرد و پی برد و فرهنگ و تمدن ایران را آنطور که باید شناخت. سپاس عمیق ملت ایران را تقدیم شاهنشاه آریامهر می‌کنم، شاهنشاهی که رابطه اش با ملت بر پایه‌های انسانی و معنوی و روحی گذاشته شده است (احسنت) در کشور ما شاهنشاه فقط رهبر قوای مملکت و عالیترین مرجع اجرائی نیست فرق دارد با پادشاهان کشورهای دیگر. شاهنشاه ایران به ملتش عشق می‌ورزد. لقب پادشاهان صفوی مرشد و یک مرشد کامل بوده است و رابطه آنها با مردم رابطه مرشد و راشد و مرید و مرادی بوده. هنوز مردم ایران صبح زود آستین بدرگاه الهی می‌گذارند. پدران و مادران ما اولین دعایشان دعای مخصوص بشاه بوده و یک رابطه معنوی را همیشه حس میکرده است و از این جهت با پادشاهان ممالک دیگر این رابطه معنوی فرق دارد و اگر می‌خواهیم سال آینده این مراسم بزرگداشت ۵۰ سال سلطنت شاهنشاهی را برگزار کنیم بخاطر آنست که این در خون ماست، مثلا وقتی در چالدران شاه اسماعیل با ۲۸ هزار سرباز در مقابل ۳۰۰ هزار سرباز و بزرگترین قدرت جنگی زمان خود می‌جنگید شاه اسماعیل فقط ۱۶ سال داشت و سردارانی مثل روملو و شاپلو بودند که فقط دویست نفر باقی ماند و تاریخ شاهد و مبهوت است که چطور یک فرمانده ۱۶ ساله این جنگ را رهبری کرده است این رمزش آسان است حکم شاه در مقابل مریدان مثل مراد در مقابل مرید است و این فلسفه نظام شاهنشاهی است این داستان را شنیده‌اید که از سردار دلاوری در زمان نادر پرسیدند قبلا کجا بودی گفت من بودم ولی نادر نبود ما خوشوقتیم که شاهنشاه نادر دوران ما، مملکت خودشان را قدر و منزلت بخشیدند و سپاس می‌گذاریم که بما امکان داده است که در زمان رستاخیز خدمت ناچیزی بعهده بگیریم (احسنت) بنده ضمن عرض این مطلب و عرض سپاس بدرگاه الهی و بزرگداشت سوم اسفند روز تاریخ ملی خودمان، خواستم باستحضار برسانم کمیسیون بودجه در ساعات متمادی در ۲۰ جلسه متوالی پنج و شش ساعته بودجه را بررسی کرد، چند توصیه بدولت داشت این توصیه‌ها را آقایان میدانید اهمش این بود که اولا در شهرهائی که مسائل مخصوصی دارند باید این مسائل با مشارکت نسبی و بمیزان معقولی بوسیله مردم و سکنه آن شهرها حل شود اساس این توصیه این بود که در مملکت ما ساکنین روستائی باید از اعتبارات بیشتری برخوردار شوند اساس توصیه ما این بود که نمی‌شود مسائل مالی یک شهر را از بیت المال دولت کلاً تأمین کرد، اساس نظریات ما بر این بود که شهرهای دیگر بودجه شان متکی به تهران نباشد البته دولت باید کمک کند اما بعضی مسائل اختصاصی بعضی شهرها باید توسط خود آنها تا حد معقولی جبران شود دراین مورد ودر همه موارد پیشنهادهائی تهیه شد و بامضای اعضاء کمیسیون بودجه رسید و تعدادی از نمایندگان هم پیشنهادهائی داشتند که حضور مقام ریاست تقدیم می‌کنیم اصول این پیشنهادات و مفهوم و منطقش روی اصولی بود که مورد قبول وعنایت همه نمایندگان بوده و همه دراین باره اظهارنظر کرده‌اند و توصیه‌های ما مبتنی بر نظر همه نمایندگان بوده است در بعضی موارد دیگرهم اگر لازم بود توضیح کافی داده خواهد شد از اینکه بنده توانسته‌ام در مسیر خدمتگذاری نمایندگان محترم پیشنهادهای جاذمی که قسمتی از نظر آقایان را در بودجه تأمین می‌کند تهیه و تقدیم کنم از مساعدت عموم نمایندگان محترم تشکر می‌کنم و سپاسگزارم (احسنت).

رئیس – جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.

امیر عباس هویدا (نخست وزیر) – آقای رئیس، خانمها آقایان:

مصادف شدن عرایض امروزم را باسالگرد سوم اسفند ۱۲۹۹ – روز تجدید حیات ایران معاصر به فال نیک می‌گیرم.

در سال ۱۲۹۹، ایران یکی از فقیرترین و عقب مانده ترین کشورهای جهان بود اما این تنها فقر و عقب ماندگی نبود که ملت ما را رنج می‌داد. استقلال، تمامیت ارضی، وحدت ملی و موجودیت کشور نیز در خطر نابودی قرار داشت

امروز ایران یک کشور نیرومند ومترقی است که از لحاظ بودجه و نسبت آن به درآمد سرانه مقام شامخی را در میان کشورهای پیشرو جهان احراز کرده است. این واقعیات نه تنها معرف راه درازی است که ایران بدنبال معجزه سوم اسفندماه ۱۲۹۹ پیموده است بلکه نشان می‌دهد که در ایران امروز و در پرتو فرماندهی شاهنشاه بزرگ ما، پیشرفت هرسال کشور تنها با پیشرفت سال پیش خود قابل مقایسه می‌باشد. (احسنت)

لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ یک سال استثنائی در تاریخ ایران را در بر خواهد گرفت، سال بزرگداشت شاهنشاهی پهلوی که از تکه پاره‌های ایران، کشوری بزرگ، پیشرو، مرفه ونیرومند آفرید.

بهترین سپاس در برابر شاهنشاهی پهلی که با تکیه به فداکاری، راد مردی و کار و کوشش خستگی ناپذیر کشور ما را بارها از مهلکه رهانید و بر قله‌های بلند امروز رساند و بر قله‌های بلندتـرفردا رهنمون خواهد شد. فعالیـت صادقانه و تلاش سازنده و از خود گذشتگی در خدمـت به مردم است. (احسنت)

در سال ۱۳۵۵ هنگامی که آئین ۵۰سال شاهنشاهی پهلوی را برگزار می‌کنیم، کدام بزرگداشت شایسته تر از این خواهد بود که بگوئیم ایرانی که در آستانه نابودی قرار داشت امروز فعالترین کانون زندگی و سازندگی در جهان شده است؟

در ایران عصر رستاخیز همه عوامل پیشرفت در همه زمینه‌ها، در متنی استثنائی از فرصت‌های بزرگ تاریخی، آماده و فراهم است. فرماندهی در عالیترین سطح کیفیت، وحدت و تفاهم عمیق ملی، عشق به میهن، ایمان به جاودانگی ایران و امید به آینده....

همه ما می‌بایست بکوشیم تا با رسیدن به دورترین مرزهای ممکن کارو کوشش فردی و اجتماعی از این عوامل استثنائی و این فرصت‌های بزرگ تاریخی بمنظور خدمت هر چه بیشتر، هرچه صادقانه تر و هرچه سازنده تر به شاهنشاه و مردم ایران بهره گیریم. تردید ندارم که در ترکیب این مطلب، افتخار بازگوئی عمیق ترین احساسات همه نمایندگان و فرد فرد ملت ایران نصیب اینجانب می‌شود. (صحیح است)

آقای رئیس، خانمها، آقایان:

اجازه می‌خواهم که ضمن اشاره به نظریات نمایندگان که هنگام طرح بودجه چه در کمیسیون بودجه و چه در جلسات علنی مجلس ابراز شده است بار دیگر رئوس این بودجه را که بیشک تضمین کننده ادامه پیشرفت‌های سریع کشور در سال آینده خواهد بود با هم مرور کنیم.

در بحث لایحه بودجه یک سلسله مسائل اساسی در مقیاس مملکتی از یک سو و یک رشته مسائل و پیشنهادهای محلی و موضعی از سوی دیگر مطرح شد که از لحاظ افزودن بر آگاهی دولت از خواست‌ها، نیازها و نظرگاههای گوناگون فایده بسیار داشت. بحث‌های دامنه داری که طی روزهای اخیر در مجلس صورت گرفت نمونه بارزی ار آن گفت وشنودی است که زمینه‌ای وسیع برای مشسارکت مردم و همه امور ارائه می‌دهد. در این مذاکرات هیچ نکته‌ای پوشیده نماند وهیچ زمینه‌ای نبود که مورد بحث و بررسی و مداقه قرار نگیرد و من اطمینان می‌دهم که آنچه نمایندگان مجلس در جریان مذاکرات خود مطرح کردند مورد توجه دقیق دولت خواهد بود.

یکی از جلوه‌های مشخص این بحث‌ها وجود وحدت نظر و تفاهم کامل بر سر مسائل اساسی بود در جریان این مذاکرات تأکید شد که همه ملت ایران یک دل و یکپارچه در مسیری که فرماندهی بزرگ میهن ما تعیین فرموده‌اند در جهت پیشبرد آرمانها و هدف‌های ملی فعالیت می‌کنند، همه ما در چهار چوب سیاست مستقل ملی خواستار نیرومند شدن ایران، تقویت بنیه دفاعی کشور، تسریع پیشرفت‌های اقتصادی، گسترش تجهیزات زیر بنائی کشور ما انجام اصلاحات اداری و بهبود کیفیت مدیریت، توزیع عادلانه تردرآمدها و فرصت‌های اجتماعی، توسعه رفاه، دفاع از دستاوردهای انقلاب و پیشرفت هرچه سریع تر به سوی تمدن بزرگ هستیم. (احسنت)

با کمال سربلندی و مباهات می‌توانم بگویم که در جهان امروز شاید هیچ کشوری وجود نداشته باشد که مانند ایران از وحدت، تفاهم ملی در پرتو یک فرماندهی قاطع و دوراندیش برخوردار باشد. این براستی بزرگترین ثروت سیاسی و اجتماعی امروز ما و استوارترین بیمه نامه برای دستاوردهای انقلاب شاه و ملت و کامیابی‌های آینده آن است. در اینجا نظریات مختلفی در باره اولویت‌ها مطرح گردید.

باید قبل از همه بگویم که لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ بر اساس ارزیابی‌های دقیق از شرایط و امکانات ملی وبین المللی و با توجه به ضرورت بهره گیری از حداکثر امکانات مالی، انسانی و اداری کشور تنظیم شده است.

در لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ بزرگترین اعتبارات به بخش عمرانی و تولیدی تخصیص یافته است زیرا بدون ادامه پیشرفت سریع اقتصادی، برآوردن خواست‌ها و نیازهای مردم ما میسر نخواهد بود. ایران در ۱۰ سال گذشته، سریع ترین آهنگ رشد اقتصادی را در جهان داشته است. ما می‌خواهیم و می‌توانیم که این موقعیت استثنائی خود را همچنان حفظ کنیم. بودجه سال ۱۳۵۵ بنحوی تنظیم شده است که حفظ و ادامه رشد اقتصادی و اجتماعی، تقویت بنیه دفاعی کشور، گسترش تأمین اجتماعی و فراهم آوردن رفاه بیشتر عمومی تأمین گردد ولی این نکته را باید در مد نظر داشت که اگر ما بودجه را سه برابر هم توسعه می‌دادیم باز هم راجع به ارقامش صحبت می‌شد ولی از نقطه نظر دیگر باین نتیجه رسیدیم که یک تنگناهائی وجود دارد تنگناهای نیروی انسانی و زیر بنائی که اگر از بین نرود نخواهیم توانست سرعت بیشتری داشته باشیم. در چند سالی که گذشت ما یک سرعت پیشرفت شتابزده داشتیم ولی امروز آن سرعت را باید نگهداریم تا از آن کارهای زیر بنائی که کردیم استفاده کنیم.

این نکته را تذکر بدهم که راجع به آموزش و پرورش و پژوهش در اینجا زیاد صحبت شد، اگر بارقامی که در این بودجه برای این امور منظور شده نگاه کنیم می‌بینیم که در لایحه، بودجه آموزش و پرورش و تحقیقات جای خاصی دارد که ناشی از اهمیت سرمایه گذاری در تربیت نیروی انسانی کشور است.

بی تردید خانمها و آقایان توجه کرده‌اند که بخش آموزش و پرورش و پژوهش نیز در لایحه بودجه از اولویت خاصی برخوردار است این امر ناشی از درک عمیق دولت از اهمیت سرمایه گذاری در بالا بردن سطح کارآئی نیروی انسانی کشور است. می‌توانــم بگویـم که اگـر تنگناهـای ناشـی از کمبـود کادرهـای آموزشی و پژوهشـی مورد نیـاز در میان نمی بـود.

سرمایه گذاری ملی ایران در این زمینه مهم ابعادی باز هم گسترده تر می‌یافت. اگر ما باین فکر باشیم که تمام بودجه برود به آموزش و پرورش وقتیکه امکاناتش را نداشته باشیم چه فایده؟ بله نطق کردن بسیار زیبا است مقایسه کردن با کشورهای دیگر هم در ظاهر زیبا است یکی از آقایان در اینجا گفته‌اند که بودجه آموزش و پرورش کانادا ۹ برابر ایران است در این مورد مطلبی برای من نوشته‌اند که عیناً می‌خوانم:

اعتبارات آموزش و پرورش کانادا در سال۱۹۷۳ حدود ۳/۴ میلیارد دلار کانادا معادل ۲۵۰ میلیارد ریال بوده که به فرض آنکه سالیانه حتی ۱۰ در صد هم رشد داده شود در سال ۱۹۷۶ به ۳۳۲ میلیارد ریال می‌رسد در حالیکه اعتبارات آموزش و پرورش ایران از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۵ از ۵۳ میلیارد ریال به ۱۷۴ میلیارد ریال رسیده است که مقایسه با اعتبارات آموزشی کشور کانادا نشان می‌دهد که اعتبارات این کشور کمتر از دو برابر اعتبار ایران است نه ۹ برابر.

این نکته نیز قابل ذکر است که درآمد سرانه کشور کانادا نزدیک سه برابر درآمد سرانه ایران است.

و اصولا در اینجا یک مطلب را باید بگویم چرا ایران را با جاهای دیگر مقایسه کنیم ایران را با خودش مقایسه کنید ما که الگوی خارجی نمی‌خواهیم امروز با کانادا فردا با فرانسه یا انگلیس ما اصلا اینها را قبول نداریم بهتر است سالهای قبل را با سالهای اخیر مقایسه کنیم سال ۵۴ را با سال ۵۳ و ۵۳ را با ۵۲ و همینطور برویم تا ۱۳ سال پیش آنوقت می‌بینیم که چه کارهای بزرگی انجام گرفته البته ممکنست انتظار داشته باشید که کارهای بیشتری انجام بشود بدیهی است من حرفی ندارم آنوقت منهم با شما همفکری می‌کنم بر علیه دولت (خنده نمایندگان) که بودجه هایمان را بنحو احسن پیاده کنیم.

لایحه بودجه جدید اولویت حیاتی تقویت بنیه دفاعی کشور و نگهداری نیروهای مسلح شاهنشاهی را در عالی ترین سطح آمادگی و کارآئی، تأکید می‌کند. در جهان پر آشوب امروز هر کشوری که خواهان حفظ استقلال و تمامیت ملی خود باشد، چاره‌ای جز اتکاء به خویش در زمینه دفاع ندارد. اکنون برای همه روشن است که ایران امروز اراده و قابلیت لازم برای پاسداری از ثمرات انقلاب شاه و ملت و منافع ملی را با قاطعیت تمام اعمال می‌کند.

خانمها، آقایان:

تردید ندارم که در بررسی لایحه بودجه به جای مهمی که رفاه اجتماعی در آن دارد، توجه فرموده‌اید رفاه اجتماعی در متن انقلاب شاه و ملت، مفهومی تازه نیست اما با مقایسه ارقام پیشنهادی در لایحه بودجه ۱۳۵۵ با ارقام بودجه‌های پیش در زمینه رفاه اجتماعی، در می‌یابیم که یک حرکت مداوم و مستمر در این جهت جزو واقعیات زندگی کشور ما بوده است.

همانطور که هنگام تقدیم این لایحه تأکید کردم، رفاه اجتماعی از دیدگاه انقلاب ایران وسیله‌ای برای تشویق کم کاری و زیاد خواهی نیست. بر عکس، مفهوم رفاه اجتماعی در ایران امروز، تشویق کار و کوشش و توزیع عادلانه ثمرات تلاش‌های فردی و اجتماعی را در بر می‌گیرد وقتی میگوئیم انقلاب شاه و ملت یعنی انقلاب شاه و ملت و انقلاب شاه و دولت نیست یعنی دولت مجری اوامر شاه وملت است و باید با کار و کوشش بیشتر این رفاه را در سطح گسترده تری پیاده کند ما نمی‌توانیم خودمان را با کشورهای غربی مقایسه کنیم ممکنست آنها جامعه شان رفاه بیشتری داشته باشد ولی جامعه شان جامعه تنبلی است و ممکن است خیلی‌ها بخواهند حق بیمه شان را بگیرند و کار نکنند و زندگی کنند (قائمی _ ایران اینطور نیست) حتماً با شما موافقم این اواخر بخصوص در امر کشاورزی با شما زیاد موافق شده‌ام لایحه بودجه از نظر سیاست کلی تنظیم آن ویژگی‌های عمده‌ای دارد که خوشبختانه مورد توجه عمیق نمایندگان قرار گرفته است. یک جهش بزرگ در جهت عدم تمرکز از طریق استانی کردن بودن بودجه بسیاری از وزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی یکی از این ویژگی هاست. این تجربه‌ای است بزرگ که کامیابی در آن منوط به همکاری صمیمانه همه مردم است. کامیابی این تجربه ما را به هدف مشارکت بیشتر مردم در ادامه هر چه سریع تر پیشرفت‌های کشور نزدیک تر می‌کند.

یک ویژگی دیگر لایحه پیشنهادی دولت، توجه خاصی است که به ضرورت نظارت دقیق بر هزینه‌ها انضباط کامل و تقویت روحیه سازندگی در زمینه‌ای از پاکیزگی اداری و اجتماعی مبذول شده است.

در هر حال چون در مذاکرات روزهای اخیر جنبه‌های گوناگون لایحه پیشنهادی با دقت مورد بحث و بررسی قرار گرفته پرداختن به جزئیات در این نتیجه گیری کلی، ضروری به نظر نمی‌رسد اغلب مطالب و نکاتی که از سوی نمایندگان مطرح شد یا هم اکنون در بودجه مورد توجه قرار گرفته یا در جریان اجرای طرح‌های بودجه سال آینده ملحوظ خواهد شد.

سیاست کشاورزی

در این جا راجع به کشاورزی نیز مطالب مختلفی عنوان شد که بجهت اهمیت موضوع لازم میدانم در این زمینه توضیحاتی بدهم. دولت از نظریاتی که نمایندگان محترم در مورد کشاورزی چه در کمیسیون و چه در اینجا و چه در جلساتی که در حزب ابراز شده استفاده شایان کرد و مسلماً این گفت و شنود بما نتیجه بهتری خواهد داد و می‌توانیم مسائل را با یک دید بابعاد بهتر و عظیم تری نگاه کنیم و به نتایج بهتری برسیم من شخصاً که جلساتی را اداره می‌کنم سعی می‌کنم که این موضوع را دنبال کنم (احسنت) تا نه تنها سیاست کشاورزی ایران بلکه سیاست منطقه‌ای کشاورزی ایران را تعیین کنیم هر منطقه باید برای خودش یک سیاست کشاورزی داشته باشد (احسنت) سیاست کشاورزی ما دو هدف _ اقتصادی و اجتماعی _ را دنبال می‌کند. از نظر اقتصادی، تولید هر چه بیشتر فرآورده‌های کشاورزی و بهره گیری از حداکثر کارآئی منابع آب، خاک، سرمایه و نیروی انسانی هدف اساسی این سیاست است. از نظر اجتماعی نیز بهروزی و نزدیک ساختن تدریجی سطح زندگی روستائیان به سطح زندگی شهرنشینان هدف دیگر سیاست کشاورزی ما را تشکیل می‌دهد.

در عین حال برنامه ریزی تولید و تعیین حداقل قیمتهای فرآورده‌های اصلی کشاورزی و تضمین آنها با توجه به نقشی که سیاست قیمتها در تنظیم تولید فرآورده‌های کشاورزی دارد از مهمترین اولویتهای سیاست دولت خواهد بود. برنامه ریزی تولید در هر منطقه، متناسب با اوضاع و احوال محلی و نیازهای عمومی کشور اجرا خواهد شد.

در مورد سیاست قیمت گذاری، قیمت خرید تعدادی از فرآورده‌های اصلی کشاورزی تعیین و تضمین خواهد شد نظر این است که با سیاست قیمت گذاری موجبات افزایش تولید و افزایش بازدهی عوامل تولید و نزدیک کردن درآمد سرانه روستائیان به شهرنشینان فراهم شود.

برای نیل به رشد مورد نظر در بخش کشاورزی برای سال ۱۳۵۵ حدود ۱۲۱ میلیارد ریال اعتبار تخصیص یافته است، که نسبت باجرای طرحهای افزایش تولیدات زراعی و دامی زود بازده، و همچنین اعتبارات کشاورزی از طریق بانک‌های تخصصی از اولویت خاص برخوردار خواهد بود.

الگوی زراعی برای مناطق مختلف کشور تهیه و در دست بررسی است که در سال ۱۳۵۵ بمرحله اجرا در خواهد آمد دولت در جهت اجرای سیاست ذخیره سازی به تکمیل ظرفیت سیلوها و انبارها ادامه خواهد داد.

عمده ترین برنامه هائی که در سال آینده در بخش کشاورزی بمورد اجرا گذارده می‌شود عبارت است از:

- برنامه تنظیم بازار محصولات کشاورزی با ۷/ ۶۸ میلیارد ریال.

- برنامه اعتبارات کشاورزی و دامپروری با ۱۳/۵ میلیارد ریال.

- برنامه بهبود و افزایش تولید دامی و زراعی حدود ۶/۵ میلیارد ریال.

- برنامه توسعه شرکت‌های تعاونی زراعی حدود ۶/۳ میلیارد ریال.

- برنامه خدمات کشاورزی و دامپروری حدود ۷/۶ میلیارد ریال. (احسنت)

تفاهم نامه

یکی از آقایان فرمودند که وزارت کشاورزی و منابع طبیعی ووزارت تعاون و امور روستاها با یکدیگر قرارداد تفاهم بسته‌اند.

آیا براستی اگر چنین کرده‌اند عمل خلاف مرتکب شده‌اند؟ ما از یک طرف میگوئیم سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی با یکدیگر همآهنگی و همفکری داشته باشند و از طرف دیگر اگر احتمالا دو وزارتخانه درراه حصول هدفهای خود به تفاهم و هماهنگی برسند زبان به انتقاد باز می‌کنیم.

من شخصاً نتوانسته‌ام معنای این ایراد را درک کنم زیرا اگر خود من بخواهم ایراداتی به پاره‌ای از دستگاه‌های دولتی بگیرم یکی این است که چرا آنها با یکدیگر تفاهم و همآهنگی کامل ندارند نه اینکه چرا تفاهم و همآهنگی دارند.

امیدوارم که این مطلب را من اشتباهاً شنیده باشم.

شاید اینجا ضروری باشد به صحبت یکی از نمایندگان اشاره کنم که گفتند بعضی از وزراء تخصص ندارند من نمیدانم این چه اشکالی دارد مگر بین خانمها و آقایان همه متخصص امر وکالت هستند شما نمایندگان ملت هستید که می‌آیید اینجا وزیر هم منصوب اعلیحضرت همایون شاهنشاه است و البته ما در اینجا در اختیار شما هستیم تا بدون تعصب بنشینیم و مسائل را بررسی کنیم و به نتایج بهتری برسیم خانمها و آقایانی که از شهرستانها می‌آیند، از حوزه‌های کشاورزی می‌آیند و حتماً اطلاعات ذیقیمتی دارند که باید از آن اطلاعات استفاده بشود (احسنت) صحبت از تضمین مواد کشاورزی و بیمه کشاورزی شد این صحیح است همانطور که کمیسیون بودجه عرض کردم قیمتهای ما باید قیمت بین المللی باشد تا کشاورز بتواند زندگی کند اولاً احترام من بشخص کشاورز زیاد است زیرا سه خاصیت اساسی در کشاورز ایرانی است یکی اینکه صاحب ثروت است یعنی زمین مال اواست یکی اینکه تصمیم می‌گیرد که در زمین خود چه بکارد یعنی مدیر است و مدیریت دارد و از طرف دیگر با عرق جبین کار می‌کند پس سه خصلت در یک فرد جمع شده کی می‌خواهد او را از بین ببرد؟ مامیخواهیم بازدهش طوری باشد که بتواند با شهرنشین هم آهنگ باشد (احسنت) ولی باید در نظر داشت که چه وزیرکشاورزی و چه وزیر تعاون و امور ورستاها گاهی اوقات مسائلی دارند که نمی‌توانند آن کمک لازم را بیک منطقه بکنند. چون آنها مثل پدری هستند در برابر بچه هایشان شما که فرقی بین فرزندان خودتان نمی‌گذارید فرقی بین حسن وحسین و علی قائل نمی‌شوید مگراینکه فرقهای منطقی بگذارید مثلاً حسن دوازده سالش هست احتیاج به شلوار بلند دارد ولی حسین ۸ ساله است و هنوز می‌تواند شلوار کوتاه بپوشد اینها هم مجبورند برنامه هایشان را طبق چنین اصولی در استانها پیاده کنند بنده در سال آینده با همکارانم امیدوارم به سفرهای متعددی برویم بخصوص بقسمتهای روستائی و در آنجا مسائل را مثل مانور نظامی در محل پیاده کنیم نه در اطاقهای در بسته (احسنت) و بنده از همکارانم خواهش کردم که پنج، شش جا را در نظر بگیرند و من شب آخر یکی را انتخاب می‌کنم که هیچ نوع ماتیک و سرخاب برای آن منطقه درست نکنند و مامنطقه را در وضعی که واقعاً هست ببینیم پس کشاورزی از مسائل عمده ما است، من علاقه ندارم که مواد خوراکی را از خارج وارد کنیم و مواد خوراکی خودمان فاسد شودچه انباری باشد و چه نباشد من خواستم عرض کنم مردم ما علاقمندی بیشتری باین خوراکیها پیدا کرده‌اند ولی ما نمی‌گذاریم تحت هیچ عنوان قیمتها افزایش پیدا کند یا با ایجاد تعاونیها یا با برقرار کردن تعادل بین عرضه وتقاضا یا با در نظر گرفتن سیاست کشاورزی ایرانی، این سیاستی است که ماداریم از نظر خانمها وآقایانی که اینجا صحبت کردند مستفیض شدیم ولی باید از لحاظ کشاورزی از صفر شروع کنیم شماهم چشمهایتان را نبندید و تنها حوزه هائی را که اشکال دارند نبینید، مغان را ببینید خوزستان را ببینید جاهای دیگر را ببینید و من معتقدم آن تعادل هنوز ایجاد نشده و باید ایجاد کنیم انبار می‌خواهد جاده می‌خواهد تولید دام می‌خواهد کارهای تعاونی می‌خواهد خدمات کشاورزی از همه مهمتر است قیمت محصول اینقدر اهمیتی ندارد ما باید بتوانیم خدمات کشاورزی را به روستاها برسانیم و تمام اینها مد نظر هست برنامه پنجم را ببینید و برنامه ششم را که باهم خواهیم نوشت آنوقت معلوم می‌شود که ما چکار کرده‌ایم (احسنت – احسنت)

سیاست صنعتی

یک قسمت از بحث نمایندگان، چه در کمیسیون بودجه و چه در کمیسیون برنامه و چه در جلسات علنی چند روز اخیر مجلس مربوط به سیاست صنعتی کشور بود.

بارها این موضوع تأکید شده است که دولت با دردست داشتن صنایع کلید و مادر وتوسعه عوامل زیر بنائی در این زمینه نقش اساسی خود را ادامه خواهد داد. با طرحهای بزرگی که در این مورد از طرف دولت اجرا شده یا درحال اجراست و با سرمایه گذاری وسیعی که از سوی بخش خصوصی در مورد ایجاد صنایع مختلف بعمل میاید امید ما این است که ظرفیت تولیدی صنایع کشور در آغاز برنامه ششم به بیش از دو برابر ابتدای برنامه پنجم برسد. در هر حال هدف ما این است که بصورت یک کشور صنعتی در بیائیم و تمام شرایط و امکانات برای رسیدن به چنین مرحله‌ای فراهم است. (احسنت)

بودجه بدون نفت

در اینجا از لزوم بودجه بدون نفت سخن بمیان آمد.

گفتند که دولت باید کاری کند روزی که نفت پایان می‌پذیرد ما باز هم درآمد داشته باشیم. تصور می‌کنم که حتی اگر بطور سطحی به برنامه‌های اقتصادی و عمرانی و مثلاً همین برنامه پنجم نظری باشد محلی برای ابراز این مطلب پیش نمی‌آید.

همه تلاش ما با فرماندهی مستقیم شاهنشاهمان در استقرار یک نظام صنعتی و کشاورزی برومند و توسعه مؤسسات تولیدی و حتی اتخاذ سیاست جدید در مصرف اتکاء به منبع درآمدهای نفتی رها بشود و بر ایه تولیدات گسترده صنعتی و کشاورزی چنان رونق و قوام بگیرد که نه تنها به نیازهای داخلی پاسخ بدهد بلکه به عنوان یک قدرت اقتصادی مؤثر در بازارهای بین‌المللی حضور پیدا کند.(احسنت)

بنابراین بهتر است اصولاً به جای بودجه بدون اتکاء به درآمد نفت از اقتصاد شکوفایی سخن بگوییم که البته نفت و گاز یکی از عناصر آن خواهد بود ولی نه تکیه‌گاه اصلی آن و این امری است که هدف و مقصد انقلاب ما و اقتصادی انقلابی ما است.

دولت در پرتو فرماندهی شاهنشاه، اقدامات لازم را برای حفظ درآمدهای کشور از نفت در سطح دلخواه انجام داده است. این اقدامات در هر حال، ضرورت صرفه‌جویی و دقت کامل در مصرف اعتبارات را نفی نمی‌کند، بر عکس می‌بایست آگاه باشیم که درآمدی که با تلاش و مبارزه پیگیر ممکن می‌شود می‌بایست با هوشیاری و دقت کامل به مصرف برسد.

سیر قیمت‌ها در سال ۱۳۵۴

طی سال‌های اخیر، به علت توسعه روزافزون هزینه‌های دولتی و اعتبارات بانکی، فعالیت‌های اقتصادی گسترش فوق‌العاده‌ای یافت و منجر به افزایش بسیار سریع درآمد پولی و تقاضای کالا گردید. چون عرضه داخلی کالاها و خدمات نمی‌توانست برای مقابله با این رشد تقاضا افزایش یابد و توسعه متناسب واردات نیز به علل زیربنایی با محدودیت‌هایی مواجه شد، فشارهای تورمی در اقتصاد کشور پدیدار گردید.

اگر امروز واردات ما ۱۶ میلیارد دلار است البته من معذرت می‌خواهم که ارقام را به دلار می‌گویم تا ۵ سال دیگر واردات ما به ۴۰ میلیارد افزایش پیدا خواهد کرد، ما باید اینقدر صادرات داشته باشیم تا بتواند جوابگوی درآمد نفت باشد و درآمد نفت را باید در کشاورزی سرمایه‌گذاری کنیم البته امیدواریم همیشه این نفت را داشته باشیم پس سیاست ما در این قسمت صحیح بوده و هست و شاهنشاه این سیاست را تدوین فرمودند و حتماً نتیجه خواهد رسید. سال ۱۳۵۴ را در شرایطی آغاز کردیم که شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در پایان اسفند ۱۳۵۳ معادل ۱۸/۴ درصد بالاتر از سطح شاخص اسفند ۱۳۵۲ قرار گرفته بود و طی چهار ماهه اول سال نیز قیمت‌ها با شتاب رو به افزایش بود. به طوری که شاخص بهای عمده‌فروشی و شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در تیر ماه این سال پس از جذب نوسانات فصلی در سطحی که معادل ۵/۷ درصد و ۶۰ درصد بالاتر از شاخص اسفند ۱۳۵۳ بود، قرار گرفت.

در چنین شرایطی، دولت علاوه بر اتخاذ تصمیمات متعدد برای توسعه عرضه به مبارزه شدید با گرانفروشی نیز دست زد. این مبارزه در ابتدای امر اثری بسیار سریع بر سطح عمومی قیمت‌ها بر جای گذاشت و موجب شد روحیه و طرز تفکر تورمی موجود در کشور دگرگون شود. به طوری که شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مهر ماه در سطحی برابر ۶/۳ درصد و شاخص بهای عمده‌فروشی کالاها در سطحی معادل ۷/۱ درصد پایینتر از شاخص تیر ماه قرار گرفت.

مبارزه با احتکار و تأمین کمبود عرضه مواد خوراکی از طریق واردات نیز در کاهش قیمت‌ها نقشی مؤثر داشت و سبب تغییر روند سطح عمومی قیمت‌ها گردید. مسلماً در صورتی که مبارزه آغاز نمی‌شد، چنین کاهشی غیرممکن بود.

پس در این قسمت هم موفق شدیم و این سیاستی است که بی‌امان دنبال می‌کنیم تا بتوانیم گرانفروشی را هم از بین ببریم چه با عرضه بیشتر و صحیح‌تر محصولات کشاورزی چه در جایی که کمبود داریم و چه با مجازات با گرانفروشان در اینجا باید اشاره کنیم که یکی از آقایان موقعی که صحبت‌های طولانی راجع به راه‌های روستایی و راه‌های فرعی بود گفتند آقای شهرستانی آدم خوبی هستند ولی تخصص ندارند می‌خواهم برگردم به آن حرفی که قبلاً گفتم و عرض کردم که ایشان از همکاران بسیار فعال من هستند (صحیح است) (رستم رفعتی- سخنان من تحریف شده است) پس شما گفتید و حالا خوشقتم که حرفتان را پس گرفتید.

راه‌های فرعی و راه‌های روستایی

یکی از مسائلی که در جلسات کمیسیون بودجه و جلسات علنی مجلس عنوان گردید موضوع راه‌های فرعی و راه‌های روستایی بود.

دولت از اهمیت راه‌های ارتباطی غافل نیست و اجازه بدهید برای نشان دادن توجه دولت به این امر مهم، به آمار و ارقامی که همه از آن اطلاع دارید مجدداً اشاره‌ای بکنم.

طی برنامه عمرانی پنجم کشور نسبت به احداث راه‌های فرعی توجه خاصی مبذول گردیده و به همین لحاظ اعتباری معادل ۴۶ میلیارد ریال برای توسعه راه‌های فرعی در این برنامه تخصیص یافته است. این مبلغ با مقایسه با اعتبار راه‌های فرعی در برنامه چهارم که معادل ۱۸/۴ میلیارد ریال بوده است افزایش چشمگیری حدود ۲/۵ برابر را نشان می‌دهد.

ضمناً با مقایسه با برنامه‌های گذشته، ملاحظه می‌شود که راه‌های فرعی ساخته شده طی ۱۵ سال برنامه‌های عمرانی گذشته (دوم الی چهارم) تقریباً بالغ بر ۱۲ هزار کیلومتر بوده در حالی که طی سه سال اول برنامه پنجم حدود ۱۹۰۰ کیلومتر راه فرعی ساخته و تحویل شده و حدود ۷۵۰۰ کیلومتر دیگر نیز در دست ساختمان است که می‌بایستی تا آخر این برنامه تکمیل و تحویل شود.

کلیه راه‌های فرعی برنامه پنجم اسفالته و اکثراً با عرض ۸ متر می‌باشد که نسبت به راه‌های فرعی ساخته شده در برنامه‌های قبلی در سطح بالاتری است.

راه‌های روستایی

با توجه به سیاست دولت در مورد ایجاد و توسعه راه‌های روستایی در کشور، راه‌های روستایی از محل دو طرح حوزه‌های عمران روستایی و روستاهای منفرد احداث می‌شوند.

در طرح حوزه‌های عمرانی روستایی احداث راه روستایی و تأمین آب آشامیدنی از اولویت برخوردار است و با توجه به این که طرح‌های دیگر نیز باید از محل این برنامه احداث شوند سهم راه روستایی از ده درصد در سال ۱۳۵۲ به حدود ۲۵ درصد در سال ۱۳۵۵ افزایش یافته است.

در طرح روستاهای منفرد نیز به راه روستایی و آب آشامیدنی اولویت خاصی داده شده است.

سهم اعتبارات راه‌های روستایی از محل این طرح از ۱۵ درصد در سال ۱۳۵۲ به حدود ۵۰ درصد در سال ۱۳۵۵ افزایش یافته است به طور کلی راه روستایی به عنوان یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی در طی برنامه پنجم و در میان طرح‌های روستایی مورد توجه بوده و به طور متوسط در حدود ۳۵ درصد کل اعتبارات این فصل را به خود اختصاص داده است.

اینجا نظریاتی دادید که خیلی مفید بود که ما بتوانیم ماشین‌آلات را در اختیار روستاییان بگذاریم که خودشان بتوانند راه‌هایشان را درست کنند و همکارم وزیر بازرگانی مأموریت دارد از آن ماشین‌آلاتی که وارد کرده‌ایم ترتیبی بدهد که در فصول مختلف در نقاط مختلف از آنها استفاده بشود و الان داریم در هیأت دولت صحبت می‌کنیم که ببینیم استاندار و این از همان مسائلی است که وزارتخانه‌ها باید با هم تفاهم بکنند وزارتخانه‌ها که بر ضد هم سنگربندی نمی‌کنند این را می‌آورند روی کاغذ که مثلاً بین وزارت راه و تعاون تفاهمی باشد اگر تفاهم نکنند که می‌گویید هماهنگی نیست اگر تفاهم کنند می‌گویند چرا با هم قرارداد می‌بندند البته من ۱۲ سال است بودجه می‌آورم و با این حرف‌ها آشنا شده‌ام و هیچ گله هم نمی‌کنم.

مبارزه با فساد:

اینجا درباره مبارزه با فساد نیز صحبت‌های فراوانی شد و نظریات مختلفی ابراز گردید.

مبارزه با فساد که شاهنشاه در سخنان تاریخی خویش در روز ششم به من سال جاری، شرکت فعالانه در آن را رسالت هر فرد ایرانی تلقی فرمودند در واقع از سیزده سال قبل با شروع اصول انقلاب آغاز شد زیرا، انقلاب شاه و ملت، خواستار ایجاد جامعه‌ای مرفه و پیشرو - هم از نظر مادی و هم از نظر معنوی است بنابراین، چنین جامعه‌ای با چنین آرمان‌های متعالی نمی‌تواند با فساد به هر نوعی و شکلی که باشد سر سازگاری نشان دهد - به همین جهت - در طول این سال‌ها پر ثمر، دولت هر جا که با فساد و وجوه گوناگون آن روبرو شده است حتی یک لحظه وظیفه قاطع خود را که ریشه کن ساختن این پدیده خطرناک است فراموش نکرده است. نهایت، در شرایط موجود که این سرزمین، با جهش‌های بلند به پیش می‌تازد در شرایطی که سرمایه‌گذاری‌ها، برای ساخت زیربنای جامعه ابعاد بزرگی به خود گرفته و به هنگامی که در پرتو رهبری شاهنشاهمان درآمد ملی به چندین برابر رسیده است لزوماً باید مبارزه با فساد را که قسمت اعظم آن وارداتی است در سطحی گسترده‌تر و یا مشارکت تمام مردم، دنبال کنیم و در این زمینه، بر هوشیاری و مراقبت خود بیفزاییم.

در عین حال نباید فراموش کنیم که شرط لازم برای پیروزی قاطع این مبارزه، حفظ اصالت آن است. هر نوع هیاهو و جنجال بدون علت، هر نوع سوءاستفاده، از فرصت برای اعمال نظرات و اغراض شخصی، نه تنها خود فساد غیر قابل کتمانی است، بلکه باید تلاش برای منحرف کردن این مبارزه اصیل ملی تلقی شود. آنچه در نهایت امر باید در این راه در نظر گرفته شود حکومت قانون است. (صحیح است)

همه افراد در پناه قانون هستند و این نکته را شما که قانونگذار هستید در مدنظر داشته باشید.

مبارزه با وجود گوناگون فساد - از گرانفروشی، کم‌فروشی و احتکار گرفته تا کم‌کاری و فرار از زیر بار مسئولیت، وظیفه و رسالت ملی فردفرد ماست، اما این وظیفه ملی را باید در نهایت اصالت به دور از هر گونه هو و جنجال، و با اخلاص کامل به پیش بریم تا منویات رهبر بزرگمان را به درستی و آن طور که شایسته ایرانی عصر انقلاب و دوران رستاخیز است انجام داده باشیم.

توجه به مبانی دینی و معنوی:

و اما درباره ضرورت توجه بر مبانی دینی به عنوان یک عامل مؤثر و قاطع در راه مبارزه با فساد که در این مجلس به آن اشاره شد لازم است یادآور بشوم که اساساً یکی از بنیادهای انقلاب ما، توجه و تکیه به شعائر و تعلیمات مذهبی و معنوی است. بنده معتقدم که تعلیمات دینی باید از خانواده‌ها و از دامن مادر شروع شود (یک نفر از بانوان- صحیح است) و ما که یک جامعه متدینی داریم وظیفه هر خانواده‌ای است که بچه‌اش را با این مبانی بزرگ کند ما به دیانت و مذهب همواره به عنوان خمیر مایه فعالیت‌های آموزشی و اجتماعی خود نظر کرده‌ایم. یقین دارم تمام خانم‌ها و آقایان که قطعاً کتاب انقلاب سفید را قرائت کرده‌اند در آنجا به این تعلیم شاهنشاه رسیده‌اند که می‌فرمایند در تمام طرح‌ریزی‌ها و نقشه‌ها دو عامل می‌بایست به هر حال برای ما اساسی و مقدس باشد. یکی اتکاء به اصول معنویت و اعتقادات مذهبی است و دیگر حفظ آزادی‌های فردی و اجتماعی.

دولت هم بر شالوده همین رهنمودها است که پیوسته کوشش کرده است به مبانی مذهبی و معنوی که از دیرباز یکی از شالوده‌های قوام و دوام ملیت ما بوده است توجه خاص نماید. به ویژه این که ما با چنین قدرت معنوی است که می‌توانیم در عین وصول به نظم صنعتی از عوارضی که هم اکنون گریبانگر دنیای صنعتی و ماشینی است مصون بمانیم خوشبختانه همه افراد جامعه ما را زنان و مردان مؤمن و معتقد به مبانی دینی و بهره‌مند از فرهنگی ریشه‌دار تشکیل می‌دهند و همین ترتیب است که دستیابی به دوران تمدن بزرگ را برای جامعه ما ممکن ساخته است.

حزب و دولت:

در اینجا یکی از آقایان سخن از رابطه حزب و دولت به میان آوردند. و ماحصل این که پیشنهاد کردند که حزب در انتخاب وزراء دخالت و دست داشته باشد.

به راستی تعجب می‌کنم که در مرکز قانونگذاری مملکت چنین مطلبی که عمقاً خلاف قانون اساسی است مطرح می‌شود. همه خانم‌ها و آقایان می‌دانند که عزل و نصب وزراء و نخست‌وزیر امری است از اختیارات کامل شاهنشاه (صحیح است) و شاهنشاه هستند که در انتخاب و یا عزل آنان اراده می‌فرمایند و به هیچ روی ما نمی‌توانیم شریکی برای رهبری جامعه خود به هر صورت و شکلی که تصور شود بپذیریم (صحیح است) و این مطلبی است که تکلیف آن را قانون اساسی ما به وضوح تمام روشن کرده است.

باید اضافه کنم که حزب رستاخیز ملت ایران، چارچوبی برای بسیج و تجهیز همه‌ی نیروهای ملی است تا در این دوران پرشکوه که با سرعت خارق‌العاده‌ای به پیش می‌رویم از هر نوع پراکندگی و هدر رفتن نیروها جلوگیری شود.

بنابراین باید گفت که حزب رستاخیز ملت ایران تجسمی از ملت و نیروی لایزال ملی است و در عصر انقلاب و دوران رستاخیز بین دولت و ملت نیز هیچ گونه خط و مرزی وجود ندارد.

دولت، مظهر دستگاه اجرایی مملکت است که به فرمان شاهنشاه رسالت ایجاد هماهنگی بین کارها، پیشبرد برنامه‌ها و به طور خلاصه «خدمت به ملت ایران» را بر عهده دارد.

(احسنت)

درباره فرماندهی:

بررسی تاریخ ایران نشان می‌دهد که راز بقای میهن ما و کامیابی ملت ما در همه زمینه‌ها وجود فرماندهی قاطع، نیرومند و دوراندیش بوده است. این یک واقعیت تغییرناپذیر زندگی ملی ایران است که درک آن با سرشت ایرانی توأم گردیده است. فرماندهی، در عالی‌ترین مفهوم آن همانند استقلال و آزادی ایران تقسیم ناپذیر و پرسش ناپذیر است.

۲۵۰۰ سال تاریخ شاهنشاهی، به مردم ایران آموخته است که اصل فرماندهی را در حیات ملی خود بشناسند، آن را ارج نهند و با جان و دل پاسداری کنند. من باید اشاره‌ای بکنم به یادداشت‌هایی که برای من نوشته‌اند راجع به فرماندهی که امیدوارم درست نباشد، ما حرف کسانی را که خدای نکرده تلقین شده خارجی باشند قبول نداریم، فرماندهی بالا و پایین ندارد (متولی- ما چنین چیزهایی نشنیدیم) فرماندهی در یک مقام است (صحیح است)

(حجتی- ملت معتقد و مسلمان ایران همیشه گفته السلطان ظل‌الله)

نگاهی به تجربه کشورهای فاقد فرماندهی نشان می‌دهد چگونه حتی نیرومندترین ملت‌ها. می‌توانند به سوی انحطاط، سرگشتگی، و تشتت کشانده شوند.

می‌گویم فرماندهی و بر آن تأکید می‌کنم زیرا این مفهوم ویژه ایرانی فراتر، عالی‌تر و متعالی‌تر از هر مفهوم سنتی رهبری است.

تشکیل حزب رستاخیز ملت ایران، تکیه بر این مفهوم تأکید بر این مفهوم و پاسداری از اصل فرماندهی در زندگی ملی ما را در رأس اصول مقدس ملی قرار داده است و استدعا می‌کنم خانم‌ها و آقایان دقیقاً به عرایض من توجه کنند این را نه تنها به عنوان نخست‌وزیر ایران بلکه به عنوان دبیرکل حزب رستاخیز ملت ایران می‌گویم آنان که این مفهوم را درک نمی‌کنند و با الهام مستقیم یا غیرمستقیم از بیگانه، به خود اجازه می‌دهند که درباره چند و چون رهبری فلسفه‌بافی کنند نمی‌توانند در رستاخیز ملت ایران جایی داشته باشند ناتوانی آنان دریافتن مسیر درست خویش در متن رستاخیز ملت ایران حاصلی جز خردشدن کامل آنان نخواهد داشت (صحیح است)

تنگناها:

در اینجا درباره مسائل و موضوع‌های مختلفی صحبت شد که در زمینه هر یک، تا آنجا که ممکن بود توضیحاتی دادم اما باید به این نکته نیز اشاره بکنم که یک بودجه بیش از ۳۰۰ میلیارد تومانی، خود به خود مسائلی نیز ایجاد می‌کند زیرا همان طور که بخش مهمی از تنگناهای ما، ناشی از پیشرفت سریع جامعه است، به همان گونه نیز گسترش ابعاد بودجه مملکتی، که از مرز سیصد میلیارد تومان نیز فراتر رفته، مسائلی به همراه می‌آورد که دولت لحظه‌ای از آنها غافل نبوده است، گر چه علاقه و توجه نمایندگان رستاخیز ما را در شرایط جدی‌تری قرار می‌دهد تا اگر لازم باشد برخلاف نظر آن دوست عزیز، روزی ۱۶ ساعت هم بیشتر کار کنیم ولی نباید فراموش کنیم که حل و فصل هر چه سریع‌تر این مسائل، در گرو کار و تلاش پیگیر و همکاری و همگامی همه‌ی ما است تا با کار و کوشش عمومی به زودی خود را به روازه‌های تمدن بزرگ برسانیم.

خانم‌ها، آقایان:

می‌خواهم سخنانم را با تشکر و سپاس عمیق از جناب آقای ریاضی ریاست مجلس شورای ملی که با صبر و حوصله کامل این بحث‌ها را اداره کردند و همچنین از آقایان دکتر جواد سعید و حسین خطیبی نواب رئیس که قسمتی از این مسئولیت سنگین اداره جلسات را در ساعات مختلف شب و روز یا بردباری و تحمل بر دوش کشیدند پایان بدهم. (احسنت)

وظیفه خود می‌دانم که از آقای دادفر رئیس کمیسیون بودجه و آقای مجتبی عالمی مخبر کمیسیون و همه اعضاء کمیسیون بودجه که بیش از یکصد ساعت از وقت خود را صرف بررسی این لایحه مهم مملکتی کردند و با دقت و موشکافی خاصی آن را مورد رسیدگی قرار دادند تشکر کنم.

توجه و علاقه‌ای که همه خانم‌ها و آقایان طی این ۳۲ ساعتی که بحث در لایحه بودجه در جلسات علنی مجلس ادامه داشت نسبت به بررسی دقیق لایحه ابراز داشتند در خور همه گونه ستایش است. نخستین مجلس عصر رستاخیز در جریان بررسی این لایحه در مراحل گوناگون نشان داد که با روحیه‌ای مثبت، سازنده و اصولی که شایسته ایران روزگار انقلاب است با مسائل روبرو می‌شود. این مذاکرات همچنین نشان داد که در ایران عصر رستاخیز، یکدلی واقعی، زمینه‌ای وسیع برای تنوع اندیشه‌ها و مبادله نظرها به وجود آورده است. من از طرف خود و همکارانم صمیمانه از کوشش‌های ارزنده و راهنمایی‌های سازنده و توجه دقیق و عمیق نمایندگان سپاسگزاری می‌کنم.

از کارمندان اداری و منشی‌ها و تندنویس‌های مجلس و نیز مسؤلان و کارگران چاپخانه مجلس که در روزهای اخیر به مناسبت طرح بودجه متحمل زحماتی شده و خدمات شایسته‌ای برای تسهیل کار بررسی بودجه ارائه داده‌اند تشکر و قدردانی می‌نمایم و توفیق همه را در خدمت به شاهنشاه و ملت ایران آرزومندم. (احسنت)

و اما در اینجا جواب بعضی از سؤالات نمایندگان محترم را آماده کرده‌ام که وقت‌تان را نمی‌گیرم و آنها را می‌خوانم یکی از آقایان سؤال کرده بود.

طبق اصول ۲۷ و ۲۸ متمم قانون اساسی قوای سه گانه (مجریه، مقننه، و قضائیه) باید متمایز باشد و در کار هم دخالت نکنند این اصول در مورد قوه مجریه و قوه مقننه جاری است و در مورد قوه قضائیه جاری نیست یعنی قوه مجریه در آن دخالت و نفوذ دارد.

این ادعا در مورد دخالت و نفوذ قوه مجریه در قوه قضائیه صحیح نیست محاکم ما مستقل بوده و با کمال بی‌نظری و بی‌طرفی بر دعاوی مردم رسیدگی می‌کنند. وظیفه هر قاضی را قانون به طور صریح معین کرده است و مسلماً قضات دادگستری وظیفه قانونی خود را با کمال بی‌طرفی و قدرت رعایت کرده و خواهند کرد. من هیچ قاضی را نمی‌شناسم که زیر بار قوه اجرائیه برود، نمی‌دانم اگر خودشان قاضی بودند آیا دستور قوه اجرائیه را اعمال می‌کردند؟

سؤال شده است چرا باید وکلای دادگستری که به نمایندگی مجلسین انتخاب می‌شوند از حق وکالت در دعاوی در زمان وکالت محروم باشند و حال آن که می‌توانند خدمت بیشتری به مردم بنمایند.

باید بگویم، به موجب قانون منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و کارکنان دولت وکلای دادگستری که به نمایندی انتخاب می‌شوند حق ندارند در مدت نمایندگی قبول وکالت نمایند ولی می‌توانند دعاوی قبلی را که قبول کرده‌اند تعقیب نمایند. فلسفه این قانون روشن است جمع وکالت در دادگستری و وکالت مجلس صحیح نیست زیرا چنین شخصی نه به کار مجلسین می‌تواند برسد و نه به کار دعاوی دادگستری، به همین جهت قانون که همین مجلس در گذشته تصویب نموده این حق را از نماینده مجلس سلب کرده است. به هر صورت وکالت مجلس اجباری نیست اگر وکیل دادگستری نخواهد وکیل مجلس بشود کسی به او زور نمی‌گوید بین دو عشق می‌تواند یکی را انتخاب کند یکی از نمایندگان خواسته‌اند کمک دامپزشک تربیت شود؟ باید عرض بکنم با برنامه‌ای که وزارت کشاورزی و منابع طبیعی تنظیم نموده است سالانه حدود ۳۰۰ نفر کمک دامپزشک تربیت خواهند شد که در سطح روستاها به خدمت اشتغال خواهند ورزید.

یکی از دوستان خواسته‌اند، برنامه‌ای تهیه شود که پزشکان ایرانی مقیم خارج به ایران برگردند.

در این مورد باید بگویم، این سیاست از سال گذشته به مرحله اجرا درآمده و در این مدت نزدیک به ۵۰۰ نفر پزشک ایرانی مقیم خارج به ایران بازگشته‌اند و امید است که به تدریج در سال‌های آینده با تسهیلاتی که فراهم خواهد آمد، تعداد بیشتری به وطن بازگردند. البته تعدادی هم پزشک خارجی استخدام کرده‌ایم که البته آنها نه به عنوان بلکه به صورت قراردادی برای ما کار می‌کنند.

در اینجا گفته شده اگر اعتباری در یک سال به تصویب نرسیده باید برای سال دیگر در اختیار استان باقی بماند.

باید بگویم همان طوری که اطلاع دارید در مورد طرح‌های خاص ناحیه‌ای استان نه تنها طی تبصره‌ای دوره مالی را به جای ۱۲ ماه ۱۸ ماه کرده‌ایم بلکه به مجریان آنها اختیار داده شده معادل اعتبارات سال جاری برای سال آینده هم تعهد نمایند. این هم روی نظر آقایان بود و اگر محدودیت زمانی نداشته باشد هیچ وقت خرج نمی‌شود.

یکی از نمایندگان محترم گفته‌اند که طبق اصل ۱۸ قانون اساسی رسیدگی به شکایات استخدامی کارمندان دولت در صلاحیت دیوانعالی کشور می‌باشد. ولی در قانون استخدام کشوری این حق از کارمندان سلب شده و به سازمان امور اداری و استخدامی کشور محول شده است که برخلاف قانون اساسی است.

در این مورد باید بگویم، اگر ملاحظه می‌شود که در قانون استخدامی کشوری هیئت‌هایی برای رسیدگی مقدماتی به شکایات کارمندان دولت پیش‌بینی شده دلیل آن نمی‌شود که نتیجه بگیریم قانون اساسی نادیده گرفته شده زیرا در هر حال مرجع تظلم و تعیین تکلیف قطعی و صدور حکم قضایی دیوانعالی کشور است. اگر این هیئت‌ها بتوانند بین کارمند شاکی و سازمان‌های دولتی مربوط تفاهمی ایجاد کنند که مسئله حل است و احتیاجی به طرح دعوی در دیوانعالی کشور ندارد و اگر تفاهم نشد و کارمند قانع نگردید می‌تواند طبق قانون به دیوان کشور مراجعه کند.

بنابراین ملاحظه می‌شود که تجاوزی به حریم قانون اساسی که مورد احترام همه ملت ایران است نشده است و آیین‌نامه‌هایی که ما می‌گذرانیم مغایر با قانون اساسی نیست.

گفته شده، برای ایجاد دانشگاه گیلان ۶ میلیون تومان اعتبار گذاشته شده با این پول حتی نمی‌شود زمین دانشگاه را تسطیح کرد. تقاضای رئیس دانشگاه ۱۰۰ میلیون تومان بوده است. من هم این حرف را قبول دارم این رقم کم است ولی طبق برنامه‌ای که تنظیم شده است و محاسبات دقیقی که کارشناسان بودجه انجام داده‌اند، اعتبار منظور شده شامل هزینه‌های مقدماتی است و من اطمینان می‌دهم که در سال ۱۳۵۵ مبلغ ۶۰ میلیون ریال دیگر به اعتبار دانشگاه گیلان اضافه شود. (احسنت)

گفته شده، برای هر ایرانی یک میلیمتر مربع زمین ورزشی وجود دارد. من که ریاضیاتم خوب نیست ولی همکارم جمشید آموزگار که حسابش خوب است حساب کرده که به این ترتیب در تمام ایران حدود ۳۲ متر مربع زمین ورزشی وجود دارد به این ترتیب من خود را بی‌نیاز از توضیح دیگر می‌بینم، و اگر در تمام مطالبی که اظهار می‌شود همین قدر دقت به کار ببرند باید نگران کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها باشیم، ولی من هم معتقدم که باید در آینده تعداد استادیوم‌ها و سالن‌های سرپوشیده بیشتری ایجاد کنیم.

در اینجا عنوان شد، دانشجویانی را که به خارج می‌روند باید هدایت کرد که از بلایا و تبلیغات خارجی در امان باشند.

در جواب عرض می‌کنم که وزارت امور خارجه و وزارت علوم و آموزش عالی در این مورد اقدامات لازم به عمل می‌آورند ولی ما از خانواده‌ها نیز انتظار داریم که در این مورد ما را یاری دهند و توصیه‌های لازم را به فرزندان خود بنمایند.

گفته شد که ۱۶ هزار کامیون در بیابان‌های بندر شاهپور بلااستفاده مانده است و این نمونه‌ای از عدم هماهنگی در کارها است.

باید بگویم فقط حدود هزار دستگاه کامیون متعلق به شرکت ترابری زمینی می‌باشد که به علت کمبود راننده متخصص استفاده از آنها در زمانی که در نظر بود انجام نگرفت. ولی چند ماهی است که از طریق واگذاری آنها به رانندگان توسط شرکت تعاونی کامیون‌داران آغاز گردیده و تدریجاً مشکل رفع خواهد شد.

نماینده دیگری سؤال کردند که چرا در بودجه اقلامی وجود دارد که از شمول مقررات عالی معاف هستند؟

در این مورد باید عرض کنم ما چنین مواردی سراغ نداریم مگر این که قانوناً مؤسساتی نظیر شرکت‌های دولتی، مؤسسات عام‌المنفعه و مؤسسات مشابه تابع مقررات مالی خود باشند که قانون در هر مورد وضع آن را روشن ساخته است.

یکی از نمایندگان فرمودند که، برنامه نیروی انسانی را طوری تنظیم کنید که کشاورزان به سوی شهرها حرکت نکنند.

در این مورد باید بگویم، مسلم است که صنعتی شدن یعنی شهرنشین شدن و این با پیشرفت اقتصادی ملازمه دارد. ما به این موضوع توجه داریم ولی چند نکته باید مورد عنایت قرار گیرد. برخی از مهاجرت‌ها که به دنبال فرصت‌های اشتغال بهتر صورت می‌گیرد کاملاً طبیعی است. زمانی این امر در مورد گروه‌های خاصی وجود داشته ولی امروز به علت افزایش دستمزد در صنایع و خدمات گروه‌های بیشتری را در بر می‌گیرد. ما قصد داریم سیاستی داشته باشیم که بیکاران و کم‌کاران کشاورزی را به نحوی جذب کنیم ولی در عین حال باید متوجه باشیم که بخش کشاورزی ما با کمبود نیروی انسانی روبه‌رو نشود. به این علت است که تلاش ما در این است که صنایع و مراکز فعالیت در شهرهای کوچکتر و در کنار روستا حتی‌الامکان به وجود آید.

یکی از نمایندگان گفتند که باید در ناحیه خلیج‌فارس دانشگاه ساخته شود.

باید بگویم که در حال حاضر چهار دانشگاه و دو مؤسسه آموزش عالی در استان‌های جنوب کشور به این شرح وجود دارد. دانشگاه پهلوی، دانشگاه جندی شاپور، دانشگاه بلوچستان، دانشکده نفت آبادان، دانشسرای‌عالی زاهدان و دانشگاه کرمان، علاوه بر این در بوشهر و بندرعباس در حال حاضر به قدری فعالیت‌های عمرانی گسترده‌ای در حال اجرا است که نباید با ایجاد کارهای جدید مشکل تنگناهای این دو منطقه را بیشتر نماییم.

البته در آینده حتماً باید مدارس عالی و دانشگاه در این مناطق به وجود آید.

در بحث بودجه دفاعی یکی از نمایندگان گفتند که:

(.... برای وجود و هستی ایران، نیروی دفاعی قوی لازم است و نیروی دفاعی نهاد اصلی توسعه امور اصول انقلاب می‌باشد. صنایع نظامی ایران باید هر چه بیشتر و بهتر تقویت گردد تا نیازی به خارج نداشته باشد)

در این مورد باید بگویم به فرمان مطاع مبارک شاهانه از نظر تقویت بنیه دفاعی خریداری شده و نگهداری آنها داده شده است و ارتش شاهنشاهی قادر است کلیه سیستم‌های مدرن خریداری را به نحو احسن نگهداری و تعمیر و استفاده نماید و با توسعه صنایع مبنا کلیه وسائل از قبیل هواپیما - هلیکوپتر- تانک - وسائل الکترونیک بازدید و تعمیر اساسی می‌شود. ضمناً پایه‌های اساسی ایجاد سازمان تجسس و تحقیق در صنایع نظامی با همکاری دانشگاه‌ها برقرار گردیده است.

خانم‌ها، آقایان می‌خواهم یک بار دیگر سخنانم را با تشکر و سپاس از رئیس مجلس شورای ملی که با صبر و حوصله همیشگی‌شان که بنده ۱۲ سال است شاهد چنین صبر و حوصله‌ای هستم و من هم این صبر و حوصله را از ایشان یاد گرفته‌ام پایان بدهم. البته بنده چند روز دیگر مسافرت می‌کنم ولی دوستان من در اینجا هستند ولی به هر حال خیال می‌کنم که همه صحبت‌ها درباره بودجه گفته شد و سه روز تمام موشکافی کردیم، ورق به ورق و برنامه و برنامه روزهای متمادی در کمیسیون بودجه بحث شد و باز هم از آقای دکتر دادفر رئیس کمیسیون بودجه و آقای عالمی مخبر کمیسیون و اعضای کمیسیون بودجه و همه نمایندگانی که در تصویب این بودجه ما را یاری کردند متشکرم.

(رفعتی- جناب آقای نخست‌وزیر از فرمایشات‌تان تشکر می‌کنم من با آقای وزیر کشاورزی در مورد تخصص کنار می‌آییم مطلب راجع به انجمن مربیان و اولیاء را قبول دارید یا نه؟)

انجمن اولیاء و مربیان دولتی نیست و خصوصی است البته دولت هم به آنها کمک می‌کند. عرض دیگری ندارم (احسنت- احنست)

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است آقای دکتر آزمون بفرمایید.

دکتر آزمون- با اجازه جناب آقای رئیس، همکاران محترم، جناب آقای هویدا، همان طور که اشاره شد مجلس شورای ملی ایران بیش از صد ساعت درباره بودجه سال ۱۳۵۵ سخن گفت و بررسی کرد و نتیجه این بررسی به آنجا منتهی شد که امروز ما شنیدیم جناب رئیس دولت فرمودند در بسیاری از مراحل بررسی، پیشنهادها و اظهارنظرها مورد توجه دولت قرار گرفته است و دولت از این تذکرها و بررسی‌ها و راهنمایی‌ها حداکثر استفاده را خواهد کرد به این ترتیب باید گفت بیش از یکصد ساعت بررسی بی‌نتیجه نبوده است بنده که برای بحث در لایحه بودجه اسم‌نویسی کرده بودم نفر بیست و هفتم شدم برای این که زودتر از من و سریع‌تر از من همکاران‌مان اینجا تشریف آوردند و بیتوته کردند و رنج خوابیدن در محلی غیر از منزل خودشان پذیرا شدند برای این که وقت صحبت کردن در لایحه بودجه را داشته باشند.

خوب به بنده وقت نرسید برای این که نتوانسته بودم دو شب در مجلس بمانم حال خود این مسئله صحیح است یا نیست لازم است بعداً با همکاران عزیز بنشینیم و درباره‌اش صحبت کنیم به هر حال یکصد ساعت بررسی درباره بودجه که محصول ساعت‌های بیشتری تحقیق بوده است حتماً نتیجه‌اش باید این باشد که آنچه اینجا عنوان شده مورد توجه دولت قرار بگیرد. همان طور که گفته شد و در اینجا اعلام شد، برداشت من در بیشتر مذاکرات بودجه و در جلسات علنی بودم این است که مجلس شورای ملی ایران خطوط اصلی سیاست‌های اصولی و پرنسیپ‌های بودجه را به صورت یکپارچه مورد تأیید قرار داد (صحیح است) در مورد سیاست‌ها و اولویت‌هایی که در نظر گرفته شده و در مجلس از سوی همکاران گرامی نیز مورد تأیید قرار گرفت باید عرض کنم بنده هم به سهم خودم بر آن تأکید می‌گذارم حقیقت این است که در لایحه بودجه به اولویت‌ها به درستی توجه شده است اولویت دفاعی اولویت آموزش و پرورش و اولویت برای فعالیت‌های کشاورزی برای ایجاد صنایع سنگین و زیربنایی کشور که تردید نکنیم کشاورزی ما در آینده پیشرفتش در گرو صنایع سنگین جامعه ما و تحکیم زیربنای صنعتی کشور خواهد بود، بنده در بررسی که در بودجه می‌کردم متوجه این سیاست کلی شدم که جهت سرمایه‌گذاری مملکت امروز، بیش از هر زمان دیگر متوجه آن بخش‌ها و سکتورهایی شده است که وطن ما را برای مبارزه و تلاش در صحنه جهانی و برای حفظ بزرگی‌های این جامعه سربلند بیش از پیش آماده کند و وسیله کارش باشد، سرمایه‌گذاری در صنایع سنگین که حتماً احتیاج به اعتبارات زیاد هم دارد ممکن است در حال حاضر پاسخگوی احتیاجات روزمره و فوری ما نباشد اما تردید نیست که تضمین آینده مملکت بسته به آن خواهد بود ما که می‌خواهیم یک اقتصاد جهانی داشته باشیم بدون ایجاد و توسعه صنایع سنگین به آن نخواهیم رسید و اگر امروز به این مهم نیاندیشیم فردا بسیار دیر خواهد بود (صحیح است) به این مناسبت اعتقادم این است که دولت همان طور که در پرنسیپ‌ها و هدف‌های بودجه به این اصل توجه کرده باید در عمل هم مؤید این سیاست اصولی و اساسی باشد تا راه ملت ایران به سوی تمدن بزرگ به درستی هموار گردد و بر این زمینه به جاست عنوان شود که تأکید بر نظم مالی و نظم برنامه‌ای اهمیت خاص دارد و نباید فراموش شود که تنها در پناه نظام مالی مرحله‌ای «سیستماتیک» و انضباط برنامه‌ای است که رشد اقتصادی سالم امکان‌پذیر می‌گردد. مسئله دیگری که از سوی همکاران گرامی مورد توجه قرار گرفته است و در لایحه بودجه نیز به عنوان یکی از اصول محسوب می‌گردد اصل عدم تمرکز است. اصل عدم تمرکز اصل پسندیده‌ای است و مورد تأیید، اما اگر در کنار این اصل به نظم برنامه‌ای و نظارت مالی و اعمال کنترل دائم در هزینه‌ها توجه نشود نتیجه مطلوب از آن به دست نخواهد آمد و در این مورد باید عرض کنم دولت موظف است حدود و عمق نظارت خود را در دستگاه‌هایی که از اعتبارات عمومی سهم می‌برند افزایش دهد ضمناً در آن قسمت که اعتبارات جنبه ناحیه‌ای یا استانی دارد باید هنگام اختصاص اعتبارات و تعیین اولویت‌ها حتماً از نمایندگان مردم در هر حوزه نظرخواهی شود (احسنت) من امیدوارم در تنظیم بودجه سال ۱۳۵۶ دولت به این مسئله توجه کافی کند مطلب را در سازمان برنامه هم با جناب وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و همکاران ایشان در میان گذاشتم و مورد تأییدشان قرار گرفت. در مورد کمبود نیروی انسانی بنده فکر می‌کنم آن اولویتی که به امر آموزش و پرورش داده شده به جای خود، اما شایسته خواهد بود که دولت به تربیت نیروی متخصص توجه خاص مبذول دارد باید به مدارس حرفه‌ای برسید و احتیاجات آنها را برطرف کنید، فردای جامعه ما نمی‌تواند بی‌نیاز از نیروی انسانی متخصص و ماهر باشد، بی‌تردید به کارگران متخصص احتیاج فراوان داریم چیزی که ما امروز احساس کمبود در آن می‌کنیم اگر اشتباه نکنم تا چند سال دیگر باید تولید فولاد ایران به ۲۰ میلیون تن برسد. تولید ۲۰ میلیون تن فولاد به خیلی چیزها احتیاج دارد که یکی از آنها همین نیروی کارگر ماهر و متخصص است و دیگر بازار مصرف که در درجه اول باید بازار داخلی باشد یعنی صنایع سبک ایران باید بتواند این فولاد را جذب کند اگر چنین شود می‌توانیم بگوییم از نظر صنعتی پیشرفت کرده‌ایم ما از هم اکنون باید توجه به ایجاد، توسعه و پیشرفت صنایع خود داشته باشیم و هدف‌های اساسی حرکت صنعتی را تعیین کنیم ما برای حفظ استقلال و تمامیت خود ناگزیر از رسیدن به حد خو دکفایی در صنایع نظامی هستیم و خوشبختانه رشد اقتصادی ما و شکوفایی آن این اجازه را می‌دهد و چه به جا خواهد بود که نوع سرمایه‌گذاری ما در صنعت و کیفت ایجاد صنایع زیربنایی‌مان به نحوی باشد که این صنایع بتواند در موقع مقتضی و به آن هنگام که وطن طلب می‌کند احتیاجات دفاعی کشور را به طور کامل تأمین کند (احسنت) این روزها فرصت دست داد تا به خبرهای فرستنده‌های خارجی گوش دهم خبری را چند بار شنیدم آن خبر این بود که دولت ایران دارد فعالیت می‌کند که در امر تولید صنایع دفاعی گام‌های بلندی بردارد این مطلب در دل میهن‌پرستان صدیق، در دل آنهایی که به این سرزمین و به رژیمش به و به شاهنشاهی‌اش عشق می‌ورزد شوق و شادی آفرید (صحیح است) ایران از نظر دفاعی می‌تواند به خودش متکی باشد، زیرا می‌تواند وسایل و ابزار دفاعی را خودش تولید کند و در اختیار مردم پاک‌سرشت و غیور، زنان و مردان، جوانان و زحمتکشان بگذارد تا از این آب و خاک مقدس از استقلال و هستی این سرزمین و از حیات و بقایش دفاع کنند و این به هر ایرانی امید برای زندگانی در صلح و نیکبختی می‌دهد اما آنها که دشمنان این مملکت هستند، آنها که نمی‌توانند سربلندی میهن ما را ببینند (یک نفر از نمایندگان- کور بشوند) آنهایی که بارها و بارها در جبهه جهانی علیه ما سنگر گرفته‌اند آنها بدیهی است که با این سیاست ملی و این سیاست مستقل و این سیاستی که تضمین کننده بقا و هستی ملت ایران است نمی‌توانند روی موافق نشان دهند حق هم همین است اصالت راه ما آن زمان روشن می‌شود که توجه کنیم چه کسانی با راه و روش ما مخالفت می‌کنند امپریالیسم جهانی که تا قبل از جنگ جهانی دوم به صورت مستقیم کشورها را، استقلال آنها را، تمامیت آنها را، مورد تجاوز قرار می‌داد امروز در نیمه دوم قرن بیستم به شیوه کاملاً بدیع با استفاده از راه‌هایی که ممکن است بسیاری از آن راه‌ها برای بسیاری از جوامع شناخته نشده باشد، در جامعه ما برای ایجاد این آمادگی تلاش فراوان شده اما بیشتر این تلاش در جهت آمادگی مادی بوده است. حق هم همین بود، زیرا ما یک عقب‌ماندگی چند صد ساله داشتیم که می‌باید این عقب‌ماندگی را در فرصتی کوتاه جبران می‌کردیم، پس به سرعت و با شتاب در این راه پیش تاختیم تا به آنجا که امروز به بسیاری از غیرممکن‌ها دست یافته‌ایم، در این طی طریق از قدرت معنوی خود که پشتوانه بقای ملت ایران است بهره گرفتیم ولی امروز احساس می‌کنیم باید عظمت مادی خود را برای تحکیم پیوندهای معنوی جامعه اسلامی وطن عزیزمان به کار گیریم تا جمع قدرت مادی و معنوی ملت‌مان به مثابه آن چنان سلاحی به میدان آید که به واقع کارساز باشد. در جامعه ما دو معنی به منزله دو حقیقت وجود دارد، که همه چیز این مملکت طی سده‌ها تحت سیطره و تأثیر آن بوده است معرفت ایرانی به معنای وسیع کلمه، یعنی تمدن، فرهنگ و دانش معنوی قوم ایرانی. دیگر معنویت اسلام به معنی حقیقی که اسلام بر آن استوار گردید بر این تأکید می‌گذارم که وحدت، به یکپارچگی و تشریک مساعی عمیق جامعه ایرانی هرگز از این معنی دور و بر کنار نبوده است کارگر ما در کارخانه، کشاورز ما در مزرعه، معلم ما در مدرسه، استاد ما در دانشگاه، کارمند دولت پشت میز اداریش، سپاهی در سنگر خدمتش، قاضی در مقام قضاوت و نماینده در مجالس مقننه و هر فرد دیگر که به نحوی در امر زندگانی جامعه دخالت دارد باید به این مسئله اعتقاد وسیع پیدا کند که بدون ایمان، بدون عقیده و بدون گرایش‌های عمیق معنوی و بدون شناسایی دقیق هویت خود امکان ندارد راه فردای دور و نزدیک را با سلامت و موفقیت طی کنیم فعالیت‌های مادی ما آن ثمری را که جامعه طلب کرده است به همراه خود داشته امروز حق بر این است که به معنی هم بپردازیم تا پیشرفت‌های مادی ما اطمینان بخش‌تر باشد.

بدون ایمان هیچ باری به منزل نمی‌رسد، ایمان خط اول و خانه آخر است، سنگر اول و رستگاری جاودان است، نباید از این معنی غافل بمانیم، ایمان فرزندان خود را باید در کانون خانواده‌ها استوار کنیم در کودکستان‌ها دبستان‌ها، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها تقویت کنیم تا جوان ایرانی هنگام ورود به اجتماع وجدان اجتماعی و معنویت بیدار داشته باشد که این مبنایی است برای قوام و ادامه حیات ملت و پایداری مملکت. با این نیروی انسانی مؤمن و معتقد و فعال می‌توان به میدان مبارزه با پلیدی‌ها رفت و در هزینه راه را بر اهریمن سد کرد مبارزه با فساد را که به امر شاهنشاه و به ارشاد معظم‌له آغاز کرده‌ایم تنها در چنین سازندگی فکری زیربنایی با موفقیت همراه خواهد بود ما از درون خانواده‌ها باید برای مبارزه با فضای فساد آماده شویم و این به ایمان قوی احتیاج دارد که باید در پناه فرهنگ ملی و مذهب مطهر ما پایه گیرد و در آموزش و پرورش مملکت جای شایسته یابد و این منطق پذیرفته شود که ارزش‌ها در جامعه براساس حقیقت‌گرایی دگرگون شده است و این دگرگونی امکان می‌دهد تا هر نوع فساد را از همان جا که آغاز می‌شود سرکوب کنیم و همان جا که شناخته می‌شود خشکش کنیم و مبارزه بی‌امان را علیهش آغاز کنیم تا به مراحل وسیع‌تر نرسد بدیهی است اگر مبارزه دائم و مستمر علیه فساد وجود داشته باشد و اگر تربیت ضد فساد به صورت دائم و از مراحل ابتدایی وجود داشته باشد مردان و زنانی که در این جامعه خدمت می‌کنند در معرض گراییدن به فساد قرار نخواهند گرفت البته نباید هم بگوییم و من شخصاً اعتقاد ندارم که جامعه ما فساد است، این سخن از حلقوم کسانی بیرون می‌آید که خائن به مملکت و بیگانه باملت هستند جامعه ایرانی فاسد نیست بسیاری از فرستنده‌های خارجی جریان مبارزه مردم ما را علیه فساد به نحوی عنوان می‌کنند که گویا جامعه ایران، ملت ایران یکپارچه فاسد است، فاسد نیست اما کتمان نمی‌شود کرد که در جامعه ایران پیدا می‌شوند کسانی که بلعیده و عامل فساد هستند که باید شدیداً تحت تعقیب و مجازات قرار گیرند در این مورد رهبر و فرمانده عالیقدر مملکت تکلیف را روشن فرموده‌اند براساس این آموزش ملت ایران وظیفه دارد مبارزه با فساد را از ریشه دنبال کند. صحبت از رهبری و فرماندهی شد جناب آقای نخست‌وزیر مسئله‌ای عنوان فرمودند و من واقعاً در این مورد هم رأی و هم صدای ایشان هستم فرماندهی در جامعه ما با یک رهبری است، ملت ایران یک رهبر دارد (صحیح است) بعد از آن رهبر هم ملت قرار گرفته است همه ملت در پرتو عنایات رهبرش است، رهبر ایران فرمان می‌دهد و فرمان را ملت ایران اجرا می‌کند. رهبری از پایین با رهبری جمعی و غیره نه جای بحث دارد و نه مورد بحث است ملت ایران راه خودش را ۲۵۰۰ سال و بلکه بیشتر است که انتخاب کرده و آن این است که شاهنشاه فرمانده مطلق و بزرگ جامعه ایران است (صحیح است) و این را ایرانی می‌پسندد اگر خارجی نمی‌پسندد به درک نپسندد. خارجی قبول نمی‌کند نکند. برای خودش نمی‌خواهد نخواهد اما ملت ایران این را می‌خواهد و در خونش هست، در منطقش هست و یا اساس وظیفه این رهبری کاملاً آگاه است لذا در مجلس شورای ملی ایران و مرکز قانونگذاری این مملکت تا مرکزی که مشروطیت در محیطش جان گرفت، مرکزی که ولد مشروطیت ایران است، و محصولش قانون اساسی مملکت جز این سخنی عنوان نمی‌کند و به هیچ وجه هم نمایندگان مجلس شورای ملی ایران و دستگاه مقننه مملکت جز این که ما یک رهبر و یک فرمانده داریم سخنی نگفته است و نخواهد گفت (صحیح است) بنده خواستم این مسئله در اینجا به خصوص بعد از فرمایشات جناب آقای نخست‌وزیر مورد تأکید قرار بگیرد که ایشان هم بدانند که ما مجلسیان هم مثل ایشان و مانند هر میهن‌پرست دیگر در این مورد تعصب و اعتقاد داریم و اما هنگام بحث در لایحه بودجه دو سه مسئله پیش آمد اجازه می‌خواهم نظر خود را در این باره عرض کنم یکی از همکاران تشریف آوردند و گفتند نباید نماینده‌ای پشت تریبون بیاید و پاسخ به یک نماینده دیگر بدهد و نباید مطلبی بگوید در جهت مخالف با نظر آن نماینده، بنده قربان به عقل خودم که نگاه می‌کنم معتقد هستم هر نماینده‌ای هر نظری دارد آن نظر را می‌تواند درکمال آزادی مطرح کند و نباید بیان نماینده را از میان می‌برد که خود مخالف و مغایر روح قانون اساسی است نماینده می‌تواند بیاید اینجا نظر منطقی خو د را عنوان کند حالا این نظر منطقی اگر در مخالفت با نظر همکارش هم باشد چه مانعی دارد آزادی اندیشه یعنی این، دموکراسی یعنی این، اگر در مرکز دموکراسی مملکت، خودمان نخواهیم وضعی ایجاد کنیم که نماینده جرأت ابراز عقیده داشته باشد نمی‌دان ماسمش را چه باید بگذاریم و نمی‌دانم دیگران درباره ما چگونه قضاوت خواهند کرد، به هر حال نماینده در عنوان کردن مطالب و مسائلی که به نظرش می‌رسد آزاد است و نمی‌توان او را محدود یا محروم کرد و بدیهی است تنها نظری که به تصویب می‌رسد نظر مجلس می‌تواند باشد (احسنت) (صدری کیوان- نظر نماینده نظر مجلس نیست) مطلب دیگر این که در صورت مذاکرات مجلس خواندم بحثی در گرفته است که اگر بنشینید یک حزبی را در اطاق دربسته با یک بیانیه و اعلامیه به وجود بیاورند این حزب نمی‌تواند مردم را در بر بگیرد و این حزب، حزب مردم نخواهد بود. بنده نمی‌دانم اصل این مطلب چگونه مطرح شده زیرا در آن هنگام در تالار عمومی نبودم اما چون در بیرون مجلس از من سؤال می‌کردند که این مطالب چه بوده بنده به صورت مذاکرات مراجعه کردم دیدم چنین مطلبی عنوان شده است برای رفع شبهه لازم است به عرض برسانم حزب رستاخیز ملت ایران به عنوان تنها مرکز و ستاد آموزش دهنده فلسفی و تئوریک و ایدئولوژیک جامعه ایران در شرایطی متولد شد که ملت ایران به درستی احساس کرده بود برای ادامه دادن به مبارزات جهانی خود و دستیابی به مدارج عالی‌تر تکامل و پیشرفت احتیاج به یک جبهه واحد و متشکل واقعی دارد ملت ایران احساس کرده بود که برای ساختن جامعه فردا احتیاج به یک قدرت متمرکز دارد، ملت ایران احساس کرده بود که برای قوام بخشیدن به اساس عظمت و حاکمیت ملی احتیاج به همسانی عقیده و فکر و وحدت عمل دارد، ملت ایران می‌خواست همه نیروها را جمع کند و همه را در یک جبهه قرار دهد برای چه؟ برای سربلندی هر چه بیشتر وطن فرمانده بزرگ ما فرمان تشکیل یک چنین جبهه‌ای را صادر فرمودند حزب رستاخیز ملت ایران حزب همه روشنفکران، همه ترقی خواهان ایرانی، حزب همه کسانی است که آرزوی سربلندی و پیروزی ایران عزیز در دل و جانشان است و این ما هستیم که با شرکت در حزب باید حزب را هر چه بیشتر به پیش ببریم، به میان توده‌ها ببریم، امکانات گرویدن مردم را هر چه بیشتر فراهم کنیم همین کانون‌های حزبی که دادئماً در سراسر کشور تشکیل می‌شوند حاکی به روح همکاری و روح تأییدی است که مردم نسبت به حزب رستاخیز ملت ایران دارند پس باید گفت که حزب رستاخیز ملت ایران حزبی است که به فرمان شاهنشاه از میان توده‌ها بیرون آمده و به این جهت حزب مردم ایران است بنده در بحثی که پیرامون لایحه بودجه می‌خواستم بکنم موارد متعددی را یادداشت کرده بودم چون همه مسائل عنوان شده ضرورتی نمی‌بینم که آنها را مجدداً تکرار کنم ولی در مجموع می‌خواهم این را عرض کنم که بیشتر سرمایه مملکت ما امروز همان طور که در بودجه هم پیش‌بینی شده در جهتی دارد به کار گرفته می‌شود که آن جهت تضمین کننده درآمدهای ثمربخش فردای جامعه ما خواهد بود این را که خدمت‌تان عرض می‌کنم دقیق است زیرا لایحه بودجه را با دقت و بررسی کرده‌ام به همین جهت فکر می‌کنم سیاست بودجه یک سیاست عاقلانه و اندیشمندانه است، امیدوارم در عمل هم مجریان به درستی آن را اجرا کنند تا رضای خاطر خطیر شاهنشاه و خشنودی مردم فراهم آید. دیگر عرضی ندارم. (احسنت- احسنت)

رئیس- آقای رامبد بفرمایید

رامبد- جناب آقای رئیس، همکاران محترم بنده امیدوار بودم که در طرح بودجه امسال وقت مجلس را تضییع نکنم و حق هم همین بود که امکان صحبت، ارشاد، اظهارنظر، به دوستان و همکاران عزیزی داده شود که از پرتو حزب رستاخیز ملت ایران به خانه ملت ایران راه پیدا کرده‌اند و دولت و ما که صحبت‌هایمان را در موارد مختلف در گذشته کردیم، امکان بدهیم که از نظریات این دوستان استفاده کنیم معهذا از جناب آقای نخست‌وزیر متشکرم که به هر حال این فرصت کوتاه تذکر چند دقیقه‌ای را برایم پیش آوردند. زیرا در فرمایشات‌شان نکته‌ای بود که من خودم را موظف می‌دانم برای روشن شدن این و این که سوءتفاهم روی سوءتفاهم نیاید، اینجا تذکری داده شود عبارت جناب آقای نخست‌وزیر این بود که «اگر کسانی با الهام از خارجی مطالبی عنوان می‌کنند» شخصاً معتقدم این حرف جایش در مجلس شورای ملی نیست (صحیح است) دویست و شصت و چند نفر نمایندگانی که در اینجا قسم یاد کرده‌اند، ایران میهن عزیز خودشان را می‌پرستند (احسنت) کسانی که در این مجلس به پشت این تریبون می‌آیند جز عشق به این سی و چند میلیون ایرانی، جز عشق به این شاه و جز عشق به این آب و خاک نمی‌توانند داشته باشند (صحیح است- احسنت) بنابراین چنین اشخاصی نمی‌توانند از خارجی الهام بگیرند، موقعی که آقای بنی‌احمد صحبت می‌کردند من در مجلس نبودم، مطلب را شنیدم، از ایشان پرسیدم و حالا تجدید مطلب نمی‌کنم، ایشان مقدمه‌ای برای نتیجه‌ای بسیار عالی را شروع کردند و آن نتیجه همان بود که آقای آزمون گفتند و جناب نخست‌وزیر گفتند و تمام ملت ایران معتقدند یعنی رهبری منحصر به فرد و شایسته ایران با شخص شاهنشاه است و بس. (صحیح است- احسنت) (پزشک‌پور- نتیجه‌گیری آقای بنی‌احمد رسیدن به انقلاب شاه و ملت بود) (احسنت- احسنت) (یک نفر از نمایندگان- در نتیجه‌گیری شتاب به عمل آمد) به قول اعراب بشر حائزالخطاست ممکن است مثلاً بین صحبت‌های ردیف و تند ناطق، یک مرتبه به عوض «باید» بگوید «شاید» و یا به عوض شاید بگوید نشاید در چنین مواردی باید منظور ناطق را پرسید و به او امکان توضیح داد کما این که اگر جناب آقای نخست‌وزیر هم اینجا تشریف داشتند هم اکنون به من می‌فرمودند که رامبد من هم چنین نیتی نداشتم که بگویم نماینده مجلس ایران خدای نکرده ممکن است الهام از خارجی بگیرد (یک نفر از نمایندگان- چنین نیتی نداشتند) ولی این اصل را برای همیشه و همیشه محفوظ بدارید که اگر نماینده‌ای اینجا صحبت کرد و به جهتی یا ما آن صحبت را دوست نداشتیم، یا همان طوری که جناب آقای آزمون گفتند مخالف آن عقیده بودیم یا مثل این بار که پیش آمد و سوءتفاهمی بود بنابراین نگذاریم که طرف را متهم کنیم، در خاتمه از لطفی که جناب آقای نخست‌وزیر کردند و نماینده محترم گیلان این تقاضا را بنا گذاشت برای اضافه کردن بودجه دانشگاه گیلان تشکر می‌کنم (احسنت - احسنت)

رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادها قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به تبصره‌های بودجه اضافه شود:

تبصره- ۲۵٪ از اعتبارات مربوط به تأسیسات زیر بنایی در روستاهای منفرد استان اختصاص به اجرای طرح‌های عام‌المنفعه در روستاهایی که بیش از ۲۵۰ نفر جمعیت دارند خواهند داشت مشروط بر آن که اهالی روستا حداقل سی درصد از هزینه اجرای طرح را تأمین و در اختیار انجمن ده قرار دهند.

بقیه اعتبار لازم برای اجرای این طرح‌ها به عنوان کمک به حساب انجمن ده روستای مربوط پرداخت خواهد شد تا با رعایت اولویت طرح‌های خاص ناحیه‌ای و با راهنمایی و نظارت فنی دستگاه اجرایی ذیربط به اجرای طرح اقدام نماید.

با تقدیم احترام - علی اصغر مظهری

رئیس- آقای مظهری بفرمایید.

مظهری- همکاران محترم استحضار دارند که در کمیسیون بودجه بحثی که مطرح بود مشارکت دادن مردم در کارهای مربوط به خودشان بود و در زمینه عدم تمرکز این بحث را کردیم که توفیق کامل نداشتیم، برنامه‌های عمران روستایی به خاطر آن است که در مرکز استان متمرکز شده و دستگاه اجرایی از مرکز استان باید به روستاهای دور و نزدیک بروند و برنامه‌هایی را عمل کنند که معلوم نیست با مصالح آن عمل تطابق داشته باشد، پیشنهاد من این است که برای آزمایش در سال آینده ۲۵ ٪ از اعتباراتی که مربوط به روستا است به روستایی اختصاص داده شود که حاضرند مشارکت کنند در آن برنامه. اگر یک مدرسه برای روستایشان می‌خواهند خود آن روستا پیشقدم بشود و بگوید ۳۰ درصد آن را به صور مختلف پول می‌دهیم شرط پیشنهاد تقدیمی بنده این است که دستگاه ۷۰ درصد بقیه آن را به حساب انجمن ده بریزد و انجمن ده خودش عامل باشد و دستگاه اجرایی ناظر به اجرای برنامه با رعایت همه مقررات و قوانین.

هدف از این پیشنهاد این است که روستاهایی که نیازشان را خودشان بیشتر احساس می‌کنند متقاضی هستند، و حاضرند که ایشان هم مشارکت کنند که مسلماً این مشارکت موجب خواهد شد که در آینده از این پروژه عظیم استفاده کنند و نگهداری کنند، ۲۵ درصد از بودجه عمران روستاها به این صورت به مصرف برسد تا اگر نتیجه خوب گرفتیم، که بنده اطمینان دارم که نتیجه آن خوب خواهد بود، سال دیگر این میزان پیشنهادی بیشتر می‌شود. به هر حال پیشنهاد بنده این بود که در آینده این رقم بیشتر افزایش پیدا کند، پیشنهادی است که تقدیم کردم و امیدوارم مورد موافقت دستگاه دولت قرار بگیرد. متشکرم.

رئیس- به نظر من پیشنهاد خوبی است آقای دکتر مجیدی دولت با این پیشنهاد موافق است؟

دکتر مجیدی (وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه)- دولت موافق است.

(یکی از نمایندگان- ۳۰ درصد بشود)

رئیس- به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌شود در قسمت اخیر تبصره ۹ بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور بعد از جمله بودجه سال ۱۳۵۴ کل کشور جمله زیر اضافه شود:

و همچنین تا مبلغ چهارصد میلیون ریال مانده اعتبارات سرمایه‌گذاری ثابت سال &#۱۷۷۷;&#۱۷۷۹;&#۱۷۸۱;&#۱۷۸۰; ردیف &#۱۷۸۰;&#۱۷۷۷;&#۱۷۸۱;&#۱۷۸۱;&#۱۷۷۶;&#۱۷۷۸; قانون مذکور برای شهرک‌های استان کرمانشاهان

با تقدیم احترام - حسن صائبی

رئیس- آقای مهندس صائبی بفرمایید.

مهندس صائبی- با اجازه مقام ریاست عرض کنم که در تبصره ۹ برای اجرای طرح‌های خاص عمرانی ناحیه‌ای آقایان مستحضرند که همه نمایندگان محترم پیشنهاداتی داشتند که خوشبختانه مورد توجه دولت واقع شد مدت استفاده از اعتبارات این طرح را تا شهریور سال ۱۳۵۵ تمدید کردند من واقعاً لازم می‌دانم از جناب آقای نخست‌وزیر و همکاری دیگری هم هست در بودجه سال ۱۳۵۴ یعنی در بودجه امسال که مبلغ ۶۸۰ میلیون ریال که برای کارهای امدادی احداث شهرک در کرمانشاه تعیین شده است که از طرف شیر و خورشید سرخ عموماً انجام طرح‌های به انجام رسیده و ناقص است در اینجا پیشنهاد شده است آن مبلغی که در حدود ۴۰۰ میلیون ریال است اجازه داده شود تا آخر شهریور ۱۳۵۵ به مورد استفاده و اجرا درآید و این اعتبار را به کار برند که این شهرک‌ها هم کارهایشان را انجام دهند.

رئیس- آقای دکتر مجیدی دولت نظر مخالفی با این پیشنهاد ندارد؟

دکتر مجیدی (وزیر مشاور)- دولت موافق است.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید که در تبصره ۵۳ در آخر سطر چهارم بعد از کلمه مدت عبارت (مندرج در اجازه) و نیز بعد از کلمه ولی عبارت رسیدگی به امور آنها طبق ضوابط و ترتیبات مذکور در این تبصره به عهده استانداری‌ها و فرمانداری‌های کل خواهد بود و حقوق و بهره مالکانه دولت توسط استانداری‌ها و فرمانداری‌های کل وصول و به ترتیب مقرر در این تبصره به مصرف خواهد شد اضافه شود.

با تقدیم احترامات - دکتر فروزین

رئیس- آقای دکتر فروزین بفرمایید.

دکتر فروزین- همکاران محترم برای این که توضیح بدهم راجع به این پیشنهاد خدمت‌تان عرض می‌کنم که مسئله بهره‌برداری از بسترهای رودخانه‌ها مثل، شن، ماسه، قلوه سنگ تا حالا در اختیار و وظایف وزارت صنایع و معادن بوده بعداً برای این که این منافع و سودی که از فروش این مصالح عاید می‌شود در تبصره ۵۳ اضافه شده و نوشته شده است که به عهده استاندار باید واگذار بشود اما علاوه بر بهره‌برداری از منافع این سنگ و شن و ماسه و قلوه سنگ یک سلسله اشکالات دیگری هم در این بهره‌برداری‌ها هست اغلب دیده شده در موقع بهره‌برداری ۲ نفر حدود دو طرف رودخانه را می‌گیرند، از نظر حفاظت کارگران یا بیمه آنها، بنده پیشنهاد کردم که کلیه امور مربوط به بهره‌برداری از بستر رودخانه‌ها شن و ماسه و قلوه سنگ که به استانداری‌ها منتقل می‌شود سایر امورشان که به استانداری‌ها واگذار می‌شود و سایر کارهایش هم به استانداری‌ها واگذار شود تا یک استاندار همان طور که می‌تواند از این مسائل برای بهبود سطح شهر استفاده کند و مشکلات آن را هم خود استاندار برطرف کند و مشکلات به وزارت مسکن و شهرسازی نرود.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظر مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) دولت نظری ندارد؟

دکتر مجیدی- دولت موافق است

رئیس- به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به تبصره‌های بودجه سال ۱۳۵۵ اضافه گردد.

تبصره- انجام خدمات درمان و بهداشت مربوط به واحدهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش به عهده وزارت بهداری واگذار می‌شود و تا پایان خرداد ماه ۱۳۵۵ کلیه پزشکان، دندان پزشکان، داروسازان و پرستارانی که در وزارت آموزش و پرورش انجام وظیفه می‌نمایند و همچنین کلیه کارکنانی که به تشخیص وزیران آموزش و پرورش و بهداری در امر خدمات درمان و بهداشت در این وزارت مشغول خدمت می‌باشند و با پست‌های سازمانی و اعتبارات مربوط به وزارت بهداری منتقل می‌گردند. تکلیف و انتقال اعتبارات مربوط به اعتبارات مصوب وزارت آموزش و پرورش به وزارت بهداری پس از تأیید سازمان برنامه و بودجه انجام خواهد شد.

با تقدیم احترام - دکتر فروزین

رئیس- آقای دکتر فروزین بفرمایید

دکتر فروزین- یکی از مطالب مهمی که مورد نظر نمایندگان محترم بود ایجاد یک سیستم هماهنگی بین خدمت درمانی مؤسسات مختلفی است که در حال حاضر این خدمات را در سطح کشور عرضه کنند یکی از این مؤسسات در حال حاضر بهداری آموزشگاه‌هاست که به کار درمانی در سطح آموزشگاه‌های کشور می‌پردازند از طرف دیگر وزارت بهداری براساس وظایف خودش عهده‌دار تأمین بهداشت رایگان به فرمان رهبر بزرگ انقلاب است ولی خدمات درمانی وابسته به وزارت رفاه هم مسئول امور درمانی مردم مملکت است من پیشنهاد کردم در حال حاضر برای آن که این نیروی عظیمی که از پزشک و دندان پزشک در وزارت آموزش و پرورش متمرکز شده است صرفاً از یک قسمتی از توان و نیروی آنها استفاده می‌شود و از همه قدرت و توان و فعالیت و تجربه آنها استفاده نمی‌شود این گروه با حفظ پست‌های سازمانی و مزایای استخدامی خودشان عیناً به وزارت بهداری مستقل شوند از نظر خود آنها هم می‌توانند پست‌های بهتری به دست آورند.

چنانچه نمایندگان محترم این را تصویب بفرمایند باعث خواهد شد که این هماهنگی و همگرایی در قسمت‌های مختلف از ادارات و مؤسساتی که به امر درمان در سطح کشور فعالیت می‌کنند، بیشتر بشود و از این نیروی عظیم که در حال حاضر در بهداری آموزشگاه‌ها مجهز است وزارت بهداری بتواند استفاده به مراتب بیشتری بکند.

رئیس- نظر مخالفی نسبت به این پیشنهاد نیست؟ آقای لیوانی بفرمایید.

لیوانی- با اجازه همکاران عزیز با این که به عنوان موافق کسی صحبت نکرد و احتیاجی ندارد که من به عنوان مخالف بیایم اینجا صحبت کنم مع‌الوصف عرض می‌کنم که بهداری آموزشگاه‌ها اسمش رویش است. آموزشگاه‌ها یعنی مدارس، دبیرستان‌ها و جایی که تابع وزارت آموزش و پرورش است. به چه دلیل کسانی که در بهداری آموزشگاه‌ها کار می‌کنند تابع وزارت بهداری باشند؟ پزشک هستند بسیار خوب است، انتقال اختصاصی پیدا کنند چرا همه آموزشگاه‌ها را در اختیار وزارت بهداری می‌خواهید قرار دهید؟ مگر در بهداری آموزشگاه‌ها غیز از پزشک اشخاص دیگری کار نمی‌کنند؟ فرض کنید یک لیسانسیه علوم اجتماعی کار نمی‌کنند؟ فرض کنید یک لیسانسیه علوم اجتماعی کار نمی‌کند؟ اگر همه پزشک باشند و همه تخصص‌شان پزشکی باشد اشکالی ندارد، اما چون اسمش بهداری آموزشگاه‌ها است و باید به امور آموزشگاه‌ها و گرفتاری معلمین رسیدگی کند و به دردهای آنها برسد چه اشکالی دارد که وزارت آموزش و پرورش باقی بماند؟ من نمی‌دانم چه اصراری دارید که این بهداری آموزشگاه‌ها از وزارت آموزش و پرورش به وزارت بهداری منتقل بشود؟ عرض دیگری ندارم.

رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمایید.

دکتر دادفر- گویا از نظر بعضی از همکاران عزیز ما، معمولاً اگر موافقی نباشد، مخالف صحبت نمی‌کند در صورتی که طبق آیین‌نامه باید حتماً مخالفی باشد تا کسی به عنوان موافق صحبت کند. اما شأن این پیشنهاد آقای دکتر فروزین در جهت سیاست کلی بهداشتی شدن مملکت است و در دنبال همان فلسفه‌ای است که وزارت بهداری و وزارت رفاه اجتماعی زیر نظر یک وزارتخانه واحد انجام وظیفه کنند. چون از طرفی تمام فرهنگیان در سطح مملکت بیمه هستند که بیمه مربوط به وزارت رفاه می‌شود و از طرف دیگر بهداشت مدارس اصولاً مربوط به وزارت رفاه اجتماعی است این بهداری آموزشگاه‌ها که تعدادی طبیب و پرستار و پرسنل دارند قبل از بیمه شدن فرهنگیان یک وضعیتی داشت که حالا آن موقعیت را ندارد و یک عده از اطبای ارزنده ما در آنجا مانده‌اند بدون این که بتوان از آنها استفاده کرد و از نیروی علمی و پزشکی آنها بهره‌ای برد در حالی که در دستگاهی دیگر به آنها احتیاج زیادی هست و باید تخصص و نیروی علمی آنها به کار گرفته شود اکنون که به بهداشت مملکت توجه می‌شود، چه بهتر که این عده نیز در خدمت بهداشت کل کشور درآیند. این شأن این پیشنهاد است و بنده با آن موافق هستم. عرض دیگری ندارم.

یک نفر از نمایندگان- بنده مخالفم

رئیس- معمولاً یک مخالف و یک موافق صحبت می‌کند که صحبت کردند بنابراین نسبت به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.

پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید که تبصره ۵۴ ماده واحده لایحه قانون بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور به شرح زیر اصلاح شود.

تبصره ۵۴ - اجازه داده می‌شود پنجاه درصد وجوه حاصل از اجرای احکام کیفری مقرر در قانون نظامی صنفی موضوع بند «و» ماده ۶۳ مکرر مصوب ۳۰ / ۸ / ۱۳۵۱ برای کمک به تأمین هزینه‌های کمیته حمایت از مصرف‌کننده در وجه اداره مرکزی کمیته مزبور پرداخت شود.

دستورالعمل اجرایی این تبصره با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

با تقدیم احترام - اردلان

رئیس- آقای اردلان بفرمایید.

اردلان- با اجازه مقام معظم و همکاران ارجمند قبل از این که در مورد پیشنهادم عرایضی بکنم لازم می‌دانم از طرف کسانی که در کمیته ملی حمایت از مصرف کننده این وظیفه خطیر را انجام می‌دهند از جناب آقای نخست‌وزیر و جناب آقای دکتر مجیدی تشکر کنم که همیشه از لحاظ مادی و معنوی ما را کمک و ارشاد فرموده‌اند اما در مورد پیشنهادم در حقیقت اصلاع عبارتی است چون وقتی توجه بفرمایید پیشنهادی که تقدیم داشتم در سطر &#۱۷۸۰; کلمه «کمک» افتاده بود زیرا قید کرده بودند که این ۵۰ درصد به منظور تأمین هزینه او کمک‌های کمیته حمایت از مصرف کننده است در صورتی که وجوه دیگری هم به ما می‌پردازند، و این کلمه کمک از قلم افتاده بود و بنده اصلاح کردم. و بعد در سطر ۵ این ۵۰ درصد اختصاص یافته بود به اتاق‌ها، و چون باید یک تمرکزی باشد؟ همان طوری که کمیته‌های حمایت از مصرف کننده در شهرستان‌ها از تهران تغذیه می‌شود. به همین جهت برای نگهداری این وجوه لازم است که یک کنترلی وجود داشته باشد. پیشنهاد تقدیمی من برای این است وجوهی که گرفته می‌شود در اداره مرکزی جمع‌آوری گردد. از محبتی که می‌فرمایید بی‌نهایت متشکرم.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظر مخالفی نیست؟

توتونچیان- بنده خیلی معذرت می‌خواهم که با پیشنهاد عزیزترین دوستم مخالفت می‌کنم. ما از یک طرف دولت را تشویق می‌کنیم که تمرکز کارها را از تهران خارج کند و از طرف دیگر این پیشنهاد معنیش این است که اگر در یک شهری مثل مشهد یا شیروان یا تربت‌جام مبالغی از کسبه آنجا که گرانفروشی می‌کنند به عنوان جرائم اخذ می‌شود بفرستند به تهران و بعد خودشان دست گدایی دراز کنند و پول سهمیه خودشان را از مرکز بخواهند. به نظر من این خلاف اصل عدم تمرکز است بنده نظرم این است که این پول در اختیار کمیته حمایت از مصرف کننده همان شهر قرار بگیرد. (احسنت)

رئیس- آقای اردلان بفرمایید.

اردلان- بنده پوزش می‌طلبم مثل این که بیاناتم رسا نبود. عرض کردم در حال حاضر تمام کمیته‌های ملی حمایت از مصرف‌کننده که در سطح کشور تشکیل شده‌اند تمام خدمات کارکنان آنجا مجانی و افتخاری است ولی یک مقداری در آنجا هزینه داریم مثل آب و برق و یکی دو کارمندی که کارهای آنجا را انجام می‌دهند و الان تمام بودجه‌ها را از مرکز می‌فرستیم خیلی معذرت می‌خواهم، جناب آقای نخست‌وزیر تشریف دارند مقدار پولی که در اختیار ما می‌گذاشتند بسیار کم بود. در این مورد قبلاً با جناب آقای نخست‌وزیر مذاکره کرده بودیم ایشان عنایت فرمودند، و برای این که تأمین احتیاجات مالی ما فراهم شود و ما بیشتر بتوانیم به کمیته‌های ملی حمایت از مصرف‌کننده شهرستان‌ها کمک مالی کرده باشیم موافقت فرمودند ۵۰ درصد از جرایم کسانی که از قانون نظام صنفی تخلف می‌کنند به کمیته حمایت از مصرف‌کننده تعلق بگیرد. حق هم همین است چون آن صنفی که تخلف می‌کند در حقیقت به حقوق مصرف‌کننده تجاوز کرده است، بنابراین با تمرکز آن وجوه در تهران فکر می‌کنم نظر شما هم تأمین باشد چون به هیچ وجه حقوق بگیری در آنجا کار نمی‌کند جز چند کارمند، و خود بنده و آقایانی که در آنجا خدمت می‌کنیم همگی افتخاری است به همین جهت اگر این پول‌ها تمرکز داشته باشد بهتر است و دیگر حیف و میل نمی‌شود.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد، پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به قانون بودجه سال ۱۳۵۵ اضافه شود:

تبصره ۶۸- وزارت آموزش و پرورش مجاز است کماکان حق‌الزحمه خدمات اضافی مدیران و معاونان و دبیران و هنرآموزان و آموزگاران دبیرستان‌ها، هنرستان‌ها و مدارس فنی و حرفه‌ای و همچنین مدیران و معاونان مراکز تربیت معلم که برحسب ضرورت به صورت دو نوبتی انجام می‌دهند حداکثر به مأخذ حقوق ثابت و فوق‌العاده شغل که در نوبت اول به آنان پرداخت می‌شود از محل اعتبارات مربوط پرداخت نماید این پرداخت منحصراً برای ماه‌هایی که هنرجویان و کارآموزان مراکز تربیت معلم مشغول تحصیل هستند انجام می‌شود ضوابط پرداخت این حق‌الزحمه در مهر ماه ۱۳۵۵ براساس آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

با تقدیم احترام - حسن صدر

رئیس- آقای صدر بفرمایید.

حسن صدر- با اجازه آقای رئیس، جناب آقای نخست‌وزیر در فرمایشات‌شان راجع به کمبودها صحبت کردند.

نمایندگان محترم مستحضر هستند که وزارت آموزش و پرورش در حال حاضر با کمبود معلمین فنی روبرو است و این افراد در دو نوبت کار می‌کنند. بنده پیشنهاد کردم اکنون که بودجه سال ۱۳۵۵ تصویب می‌شود به کسانی که دو نوبت انجام وظیفه می‌کنند حقوق و مزایای اینها مانند نوبت اول پرداخت شود خواهش می‌کنم در این مورد همکاری و عنایت لازم را بفرمایید؟

رئیس- نظر مخالفی نیست؟ آقای افتخاری بفرمایید.

افتخاری- با عرض معذرت از همکاران گرامی، به فرمایشات آقای صدر توجه فرمودید که در شهرستان‌ها این عده به علت کمبود دبیر و کارآموز به صورت فوق‌العاده کار می‌کنند. به همین جهت یک کارآموز یا دبیر در هفته ۴۰ تا ۴۲ ساعت تدریس می‌کند و اگر بخواهد در نوبت دوم هم کار کند، در هفته حدود ۸۴ ساعت باید کار کند و مطمئن باشید این کار بازده کافی ندارد. دبیری که ۸۴ ساعت کار کند و یا کارآموزی که ۸۴ ساعت کار کند بازده خوبی نخواهد داشت، چون در حقیقت باید روزی ۱۴ ساعت کار کند.

رئیس- آقای افتخاری در نظر بگیرید که دبیر موظف است در هفته تعداد ساعات معینی کار کند. در ابتدا ۲۲ ساعت و وقتی سنش بیشتر شد در هفته ۱۸ ساعت پیشنهادی آقای صدر بر آن مبناست.

افتخاری- قبول دارم که دبیر باید۲۲ ساعت در هفته کار کند ولی به علت کمبود دبیر علاوه بر ۲۲ ساعت، صبح و عصر هم اضافه‌کاری می‌کند که روی هم باید در هفته حدود ۴۲ ساعت کار کند، اجازه بدهید توضیح بیشتری بدهم. الان هنرستان صنعتی لار دو نوبتی است، یک نوبت از صبح تا دو بعدازظهر و یکی از دو تا ۸ شب. کارآموزی که در صبح کار می‌کند و به علت کمبود کارآموز ۴۲ ساعت کار می‌کند این پیشنهاد به آن معنی است که همان کارآموز ۴۲ ساعت دیگر هم اضافه کار بکند که در هفته می‌شود ۸۴ ساعت و بازده آن خیلی کم است

به همین جهت بنده با این پیشنهاد موافق نیستم.

رئیس- آقای وزیر آموزش و پرورش جنابعالی توضیح بفرمایید تا مطلب روشن شود.

دکتر هوشنگ شریفی (وزیر آموزش و پرورش)- البته از ابتدای توضیح نماینده محترم بنده در مجلس حاضر نبودم و اواخر صحبت ایشان رسیدم که گفتند در هفته ۸۴ ساعت کارآموزان ما کار می‌کنند که به نظر من این صحت ندارد و نمی‌توانند این طور کار کنند و هر طور حساب هم بکنید ۸۴ ساعت نمی‌شود پیشنهادی که شده بود این است که به علت کمبود کادر فنی اجباراً معلمان ما که اکثر فنی هستند دو نوبت کار می‌کنند و به همین علت ما مجبوریم از این عده به همین نحو استفاده کنیم، یا باید در هنرستان‌ها را ببندیم و یا باید وقتی از آنها استفاده کردیم حق‌الزحمه استحقاقی آنها را بپردازیم چون این حق‌الزحمه اگر کم بود ممکن است آنها بروند در جای دیگر کار کنند و در نتیجه به ضرر ما تمام می‌شود، به همین جهت به نظر من این یک پیشنهاد خوبی است.

الموتی- لطفاً پیشنهاد را یک بار دیگر قرائت بفرمایید.

رئیس- پیشنهاد آقای صدر مجدداً قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

رئیس- آنچه که من از این پیشنهاد استنباط می‌کنم این است که اگر معلمی در هفته ۴۲ ساعت کارکرد دو برابر حقوق بگیرد (نمایندگان - صحیح است) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم سطر چهارم بند ب تبصره ۲۸ به صورت زیر اصلاح شود:

..... می‌گردد با کارکنان مربوط به سازمان مزبور شغل و واگذاری می‌شود....

الی آخر

دکتر اسفندیاری

رئیس- آقای اسفندیاری بفرمایید.

ملک منصور اسفندیاری- در تبصره ۲۸ که اینجا هست، دو قسمت ذکر شده، یکی مربوط به قسمت «الف» است که فقط در سطح اعتبارات جاری مؤسسات دستگاه‌ها است و مربوط به این قسمت می‌شود، یکی هم مربوط به بند «ب» است که مربوط به اموال است، یعنی این مؤسسات و بنگاه‌ها که منتقل می‌شوند در انتقال اعتبار و اموالش ذکر نشده ولی اسمی از انتقال کارمندان و کارکنان برده نشده که در این قسمت من پیشنهاد کردم وقتی یک قسمتی واگذار می‌شود به قسمت دیگر، کارکنانش هم منتقل بشوند در غیر این صورت قانونی داریم که باید آماده به خدمت شوند، این است پیشنهاد کردم کلمه «کارکنان» هم اضافه شود.

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

احتراماً حال که مراحم شاهانه جهت بهبود وضع بهداشت و درمان از طریق موافقت بر تشکیل شورای عالی تندرستی به ریاست عالیه ذات اقدس همایونی و قائم‌مقامی علیاحضرت شهبانوی ایران، شامل مردم ایران گردیده و بدین وسیله اراده فرمودند که تنگناهای امور بهداشتی و درمانی در سطح کشور مرتفع و از چند بارگی‌ها جلوگیری شود و در نتیجه رفاه کامل ملت شاهدوست و میهن‌پرست ایران فراهم گردد و امور مهم مربوط به بهداشت و درمان مورد بررسی و تصمیم‌گیری شورا قرار گیرد و یکی از این امور بررسی حدود و اصول بودجه‌های جاری و عمرانی برنامه‌های خدماتی و آموزشی و پژوهشی مربوط به بهداشت و درمان کشور در قالب سیاست‌ها و خط‌مشی‌های کلی است لذا برای این که این منظور بودجه احسن انجام پذیرد و شورا عملاً بتواند در بودجه‌های جاری و عمرانی مربوط به برنامه‌های خدماتی، آموزشی و پژوهشی مربوط به بهداشت و درمان اعمال نظر و راهنمایی نماید و در نتیجه قادر باشد که کنترل صحیحی در برنامه‌ریزی و اجرا در خدمات بهداشت و درمان داشته باشد و اقدامات دستگاه‌های مختلف را در شبکه تندرستی کشور منضبط نماید و از چند بارگی‌ها و حقوق‌های مختلف و نابسامانی‌های دیگر جلوگیری نماید تبصره زیر پیشنهاد می‌شود و تقاضا داریم به ماده واحده بودجه سال ۱۳۵۵ اضافه گردد.

تبصره- وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و همچنین کلیه مؤسساتی که از دولت به نحوی کمک یا اعانه دریافت می‌دارند مجاز به سرمایه‌گذاری در ایجاد مؤسسات بهداشتی (درمانی (درمانگاه - بیمارستان- مراکز پزشکی) و یا از نظر آموزشی و پژوهشی مربوط به امور بهداشت و درمان خارج از شبکه تندرستی مصوب شورای شاهنشاهی تندرستی نخواهند بود.

دکتر ستوده - دکتر داریوش شیروانی

رئیس- آقای دکتر شیروانی بفرمایید.

دکتر شیروانی- با کسب اجازه از مقام ریاست بدواً وظیف خود می‌دانم از طرف پزشکان و کسانی که سال‌ها دست‌اندرکار امور بهداشتی و درمانی این مملکت بودند و آرزوهایشان این بود که روزی شورای عالی تندرستی به وجود آید و با فرمان شاهنشاه ایران به آرزوهایشان رسیدند، سپاس بیکران آنها را به خاک پای همایونیش تقدیم دارم (احسنت) شبکه تندرستی هنوز به آن صورتی که بدانیم حرکت بیمار در این شبکه چگونه است و ارتباط مؤسسات درمانی با هم چگونه است برای ما مشخص نشده و امیدواریم به زودی جناب آقای وزیر رفاه اجتماعی با ادغام شدن این دو وزارتخانه که یکی از آرزوهای پزشکان بود بنای مطلب را خواهند گذاشت منظور از این تبصره این است که تنظیم و تقسیم این جاها و یا ارتباط این مؤسسات درمانی چگونه باشد این شبکه درمانی را جناب آقای نخست‌وزیر با تمام گرفتاری‌هایی که دارند طرحش را با دقت مطالعه فرمودند و تأیید فرمودند از خانه بهداشت شروع خواهد شد و تا به مراکز پزشکی و دانشگاه‌ها برسد و ارتباط بیمار با این مؤسسه برای این که جلوگیری از دوباره کاری‌ها بشود معلوم بشود چنانچه در کمیسیون بودجه استحضار دارید که جناب آقای وزیر کار خودشان فرمودند که چهل درصد از بودجه وزارت رفاه صرف دارو می‌شود و بعضی‌ها حتی معتقدند که بیش از پنجاه درصد است برای این که جلوگیری شود باید مشخص شود که حرکت بیمار در این شبکه چگونه است یعنی وقتی به یک پزشکی مراجعه می‌کنند و نسخه می‌دهد بدون این که پرونده‌ای در اختیار داشته باشد پیش پزشک دیگر می‌رود و از این پزشک هم مجدداً دارو می‌گیرد و اگر حرکت این پزشکان متمرکز نشود و حرکت بیمار و نحوه گرفتن دارو مشخص نشود آن وقت خواهید دید که چه مقدار پول به هدر می‌رود (صحیح است) و از طرف دیگر مؤسسات بهداشتی و درمانی اولویت‌ها باید برای هر فرد ایرانی فراهم شود من نمی‌گویم حداقل چون نمی‌خواهم سیستم فئودالی درمانی داشته باشیم چون وقتی می‌گوییم حداقل که یک حداکثری هم باید داشته باشیم باید سعی کنیم یک حد متوسط پوشش درمانی چه در روستا و چه در شهر به وجود آوریم چنانچه در کمیسیون بودجه هم گفته شد شش میلیون ریال در سال آینده داده می‌شود از شهرستان‌ها و دورافتاده‌ترین نقاطی که بیمار دفترچه در دست دارد برای مراجعه به پزشک به شهریا مرکز استان می‌آید به این ترتیب یک نوع مهاجرت ایجاد می‌شود و یک نوع تبعیض درمانی را احساس می‌کند و به این وسیله در یک فرد در شهر خودش وسیله‌ای نیست پزشک و درمان ندارد دفترچه دستش هست برای این که این تبعیض را از بین ببریم الان که شورای‌عالی تندرستی وجود دارد در اولویت‌ها این مشخص بشود در قانونش پیش‌بینی بشود که مثلاً در حالی که ما بیمارستان مجهزی برای قلب داریم یک بخش دیگر آن را درست نکند.

رئیس- آقای دکتر رئیسی مخالفید بفرمایید.

دکتر رئیسی- پیشنهادی که دوستان و همکاران عزیز کردند در قبال سیاست یک کاسه کردن امور درمانی مملکت است شکی نیست که این سیاست کلی دولت است و شکی نیست که این آرزوی هر فرد ملت ایران است که بتواند از این سیاست درمانی در سطح کلی همه برخوردار بشوند برای این همکاری و این سیاست قانونی قبلاً به مجلس آمده است یکی در مورد یک کاسه کردن امور درمانی که دوره قبل تصویب شد و یکی هم مربوط به این که هیچ سازمانی که وابسته به دولت باشد چه وزارتخانه و چه شرکت‌ها نمی‌توانند خدمات خودشان را توسعه بدهند باید در جا بزنند تا وقتی که سازمان خدمات درمانی آمادگی داشته باشد بتواند آن را در اختیار بگیرد این مطلب صراحت دارد ولی در این پیشنهادی که دوستان کردند هر گونه کمک و معاضدت این نظام درمانی را به هم خواهد زد مثلاً توجه کنید شیر وخورشید سرخ به طریقی اعانه می‌گیرد از دولت و حق ندارد شبکه‌هایش را توسعه بدهد پس مسئول امور درمانی چه کسی خواهد بود (دکتر شیروانی- آقای رئیسی اشتباه می‌کنید) پیشنهاد شما همین را می‌رساند سازمان شاهنشاهی و ارتش شاهنشاهی مجبور است کادر آکتیو درمانیش را توسعه بدهد و فعالیت داشته باشد حالا ممکن است من اشتباه کرده باشم یا نوشته شما این منظور را برساند ارتش باید بتواند بیمارستان صحرایی درست کند و با این پیشنهاد به نحوی از انحاء جلوگیری خواهد شد بنده اعلام می‌کنم که با این پیشنهاد کاملاً مخالفم و اگر ممکن است و در جهت یک کاسه کردن باید دید وسیع داشت باید تمام جهات را بررسی کنیم والا با این پیشنهاد یک دست و پاگیری عجیبی ایجاد خواهد شد به خصوص در شهرستان‌ها مثلاً در حوزه انتخابیه خود بنده غیر از یک واحد شیر و خورشید واحد دیگری نداریم البته بنده موافقم که یک سیاست هماهنگ درمانی داشته باشیم ولی اگر این گونه مؤسسات را با این پیشنهاد حذف کنید به کجا وابستگی خواهد داشت و آن شورایی که زیر نظر شهبانوی گرامی اداره می‌شود در آنجا تمام این سازمان‌ها برایشان یک سیاست مشخص پیش‌بینی شده خواهش بنده این است آنهایی که امروز در راه درمان کار می‌کنند یا فرق نمی‌کند وزارت رفاه یا شیر و خورشید سرخ به هر طریقی توسعه پیدا کنند تا بعد بتوانیم اینها را در هم ادغام کنیم که از یک سیاست یگانه‌ای برخوردار شوند لذا من با این پیشنهاد مخالفم.

رئیس- آقای دکتر شیروانی بفرمایید.

دکتر شیروانی- منظور ما این نبود که جناب آقای دکتر رئیسی فرمودند طبق اساسنامه شورای‌عالی تندرستی کشور اعضایی که در آن شورا وجود دارند وزارت بهداری، وزارت رفاه، رئیس سازمان برنامه، مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، مدیرعامل خدمات اجتماعی هستند و اصلاً تبصره‌ای که ما پیشنهاد کردیم به صورتی که آقای دکتر رئیسی فرمودند نیست برای این که اعضایشان در آن شورا هستند بلکه برای کسانی است که کمک از دولت می‌گیرد و هوس می‌کنند خودشان یک بخش‌های لوکس درست کنند در حالی که هیچ نوع استفاده نمی‌کنند و در جای دیگر ممکن است آن بخش وجود داشته باشد در حالی که در محلی دیگر بیماران احتیاج به حداقل خدمات درمانی دارند پیشنهاد به این صورت است که ماده شش اساسنامه بررسی حدود و اصول و امور پژوهشی در بودجه عمرانی آموزش و پرورش و بهداشت و درمان کشور در قالب سیاست‌ها و خط‌مشی‌های کلی باشد و این را ماده ۶ مشخص کرده است که شورای‌عالی چه تصمیماتی بگیرد بنابراین سوءتفاهم نشود این به نفع مردم و مملکت و وزارت رفاه و بهداری است و برای این است که از دوباره‌کاری‌ها جلوگیری شود و بودجه هدر نرود.

(یک نفر از نمایندگان- بنده هم عرایضی دارم.)

رئیس- مخالف و موافق صحبت کردند و توضیح به اندازه کافی داده شد به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد، پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل به لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ علاوه شود.

تبصره ۴۷ - به وزارت نیرو اجازه داده می‌شود مبلغ هشتصد میلیون ریال از اعتبارات برنامه توزیع نیروی برق شرکت‌های برق منطقه‌ای را به مصرف هزینه تأمین برق روستاها در سال ۱۳۵۵ برساند.

تبصره ۴۸ - از اعتبارات منظور در تبصره ۱۹ معادل ۲۵ درصد در هر منطقه برای تأمین برق روستاها اختصاص داده می‌شود سهمیه هر منطقه از اعتبار بند یک به پیشنهاد وزارت تعاون و امور روستاها و موافقت سازمان برنامه و بودجه و وزارت نیرو حداکثر تا پایان اردیبهشت سال ۱۳۵۵ تعیین و از طرف وزارت نیرو به شرکت‌های برق منطقه‌ای ابلاغ خواهد شد اولویت روستاها برای استفاده از نیروی برق با توجه به میزان مشارکت متقاضیان با رعایت مقررات مذکور در تبصره ۱۹ و آیین‌نامه اجرایی آن از طرف وزارت تعاون و امور روستایی هر محل تعیین و به شرکت‌های برق منطقه‌ای مربوط ابلاغ خواهد شد.

با تقدیم احترام - دکتر دادفر مصطفی الموتی فضل الله کاسمی

رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) آقای دکتر مجیدی نظر شما چیست؟

دکتر مجیدی- دولت موافق است.

رئیس- به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بعد از تبصره ۱۸ ماده واحده به بودجه سال ۱۳۵۵ اضافه شود:

تبصره- وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است به منظور تسهیل اجرای طرح‌های خاص ناحیه‌ای موجبات عدم تمرکز امور حسابداری این طرح‌ها را از طریق انتخاب جمع‌دار در شهر یا دستگاه‌های اجرا کننده این طرح‌ها توسط ذیحسابان عمرانی استان‌ها و فرمانداری‌ها کل بنا به تشخیص استانداران فراهم آورد. دستورالعمل جامع نظام و روش حسابداری طرح‌ها شامل موازین مربوط به افتتاح یا تعیین حساب و اعتبار و واریز تنخواه‌گردان و پیش پرداخت هزینه‌ها و همچنین شرح وظیفه مسؤلیت‌های مربوط به امور مالی و حسابداری توسط وزارت با همکاری سازمان برنامه و بودجه تنظیم و پیش از پایان سال برای اجرا در سال ۱۳۵۵ ابلاغ خواهد شد.

با تقدیم احترام- ابراهیم کسرایی

رئیس- آقای طباطبایی بفرمایید.

طباطبایی (معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی)- در زمینه تفویض اختیارات ذیحساب به جمعدار در کمیسیون بودجه مذاکرات مفصلی صورت گرفت و ریاست محترم کمیسیون بودجه خواستند که ترتیبی اتخاذ شود که در پرداخت‌ها سرعت و سهولت بیشتری ایجاد شود با توجه به این که در قانون محاسبات عمومی در ماده ۲۵ تصریح شده است که جمعدار مأموری است که با موافقت ذیحساب و حکم وزارتخانه مسؤلیت تحویل و تحول و نگاهداری نقدینه‌ها و سپرده‌ها و اوراق بهادار را دارد و می‌تواند موجبات سرعت و سهولت بیشتر را فراهم کند و احتیاج به مجوز خاصی ندارد و در کمیسیون بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی هم موافقت کرد که در یک دستورالعمل اقدام کند.

رئیس- آقای کسرایی متقاعد شدید؟

کسرایی- به شرط این که وزارت دارایی عمل کند بنده حرفی ندارم

رئیس- مسلماً عمل خواهند کرد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

چون تأمین کمبود دامپزشک یکی از مهمترین عواملی است که برای توسعه امر دامداری و جلوگیری از تلفات دام نهایت ضرورت را دارد و تربیت دکتر دامپزشک در سطحی که جوابگوی نیاز شبکه دامپزشکی کشور را داشته باشد به زمان نسبتاً طولانی برخورد می‌کند و از طرفی به منظور رفع کمبود امکانات درمانی و بهداشتی روستاها تربیت بهورز مقیم روستاها مورد توجه دولت قرار گرفته و هم اکنون طرح آزمایشی در سلسله لرستان در حال اجرا و عمل می‌باشد پیشنهاد می‌شود ضمن تربیت بهورز تربیت کمک دامپزشک مقیم روستاها نیز با همان شرایط تربیت بهورز مورد توجه و اقدام قرار بگیرد که با شرایط سهل و زمان کوتاه کمک دامپزشک‌های مقیم روستا تربیت و در اختیار آنها قرار بگیرد - با تقدیم احترام - یحیی معینی

رئیس- آقای معینی چاغروند تصور نمی‌کنم این را بشود به صورت تبصره به بودجه اضافه کرد به صورت توصیه برای دولت می‌فرستیم و انشاءالله عمل می‌کنند کلیات آخر لایحه مطرح است، آقای مظهری بفرمایید.

مظهری- به نام خداوند و به نام فرمانده بزرگ ایران شاهنشاه آریامهر تصویب بودجه سال ۱۳۵۵ در اولین دوره پارلمان رستاخیز در چنین روز فرخنده‌ای که سرآغاز عصر نوین حیات ملت ما و مملکت ما هست همه ما آن را به فال نیک می‌گیریم و آرزو می‌کنیم که دولت خدمتگزار هویدا در اجرای فرامین فرمانده توانا و خردمند ایران توفیق پیدا کند (احسنت) تا با اجرای این بودجه افتخار آفرین، این بودجه غرورانگیز قدم‌های مؤثرتر و بلندتری در پیشبرد هدف‌های انقلاب شاه و ملت و تأمین رفاه و آسایش بیشتر برای ملت و اعتلای وطن ما بردارد آنچه لازمه بحث و گفتگو بود در کلیات اول بودجه نمایندگان محترم اشاره فرمودند پاره‌ای از دوستان خرده گرفتند که چرا کمیسیون بودجه در ارقام و فصول تغییراتی نداد بنده اجازه می‌خواهم اینجا از سوی خودم و همکاران کمیسیون بودجه عرض کنم ما در جلساتی که اغلب تا بعد از نیمه شب به طول می‌انجامید بودجه را بررسی کردیم در این جهت که هدف‌های بودجه را بشکافیم برنامه‌ها را ببینیم و ارقام و امکاناتی را که برای تحقیق یافتن برنامه‌ها در بودجه منظور شده تطبیق بدهیم و این کار را کردیم بودجه‌ای که در طول چند ماه کارشناسان متعدد و برنامه‌ریزان متعدد بررسی کرده بودند احتیاج به آن نبود که ما در طول چند ساعت ارقام و فصول آن را تغییر بدهیم ما در اندیشه کارشکنی، در اندیشه ایجاد توقف در کار دولت نبودیم و نیستیم و هیچ کس در عصر رستاخیز چنین اندیشه‌ای ندارد ولی در همه جلسات در مورد هدف‌های بودجه، نظریات ملت ایران، و خواست‌های جامعه ایران، نیازهای جامعه انقلابی ایران را به دولت یادآور شدیم و فشرده آن به عنوان توصیه کمیسیون بودجه در گزارش کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی تقدیم حضورتان شد و امیدوار هستیم که دولت خدمتگزار با بررسی توصیه‌ها و با توجه به تذکرات نمایندگان چه در کمیسیون بودجه و چه در جلسات علنی البته در چارچوب برنامه پنجم که هنوز به پایان آن نرسیده‌ایم بودجه سال آینده را که مسلماً از همین روزها کار برنامه‌ریزی و بودجه‌نویسی آن را آغاز کرده‌اند و یا خواهند کرد مورد توجه قرار بدهند زیرا آنچه ما گفتیم آنچه در مجلس ایران گفته شد خواست ملت ایران بود (صحیح است) اما یکی از مسائلی که بحث‌انگیز بود مسأله کمک‌های دولت به پایتخت عوارض پایتخت‌نشینی بگیرند ما گفتیم که امکانات مملکت عادلانه توزیع شود و شهر تهران عادلانه سهم دارد از بودجه مملکت کمک بگیرد و آخر سر یادآور شدیم اگر ضرورت دارد علاوه بر آن که امکانات توزیع عادلانه دولت همان طور که به سهمیه همه شهرداری‌ها کمک می‌کند به شهرداری پایتخت هم کمک کند و در کارهایی که انجام می‌شود خود مردم مشارکت کنند و تبصره‌ای که تصویب فرمودید ما از روستا هم شروع کردیم در آن تبصره هم عنوان کردیم که اگر روستا مدرسه و حمام می‌خواهد خودش هم مشارکت کند این مسئله را به حساب عوارض پایتخت‌نشینی که به ما خرده گرفتند که تنگ نظر و نو کیسه هستید نگذارید این خواست ملت ما است و باید امکانات مملکت ما عادلانه توزیع شود هیچ شهرنشینی بر هیچ روستانشین برتری ندارد این مطالب را متأسفانه بنده در روزنامه‌ها خواندم که به ما لقب نوکیسه و تنگ نظر دادند و عنوان کردند که ما گفته‌ایم از مردم پایتخت عوارض پایتخت‌نشینی بگیرند من تکرار می‌کنم ما چنین مسئله‌ای نگفتیم ما گفتیم امکانات مملکت را عادلانه توزیع کند و سهم ۴ میلیون پایتخت‌نشین را هم به شهرداری تهران بدهد اما اگر خارج از آن چیزی بخواهند باید خود آنها که از مزایای این شهر بزرگ که دود ترافیک هم جزء آن است و به هر حال قبول کرده‌اند و علاقمند هستند که اینجا زندگی کنند در هر هزینه هم مازاد بر آن امکانات عادلانه‌ای که توزیع می‌شود مشارکت داشته باشند (یک نفر از نمایندگان - یک هشتم جمعیت مملکت در تهران است) در حد یک هشتم امکانات مملکت بحثی و حرفی نداریم بیش از آن را هم در یک حد معقولی قبول داریم ولی به آن صورت هم نباشد که بیست رقم در بودجه مربوط به کمک به پرداخت حقوق شرکت واحد، بهره وام شرکت واحد، کمک به خانه‌سازی شرکت واحد باشد اینها را ما گفتیم....

عباس میرزایی- دولت به کارگران علاقه‌ای دارد و الهام از رهبر مملکت می‌گیرد اسم تهران را دیگر تکرار نکنید.

دکتر منتظری- آقای عباس میرزایی کارگران سیرجان را هم در نظر بگیرید کارگران در همه جای مملکت پراکنده‌اند شما فقط تهران را در نظر می‌گیرید.

عباس میرزایی- تمام کارگران مملکت زیر چتر و حمایت رهبر مملکت هستند.

مظهری- آقای عباس میرزایی رهبر مملکت ما بیش از همه به کارگران عنایت دارند احتیاج به دفاع توأم با عصبانیت جنابعالی نیست شما پای کارگران را بی‌جهت به میان می‌کشید ما راجع به کارگر بحث نکردیم هر کس می‌خواهد در تهران زندگی بکند حق ندارد بیش از روستایی بهره‌مند شود شما چه مزیتی بر آن کشاورز که شب و روز آبیاری می‌کند دارید؟ مگر آن کارگر نیست؟ مگر آن روستایی شرف ندارد؟ مگر آن کارگر شهرستانی زن و بچه ندارد که شما صحبت از کارگر تهرانی می‌کنید؟ (احسنت) تقاضای ما، پیشنهاد ما و توصیه ما کمیسیون بودجه به دولت این بوده است که امکانات مملکت عادلانه بین شهر و روستا توزیع بشود (صحیح است - آفرین) و شهرها اگر بیش از امکانات مملکت برنامه رفاهی می‌خواهند باید خودشان هم مشارکت کنند اگر این پیشنهاد معقول نیست هر کدام از آقایان که مخالفند بیایند اینجا عنوان کنند (احسنت) خلاصه کنم مسئله مهم در کنار این بودجه عظیمی که تقدیم شده است مسئله نظارت و ارزشیابی است این امکانات وسیع در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار می‌گیرد جناب مجیدی در کمیسیون بودجه تشریف داشتند به تفصیل بحث کردیم که در کنار اختیار دادن و واگذار کردن اعتبار به دستگاه‌ها باید نحوه بازدهی و نحوه کار دستگاه‌های اجرایی و نحوه کارشان نظارت بشود و ارزشیابی بشود اگر این ارزشیابی نباشد مسائل و مشکلاتی را به بار می‌آورد. در مورد عدم تمرکز بنده این توصیه را کردم که عدم تمرکز به آن صورت در نیاید که همه اختیاراتی را که از تهران به استان‌ها داده می‌شود در پایتخت و در چند مقام مرکز استان‌نشین خلاصه بشود آن پیشنهادی را هم که تقدیم کردم در همین جهت بود که آن پول را به انجمن‌های ده بدهند که خودشان عمل کنند ولی دولت نظارت و حمایت کند تا برنامه‌ها به نتیجه برسد و گر نه جناب نخست‌وزیر آن چنان می‌شود که برای نمونه نامه‌ای از معاون اجرایی خود شما دارم که اینجا عنوان می‌کنم مردم بخشی شکایت کردند که مرکبات ما را که قرار بوده است تعاون و امور روستاها بخرد، نخریده. نامه را به جناب آقای نخست‌وزیر تقدیم کردم امر فرمودند رسیدگی بکنند جوابی که به بنده دادند این است که به قرار اطلاع به علت اهانتی که بعضی از باغداران به بخشدار نمودند امر خرید طبق دستور استانداری متوقف شده است این نامه‌ای است که جناب دکتر شادمان به من نوشته‌اند اگر قرار باشد اختیارات در مرکز استان در یک یا چند مقام خلاصه شود مسائلی را به بار خواهد آورد این مسائل را ما گفتیم و به سال آینده موکول شد این را خواهش می‌کنم عنایت بفرمایید مورد توجه قرار بگیرد. در زمینه فساد مسائل بسیاری گفته شده و همان طور که جناب آزمون همکار ارجمند عنوان کردند هر کس بگوید در مملکت ما همه جا را فساد فرا گرفته دشمن وطن ما است ولی هرگز نمی‌توانیم بگوییم که در این مملکت با این برنامه‌ها و پیشرفت‌ها و امکانات فسادی وجود ندارد مملکتی که پول دارد، حرکت دارد، جهش و پیشرفت دارد مسلماً در آن افرادی هم پیدا می‌شوند که فاسدند و می‌خواهند سوءاستفاده کنند البته تحمل فساد عیب است با فساد باید مبارزه کرد خود فساد عیب نیست سرپوش گذاشتن و تحمل فساد عیب است (عده‌ای از نمایندگان- خود فساد هم عیب است) در زمینه فساد سخن و مطلب زیاد دارم ولی چون وقت گذشته بنده از این مطلب می‌گذرم فقط این نکته را عرض می‌کنم که باید تأمین برای کارمندان دستگاه‌های اجرایی وجود داشته باشد و تبعیض وجود نداشته باشد (صحیح است) تا آنها به فساد کشانده نشوند شما وقتی مزایای وزیر و معاون وزیر، مدیرکل و معاون مدیرکل را تعیین و تصویب می‌کنید و از اول سال می‌پردازید ولی تا به حال برای کارمندان فکری نکرده‌اید و وقتی کارمند می‌بیند که مزایا را مدیرکل می‌گیرد و کارمند نمی‌گیرد اینها خدای نکرده آمادگی برای انحراف پیدا می‌کنند ضمناً چون در آستانه برگزاری جشن‌های فرخنده نیم قرن شاهنشاهی پهلوی هستیم و رهبر و فرمانده بزرگ ما در طول سلطنت‌شان همیشه به طبقه گناهکار و آنهایی که اشتباه کرده‌اند عنایت و محبت و گذشت کرده‌اند و این خصلت همه شاهنشاهان ایران بوده طرحی در مورد عفو و بخشودگی زندانیان به مناسبت نیم قرن شاهنشاهی پهلوی تهیه شده که به مقام ریاست تقدیم می‌کنم و استدعا می‌کنم مورد بررسی قرار گیرد.(احسنت)

رئیس- آقای رامبد تشریف بیاورید

رامبد- از آن وقتی که مشروطیت ایران و مجلس ایران به وجود آمد صحبت کریدورهای مجلس هم همیشه در حاشیه شنیده می‌شد و این بحث در کریدورها خیلی مسائل را به وجود می‌آورد و خیلی مسائل را حل می‌کند در همین فاصله چند دقیقه‌ای که از صحبت قبلی بنده گذشت و به بیرون رفتم بحث‌های مختلفی پیش آمد یکی از دوستان مرا کشید کنار گفت شما نسبت به فرمایشات نخست‌وزیر که این چنین است و آن چنان و آقای نخست‌وزیر را آن چنان که دوست می‌داشت توصیف کرده چرا ایراد می‌گیرید ولی به سخنان دیگران و این نوشته‌ها ایراد نمی‌گیرید؟ بنده آن نوشته‌ها را خواندم اجازه می‌خواهم راجع به هر دو مطلب چون جناب آقای نخست‌وزیر تشریف دارند هم راجع به مطلبی که قبلاً عرض کردم مطلبی اضافه کنم و هم راجع به آن نوشته توضیحی بدهم آن نوشته روزنامه‌ای است که باید هر ایرانی بخواند و آن روزنامه رستاخیز ملت ایران است پیشنهاد می‌کنم جناب آقای نخست‌وزیر که سمت دبیرکل حزب رستاخیز ملت ایران را نیز دارید به نویسندگان روزنامه رستاخیز بفرمایید که یک قدری از دید شخصی خودشان خارج بشوند و دید دنیایی پیدا کنند چند روز قبل در مرکز دموکراسی غرب یعنی آمریکا مؤثرترین مقاله‌ای که پیرامون بودجه خودشان نوشته شده بود این بود نوشتند آقایان دولتی‌ها آقایان تکنوکرات‌ها آقایان استاتید آقایان سناتورها و نمایندگان مجلس میلیاردها دلار را با علم، با اطلاع، با اندیشه، با ترازو نسبت به احتیاجات مملکت تقسیم کردید. یقیناً آنچه که برنامه‌ریزی کردید مبتنی بر پرونده‌ها، سوابق، احتیاجات، کمبودها پیش‌بینی‌ها و همه چیز بوده ولی چه عیب داشت از خود مردم هم می‌پرسیدید که چه می‌خواهید و حکومت واقعی مردم بر مردم به وسیله مردم موقعی تحقق پیدا کرد که شما تمام این تصمیمات را پس از آن پرونده‌ها به پرونده دل فرد فرد مردم مراجعه می‌کردید پیشنهاد کرده بود کهشما یک فرمی درست بکنید و برای تمام مالیات‌دهندگان بفرستید و از فرد فرد مالیات‌دهندگان بپرسید که تو شخصاً به نظرات مطالبی را که موافق هستی علامت‌گذاری کن در آن فهرست برنامه‌ها علامت بگذارند، در کدام رشته بیشتر کدام کمتر، موافق، مخالف نظرگیری بکنیم و به یقین با اطلاع از این مطالب یا از مصوبات خودتان خوشوقت‌تر می‌شدید یا بعد از اطلاع از این مطالب اطلاحاتی می‌کردید من برگشتم تهران آمدم مجلس دیدم آن آرزوی تحقق نایافتنی آن نویسنده متبحر اجتماعی که می‌خواهد کشور امریکا، وطن خود را یک قدم نزدیک‌تر به خواسته مردم پیش ببرد در مجلس ما تحقق پیدا کرده در واقع همان نیت به ترتیبی عمل شده شما انتظار داشتید که در مجلس هم ما بیائیم از برد لیزر و اثرات استقلال آنگولا در قسمت نفت صحبت کنیم؟ آیا شما انتظار داشتید مباحث اقتصادی و تجزیه درآمدهای بودجه یا ترکیب مسائل و توزیع G. N. P را موشکافی کنیم یا از مسیر منحنی لرنس Lorenss صحبت کنیم یا نظریات اقتصادی آدم اسمیت را با جان مایارد کینس Johnn Mayard Keynes به بحث بگذاریم یا مباحث علمی آکادمیکی را که فقط در اطاق‌های تهیه‌کنندگان بودجه و کمیسیون‌ها باید بحث می‌شد کنفرانس بدهیم؟ خیر، حق همین بود که مطلعین بنشینند با توجه به این نویسندگان حزب رستاخیز خوب است قوانین را بخوانند و بدانند هر کسی که سواد خواندن و نوشتن داشته باشد و مورد اعتماد اکثریت مردم قرار گیرد می‌تواند وکیل مجلس بشود و با همان زبان ساده خود خواسته آن باغدار کرمانی، آن کارگر شرکت واحد، آن بیوه‌زن جنوب شهرنشین، آن روستایی طالشی، آن خشت زن ابرقویی را در مجلسی که آقای مجیدی‌ها وارد دیده و آقای نخست‌وزیر ۱۲ سال صدرات کرده و آقای مهندس ریاضی استاد دانشگاه نشسته‌اند، بازگو کند و هما آرزوی کمال دموکراسی تحقق یابد و به این ترتیب خود یک نوع همه پرسی انجام شده است (احسنت) که می‌تواند بعضاً به ترتیبی مورد توجه بودجه‌نویسان قرار گیرد زیرا یقیناً همه آن مسائل علمی و تقسیم‌بندی‌ها و الویت‌ها و محاسبات درآمد ناخالص و این رشد اقتصادی و آن ضریب‌های مختلف برای همین نتیجه‌گیری است که ضمن مصالح عالیه و برنامه‌های لازم کشور خواسته‌های به حق ملت نیز تأمین شود این جای خوشوقتی است جای ایراد نیست (آفرین) و اما مطلب دوم که نسبت به جناب آقای نخست‌وزیر اظهار ارادت می‌شد و عرایض مخلص را در لباس نزاکت و دوستی آن چنان تعبیر کردند که فلان کس تو هنوز با دولت مخالف هستی بنده همان موقع هم که مخالفت می‌کردم ضمن اختلاف نظر ارادت و دوستی شخصی، خدمت آقای نخست‌وزیر داشتم این شجاعت و صراحت را هم دارم که هر وقت مخالف بودم مخالفت کنم آنچه که اینجا عرض کردم بر سبیل عادت نبود که گفته‌اند خود کرده از عاشقی بدتر بود، خیر من عادت به مخالفت ندارم در امور مفید هم موافقت دارم فقط بنا به وظیفه مطالبی را یادآور شدم و آن مطلب این بود که ملت ایران و نمایندگان ملت ایران صمیمانه نسبت به شاهنشاهشان عشق می‌ورزند و معتقدانه پیروی می‌کنند و کسی این چنین پیروی بکند از خارجی نمی‌تواند الهام بگیرد من اگر بحث شخصی و موضوع خاصی را پیش کشیدم مطلقاً نظرم به مطلب معینی نبود نه دفاع بود، نه تخطئه کردن کسی نه له و علیه دیگری باز هم حضور جناب آقای نخست‌وزیر یادآوری می‌کنم که در مجلس ایران جز عشق به شاه و مملکت ایران و ملت ایران بحثی، حرفی، و اندیشه‌ای وجود نخواهد داشت به طوری که فرمایشات خود جناب آقای نخست‌وزیر هم فرامین نمی‌تواند باشد. اگر هر وقت هر مطلبی پیش آمد حال که ما به وسیله مشترک بسیار خوبی داریم. اینجا شما نخست‌وزیر هستید و بنده وکیل هستم ولی در حزب هر دو عضو حزب هستیم، می‌نشینیم و صحبت‌هایمان را می‌کنیم (احسنت)

رئیس- آقای صائب بفرمایید.

صائب- بسم‌الله الرحمن الرحیم

از مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی تشکر می‌کنم این فرصت را به من دادند که در کلیات آخر بودجه صحبت کنم و از همکاران محترم و سروران ارجمند خواهش می‌کنم بر من منت نهاده و تصدیع مرا با لطف و محبت خود جبران فرمایند.

روز سوم اسفند است و روز تجدید استقلال ایران عزیز روز تجدید حیات ملی و روز بنیانگذاری ایران نوین روزی که در تاریخ ایران با عظمت و سربلندی همیشه باقی خواهد ماند و قهرمان آن را به نیکی و جاودانی یاد می‌کنیم و به روح پرفتوح رضاشاه کبیر درود می‌فرستیم (صحیح است) و در آستانه برگزاری بزرگداشت نیم قرن سلطنت پهلوی با خضوع قلب و خلوص ضمیر از دانای بی‌همتایی که روشنی‌بخش روشنی‌ها و منبع نعمت و رحمت و فیض و عنایت است همگی مسئلت می‌کنیم که شاهنشاه ملت دوست و دیندار ما را در حرز مبین حق و عدالت صیانت و حفظ فرماید و آن چنان کند که دانش و بینش و سعی و کوشش و فداکاری و از خودگذشتگی پرچمدار انقلاب این تربت پاک یعنی سرزمین شاهنشاهان را به سوی فوز و فراح و رشد و صلاح بیشتر با علی درجه منظور و مقصود برساند (احسنت) و قبل از شروع عرایضم از این پیش‌بینی‌هایی که در مورد اصفهان در بودجه شده است تشکر می‌کنم ولی کمبودها و نیازمندی‌های دیگر را نیز ضمن عرایض خود تقدیم می‌کنم ولی به یک مطلب اشاره می‌کنم و آن این است که روزی می‌گفتیم ایرانی خراب شده تا تهرانی آباد گردد ولی امروز می‌گوییم، ایران آباد شده ولی تهران کماکان درآمد عمومی مملکت را می‌بلعد و نمی‌گذارد سهم بیشتری نصیب سایر شهرستان‌ها گردد. همکاران عزیز من با تمام تلاشی که از روز تقدیم بودجه به بعد داشتم که درباره بودجه صحبت کنم توفیق نصیبم نگردید و علاقمندی فراوان همکاران عزیز این فرصت را در آن موقع به من نداد خوشبختانه با تشکیل حزب رستاخیز ملت ایران و ایجاد یکپارچگی ملی این موقعیت را برای نمایندگان مردم در مجالس مقننه و مجامع دموکراتیک فراهم ساخت که انگ موافق و مخالف زدوده شود و هر فرد نظرات خود را برای پیشرفت هر چه بیشتر مملکت صراحتاً مطرح کنند. این امتیاز و این قدرت که در شأن یک کشور به تمام معنی دموکراسی است منحصر به مجالس و مجامع مذکور نبوده بلکه عموم مردم می‌توانند با ابراز نظرات اصلاحی خویش در کانون‌های حزبی و روزنامه‌ها هر چه می‌خواهد دلتنگ‌شان بگویند و می‌بینیم امروز به وسائل مختلفه گفتنی‌ها گفته می‌شود به عناوین مختلف در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون نیز منعکس می‌شود و انتقادهای این دستگاه‌ها چه به صورت جدی و چه به صورت طنز ضمن آن که مردم را امیدوارتر ساخته عده‌ای را نیز دچار بهت و حیرت نموده و وقتی طنزی را در تصویر تلویزیون می‌بینند و یا انتقادی را از رادیو می‌شنوند و یا هر دو مقال را در روزنامه‌ها می‌خوانند اگر عینک به چشم داشته باشند آن را جا به جا کرده و اگر بدون عینک باشند چشمان خود را بازتر نموده و دوباره می‌خوانند که مبادا اشتباه خوانده باشند بنابراین لازم می‌دانم توجه دولت را بدین مسئله حساس جلب کنم که افکار عمومی جداً مبارزه با فساد را طلب می‌کند و از آن به نام یک داستان کهن و غیر موفق خاطره‌هایی به یاد می‌آورد و دریغ است افکار عمومی مملکت در این دوران شکوفا گرفتاریی اعتمادی گردد زیرا هر اصلاح کوچک یا بزرگ سیاسی و اجتماعی تا وقتی که نتواند تغییری در روحیه مردم بدهد مفید واقع نخواهد شد.

و اما بودجه که بهتر است بگوییم بودجه رستاخیز چنانچه باید و همه می‌دانند به مناسبت تحولات شگرف اجتماعی ایران و نقش سازنده و مشخص بودجه به لحاظ موقعیت علمی آن در جهان در حقیقت آئینه تمام نمای وجودی کشور و تلاش ملی به شمار رفته و با ملاحظه در ارقام مختلف آن است که می‌توان کیفیت زندگی اقتصادی قدرت تولیدی، نحوه مبادلات اقتصادی، روال توزیع ثروت و امور اجتماعی را به خوبی مشاهده کرد و دانست ثروت و امور اجتماعی را به خوبی مشاهده کرد و دانست ثروت ملی در چه درجه قرار دارد، رشد ملی به کدام پایه رسیده و هر یک از ارگان‌های جامعه در چه شرایط کمی و کیفی قرار گرفته و وظایف خود را چگونه انجام می‌دهند و بازده آنان به جامعه در چه مقیاس و معیاری قرار دارد و نشان می‌دهد چه گام‌هایی برای چه هدف‌هایی برداشته و خلاصه آن که چه کاشته‌اند تا چه درو کنیم؟ مخصوصاً در این دوران که علوم اجتماعی و نظری همپای سایر علوم پیشرفت کرده و می‌کند و اندیشه‌های کهنه وتئوری‌هایی که از نظر اقتصادی حتی برای زمان‌های خیلی نزدیک و شرایط اجتماعی دهه‌های اخیر تدوین و وضع گردیده بود امروز قدرت هماهنگی و همپایگی با جهش علمی زمان ما را نداشته و ناچار اقتصاد جامعه‌شناسی زمان حاضر نیز باید در همان درجه از جهش و ترقی سریع قرار گیرد که دیگر فنون و علوم در سنوات اخیر بدان دست یافته‌اند زیرا خصیصه‌های اجتماعی هر جامعه و شاخص‌هایی که نمودار معیارها و مقیاس‌های اجتماعی هستند به مناسبت ارتباط بسیار نزدیک و حساس با سایر علوم پیشرفته تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند و ناگزیر از پذیرش شرایط جدید زمانی و مکانی هستند گفتیم که بودجه آئینه به امروز یا مختص کشور ما نیست بلکه در دورانی که بودجه عنوان صورت خراجی را داشت و آن زمانی که بودجه سند دخل و خرج محسوب می‌شد ما امروز در آن آئینه می‌بینیم که روال کار بر چه منوال بوده است. این خلدون صورت خراجی که در زمان مأمون از سیستان دریافت می‌شد از دفتر دیوان چنین نقل می‌کند که خراج سیستان چهار میلیون درهم و سیصد دست پارچه‌های تافته و بیست هزار رطل شکر سفید و دو هزار برده بوده و در سال ۱۳۰۴ قمری یعنی ۹۲ سال پیش بودجه کل مملکتی عبارت بوده است از ۴،۴۰۳،۳۷۰ تومان عوائد نقدی و ۳۲۳،۱۵۳ خروار گندم، جو، شلتوک و ابریشم و در سال ۱۳۲۸ قمری یعنی ۶۸ سال پیش همزمان با دوره دوم مجلس شورای ملی از جمع ۴۶،۱۸۵،۳۴۰، قران بودجه کل کشور مبلغ ۲۸،۰۰۰ قران بودجه وزارت فلاحت بوده است، امروز که این مطالب و موارد را در کتب و تواریخ می‌خوانیم اقتصاد زمان عباسی را در آئینه بردگی و غلام‌پروری و اقتصاد دوران قاجار را در آئینه شلتوک و گندم و جو و بالاخره فئودالیته مشاهده می‌کنیم همان طوری که امروزه برای مشاهده فعالیت‌های بدن و برای هر نقطه از آن وسائل پزشکی خاصی فراهم آمده است که با عکسبرداری کیفیت مشاهده خواهیم کرد و یا با ملاحظه خطوط ارتعاشی الکتریکی یا الکترونیکی فعالیت‌های قلب خود را در مقابل چشم خواهیم دید و یا چنان که بر روی صفحه تلویزیونی کلیه عملیات مختلفه یک ماشین و یا یک کارخانه عظیم را می‌بینیم که اگر نقصانی در نیروی برق، حرارت، آب، فشار، سوخت و امثال آن وجود داشته باشد بلافاصله بدان دست خواهیم یافت و در صدد رفع آن برخواهیم آمد تصور من چنین است که دولت حزبی ما بودجه یا ماشین اصلی تحرک اجتماعی زمان ما را فراهم آورده، قطعات مختلفه آن را با یکدیگر هماهنگ ساخته، نحوه تحریک و جهه حرکت و سرعت لازمه را نیز برای آن پیش‌بینی کرده و با توجه کلیه دقایق و ظرایف کار آن را در برابر دیده‌گان نمایندگان ملت قرار داده تا آن را بررسی نموده اگر نقصانی در کار این ماشین اجتماعی ملاحظه کردند به طراح و کارشناس آن تذکر دهند تا درصدد اصلاح آن برآید و بازده آن را که مورد نظر مردم است افزایش یابد و بالنتیجه سرعت انقلاب و پیشرفت فزونتر گردد، خوشبختانه رشد فکری حاصل از انقلاب اجتماعی ایران این توجه را در مردم بیدار کرده است که نه تنها به مسائل مملکتی به طور عام می‌نگرند بلکه در زمینه بودجه نیز افکار عمومی به درجه‌ای آگاهی یافته که در این ایام در هر مجلس و محفلی سخن از بودجه سال آتی و اولویت‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و اجتماعی آن در زمینه‌های مختلف بوده و این التفات افکار عمومی که در حد ملتی بیدار و آشنا به وظایف خود نسبت به بودجه ابراز شده و می‌شود مایه بسی امیدواری و توجه و دلگرمی و مشوق نمایندگان در ابراز نظریات خود بوده است که جناب آقای نخست‌وزیر نیز در پایان بیانات جامع خود در جلسه سه‌شنبه ۱۴ بهمن خواستار آن شدند جناب آقای هویدا، همان استحکام قلبی و اعتماد به نفسی که به حمدالله و به طور مستمر از آن برخوردار هستند دوازدهمین بودجه دوران زمامداری خود را به مجلس شورای ملی تقدیم داشتند و چون جناب ایشان، نخست‌وزیر کورددار و همچنین صاحب بودجه هستند پیشنهادی به نظرم رسید که کیف محتوی بودجه را به نام سمبل سنتی بودجه تخصیص دهند و روی آن حک کنند (کیف بودجه) که در آینده نیز به همین نام مورد استفاده قرار گیرد و اما برای من مایه بسی خوشوقتی است که در تمامی این ادوار افتخار نمایندگی مردم بیدار دل و حق‌شناس و بزرگوار اصفهان را در این مجلس دارا بوده و شاهد قیافه مصمم و روحیه بشاش آقای هویدا در هنگام تقدیم بودجه بوده‌ام. (احسنت)

جناب نخست‌وزیر من به دقت بودجه را بررسی کردم گزارش وضع اقتصادی انجام شده سال‌های ۵۳ و ۵۴ و پیش‌بینی‌های سال ۵۵ و این که هر دستگاهی درگذشته چه کرده و سال ۵۵ چه باید بکند بر من معلوم گردید همه نمایندگان مجلس و تمامی مردم ایران همه اذعان و اعتراف داریم که با رهبری داهیانه شاهنشاه آریامهر دولت مورد اعتماد عملیات و اقدامات زیربنایی اقتصاد شکوفان طی دوران انقلاب را به بهترین وجه و کوتاه‌ترین مدت انجام داده سدها ساخته شده شرکت‌های سهامی زراعی شرکت‌های کشت و صنعت و پایه‌گذاری‌های علمی و عملی کشاورزی نیروگاه‌های عظیم تولید برق در سراسر کشور پا گرفته در برابر گازی که رایگانش به هوا می‌فرستادند امروز پهنه زرین دشت کارخانه‌جات عظیم آریامهر را در برگرفته و انرژی و حرارت آن صنایع کشورهای شرقی و غربی برون مرز را می‌چرخاند و خانه‌های آنانراگرم می‌کند و به برکت انقلاب، سطح اشتغال چنان فزونی گرفته که برای انجام عادی‌ترین امور کمتر داوطلبی پیدا می‌شود و ناچار شده‌ایم نیروی کار را نیز بر واردات خود اضافه کنیم، خطوط ارتباطی مواصلاتی به وضع تصاعدی نقاط مختلف را به یکدیگر و به دنیای دیگر متصل ساخته.

خط آهن، راه‌ها توسعه زیاد یافته دانشگاه‌ها به وضع چشم‌گیری گسترش یافته، آموزش رایگان، تغذیه رایگان به موقع اجرا گذارده شده و در این زمینه‌های بنیادی اقدامات فراوانی داریم که به علت جلوگیری از اطاله کلام از ذکر آن خودداری نموده و یادآور می‌شوم در مقابل این گسترش غیرعادی مشکلاتی غیر عادی فراهم آورده که باید روی آنها دست گذاشت و اصلاحات آن را خواستار شد همان گونه که در این چند روز همکاران عزیز هر یک به سهم خود نظراتی ابراز داشتند ولی منکر این حقیقت علمی و جهان‌بینانه هم نمی‌توانیم بشویم که گسترش ناگهانی هیبت سازمان‌های اجتماعی بدون توجه به نیروی انسانی کارآمد در هر کجا که باشد نامرادی به بار می‌آورد و متأسفانه، این نقیصه را در بعضی از امور داشته‌ایم. دانشگاه‌ها توسعه یافته ولی استاد کافی برای آنها فراهم نشده، مدارس راهنمایی. فنی. حرفه‌ای به وجود آمده ولی مربی کارآمد و افزارهای لازم آماده نشده. تمام مردم ایران باید زیر پوشش بیمه قرار گیرند ولی مسئله دارو و درمان و پزشک همچنان بغرنج مانده است آبها در پشت سدها ذخیره شده و از اتلاف آن جلوگیری می‌شود ولی منطقه‌ای قبل از ایجاد همین سد محل صدور فرآورده‌های کشاورزی و دامی بوده است امروز به واحد مصرف‌کننده‌ای از مواد دامی و زراعتی تبدیل شده. کمبودها تدارک و خریداری شده ولی بنادر مجهز نیست بنادر از کالاها پر شده ولی کامیون به تعداد کافی نداریم.

کامیون فراهم شده ولی راننده ماهر نداریم. راننده تربیت کردیم راه‌هایمان کشش ندارد و به همین ترتیب در اغلب امور مواجه با نقائص و مشکلاتی هستیم که تنها منحصر به ما و مملکت ما نیست و حتی می‌خواهم قدری صریحتر عرض کنم تعدادی از این جمع و تفریق‌ها طبیعی و بلکه لازم و موجب تحرک و پیشرفت می‌باشد منتهی تمام این مطالب نمی‌تواند دلیلی باشد که خدای ناخواسته مسئولی بخواهد از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند و تکاهل و تسامح را به حساب بدیهیات محسوب دارد که امید است دولت در این باره توجه بیشتر داشته باشد (صحیح است) تا آیندگان و فردایی که عینک نقد بر اعمال امروز ما می‌گذارند از این ارقام درشت بودجه که به نام رفاه و ارزاق عمومی در اینجا آمده است استنتاج دیگری نکنند و آن فساد دستگاه‌های اداری است. فساد هم به فرموده شاهنشاه آریامهر صرف دستبرد به بیت‌المال نیست نداشتن وجدان کار. گزارش خلاف واقع آمارهای ساخته و پرداخته. کم‌کاری، عدم اجرای قانون، مدح بی‌جان مداحان و ملق متملقان و بله قربان‌گویی بله قربان گویان است که همیشه دولت را به ملت بدهکار و ملت را نسبت به دولت‌ها بدبین می‌کند مخصوصاً مسئله‌ای که اغلب با آن مواجه هستند لجاج بعضی از مسئولان است که جای آن دارد جناب نخست‌وزیر دستور فرمایند به جای لجاج راه تفاهم و مردم را پیش گیرند - یعنی همین کاری را که شما انجام می‌دهید. (احسنت)

در بعضی از نشریات ضمن تجلیلی از طرز تهیه و تنظیم بودجه یادآور شده‌اند حجم و عظمت بودجه که به تناسب جمعیت آن سومین و به تناسب مبلغ هفتمین بودجه جهان است و همان طوری که قلب بزرگ معایبی برای سلامتی به بار می‌آورد بودجه بزرگ هم نواقصی همراه دارد من در این باب می‌خواستم عرض کنم اگر ارقام بودجه به نسبت سرعت بیشتری از سایر کشورها به تناسب جمعیت و مبلغ پیش می‌رود و یا آن که تصور شود افزایش ارقام بودجه بدون توجه به معنای علمی بودجه است این طور نیست زیرا اگر بودجه را مانند یک مجموعه که حاوی ارقامی برای خدمات دولت و پیشبرد یک جامعه‌ای بشناسیم و ارقام مربوط به بخش حاکمیت ملی را با بخش تصدی و عملیات دولت در این بخش مقایسه کنیم و در مجموع این تصور را داشته باشیم که بودجه کشور مالا یک سرمایه‌گزاری در جهت گسترش ابعاد گوناگون جامعه است و هر آنچه در آن منعکس می‌شود به شکلی در سلامت و سعادت و رفاه جامعه بازتاب داشته و هر رقم لازمی در کنار خود فصل و ردیف ملزومی نیز همراه دارد پس قلب بزرگ در جسم تنومندی قرار گرفته که اگر کوچک‌تر بود ممکن بود معایبی برای سلامتی به بار آورد ولی این دفاع نیز دلیل آن نیست که در قیاس دو فضل اعمال تصدی و حاکمیت در بودجه به قضاوت بنشینیم تا آنجایی که ارقام بودجه مربوط به وظایف عمومی و اعمال حاکمیت دولت می‌شود به جای بسی خوشوقتی است چه این که افزایش ارقام هزینه دولت در این رشته‌ها موجب تقویت بنیه مادی و معنوی جامعه است مثل افزایش هزینه‌های دفاعی که لازم می‌داند درباره آن توضیحی بدهم و قبل از توضیح درود مردم ایران را به تمام افسران و سربازان و کلیه عزیزانی که برای حفظ و پاسداری رژیم مقدس شاهنشاهی و حفظ و صیانت مرز و بوم این مملکت صادقانه خدمت می‌کنند معروض داشته و برای همه آنها سلامتی و سعادت و موفقیت آرزو کنم و عرض می‌کنم جناب نخست‌وزیر از ابتدای پیدایش عالم بزرگترین شرط ادامه زندگی آمادگی دائمی برای دفاع بوده است و هر موجودی که قوی نباشد محکوم به سقوط و فنای حتمی است و کشور ما با داشتن سیاست مستقل ملی و خوی و صفت صلح‌جویی هیچ گاه قصد تجاوز را ندارد ولی تا موقعی که جغد جنگ صیحه می‌زند و تا موقعی که این اضطرابات روحی و سیاسی در عالم حکمفرمایی می‌کند و این زد و خوردها و زد و بندهایی که آرامش حیات بشر را بر هم می‌زند وجود دارد ما باید همواره آماده دفاع باشیم ولو با چنگ و ناخن همان گونه که رهبر انقلاب فرموده‌اند (صحیح است) همین طور در مورد آموزش و پرورش، بهداشت، اشتغال، رفاه و سایر برنامه‌های زیربنایی که هر یک پایه‌ای از اساس جامعه را بر دوش دارند ولی در آنجایی که مسئله راجع به هزینه‌های اعمال تصدی مطرح است یک نکته اساسی باید مورد توجه قرار بگیرد که با وجد دامنگیری مشکلات ناشی از این امر در گذشته معهذا هنوز این ابهام وجود دارد که اگر بنا باشد اعمال تصدی دولت بدین نحو که توسعه می‌یابد و پیش می‌رود ادامه یابد چندی نخواهد پائید که اقتصاد ما دربست در اختیار دولت قرار خواهد گرفت و دیگر نه فقط آزادی اقتصادی فردی در مقابل غول اقتصاد دولتی ممکن نخواهدشد بلکه شاید آزادی‌های دیگر نیز تحت تأثیر این مسئله واقع گردد اشتباه نشود من با طرح این مطلب نمی‌خواهم کلیه اعمال تصدی دولت را نفی کنم زیرا اقدامات زیر بنایی و صنایع مادر تا حصول رشد لازم فکری و عملی افراد جامعه‌مان و مخصوصاً با شرایط پر مخاطره و پر حادثه بین‌المللی از ضرورت‌های زمان است ولی اجرای این اصل اساسی نمی‌تواند مجوزی برای اعمال تصدی کارگاه‌های پارچه‌بافی و نجاری و خواربارفروشی باشد یکی از مشکلاتی که از این رهگذر پیش می‌آید با زماندن دولت از وظایف اصلی اعمال حاکمیت خواهد شد و به خاطر به کار گرفتن قوای جامعه در دستگاه‌های دولتی و مؤسسات وابسته به آن تحت تأثیر فزونی اختیارات مالی دولت نتایج سوئی به بار خواهد آورد که کم‌کم حصول قطعی مورد تعدی قرار گیرد و مفاسد قبح خود را به عادی شدن روش‌های نامطلوب بکشاند.

خوشبختانه همیشه روشن‌بینی و اراده قاطعانه شاهنشاه آریامهر نواقص و نارسائی‌های اجتماعی و سازمان‌های اجرایی را جبران می‌کند چنان که ابتکار اصل سیزدهم انقلاب شاه و مردم مبنی بر گسترش مالکیت واحدهای صنعتی و تولیدی و شرکت کارگران و سایر افراد ملت ۹۹ درصد سهام این گونه واحدها که از بلند نظری و آینده‌نگری رهبر خیرخواه جامعه نه فقط از این بی‌تعادلی جلوگیری می‌کند بلکه راه جدیدی را پیش‌پای سایر جوامع می‌گذارد که برای تحقق آزادی‌های اجتماعی مبنی بر دموکراسی اقتصادی سرمش بگیرند و در این باب آخرین حرف من این است که مبادا روزی برسد که دولت با اشتغالات اقتصادی اصل را فدای فرع کند و مسئولیت‌های سیاسی و اجتماعی خود را تا حد مسئولیت‌های اقتصادی فردی تنزل دهد و یا درآمد بخش عمومی صرف جبران نابرابری‌های درآمد و هزینه این گونه تأسیسات گردد ولی در عین حال مراقب باشد که از این رهگذر بخش خصوصی به آزادی چپاول و غارت جامعه مصرف کننده بپردازد و به موجب اصل چهارده انقلاب با گرانفروشی مبارزه کند و راه را به رتبه‌کاران مسدود سازد تأیید عرایضم درباره عملکرد بودجه شرکت‌های دولتی نمونه‌ای را اشاره می‌کنم و رد می‌شوم.

در قسمت نهم عملکرد بودجه شرکت‌های دولتی و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت نشان می‌دهد که ما در سال ۱۳۵۳ دارای ۱۰۶ از این گونه شرکت‌ها داشته‌ایم که ۵۲ شرکت زیان می‌دهد در سال ۱۳۵۴ تعداد شرکت‌ها به ۱۳۰ واحد رسیده که ۷۵ شرکت دارای درآمد و ۵۵ شرکت ضرر دادند و در پیش‌بینی برای سال ۱۳۵۵ تعداد این شرکت‌ها به ۱۴۴ شرکت رسیده که ۸۱ شرکت دارای درآمد و بقیه زیان ده خواهند بود با توجه به این که در ضمن نام این شرکت‌ها درآمد ده نام‌آوری چون شرکت ملی نفت وجود دارد که دولت برای توجه نمایندگان ذیل به صفحه هر سال این جمله را نوشته است که این مبلغ شامل درآمد حاصله از رقم تعدیلی، پرداخت مشخص، درآمد حاصل از صادرات مستقیم نفت خام توسط شرکت ملی نفت ایران پس از کسر ذخیره عمومی و همچنین مالیات غیرمستقیم و اضافه بهای فرآورده‌های نفتی است که به خزانه پرداخت می‌شود بد نیست اضافه کنم همان طوری که می‌دانید شرکت‌هایی مانند صنایع پتروشیمی، گاز، صنایع شیمیایی، دخانیات و بانک‌ها در ردیف شرکت‌های سود ده هستند و اما حال که مسئله این شرکت‌ها را مطرح کردم یک مطلبی را نیز که برای من مجهول است عرض می‌کنم و به این قسمت خاتمه می‌دهم در آئینه تمام نمای بودجه شرکت‌ها ارقام هزینه با درآمد به نظر هماهنگ نمی‌رسید البته شرکت‌های سوددار را عرض می‌کنم والا شرکت‌های زیان ده که تکلیف‌شان معلوم است مثلاً رقم درآمد یک شرکت در سال ۵۴ - ۳۳۵۲۵،۰۰۰ ریال و هزینه همین شرکت رقم ۳۳،۱۷۲،۵۲۳ که پس از کسر ۱۲۱،۵۹۷ هزینه استهلاک سود ویژه آن ۳۵۲،۴۷۷ نشان می‌دهد و برای همین شرکت به عنوان کمک بابت خرید و فروش کالاهای اساسی و کالاهای مورد نیاز رقمی معادل ۵۸،۱۹۴،۹۸۸ را جداگانه دریافت می‌دارد و کلیه مبالغی که عرض کردم همان طوری که در بالای صفحات نشان می‌دهد به هزار ریال می‌باشد و اما مطلب دیگری را می‌خواهم عرض کنم که چندان از عرایض قبلی بیگانه نیست من وظایف و برنامه‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در سال ۵۵ و همچنین سازمان تعاون مصرف شهر و روستا را به دقت مطالعه کردم و بدین نتیجه رسیدم که این مطالعات همه جانبه نیست و رعایت اصول نشده است زیرا کمک‌های دولت برای تشکیل شرکت‌های تعاونی روستایی و اتحادیه‌های آنها و برنامه‌هایی که در این بودجه پیش‌بینی کرده‌اند از یک طرف تعاونی‌های کشاورزی گسترش و رشد پیدا کرده و می‌کنند که از این حیث واقعاً خوشحالیم ولی قدرت تعاونی‌های کشاورزی در موقعی می‌تواند بروز کند که تعاونی‌های مصرف نیز به موازات آن پیشرفت کند و اتحادیه‌ها تولید کشاورزی خریداری و مستقیماً به مصرف کننده برساند امروز بسیاری از کشورهای صنعتی راه مبارزه با تورم را تنها نهضت تعاونی می‌دانند و این نهضت نه تنها به عنوان یک پدیده اجتماعی ارزنده بلکه به مثابه یک جنبش اقتصادی عظیم در مقیاسی جهانی تجلی می‌نماید به طوری که کشورهای عضو بازار مشترک اروپا برای سازمان‌های تعاونی در مبارزه با تورم اهمیت خاص قائل شده و از آنها استمداد طلبیده و این تعاونی‌ها موقعیت خاصی در بازار مذکور پیدا کرده‌اند و به موجب آمار منتشره از طرف همین سازمان در کشور نروژ ۶۷ درصد و در سوئد ۳۵ درصد و در دانمارک ۴۵ درصد از مردم عضو تعاونی‌ها هستند و در حقیقت با عنایات خاصی که شاهنشاه آریامهر در مورد تعاون دارند امروز ما هم می‌توانیم به خود ببالیم که زیر بنای نهضت تعاون در دهه اول انقلاب شاه و ملت ریخته شده و از لحاظ کمی به حدی رسیده است که هر گاه به کیفیت آن نیز توجه شود می‌تواند سهم عظیمی در افزایش تولید و در ایجاد سیستم مجهز برای توزیع کالاها و خدمات مصرفی ادا نماید.

در اسفند ماه سال ۴۹ شاهنشاه آریامهر در پیام به دومین کنگره کارگران ایران مقرر فرمودند سازمان کارگران ایران با همکاری وزارت کار و امور اجتماعی و بانک رفاه کارگران یک شرکت تعاونی مادر به وجود آورده و نیازمندی‌های کارگران مملکت را از اتحادیه‌های تعاونی روستایی و مؤسسات تولیدی و صنعتی به صورت دست اول و ارزانترین قیمت تهیه و در اختیار کارگران قرار دهد و لذا مایلم که در هر کارگاه و در کنار هر سندیکا شرکت تعاونی تشکیل گردد مقدمات امر با ده میلیون ریال کمک اولیه جناب آقای هویدا نخست‌وزیر و اقدامات جناب آقای دکتر مجیدی وزیر کار وقت و همچنین بانک رفاه کارگران فراهم شد و از خرداد ماه ۵۱ فعالیت خود را تحت عنوان اتحادیه مرکزی تعاونی‌های مصرف کارگران ایران با عضویت ۲۳ شرکت و سرمایه ۳۲۰ هزار ریال شروع نمود این اتحادیه تا حال تعداد عضو آن شرکت‌های تعاونی هستند از جزائر قشم و هرمز گرفته تا خارک به ۴۵۰ شرکت رسیده و سرمایه آن بالغ بر ۲۲۳،۶۰۹،۳۷۸ ریال و میزان فروش آن نیز بالغ بر مبلغ ۲،۶۸۳،۳۲۷،۶۳۱ ریال گردیده است که راهنمایی‌ها و همکاری‌های صادقانه وزارت کار و امور اجتماعی و مخصوصاً جناب آقای امیر قاسم معینی وزیر محترم کار در این باره موجبات پیشرفت و افتخار این دستگاه را فراهم کرده است و امروز این اتحادیه توانسته است در سطح بین‌المللی مقام و موقعیت خاص پیدا نموده و باز هم به امر رهبر دلسوز و خردمندمان توفیق یافته برای اولین بار در تاریخ تعاون مصرف در ایران کارخانه‌جات تولید نان به میزان ۱۳۲ تن در شبانه‌روز در نقاط مختلف مملکت تأسیس نماید که امید است در سال آینده بهره‌برداری از آنها شروع شود در زمان تصدی جناب آقای دکتر مجیدی در وزارت کار و امور اجتماعی از جمله اقدامات زیر بنایی که برای این منظور در نظر گرفتند و به اتحادیه نیز ابلاغ شد این بود که در طی دوران برنامه عمرانی پنجم مبلغ سیصد میلیون ریال دولت کمک کند تا سیصد شرکت تعاونی و یک چنین اتحادیه‌ای به وجود آید و امروز که هنوز اواسط برنامه پنجم را می‌گذرانیم و جناب دکتر مجیدی هم خودشان به سازمان برنامه تشریف برده‌اند مبلغ مذکور را در سازمان برنامه برایمان محفوظ نگهداشته‌اند در حالی که هم اتحادیه تشکیل شده و هم تعداد شرکت‌های تعاونی عضو تعداد ۱۵۰ شرکت بیش از تعداد سیصد شرکت پیش‌بینی شده تا آخر برنامه پنجم شده است و اینک عرض می‌کنم اگر می‌خواهیم این اتحادیه و شرکت‌های تعاونی مصرف کارگری بتوانند رسالت خود را به طور صحیح انجام دهند جناب آقای دکتر مجیدی باید در انجام پیشنهاد خودشان تسریع فرمایند متأسفانه مدتی است بانک رفاه کارگران هم کمک‌های اولیه‌ای که به این اتحادیه از لحاظ اعتباری می‌نموده قطع کرده است و با مذاکراتی که در هفته قبل با جناب دکتر شیخ‌الاسلام در هنگام تصدی وزارت رفاه داشتیم اطمینان دادند در اجرای اوامر همایونی و سیاست دولت این توفیق سلب شده از بانک رفاه کارگران و اتحادیه را بهره و بازگردانند و از جناب آقای نخست‌وزیر تقاضا کنم هیئتی را مأمور سازند که مسئله توزیع کالا را که امروز قسمتی از آن را متأسفانه دولت به نام فروشگاه‌های شهر و روستا به عهده گرفته و در این برنامه سازمان قصد دارد تعداد آن را به یک هزار واحد برساند تجدیدنظر کنند زیرا همان طوری که عرض کردم دولت نباید خود را آلوده پارچه‌فروشی نجاری و خواربارفروشی کند زیرا این گونه امور نه در شأن مملکت و رژیم ماست و نه منفعتی دارد ولی می‌تواند وظایفی بهتر و اساسی‌تر انجام دهد که اگر دولت تصمیم به تجدیدنظر درباره آن گرفت پیشنهاداتی در این باره تقدیم خواهیم کرد در اینجا از تنظیم کنندگان و تهیه کنندگان بودجه که با دقت و ظرافت و ظرافت خاص این بودجه را فراهم ساخته‌اند صمیمانه تشکر می‌کنم (احسنت) از جناب دکتر مجیدی تقاضا می‌کنم دستور فرمایند در تنظیم بودجه و اولویت‌ها بیشتر به نظرات نمایندگان مجلس توجه کنند به هر حال جناب نخست‌وزیر هیئت محترم دولت بودجه امروز از تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی این خدمتگزاران پرشور و این برگزیده‌گان رستاخیز گذشت و به شما تبریک می‌گویم ولی به عنوان یک فرد ایرانی به شما و همکارانتان عرض می‌کنم. در موقعی افتخار خدمتگزاری دارید که هیچ گاه تاریخ به یاد نداشته رهبری دارید و داریم که با تلاش شبانه‌روزی خستگی‌ناپذیر و یا فداکاری‌ها و از خودگذشتگی‌ها این همه امکانات را برای شما آماده و خطوط اصلی را ترسیم و تمام نکات نارسایی‌ها را گوشزد فرموده‌اند موانع را مفقود و مقتضیات را موجود ساخته‌اند و راه را برای خدمت به این مردم شریف و نجیب هموار نموده و خوشبختانه و به حمداله مورد اعتماد هستید، فعال هستید، نشان دادید خدمتگزار صدیق شاه و مردم و مجری انقلاب بوده‌اید، مردم را دوست می‌دارید، مردم نیز شما را دوست می‌دادند مجلس نیز برای همکاری و همگامی برای اجرای اوامر همایونی آماده و مهیا است این بودجه را تصویب کردیم و به شما می‌دهیم و این مجلس رستاخیز به خود می‌بالد که بودجه‌ای را تصویب کرده که در آن ایجاد کتابخانه بزرگ سلطنتی، تحقیق درباره استفاده از انرژی آفتاب، ایجاد مرکز اتمی بزرگ و ساختمان و تجهیز دانشگاه صنعتی آریامهر اصفهان وجود دارد تا ایجاد ساختمان‌های مسکونی و تکمیل شیرخوارگاه در گوشه و کنار کشور و حاکی از برابری و رفاه و برداری و بالاخره انسان دوستی و بشر دوستی استوار می‌باشد. دیگر خود می‌دانید و خدای خود. مراقب باشید از گزند ناپاکان و دستبرد نادرستان محفوظ بمانید (احسنت- احسنت)

رئیس- چند نفر دیگر از همکاران محترم تقاضا کرده‌اند در کلیات آخر صحبت کنند ضمناً عده‌ای از همکاران نیز پیشنهاد کفایت مذاکره داده‌اند چون طرح پیشنهاد کفایت مذاکرات طبق آیین‌نامه مقدم است بنده موظف هستم ابتدا پیشنهاد را مطرح کنم، پیشنهاد قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

محترماً اینجانبان امضاءکنندگان ذیل پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌نماییم. (اسامی امضاءکنندگان):

تقوی لاریجانی - دره‌شوری - سیف‌الله افشار- سالارجاف- محمد نوری- حسن وزیری- آصف- شجاعی - قراگزلو- خانم داودی و چند امضای دیگر

رئیس- نسبت به پیشنهاد کفایت مذاکرات نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. با توجه به اصلاحاتی که به عمل آمد و با توجه به این که دو تبصره آن بودجه‌ای نبود از لایحه بودجه خارج شد و دولت به صورت لایحه جداگانه به مجلس تقدیم خواهد کرد به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (همه نمایندگان برخاستند) لایحه بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور به اتفاق آراء تصویب شد.

(نمایندگان - مبارک است) برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود. جناب آقای نخست‌وزیر فرمایشی دارید بفرمایید.

نخست‌وزیر- جناب آقای رئیس، خانم‌ها و آقایان از اتفاق آراء در موقع اعلام رأی متشکرم در این ۱۲ سال که افتخار تقدیم بودجه را داشتم اولین باری است که بودجه به اتفاق آراء تصویب شد امیدوارم که سال‌های بعد هم بودجه رستاخیز به اتفاق آراء تصویب بشود بنده باید عرض کنم که در این بودجه از نظرات خانم‌ها و آقایان سود بردیم و از امیدهایی که دارند، باز هم کوشش خواهیم کرد که در انجام‌شان بکوشیم البته می‌دانم که امیدهایتان زیاد است و همیشه این امیدها بیشتر از مقدورات ما بوده، مقدورات مالی را صحبت نمی‌کنم مقدورات انسانی و زیربنایی هم لازم هست ولی به شما قول می‌دهم که بودجه سال ۱۳۵۶ را باهم بنویسیم با کمیته‌هایی که خواهیم داشت، با بازدیدهایی که من و همکارانم در نقاط مختلف داریم. بنده در اینجا عرض کنم که نخواهیم گذاشت جنگ شهر و روستا داشته باشیم، روستاها هم توسعه پیدا خواهد کرد، شهرها هم همین طور توسعه پیدا خواهند کرد تهران پایتخت‌مان است ولی اینجا تعدادی از دوستان مجلس تبصره‌ای تهیه کرده بودند که قرار شد ضمن بودجه نباشد و مقرر شد آنهایی که در شهرهای بزرگ هستند باید خودشان بیشتر کمک کنند و آنهایی که در شهرهای کوچک هستند ما به آنها کمک کنیم این سیاستی است که ما پیاده خواهیم کرد این موضوع مربوط به بعضی از اشکالاتی است که در اثر عدم تمرکز داریم آقای مظهری ناراحت نشوید این کارهایی که انسان‌ها در مقابل انسان‌ها می‌کنند، گاهی عشق و خوی است و گاهی اوقات هم جنگ و دعوا است ولی چون در مجلس چنین مسئله‌ای هست اصل را نگوییم که بد است، این اشکالات را قبلاً با هم مرتفع می‌کنیم و مرتفع خواهیم کرد باید عرض کنم که با تصویب بودجه وظیفه‌مان سنگین‌تر گردید چون اینجا باید قول بدهیم، به نحو احسن این بودجه را پیاده کنیم (احسنت) که بتوانیم صرفه‌جویی‌هایی بکنیم و آن را به طرف آن بخش‌هایی که احتیاج بیشتری دارند ببریم این مسائلی است که در عرض سال در کمیته‌های حزب با هم صحبت می‌کنیم.

در اینجا موضوعی را جناب رامبد مطرح کردند چون دبیرکل انوکتاد، دبیر کل سازمان ملل است اینجا بودند مجبور شدم بروم از ایشان پذیرایی کنم ولی بنده که در کریدور بودم و کریدور هم خصلتی دارد و حقیقت را به آدم‌ها می‌گوید در آنجا گفتند که جناب رامبد در صحبت‌هایشان درباره یک قسمت از عرایض بنده نکته‌هایی را فرمودند شاید اطلاعات ایشان بیشتر بود راجع به آن نکاتی که بنده عرض کردم و خودشان استنباط‌هایی کرده بودند و به دفاع، یا معمولاً کلمه دفاع شاید درست نباشد و خیال می‌کنم بتوانم بگویم بیشتر به منظور حل کردن مسائل نکاتی اینجا فرمودند (یک نفر از نمایندگان- برای رفع سوءتفاهم بود) در چارچوب حزب می‌توانند گذشته بدی داشته باشند توبه کنند و مانند دیگران در حزب رستاخیز فعالیت بکنند شاهنشاهی بخشد و هر فردی گذشته‌اش را فراموش می‌کنیم ولی هر فرد حال و آینده‌اش برای ما مهم است صحبت‌هایی هست در چارچوب حزب رستاخیز ملت ایران این صحبت‌ها قابل تفسیر نیست نباید اینجا یکی از آقایان بگوید که زود نتیجه‌گیری کردید بنده می‌گویم درهر جایی در هر مکانی در این مملکت رژیم شاهنشاهی و قانون اساسی و انقلاب شاه و ملت قابل تفسیر نیست (صحیح است) یا می‌دانید یا نمی‌دانید و بدیهی است یک نکته‌ای را جناب آقای رامبد اینجا فرمودند و گفتند که مسائلی است مربوط به حزب ولی نکته‌ای هست که خیال می‌کنم فرمایش‌شان را اصلاح کنم فرمودند من عضو حزب هستم شما هم عضو حزب هستید می‌رویم در حزب صحبت می‌کنیم، حزب محاکمه خواهد کرد نه صحبت. هر کسی که در آن راه نباشد کسی که صحبتش ممکن است در راه رژیم شاهنشاهی نباشد حزب باید تصمیم بگیرد حزب ارگان دارد حزب مقررات دارد مقررات حزب حاکم بر او خواهد بود و مسلماً هر فردی در پناه مقررات و قوانین حزب است (رامبد - کسی که خدای نکرده خلاف شاهنشاهی باشد خلاف قانون اساسی باشد خود مجلس طردش خواهد کرد) خیلی خوشوقتم که آقای رامبد به من نزدیکتر شدید مثل گذشته، منطق شما و حرارت و طرز صحبت شما را که مورد مداقه قرار می‌دادم و همیشه علاقمندم که شما در مذاکرات بودجه صحبت بفرمایید، بدیهی است همه افرادی که در اینجا هستند حتماً باید به سه اصل حزب رستاخیز ملت ایران اعتقاد داشته باشند و اگر کسی اعتقاد ندارد عضو حزب رستاخیز نیست چنین کسی جایش در دولت نیست، در مجلس نیست، در هیچ جا نیست ولی جناب رامبد، باید گذاشت ارگان‌های حزبی تصمیم بگیرند به هیچ وجه خدای نکرده مربوط به مجلس نیست مربوط به یک فرد، دو فرد، سه فرد حزبی نیست حتماً در ارگان‌های حزب صحبت خواهد شد حزب خودش تصمیم می‌گیرد حزب ارگان دارد. راجع به یک سر مقاله روزنامه رستاخیز صحبت کردید من شرمنده‌ام که چنین سرمقاله‌ای را روزنامه رستاخیز نوشته است روزنامه‌های رستاخیز ناشر افکار حزب رستاخیز ملت ایران است (احسنت- آفرین) اگر کسی به امضای خودش در روزنامه چیزی بنویسد این مربوط به خودش است و امضای خودش و نظریه‌اش، حتی این هم نباید در روزنامه حزب باشد ولی در هر حال نوشتن سر مقاله که این مورد را من باید می‌نوشتم یا یکی از همکارانم باید می‌نوشت که شب و روز کار می‌کردیم و نشسته بودیم و صحبت می‌کردیم نه کسی که نفهمیده چه شده و چه نشده (احسنت) در هر صورت قبل از این که این نکته را بفرمایید از طریق آقای دکتر صدیق اسفندیاری یادداشتی به من رسید و من بلافاصله دستور دادم تحقیق و رسیدگی شود و به بنده به سمت دبیرکل حزب رستخاخیز ملت ایران معذرت می‌خواهم (آفرین) بدیهی است موضوع به زودی روشن خواهد شد و نظر حزب داده خواهد شد همکاران و دوستان ما زحمت کشیدند شب و روز اینجا بودند قلب‌شان و روح‌شان را روی این کار گذاشتند اینجا که صحبت کردند با تمام وجودشان راجع به مسائل حوزه‌شان راجع به مسائل ایران صحبت کردند ما که شب و روز با آنها بودیم نه تنها متشکر هستیم انتظار دیگری هم نداشتیم در این مجلس رستاخیز گفته‌های جناب آقای رامبد را تا آنجا که مربوط به خودمان بود قبول دارم به جز آن قسمتی که به تشریح بودجه آمریکا پرداختند ما وضع خودمان را تعبیر و تفسیر و مقایسه‌هایمان را با خودمان بین خودمان می‌کنیم کاری به جای دیگر نداریم ما وضع امسالمان را با سال گذشته با ده سال گذشته با سیزده سال گذشته و با سوم اسفند مقایسه می‌کنیم معجزه سوم اسفند و امروز ما معجزه رستاخیزمان را ببینیم از معجزات رستاخیز این است، جناب رامبد که همیشه دلشان می‌خواست به بودجه دولت رأی بدهند امروز رستاخیز می‌خواست به بودجه دولت رأی بدهند امروز رستاخیز به ایشان این امکان را داد که رأی بدهند (خنده نمایندگان) پس ملاحظه می‌کنید امروز همه ما در یک سمت هستیم سخت‌گیری‌هایمان به خاطر پیشرفت ایران است بنده خیال نمی‌کنم افرادی باشند که نخواهند یک ایرانی مقتدر یک ایرانی که با عظمت روزگارش هماهنگ باشد ببینند پس این نکته را تذکر خواهم داد اگر گاهی در روزنامه رستاخیز نکاتی چاپ می‌شود برای این است که ما سلول‌های مغزی‌مان را با انقلابمان هماهنگ کنیم و مجلس رستاخیز جز مجلسی که کمک بکند تا زودتر سریعتر، پیش برویم مجلس دیگری نیست (صحیح است) آقای صدر راجع به فوق‌العاده معلمین حرفه‌ای صحبت کردند، تبصره‌ای بود نمی‌دانم این تبصره گذشت یا نه یادم نیست ولی در هر صورت در صحبتی که رد و بدل شد گفته شد مگر می‌شود کسی روزی چهارده ساعت کار کند؟ باید بگویم همه ما باید با این فکر مخالف باشیم، بلی می‌شود ۱۴ - ۱۶ - ۱۸ ساعت کارکرد مگر خود مجلس شورای ملی ساعت در روز جلسه یا کمیسیون دارد باید برود دنبال کار مردم دنبال کار افرادی که به او مراجعه می‌کنند ساعت‌ها وقت می‌خواهد، باید کار مردم را انجام بدهد و این از چهارده ساعت بیشتر می‌شود به هر صورت در این زمان که ما باید پیش برویم چهارده ساعت کار حداقل است و هیچ گونه اضافه حقوق هم نداریم پس با عرض تشکر قولی که می‌دهم این است که این بودجه را با نظریات توجه و استفاده از خانم‌ها هر چه زودتر به نحو احسن پیاده کنیم و در اینجا از مطبوعات خودتان ایراد گرفتید ولی من باید از دوستان روزنامه‌نگار که بیش از ۱۴ ساعت در روز کار می‌کنند برای پخش اخبار روزنامه و رادیو و تلویزیون زحمت می‌کشند تشکر کنم (احسنت) اطمینان دارم کوشش شما کمک خواهد کرد که مملکت ما با سرعت بیشتری پیش برود تا رضامندی خاطر شاهنشاه آریامهر را فراهم شود (احسنت- احسنت)

رئیس- تصویب به اتفاق آراء بودجه سال ۱۳۵۵ کل کشور را از طرف همه همکاران خدمت جناب آقای نخست‌وزیر و هیئت دولت تبریک می‌گویم (صحیح است) و چون یک طرح دو فوریتی داریم اگر همکاران محترم موافقت بفرمایند جلسه امروزمان نیم ساعتی ادامه پیدا کند (نمایندگان- موافقیم) خانم‌ها و آقایانی که با ادامه جلسه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

- طرح و تصویب یک فوریت طرح تقدیمی عده‌ای از نمایندگان راجع به وضع عوارض نسبت به اتومبیل‌هایی که در تهران نمره می‌شوند.

۳- طرح و تصویب یک فوریت طرح تقدیمی عده‌ای از نمایندگان راجع به وضع عوارض نسبت به اتومبیل‌هایی که در تهران نمره می‌شوند.

رئیس- طرح دو فوریتی مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

نظر به این که مسئله تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت‌ها در تهران روز به روز وخیم‌تر شده و موجب بروز مشکلات گوناگونی می‌گردد که علاوه بر مسائل مربوط به ترافیک و رفت و آمد روزمره مردم از نظر آلودگی هوا و محیط زیست و کمبود آب در تهران نیز شرایط بسیار نامطلوبی برای ساکنان این شهر به وجود آورده است.

از طرف دیگر حل این مشکلات مستلزم سرمایه‌گذاریهای سنگین در امور زیر بنایی در تهران است مانند ساختمان سیستم راه‌آهن زیرزمینی و سایر وسایل حمل و نقل شهری و ایجاد گذرگاه‌های هوایی و شاهراه‌ها و غیره دارد که تنها منابع مالی شهرداری پایتخت کافی برای تأمین این سرمایه‌گذاریها نخواهد بود.

اجرای این قبیل طرح‌ها نیز نمی‌تواند از محل بودجه عمومی دولت تماماً تأمین گردد زیرا تکیه بیشتر بر عوائد عمومی به منزله فشار بر سهم سایر شهرها و روستاهای کشور خواهد بود.

پس ناچار باید مردم تهران مشارکت بیشتری در هزینه‌های زیر بنایی داشته باشند و بالاخره برای این که زندگی در سایر شهرها ایران برای مردم مزایا و امتیازات جالبی در برداشته باشد و با رغبت مردم به زندگی در سایر شهرها سیاست عدم تمرکز با سرعت بیشتری تحقق یابد.

بنابراین طرح زیر به منظور وصول عوارض و مالیات اضافی از خودروهای سواری بیابانی به استثنای وسائط نقلیه تاکسی و کرایه پیشنهاد می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

طرح زیر که به امضای متجاوز از ۱۵ نفر از نمایندگان محترم رسیده تقدیم و تقاضای طرح آن را به قید دو فوریت داریم.

۱- وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است از تاریخ اول سال ۱۳۵۵ وجوه مشروحه ذیل را به طور سالانه از اتومبیل‌هایی که در تهران نمره‌گذاری شده و یا خواهند شد اخذ نماید.

• الف- اتومبیل‌های سواری و سواری بیابانی چهار سیلندر و کمتر ۵ (پنج) هزار ریال
• ب- اتومبیل‌های سواری و سواری بیابانی شش سیلندر و کمتر ۱۰ (ده) هزار ریال
• پ- اتومبیل‌های سواری و سواری بیابانی هشت سیلندر و بیشتر ۳۰ (سی) هزار ریال

۲- وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز مکلف است از تاریخ ۱۵ اسفند سال ۱۳۵۴ وجوه مشروحه ذیل را برای یک بار از اتومبیل‌هایی که در تهران نمره‌گذاری می‌شوند اخذ نماید.

• الف- اتومبیل‌های ۴ سیلندر و کمتر ۳۰ (سی) هزار ریال
• ب- اتومبیل‌های شش سیلندر (۵۰) (پنجاه) هزار ریال
• پ- اتومبیل‌های ۸ سیلندر و بیشتر ۷۰ (هفتاد) هزار ریال

اتومبیل‌های سواری و سواری بیابانی که برای کرایه و تاکسی نمره‌گذاری شده و یا می‌شوند از شمول این تبصره معاف خواهند بود وجوه حاصله از این محل در حساب مخصوص نگهداری و به مصرف ایجاد مترو و سایر وسایل سرویس شهری پایتخت و سرمایه‌گذاری ثابت در امر بهبود عبور و مرور خواهد رسید. طرح‌های سرمایه‌گذاری موضوع این تبصره در هر سال به پیشنهاد شهردار پایتخت و موافقت سازمان برنامه و بودجه تعیین و تحت عنوان خاص در لایحه بودجه کل کشور منظور خواهد شد.

نحوه اجرای این تبصره و تعیین جرائم تخلفات ناشی از اجرای آن و نیز مقررات مربوط به استفاده از اتومبیل‌هایی که خارج از تهران نمره‌گذاری شده‌اند به وسیله وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت کشور و به تصویب کمیسیون دارایی مجلسین خواهد رسید.

منوچهر آزمون - حبیب دادفر - نصراله منتظری - پرویز ظفری - فیروز لیقوانی - قربانی نسب- بهره‌مند- حیدرزاده - رحیم پوربردباری - سیف افشار - مرتضی مشیر - فضل اله کاسمی - پرویز فرهنگ بیگوند - دکتر طهمورث فروزین - دکتر غلامرضا عدل - مظفر جندقی و چند امضای دیگر

رئیس- فوریت اول طرح مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به فوریت اول طرح رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم طرح مطرح است آقای قائمی بفرمایید.

قائمی- با اجازه مقام ریاست و همکاران عزیز بنده از جهت اصولی تصور نمی‌کنم این مشکل تراکم تهران را با وضع چنین عوارضی و یا مالیاتی تأمین کرد (صحیح است - صحیح است) به علاوه اینجا ذکر شده اتومبیل‌هایی که در تهران نمره می‌شوند وزارت اقتصاد مکلف است این عوارض را بگیرد و اکثر اتومبیل‌هایی که در تهران یا شهرستان‌ها می‌چرخند در تهران شماره‌گذاری شده و نمره‌هایش مال تهران است مثلاً شرکت و کمپانی ایران ناسیونال پیکان‌هایی را که می‌فروشد با شماره تهران است و این ضرری به شهرداری‌های شهرهای مختلف می‌زند بنده با جمله‌ای که شماره‌گذاریهایی که در تهران می‌شود این مبلغ را باید بپردازد مخالفم و علی‌الاصول معتقد نیستم که این کار مشکل و تراکم تهران را حل کند برای این که عامل‌های متعدد موجب این تراکم شده است و منحصر به این نیست کسانی که در تهران زندگی می‌کنند و اتومبیل‌شان به شماره تهران است این عوارض را بگیریم این مشکل بزرگ به صورت یک مسئله بغرنجی درآمده است و این راه حل ترافیک و تراکم تهران نیست (صحیح است)

رئیس- آقای منصوریان بفرمایید.

منصوریان- به حضور همکاران عزیز عرض کنم که تهرانی‌ها یک وضعی پیدا کرده‌اند که بنا به مثل مشهور تویشان خودشان را می‌کشد و بیرونشان دیگران را، تهرانی از نظر زندگی واقعاً در ناراحتی عجیبی است شما صبح‌ها به خصوص وقتی که از ارتفاعات تهران هوای تهران را نگاه بکنید، ملاحظه می‌کنید که در چه وضع عجیبی است و همچنین ترافیک تهران و سایر مشکلات اینها همه مربوط به تهرانی‌ها نیست الان تهران بیش از چهار میلیون و هشتصد هزار نفر جمعیت دارد در واقع یک هشتم جمعیت کشور ما در پایتخت مستقر شده‌اند مع‌الوصف از طرف همکاران و دوستان شهرستانی ما صحبت شد در اینجا در مورد تقسیم آنچه از بودجه برای تهران و پایتخت در نظر گرفته شده ما نمایندگان تهران هم همه با شما هم صدا هستیم که امکانات مالی باید یکسان برای همه مملکت و به نسبت جمعیت هر شهر و هر منطقه در نظر گرفته بشود این کاملاً صحیح است و برای تهران هم چیزی اضافه در نظر گرفته نشده ارقام را شما اگر در نظر بگیرید به طور قطع با توجه به درآمد شهرداری تهران متوجه می‌شوید که از عوارض نوسازی در حدود دویست میلیون تومان عاید شهرداری تهران می‌شود و این مبلغ نمی‌تواند به تنهایی جوابگوی نیاز تهران باشد و برای تهران و پایتخت باید فکری اندیشید.

موضوعی که دوستان عزیز پیشنهاد کرده‌اند به عقیده من بد نیست (یک نفر از نمایندگان- این مشکل را حل نمی‌کند و درست نیست) این یک راه حلش هست ممکن است عوامل متعددی برای راه حل مشکل تهران وجود داشته باشد این فقط یکی از آنها است برای کسانی که دارای وسائط نقلیه هستند با پرداخت مبلغی در سال می‌توانند کمکی به شهرداری تهران بکنند.

(یکی از نمایندگان- این کار درست نیست)

خوب آقایانی که مخالف هستند به عنوان مخالف نظر می‌دهند شما که مخالف هستید تشریف بیاورید به عنوان مخالف صحبت کنید و رأی بدهید نظر من را که نمی‌توانید تغییر بدهید من موافق هستم با این نظر کسی از وسائط نقلیه در تهران استفاده می‌کند هیچ مانعی ندارد که این مبلغ را در سال بپردازد و مجموع این برای هر فرد ممکن است زیاد نباشد ولی جمع آن مبلغی خواهد بود که مقداری از هزینه‌های تهران را تأمین خواهد کرد بنده فکر می‌کنم با این عمل بتوانیم از پل‌های هوایی یا از تونل‌ها در چهارراه‌هایی که مشکل ترافیک زیاد است استفاده کنیم من به عنوان یک نماینده تهران با این امر موافق هستم.

رئیس- بنده با موافقت همکاران محترمی که این طرح را امضاء کرده‌اند عرض می‌کنم بهتر است این طرح به صورت یک فوریتی به کمیسیون برود (نمایندگان- صحیح است) و طرح اصلاح شده با توجه به نظرات نمایندگان محترم به جلسه علنی بیاید بنابراین همان یک فوریت که تصویب شد کافی است طرح به کمیسیون دارایی ارجاع می‌شود.

- قرائت طرح تقدیمی نمایندگان راجع به عفو و بخشودگی زندانیان به مناسبت بزرگداشت نیم قرن شاهنشاهی پهلوی

۴- قرائت طرح تقدیمی نمایندگان راجع به عفو و بخشودگی زندانیان به مناسبت بزرگداشت نیم قرن شاهنشاهی پهلوی

رئیس- طرح دیگری است که از طرف عده‌ای از نمایندگان به مجلس تقدیم شده است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

طرح عفو و بخشودگی زندانیان به مناسبت بزرگداشت نیم قرن شاهنشاهی پهلوی

به دولت اجازه داده می‌شود به مناسبت برگزاری آئین بزرگداشت نیم قرن شاهنشاهی پهلوی بدون رعایت محدودیت‌های مندرج در ماده ۵۶ قانون مجازات عمومی استدعای صدور فرمان عفو و بخشودگی آن عده از محکومین را که مستحق ارفاق باشند از پیشگاه ملوکانه بنماید.

شرایط و نحوه استفاده از این قانون و اجرای آن به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

الموتی - تدین - جندقی - اسفدیاری - سعیدی - امیری - دکتر فیروزآبادی - دکتر بقایی یزدی - عنایت بهبهانی - هومر آشوریان - فضل اله کاسمی - ابطحی - مظهری - تیمسار سرلشگر جباری - دکتر شیروانی

رئیس- طرح به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم لایحه اجازه تعهد در سال ۱۳۵۶ برای پروژه‌های مربوط به طرح‌های نیروی زمینی شاهنشاهی به وسیله آقای دکتر مجیدی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه

۵- تقدیم لایحه اجازه تعهد در سال ۱۳۵۶ برای پروژه‌های مربوط به طرح‌های نیروی زمینی شاهنشاهی به وسیله آقای دکتر مجیدی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه

رئیس- آقای دکتر مجیدی بفرمایید.

دکتر مجیدی (وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه)- اجازه از مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی قبل از این که تقاضایی هست که باید به کمیسیون بودجه ارجاع شود تقدیم ریاست معظم مجلس کنم خواستم نسبت به این طرحی که نمایندگان محترم پیشنهاد کردند مختصری عرض کنم که این فکر پیدا کردن منابعی برای شهر تهران از مدت‌ها پیش در هیئت دولت مطرح بود و از ما در سازمان برنامه و بودجه خواسته بودند که فکری در این باره بکنیم اگر ما بخواهیم احتیاجات شهر تهران را مرتفع بکنیم برای شهر تهران در بودجه کشور بیش از حد منطقی و قابل قبول باید کمک کنیم. همیشه ما روبه رو بودیم که اعتبارات بیشتری را به تهران تخصیص بدهیم و همه دچار ناراحتی بودیم در صورتی که برای رفع احتیاجات روستاها و شهرهای کوچک، شهرهای مراکز استان را نمی‌گویم استان‌ها و مراکز استان بیشتر احتیاج به کمک دولت و سرمایه‌گزاری زیر بنایی هستند آن طور که باید و شاید اعتبارات، جوابگوی این شهرستان‌ها نبوده‌اند شهر تهران روز به روز رو به گسترش است و ما از حدود هفت و هشت سال پیش روی محدودیت تهران اتخاذ تصمیم کردیم و برای محدوده ۱۲۰ کیلومتری تهران مقرراتی وضع شد و بعد نقشه جامع ۲۵ ساله تهران به تصویب رسید و بعد هم از ساختمان‌های بی‌رویه و خارج از محدوده جلوگیری شد. تمام فکر ما این بود که شهر تهران در یک قالب قابل کنترل و نظارت از نظر توسعه دربیاید ولی اینها کافی نیست همان طور که نمایندگان محترم فرمودند که با یک راه حل مشکل ترافیک تهران حل نمی‌شود باید مطالعه کافی کرد باید راه‌حلهای مختلفی ارائه کنیم که منابع و قطب‌های مختلف صنعتی را در مملکت توسعه بدهیم و تمام احتیاجات زیربنایی را در نظر بگیریم و برای این که مردم بیشتر تشویق بشوند به رفتن به شهرستان‌ها باید در بودجه - سهم بیشتری به استان‌ها بدهیم (ملک منصور اسفندیاری- شهرستان‌های نزدیک مثل ساری و قزوین نه، کمی عقب‌تر بروید) حتماً به کرمان شما خواهیم رفت (خنده نمایندگان) پس چاره‌ای نیست مخصوصاً این که ما دو سه طرح سنگین را باید برای تهران اجرا کنیم که یکی از آنها راه‌آهن زیرزمینی است که همین دو سه روزه قراردادش بسته خواهد شد و برای انجام آن باید رقم سنگینی را طی شاید بیست و سی سال آینده در نظر بگیریم چون مرحله اول آن ۱۴۱ کیلومتر است که در چهار خط به وجود می‌آید و بعد ۶۳ کیلومتر و بعداً به ۱۲۰ کیلومتر می‌رسد و به سرمایه‌گذاری عظیمی احتیاج دارد که نمی‌شود آن را به شهرهای دیگر تحمیل کرد، طرح دیگر طرح فاضلاب تهران در کنار آن است که می‌دانید چه خرج سنگینی دارد و همچنین سیستم حمل و نقل زمینی که طبق امریه شاهنشاه باید آن را دنبال کنیم و همان طور که می‌دانید هزینه هنگفتی را از نظر شبکه برق و از نظر وسائلی که باید تهیه شود در بر می‌گیرد، پس یکی را از راه‌ها این است که مردم را وادار کنیم تا در این هزینه‌ها شرکت کنند و اصولاً بدانند که زندگی کردن در تهران این هزینه‌ها را دارد و اگر می‌خواهند زندگی بی‌خرج‌تری داشته باشند به شهرها بروند، بنابراین دولت با فلسفه این طرح موافق است و تشکر می‌کند از نمایندگان محترمی که این پیشنهاد را فرمودند. قبلاً هم در شورای اقتصاد این مسأله مطرح شده بود و به عنوان اصلی این مطلب مورد تأیید قرار گرفته بود. مطلب دیگر این است که به استناد تبصره ۲ ماده ۲۰ قانون برنامه و بودجه کشور ناچار هستیم تعهداتی که برای سال‌های آینده بایستی صورت بگیرد لایحه‌اش را برای کسب اجازه از کمیسیون بودجه تقدیم کنیم این اجازه تعهد در سال ۱۳۵۶ برای پروژه‌های مربوط به طرح مسکونی نیروی زمینی ساختمان‌ها و تأسیسات و تجهیزات و ساختمان‌های شاهنشاهی است که جهت تصویب به کمیسیون بودجه تقدیم می‌شود.

رئیس - لایحه به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- تقدیم لایحه اصلاح قانون راجع به ضرب مسکوک طلا به وسیله آقای طباطبایی معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی

۶- تقدیم لایحه اصلاح قانون راجع به ضرب مسکوک طلا به وسیله آقای طباطبایی معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی

رئیس - آقای طباطبایی بفرمایید.

طباطبایی - (معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی) - با اجازه مقام ریاست لایحه‌ایست مربوط به ضرب مسکوک طلا که تقدیم و تقاضای تصویب آن را دارم.

رئیس - لایحه به کمیسیون مربوط ارجاع می‌شود.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده - ختم جلسه

۷- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه آینده - ختم جلسه

رئیس - دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۳۳

روز سه‌شنبه ۵ / ۱۲ / ۱۳۵۴

۱- گزارش شور دوم اصلاح قسمت د ماده ۱۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی شماره ترتیب چاپ ۱۵۰

۲- گزارش شور دوم مجازات متخلفین از مقررات مواد ۱۹ - ۳۲ و ۳۳ قانون برنامه و بودجه شماره ترتیب چاپ ۱۵۲

۳- گزارش شور اول شمول قانون توسعه شبکه‌های تلویزیونی در شهرستان‌ها به تلویزیون‌های رنگی شماره ترتیب چاپ ۱۴۸

۴- گزارش شور اول طرز استفاده از تبصره ۲ ماده ۱۲ قانون پولی و بانکی کشور شماره ترتیب چاپ ۱۴۹

رئیس - با اجازه خانم‌ها و آقایان این جلسه را ختم می‌کنیم، جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه‌شنبه خواهد بود.

(جلسه در ساعت یک و سی دقیقه بعد از ظهر ختم گردید.)

رئیس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی