مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اسفند ۱۳۴۶ نشست ۳۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۳ اسفند ۱۳۴۶ نشست ۳۶
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۲
جلسه: ۳۶
| مجلس در ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت میشود.
غائبین با اجازه
- آقایان محدث‌زاده- کریم بخش سعیدی- فولادوند- تیمسار وحدانیان- دکتر بهبانی- مهندس پروشانی- مهندس اخوان.
غائبین مریض
- آقایان ادیب سمیعی- اصولی- مهندس برومند- بوشهری- بهادری- دیهیم- فروتن- فهیمی- قاضی‌زاده- کاسمی.
- بیانات بیانات قبل از دستور آقایان: صدری کیوان- پوربابائی- دکتر دادفر- محمد مانی و بانو جهانبانی
۲- بیانات بیانات قبل از دستور آقایان: صدری کیوان- پوربابائی- دکتر دادفر- محمد مانی و بانو جهانبانی.
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای صدری کیوان تشریف بیاورید.
صدری کیوان- بنام خداوند توانا با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم روز سوم اسفند ۱۲۹۹ در تاریخ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ما جای معین و مشخص داده زیرا آن روز در سایه الطاف و مراحم عمیم خداوند منان و پایمردی و مجاهدت و تلاشهای پیگیر یکی از فرزندان برومند وطن، موجودیت استقلال تمامیت ارضی، شاهنشاهی عظیم‌الشأن، مواریث ارزنده کهن و سنت‌های گرانقدر ما که در مرز بقا و فنا قرار گرفته بوده محفوظ ماند و از اضمحال و نابودی حتمی ملتی کهنسال ملتی که به شهادت تاریخ مدون و دقیقی که از هشت قرن قبل از میلاد تا کنون آئینه‌ای تمام نمای اوضاعش می‌باشد قرنها پرچمدار علم و فرهنگ و هنر و افکار زنده جهان بوده جلوگیری شده مسلماً احتیاج به تذکر ندارد و نمایندگان محترم بخوبی استحضار دارند که دوران قبل از سوم اسفند ۱۲۹۹ دورانی تاریک و سیاه بود و هرج و مرج و ناامنی سرتاسر مملکت عزیر ماه را فرا گرفته بود. در هر گوشه از مملکت گردنکشی کوس (لمن الملکی) می‌زد و از حکومت مرکزی اطاعت ننموده جان و مال و هستی مردم ملعبه و دستخوش امیالشان بود. نه راه داشتیم نه قشون منظمی داشتیم نه تجارت و فلاحت و صنعت ما بر پایه درستی بود. بدتر از همه در اثر بی کفایتی و بیخبری و سوء سیاست زمامداران وقت مسأله ننگین کاپیتولاسیون خون در دل ایرانیان وطن پرست کرده بود. اجانب هم فرصت را غنیمت شمرده پهن دشت ایران عزیر را صحنه رقابتها و منافع و نفوذ خود قرار داده و برای استفاده بیشتر و حفظ منافع و مطالع و نفوذ خود هرج و مرج و سیاهی و تباهی را دامن می‌زدند و بر وخامت اوضاع می‌افزودند خلاصه آنقدر اوضاع و احوال مملکت ایران که با امواج مخوف و سهمگین دست بگریبان بود غرق شود و نام ایران و ایرانی از صفحه تاریخ روزگار محو گردد. اما خوشبختانه از آنجائی که همواره ایران و ایرانی در کنف حمایت خداوندی قرار دارد در آن روزگار هم مانند سایر مواقع حساس و خطرناک خداوند علی‌اعلی‌الطاف و مراحم خاص خود را شامل حال مملکت و ملت ایران فرمود و برای حفظ این سرزمین مقدس باستانی ستاره درخشانی به درخشندگی هرچه تمامتر در آسمان مجد و عظمت و شاهنشاهی ایران طالع و لامع کرد و او نیرو بخشید تا سرتاسر ایران نورافشانی کند. این ستاره درخشان فرزند برومند وطن و سردار بزرگ تاریخ ایران رضاشاه کبیر است (صحیح است) پس از آنکه این سردار نامی زمام امور مملکت را دردست گرفت با تلاش و جد و جهدی بی‌نظیر ابتداء امنیت را سر تا سر ایران حکمفرما کرد و گردنکشان داخلی را تحت اطاعت و انقیاد حکومت مرکزی نمود بطوریکه در اندک مدتی از دشت‌های حاصلخیز شمال تا کرانه‌های خلیج فارس و از پهنه زادگاه دلاوران کرد تا مأوای مرزداران شرق تمام آحاد و افراد ملت ایران از برکت وجود سر سلسله دودمان جلیل پهلوی از نعمت امنیت برخوردار شدند و با فراغ بال و آسایش خیال مشغول زندگی خود گردیدند. متعاقب آن قشون ما منظم شد. ادارات ما سازمان گرفت کشاورزی و صنعت و تجارت ما بر اساس معقولی استوار شد. دل کوهها و جنگلها شکافت شد و برای ما راه و راه‌آهن کشیدند خلاصه در عرض ۱۶ سال سلطنت پر افتخار رضاشاه کبیر کلیه شئون مختلفه مملکت ما در طریق منافع ملت و مملکت متحول و دگرگون گردید و بنیاد ایران نوین گذارده شد.
- از دست و زبان که برآید
- کز عهده شکرش بدر آید
سردار بزرگ و رشید ما با شروع جنگ جهانی دوم و نقص بی‌طرفی ایران با همه مهر، با همه علاقمندی با همه دلبستگی که به خاک مقدس وطن داشت برای حفظ ایران برای صیانت قوم ایرانی ناچار به ترک وطن و دیار مألوف گردید و هنگام عزیمت بزرگترین درس وطن‌پرستی را به ما داد. به این ترتیب که یک جبهه از خاک سیاه ایران را بعنوان زاد و توشه سفر همراه خود برد و تا واپسین دم حیات از کنار بستر خود دور نکرد چه حماسه شکوهمندی و چه عشق ورزی با ارج و برومندی روانت شادباد ای سردار بزرگی که تا این حد آب و خاک و به ایران و ایرانی عشق می‌ورزدی و دلبسته‌اش بودی (احسنت) پس از عزیمت سردار تاریخ ایران قبله ایران قبله آمال و کعبه دلها و امید و آرزوی ملت ایران ولیعهد محبوب آن روز و شاهنشاه آریامهر و عزیز امروز در موقعیت بسیار بحرانی زمام امور مملکت را در کف با کفایت خود گرفتند و همه دیدیم در اثر اینکه شاهنشاه محبوب تنها اتکاء و التجائش بخداوند منان بوده و هست و قلب و سینه‌اش مالامال از عشق به ایران و ایرانی بوده و هست کشتی طوفان‌زده ایران را از دهها گرداب مخوف و سهمگین و مهلک خارج ساخته سلامت به ساحل نجات رسانیدند و از نظر اینکه از آغاز سلطنت پر افتخارشان همواره سعادت، سلامت، بهروزی، پیشرفت، ترقی و تعالی، گسترش عدالت اجتماعی همپایه کردن اجتماع ایرانی با جوامع مترقی و پیشرفته و رفع معضلات و مشکلات ایران و از بین بردن موانع ترقی ایران مطمح نظرشان بوده و هست در سایه افکار تابناک و تدابیر حکیمانه‌اش امروز ما ملت ایران علاوه بر وضع ممتاز داخلی در ترازوی بین‌المللی هم‌وزنه‌ای سنگین شده‌ایم و اقدامات اخیر معظم‌الیه دنیائی را با عجایب و تحسین واداشته است (صحیح است) افتخار باد بر منجی کبیر ایران‌زمین که پیوسته برای ملت و مملکتش افتخار کسب می‌کند. اکنون شاهنشاه عزیز ما، شهبانوی محبوب و گرامی ما و والاحضرت‌والاتبار و لایتعهد عظمی نورچشم و میوه دل ما در مسافرت خارج هستند مسلماً دعای خیر ما ملت ایران بدرقه رهشان می‌باشد (صحیح است) من از زبان دل همه ایرانیان از درگاه احدیت مسئلت دارم که سفر کرده‌های عزیز ما را از گزند حوادث روزگار در کنف حمایت خود قرار دهد (انشاءالله) و سایه بلندپایه سلطنت محمدرضا شاه را سالهای سال بر سر ما ملت ایران مداوم و مستدام بدارد (انشاءالله) متشکرم (احسنت-احسنت).
رئیس- آقای پوربابائی تشریف بیاورید.
پوربابائی- درود بی‌روان پاک رضاشاه کبیر سر سلسله خاندان جلیل پهلوی.
با کسب اجازه از مقام محترم ریاست چند دقیقه‌ای از مردی بزرگ یاد می‌کنم که ملت ایران همیشه با یکنوع حقشناسی و سپاس قلب، خدمات پرارزش او را ارج می‌گذارد و از هر فرصتی در بزرگداشت و تجدید خاطرات او استفاده می‌کند.
همه میدانیم امروز، سوم اسفند است.
روزی است که مخصوصاً از نظر ملی و میهنی، نقطه عطفی در تاریخ زندگی وطن ما محسوب میشود لذا هر سال این روز را بهتر و بیشتر از سال گذشته گرامی می‌داریم و این از خصائص ملی مااست، ملت ایران یک ملت قدردان و صمیمی و حقشناس و وفادار است. ملتی است که میداند تا قبل از روز سوم حوت سال ۱۲۹۹ در چه شرایط مخوف و طاقت‌فرسایی دست و پا می‌زد و راههای امید را از هر سو بروی خود مسدود میدید کشور ما، در آن ایام سخت‌ترین لحظات زندگی خود را با وحشت و اضطراب طی می‌کرد و به حقیقت به پرتگاه سقوط حتمی رسیده بود. دشمنان ایران در کمین بودند- حدود و ثغور مملکت مشخص نبود- خزانه مملکت آنقدر خالی بود که حتی نمی‌توانست جیره روزانه کارکنان دولتی را که با وضعی رقت بار معتاد شده بودند برساند- نیروی دفاعی نداشتیم- سیاستمداران آن روز هر کدام به فکر امور شخصی خود بودند معلوم است در چنین شرایطی اجانب چه می‌کنند و چه خیالاتی در سر می‌پرورانند. خوشبین‌ترین افراد به کلی مأیوس و ناامید و پریشان مانده بودند هر آن می‌گفتند ایران رفتنی است و درست در همان لحظاتی که همه کسی می‌گفتند ایران رفتنی است، خدای ایران دست پر قدرت خود را از آستین در آورد و معجزه‌نمائی کرد. دست خدا بصورت پیدایش یک مرد سلحشور و فداکار و غیرتمند و ایران‌پرست… یک سرباز با ایمان و ترقیخواه و متعصب، تجلی کرد و ایران را با همتی استوار و با روحی با عظمت، از سقوط رهائی بخشید. و او، رضاشاه پهلوی کبیر بود (صحیح است).
این سردار بزرگ تاریخ که روحی بلند و آزاده و عزمی واقعاً آهنین داشت در روز سوم حوت سال ۱۲۹۹ با یک قیام مردانه تهران را با یاران صمیمی خود فتح کرد. این فتح، فتح تهران نبود، فتح محیط ایران بود، نجات مملکت از فنا و اضمحال بود. عزم و اراده این مرد بزرگ در اندک مدت، ایران را عوض کرد، چهره وطن فرسوده ما را تغییر داد، افراد و عناصر خائن و خاطی را منکوب ساخت – ارتشی ایجاد کرد که تاریخ این مملکت بی‌سابقه بود و بالاخره ایران نو را در آن دوران تاریک به مردم دنیا عرضه نمود امن و آرامش محیط ایران سایه گستر شد- دانشگاه بوجود آمد – راه‌آهن سرتاسری احداث کرد – جوانان برومند را برای دیدار دنیای مترقی آن روز به خارج فرستاد – مدارس جدید ایجاد کرد – دههای جدید احداث نمود و در مدتی کوتاه، آن ایرانی که همه می‌گفتند رفتنی است، مبدل به یک ایران زنده و شاداب و آباد و امن شد و باره ترقی افتاده بود.
رضاشاه پهلوی کبیر در واقع، بانی ایران جدید است که عملاً با خدمات مستمر و بهت انگیز خود، زیر بنای ایران بزرگ متجدد و بی‌نیاز را بوجود آورد.
و بعدها فرزند برموند و لایق و متکبر و دوراندیش او، ایران نوین امروزی را که منتهای آرزوی رضاشاه کبیر بود، با همت بیمانند خود به شاهراه ارتقاء و عظمت سوق داد تا آنجائی که امروز، ایران ما، در دنیا کشوری شناخته شده است مرفه، مترقی – آزاد و سربلند – پر تلاش و پر تحرک، که در سایه اصالت انقلاب اجتماعی خود، و در سایه برخورداری از وجود یک رهبر برجسته و خردمند و ملت دوست، قدم براهی گذاشته که راه سعادت است – راه پیروزی و روشنائی است (صحیح است).
ملت قدردان ایران، هر سال در چنین روزی، درودهای قلبی و عمیق و پر احساس خود را نصار روان بزرگ مرد تاریخ – سردار رشید و جانباز ایران، رضاشاه پهلوی کبیر، سر دودمان خاندان جلیل پهلوی می‌کند که با عزمی استوار و همتی بیمانند، از روز سوم اسفند سال ۱۲۹۹ مسیر حیات این مملکت را تغییر داد و نامی جاوید و درخشان در تاریخ پرشکوه و کهن سال ایران از خود برجای گذاشت (احسنت).
درود بر روح بزرگ و باعظمت رضاشاه پهلوی کبیر، مرد بی‌مانندی که ایران را در روز سوم اسفند ۱۲۲۹ از فنای حتمی نجات بخشید. متشکرم (احسنت).
رئیس – آقای دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر – دو نفر از همکاران عزیز به مناسبت رو پر فروز سوم اسفند بیاناتی کردند و از خدمات ناجی مردم و مملکت ایران در ۱۲۹۹ تجلیل نمودند خدمات رضاشاه کبیر به مملکت ایران چیزی نیست که هر ایرانی نداند و لااقل فرزندان ما و نسل علی از آن بی‌خبر باشند و اما آنچه رضاشاه به این مملکت داده برتر از دانشگاه، بالاتر از ارتش نوین بهتر از راه‌آهن، بهرت از جنگل و زراعت و کارخانه و صنعت یک چیز مقدسی است و آن یادگار ارزشمند او یعنی وجود مقدس اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر است (صحیح است) این یادگار ارزشمند برای ملت ایران آنچنان فروغ و فروزی را بوجود آورده که حقیقتاً ما امروز در دنیای پر تلاطم فعلی احساس غرور و افتخار می‌کنیم (صحیح است) من به قصد مداهنه و مدح از اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر اینجا نیامده‌ام من از هفت سالگی به شاهدوستی اعتقاد داشتم شاهدوستی را برای مردم ایران از نقطه نظر خودم یک شیوه و عقیده سیاسی می‌پندارم (یکنفر از نمایندگان – برای همه مسلم است) من معتقدم که مملکت ما امروز نه تنها به قضاوت خود ما بلکه به اظهار و اعتراف بزرگان جهان از یک رهبری خردمندانه برخوردار است و این رهبری خردمندانه فقط در وجود شخص شخیص شاهنشاه آریامهر متمرکز است (صحیح است) چندی قبل اظهارات یکی از رؤسای بزرگ کشور جهان را در کنگره مربوط بخود می‌خواندیم در پیامی که می‌فرستند میگویند «ایران به آن اندازه از ترقیبات اقتصادی رسیده است که احتیاجی به کمک اقتصادی دیگران ندارد» یک مرد جهانی دیگر که در رأس یکی از منابع مالی جهان قرار گرفته می‌گوید «وجود ایران با ثبات در خاورمیانه که محیطی از تاریکی آنرا فرا گرفته باعث اطمینان خاطر است» اینها را بزرگان دنیا چرا میگویند بنده می‌خواهم ببینم این محیط خاورمیانه چرا تاریک شده و چرا ایران محیط امن و نقطه روشن از نظر جهانیان به حساب می‌آید؟ خدمات اشخاص و افراد ملتها با تظاهر به خدمت با نفاق افکنی و دوروئی و با از بین بردن اعتبار ملتها فرق دارد شاهنشاه ما به دنیا ثابت کرده که خیرخواه ملت ایران هستند (صحیح است) گزارش دولت ایران مبنی بر اینکه در سال گذشته یازده‌درصد رشد اقتصادی داشته‌ایم افتخاری است که بر پیشانی مردم این مملکت و دولت این مملکت و در رأس همه اینها پادشاه این مملکت می‌درخشد پادشاه ما علاوه براینکه مردم مملکت خود را دوست دارند (مرتضوی – پادشاه ما دوستدار بشریت است) مردم جهان را هم دوست می‌دارد و پرچمدار مبارزه با بیسوادی در تمام دنیا هستند حالا چرا این شخصیت عزیز ما که جنبه جهانی دارند مورد ایراد و اعتراض و انتقاد و بدگوئی و بدخواهی بدخواهان قرار می‌گیرند. سرهنگ ناشناخته‌ای بنام ناصر برمیخیزد و با اسم و قلم شخصی بنام هیکل مطالبی منتشر می‌کند و شخصیت رهبر مملکت ما را تخطئه می‌کند دلیلش خیلی واضح است و من امروز می‌خواهم با دلائل متقن و روشن ثابت کنم کسیکه ادعای زعامت اعراب را دارد عامل درجه اول و مأمور درجه یک صهیونیسم بین‌المللی است و به دلائل فراوان دست نشانده یهود است من برای این موضوع دلائل خود را خواهم گفت مگر یک عامل چه می‌کند؟ مگر یک دست نشانده چه می‌کند؟ غیر از تخریب مواضع همین ملتها غیر از از بین‌بردن احساسات ملت خود در برابر دشمن کاری می‌کند؟ ناصر غیر از این کاری نکرده دنیای امروز دنیای رفاه و زندگی است هر ملتی که سطح زندگی آن از ملتی دیگر پائین‌تر باشد نمی‌تواند ادعای سیادت به دیگری داشته باشد اولین خیانت ناصر به ملت عزیز مصر که همه آنها برادران ما هستند و من نسبت به ملت مصر غمخواری می‌کنم (یک نفر از نمایندگان – تسلیت بگوئید) و حقیقتاً به آنها تسلیت می‌گویم این است که گرفتار چنین عنصری شده‌اند اولین ضربه ناصر به ملت مصر این بود که تمام اعتبارات این ملت را، دسترنج فلاحان مصری را به اضافه اعتباراتی که از شرق و غرب با این دغل بازی‌ها گرفته عوض اینکه به مصرف بالا بردن سطح زندگی مردم مصر برساند صرف آن تجهیزاتی کرده که ظرف سه روز از بین رفت و ملت مصر باید با فقر و فاقه و بیچارگی بسر برد وقتی ناصر بعد از شکست ۵ ژوئن استعفای خودش را به‌اصطلاح در پشت رادیو و تلویزیون اعلام کرد و مسئولیت این شکست را بعهده گرفت یک شوخی روزنامه تایمز نوشت و آن این بود که در مصر همه کس با استعفای ناصر موافق بود جز یک نفر و آن یک نفر لوی اشکول بود این درست است برای اینکه چه کسی بهتر از ناصر می‌تواند منافع اسرائیل را حفظ کند چه کسی غیر از ناصر می‌تواند اهمیت و نظام ملتهای عرب را به باد دهد آنها را مغلوب و منکوب اسرائیل دو میلیونی بکند این کار غیر از ناصر از دست کسی ساخته نبود این است که ناصر عامل شماره ۱ و دست اول صهیونیسم است. در تمام دنیا رسم است در تاریخ دیپلماسی و سیاسی جهان هر رئیس کشوری هر رئیس مملکتی هر وقت در یک پروژه‌ای شکست خورد کنار می‌رود ناصر حتی غیرت و شهامت گوبلز و هیتلر رار نداشت که خود را از بین ببرد با کمال وقاحت آنجا نشست ولی آن خودش نیست که در آنجا نشسته است بلکه او را نشانده‌اند دلائل فراوانی وجود دارد که ناصر مجری سیاست‌هائی است (خواجه نوری – دستگاهی که نمی‌خواهد خاورمیانه آرامش داشته باشد او را نگاهداشته است) ناصر باید بماند تا اینکه برادران عرب خلیج فارس را تحریک کند و عده‌ای را اغوا نماید نفاق بیاندازد و درآمد محلی این شیوخ و مناطق عوض عمران و آبادی محلی برای اسلحه فروشان باشد و این مأموریت ناصر است به همین دلیل ناصر عامل شمارۀ ۱ صیهونیسم بین‌المللی است و به همین دلیل است که هنوز باقی مانده می‌خواهید بدانید وضع مصر در چه حال است استشهادی می‌کنم از یک روزنامه فرانسه که تانداس چپ هم دارد روزنامه اکسپرس این روزنامه می‌نویسد که صیادی رفت از یک رودخانه مصر یک ماهی گرفت به منزل برد و به زنش گفت ماهی را سرخ کن تا فرزندانمان بعد از مدتها غذای گوشتی بخورند زن گفت روغن برای سرخ کردن نداریم گفت آبپز کن گفت نمک نداریم گفت به ترتیبی این را بپز شاید این بچه‌ها سیر بشوند گفت نفت و هیزم و هیچ وسیله‌ای نداریم بالاخره این صیاد عصبانی شد ماهی را گرفت و به رودخانه انداخت ماهی سرش را بلند کرد و گفت زنده باد ناصر – ناصر برای این مطلب بوجود آمده ناصر برای این بلند شده و در مصر قدرت قرار گرفته که نگذارد ملت مصر افتخارات باستانی خودش را بدست بیاورد افتخار باستانی با صوت‌العرب و با امواج رادیوئی بدست نمی‌آید ملتی می‌تواند در عرصه اقتصاد و نظام امروزی به دنیا سربلند باشد که دارای مبانی محکم اقتصادی باشد و این مبانی محکم اقتصادی را نه تنها ناصر برای مصر بوجود نیاورد بلکه از بین برد فقر و فاقه و بدبختی مردم مصر امروز را به جائی رسانده که ملت باستانی مصر امروز جیره خوار کویت و عربستان سعودی قرار گرفته و از سهمیه نفت آنها بعنوان کمک، بعنوان مساعده وضع اقتصادی خودش را می‌گرداند چه دلائلی بالاتر از این که ناصر عامل شماره یک صهیونیسم بین‌المللی است. گفت کسی را به ده راه نمی‌دادند سراغ خانه کدخدا را می‌گرفت حالا ناصر کارش به جائی رسیده که در فکر تخطی و تجاوز به منابع و حریم مملکت ایران افتاده اصلاً کسی از این شخص نمی‌پرسد تو را با ایران چه کار؟ چرا برای نفاق افکنی بین مسلمانان و جامعه اسلامی اینقدر تلاش می‌کنی؟! اگر ناصر واقعاً ادعا می‌کند که یک فرد مسلمانی است چرا در اختلافات و جنگی که در قبرس بین جامعه ترک و یونانی درگرفت این رهبر ملت مسلمان برای اسقف ماکاریوس اسلحه فرستاد (آفرین) و در دعوای بین جامعه مسلمان که در اقلیت است با عده‌ای مسیحی که در اکثریت هستند برای آنها اسلحه فرستاد و به یک کشیش عیسوی کمک کرد آیا این شرط مسلمانی است (یک نفر از نمایندگان – اختیار دست خودش نیست) به همین ترتیب همانطور که فرمودید اختیار این مرد دست خودش نیست اعراب باید بدانند اگر می‌خواهند شخصیت داشته باشند اگر می‌خواهند فضیلت قومی و عربی خودشان را حفظ کنند اگر آن کسانی که به تبلیغات ناصر گرویدند واقعاً به ممالک خودشان فکر می‌کنند باید بدانند که ناصر عامل شماره یک صیهونیسم بین‌المللی است و مانع و رادع بزرگی برای رشد و پیشرفت کشورهائی که بخصوص دارای ذخائر معدنی هستند می‌باشند باید از این عنصر جلوگیری کرد نباید به حرفهای او گوش داد ناصر اگر آن حمعیت عربی را داشت اگر آن غیرت عربی را داشت همانطور که اعراب دارای غیرت هستند کافی بود بعد از این شکست خود را می‌کشت پا از صحنه سیاست مصر کنار می‌رفت و میدان را برای دیگری می‌گذاشت.
رئیس – آقای دکتر دادفر وقتتان تمام شد.
دکتر دادفر- ۲ دقیقه اجازه فرمائید از وقت آقای مانی استفاده کنم. بفرمائید.
دکتر دادفر – الان بجای این کارها دسته دسته سرهنگها، سرتیپ‌ها و رؤسای نظامی را به زندانهای ۱۵ ساله و ۲۰ ساله محکوم می‌کند این محکومیتها چه افتخاری بر ملت مصر خواهد افزود و کدامیک از شکستها را جبران خواهد کرد؟ اینها یک عملیات اضطراری است اینها یک مانورهائی است برای سرگرم کردن مردم مصر و سایر کشورهای عربی بمنظور تحمعی کردند نفوذ ناصر و اربابان واقعی او بر کشورهای عربی این عروسک و این نخود هر آش فرقش با شاهنشاه بزرگ ما (جمعی از نمایندگان - مقایسه نکنید) مقایسه نمی‌کنم فرقش با رهبران بزرگ این است که شهریار با عظمت ما امروز با کمال بزرگواری و گذشت به یاری کشورهای ستمدیده عربی میایند سیاست کشور ما واقعاً روشن است مردم وطن ما در چنین روزی ثیابت کرده‌اند به دور از سردارانی که ملت و مملکت را رهبری می‌کنند پروانه‌وار جمع می‌شوند رضاشاه کبیر و شاهنشاه آریامهر، به‌صورت سال ۱۲۹۹ و سوم اسفند تنها یک انتقال سلطنت نیست بلکه در این تاریخ یک نقطه عطف تاریخی بود به این منحنی که منحنی سقوط نزول اخلاقی و اجتماعی ملت ما به اوج حضیض رسیده بود و از این تاریخ شروع به ارتقاء و بالارفتن کرده و امروز سیاست ملی کشور ما مورد تحسین و اعجاب همه جهانیان قرار گرفته است (صحیح است) ما این سیاست ملی را با تمام قدرت دنبال خواهیم کرد (صحیح است) ما به هر کس و بهر قدرتی به هر دستی و به هر شکلی اجازه نخواهیم داد که در ارکان سیاست ملی کشور ما کوچکترین تزلزلی بوجود بیاورد و هیچ کسی نخواد توانست مانعی در مسیر ترقی ملت ایران باشد ما با ایمان کامل به هداف عالی دنبال رهبر خردمند خود هستیم و یک کلام و یکصدا از موجودیت و استقلال خود دفاع خواهیم کرد به هر قیمتی که‌برای ما تمام شود (احسنت).
رئیس – آقای مانی بفرمائید.
مانی – با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم امروز مصادف با روز تاریخی سوم اسفند است و ناطقین محترم قبل از بنده آنچه را که باید بگویند بعرض نمایندگان رساندند بطوریکه مطلبی نماینده که به استحضار برسانم معذلک عرض می‌کنم که این روز تاریخی مصادف با روزی است که در ۴۷ سال قبل از این سردار بزرگ ایران زمام کشتی طوفان‌زده مملکت را بدست گرفت و توانست به ساحل سلامت رهبری بکند نسل حاضر که سنین پیش از پنجاه را طی مب‌کند آن روز و آن ایام هرج و مرج قبل از ۱۲۹۹ شمسی را که هر گوشه‌ای از مملکت در دست فئودالیزم بود بخاطر دارند و رهبر بزرگ آن روز سردار نامی ایران توجه کرد که برای نجات این مملکت کاری که در درجه اول باید انجام بگیرد استقرار امنیت در سراسر مملکت است و این توفیق برای آن سردار وطن‌پرست در این روز آغاز شد و در مدت بسیار کوتاهی توانست امنیت را در سرتاسر مملکت از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب در همه جا مستقر کند خدمات این سردار نامی طی ۲۰ سال چیزی نیست که در این مختصر بشود بیان کرد خدماتی است که هیچگاه تاریخ فراموش نمی‌کند و نسل جوان حاضر هم آثار آن خدمات را بر أی العین می‌بینند خوشبختانه بعد از شهریور ۲۰ و بعد از انقضاء دوران هرج و مرج ناشی از جنگ فرزند برومند آن سردار ناجی در تعقیب آرزوهای پدر بزرگوارش رهبری ملت ما را به نحو احسن انجام داد و بالاخره در سال ۱۳۴۱ با عنوان اصول انقلابی آخرین زنجیرهای فئودالیسم را پاره کرد این توفیق برای بنده و بعضی از نمایندگان استان اصفهان پیدا شد که در روزهای اول این هفته در شهر تاریخی اصفهان ناظر و شاهد دو مورد از اجرای انقلاب شاه و مردم بودیم این دو مورد از اجرای انقلاب شاه و مردم بودیم این دو مورد که در روزهای شنبه و یکشنبه انجام گرفت یکی مربوط بود به تشکیل شوراهای داوری که اصل نهم انقلاب شاه و ملت است، ۵ حوزه شورای داوری با شرکت آقای وزیر دادگستری روز شنبه گذشته در شهر اصفهان افتتاح شد این شوراهای داوری که بنده می‌توانم عرض کنم یکی از مظاهر عالی دمکراسی است بهترین وسیله ایست برای استقرار امنیت اجتماعی و تأمین عدالت و همانطور که شاهنشاه بزرگ ما در خطابه افتتاحیه مجلسین اشاره فرمودند این امیدواری هست که با گسترش شوراهای داوری و خانه‌های انصاف دادگستری بتواند به وظائف اصلیش بپردازد و فارغ از رسیدگی به مسائل جزئی در اسرع امکان با حقاق حق و اجرای عدالت بپردازد و شکایتی که مردم از بطوء جریان دادگستری دارند برطرف شود بنده اینجا لازم میدانم از کسانی که در تشکیل شوراهای داوری در شهر بزرگ اصفهان و هم از مأمورین محلی که در حسن جریان انتخابات این شوراها و انتخاب افراد برجسته شهر ما برای این منظور کوشش و مجاهدت کردند تشکر کنم موضوع دیگری که عرض کردم باز مربوط بیکی از اصول انقلابی است که با شرکت آقای وزیر کار انجام گرفت و آن عبارت بود از تقسیم سود یکی از واحدهای بزرگ صنعتی بین کارگران آن واحد که عبارت از کارخانه زاینده رود اصفهان است که در حال حاضر بوسیله حمایت از صنایع اداره میشود و آقای وزیر کار سودی را که به کارگران تعلق می‌گرفت در اجرای نیات بزرگ شاهنشاه بین آنها تقسیم کردند و برای بنده افتخاری بود که در این مراسم حضور داشتم و شرکت کرده بودم کارخانجات اصفهان که می‌توانم عرض کنم اولین واحدهای صنعتی هستند که در مملکت ما شروع بکار کردند و از ۱۳۰۴ یعنی بیش از ۴۲ سال قبل از این اولین واحد صنعتی بصورت مدرنی در شهر اصفهان شروع بکار کرد و این صنایع تا شهریور ۲۰ کارشان را منظم به کیفتی که آن زمان اقتضا داشت انجام می‌دادند متأسفانه بعد از سنوات شهریور ۲۰ که کارخانجات دچار فرسودگی و نقایص مربوط به این ایام شد دیگر نتوانستند به آن نحوی که از آنها انتظار بود کارشان را انجام بدهند متأسفانه این صنایعی که بوسیله بخش خصوصی به قول امروزیها اداره میشود در اثر نقص مدیریت یا جهات دیگری آنچنان وضعی را پیدا کرد که ناچار قانون حمایت از صنایع به تصویب رسید و پاره‌ای از این کارخانجات در حال حاضر بوسیله دولت اداره میشود و تصور نمی‌کنم دولت تمایل به خلع سلاح کردن بخش خصوصی داشته باشد ولی معذلک الزاماتی پیش آمد و وضع کارگر آنچنان شد که هیچ راهی جز دخالت مستقیم دولت نبود معذلک چند واحد صنعتی که در این سنوات اخیر از طرف دولت و از طریق هیأت حمایت از صنایع اداره شده است به نحو احسن توانستند مسئولیت خودشان را انجام بدهند و بنده از مسئولیتی که در این کار هستند در اینجا باید یاد کنم و صمیمانه تشکر کنم و نمونه بارزشان یکی از این کارخانجات کارخانه‌ای بود که بطوری که عرض کردم توانست سود قابل توجهی را بین کارگران خودش تقسیم کند البته تعهدات خودش را انجام داده بود و این سود ویژه و قابل توجهی بود که سهم کارگران آن کارخانه می‌شد مطالبی دیگر که می‌خواستم بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم مربوط به احتیاجات حوزه انتخابیه بنده یعنی شهر اصفهان است که البته چون عمومیت دارد تصور می‌کنم همه آقایان محترم این گرفتاری مشابه را داشته باشد بنده بعرض می‌رسانم که یکی مربوط به مسائل آموزش و پرورش است که این مشکل مبتلا به تمام آقایان است و کمبود کار آموزش دبیر و آموزگار و افرادی است که باید آموزشگاهها و دبیرستانها و کلاسهائی که دائر شده است اداره بکنند این مشکل در روستاها به چشم می‌خورد در گذشته با تشکیل سپاه دانش و اعزام به روستاها و برنامه عظیمی که در راه مبارزه با بیسوادی شروع می‌شد بنده تردید ندارم که در حال حاضر فردی در دورترین روستاها ما پیدا شود که اهمیت سواد و دانش در روستاها دائر شد متأسفانه طبق اطلاعیه پیدا کرده‌ام در دوران اخیر این سپاهیان دانش به تعداد قبلی هم به روستاها فرستاد نشده‌اند و بالنتیجه تعدادی از این کلاسها که به این طریق دائر شد متأسفانه طبق اطلاعی که پیدا کردم در دوران اخیر این سپاهان دانش به تعداد قبلی هم به روستاها فرستاده نشده‌اند و بالنتیجه تعدادی از این کلاسها که به این طریق دائر شده بود در بوته فراموشی افتاد و الان دستگاههای مختلف آموزش و پرورش با فشار و تقاضاهای افرادی که کلاس تعلیم در روستاهاشان دائر شده مواجه هستند و سپاهی دانشی که آن کلاس را دائر کرده و تصدی تعلیم در آن داشته است بعد با پایان دوران خدمتش دیگری را بجایش نفرستاده‌اند آموزش و پرورش هم خودش این امکانات را از نظر انسانی از نظر دبیر و آموزگار ندارد که بتواند هم به مدارس دائر خودش بپردازد و هم به کلاسهائی که به این وسیله توسط سپاهیان دانش تشکیل شده است و من از دولت تقاضا می‌کنم که نسبت به جبران این نقیصه و اعزام سپاهی دانش حداقل به میزانی که قبلاً میفرستاده‌اند اقدام بکند مطلب دیگر موضوع تلفن است که بنده اینجا باز عرض می‌کنم که این هم مبتلا به اکثریت نمایندگان محترم است.
رئیس – آقای مانی وقت جنابعالی تمام شده است.
مانی – دو دقیقه دیگر اجازه بفرمائید.
رئیس – بفرمائید.
مانی – و آن این است که در شهرهای بزرگ و مراکز استانها متقاضیان تلفن خیلی زیاد هستند و در شهر اصفهان که در حال حاضر بیش از نیم میلیون نفر زندگی می‌کنند متأسفانه فقط یک دستگاه تلفن ۷ هزار شماره‌ای هست و بنده شنیده‌ام امتیاز یک شماره تلفن را حتی تا ۱۰ هزار تومان هم خرید و فروش می‌کنند و این بسیار مایه تأسف است بنده از دستگاه وزارت پست و تلگراف تقاضا دارم فکر عاجلی برای این کار بکنند بخصوص این شهری که در آینده قرار است یک میلیون جمعیت را به مناسبت افتتاح ذوب آهن و برنامه‌های وسیع که در دست اقدام است جا دهد. مطلبیکه در خاتمه عرایضم باید بعرض برسانم اینست که مردم اصفهان با کمال بی‌صبری منتظر قدوم مبارک اعلیحضرت همایونی شاهنشاه آریامهر برای افتتاح ذوب آهن و زدن کلنگ ساختمانهای مربوط به ذوب آهن هستند و از مقام ریاست استدعا دارم در مراجعت اعلیحضرت از سفر اروپا این استدعاهای اهالی آن منطقه را بعرض مبارکشان برساند (احسنت – احسنت).
رئیس - خانم جهانبانی تشریف بیاورید.
بانو جهانبانی – خدمات رضاشاه کبیر نه تنها برای مملکت ما بلکه بر مردم دنیا پوشیده نیست و به راستی باشد گفت شاهنشاهها آنچه دارم ز تو دارم دگرم هیچ نباید، ایران زندگی نوینی از سوم اسفند ۱۲۹۹ آغاز نمود و این فصل جدیدی است در تاریخ پر افتخار ایران. به‌راستی خاندان جلیل پهلوی آنچنان به موقع بداد ایران رسیدند و به جان رفته حیات بخشیدند و کشوری از هم گسیخته را بصورتی مدرن و مترقی و امروزی در آوردند که امروز بصورت کشوری مترقی درآمده است بطوری که در دنیا نمونه‌بارز و برجسته از کشورهای خاورمیانه هستیم (صحیح است) ما زنان هرگز فراموش نمی‌کنیم علاوه بر تمام پیشرفتهائی که در ۱۶ سال سلطنت پر افتخار رضاشاه کبیر نصیب ایران شد آزادی زنان ایران را معظم‌اله موجب شدند و نیمی از جمعیت ایران را حیات و آزادی بخشیدند آنچه که ما به خواب هم نمیدیدیم درود فراوان به روح پر فتوحت. و به ما درس وطن‌پرستی دادند در روز آزادی زنان فرمایشاتی فرمودند که مفهوم آن چنین بود فرمودند: «خواهران» مادران و دختران – من این آزادی را به شما می‌بخشم این دیگر با شما است که با ابراز شخصیت و لیاقت جای خود را در اجتماع باز کنید» ما خطاب به روح پرفتوح رضاشاه کبیر عرض می‌کنیم ای راد مرد بزرگ و ای سردار گرامی تو که در آخرین روز ایران را بنا به مقتضیات آن روز ترک کردی مشتی از خاک وطن همراه بردی و با این کار بزرگترین درس وطن‌پرستی را به جامعه ایران بلکه به همه مردم مردم دنیا دادی به افتخار روح پر فتوحت و به احترام نبوغ و بزرگواریت در راه به ثمر رساندن آرزوهای آن شاهنشاه بزرگ ما زنان تا آخرین روز حیات مانند سربازانی فداکار قدم به قدم همراه و پیرو منویات فرزند برومند ایران محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر یعنی بزرگترین ثمر و اثری که برای ایران باقی گذاشتید هستیم و با وجود شهریار خود را بزرگترین ودیعه آسمانی میدانیم و در این راه قدمهای مؤثری برداشته و با تربیت فرزندان برومند و با گرم نگهداشتن کانون خانوادگی با خدمت در همه شئون اجتماعی و سیاسی شایستگی و لیاقت خود را آنطور که منظور نظر آن پادشاه معظم و شاهنشاه آریامهر است به ثبوت خواهیم رساند و مراتب سپاس دو پادشاه بزرگ را خدمتگذاری صادقانه انجام خواهیم داد.
ما از خدای بزرگ می‌خواهیم که سالهای متمادی خداوند به ما سعادت مرحمت فرماید تا در سایه تو شاهنشاها قدمهای بلندتر و مفید برداریم (انشاءالله) نامه‌ای از نوه خود داشتم که در پاریس تحصیل می‌کند نوشته بود که در مدرسه از من خواستند که کنفرانس راجع به انقلاب سفید ایران بدهم و من با کمک سفارت ایران کنفرانسی تهیه کردم که در آن کنفرانس سفید دانشجو و در استاد شرکت داشتند این نامه یک دانشجوست و افتخار ما بر این است که در همه کشورهای دنیا انقلاب ما چنین رسوخ پیدا کرده که همه می‌خواهند از ابتکارات بزرگ شاهنشاه آریامهر با خبر شوند این کشور مرفهی که امروز ما داریم این شهرت و نامی که ایران در دنیا دارد این آسایشی که در کشور ما وجود دارد این امنیت و آرامش همه به شاهنشاه آریامهر بستگی دارد هنگامیکه اغلب کشورهای دنیا در آتش جنگ می‌سوزند هنگامیکه هر شب در اخبار می‌خوانید در تلویزیون مشاهده می‌کنید مردم از بعضی از کشورها در چه وضع و حالی هستند و ما خودمان و کشورمان در سایه چنین پادشاهی فقط براه ترقی و تعالی قدم برمیداریم و از نهایت امنیت برخورداریم می‌گویم:
شاها هزار سال چنین پادشاه باش هر سال تو نکوتر و خوشتر زپار باش (احسنت)
زینت فزا چو مهر برخسار روز شو ظلمت زدا چوماه به شبهای تار باش (احسنت)
تو نوبهاری و تن ملت چو شاخسار این نوبهار خرمی شاخسار باش (احسنت)
– ادامه مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون آب و برق راجع به ملی شدن آب و نحوه اجرای آن از ماده ۱ تا ماده ۵۲
۳ – ادامه مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون آب و برق راجع به ملی شدن آب و نحوه اجرای آن از ماده ۱ تا ماده ۵۲
رئیس – وارد دستور می‌شویم دنباله گزارش شور اول راجع به ملی شدن آب و نحوه اجرای آن مطرح است ماده یک قرائت میشود.
ماده ۱- کلیه آبهای جاری در رودخانه‌ها و انهار طبیعی و دره‌ها و جویبارها و هر مسیر طبیعی دیگر اعم از سطحی و زیرزمینی و همچنین سیلابها و فاضل‌آبها و دریاچه‌ها و برکه‌ها طبیعی و چشمه‌سارها و آبهای معدنی و منابع آبهای زیرزمینی ثروت ملی محسوب و متعلق به عموم است و مسئولیت حفظ و بهره‌برداری این ثروت ملی و احداث و اداره تأسیسات توسعه منابع آب به دولت محول میشود.
رئیس – آقای دکتر یگانگی در ماده یک فرمایشی دارید؟
دکتر یگانگی- بنده در ماده یک پیشنهادی دارم.
رئیس- پیشنهاد را مرحمت بفرمائید. آقای مهندس عترت فرمایشی دارید بفرمائید.
مهندس عترت - بنده در مورد ماده یک وظایفی می‌بینم که بعهده دولت و وزارت آب و برق محول شده است که در هیچکدام از قوانینی که از زمان صدر مشروطیت تا کنون وضع شده است وجود ندارد در جلسه قبل عنوان شد یعنی از طرف همکاران محترم فراکسیون پارلمانی حزب مردم که اظهار کردند در این قانون جدید هیچ چیز تازه‌ای جز آنچه در قوانین قبلی وجود داشته‌است ذکر نشده است و و حال آنکه این مطلبی که فقط در ماده یک می‌بینم در هیچکدام از این قوانین وجود ندارد بنده قوانین آبیاری را بخوبی در طول خدمت اداریم مطالعه کردم و آنچه صورت ریز در اینجا دارم چهل قانون و تصویبنامه برای آب و آبیاری گذشته است بعلاوه بسیاری از مقررات منطقه‌ای خاص در نقاط مختلفه ایران که آبهای سطحی مخصوصاً رودخانه‌ای جاری است وجود دارد که هیچکدام از این مقررات خاص وضع عجیب و بلبشوئی در کار آب و توزیع اب در سراسر ایران بوجود آورده است که هیچکدام از این قوانین نتوانسته است این وضع بلبشور را سر و سامان بدهد و لازم بود قانون جامعی برای نظم جدید آبیاری در ایران تهیه شود و به همین دلیل شاهنشاه دوراندیش ما که اصل ملی شدن آب را یکی از اصول ۱۲ گانه اعلام فرمودند دستور فرمودند قانونی که شامل جمیع موارد قوانین سابق که با وضع امروزی منطبق باشد و و ضوابط خاص جدیدی تهیه شود و بمجلسین تقدیم شود و و بعقیده بنده این قانونیکه در حال حاضر مطرح است کامل تکافوی آنچه را که برای آب و آبیاری وجود دارد خواهد کرد اگر نواقصی در موارد مشاهده شود یا بعضی مواد کافی نباشد آنچنانچه خود آنها میگویند برما نماینگان مجلس است که این نواقص را رفع کنیم با پیشنهادات درست خودمان …
رئیس – آقای مهندس عترت فعلاً ماده اول مطرح است.
مهندس عترت – بنده هم در همین ماده اول عرایضی دارم ببخشید اگر معترضه‌ای عرض کردم در ماده یک نسبت به آبهای طبیعی دره‌ها و جویبارها و هر مسیر دیگری اعم از زیرزمینی سطحی سیلابها و برکه‌های طبیعی و چشمه‌سارها را طبیعی اعلام کرده و مالکیت آنها را به عموم واگذار کرده است و حال آنکه در قوانین سابق چنین چیزی وجود نداشت و متعارض هم دارد حتی بنده برای روشن شدن ذهن آقایان عرض می‌کنم که در ماده ۱۵۴ قانون مدنی اظهار میشود که از ملک غیر هیچکس نمی‌تواند آب ببرد هرچند که راه دیگری هم نداشته‌باشد در ماده ۳ قانون قنوات که در سال ۱۳۰۹ گذشته است اظهار می‌کند در املاک مزروعی مطلقاً و در باغات خارج از شهر مشروط براینکه اطلاق منزل بر آن نشود هرگاه کسی بخواهد چاه یا استخر یا قنات احداث کند یا برای اصلاح یا تکمیل قنات چاه یا مجرا احداث کند صاحبان املاک مزبور حق ندارند که بشرط رعایت حریم جلوگیری کنند ملاحظه می‌فرمائید مفاد این ماده ۳ با مفاد ماده ۱۵۴ قانون مدنی مغایر است همچنین در موارد دیگر برای بستن سدها سیل‌برگردانها خشکاندن به اطلاقها و آب بردن از رو یا زیر قنات دیگران مالک را مکلف به اطاعت از قانون کرده و حال آنکه ماده ۱۵۴ قانون مدنی مطلقاً جلوگیری کرده‌است مقررات دیگری راجع به حفر چاه در اراضی موات وجود دارد که این مقررات تاکنون نگذاشته است یک نظم صحیح برای آبهای زیرزمینی داده شود یک مثال کوچک در این مورد بعرض می‌رسانم که اگر کسی بیاید در اراضی موات چاهی حفر کند یک حریمی برای او قانون تعیین کرده‌است در این حریم اگر شخص ثالثی بخواهد چاهی حفر کند مسلماً از طرف مالک جلوگیری میشود به محاکم دادگستری و رجوع میشود به کارشناسان محلی و غیر محلی و جلوی آن را می‌گیرند و حال آنکه امروز کاملاً روی بررسیهای آبهای زیر زمینی و سطح‌الارضی که شده است ثابت شده است که امکان دارد مخزن آب چاههای عمیق به کلی از یکدیگر مجزا باشد و امکان استفاده آن کسی که چاه زده است یا قنات زده است وجود دارد اگر مطالعات علمی ثابت می‌کند که در حریمی که شخص قانوناً برای خودش محفوظ داشته‌است بشود استفاده آب کرد چرا نباید استفاده کرد این قانون این ضوایط سابق را منطبق با وضع سابق بوده است از میان برده و موکول کرده‌است به مقررات جدید روی تحقیقات علمی یا اینکه استفاده صحیح از آب یکی از شاه بیت‌های این قانون است و در هیچ کدام از این نوع قوانین وجود نداشته است و ضایعات آب در مملکت ما خیلی زیاد بوده است و این ضایعات که ناشی از عدم اطلاع صحیح آبیاری یا اعمال نفوذها یا چیزهای دیگر است بایستی این قانون بوجود بیاید تا بتوان استفاده صحیح از آب کرد و به هر صورت برای جلوگیری از این ضایعات آب که منجمله فرسایش خاک است شور شدن اراضی در نتیجه آبیاری و جلوگیری از استفاده ناصحیح آب در این قانون پیش بینی شده است که تمام اینها برای ما یک نظم جدیدی است.
رئیس- آقای مهندس عترت نکاتی که بنظر شما ایراد است بفرمائید.
مهندس عترت – بنده دراین ماده یک ایرادی ندارم فقط خواستم تذکری داده‌باشم که گفتند در این قانون چیز تازه‌ای نیست.
رئیس- این در کلیات لایحه بود فعلاً مواد مطرح است و اگر در مواد صحبتی دارید بفرمائید.
مهندس عترت- بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس – نظر دیگری در ماده یک نیست؟ (اظهار نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید در آخر ماده یک عبارت ذیل اضافه شود و همچنین مسئولیت توزیع و تقسیم عادلانه آب متناسب با نیازمندی کشاورزان و سایر مصرف کنندگان و رسانیدن آب به موقع بعهده کشاورزان و سایر مصرف کنندگان و رسانیدن آب بموقع بعهده دولت خواهد بود و دولت موظف است محصول کشاورزان را در مقابل نرسیدن به موقع آب به نحو شایسته‌ای در ظرف ده سال بیمه نماید.
با تقدیم احترامات – د کتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد میشود در سطر آخر ماده یک بعد از کلمه به دولت و وزارت آب و برق نیز اضافه شود.
با تقدیم احترام – ضیاء احمدی.
با احترام پیشنهاد می‌کنم در ماده یک قبل از کلمه دریاچه کلمه (دریا) و بعد از دریاچه‌ها و – (مرداب) اضافه شود.
سرتیپ پور.
پیشنهاد میشود. در ماده یک لایحه ملی شدن آبها تبصره ذیل اضافه شود:
- تبصره: به استثناء چشمه‌سارها که به انهار قنوات منتهی و سابقه استفاده و مالکیت دارد و منابع آبهای زیرزمینی که مورد استفاده قنوات و چاههای عمیق و نیمه عمیق موجود در تاریخ تصویب این قانون.
روحانی.
رئیس - ماده دوم قرائت میشود.
ماده ۲ – بستر انهار طبیعی و رودخانه‌ها اعم از اینکه آب دائم یا فصلی داشته باشند متعلق به دولت است و پهنای آن تا حدی است مسیر رودخانه یا نهر را در حد اکثر طغیان نشان دهد و همچنین است ساحل دریاچه‌ها با توجه به قانون اراضی ساحلی مصوب ۲۵ /۵ /۱۳۴۶ ایجاد و هر نوع اعیانی در بستر انهار رودخانه‌ها و در سواحل دریاچه‌ها اعم از طبیعی و یا مخزنی با توجه به حریم قانونی ممنوع است مگر با اجازه وزارت آب و برق.
- تبصرۀ ۱– حداکثر طغیان در مورد هر رودخانه م نهر با توجه به آمار هیدرولژی رودخانه‌ها و انهار و داغ آب در مسیر طبیعی آنها بدون در نظر گرفتن اثر ساختمان تأسیسات آبی از طرف وزارت آب و برق تعیین خواهد شد.
- تبصرۀ ۲- وزارت آب و برق در صورتیکه اعیانهای موجود در بستر انهار و رودخانه‌ها را برای بهره‌برداری آب و برق مزاحم تشخیص دهد به مالک یا متصرف اعلام خواهد کرد که ظرف مدت معینی در تخلیه و قلع اعیانی اقدام کند و در صورت استنکاف وزارت آب و برق با حضور دادستان یا نماینده او اقدام به تخلیه و قلع خواهد کرد. درصورتیکه ایجاد اعیانی با کسب اجازه از مقامات ذیصلاحیت شده‌باشد فقط خسارات اعیانی به ترتیب مقرر در مادۀ ۵۰ تعیین و پرداخت میشود.
رئیس – آقای دکتر زعفرانلو بفرمائید.
دکتر زعفرانلو – با اجازه خانمها و آقایان محترم در تبصره یک در سطر اول در هر رودخانه و نهر طبیعی افتاده است و در سطر دوم در مسیر، مسیر نیست بلکه بهتر است و در اصلاح کمیسیون اصلاحات ارضی در صفحه دو در ماده یک نوشته در ماده دو بعد از جمله میزان آب و این درست نیست بلکه بستر قنوات و رودخانه‌هاست که باید اصلاح شود.
رئیس – بنده خواستم خواهش کنم آنچه نظرات کمیسون اصلاحات ارضی است بصورت پیشنهاد بدهند و در کمیسی ون اصلی مورد مداقه و بررسی قرار می‌گیرید و به هر صورت اینجا هم خوانده شود و همه را بصورت پیشنهاد به کمیسیون مادر می‌فرستیم، آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنده می‌خواستم از آقای وزیر آب و برق دو سؤال کنم که یکی موضوع حداکثر طغیان آب رودخانه‌ها است و رودخانه‌ها کاهش طغیانشان به قدری شدید خواهد بود که می‌تواند ساختمانها را هم در مورد اعیانیهائی که در بستر رودخانه‌ها قرار دارد مثل می‌زنم بین تهران تا کرج در بستر این رودخانه‌ها خانه هست، تأسیسات هست اگر اشخاص در گذشته حقوقش داشته‌اند و در بستر رودخانه‌ها تأسیساتی کرده‌اند چه صورتی پیدا خواهد کرد امروز به واسطه یک قانون ملی شده آب است یک حقوق به دولت داده خواهد شد و کاملاً هم صحیح است ولی مردم در گذشته اثر قانون موجود مملکت حقوقی بدست آورده‌اند من خواستم در اینمورد بچه صورتی عمل خواهد شد و منظور از حداکثر طغیان آب در کجاست و بچه‌صورتی است.
رئیس – آقای مهندس روحانی بفرمائید.
مهندس روحانی – (وزیر آب و برق) – حداکثر طغیان آب همانطور که در خود جمله مشهود است حد اعلای بده رودخانه است در یکی از پر آب‌ترین سالهائی که ممکن است آب جاری شود البته ممکن است با تأسیسات و اعیانیهائی که بعضی از اشخاص در بستر رودخانه‌های بزرگ ایجاد کرده‌اند تعارض داشته باشد این مورد تا موقعی که برای ما اشکالی بوجود نیاورد ما فقط به تذکر اینکه اینها در بستر رودخانه هستند قناعت می‌کنیم و بر هر کس واجب است که خودش را از خطر دور بکند ولی آنجائی که این تأسیسات و اعیانیها مانع بهره‌برداری و توسعه منابع آب بشود آن موقع از آنها می‌خواهیم که قلع اعیانی بکنند اگر این اعیانی با اطلاع مقامات دولتی باشد و بموجب مدارکی که ارائه خواهند داد مثلاً شهرداری محل اجازه ساختمان داده‌است و مراجعه کرده و بدون اینکه بدانند که این بستر رودخانه است اجازه گرفته خود به خود این برای ما الزام آور است که ما قیمت عادلانه آن اعیانی را پرداخت کنیم ولی اکز این بصورت تجاوز به بستر رودخانه باشد به او اعلام می‌کنیم و یک فرصتی هم بهش می‌دهیم که از آ‹جا برود و اگر نرفت لامحاله سیل یک روزی آن تأسیسات را از بین می‌برد مثلاً در سفید رود حداکثر هفت هزار متر مکعب در ثانیه ثبت شده است ممکن است هفت هزار متر در ثانیه در بعضی وقتها سه هزار متر باشد و این امکان هم دارد که در هر ده سال، پانزده سال، پنجاه سال یک متر مکعب در ثانیه باشد ممکن است اشخاصی که این بسترها را بوجود آورده‌اند چه بهتر که قبلاً به آنها اطلاع بدهیم و این کاری نیست که یک دفعه انجام بشود ما اطلاعات کافی داریم در حد اکثر طغیان رسیدگی می‌کنیم و اگر دیدیم که تأسیسات برای افرادی که آنجا هستند خطرناک است بهشان مهلت می‌دهیم ظرف یک سال، دو یال هر چقدر که لازم باشد از آن بستر استفاده‌شان را بکنند و اگر لازم باشد خلع اعیانی بکنند و آن اعیانی را ببرند جای دیگر تا گرفتار سیل و خرابی و خسارت و بدبختی نشوند.
رئیس- آقای اسدی بفرمائید.
اسدی – بنظرم جناب آقای وزیر آب و برق جواب بسیار صحیحی بجناب آقای دکتر الموتی ندادند و من ناچار شدم که بیایم پشت این تریبون و از آقای وزیر آب و برق خواهش بکنم که جواب آقای دکتر الموتی و جواب سؤال فعلی بنده را بدهند در تبصره ۲ ماده دوم ملی شدن آب ذکر شده در صورتیکه اعیانیهای موجود در بستر انهار و رودخانه‌ها قرار بگیرد و مورد نیاز وزارت آب و برق باشد وزارت آب و برق با پرداخت پول می‌تواند آنها را خریداری بکند یا در تخلیه آن اقدام بکند ولی منظور آقای دکتر الموتی و بنده اینست که قبلاً جناب آقای وزیر آب و برق چنین مقرراتی نبود و مردم نمی‌دانستند که چنین مقرراتی وضع خواهد شد این بود که آنها آمدند تأسیساتیی بوجود آوردند مثلاً در کنار رودخانه‌ها یا دریاچه‌ها درختهائی زده‌اند، ساختمانهائی بنا کرده‌اند، زمینهای زراعتی بوجود آورده‌اند تکلیف آنها با وضع این قانون چه خواهد شد چون شما در اینجا ذکر کرده‌اید با کسب اجازه از مقامات ذیصلاح یعنی وزارت آب و برق دست به اقدام بزنند تکلیف افرادی که در آن موقع اقدام کرده‌اند چه خواهد شد ما به حسن نیت افراد و مسئولیتی که در سطح بالا هستند اعتماد کامل داریم ولی آن مأمورینی که در سطح پائین هستند جناب مهندس روحانی همیشه از این مطالب پیراهن عثمان درست می‌کنند و بجان مردم می‌افتند مخصوصاً در شهرستانها که در آنجا مأمورین کوچک هم ادعای حکومت می‌کنند من می‌خواهم بدانم که مأمورین کوچک هم ادعای حکومت می‌کنند من می‌خواهم بدانم که مأمورین ما در شهرهای کوچک بعنوان اینکه بدانم که مأمورین ما در شهرهای کوچک بعنوان اینکه شما پروانه از مزارت آب و برق ندارید به سراغ مردم می‌روند اینها هم زحمت کشیده‌اند و یک تأسیساتی بوجود آورده‌اند بنده می‌خواهم جنابعالی جواب جناب آقای دکتر الموتی و بنده را بطور صریح بفرمائید که تکلیف افرادی که در گذشته دست به این کار زده‌اند چیست برای اینکه من می‌ترسم آن مأمورین کوچک سوء استفاده بکنند و در شهرهای کوچک بعنوان اینکه شما پروانه از وزارت آب و برق ندارید بجام مردم بیفتند و اشکالاتی برای مردم ایجاد کنند.
رئیس- آقای اسدی لایحه در شور اول است پیشنهادی رسیده قرائت میشود.
با احترام پیشنهاد می‌کنم در مادۀ ۲ بعد از کلمه طغیان اضافه شود (طبیعی) بعد از کلمه دریاچه‌ها اضافه شود (دریا و خلیج) در سطر پنجم (با توجه به حریم قانونی) حذف شود زیر مسئله حریم دریا و دریاچه در قانون دیگری مشخص است و حریم رودها نیز در همین ماده تعیین شده است در تبصره ۱ ماده ۲ بعد از کلمه طغیان اضافه شود (طبیعی) و بعد از کلمات مسیر طبیعی اضافه شود (هنگام جریان طبیعی) و بعد کلمات (آب و برق تعیین) اضافه شود (در مدتی که زائد بر ۶ ماه نباشد) در تبصرۀ ۲ بعد از کلمات (وزارت آب و برق) اضافه شود (مکلف است در مدتی که زائد بر یک سال نباشد) و کلمات (درصورتیکه) و بعد از کلمه (اعلام) بجای (خواهد کرد) کلمه (کند) ذکر شود و در سطر پنجم بعد از کلمات (درصورتیکه) اضافه شود (اعیانیهائی که قبل از تصویب این قانون بوجود آمده باشد).
سرتیپ پور.
با احترام پیشنهاد می‌کند – تبصره زیر بعد از تبصره دو اضافه شود به ماده دوم.
- تبصرۀ ۳ - وزارت آب و برق در صورت طغیان غیر طبیعی و ایجاد خسارت به مجاورین مکلف به جبران ضرر و زیان خسارت دیدگان خواهند بود.
سرتیپ پور.
با احترام پیشنهاد می‌گردد در سطر دوم مادۀ ۲ و همچنین در سطر اول تبصرۀ ۱ مادۀ ۲ پس از کلمه طغیان کلمه (معمولی) نیز قید گردد.
با احترام – محسن پزشکپور – دکتر فضل الله صدر دکتر فریور – دکتر عاملی.
با احترام پیشنهاد میشود قسمت آخر تبصره ۲ ماده ۲ بشرح زیر تغییر یابد:
«درصورتیکه ایجاد اعیانی بنا به مجوز قانونی بوده باشد خسارات وارده به نحو مقرر در ماده ۵۰ تعیین و به متضرر پرداخت خواهد شد»
با احترام – دکتر عاملی – محسن پزشکپور – دکت فضل الله صدر – دکتر فریور.
با احترام پیشنهاد میشود تبصره ذیل بعنوان تبصرۀ ۳ مادۀ ۲ اضافه شود:
«منظور از نهر طبیعی در این قانون مجرائی است که بطور طبیعی برای عبور آب ایجاد شده‌باشد».
با احترام : پزشکپور – دکتر فضل‌الله صدر – دکتر عاملی – دکتر فریور.
خواهشمند تبصره ذیل به مادۀ ۲ لایحه ملی شدن آبها اضافه شود:
- تبصره- حق مالکیت و استفاده صاحبان اراضی بند سارها از انهار و رودخانه‌ها که تا تاریخ تصویب این قانون مورد استفاده بوده محفوظ است.
روحانی.
پیشنهاد میشود عبارت آخر تبصرۀ ۲ مادۀ ۲ لایحه ملی شدن آبها بشرح زیر اصلاح شود:
در صورت استنکاف وزارت آب و برق برای جبران خسارات اعیانی به ترتیب مقرر در ماده ۵۰ اقدام و با حضور دادستان یا نماینده او اقدام به تخلیه و قلع خواهد کرد.
روحانی.
پیشنهاد می‌نمایم در تبصرۀ ۲ مادۀ ۲ از آخر سطر چهارم به بعد این ترتیب اصلاح شود:
«اقدام به تخلیه و قلع خواهد کرد و بهاء اعیانی و مسحدثات که قبل از قانون ملی شدن وجود داشت به ترتیب مقرر در ماده ۵۰ تعیین و پرداخت شود».
مهندس افراسیاب کیا.
پیشنهاد می‌نمایم در لایحه قانون آب و نحوه ملی شدن آن در تبصرۀ ۲ مادۀ ۲ سطر پنجم بجای در صورتی که ایجاد اعیانی با کسب اجازه مقامات ذیصلاحیت شده باشد فقط خسارات اعیانی به ترتیب مقرر در مادۀ ۵۰ تعیین و پرداخت میشود، نوشته شود، در صورتی که اعیانی قبل از تصویب این قانون ایجاد شده باشد خسارات آن به ترتیب مقرر در مادۀ ۵۰ تعیین و پرداخت می‌گردد و بعد از اجراء از مقامات ذیصلاحیت ایجاد گردیده‌باشد خسارت پرداخت خواهد گردید.
علی کمانلو.
- تبصرۀ ۲ مادۀ ۲
احتراماً پیشنهاد میشود که در سطر ۵ تبصرۀ ۲ مادۀ ۲ قانون ملی شدن آب جمله زیر پس از ذیصلاحیت شده‌باشد افزوده شود: «و یا در مناطقی بوده که اجازه وزارت آب و برق لازم نبوده». مهندس عباس اخوان
احتراماً پیشنهاد میشود تبصره زیر بعنوان تبصرۀ ۳ به مادۀ ۲ قانون آب و نحوه ملی شدن آن اضافه شود:
- تبصره ۳ – زمین‌هائی که در اثر تغییر مسیر انهار طبیعی و رودخانه‌ها ایجاد میشود وسیله وزارت آب و برق برابر آئین‌نامه‌ای به متقاضیان واگذار میشود.
مهندس عباس اخوان.
رئیس – ماده سوم قرائت میشود.
مادۀ ۳ – حقا به عبارت از حق مصرف آبی است که در دفاتر جزء جمیع یا اسناد مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک قانونی دیگر قبل از تصویب این قانون بنفع مالک آن تعیین شده‌باشد.
رئیس – در مادۀ سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود مادۀ ۳ به این ترتیب اصلاح شود:
مادۀ ۳- حقابه عبارت از حق مصرف آبی است که در دفاتر جزء جمع یا اسناد مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک قانونی دیگر و یا معمول محل قبل از تاریخ تصویب این قانون بنفع مالک آن تعیین شده‌باشد.
با تقدیم احترام – ابوذر.
پیشنهاد می‌نمایم در مادۀ ۳ بعد از مدارک قانونی دیگر جمله (طومار و نسق زراعتی که طبق نظر کمیسیون آبیاری محل همه‌ساله تنظیم و حقابه دریافت می‌گردید) اضافه شود.
مهندس افراسیاب کیا.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۳ بعد از مدارک قانونی کلمۀ ((واداری)) اضافه شود.
مهندس افراسیاب کیا.
در مورد مادۀ ۳ قانون آب و نحوه ملی شدن آن پیشنهاد میشود دو کلمه یا قرائن و منصرف به متن آن اضافه شده و ماده باینصورت تنظبم شود.
مادۀ ۳- حقا به عبارت از حق آبی است که در دفاتر جزء جمع یا اسناد مالکیت یا حکم دادگاه یا مدارک و قرائن قانونی دیگر قبل از تصویب این قانون بنفع مالک یا متصرف آن تعیین شده باشد.
ارادتمند عبدالحسین طباطبائی.
رئیس – ماده چهارم قرائت میشود.
مادۀ ۴ – اجازه مصرف حقی است که بمنظور استفاده مفید و معقول از آب با رعایت مقررات پیش بینی شده در این قانون از طریق صدور پروانه به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار میشود.
رئیس – در ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود در مادۀ ۴ لایحه ملی شدن آبها کلمات مفید و معقول توجیه و توضیح شود که رفع ابهام گردد.
روحانی.
رئیس – ماده پنجم قرائت میشود.
مادۀ ۵- در رودخانه‌هائی که به مصرف کنندگان بیش از میزان واقعی و عادی رودخانه‌ها باشد وزارت آب و برق می‌تواند در هر ناحیه تا تاریخ اعلام اجرای قانون ملی شدن آب بوسیله هیئتهای سه‌نفری و پنج‌نفری طبق مواد ۷و۸ این قانون با توجه بمدارک موجود و میزان آب رودخانه و کیفیت مصرف در تعیین میزان حقابه مصرف‌کنندگان تجدید نظر کند و نظریه هیئتهای مزبور پس از قطعیت در کیفیت تقسیم و معمول محل و میزان حقابه بوسیله وزارت آب و برق به مورد اجرا گذارده میشود.
رئیس – در ماده پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت میشود.
با احترام پیشنهاد میشود جمله (در کیفیت تقسیم و معمول محل و میزان حقابه) از ماده ۵ لایحه حذف گردد.
با احترام: محسن پزشکپور – دکتر فضل الله صدر – دکتر عاملی- دکتر فریور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ پنجم بشرح زیر اصلاح شود.
در رودخانه‌هائی که جمع میزان حقابه‌های قبلی مصرف کنندگان بیش از میزان واقعی رودخانه باشد وزارت آب و برق می‌تواند در تعیین میزان حقابه به مالکین تجدید نظم کند در این تجدید نظم بایستی تناسب قبلی حفظ گردد. همچنین در فصول پرآبی صاحبان پروانه‌های جدید می‌تواند تا میزان حقابه قبلی خود استفاده نماید هیأتهای سه نفری و پنج نفری طبق مادۀ ۷و۸ این امر را انجام خواهند داد.
دکتر اسفندیاری یگانگی.
احتراماً پیشنهاد میشود که در سطر اول مادۀ ۵ لایحه ملی شدن آب پس از (در رودخانه‌هائی که) اضافه شود (مجموع).
مهندس عباس اخوان.
رئیس – مادۀ ششم قرائت میشود.
مادۀ ۶ – از تاریخ اعلام اجرای ملی شدن آب در هر ناحیه و منطقه وزارت آب و برق مکلف است که طبق مادۀ ۷ با تعیین هیئتهای سه نفری پروانه مصرف مفید با قید حجم آب قابل تحویل برای امور کشاورزی یا صنعتی یا مصارف شهری و سایر مصارف مذکور در این قانون برای دارندگان حقابه و مصرف کنندگان صادر کند حقابه مندرج در اسناد مالکیت و دفاتر جزء جمع و احکام قضائی م مدارک قانونی دیگر قبل از اعلام ملی شدن از رودخانه‌ها و چشمه‌سارها و انهار عمومی و سیلابها و امثال آنها از تاریخ صدور پروانه مصرف ملغی می‌گردد.
- تبصره – اجرای مواد ۵ و ۶ این قانون در مورد تبدیل حقابه مصرف مفید و صدور پروانه مصرف ایجاد حق برای تغییر مال‌الاجاره یا قیمت املاکی که در اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی واگذار شده یا خواهدشد نخواهدکرد.
رئیس – در مادۀ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود: در مادۀ ۶ لایحه ملی شدن آبها و در ذکر جمله کلمه شهری حقوق و مقررات شهرداریها مورد توجه قرار بگیرد.
و کلمه امثال آنها در خط آخر زاید و حذف شود.
سیلابها قابل احتساب و تقسیم نیست لذا این کلمه جز وسیله زحمت نیست و حذف شود.
تبصرۀ مادۀ ۶ باید کلیت داده شود.
روحانی.
با احترام پیشنهاد میشود تبصره مادۀ ۶ حذف شود.
با احترام: محسن پزشکپور – دکتر فضل‌الله صدر – دکتر فریور.
پیشنهاد می‌نماید تبصره مادۀ ۶ بشرح زیر اصلاح شود. مفاد این تبصره در مورد اجاره فقط ناظر بقرارداد اجاره پنجساله اول است.
دکتر کیان.
محترماً: پیشنهاد می‌نماید که در آخر تبصره مادۀ ۶ جمله زیر اضافه شود:
مفاد این تبصره در موزد سایر مالکین و مستأجران لازم‌ارعایه می‌باشد.
با تقدیم احترام – مهندس اسدی سمیع.
با احترام پیشنهاد می‌کند تبصرۀ ۲ به مادۀ ۶ اضافه شود.
(چنانچه در اثر سوء تشخیص در مقدار مصرف و حجم آب استحصال پیش آید یا لطمه به اقتصاد کشاورزی ولو ناچیز باشد وارد شود مجریان امر مسئول بوده و وزارت آب و برق ملزم به تأدیه غرامت خواهد بود.
سرتیپ پور.
رئیس – مادۀ هفتم قرائت میشود.
مادۀ ۷- وزارت آب و برق موظف است بمنظور تعیین میزان مصرف مفید آب برای امور کشاورزی یا صنعتی یا مصارف شهری از منابع آب کسور برای اشخاص حقیقی یا حقوقی که در گذشته حقابه داشته‌اند و تبدیل آن به اجازه مصرف مفید هیئتهای سه نفری در هر ناحیه یا منطقه تعیین نماید. این هیئت‌ها طبق آئین‌نامه‌ای که از طرف وزارت آب و برق و وزارت کشاورزی تدوین میشود براساس اطلاعات لازم نسبت به مقدار آب موجود و میزان سطح کشت و محل مصرف و انشعاب و کیفیت مصرف آب و معمول محل و سایر عوامل رسیدگی خواهد کرد و پروانه مصرف طبق نظر این هیئت صادر خواهد شد معترض به رأی هیئت سه‌نفری اعتراض خود را به وزارت آب و برق تسلیم می‌کند تا در صورت موافقت وزارت آب و برق به هیئت پنج نفری ارجاع شود. رأی هیئت پنج‌نفری قطعی و لازم‌الاجرا است.
رئیس- در مادۀ ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود مادۀ ۷ بشرح زیر اصلاح گردد:
مادۀ ۷- وزارت آب وبرق موظف است بمنظور تعیین میزان مصرف مفید آب برای کشاورزی یا صنعت یا مصارف شهری از منابع آب کشور که در گذشته حقابه داشته‌اند و تبدیل آن به اجازه مصرف مفید کمیسیونهای طبق آئین‌نامه که براساس اطلاعات لازم نسبت بمقدار آب موجود و میزان سطح کشت و محل مصرف و انشعاب و کیفیت مصرف اب و معمول محل و سایر عوامل از طرف وزارت آب و برق و کشاورزی تدوین میشود رسیدگی نموده و طبق نظر این کمیسیون پروانه صادر خواهد شد و معترض به رأی کمیسیون سه‌نفری اعتراض خود را بوزارت آب و برق تسلیم می‌نماید تا به هیأت ۵ نفری ارجاع شود رأی هیئت ۵ نفری قطعی است.
با تقدیم و احترام – ابوذر.
با احترام پیشنهاد می‌گردد فرار دوم از مادۀ ۷ بشرح زیر تغییر نماید.
این هیئت‌ها طبق آئین‌نامه‌ای از طرف وزارت آب وبرق تنظیم و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید براساس اطلاعات لازم نسبت به مقدار آب موجود و میزان سطح کشت و محل تصرف و انشعاب و کیفیت مصرف آب و معمول محل و سایر عوامل رسیدگی خواهد کرد. پروانه تصرف طبق نظر آن هیئت صادر خواهد شد معترض برای هیئت سه نفری می‌تواند به هیئت پنج‌نفری مراجعه کند. رأی هیئت پنج نفری مراجعه کند. رأی هیئت پنج نفری قطعی و لازم الاجراست.
با احترام دکتر طالع – محسن پزشکپور – دکتر صدر – دکتر عاملی – دکتر فریور.
با احترام پیشنهاد می‌کند. در آخر مادۀ ۷ اضافه شود «به هر حال چنانچه نتیجه عمل و تشخیص مقدار مصرف مفید یا وظیفه صدور پروانه از نظر امور کشاورزی یا صنعتی یا مصرف شهری تالی فاسدی را سبب شود وزیر وقت و مجریان مسئول خواهد بود و مکلف به جبران زیان» خواهند بود.
سرتیپ‌پور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۷ بشرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۷- وزارت آب و برق موظف است هیئتهای سه‌نفری به‌منظور تعیین میزان مصرف مفید الی آخر (هیئتهای سه‌نفری از ابتدای سطر چهارم حذف شود)
با تقدیم احترامات شایسته – دکتر کیان.
پیشنهاد میشود تبصره مادۀ ۷ بشرح زیر اصلاح شود.
- تبصره – مدت مأموریت و وظائف و حدود اختیارات و ترتیب رسیدگی هیأتهای سه نفری و پنج نفری و نحوه اجرای تصمیمات آنها طبق آئین‌نامه‌ای که بعداً به تصویب کمیسیونهای آب و برق و کشاورزی مجلسین می‌رسد تعیین خواهد شد.
با تقدیم و احترام – ابوذر.
پیشنهاد می‌نماید در سطر نهم مادۀ هفت بعد از تسلیم می‌کند بشرح زیر اصلاح شود.
وزارت آب و برق موظف است به هیئت پنج نفری ارجاع نماید رأی هیئت پنج نفری لازم‌الاجراست.
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۷ سطر آخر جمله (در صورت موافقت وزارت آب و برق حذف شود).
مهندس افراسیاب کیا.
پیشنهاد میشود در مادۀ ۷ برای انتخاب هیئتهای سه‌نفری ترتیبی داده شود، مردم هر منطقه بنحوی از انحاء دخالت داشته باشند مثلاً از طرف انجمن ایالتی و ولایتی شورای کشاورزی و در قسمت شهرها از طرف انجمن شهر نماینده‌ای شرکت داشته باشد و جمله «موافقت وزارت آب و برق» هم در قسمت اخیر این مادۀ حذف شود.
روحانی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید قسمت آخر مادۀ ۷ جمله «تا در صورت موافقت وزارت آب و برق حذف شود». با تقدیم احترام – دکتر خیر اندیش
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی با احترام پیشنهاد می‌کند که آخر مادۀ ۷ اضافه شود که هیئت پنج‌نفری موظف است در مدت حداقل ۱۵ روز نظر خود را اعلام دارد.
داود امینی.
محترماً پیشنهاد میشود قسمت اخیر مادۀ ۷ از جمله تا در صورت موافقت بشرح زیر اصلاح گردد.
جمله تا درصورت موافقت وزارت آب و برق به هیئت پنج نفری ارجاع شود حذف و بجای آن جمله وزارت آب و برق مکلف است اعتراض را به هیئت پنج نفری ارجاع نماید الی‌آخر …نوشته شود.
با تجدید احترامات – منصور کلانتری
رئیس – مادۀ هشتم قرائت میشود.
مادۀ ۸- اعضاء هیئتهای سه‌نفری مرکب خواهند بود از دو نفر کارشناس به انتخاب وزارت آب و برق و یک نفر کارشناس به انتخاب وزارت کشاورزی و اعضاء هیئتهای پنج‌نفری عبارتند از دادستان استانی که منطقه آبریزی در آن قرار گرفته و مدیر عامل سازمان آب منطقه‌ای و درصورت نبودن سازمان آب منطقه‌ای نماینده وزارت آب و برق و مدیر کل یا رئیس کل اصلاحات ارضی استان یا فرمانداری کل و مدیر کل یا رئیس کل کشاورزی استان یا فرمانداری کل و یک نفر کارشناس به انتخاب وزیر آب و برق.
درصورتیکه منطقه آبریز شامل چند استان یا فرمانداری کل باشد انتخاب دادستان با وزیر دادگستری خواهد بود.
- تبصره- مدت مأموریت و نحوه رسیدگی هیئتهای سه‌نفری و پنج‌نفری و نحوه اجرای تصمیمات هیئتهای مذکور طبق آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به پیشنهاد وزارت آب و برق و وزارت کشاورزی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
رئیس- در مادۀ ۸ نظری نیست؟ آقای دکتر اسفندیار یگانگی بفرمائید.
دکتر اسفندیار یگانگی – راجع به هیئت سه‌نفری و پنج‌نفری چون تمام اعضای این هیئت از طرف دستگاههای دولت انتخاب میشود و هیچ نماینده ملت در این دستگاه عضویت ندارد (صحیح است) این است که بنده پیشنهاد دارم و شرحی از طرف خرده مالکین بروجرد رسیده بود که خواهش کرده‌بودند تقدیم مقام ریاست بکنم که اینک تقدیم می‌کنم.
رئیس – نظر دیگری در مادۀ ۸ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود:
پیشنهاد میشود مادۀ ۸ بشرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۸ – و اعضای هیئتهای پنح نفری عبارتند از دادستان استان منطقه آبریز و مدیر عامل سازمان آب منطقه‌ای در صورت فقدان سازمان آب منطقه‌ای نماینده وزارت آب و برق و مدیر کل کشاورزی استان مربوطه و دو نفر کارشناس مطلع و بی‌نظیر با انتخاب انجمن ایالتی و در غیاب انجمن مذکور با شورای استان به معرفی شورای کشاورزی استان مربوطه.
با تقدیم و احترام – ابوذر.
با احترام پیشنهاد میشود:
۱- قسمت صدور مادۀ ۸ بشرح زیر تغییر یابد: اعضاء هر یک از هیئتهای سه‌نفری کارشناس به‌انتخاب وزارتخانه‌های آب و برق – کشاورزی و اصلاحات ارضی.
۲- در سطر آخر مادۀ ۸ پس از کلمه دادستانی جمله زیر اضافه شود.
(یا مقامات دیگر مذکور در این مادۀ با وزیر مربوط می‌باشد)
۳- در سطر اول تبصره مادۀ ۸ پس از کلمه پنج‌نفری جمله زیر اضافه شود:
(مدت اعتراض به تصمیم هیئتهای سه‌نفری و نیز).
با احترام محسن پزشکپور – دکتر صدر.
محترماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۸ قانون آب و نحوه ملی شدن آن بشرح زیر اصلاح گردد:
مادۀ ۸ – اعضاء هیئت سه‌نفری مرکب خواهند بود از یک نفر کارشناس به‌انتخاب وزارت آب و برق و یکنفر کارشناس به انتخاب وزارت کشاورزی و یک نفر کارشناس به‌انتخاب وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی…الی‌آخر.
با تقدیم احترام – مهندس اسدی سمیع.
پیشنهاد میشود آئین‌نامه مقرر مادۀ ۷ و ۸ در لایحه ملی شدن آبها کمیسیونهای مربوط در مجلسین تصویب نماید.
روحانی.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۸ بدین شرح اصلاح شود.
اعضای هیئت سه نفری مرکب است از یک نفر کارشناس به‌انتخاب وزارت آب و برق و یک نفر کارشناس به‌انتخاب وزارت کشاورزی و یک نفر کشاورز بی‌نظیر محلی به انتخاب فرماندار شهرستان و اعضای هیئت پنج‌نفری مرکب‌است از دادستان شهرستان در صورت نبودن دادستان استان که منطقه آبریزی در آن قرار گرفته و مدیرعامل سازمان آب منطقه درصورت نبودن وزارت آب و برق و رئیس اصلاحات ارضی شهرستان درصورت نبودن رئیس اصلاحات ارضی استان یا فرمانداری کل رئیس کشاورزی شهرستان درصورت نبودن استان یا فرمانداری کل و یک نفر کشاورز مطلع بی‌نظیر به انتخاب فرماندار محل.
درصورتیکه منطقه آبریز شامل چند استان یا فرمانداری کل باشد ادارات از محلی آنها را انتخاب نمایند که اختلاف در آنجا ایجاد شده.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۸ بشرح زیر اصلاح شود.
«اعضای هیئتهای سه‌نفری مرکب خواهند بود از یک نفر کارشناس به‌انتخاب وزارت آب و برق، یک نفر کارشناس به انتخاب وزارت کشاورزی و یکنفر نماینده از گروه کشاورزان هر محل مصرف آب و اعضای هیئتهای پنج‌نفری عبارت خواهند بود از دادستان استان منطقه و مدیرعامل سازمان آب منطقه در صورت نبودن سازمان آب، یک نفر کارشناس به انتخاب وزیر آب و برق) و رئیس کل اصلاحات ارضی استان یا فرماندار کل و مدیرکل یا رئیس کل کشاورزی استان یا فرماندار کل و مدیرکل یا رئیس کل کشاورزی استان یا فرمانداری کل و یک نفر کارشناس از طرف منطقه».
دکتر اسفندیار یگانگی.
محترماً پیشنهاد میشود.
مادۀ ۸- اعضای هیئت سه نفری مرکب خواهند بود از دو نفر کارشناس به انتخاب وزارت آب و برق و کشاورزی و یک نفر کارشناس به انتخاب استفاده کنندگان از منابع آب (اعم از رودخانه‌ها و چاههایی که در آن منطقه قرار گرفته باشند و اعضای هیئت پنج نفری مرکب خواهند بود از مدیر عامل سازمان آب منطقه‌ای نماینده وزارت آب و برق، مدیر کل یا رئیس کل اصلاحات ارضی استان یا فرمانداری کل یا فرمانداری مستقل، مدیر کل یا رئیس کل کشاورزی استان یا فرمانداری کل یا فرمانداری مستقل دادستان استان و یک نفر کارشناس به انتخاب استفاده کنندگان از منابع آب آن منطقه. در صورتی که آبریز شامل چند استان یا فرمانداری کل یا فرمانداری مستقل باشد انتخاب دادستان با وزیر دادگستری خواهد بود.
با تجدید احترامات- منصور کلانتری.
در مادۀ ۸ با کمال احترام پیشنهاد میشود یک نفر نماینده کشاورز به هیئت پنج نفری علاوه شود.
محمد اسدی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید: در آخر مادۀ ۸ بعبارت (انتخاب دادستان) اضافه شود (و رؤسای کل کشاورزی و اصلاحات ارضی استان یا فرمانداری کل) با وزرای مربوط خواهد بود.
مهندس عترت.
رئیس – مادۀ نهم قرائت میشود.
مادۀ ۹ - از تاریخ تصویب این قانون صدور پروانه مصرف مفید آب منحصراً با وزارت آب و برق خواهد بود صدور و تصدیق اسناد و مدارکی که حاکی از مالکیت آب و ایجاد حق مصرف باشد وسیله مراجع دیگر مجاز نخواهد بود.
رئیس – در مادۀ ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود مادۀ ۹ از لایحه ملی شدن آبها حذف شود.
روحانی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید: تبصره زیر به مادۀ ۹ قانون آب و نحوه ملی شدن آن اضافه بشود:
- تبصره – وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی کماکان نسبت به تنظیم اسناد مربوط اقدام ولی در هر سند طبق مفاد و مقررات قانون آب و نحوه ملی شدن آن در موقع خود به پروانه مصرف مفید تبدیل میشود بدون اینکه از این بابت عنوان ادعائی قبول باشد.
با تقدیم و احترام – مهندس اسدی سمیع.
پیشنهاد می‌نماید در آخر مادۀ ۹ بشرح زیر افزوده شود:
پروانه مصرف جزئاً یا کلاً درصورت فروش یا اجاره زمین مورد استفاده آب قابل انتقال می‌باشد.
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
با احترام پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۹ بشرح زیر تغییر یابد:
از تاریخ تصویب این قانون صدور پروانه مصرف مفید آب منحصراً با وزارت آب و برق خواهد بود، صدور و تصدیق اسناد و مدارکی که حاکی از مالکیت آبهای مندرج در مادۀ یک این قانون می‌باشد ممنوع است.
با احترام محسن پزشکپور – دکتر فضل‌الله صدر – دکتر فریور.
رئیس- مادۀ ده قرائت میشود.
مادۀ ۱۰ – استفاده از منابع آب مذکور در مادۀ ۱ یا هر منبع طبیعی دیگری موکول به تحصیل پروانه مصرف است.
رئیس – آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنده باز هم قبلاً چند سوال از آقای وزیر آب در این مورد دارم، امیدوارم توضیح ایشان ما را روشن کند که مجبور به تقدیم پیشنهاد نشویم، اینجا نوشته شده است «استفاده از منابع آب مذکور در مادۀ یک یا هر منبع طبیعی دیگری موکول به تحصیل پروانه مصرف است» این کاملاً صحیح ولی بعد از تصویب این قانون بنده نمیدانم استفاده از منابع آب چه صورتی پیدا می‌کند، یکی قنات دارد یکی از رودخانه استفاده می‌کند اینها در ظرف مدت کوتاهی هم مقدور نیست به تمام مصرف‌کنندگان پروانه آب داده بشود آیا اینها بعد از تصویب این قانون حق استفاده از این منابع طبیعی را دارند؟ یا اگر استفاده کنند مجرم هستند در نظر گرفته‌اند تا مدتی مهلت بدهند، مردم صبر کنند فرصت داشته باشند دستگاه شما فرصت داشته باشد بتواند اجازه بدهد مردم تکلیفشان روشن بشود، اول بهار است مردم دارند کشت می‌کنند، این یک مطلب، مطلب دیگر بنده راجع به حوزه انتخابیه خودم صحبت می‌کنم این زارعین که از این رودخانه‌ها استفاده کشاورزی می‌کنند وضعشان چه صورتی پیدا می‌کند؟ اینها هم مجبور به گرفتن پروانه هستند؟ مجبور بپرداخت پول هستند؟ یک زارع که تا دیروز از یک آبی استفاده می‌کرد و زندگی خودش را اداره می‌کرد، این محل اعاشه‌اش هست آیا باید اینها را از هرگونه پرداختی معاف کنند؟ من می‌خواهم خواهش کنم جناب آقای رئیس موافقت جناب آقای وزیر توضیح بدهند این لایحه بسیار حساس است و با زندگی مردم سر و کار دارد، لایحه در شور اول است هر چقدر توضیح بیشتر داده شود، بنظر بنده لایحه بیشتر حلاجی خواهد شد.
رئیس- آقای مهندس روحانی بفرمائید.
مهندس روحانی (وزیر آب و برق) – عرض کنم بنده با توجه به اینکه آقای رئیس این لایحه را به ۸ کمیسیون ارجاع فرمودند و قاعدتاً هشت ضرب در ۱۸ نفر ۱۴۴ نفر مسلماً در کمیسیونها شرکت داشته‌اند خوشحالم پانصد تا ششصد پیشنهاد هم می‌رسد و باز هم مطالعه می‌کنیم، راجع به مادۀ ۱۰ که جناب آقای دکتر الموتی پرسیدند با اینکه لایحه خیلی مهم است و آقایان خیلی علاقه دارند بنده تعجب می‌کنم که این لایحه را کاملاً قرائت نفرموده‌اند، ملاحضه بفرمائید در مادۀ ۶۱ نوشته شده است «ملی شدن آب و موارد و مقررات مربوط به آن تدریجاً در حوزه آبریز رودخانه‌ها و منبع آبریز زمینی منطقه به منطقه و ناحیه به ناحیه با توجه به امکانات مالی و فنی و برنامه‌های عمرانی آگهی و اجرا خواهد شد» بنده در کمیسیون عرض کردم که منوط به‌این است که چقدر از پول برنامه عمرانی در اختیار کار آب قرار بگیرد برای آبادانی مملکت این برنامه ممکن است ده سال تا ۳۰سال طول بکشد و ما کالائی را که مهار نکردیم و در اختیار نداریم و نمی‌توانیم در هر لحظه در اختیار بگیریم ملی کردن یک چیز و حتی امکان پذیر نیست، بنابراین ملی کردن در آن ناحیه عملی میشود که سد ساخته باشیم و شبکه آبیاری داشته‌باشیم، وسایل داشته‌باشیم که بتوانیم آبهای وحشی را مهار کنیم و در اختیار روستاها بگذاریم با توضیحی که عرض کردم برای جناب آقای دکتر الموتی دوست عزیز کاملاً روشن میشود که بتدریج حل خواهد شد اما راجع به پرداخت، منظور از ملی شدن آب این نیست که یک چیزی مجاناً علاوه بر آن چیزهایی که در اختیار بوده در اختیار باشد، این نیست منظور این است که این کالا را برای توسعه اقتصادی به‌قیمت تمام شده که منفعتی درش نباشد و ضرری هم درش نباشد در اختیار اقتصاد ایران بگذاریم، اگر ما سد می‌سازیم قیمتش چهارصد میلیون تومان است. شبکه آبیاری هم ۶۰۰ میلیون تومان رویهم هزار میلیون تومان، این پول را ملت ایران از مالیات درآمد خودش که در اختیار دارد در یک منطقه محدودی برای مصرف‌کنندگان معدودی در اختیار می‌گذارد ولی معنی‌اش این نیست که تا روزی که خدا خدائی می‌کند و تا روز قیامت میلیونها تومان جریمه بپردازد، مخارج مدیریت و نگهداری و سایر مطالب مربوط به آب را ملاحظه بفرمائید آنجاهائی که کار انجام نمی‌شود خود به خود پولی وصول نمی‌شود یعنی بها عبارتست‌از مصارف آبیاری و هزینه میرابی و احتمالاً بستن سردهنه و همان چیزهائی که امروز طبق قانون آبیاری الان از استفاده کنندگان آب گرفته میشود و هیئت مالکین نظارت می‌کنند بر مخارجش که این پول معادل است بر هزینه‌اش ولی اگر بجای این تأسیسات ناقص آبیاری که فعلاً داریم شبکه‌ای ساخته میشود هزینه ساختمانش و هزینه نگاهداری آن و مدیریت و توزیع بصورت عادلانه این هزینه‌ها را مسلماً مردم باید بپردازند و در مقابل از آب هم استفاده کنند تولید بوجود میاورند و بخشی از تولیدشان را در اختیار سازمان آب بگذارند برای‌اینکه بتوانند همین کار را برای همیشه ادامه دهند و بتوانند این خدمت را عملی بکنند.
رئیس – نظر دیگری در مادۀ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود مادۀ ۱۰ از لایحه ملی شدن آبها حذف شود.
روحانی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید: یا هر منبع طبیعی دیگری حذف شود.
دکتر مهذب.
رئیس- مادۀ ۱۱ قرائت میشود.
مادۀ ۱۱- وزارت آب و برق یا سازمانها و شرکتهای تابع پس از کسب اطلاعات و رسیدگی بدرخواست و اخذ تعهد لازم پروانه مصرف آب را با رعایت حق تقدم بر اساس آئین‌نامه‌ای که پیشنهاد وزارت آب و برق و کشاورزی تدوین و هیئت وزیران تصویب می‌نمایند صادر می‌کند.
رئیس – در مادۀ ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم مادۀ ۱۱ بعد از کلمه بدرخواست عبارت مربوط به مصرف آب و صدور پروانه اضافه شود.
مهندس زرآور.
پیشنهاد می‌نماید که مادۀ ۱۱ بشرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۱۱ – وزارت آب و برق یا سازمانها و شرکتهای تابع پس از کسب اطلاعات و رسیدگی بدرخواست و اخذ تعهد لازم پروانه مصرف آب را با رعایت حق تقدم براساس آئین‌نامه‌ای که پیشنهاد وزارت آب و برق و کشاورزی مجلسین تصویب می‌نماید صادر می‌کند.
با تقدیم احترام – داود امینی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به مادۀ ۱۱ قانون ملی شدن آبها اضافه شود:
- تبصره – درخواست شرکتهای تعاونی و شرکتهای سهامی زراعی و همچنین زارعین خورده مالک به تمام درخواستهائی که تاریخ اول بهمن ماه ۱۳۴۶ به وزارت آب و برق تسلیم شده است می‌باشد.
با تقدیم احترام- مجید محسنی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به مادۀ ۱۱ قانون ملی شدن آبها اضافه شود.
- تبصره- هر کس که بنام خود یا همسر و فرزندانش درخواست صدور پروانه حفر چاه نمود یا چاهی دائر دارد حق تقدیم ندارد و تقاضای زارعین خورده مالک آن منطقه مقدم است.
با تقدیم احترام – مجید محسنی مهر.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۱۱ عبارت … «یا سازمانهای و شرکتهای تابع پس از کسب اطلاعات رسیدگی بدرخواست وا خذ تعهد لازم» … حذف شود.
با تقدیم احترام دکتر عاملی - پزشکپور.
رئیس - مادۀ ۱۲ قرائت میشود.
مادۀ ۱۲ - آئین‌نامه مربوط به درخواست مصرف آب و صدور پروانه استفاده از آبهای سطحی و زیرزمینی باشد حاوی کلیه مقررات و شروط و تعهدات لازم باشد و ضمناً در پروانه مصرف آب تاریخ شروع و اتمام تأسیسات آبیاری اختصاصی و تاریخ استفاده از آن قید گردد.
رئیس- در مادۀ ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نیست)؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید:
مادۀ ۱۲ لایحه قانون آب و نحوه ملی شدن آن حذف شود.
محسن پزشکپور- دکتر طالع – دکتر فضل‌الله صدر – دکتر عاملی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم مادۀ ۱۲ بجای عبارت آبهای سطحی و زیرزمینی کلمه منابع آب قید گردد.
مهندس زرآور.
رئیس - مادۀ ۱۳ قرائت میشود.
مادۀ ۱۳- هیچکس حق ندارد آبی را که اجازه مصرف آن را دارد به مصرفی به جز آنچه که در پروانه قید شده است برساند و نیز حق انتقال پروانه صادر را به دیگری نخواهد داشت مگر با اجازه مأموران مربوط وزارت آب و برق.
رئیس- در مادۀ ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
مادۀ ۱۳- هیچکس حق ندارد آبی را که اجازه مصرف آن را دارد به مصرفی غیر از مزرعه و زراعت مربوط به خودش برساند و نیز حق انتقال پروانه را به دیگری نخواهد داشت مگر با اجازه مأموران مربوط وزارت آب و برق.
با تقدیم و احترام – ارسنجانی.
- مادۀ ۱۳
- پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۱۳ حذف شود.
با تقدیم و احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که تبصره زیر به مادۀ ۱۳ لایحه ملی شدن آب اضافه شود:
- تبصره – درصورتیکه پروانه مصرف برای کشاورزی باشد و زمین مورد استفاده از آب به دیگری اجاره داده شود وزارت آب و برق موظف است که پروانه مصرف را بنام مستأجر تا پایان مدت اجاره صادر نماید.
مهندس عباس اخوان.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۱۳ در سطر آخر جمله انتقال پروانه حذف شود.
مهندی کیا.
رئیس – مادۀ چهاردهم قرائت میشود.
مادۀ ۱۴ – پروانه مصرف آب مختص به زمینی است که برای آن صادر شده است مگر آنکه تصمیم دیگری وسیله دولت در منطقه اتخاذ و یا به هر علتی مسلم شود که مصرف مفید و اقتصادی مورد نظر در آن زمین عملی نیست در این صورت وزارت آب و برق پس از تشخیص مصرف غیر مفید و گذشتن سه سال از تاریخ اخطار موضوع به مصرف کننده در صورتیکه مصرف کننده به دستورات فنی وزارت آب و برق عمل نکند پروانه صادر را لغو خواهد کرد.
- تبصره – در صورت اعتراض به تصمیم وزارت آب و برق مرجع رسیدگی هیئت سه نفری مندرج در مادۀ ۷ این قانون است.
رئیس - در مادۀ ۱۴ نظری نیست؟ آقای دکتر عاملی بفرمائید.
دکتر عاملی – جناب آقای رئیس همکاران ارجمند در مورد مادۀ ۱۴ برای وزارت آب و برق این حق منظور شده است می‌تواند در صورتیکه مصرف آب را که مختص زمین تشخیص داده شده است قبلاً غیر اقتصادی و غیر مفید تشخیص بدهد آن اجازه مصرف را لغو بکند و ترتیب دیگری برای بهره‌برداری از آب در نظر بگیرد در این مورد البته ایرادی نیست در صورتیکه چگونگی تشخیص مصرف مفید معلوم بشود تا جائی که در این لایحه بررسی شده است برای تشخیص مصرف مفید ضابطه‌ای تعیین شده است یعنی مفام تشخیص دهنده وزارت آب و برق برحسب اطلاعاتی که وزارت کشاورزی به او خواهدداد معین شده و این البته کافی نیست با توجه به این نکته که آب یکی از مهمترین وسایل است که چرخ اقتصادی مملکت را به گردش درمی‌آورد بخصوص چرخ اقتصادی روستائی را بنابراین می‌بایست تشخیص مصرف مفید بوسیله تمام مقاماتی باشد که در این امر سهیم هستند و همانطور که توجه دارد وزارت تولیدات کشاورزی وزارتخانه‌ای است که بموجب قانون مسئول اجرای اقتصاد کشاورزی است (مهندس ارفع – این وظیفه در حقیقت در صلاحیت وزارت کشاورزی است) از جهات نکات فنی صحیح ولی از جهت تطبیق آن و تشخیص اینکه چه محصولی دارای ارزش کشاورزی است و در اقتصاد کشاورزی ما می‌تواند سهم داشته‌باشد این تشخیص است که در صلاحین نه وزارت آب و برق هست و نه در صلاحیت وزارت کشاورزی (مهندی ارفع – طبق قانونی که تصویب فرمودید تعیین خط مشی کشاورزی مملکت بعهده وزارت کشاورزی است و مرجع صلاحیتداری است) صحیح است ولی طبق قانون وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرف وزارتخانه‌ای که تضمین می‌کند که کاشت و برداشت دارای ارزش اقتصادی است وزارت تولیدات کشاورزی است بنابراین با توجه به این نکته ما پیشنهادی را در نظر گرفتیم که تشخیص مصرف مفید بوسیله وزارت تولیدات کشاورزی، وزارت کشاورزی، وزارت آب و برق و اصلاحات ارضی که از جهت اجرائی با این مسأله در تماس است در نظر گرفته بشود و بعد از اینکه بوسیله چنین مرجعی تشخیص مفید معین شد وزارت آب و برق مجری این تشخیص باشد و این پیشنهاد تقدیم شده است.
رئیس - نظر دیگری در مادۀ ۱۴ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
با احترام پیشنهاد می‌کند در آخر تبصره مربوط به مادۀ ۱۴ اضافه شود «که با توجه به مفاد مادۀ ۷ این قانون اظهار نظر کرده و رأی خواهد داد».
سرتیپ پور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۱۴ بشرح زیر اصلاح شود. در سطر چهارم بعد از کلمه غیر مفید وزارت آب و برق نحوه مصرف مفید آب و مدتیکه مصرف‌کنندگان مکلف به فراهم نمودن موجبات مصرف مفید است به مصرف کننده اخطار می‌نماید در صورتیکه مصرف‌کننده یک سال پس از مهلت تعیین شده بوسیله وزارت آب و برق به دستورهای فنی وزارت آب و برق عمل نکند پروانه صادر را لغو خواهد کرد.
دکتر کیان.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۱۴ بشرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۱۴ – پروانه مصرف آب مختص زمینی است که برای آن صادر شده است مگر آنکه تصمیم دیگری بوسیله دولت در منطقه اتخاذ شود و یا مسلم گردد که مصرف مفید و اقتصادی نیست در این صورت وزارت آب و برق مراتب را با ذکر دلائل و ارائه دستورها به مصرف کننده اعلام می‌دارد. هرگاه ظرف مدت سه‌سال از تاریخ اخطار مزبور مصرف‌کننده به دستورهای وزارت آب و برق عمل ننماید پروانه مصرف آب را لغو خواهند کرد.
پزشکپور – دکتر فریور – دکتر طالع.
رئیس – مادۀ ۱۵ قرائت میشود.
مادۀ ۱۵ – دارندگان پروانه مصرف ملزم می‌باشند که از اتلاف و مصرف غیرمفید آب اجتناب ورزیده و مجاری مورد استفاده خود را بنحوی که این منظور را تأمین کند احداث و نگهداری نمایند.
رئیس – در مادۀ ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
- پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۱۵ به این شرح اصلاح شود وزارت آب و برق مکلف است یک سال قبل از اعلام ملی شدن آب در هر منطقه تمام نهرهای اصلی دهات و مزارع را تا اول هر ده با بتون ساخته و هزینه مصرف شده را به اقساط ۱۵ساله از صاحبان نهر و حقایه به‌نسبت سهم مالکیت اخذ نماید و حفظ و نگاهداری آنها با صاحبان نهر و حقابه می‌باشد در نقاطی که حقابه ندارند ولی خشکی زمین و منطقه آنها را مجبور بخرید آب می‌نماید به‌همان شرایط بالا نهرسازی نماید.
با تقدیم احترام- ارسنجانی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که در سطر دوم مادۀ ۱۵ لایحه ملی آن آب پس از کلمه مجاری اختصاصی اضافه شود.
مهندس عباس اخوان.
رئیس- مادۀ ۱۶ قرائت میشود.
مادۀ ۱۶- مصرف مفید مصرفی است که تحت شرایط زمان و مکان (با توجه به احتیاجات مصرف‌کننده و احتیاجات عمومی و امکانات) طبق مواد ۶ و ۷ این قانون تعیین خواهدشد.
مصرف مفید با تغییر روشهای عامی و فنی قابل تجدید نظر است.
رئیس – در مادۀ ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۱۶ بشرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۱۶ – مصرف مفید مصرفی است که تحت شرایط زمان و مکان (با توجه به احتیاجات مصرف‌کننده و احتیاجات عمومی و امکانات) طبق مقررات این قانون تعیین خواهدشد.
با تقدیم احترام: پزشکپور – دکتر عاملی – دکتر فضل‌الله صدر.
رئیس – مادۀ ۱۷ قرائت میشود.
مادۀ ۱۷ – وزارت آب و برق مکلف است با توجه به اطلاعیه وزارت کشاورزی در مورد مصرف آب هر یک از محصولات کشاورزی در اختیار او قرار می‌دهد تدریجاً میزان اجازه مصرف آب را در هر ناحیه با توجه به نوع محصول، نوع خاک، کیفیت اقلیمی تعیین و اعلام دارد.
رئیس – در مادۀ ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
- پیشنهاد می‌گردد در مادۀ ۱۷ بشرح زیر اصلاح گردد: وزارت آب و برق مکمل است با توجه به نظر هیئت تشخیص مصرف مفید میزان اجاره مصرف آب را در هر ناحیه تعیین و اعلام دارد.
با احترام: پزشکپور – دکتر عاملی – دکتر طالع – دکتر فریور.
رئیس – مادۀ ۱۸ قرائت میشود.
مادۀ ۱۸ – وزارت آب و بر ق با توجه به تاریخ تسلیم درخواست در هر منطقه پس از رسیدگی‌های لازم برای آبها مشروح در زیر پروانه صادر می‌کند.
۱- آبهائی که بدون استفاده مادۀ باشد.
۲- آبهائی که بر اثر احداث تأسیسات آبیاری و سد سازی و زهکشی بوسیله سرمایه‌گذاری عمومی بدست آمده و میاید.
۳- آبهای زائد از مصرفی که به دریاچه‌ها و انهار می‌ریزند.
۴- آبهای حاصل از فاضل‌آبها.
۵- آبهای زائد از سهمیه شهری.
۶- آبهائی که از تاریخ صدور پروانه تا سه سال بدون استفاده مانده یا دارنده پروانه یا جانشین او آن را به مصرف مفید نرسانده باشد.
۷- آبهائی که پروانه استفاده از آن به علل قانونی لغو شده باشد.
۸- آبهائی که بر اثر زلزله سایر عوامل طبیعی در منطقه‌ای ظاهر میشود.
رئیس – در مادۀ نظری نیست؟ (اظهار نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
- پیشنهاد میشود در مادۀ ۱۸ لایحه ملی شدن آبها برای واگذاری و یا صدور پروانه جدید ترتیبی داده شود که از لحاظ سابقه و درآمد مصالح مردم و خزانه مملکت مراعات گردد.
روحانی.
رئیس – مادۀ ۱۹ قرائت میشود.
مادۀ ۱۹- وزارت آب و برق موظف است بمنظور تأمین آب مورد نیاز کشور از طریق زیر اقدام مقتضی بعمل آورد:
الف - مهار کردن سیلابها و ذخیره نمودن آب رودخانه‌ها در مخازن سطحی و زیرزمینی.
ب- تنظیم و توزیع آب با ایجاد شبکه‌های آبیاری.
پ- استخراج و استفاده مفید از آبهای زیرزمینی و معدنی.
ت- شیرین کردن آب شور در مناطق لازم.
ث- جلوگیری از شور شدن آبهای شیرین.
ج- بارور کردن ابرها.
چ- نظارت بر کیفیت و کمیت مصارف آب و بررسی کلیه منابع آبهای کشور.
ح- ایجاد تأسیسات آبیاری و تأسیس شرکتها و سازمانهای آبیاری و هیئتهای اجرائی و کمیته‌های حفاظت آب در نواحی و مناطق مختلف.
خ- نظارت بر آبها بطور مستقیم یا غیر مستقیم و جیره‌بندی آب در سالهای خشکسالی.
د- انجام سایر اموری که موجب حسن اجرای این قانون باشد.
رئیس- در مادۀ ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
- مادۀ ۱۹ بند پ
- پیشنهاد می‌نماید بند پ از مادۀ ۱۹ بشرح زیر اصلاح شود:
پ – استخراج و استفاده مفید از آبهای زیرزمینی و معدنی بررسی علمی و تهیه وسایل فنی در مراکز کشاورزی منطقه ساحل بحر خزر و خلیج‌فارس و نقاطی که ماسه دریائی مانع از بهره‌برداری منابع عظیم آبهای زیرزمینی می‌باشد چاره‌جوئی برای کنترل آبهای تحت فشار مطالعه آبرفتهای هر منطقه تا عمق اقلاً ۳۰۰ متر در کلیه مناطق آبرفتی کشور برای تعیین ضرائب قابلیت نفوذ.
دکتر اسفندیار یگانگی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که در پایان بند الف مادۀ ۱۹ لایحه ملی شدن آب اضافه شود:
- و کمک در ایجاد مرزکشی و تپه‌بندی در مناطقی که از سیلابهای دشت‌ها استفاده میشود.
مهندس عباس اخوان.
رئیس – مادۀ ۲۰ قرائت میشود.
مادۀ ۲۰ – گزارش کارکنان وزارت آب و برق و مؤسسات تابع و کارکنان وزارت کشاورزی و وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی (بنا به معرفی وزیر کشاورزی و وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی) که بموجب ابلاغ مخصوصی وزیر آب و برق برای اجرای وظایف مندرج در این قانون انتخاب و به دادسرا معرفی شده‌باشند. ملاک تعقیب متخلفین بوده و در حکم گزارش ضابطین دادگستری خواهد بود و تعقیب متخلفین طبق بند ب از مادۀ ۵۹ قانون آئین دادرسی کیفری بعمل خواهدآمد.
رئیس – در مادۀ ۲۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
با احترام پیشنهاد می‌کند در مادۀ ۲۰ بعد از کلمات (معرفی شده باشند) اضافه شود و (دادسراها صلاحیت آن را تأکید کرده باشند).
سرتیپ‌پور.
رئیس – مادۀ ۲۱ قرائت میشود.
مادۀ ۲۱- وزارت آب و برق می‌تواند در نواحی و مناطقی که لازم بداند برای استقرار نظم و اجرای این قانون سازمان پلیس مسلح آب ایجاد کند وظایف پلیس مسلح آب که در اجرای این قانون دارای اختیارات ضابطین دادگستری می‌باشد طبق‌آئین‌نامه‌ای که پیشنهاد وزارت آب و برق به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید تعیین می‌گردد.
رئیس – در مادۀ ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر دوم مادۀ ۲۱ پس از جمله سازمان پلیس مسلح اضافه شود:
- از جوانان دیپلمه که دوره سپاهی دانش را طی کرده‌باشند الی آخر اضافه شود.
با احترام ثامنی.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۲۱ بشرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۲۱- وزارت آب و برق موظف است گروه آموزشی سیار برای آشنایی به وظایف صاحبان پروانه مصرف آب به کلیه مناطق کشور اعزام دارد.
دکتر اسفندیار یگانگی.
رئیس – مادۀ ۲۲ قرائت میشود.
مادۀ ۲۲ – وزارت آب و برق می‌تواند سازمانها و شرکتهای آب منطقه‌ای را که بصورت شرکتهای بازرگانی رأساً یا با مشارکت سازمانهای دیگر دولتی یا شرکتهائی که با سرمایه دولت تشکیل شده‌اند ایجاد نماید. اساسنامه این شرکتها پیشنهاد وزارت آب و برق به تصویب کمیسیونهای آب و برق و دارائی و استخدام مجلسین خواهد رسید و شرکتهای مذکور از پرداخت حقاالثبت و تمبر معاف خواهندبود.
مقررات مزبور در مورد تغییر وضع سازمانهای تابع وزارت آب و برق به شرکتهای بازرگانی قابل اجراء است.
- تبصره – وزارت آب و برق برای اجرای این وظائف و همچنین تعیین حوزه‌های آبریز مناطق و نواحی و تشریح تعارف و اصلاحات عناوین مذکور در این قانون آئیننامههای لازم را تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجراء می‌گذارد.
رئیس – در مادۀ ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید در تبصره مادۀ ۲۲ بجای عبارت و پس از تصویب هیئت وزیران (و پس از کمیسیونهای آب و برق مجلسین) نوشته شود.
با تقدیم احترام – ابوذر.
پیشنهاد می‌گردد جمله زیر از قسمت اخیر مادۀ ۲۲ حذف گردد.
- «مقررات مزبور در مورد تغییر وضع سازمانهای تابع وزارت آب و برق به شرکتهای بازرگانی قابل اجراء است …»
با احترام – پزشکپور – دکتر فریور.
رئیس – مادۀ ۲۳ قرائت میشود.
مادۀ ۲۳- استفاده از منابع آبهای زیرزمینی از طریق حفر هر نوع چاه و قنات در هر نقطه از کشور با اجازه و موافقت وزارت آب و برق باید انجام شود و وزارت مذکور با توجه به خصوصیات هیدروژئولوژی منطقه و مقررات پیش‌بینی شده در این قانون نسبت به صدور پروانه حفر اقدام می‌نماید.
- تبصرۀ ۱- برای استفاده از چاه و سایر تأسیسات مجاز استخراج آبهای زیرزمینی که قبل از تاریخ تصویب این قانون ایجاد شده است تحصیل پروانه مصرف طبق این قانون الزامی است ترتیب انتشار آگهی برای اطلاع عموم و صدور پروانه و مرجع صدور پروانه و سایر شروط و تعهدات طبق مقررات مصوب وزارت آب و برق که با رعایت مادۀ ۱۷ تعیین میشود خواهد بود.
- تبصرۀ ۲- چاهائی که با توجه به تصویبنامه جایگزین قانون مصوب (۱۴ /۷ /۴۲) و قانون حفظ و حراست آبهای زیرزمینی طبق تشخیص وزارت آب و برق غیر مجاز و بدون پروانه حفر شده است بدون پرداخت هیچگونه خسارت و تشریفات قانونی با حضور نماینده دادستان محل از طرف وزارت آب و برق ضبط و عند الاقتضاء مسدود یا پر خواهد شد.
رئیس – در مادۀ ۲۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت میشود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۲۳ لایحه ملی شدن آب عبارت بصورتی اصلاح شود که استفاده از چاه منازل و باغات شخصی محدودیت نداشته باشد و در سایر موارد هم در نقاطی این مقررات قابل اجرا باشد که مقررات ملی شدن آبها اعلام میشود و امکانات فراهم باشد.
روحانی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید جمله زیر بعد از حفر هر نوع چاه اضافه شود «باستثناء چاه برای مصرف داخل خانواده‌ها».
دکتر مهذب.
پیشنهاد می‌نماید در سطر سوم تبصره یک مادۀ ۲۳ بعد از الزامی است اضافه شود: «ولی پروانه مصرف نبایستی بهیچوجه کمتر از آبی که مورد نیاز اشجاری که در اثر آبیاری قبلی از این نوع چاهها بوجود آمده است باشد مگر آنکه وزارت آب و برق تعهد تأمین آب مورد احتیاج را از محل دیگری بنماید».
با تقدیم احترامات دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد می‌نماید در آخر مادۀ ۲۳ عبارت زیر اضافه شود «و مسؤل پرداخت هزینه حفر و آزمایش چاه به متقاضی که عیناً طبق مشخصات پروانه چاه را حفر کرده‌اند ولی بعلت اشتباه تشخیص خصوصیات هیدروئولوژی به نتیجه نرسیده است می‌باشد».
دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد میشود تبصرۀ ۲ از مادۀ ۲۳ بشرح زیر اصلاح گردد:
- تبصرۀ ۲- چاههائی که به موجب تصویبنامه جایگزین قانون مصوب ۱۴ /۷ /۴۲ و قانون حفظ و حراست آبهای زیرزمینی طبق تشخیص وزارت آب و برق غیر مجاز و بدون پروانه حفر شده است.
درصورتیکه وزارت آب وبرق استفاده از چاه مزبور را مصرف مفید تشخیص دهد پروانه مصرف مفید بنام مصرف‌کننده صادر نماید درصورتیکه مصرف مفید تشخیص نشد پس از اخطار کتبی وزارت آب و برق مالک چاه موظف است در مدت شش‌ماه تأسیسات چاه از قبیل لوله جدار و موتور و تلمبه جمع آوری نماید در غیر اینصورت بدون پرداخت هیچگونه خسارت و تشریفات قانونی با حضور نمابنده دادستان محل از طرف وزارت آب و برق ضبط و عندالاقضا مسدود خواهد شد.
با تقدیم احترام – ابوذر.
پیشنهاد می‌نماید در سطر چهار تبصرۀ ۲ بعد از «دادستان محل» بشرح زیر اصلاح شود:
«پس از آنکه لوازم منصوبه در چاه تحویل مالک شد از طرف وزارت آب وبرق بخرج مالک پر شود».
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد می‌نماید: قسمت اخیر تبصرۀ ۲ مادۀ ۲۳ بشرح زیر تغییر یابد:
بدون پرداخت هیچگونه خسارت باحضور نماینده دادستان محل مسدود و عندالاقتضا پر خواهد شد.
با احترامات محسن پزشکپور – دکتر طالع – دکتر فصل الله صدر – دکتر عاملی.
در مادۀ ۲۳ بعد از کلمه استفاده اضافه شود: «کشاورزی و صنعتی».
آموزگار.
در تبصره ۲ کلمه «ضبط» حذف شود.
آموزگار.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل به مادۀ ۲۳ اضافه شود:
- تبصرۀ ۳– وزارت آب و برق مکلف است ظرف مدت یکماه جواب متقاضی را داده و تکلیف قطعی آنرا معین نماید.
با تقدیم احترام دکتر خیراندیش - محدث‌زاده.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که تبصرۀ زیر به مادۀ ۲۳ لایحه ملی شدن آب اضافه شود:
- تبصرۀ ۳– کسانی که پس از تصویب این قانون بدون پروانه اقدام به حفر چاه یا قنات نمایند علاوه بر جرائمی که بموجب مادۀ ۵۹ این قانون معین شده بدون پرداخت هیچگونه خسارت و تشریفات قانونی با حضور نماینده دادستان محل از طرف وزارت آب وبرق ضبط و عندالاقتضا مسدود یا پر خواهد شد.
مهندس اخوان.
رئیس– مادۀ ۲۴ قرائت میشود.
مادۀ ۲۴ – وزارت آب و برق مجاز است در مناطقی که با بررسیهای علمی و فنی معلوم شود که سفره آب زیرزمینی در اثر ازدیاد مصرف یا علل دیگر پائین می‌رود همچنین در مناطقی که طرحهای آبیاری جامع و استفاده از آبهای زیرزمینی بمنظور ملی کردن آب در ناحیه‌ای از طرف دولت باید اجرا گردد با حدود جغرافیائی مشخص حفر چاه عمیق یا نیمه عمیق و یا قنات را ممنوع سازد و رفع این ممنوعیت منوط به اجازه مجدد وزارت آب و برق است.
رئیس– در مادۀ ۲۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید در آخر مادۀ ۲۴ عبارت زیر افزوده شود:
- «این نوع ممنوعیت‌ها و محدودیتها نبایستی به هیجوجه مانع از عملیات ته‌زنی ادامه حفاری شستشو و تعمیرات تلمبه بوسیله دستگاههای حفاری در چاههائی که با پروانه قبل حفر شده است باشد».
با تقدیم احترامات- دکتر اسفندیار یگانگی.
رئیس- مادۀ ۲۵ قرائت میشود.
مادۀ ۲۵- احداث چاه در هر محل و استفاده از آب آن برای مصرف خانگی و بهداشتی و باغچه تا ظرفیت آبدهی ۲۵ مترمکعب در شبانه روز مجاز و احتیاج به صدور پروانه حفر ندارد وزارت آب و برق در موارد لازم می‌تواند از این نوع چاهها به‌منظور بررسی آبهای منطقه و جمع‌آوری آمار و مصرف آن بازرسی نماید.
رئیس- در مادۀ ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۲۵ به این شرح اصلاح شود:
- احداث چاه در هر منطقه و استفاده از آب آن برای مصرف خانگی و بهداشتی و باغچه تا ظرفیت آبدهی ۲۵ متر مکعب در شبانه‌روز مجاز است مشروط بر اینکه در حریم آبده قنات یا چاهی نباشد در این صورت احتیاج به پروانه ندارد و وزارت آب و بر ق در موارد لزوم می‌تواند از این چاههای به‌منظور بررسی آبهای منطقه و جمع‌آوری آمار و مصرف آن بازرسی نماید.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۲۵ اصلاح زیر بعمل آید.
۱- بعد از جمله مصرف خانگی کلمه (شرب) اضافه شود.
۲- بعد از جمله پروانه حفر کلمه و استفاده اضافه شود.
محمدعلی آموزگار.
پیشنهاد می‌نماید در سطر اول مادۀ ۲۵ بعد از «احداث چاه در هر محل» اضافه شود:
«بوسیله ماشین حفاری یا وسائل فنی و غیر فنی» و استفاده از آب آن…. الخ.
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد می‌کنم در مادۀ ۲۵ بجای ۲۵ متر مکعب ۵۰ متر مکعب قید گردد.
حسین شکیبا.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به مادۀ ۲۵ لایحه ملی شدن آب اضافه گردد.
- تبصره- در صورتی که حفر این‌قبیل چاهها موجب کاهش یا خشکانیدن آب چاه و یا قنات مجاز مجاور گردد وزارت آب و برق می‌تواند در صورت عدم توافق مالکین به شکایت شاکی رسیدگی و درصورت احراز این موضوع چاه جدید را مسدود یا از حفر و بهره‌برداری آن جلوگیری نماید.
مهندس عترت.
پیشنهاد می‌نمائیم که ۲۵ متر مکعب مذکور در مادۀ ۲۵ به ۵۰ متر مکعب تبدیل شود.
جوادی – دکتر دادفر.
رئیس- مادۀ ۲۶ قرائت میشود.
ماده ۲۶- تا زمان اجرای ملی شدن آب در هر ناحیه یا منطقه حق هر یک از صاحبان اراضی از چاه یا قنات مشاع و مشترک متناسب با سهامی است که برای حفر چاه یا قنات و احداث تأسیسات پرداخته یا توافق نموده‌اند و در صورت کمبود یا ازدیاد آب، آب موجود به نسبت سهامشان تقسیم یا نوبت‌بندی خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۲۶ حذف بشود. اصولاً ذکر این مادۀ موردی ندارد تحصیل حاصل است.
دکتر کیان.
پیشنهاد میشود مادۀ ۲۶ لایحه ملی شدن آبها حذف شود.
روحانی.
رئیس- مادۀ ۲۷ قرائت میشود.
مادۀ ۲۷ - دارندگان پروانه چاه مسئول جلوگیری از آلودگی آب داخل چاه می‌باشند و موظفند طبق مقررات بهداشتی عمل نمایند.
رئیس- در مادۀ ۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۲۷ بشرح زیر اصلاح شود:
- دارندگان پروانه چاه بایستی به محض مشاهده آلودگی آب داخل چاه مراتب را به وزارت آب و برق گزارش نمایند. و وزارت نامبرده موظف است چنانچه آلودگی مربوط بعدم رعایت اصول بهداشتی از طرف صاحب پروانه بوده به خرج صاحب پروانه و چنانچه آلودگی مربوط به دستگاههای عمومی باشد به خرج خود و در صورتی که علت افراد دیگری باشد به خرج آنها رفع آلودگی را بنماید.
دکتر اسفندیار یگانگی.
با تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۲۷ بعد از کلمه چاه عبارت «و قنات» اضافه شود.
مهندس فیروز عدل.
رئیس- مادۀ ۲۸ قرائت میشود.
مادۀ ۲۸- دارندگان پروانه‌های صادره پس از تصویب این قانون به هیج عنوان مجاز به آب فروشی نیستند مگر اینکه پروانه بنام شرکت تعاونی روستائی و یا شرکت سهامی زراعی صادر شده باشد که در اینصورت مجاز است به اعضاء شرکت بفروشد.
- تبصره- در مورد چاههائی که قبل از تصویب این قانون بطور مجاز احداث شده‌اند و ظرفیت استخراج آب این قبیل چاهها بیش از میزان مصرف مفید صاحبان پروانه باشد و مازاد آنها با ارائه شواهد و قرائن قبل از تصویب این قانون برای امور کشاورزی و صنعتی و یا شهری مصرف مفید داشته‌است برای مصرف‌کنندگان آب مازاد با توجه به مقررات مربوط پروانه جداگانه صادر خواهدشد و نرخ آب با رعایت هزینه‌های جاری و استهلاکی طبق معیارهای وزارت آب و برق با احتساب بهره تا ۸% نسبت به سرمایه از طرف مصرف کنندکان به صاحب چاه پرداخت میشود و در صورتی که مصرف کنندگان از پرداخت منظم بهای آب خودداری کنند طبق مادۀ ۵۲ این قانون با آنان رفتار خواهدشد.
رئیس- در مادۀ ۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
در تبصرۀ ۲۸ و تبصره مربوط به آن پیشنهاد زیر را می‌نماید:
- چون نرخ آب با رعایت هزینه‌های جاری و استهلاکی احتساب شده و معیار آن معلوم نیست بنابراین پیشنهاد می‌نماید که نرخ آب به میزان مصرفی که میشود با توجه به نوع محصول و بازده هر هکتار زمین از مصرف‌کنندگان دریافت شود و در هر صورت توجه شود که بهای آب از ۱/۱۰۰ قیمت محصول بدست آمده در هر هکتار تجاوز ننماید.
با تقدیم احترام – محمد اسدی.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۲۸ بدین شرح اصلاح شود: و دارندگان پروانه پس از اعلام ملی شدن آب در هر منطقه مجاز به فروش آب نیستند مگر اینکه پروانه بنام شرکت تعاونی و روستائی یا شرکت سهامی زراعی صادر شده باشد در این صورت مجاز است به اعضای شرکت بفروشد.
با تقدیم احترام ارسنجانی.
پیشنهاد میشود:
- مأخذ بهره در تبصره مادۀ ۲۸ حذف شود زیرا وضع هر محل و زمان استفاده متفاوت و اقتضای خاصی دارد و نباید در قانون مشخص و معین گردد.
روحانی.
پیشنهاد می‌نماید در سطر هفتم مادۀ ۲۸ بجای بهره تا ۸% نوشته‌شود. «۱۲ درصد» و همچنین پیشنهاد میشود سطر ۸ و ۹ تبصره مادۀ ۲۸ حذف شود.
دکتر اسفندیار یگانگی.
رئیس- مادۀ ۲۹ قرائت میشود.
مادۀ ۲۹ – وزارت آب و برق موظف است بنابر تقاضای درخواست‌کننده و بمنظور راهنمائی فنی و علمی متخصصین خود را به محل اعزام و امکان حفر چاه یا قنات را از لحاظ فنی و اقتصادی مورد بررسی قرارداده و راهنمائی کند و پنجاه درصد هزینه کارشناسی بعهده متقاضی خواهدبود.
- تبصره- شرکتهای تعاونی روستائی و شرکتهای سهامی زراعی بجای ۵۰% فقط ۲۰% هزینه کارشناسی پرداخت خواهندنمود.
رئیس- در مادۀ ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌کنم که عبارت پنجاه درصد هزینه کارشناسی بعهده مستأجر خواهدبود. از مادۀ ۲۹ حذف شود.
دکتر دادفر.
پیشنهاد می‌نماید سطر آخر مادۀ ۲۹ به این ترتیب اصلاح شود: ۵۰ درصد هزینه کارشناس را پس از حفر چاه و رسیدن به آب از متقاضی دریافت نماید.
مهندس افراسیاب کیا.
رئیس- مادۀ ۳۰ قرائت میشود.
مادۀ۳۰ – در مواردی که آب شور و یا آب مخلوط با املاح معدنی غیر قابل مصرف با آب شیرین مخلوط شود وزارت آب و برق می‌تواند مجرای آب شور یا مخلوط به املاح را مسدود نماید و در صورتی که این کار از لحاظ فنی امکان‌پذیر نباشد چاه یا مجرا را بدون پرداخت خسارت عندالاقتضا مسدود یا منهدم نماید.
رئیس- در مادۀ ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود در سطر آخر مادۀ ۳۰ لایحه ملی شدن آبها کلمه بدون حذف و بجای آن با اضافه شود.
روحانی.
رئیس- مادۀ ۳۱ قرائت میشود.
مادۀ ۳۱- برای جلوگیری از اتلاف آب زیرزمینی خصوصاً در فصولی از سال که احتیاج به بهره‌برداری از آب زیرزمینی نباشد دارندگان پروانه چاههای آرتزین موظفند از طریق نصب شیر و دریچه از تخلیه دائم آب زیرزمینی جلوگیری نمایند.
رئیس- در مادۀ ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۳۱ به آخر سطر سوم اضافه شود.
- (چنانچه با نصب شیر و یا دریچه از میزان آب چاه کم و کسر شود و یا به کلی آب از بین برود و بند بیاید. وزارت آب و برق موظف است جبران خسارات را بنماید. به این معنی که کنترل آب مورد نیاز صاحب چاه و یا زارعین استفاده کنندگان را تأمین نماید.
مهندس افراسیاب کیا.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۳۱ سطر سوم به این ترتیب اصلاح شود:
- دارندگان پروانه چاههای آرتزین موظفند در غیر فصل آبیاری آب چاه آرتزین را در استخرهای خالی یا بتونی ذخیره کنند تا در فصل زراعت از آن استفاده نمایند.
با تقدیم احترامات- مهندس افراسیاب کیا.
پیشنهاد می‌نماید در سطر سوم از مادۀ ۳۱ بعد از «موظفند» نوشته‌شود:
- «تا زمانیکه تدابیر فنی برای جلوگیری از خاموش شدن چاههای آرتزین پیدا نشود درصورتیکه ناب آرتزین از ۱۵۰ متر به پائین باشد» از طریق شیر … الخ.
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
رئیس– مادۀ ۳۲ قرائت میشود.
مادۀ ۳۲- در چاههای آرتزین که از آنها آب زیرزمینی به خودی خود از سطح زمین خارج میشود و در چاههای نیمه آرتزین که در آنها سطح ایست آبی بالاتر از سطح اولیه برخورد به آب است دارندگان پروانه چاه مکلفند بوسیله پوشش جداری و یا طرز مناسب دیگری به تشخیص وزارت آب و برق از نفوذ آب مخزن تحت فشار در قشرهای دیگر جلوگیری نمایند.
رئیس- در مادۀ ۲۳ نظری نیست؟
دکتر یگانگی – در مادۀ ۳۱ توضیحی داشتم.
رئیس- مادۀ ۳۱ گذشته‌است مادۀ ۳۳ قرائت میشود.
مادۀ ۳۳- هر چاه باید مجهز به وسایل اندازه‌گیری سطح آب و میزان آب استخراج شده باشد دارندگان پروانه مکلفند منضماً گزارش مقدار آب مصرف‌شده را طبق معیارهای وزارت آب و برق بدهند.
- تبصره- وزارت آب و برق مجاز است در موارد لازم برای اندازه‌گیری آب قنوات وسائل اندازه‌گیری را به هزینه خود تعبیه نماید. حفظ و نگهداری وسائل مزبور و اندازه‌گیری بده آب قنات با اداره‌کنندگان قنات خواهد بود.
رئیس- در مادۀ ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۳۳ قانون آب و نحوه ملی شدن آن بشرح زیر اصلاح شود:
- هر چاه باید مجهز به وسایل اندازه‌گیری که وزارت آب و برق در اختیار مصرف‌کنندگان می‌گذارد باشد تا دارندگان پروانه مصرف بتوانند سطح آب و میزان آب استخراج شده طبق معیارهای وزارت آب و برق اندازه‌گیری و گزارش نمایند.
مهندس زرآور.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۳۳ به این شرح شروع شود.
- «از تاریخ تصویب این قانون».
با تقدیم و احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی
رئیس- مادۀ ۳۴ قرائت میشود.
مادۀ ۳۴- اشخاص حقیقی و حقوقی که حرفه آنها حفاری است و با وسائل موتوری اقدام به حفر چاه یا قنات می‌نمایند باید پروانه حفاری مجاز به اقدام حفاری با وسائل موتوری نخواهندبود. اشخاص مذکور موظفند کلیه شروط مندرج در پروانه حفاری را رعایت کنند و درصورت تخلف پروانه حفاری آنها لغو خواهدشد و اگر بدون پروانه حفاری اقدام به حفر چاه کنند اشخاص حقیقی و در مورد شرکتها و سازمانها مدیران عامل شرکتها و یا سازمانها نیز به مجازات مقرر در مادۀ ۵۹ این قانون محکوم خواهندشد و بعلاوه وزارت آب و برق می‌تواند دستگاه حفاری را مجاناً و بدون هیچگونه تشریفات قانونی به‌سود دولت ضبط کند.
- تبصرۀ ۱- افتتاح اعتبار اسنادی جهت خرید لوازم و ماشین‌آلات حفاری از تاریخ تصویب این قانون با اجازه وزارت آب و برق خواهد بود.
- تبصرۀ ۲- آئین‌نامه اجرائی مواد این فصل توسط وزارت آب و برق پیشنهاد و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا گذارده میشود.
رئیس- در مادۀ ۳۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
- احتراماً پیشنهاد می‌نماید در تبصرۀ ۱ مادۀ ۳۴ بعد از ماشین‌آلات حفاری عبارت زیر اضافه شود که منحصراً به دو یا سه کارخانه سازنده باشد از تاریخ تصویب … الی آخر.
مهندس زرآور.
- مادۀ ۳۴ تبصره ۱ و۲ پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ ۱ و ۲ مادۀ ۳۴ حذف شود.
با تقدیم احترامات فائقه – دکتر اسفندیار یگانگی.
- محترماً در مورد گزارش مربوط به قانون آب و نحوه ملی شدن آن پیشنهاد می‌نماید که تبصرۀ ۱ مادۀ ۳۴ حذف شود.
دکتر عدل طباطبائی.
احتراماً بعرض عالی می‌رساند تبصرۀ ۱ از مادۀ ۳۴ حذف شود.
با تقدیم احترام – کورس.
پیشنهاد می‌نماید این شرح بعنوان تبصرۀ ۳ به مادۀ ۳۴ اضافه شود:
- تبصره۳- وزارت آب و برق به اشخاصی که حرفه آنها حفاری است و با این عمل تا کنون باعث ضرر و خسارات از نظر کج کردن چاه و یا انجام ندادن تعهد خود شده و مردم را ناراضی و باعث زحمت آنان شده‌اند پس از تصویب این قانون اجازه حفر چاه نخواهد داد مگر پس از پرداخت خسارات وارده به تشخیص وزارت آب و برق.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
مادۀ ۳۵– هرگاه در اثر حفر چاه یا قنات جدیدی آب چاه یا قنات مجاور نقسان یابد و یا خشک شود درصورتیکه برای صاحب چاه یا قنات مجاور استفاده از آب چاه یا قنات جدید ممکن باشد مقدار آب سابق او در قبال شرکت در هزینه بهره‌برداری به تشخیص وزارت آب و برق از چاه یا قنات جدید تأمین خواهدشد و الاصاحب یا صاحبان چاه یا قنات جدید باید خسارات صاحب یا صاحبان قنات یا چاه را که میزان آن از طرف وزارت آب و برق تعیین میشود بپردازد و در صورت استنکاف از تأدیه خسارت مزبور طبق مقررات قسمت آخر مادۀ ۵۲ قابل وصول می‌باشد.
- تبصره- ملاک تعیین میزان آب یا خسارات معدل پنج سال اخیر مصرف مفید آن قنات یا چاه در دوران بهره‌برداری است و ساعات بهره‌برداری در سال برحسب شرایط اقلیمی نقاط مختلف کشور و دوره کست و آبیاری طبق نظر کارشناس وزارت آب و برق تعیین میشود.
رئیس- در مادۀ ۳۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۳۵ این قانون بشرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۳۵– هرگاه در اثر حفر چاه و یا قنات جدیدی آب چاه یا قنات مجاور نقسان یابد و یا خشک شود در صورتی که این عمل با اجازه وزارت آب و برق انجام شده‌باشد تمام خسارات وارده ناشی از عمل به مؤسسه کشاورزی زیان‌دیده بعهده وزارت آب و برق است که به تشخیص متخصصین وزارت کشاورزی و وزارت اصلاحات ارضی بپردازد و چنانچه حفاری جدید اجازه وزارت آب و برق انجام شده‌باشد فوراً باید آن چاه و یا قنات زیان دیده داده بشود.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
پیشنهاد میشود مادۀ ۳۵ لایحه ملی شدن آبها بصورتی اصلاح که حتی‌المقدور مطالعات لازم قبل از اجازه حفر چاه جدید بعمل آید که سبب کمبود چاه و یا قنات موجود نشود و هرگاه چنین شد شرکت مساوی در هزینه عادلانه نیست مخارج سابق هم باید مورد نظر باشد.
روحانی.
پیشنهاد میشود مادۀ ۳۵ بشرح زیر اصلاح شود:
- «هرگاه در اثر حفر چاه یا قنات جدید ثابت شود که آب چاه یا قنات مجاور نقسان یافته یا خشک میشود درصورتیکه برای صاحب قنات یا چاه مجاور استفاده از قنات یا چاه جدید بدون لوله‌کشی و پمپاژ ممکن نگردد صاحب چاه یا قنات جدید بدون لوله‌کشی و پمپاژ ممکن نگردد صاحب چاه یا قنات جدید موظف است به خرج خود نهرکشی یا لوله‌کشی نموده و بوسیله موتور پمپ معادل آب گمشده را به اراضی که قبلاً مشروب می‌شده برساند- چنانچه از قنات استفاده می‌شده عین هزینه بهره‌برداری قبلی قنات و چنانچه از چاه استفاده می‌شده عین هزینه چاه را به تشخیص وزارت آب و برق بپردازد. چنانچه صاحب چاه یا قنات جدید حاضر به‌انجام عمل نشود چاه جدید بایستی تعطیل و قنات جدید متروک گردد».
با تقدیم احترامات – دکتراسفندیار یگانگی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که تبصره زیر به مادۀ ۳۵ افزوده شود.
- تبصره – اگر مفاد این مادۀ با اجازه وزارت آب و برق باشد خسارات تعیین‌شده را وزارت آب و برق باید پرداخت نماید.
مهندس اخوان.
رئیس– مادۀ ۳۶ قرائت میشود.
مادۀ ۳۶- وزارت آب و برق و مؤسسات و شرکتهای آبیاری تابع می‌توانند آب‌دنگهای و آسیابهائی را که موجب نقصان آب و یا اخلال در امر تقسیم آب می‌شوند به ترتیب مقرر در مادۀ ۵۰ خریداری نمایند.
رئیس- در مادۀ ۳۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۳۷ قرائت میشود.
مادۀ ۳۷- قنات یا چاهی که چهار سال متوالی بایر یا بعلت نقصان فاحش آب عملاً مسلوب‌المنفعه تشخیص شود و مالک یا مالکین آن با اعلام کتبی وزارت آب و برق در مدتیکه از یک سال تجاوز ننماید نسبت به دائر کردن قنات یا چاه اقدام ننماید متروکه تشخیص و مجاناً جزء منابع ملی شده محسوب میشود وزارت آب و برق می‌تواند چاه یا قنات متروکه که را رأساً مورد استفاده قرار دهد و یا اجازه بهره‌برداری آن را به دیگری واگذار نماید.
رئیس- در مادۀ ۳۷ نظری نیست؟ آقای دکتر کیان بفرمائید.
دکتر کیان – خشکیدن یا به دائر بودن قنوات بیشتر در اثر نقصان سطح آب زیرزمینی است که آب پائین می‌رود و قنات خشک میشود و بلااستفاده می‌نماید اگر در ظرف مدتی که در قانون تعیین شده (دکتر عدل - مضیقه‌مالی هم میشود) من فقط ذکرم روی عوامل طبیعی است و عوامل مالی اهمالی است که از طرف مالک یا مالکین میشود حق ندارند کسیکه در سطح مملکت این کار را می‌کند باید او را گرفت ولی اگر علت طبیعی بود در فاصله‌ای که قانون تعیین می‌کند و تلاش مالک یا مالکین نتوانسته آب قنات را جاری کند در فاصله اخطار هم موفق نشدند و بعد از انقضای مدت وزارت آب و برق راساً اقدام به احیای این قنات می‌کرد و اجازه بهره‌برداری هم برای دیگری صادر نکرد در این مورد که حالا به واسطه تغییر عوامل جوی که غیر قابل پیش‌بینی است و هر آن امکان دارد در هر منطقه‌ای بشود سطح آب زیرزمین برود بالا و آن قنات متروکه ملی شده باشد و از اختیار مالکین خارج شده باشد آب جریان پیدا کند و هیچگونه اقدامی هم وزارت آب و برق و هم مردم نکرده باشند و اجازه بهره‌برداری هم صادر نشده باشد چه دلیلی دارد که در اختیار مالک و یا مالکین قبلی قرار نگیرد من پیشنهاد کرده‌ام اگر موردی پیش آمد این مادۀ مقرراتش لغو بشود پیشنهادی در مورد تبصره این مادۀ دارم و استدعا می‌کنم که جناب آقای وزیر آب و برق هم توجه بکنند و اطمینان دارم که اینها در مورد شهرضا مصداق پیدا نخواهد کرد برای‌اینکه بارندگی نمی‌شود که سطح آب بالا بیاید ولی ممکن است در جاهای دیگر مصداق پیدا کند.
رئیس– نظر دیگری در مادۀ ۳۷ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به مادۀ ۳۷ اضافه شود.
- تبصره- در صورتی که قبل از صدور اجازه بهره‌برداری از طرف وزارت آب و برق بر اثر تغییر عوامل جوی و طبیعی قنات یا چاه مزبور قابلیت بهره‌برداری برای مالک یا مالکین پیدا نماید مشمول مقررات این مادۀ نخواهدبود.
دکتر کیان.
چون بیشتر مسلوب‌المنفعه ماندن چاه یا قنوات به واسطه ایجاد اختلاف بین شرکاء ملک و همسایگان مجاور آن می‌باشد بنابراین پیشنهاد می‌نماید شرح زیر بعنوان تبصره به مادۀ ۳۷ اضافه شود.
- تبصره- در مواردی که به واسطه ایجاد اختلاف بین مالکین چاه و یا قنات با همسایگان قنات یا چاه متروکه و بلااستفاده مانده باشد رفع اختلاف بین آنها با هیئت سه‌نفری است و در صورت اعتراض رأی هیئت پنج نفری قاطع خواهد بود.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید که در سطر سوم مادۀ ۳۷ پس از کلمه اقدام کلمه مؤثر اضافه شود.
مهندس اخوان.
محترماً پیشنهاد میشود قسمت اخیر مادۀ ۳۷ لایحه ملی شدن آبها بصورتی اصلاح شود که در واگذاری قنات و یا چاه متروکه که ارزش آن بنفع خزانه مملکت دریافت شود.
روحانی.
- با تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید در آخر مادۀ ۳۷ عبارت «وعندالااقتضا اجازه حفر چاه یا قنات در حریم چاه یا قنات متروکه که صادر نماید».
مهندس فیروز عدل.
رئیس- مادۀ ۳۸ قرائت میشود.
مادۀ ۳۸– اگر کسی مالک چاه یا قنات یا مجرای آبی در ملک غیر باشد تصرف چاه یا مجرا فقط از نظر مالکیت قنات و مجرا و برای عملیات مربوطه به قنات و چاه و مجرا خواهدبود و صاحب ملک می‌تواند در اطراف چاه و مجرا و یا اراضی بین دو چاه تا حریم چاه و مجرا هر تصرفی که بخواهد بنماید مشروط براینکه تصرفات او موجب ضرر صاحب قنات و چاه و مجرا نشود.
رئیس- در مادۀ ۳۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
- پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۳۸ حذف شود زیرا این موضوع در قانون صراحت دارد و احتیاج به این مادۀ نیست.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
رئیس - مادۀ ۳۹ قرائت میشود.
مادۀ ۳۹– تشخیص حریم چاه یا قنات در هر مورد با وزارت آب و برق است.
رئیس- در مادۀ ۳۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید در آخر مادۀ بشرح زیر اضافه شود.
- «و مسئول اشتباه احتمالی خود می‌باشد».
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
رئیس- مادۀ ۴۰ قرائت میشود.
مادۀ۴۰- کلیه شرکاء در حفاظت و نگهداری چاه – قنات – نهر – جوی استخر و هر منبع یا مجرای آب مشترکی به نسبت سهم مسئولند.
رئیس – در مادۀ ۴۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۴۱ قرائت میشود.
ماده ۴۱- مصرف کنندگان آب از مجاری و سر دهنه مشترک مسئول نگهداری تاسیسات مشترک می‌باشند و هیچکس بدون اجازه وزارت آب و برق حق احداث و تغییر مقطع و مجرای آب و انشعاب جدید را ندارد و هر بالا دستی مسئول خساراتی است که از عمل متعارف او به پایین دستی وارد می‌آید.
رئیس – در مادۀ ۴۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۴۱ سطر آخر کلمه متعارف حذف شود.
مهندس افراسیاب کیا.
رئیس- مادۀ ۴۲ قرائت میشود.
مادۀ ۴۲- هیچ نهر و جوی و قنات و چاهی نباید در جاده عمومی و خصوصی ایجاد خطر و مزاحمت برای عابرین و وسائط نقلیه نماید. شرکاء و مالکین موظفند رو آن را به نحوی بپوشانند که خطر یا خسارتی برای عابرین و وسائط نقلیه و راه بوجود نیاورد و همچنین در صورت عدم استفاده با اعراض و انصراف از بهره‌برداری بمدت سه سال به تشخیص وزارت آب و برق اینگونه تأسیسات متعلق به دولت خواهدشد.
- تبصره – احداث نهر یا جوی و یا چاه و قنات و نظایر آن در راهها و حریم آنها موکول به تحصیل اجازه از وزارتین را و آب و برق و در معابر شهرها با جلب موافقت شهرداری از مزارت آب و برق خواهدبود. مشخصات فنی مندرج در اجازه‌نامه لازم‌الاجرا می‌باشد.
رئیس – در مادۀ ۴۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
- در لایحه ملی شدن آب پیشنهاد میشود در مادۀ ۴۲ از فصل چهارم حفاظت و نگهداری تأسیسات مشترک جمله (اینگونه تأسیسات) به (اینگونه مجاری آب در جاده) تغییر پیدا نماید.
دکتر رضا نجیمی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۴۲ قانون ملی شدن آبها بصورت ذیل اصلاح گردد:
مادۀ ۴۲ - هیچ نهر و جوی و قنات و چاهی نباید در جاده عمومی و خصوصی ایجاد خطر و مزاحمت برای عابرین و وسائط نقلیه نماید. شرکاء و مالکین موظفند روی آن را به نحوی بپوشانند که خطر یا خسارتی برای عابرین و وسائط نقلیه و راه بوجود نیاورد. درصورتیکه شرکاء یا مالکین از اجرای دستور وزارت راه یا شهرداری (در شهرها) در مورد رفع خطر خودداری نمایند وزارت راه یا شهرداری بهزینه خود رفع خطر نموده هزینه مربوط را به‌اضافه ده درصد از مالکین ذینفع وصول خواهدنمود.
صدیقیان – مصطفوی نائینی –مهندس زرآور – دکتر مدنی.
پیشنهاد می‌نمایم عبارات ذیل به‌تبصره مادۀ ۴۲ اضافه شود:
- وزارت در حریم جاده‌های اصلی و فرعی و وزارت آب و برق در جاده‌های خصوصی و معابر نهرها مسئول ایمنی عبور و مرور عابرین و وسائط نقلیه بوده و مکلفند نظارت در حسن اجرای مستحدثات فوق بنماید و درصورت قصور شرکاء و مالکین از اجرای صحیح مشخصات فنی مندرج در اجاره‌نامه یا استنکاف از انجام تعهدات خود هر یک از وزارتین راه و آب و برق مکلفند در قسمت مربوط بخود به خرج متعهدین رفع نقص فنی نموده اقدامات ایمنی لازم را انجام دهند.
قصور یا استنکاف شرکاء و مالکین رافع مسئولیت وزارتین راه – آب و برق و جبران خسارات عابرین و وسائط نقلیه از طرف آن نمی‌باشد.
مهندس فروهر.
رئیس- مادۀ ۴۳ قرائت میشود.
مادۀ ۴۳- هرگاه استفاده‌کنندگان مشترک نهر یا جوی یا چاه یا قنات و امثال آن حاضر به تأمین هزینه آن نشوند هر یک از شرکاء می‌توانند به تصدیق وزارت آب و برق در خصوص لزوم تعمیرات و میزان هزینه آن – نهر یا جوی یا چاه یا قنات را شخصا تعمیر و سهم شریک یا شرکاء مستنکف را به‌اضافه ۱۲% زیان تأخیر در سال از او مطالبه نماید.
در موارد فوق میزان هزینه تعمیرات و انجام آن باید به گواهی وزارت آب و برق برسد و سهم شریک یا شرکاء مسنتکف بر طبق مقررات مربوط به اجرای اسناد رسمی لازم‌الاجرا بوسیله اجرای ثبت به تقاضای ذینفع وصول خواهدشد.
- تبصره- وزارت آب و برق وظایف مربوط به اجرای این ماده را در سطح روستاها به وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی واگذار خواهد نمود.
رئیس- در مادۀ ۴۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود تبصره مادۀ ۴۳ لایحه ملی شدن آبها بشرح زیر اصلاح شود:
- وزارت آب و برق می‌تواند وظایف مربوط به اجرای این مادۀ را در سطح روستاها به وزارت آبادانی و مسکن و وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی واگذار کند.
روحانی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۴۳ بشرح زیر اصلاح گردد:
مادۀ ۴۳ – هرگاه استفاده کنندگان مشترک نهر و یا جوی یا چاه یا قنات و امثال آن حاضر به تعمیر آن نشوند و یا با وجود تشخیص وزارت آب و برق به‌لزوم حفر پیشکار قنات بمنظور جلوگیری از تقلیل آب از انجام آن خودداری نمایند وزارت آب و برق مکلف است برای جلوگیری از انهدام قنات مستقیماً تعمیر و به حفر پیشکار اقدام و هزینه مربوط را با ۱۰% اضافه از شرکاء وصول نماید بدهی شرکاء باید از مجموع محصول سالیانه ملک برداشت و وصول گردد دستور وزارت آب و برق در این مورد مانند اسناد ثبتی برای ضابطین دادگشتری لازم‌الاجراء خواهدبود.
مهندس زرآور – مصطفوی نائینی.
رئیس– مادۀ ۴۴ قرائت میشود.
مادۀ ۴۴- برای کسانی که پروانه مصرف آب دارند استفاده از اراضی دیگران به‌منظور نهرکشی و انتقال آب و نگاهداری تأسیسات مربوط به آن مجاز است و مالک زمین محق بدریافت ارزش زمین و خسارات وارده طبق نرخ عادله می‌باشد که قبل از آغاز کار ترتیب پرداخت آن داده شود مشخصات فنی نهر و تأسیسات باید با نظر وزارت آب و برق تعیین گردد.
رئیس- در مادۀ ۴۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۴۵ قرائت میشود.
مادۀ ۴۵- هرگاه آب‌بران نتوانند در مورد مسیری و یا انشعاب آبی از مجرای طبیعی با یکدیگر توافق نمایند وزارت آب و برق می‌تواند با توجه به اینکه بحق دیگری لطمه‌ای نرسد مسیر یا انشعاب را تعیین کند.
رئیس – در مادۀ ۴۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد میشود مادۀ ۴۵ لایحه ملی شدن آبها بشرح زیر نوشته شود.
- هرگاه آب‌بران نتوانند در مورد مسیر و یا انشعاب آب از مجرای طبیعی با یکدیگر توافق کنند نظر وزارت آب و برق در تعیین مسیر یا انشعاب قاطع خواiد بود.
روحانی.
رئیس – مادۀ ۴۶ قرائت میشود.
مادۀ ۴۶- در مورد آبهای سطحی حل اختلاف حاصل در امر تقدم یا اولیت و کیفیت و کمیت و همچنین اختلافاتی که موجب تأخیر آبرسانی میشود و تقسیم و مصرف آب در مرحله اول از طریق کدخدا منشی توسط سرآبیاران و میرابان باید فیصله پذیرد و درصورت ادامه اختلاف مدیر منطقه و یا رئیس ناحیه موظف بi مداخله و رسیدگی و اظهار نظر می‌باشد نظر رئیس ناحیه یا مدیر منطقه موقتاً اجرای قانون ملی شدن در آن ناحیه یا مدیر منطقه موقتاً تا اجرای قانون ملی شدن در آن ناحیه قطعی است و مأمورین انتظامی موظف به اجرای آن می‌باشند.
رئیس- در مادۀ ۴۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۴۷ قرائت میشود.
مادۀ ۴۷- هر نهری که در زمین دیگری جریان داشته در صورتی که به تشخیص وزارت آب و برق پنج‌سال خشک و بلااستفاده مانده باشد حق مجرا از بین خواهد رفت.
رئیس- در مادۀ ۴۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۴۷ بدین شرح اصلاح شود.
مادۀ ۴۷ – هر نهر و مجرائی که در زمین غیر باشد و پس از تصویب این قانون تا مدت پنج‌سال بلااستفاده مادۀ باشد حق مجرا از بین می‌رود تشخیص بلااستفاده ماندن تا مدت ذکر شده با مأمورین وزارت اصلاحات ارضی و وزارت کشاورزی است.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۴۷ لایحه ملی شدن آبها حذف شود.
روحانی.
رئیس- مادۀ ۴۸ قرائت میشود.
مادۀ ۴۸- در مواردی که انهار مورد استفاده مانع عملیات عمرانی صاحب زمین گردد صاحب زمین می‌تواند بجای نهر مذکور مجرای دیگری با تصویب وزارت آب و برق و به هزینه خود احداث نماید و صاحب نهر ملزم به قبول آن خواهد بود.
رئیس – در مادۀ ۴۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
- پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۴۸ به این شرح اصلاح شود: در مواردی که انهار موضوع مادۀ ۴۸ مانع عملیات عمرانی صاحب زمین گردد صاحب زمین می‌تواند با تصویب مأمورین مربوطه وزارت اصلاحات ارضی و وزارت کشاورزی به نحوی که زیانی متوجه صاحب یا صاحبان نهر نشود به هزینه خود مجرا را تغییر دهد در این صورت صاحب و یا صاحبان مجرا ملزم به قبول آن می‌باشند.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
پیشنهاد میشود مادۀ ۴۸ لایحه ملی شدن آبها بشرح زیر اصلاح شود:
- در مواردی که انهار مورد استفاده مانع از عملیات عمرانی صاحب زمین گردد زمین می‌تواند بجای نهر مذکور مجرای دیگری با نظر استفاده‌کنندگان از نهر و تصویب وزارت آب و برق به صورتی که سبب تفریط آب و یا موجب اشکال در امر آبیاری نگردد به هزینه خود احداث کند. روحانی
رئیس- مادۀ ۴۹ قرائت میشود.
مادۀ ۴۹- وزارت آب و برق مکلف است سهام اشخاص حقیقی و یا حقوقی غیر دولتی در شرکتهای آبیاری را در ازاء پرداخت مبلغ اسمی هر سهم خریداری نموده و این شرکتها را در سازمانها یا شرکتهای آب منطقه‌ای ادغام نماید صاحبان اینگونه سهام موظف بفروش سهام مربوط به وزارت آب و برق هستند.
رئیس- در مادۀ ۴۹ نظری نیست؟ آقای دکتر کیان بفرمائید.
دکتر کیان – بنده استدعا می‌کنم آقای وزیر آب و برق توضیح بفرمایند که منظور از شرکتهای آبیاری که در این مادۀ ذکر شده چیست اگر توضیح ایشان قانع کننده نبود عرایضی دارم که بعداً عرض می‌کنم.
رئیس – آقای مهندس روحانی بفرمائید.
مهندس روحانی (وزیر آب و برق)- در گذشته شرکتهای آبیاری توسط بخش خصوصی بوجود آمده مثل شرکت آبیاری شوشتر یا شرکت آبیاری گلپایگان که نمونه زنده‌اش کوهرنگ است بخش خصوصی یک مبالغی آنجا سرمایه‌گذاری کرده ولی کنترل سرمایه‌اش را ندارد برای اینکه مبلغ ناچیزی است و اکثراً مراجعه می‌کنند برای اینکه پول سهامشان را وصول بکنند و حتی از طرف آقایان نمایندگان محترم هم بعضی موارد توصیه میشود که آقا اینها کنترل در وضع شرکت ندارند و اکثریت ندارند اینها سهامشان پرداخت بشود و ما مایل هستیم که اصل ملی شدن آب مثل شرکتها و مؤسسات که مباشر ساختن سدها و اداره و بهره‌برداریش هستند و از طریق بخش دولتی سرمایه‌گذاری شده بصورت بخش عمومی و دولتی عملی کنیم این مادۀ اجازه می‌دهد که ما بتوانیم سهام این اشخاص را به‌قیمت اسمی خریداری کنیم چون قیمت روز واقعاً وجود ندارد و اکثر شرکتها هم ضرر بده هستند و اگر ما بخواهیم به قیمت بازار بخریم نمی‌توانیم، به این مناسبت کسب مجوز کردیم که به قیمت اسمی سهام خریداری بشود.
رئیس – آقای دکتر کیان بفرمائید.
دکتر کیان- فرمایش جناب آقای وزیر بسیار منطقی است ولی متأسفانه این مادۀ این معنی را نمی‌دهد این اعم است یعنی هرجا که یک شرکت آبیاری خصوصی به‌منظور کشاورزی تا این تاریخ تأسی شده باشد وزارت آب و برق مکلف است برود این سهام را بخرد درصورتیکه منظورتان آنطور که فرمودید شرکتها بود که دولت هم در آن شرکتها سرمایه‌گذاری کرده آنها مکلف به‌فروش باشند مثل‌اینکه چند مثالی که زدید و بسیار هم لازم است این است که بایستی این مادۀ اصلاح بشود بنده استدعا می‌کنم اجازه بفرمائید این مادۀ را اصلاح بکنیم که در شرکتهائی که دولت سرمایه‌گذاری کرده سایر صاحبان سهام را مکلف به فروش بکنند.
رئیس- نظر دیگر در مادۀ ۴۹ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۴۹ بشرح زیر اصلاح شود:
مادۀ ۴۹- وزارت آب و برق مکلف است سهام اشخاص حقیقی یا غیر حقوقی غیردولتی در شرکتهای آبیاری را که قسمتی از سهام آن متعلق به دولت است در ازاء پرداخت مبلغ رسمی هر سهم خریداری نموده و این شرکتها را در سازمانها یا شرکتهای آب منطقه‌ای ادغام نماید. صاحبان اینگونه سهام موظف بفروش سهام مربوط به وزارت آب و برق می‌باشند.
باتقدیم احترام – دکتر کیان.
رئیس- مادۀ ۵۰ قرائت میشود.
مادۀ۵۰- هرگاه برای اجرای طرحهای عمرانی و توسعه کشاورزی و سد سازی و تأسیسات اصلی و فرعی مربوطه و استفاده از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی احتیاج به اراضی و ابنیه و مستحدثات و تأسیسات متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی باشد و ضرورت تصرف به تصدیق وزیر آب و برق و مدیرعامل سازمان برنامه رسیده باشد.
وزارت آب و برق و مؤسسات و شرکتهای تابع می‌توانند اراضی و ابنیه و مستحدثات را بشرح زیر خریداری و تصرف بنمایند و در موارد ضروری و فوری با تصویب وزیر آب و برق انجام تشریفات ارزیابی و پرداخت بهای خرید مانع تصرف وضع موجود وسیله کارشناس و نماینده مجری طرح مشخص و صورت مجلس شده‌باشد:
الف- تعیین بهای اراضی و ابنیه و مستحدثات و تأسیسات از طریق توافق بین دستگاه اجرائی و مالکین آنها بعمل می‌آید و در صورت عدم توافق هیئتی مرکب از وزیر آب و برق – وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مدیر عامل سازمان برنامه دادستان کل – مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها تعیین قیمت خواهندنمود و رأی این هیئت قطعی است و چنانچه مالک یا مالکین حاضر بامضاء سند واگذاری نشوند پس از تودیع بها از طرف وزارت آب و برق بصندوق ثبت محل به‌ودیعه گذارده خواهدشد دادستان شهرستان یا نماینده او سند انتقال را از طرف مالک یا مالکین امضاء خواهدکرد.
ب- ملاک تعیین قیمت اراضی و ابنیه و مستحدثات و تأسیسات عبارت از بهای عادله مشابه آنها واقع در حوزه عملیات در سال قبل از تاریخ تصویب طرح مقدماتی بدون در نظر گرفتن تأثیر اجرای عملیات در قیمتها است که با استفاده از نظر کارشناس یا کارشناسان بعمل می‌آید.
پ- بهای املاک مزروعی و باغات و قلمستان طبق بند «ب» تعیین و با رعایت مواد ۵ و ۶ قانون طرز تملک اراضی مورد نیاز سد فرحناز پهلوی مصوب ۲۵ خرداد ۱۳۴۵ به مالک و کشاورزان پرداخت خواهد شد. تاریخ ۲۸ /۲ /۱۳۳۷ مذکور در بند «ت» مادۀ ۵ و جمله (تاریخ تقدیم این لایحه) مندرج در مادۀ ۶ قانون طرز تملک اراضی مورد نیاز سد فرحناز پهلوی به (سال قبل از تصویب طرح مقدماتی) تغییر داده‌می‌شود.
- تبصرۀ ۱- در صورتی که در اثر اجرای طرح خسارتی (بدون لزوم تصرف و خرید) به اشخاص وارد آید خسارت براساس مقررات این مادۀ تعیین و پرداخت خواهدشد.
- تبصرۀ ۲- در مواردی که خسارت ناشی از نقصان آب باشد و جبران کسری آب امکان‌پذیر باشد بدون پرداخت خسارت تعهد تحویل کمبود آب به حد مصرف مفید خواهد شد والا خسارات پرداخت میشود.
- تبصرۀ ۳- اراضی واقع در خارج محدوده شهرها که در مسیر شبکه آبیاری قرار می‌گیرند با رعایت حریم مورد نیاز از طرف صاحبان این اراضی بدون تشریفات و مجاناً در اختیار دولت قرار می‌گیرد درصورتیکه در اراضی مزبور مستحدثات یا اعیانی وجود داشته باشد و بر اثر اجرای طرح تأسیسات فوق‌الذکر از بین برود یا خسارتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید خسارت مالک اعیانی را به ترتیب مذکور در این مادۀ تقویم و پرداخت نمایند بدون اینکه کارهای ساختمانی از جهت پرداخت خسارت متوقف شود. حریم انهار و شبکه آبیاری به‌پیشنهاد وزارت آب و برق به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
- تبصرۀ ۴- در مورد اراضی که در اجرای قوانین اصلاحات ارضی به زارعین واگذار شده مفاد تبصرۀ ۲ مادۀ ۱۹ قانون اصلاحی قانون اصلاحات ارضی مصوب ۱۹ /۱۰ /۴۰ رعایت میشود.
- تبصرۀ ۵- وزارت کشاورزی می‌تواند برای اجرای طرحهای توسعه کشاورزی از اختیارات این ماده و تبصره‌های مربوطه استفاده نماید و در چنین مواردی وزیر کشاورزی بجای وزیر آب و برق خواهدبود.
رئیس – در مادۀ ۵۰ نظری نیست؟ آقای کلانتری فرمایشی دارید بفرمائید.
کلانتری – در تبصرۀ ۳ می‌گوید اراضی واقع در خارج محدوده شهرها این مغیر با بند «ج» و بند «ب» این مادۀ است و این اراضی وسیله اصلاحات ارضی در اثر اجرای قانون متقرقی اصلاحات ارضی به زارعین منتقل شده این انصاف نیست فرض بفرمائید پول اراضی شهرها را بدهند و پول دهات را ندهند.
رئیس – پیشنهادتان را مرحمت بفرمائید نظر دیگری در مادۀ ۵۰ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌گردد قسمت اخیر مادۀ ۵۰ بشرح زیر تغییر یابد:
مشروط براینکه قبل از تصرف وضع موجود وسیله کارشناس و نماینده مجری طرح و نماینده دادستان محل مشخص و صورت مجلس شده باشد و حداقل مدت یک ماه از تاریخ تنظیم صورت‌مجلس برای تخلیه محل به متصرف فرصت داده شده باشد.
با احترام – دکتر طالع – دکتر عاملی – پزشکپور.
محترماً پیشنهاد می‌نماید تبصره ۳ مادۀ ۵۰ بشرح زیر اصلاح گردد.
- تبصرۀ ۳- اراضی واقع در خارج محدوده شهرها که در مسیر شبکه آبیاری قرار می‌گیرند با رعایت حریم مورد نیاز چنانچه اراضی مورد بحث زراعتی باشند با تأدیه قیمت عادلانه در اختیار دولت قرار می‌گیرد در صورت عدم توافق برابر قیمتی که توسط هیئت متشکله مندرج در بند الف مادۀ ۵۰ تعیین می‌گردد در صورتی که در اراضی مزبور مستحدثات یا اعیانی وجود داشته باشد و بر اثر اجرای طرح تأسیسات فوق‌الذکر از بین می‌رود یا خسارتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید خسارت مالک اعیانی را به ترتیب مذکور در این مادۀ تقویم و پرداخت نماید بدون اینکه کارهای ساختمانی از جهت پرداخت خسارت متوقف شود.
حریم انهار و شبکه آبیاری به پیشنهاد وزارت آب و برق تصویب کمیسیون مربوط خواهد رسید.
با احترام – منصور کلانتری.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ زیر به مادۀ ۵۰ اضافه شود.
- تبصره ۶- چنانچه در اثر حفر چاه عمیق یا نیمه عمیق یا قنات یه کشاورزی زمین‌ها یا باغات زیر این تأسیسات صدمه بخورد اگر ۵۱% زارعین شاکی تقاضای شرکت در آن تأسیسات را بنماید وزارت آب و برق مکلف است که آن تأسیسات را بصورت شرکت تعاونی درآورد و چنانچه صاحب اینگونه تأسیسات توافق نماید وزارت آب و برق طبق قسمت الف این مادۀ عمل خواهد نمود.
با عرض تشکر – مجید محسنی مهر.
رئیس – مادۀ ۵۱ قرائت میشود.
مادۀ ۵۱- در صورتی که در اثر ملی شدن آب در ناحیه یا منطقه‌ای آب قنات و چاههای و هر نوع تأسیسات استخراج آب زیرزمینی متعلق به اشخاص تملک شود و یا در اثر اجرای طرحهای مربوط به ملی شدن منابع موجود نقصان یافته یا خشک شوند به ترتیب زیر برای جبران خسارت عمل خواهد شد.
۱- در مواردی که اراضی زراعتی آبی مشروب شده بوسیله این منابع در محدوده طرح عمرانی قرار گیرد و تأمین آب آنها از منابع ملی شده طرح مقدور باشد یا در مواردی که این اراضی خارج محدوده طرح عمرانی بوده و تأمین آب آنها از منبع دیگری به حد مصرف مفید امکان‌پذیر باشد فقط بهای عادلانه قنات یا تأسیسات استخراج آب طبق مقررات این قانون به مالک یا متضرر پرداخت میشود در غیر این صورت خسارت طبق تبصرۀ ۱ مادۀ ۵۰ این قانون تعیین و پرداخت خواهدشد.
۲- نسبت به چاهها و قنوات و تأسیسات مربوط به استخراج آب زیرزمینی که قانوناً می‌بایستی پروانه داشته باشند ولی بدون پروانه ایجاد شده‌اند طبق تبصرۀ ۲ مادۀ ۲۳ این قانون اقدام خواهد شد.
۳- در مورد اراضی که منابع ملی شده در داخل و یا خارج طرح آبیاری می‌شوند خسارت آنها طبق این قانون پرداخت شده است بهای آب مصرفی طبق مقررات و معیارهای وزارت آب و برق مانند سایر مصرف‌کنندگان آب از طرف مصرف‌کننده باید پرداخت شود.
۴- در مورد اراضی و تأسیسات کشاورزی اشخاص و کشاورزانی که از خارج طرح به داخل طرح جابجا می‌شوند طبق مادۀ ۸ قانون راجع به الحاق هشت مادۀ به آئین‌نامه اصلاحات ارضی مصوب ۲۲ /۳ /۱۳۴۶ عمل نخواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۵۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
محترماً پیشنهاد میشود بند ۲ مادۀ ۵۱ بشرح زیر اصلاح گردد.
- بند ۲- نسبت به چاهها و قنوات و تأسیسات مربوط به استخراج آب زیرزمینی که قانوناً می‌بایستی پروانه داشته‌باشد ولی بدون پروانه ایجاد شده‌اند مالکین (قنوات – چاهها – تأسیسات) مکلفند از تاریخ تصویب این قانون لغایت شش ماه اقدام به تحصیل پروانه نمایند بعد از سپری‌شدن استمهال مورد بحث وزارت آب و برق طبق تبصرۀ ۲ مادۀ ۲۳ این قانون اقدام خواهد کرد.
با تجدید احترامات – منصور کلانتری.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید یک مادۀ و سه تبصره زیر به فصل تملک اراضی و اعیانی لایحه ملی شدن آب اضافه گردد:
مادۀ - وزارتخانه‌های منابع طبیعی و اصلاحات ارضی مجازند مراتع غیر مشجر و اراضی موات و بایری که مورد احتیاج وزارت آب و برق بمنظور اجرای طرحهای عمرانی باشد در اختیار آن وزارتخانه قراردهند.
- تبصره ۱- وزارت آب و برق رأساً یا بوسیله سازمانها و شرکتهای تابعه خود هر گونه دخل و تصرفی که به‌منظور بهره‌برداری لازم بداند می‌تواند در اراضی واگذاری مزبور بنماید.
- تبصرۀ ۲- بمنظور حفظ و جلوگیری از تجاوز به اراضی واگذاری بشرح فوق بصورت اولیه یا دائر وزارت آب و برق می‌تواند بوسیله پلیس آب وظایفی را که طبق مقررات قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی بعهده وزارت منابع محول شده‌است انجام دهد و بدون هیچگونه تشریفاتی خلع بد از متجاوزین و اشغال کنندگان بنماید.
- تبصرۀ ۳- پس از انجام عملیات عمرانی در اراضی مذکور عملاً به ملکیت وزارت آب و برق درآمده اداره ثبت مکلف است اسناد مالکیت صادر را بنام وزارت آب و برق ثبت نماید درصورتیکه سند مالکیت صادر نشده‌باشد جریان ثبتی را بنام وزارت آب و برق تا صدور سند مالکیت ادامه دهد.
مهندس عترت.
رئیس - مادۀ ۵۲ قرائت میشود.
مادۀ ۵۲- وزارت آب و برق موظف است در مناطقی که طرحهای عمرانی یا قانون ملی شدن آب به مرحله اجرا درآمده‌است نرخ متوسط تمام شده آب را برحسب متر مکعب بتدریج در هر ناحیه یا حوضه آبریز برای کلیه مصرف‌کنندگان پنج سال یک بار با توجه به هزینه‌های جاری شامل مدیریت و نگهداری و تعمیر و بهره‌برداری و هزینه استهلاک و بهره سرمایه تعیین و اعلام دارد و همچنین تدریجاً نرخ آب مصارف کشاورزی را برای محصول واحد در تمام کشور یکسان تعیین و وصول نماید. ضرری که بعلت گرانتر بودن هزینه استحصال آب در یک منطقه آبریز به سازمان یا شرکت مزبور تحمیل می‌گردد از محل درآمد شرکتها یا سازمانهائی که در منطقه آبریز دیگر بعلت ارزانتر بودن هزینه استحصال عاید میشود جبران کند و آب‌بران موظف به پرداخت بهای آب مصرفی براساس نرخ مذکور می‌باشند والا آب مصرف‌کننده که حاضر بپرداخت آب‌بها نگردیده‌است قطع میشود و بعلاوه آب بهای معوق طبق مقرراتی که در این قانون پیش‌بینی شده‌است وصول خواهدشد تحویل مجدد آب مستلزم پرداخت هزینه‌هائی که تعیین میشود خواهد بود.
در صورتی که آب‌بران مستنکف ظرف مهلت مقرر در تبصره مادۀ ۵۳ این قانون که از طرف مدیران و رؤسای مناطق و نواحی آبیاری تعیین میشود بدهی خود را پرداخت ننماید و یا ترتیب قبولی برای تصفیه حساب خود برقرار نسازد متصدی و مسئول منطقه یا ناحیه مربوط صورت بدهی را جهت صدور اجرائیه به اداره ثبت محل ارسال خواهد نمود و اداره ثبت مکلف است بر طبق مقررات اجرای اسناد رسمی لازم‌الاجرا اقدام به صدور ورقه اجرائیه و وصول مطالبات از بدهکار نماید.
- تبصرۀ ۱- شرکتها و سازمانهای مذکور در این قانون از تاریخ تأسیس از معافیتهای مالیاتی که در قانون مالیات بر درآمد برای شرکتهای خصوصی (کشاورزی و صنعتی) در نظر گرفته‌شده بهره‌مند می‌شوند و به‌منظور اعمال نرخ واحد برای محصول معین در مناطق مختلف کشور شرکتها و سازمانهای نفع دهنده زیان شرکتها و سازمانهای ضرر دهنده را به تشخیص وزارت آب و برق به هزینه خود منظور و به شرکتهای و سازمانهای نفع دهنده زیان شرکتها و سازمانهای ضرر دهنده پرداخت می‌کند و سود خالص که به این ترتیب محاسبه میشود پس از انقضای مدت معافیت مشمول مقررات مالیاتی است.
- تبصرۀ ۲- میزان بهره سرمایه که در نرخ آب باید احتساب شود در مورد مصارف کشاورزی با توجه به وضع اجتماعی و اقتصادی در هر منطقه که وزارت آب و برق تشخیص دهد حداکثر تا ده سال اول بهره‌برداری در نرخ منظور نمی‌شود و پس از دوره معافیت بنا به پیشنهاد وزارت آب و برق از طرف هیئت وزیران تعیین میشود.
- تبصرۀ ۳- پس از صدور پروانه مصرف مفید در هر ناحیه یا منطقه طرز احتساب آب‌بها طبق مادۀ ۵۲ این قانون خواهندبود لیکن در نواحی که تأسیسات ذخیره و انحراف و انتقال و توزیع آب تکمیل نشده باشد تا تاریخ خاتمه تکمیل طرح هزینه‌های استهلاک و بهره بسرمایه در نرخ آب‌بها دارندگان حقابه‌های قبلی به میزان حجم آب مندرج در پروانه محسوب نخواهدگردید.
- تبصرۀ ۴- کلیه وجوه دریافتی بموجب این قانون به هر عنوان طبق اساسنامه شرکتها و سازمانهای آب که مسئول اداره رودخانه‌ها و سایر منابع آب می‌باشند به مصرف هزینه‌های جاری و بهره‌برداری و نگهداری و استهلاک و تکمیل تأسیسات و کمک احتمالی به شرکتهای ضرردهنده موضوع تبصره ۱ این مادۀ خواهد رسید. در محاسبه نرخ آب بهره سرمایه برای مصرف شهری مراکز استانها و مراکز صنعتی ۶% در سال و مصارف شهری سایر شهرها ۳% محسوب میشود.
رئیس- در مادۀ ۵۲ نظری نیست؟ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – در این مادۀ ۵۲ یک ابهامی برای بنده هست که شاید با توضیحات جناب آقای وزیر آب و برق رفع بشود بنده نمیدانم اگر قرار است وزارت آب و برق در یک منطقه‌ای پولی خرج کند و آبی که بدست میاید باید براساس قیمتی که خرج کرده و بین مردم توزیع میشود حقابه از مردم بگیرند ولی اینجا آمده‌اند یک ضابطه کلی برای سرتاسر مملکت گرفته‌اند (مهندس ارفع – صحیح همین است) در یک منطقه ممکن است خیلی خرج شود و در یک منطقه ممکن است هیچ خرجی نشود زارعین آن منطقه‌ای که هیچ پولی برای آنها خرج نشده باید پولی را بپردازند و به همان مقدار بپردازند که در منطقه‌ای که برایشان خرج زیاد شده‌است می‌پردازند و این منطبق با عدالت نیست بنده نمیدانم شاید از طریق دیگری مطالعه کرده‌اید چون حق این است که اگر شما در یک منطقه‌ای یک مبلغی خرج می‌کنید و یک آبی را از طریق چاه یا از طریق سد در اختیار مردم می‌گذارید مطابق با مبلغی که خرج کرده‌اید یک مقدار پولی بگیرید ولی در یک منطقه‌ای که خرج نکرده‌اید و آب فراوان است و احتیاج به سد نیست ساکنان آن منطقه چه گناهی کرده‌اند که باید برابر آن پولی که در منطقه‌ای که خرج کرده‌اید بپردازند و بنده فکر نمی‌کنم درست باشد این ضابطه‌ای را که در سراسر مملکت یک‌نواخت باشد مگر اینکه یک توضیحی در این مورد بفرمائید.
رئیس – پیشنهاد بفرمائید. آقای مهندس روحانی بفرمائید.
مهندس روحانی (وزیر آب و برق) آقای دکتر توجه بفرمائید که فلسفه ملی کردن آب آن چیزی که پیشوای ما به آن توجه داشته‌اند این است که عامل اصلی زندگی و اقتصاد ماست و متعلق به‌تمام ملت ایران است و همه مردم ایران متساواً از این ودیعه حق دارند استفاده کنند و از آن تولید کنند و یا به مصارف بهتری برسانند و به هر حال متساواً مورد استفاده تمام ملت ایران قرار گیرد از آنجائی که سرمایه‌گذاری در توسعه این امر یعنی ساختن سد و کشیدن کانالهای آبیاری یا لوله به شهرها در نقاط مختلف مملکت برحسب شرایط جغرافیائی محل فرق می‌کند سرمایه بگذاریم ولی این سرمایه را متساواً ملت ایران می‌پردازند و سرمایه مال ملت ایران است شانس و اتفاق اینکه در یک جائی آب ارزان تمام شود و در جای دیگر گران تمام شود این نباید موجب بشود که عده‌ای که در این سرمایه‌گذاری شرکت می‌کنند تنبیه بشوند و کسانی که شانس دارند در دهانه سفیدرود قرار گرفته‌اند و در آنجا آب زیاد است و با ساختن یک سدی به ارتفاع چند متر شما می‌توانید در آنجا آب ذخیرخ کنید و قیمت متر مکعب آب ارزانتر تمام میشود آنها استفاده کنند در سد شهناز شما ۱۰۰ میلیون تومان خرج کرده‌اید و آب کم بدست آورده‌اید ولی در سد سفیدرود ۴۵۰ میلیون تومان خرج کردید و ۲ میلیارد متر مکعب آب بدست آوردید طبعاً مخارج این سدها را ملت بوسیله مالیات می‌پردازند و باید سعی کنیم که نرخ نسبتاً مساوی برای سرمایه‌های متساوی باشد و به مردم تحمیل نشود (خواجه‌نوری – اگر در یک جا قیمت آب را گران بپردازند و در جای دیگری ارزان صحیح نیست) این مادۀ به این نظر تنظیم شده و منطبق با عدالت اجتماعی است که در مورد توجه نمایندگان محترم است.
رئیس- نظر دیگری در مادۀ ۵۲ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
- احتراماً پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۵۲ سطر ۱۱ بجای عبارت (قطع میشود) پس از اخطار قانونی و دادن مهلتی حداکثر تا سه ماه قطع خواهدشد.
مهندس عترت.
پیشنهاد می‌نماید نرخ تمام‌شده آب برای هر ناحیه یا حوزه پنج سال یک بار پیشنهاد وزارت آب و برق با تصویب هیئت وزیران باشد.
دکتر عاملی – پزشکپور – دکتر طالع.
پیشنهاد می‌نماید در سطر پنجم مادۀ ۵۲ قانون ملی شدن آب بعد از کلمه بهره‌برداری اضافه شود (این هزینه‌ها نباید از صدی ده درآمد زیادتر باشد).
صادق سمیعی.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۵۲ بشرح زیر اصلاح شود.
مادۀ ۵۲- در سطر ششم مادۀ پس از محصول واحد نوشته شود:
- (در تمام کشور را با توجه به موقعیت جوی و ارزش‌یابی ناحیه‌ای آب تعیین و وصول نماید. الی آخر)
دکتر کیان.
- پیشنهاد می‌نماید تبصرۀ ۱ مادۀ ۵۲ بصورتی اصلاح گردد که شرکتهای مذکور در این مادۀ تابع نرخ واحد نباشند زیرا ممکن است بعضی شرکتها با تدابیر خاص و کوشش زیاد سود داشته و برخی در اثر اهمال و بی‌تدبیری زیان کنند و تابعیت آنها از نرخ واحد صحیح نیست.
هاجر تربیت.
پیشنهاد می‌نماید که در قسمت آخر مادۀ ۵۲ ملی شدن آب بجای جمله (والا آب مصرف کننده … الی آخر) جمله زیر اضافه شود:
- و درصورت استنکاف وزارت آب و برق می‌تواند محصول کشاورزی مستنکف را وسیله پلیس آب توقیف و درصورت عدم تصفیه بدهی، قسمتی از محصول زارع مذکور را با حضور سه نفر معتمد محل فروخته و وزارت مذکور طلب خود را برداشت و بقیه وجه مازاد را همراه برگ مفاصا حساب برای بدهکار مربوطه ارسال دارد.
مهندس سهم‌الدینی.
- پیشنهاد می‌نماید در سطر نهم مادۀ ۵۲ پس از کلمه نگردیده است قید شود (و یا پس از برداشت همان زراعت حاضر به تسویه نشود) قطع میشود.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
محترماً در مادۀ ۵۲ شرح زیر را پیشنهاد می‌نماید:
- چون هزینه مدیریت و نگهداری تأسیساتی که برای آبیاری بوجود آورده‌است رقم قابل توجهی را تشکیل می‌دهد و در صورتی که این رقم بدون تناسب بالا رود دولت بناچار نرخ آب‌بها را بالا خواهد برد و این به ضرر و زیان زارع و کشاورز می‌باشد لذا برای رعایت این افراد پیشنهاد میشود که هزینه مدیریت و نگهداری این مؤسسات مذکور در مادۀ ۵۲ از ۳۰% کل عایدات آن سازمان تجاوز ننماید.
با تقدیم احترام – محمد اسدی.
- محترماً در مورد مادۀ ۵۲ لایحه ملی شدن آب پیشنهاد می‌نماید در سطر یازدهم مادۀ مزبور پس از جمله «والا آب مصرف‌کننده که حاضر به پرداخت آب‌بها نگردیده‌است» اضافه شود «در فصل کشت بعدی…».
مهندس حسن صائبی.
- محترماً در لایحه قانون ملی شدند آب پیشنهاد میشود تبصره زیر بعنوان تبصرۀ ۵ به مادۀ ۵۲ فصل هشتم وصول آب‌بها اضافه شود.
- تبصره ۵- وظایف مقرر در مادۀ ۱۶ قانون سابق بنگاه مستقل آبیاری تا اجرای قانون ملی شدن آب در هر ناحیه و هر منطقه رأساً بوسیله وزارت آب و برق یا شرکتها و سازمانهای تابع انجام خواهد شد و عواید حاصله صرفاً صرف اداره و مرمت تأسیسات آبیاری حوزه مربوط خواهد گردید.
دکتر رضا نجیمی.
- تصویب صورت‌جلسه
۴- تصویب صورت‌جلسه
رئیس- نسبت بصورت‌جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه دفعه قبل تصویب میشود.
- ادامه مذاکره در گزارش شور اول کمیسون آب و برق درباره ملی شدن آب و نحوه اجرای آن
۵- ادامه مذاکره در گزارش شور اول کمیسون آب و برق درباره ملی شدن آب و نحوه اجرای آن
رئیس- مادۀ ۵۳ قرائت میشود.
مادۀ ۵۳ – دارندگان حقابه‌های قبلی از منابع سطحی که مشمول مادۀ ۷ این قانون می‌شوند متناسب با حجم آب مصرفی طبق پروانه صادره برای مدت ده سال از سی درصد تخفیف آب‌بها بهره‌مند می‌شوند.
- تبصره – مدت اخطار قطع آب بعلت عدم پرداخت آب‌بها به تشخیص وزارت آب و برق از یک ماه تا چهار ماه می‌باشد.
رئیس- در مادۀ ۵۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید تبصره مادۀ ۵۳ چون مربوط است به وصول آب‌بها و قطع آب به آخر مادۀ ۵۲ بنام تبصرۀ ۵ گذارده شود.
مهندس افراسیاب کیا.
رئیس - مادۀ ۵۴ قرائت میشود.
مادۀ ۵۴- آلوده ساختن آب بهرنحوی از انحاء ممنوع است و مؤسساتی که آب را به مصارف شهری یا صنعتی یا معدنی میرسانند موظفند نرخ تصفیه آب و دفع فاضل‌آب را با تصویب وزارت آب و برق و وزارت بهداری تهیه و اجرا نمایند.
- تبصره- در مواردی که به سبب عدم کفاف مقدار آب قابل استفاده بکاربردن مکرر آب تصفیه‌شده ضرورت داشته‌باشد مؤسسات مورد بحث در مادۀ فوق موظفند بنابر دستور وزارت آب و برق آب را تصفیه کرده مکرراً بکار بردند.
رئیس- در مادۀ ۵۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۵۵ قرائت میشود.
مادۀ ۵۵- منظور از آلوده ساختن آب آمیختن مواد خارجی به آب است بنحوی که کیفیت فیزیکی یا بیولوژیکی آنرا تغییر دهد مواد خارجی بقرار زیر است:
۱- موادی که مضر بحال انسان و چهارپایان و ماهیها و گیاهان باشد.
۲- مواد نفتی – ذغالی – اسیدی – و هرگونه اضعاف کربنی و نفتی مواد مضر شیمیائی اعم از جامد و مایع از هر پالایشگاه یا منبع گازی و یا دستگاههای رنگ‌کاری و الکل‌کشی و کارگاهها و کارخانجات شیمیائی و معدنی و صنعتی و مواد غذائی و فاضل‌آب شهرها.
رئیس- در مادۀ ۵۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
با تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید دربند ۱ مادۀ ۵۵ بجای ماهیها کلمه «آبزیان» گذاشته شود.
مهندس فیروز عدل.
رئیس - مادۀ ۵۶ قرائت میشود.
مادۀ ۵۶- وزارت آب و برق موظف است با موافقت وزارت بهداری و وزارت کشور و سازمان شکاربانی و نظارت بر صید آئین‌نامه مخصوص بمنظور جلوگیری از آلودگی آب و تعطیل تأسیساتی که موجب آلودگی می‌گردند تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا گذارد.
رئیس- در مادۀ ۵۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۵۷ قرائت میشود.
مادۀ ۵۷- کارکنان وزارت آب و برق و شرکتها و سازمانهای آن وزارت و کارکنان وزارت کشاورزی و سازمان شکاربانی که طبق حکم وزارت آب و برق و برابر آئیننامههای مربوط مأمور جلوگیری از آلودگی آب و تعطیل تمام یا قسمتی از کارخانه یا مؤسسه می‌شوند موظفند از آلودگی آب طبق مقررات جلویگری کنند و در صورت تکرار متخلف را بوسیله مأمورین انتظامی یا پلیس آب به نزدیکترین مرجع قضائی تسلیم کنند.
رئیس- در مادۀ ۵۷ نظری نیست؟ (اظهاری‌نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۵۷ سطر پنجم «یا پلیس آب» حذف شود.
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد می‌نماید در مادۀ ۵۷ دو سطر آخر حذف شود.
با تقدیم احترام – دکتر طالع – دکتر عاملی – دکتر فضل‌الله صدر – پزشکپور – دکتر فریور.
رئیس- مادۀ ۵۸ قرائت میشود.
مادۀ ۵۸- هر کس در بهره‌برداری از آب چاه بیش از حد مقرر در پروانه مصرف اقدام نماید و یا مقررات وزارت آب و برق را در نحوه استفاده از آن رعایت نکند بپرداخت جریمه از یکهزار تا سی هزار ریال محکوم و در صورت تخلف پروانه او لغو خواهد شد و در صورتی که بدون پروانه از چاه مزبور استفاده نماید چاه از طرف وزارت آب و برق بدون تشریفات و با حضور نماینده دادستان ضبط خواهدشد.
رئیس- در مادۀ ۵۸ نظری نیست؟ آقای ابوذر بفرمائید.
ابوذر- این مادۀ ۵۸ ایجاد دردسر برای مردم می‌کند خواستم توجه جناب آقای مهندس روحانی را جلب کنم و یک پیشنهاد هم داده‌ام ولی توضیحش در مجلس لازم است نسبت به اصل مادۀ بحثی نیست ولی تخلفی که از معیار پروانه شد و با تکرارش مجازات‌هائی تعیین شده و ضبط چاه در آخر مادۀ است بدون اینکه تعیین تکلیف بشود بر اثر ایجاد چاه مستحدثاتی ایجاد شده‌است عده‌ای از آن استفاده می‌کنند نباید اینها را بلاتکلیف گذاشت برای‌اینکه قصور کرده‌اند می‌خواستم این را بگویم که این مادۀ تکمیل بشود که چاه را یا خود وزارت آب و برق اداره کند یا به دیگری واگذار شود و اگر این مطلب را جناب وزیر آب و برق توضیح بفرمایند رفع نگرانی میشود و فکر می‌کنم پیشنهادهائی هم که در این زمینه شده قانع خواهندشد.
رئیس- آقای مسعودی بفرمائید.
مسعودی- بنده می‌خواستم جناب وزیر آب و برق توضیح بدهند راجع به این موضوع که امیدوارم مثل تمام کارهایشان که در کار آب برای لوله‌کشی تهران انجام دادند و منظم بوده و من خودم می‌بینم آخر ماه وقتیکه از طرف اداره آب صورت مصرف آب را برای من می‌آورند بر خود لازم میدانم که در اولین فرصت به هر بانکی بروم و پرداخت کنم و خوشحالم که مرا از شر این مأمورین راحت کردند آیا برای این کار چطور آموزش و چه جور کلاس پیش‌بینی شده که این مأمورین بروند آموزش ببینند اول بوسیله جراید و تلویزیون و رادیو مردم را آموزش بدهید که از این آب چطور استفاده کنند که مثلاً فلان دهاتی که در شیروان نشسته او از چاه دارد استفاده می‌کند فردا روی ندانستن وظیفه و طریق استفاده از چاه برای او مأمورین تولید اشکال زحمت نکنند چون ما دیده‌ایم که همیشه قانونگذار و دستگاه اجرائی حسن‌نیت داشته‌اند ولی در عمل آن مأمورین تولید اشکال کرده این را خواستم توضیح بدهند.
رئیس – آقای مهندس روحانی.
مهندس روحانی (وزیر آب و برق) – مطلبی که جناب آقای ابوذر فرمودند صحیح است و در کمیسیون اصلاح خواهیم‌کرد بطوریکه اگر از این منبع آب یک تأسیساتی آبیاری میشده‌است که در اقتصاد مملکت مؤثر است تکلیف آن روشن بشود البته تلویحاً میشود فهمید وقتیکه چاه را ضبط می‌کنیم آن مورد نظر ما نیست که بلااستفاده بماند بلکه این را روشن می‌کنیم درباره تماس مأمورین دولت با مردم این مطلبی‌است که جناب آقای مسعودی ما با تعلیم و تربیت بایستی طوری عمل کنیم که همه مردم به وظایف خودشان آشنا شوند و هم مأورین دولت موجب ناراحتی آنها نشوند اینکار احتیاج بزمان دارد همانطور که خودتان فرمودید در همین تهران آب را بوسیله نهر به مردم میرسانند تا اینکه بالاخره یک تأسیسات آبرومند قابل مقایسه با سایر نقاط مترقی دنیا فراهم شد و رفاه و آسایش مردم تأمین شد سی سال چهل سال طول کشید و حالا ملاحظه می‌فرمائید و ملاک قضاوت آینده عملی‌است که در گذشته شده‌است و من امیدوارم تدابیری اندیشیده شود که مردم ناراحت نشوند چون این قانون را دولت بنام بدخواه مردم که تهیه نکرده و بعنوان بدخواه مردم هم اجرا نمی‌کند قصد این است که از این عامل محدود اقتصاد حداکثر استفاده بشود سوء نیت ندارد و مسلماً نظر خانمها و آقایان را عمل خواهدکرد.
رئیس- نظر دیگری در مادۀ ۵۸ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
چون مفهوم مادۀ ۵۸ این است که چنانچه تخلفی تکرار شود چاه از طرف دولت ضبط و عندالاقتضاء مسدود خواهدشد با توجه به‌اینکه در زمین زیر کشت چاه زراعت و باغات احداث شده و از لحاظ ثروت ملی وزارت آب و برق مسلماً به تولید و ثروت ملی کشور لطمه وارد خواهدساخت و زراعت و باغهای زیر کشت چاه بدین ترتیب خشک و از بین خواهد رفت چون تکرار تخلف بصورت ضبط اموال و تأسیسات چاه معقول نیست تقاضا دارد عبارت ذیل به‌قسمت آخر مادۀ اضافه شود با حضور نماینده دادستان ضبط و یا دریافت بهاءعادلانه بنفع دولت بدیگری واگذار خواهدشد.
با تقدیم احترام – ابوذر.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۵۸ بشرح زیر اصلاح شود هر کس در بهره‌برداری از آب چاه بیش از حد مقرر سالیانه مذکور در پروانه مصرف اقدام نماید یا مقررات وزارت آب و برق را در نحوه استفاده آز آن را رعایت نکند به پرداخت جریمه از یکهزار تا سی هزار ریال محکوم و در صورت تخلف مجدد مجدداً جریمه خواهدشد درصورتیکه بدون پروانه از چاه مزبور استفاده نماید چنانچه بهره‌برداری از چاه در حریم دیگران نباشد و صدمه‌ای به منبع آب زیرزمینی نزند و موجب ازدیاد تولیدات کشاورزی باشد وزارت آب و برق با اخذ جریمه هر پنجاه متر مکعب در ساعت ظرفیت ده‌هزار ریال پروانه مصرف بنام صاحب چاه صادر خواهدکرد ولی چنانچه چاه در حریم چاههای با پروانه قبلی واقع شده‌باشد یا مضر بحال منبع زیرزمینی باشد بخرج صاحب چاه پرخواهد شد.
با تقدیم احترامات – دکتر اسفندیار یگانگی.
پیشنهاد می‌نماید:
- ۱- حداکثر جریمه به بیست‌هزار ریال تقلیل یابد.
- ۲- جمله (درصورت تخلف پروانه او لغو خواهدشد) حذف گردد.
با احترام – دکتر فریور – پزشکپور.
رئیس - مادۀ ۵۹ قرائت میشود.
مادۀ ۵۹- اشخاص زیر به پرداخت دوهزار تا پنج هزار ریال یا از ۲ ماه به حبس تأدیبی یا به هر دو مجازات برحسب مورد محکوم خواهند شد:
- ۱- هر کس عمداً و بدون اجازه دریچه و مقسمی را باز کند یا در تقسیم آب تغییری دهد یا دخالت غیرمجاز در وسائل اندازه‌گیری آب نماید یا بنحوی از انحاء امر بهره‌برداری از تأسیسات عمومی را مختل سازد.
- ۲- هر کس عمداً آبی را بدون حق با اجازه مقامات مسئول به مجاری یا شبکه آبیاری متعلق به خود منتقل کند و یا موجب گردد که آب حق دیگری به او نرسد.
- ۳- هر کس آب حق دیگری را بدون مجوز قانونی مصرف نماید.
- ۴- هر کس عمداً بنحوی از انحاء به ضرر دیگری آبی را به هدر دهد.
- ۵- هر کس عمداً آب رودخانه‌ها و انهار عمومی و جویبارها و مخازن و منابع و قنوات و چاهها را با اضافه‌کردن مواد خارجی آلوده‌کند و در مواردی که منبع آب بعنوان منبع آب آشامیدنی بکار می‌رود مرتکب بموجب سایر قوانین مربوط نیز مورد تعقیب کیفری قرار خواهد گرفت.
- ۶- هر کس از مقررات مندرجه در پروانه مصرف آب تخلف نماید یا بدون اجازه وزارت آب و برق پروانه خود را به دیگری منتقل نماید یا از مقررات موضوعه وزارت آب و برق در اجرای مواد فصل دوم این قانون تخلف کند.
- ۷- هر کس بدون رعایت مقررات این قانون محفر چاه و یا قنات و یا بهره‌برداری از منابع آب مبادرت نماید.
- تبصره- در مورد بندهای ۲ و ۳ و ۴ با گذشت شاکی خصوصی تعقیب موقوف میشود.
رئیس - در مادۀ ۵۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
با کمال احترام: پیشنهاد در مادۀ ۵۹ افراد و اشخاصی که زمینهای زراعتی آنها در کنار جاده قرار گرفته است و در اثر عدم توجه در آبیاری جاده را خراب می‌نمایند باشد همان مجازات تعیین شده در مادۀ ۵۹ درباره آنها اهمال شود زیرا در آتیه صدها کیلومتر جاده در بین مزارع در روستاها ایجاد خواهدشد که از لحاظ رفت و آمد و وسائل نقلیه و فرآورده‌های کشاورزی اهمیت بسیاری دارد.
با تقدیم احترام – محمد اسدی.
پیشنهاد می‌نماید در بند ۵ مادۀ ۵۹ پس از کلمه مواد خارجی در سطر دوم اضافه گردد (به نحو مندرج در مادۀ ۵۵ این قانون).
با احترام پزشکپور – دکتر فضل‌الله صدر.
پیشنهاد حذف قسمت آخر بند ۶ مادۀ ۵۹ را دارد چون تخلف از مقررات موضوعه وزارت آب و برق در اجرای مواد فصل دوم برای افرادی مخصوصاً طبقه کشاورز روشن نیست لذا تقاضای اصلاح بند ۶ را بشرح زیر دارد.
- بند۶- هر کس از مقررات مندرجه در پرونده به مصرف آب تخلف نماید یا بدون اجازه وزارت آب و برق پروانه خود را به دیگری منتقل نماید.
با تقدیم احترام – ابوذر.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به مادۀ ۵۹ اضافه شود.
- تبصره- هر گاه کارکنان وزارت آب و برق بنفع خود یا دیگری در حدود پروانه مصرف مفید آب اعمال نفوذ کند و موجب شود که بیش از میزان استحقاقی پروانه مصرف صادر گردد به حبس تأدیبی از یک سال تا سه سال محکوم خواهدشد.
فرهاد پور.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید تبصره ذیل به مادۀ ۵۹ اضافه شود.
- تبصرۀ ۲- در صورتی که سیلابها و فاضل‌آبها ایجاد خطر نماید ساکنان مجاور حق برگرداندن مسیر آنها را موقتاً دارند.
با تقدیم احترام – مهندس افراسیاب.
با تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید بند ۴ مادۀ ۵۹ بشرح زیر اصلاح گردد.
هر کس عمداً باعث اتلاف آب و یا به نحوی از انحاء به ضرر دیگری آب را به هدر دهد.
مهندس فیروز عدل.
رئیس- مادۀ ۶۰ قرائت میشود.
مادۀ ۶۰- هر کس عمداً بنحوی از انحاء سد و تأسیسات سد اعم از تأسیسات آبیاری و تأسیسات مربوط به نیروی برق‌آبی و پستهای انتقال خط و خط انتقال فشار قوی را تخریب یا منهدم نماید به حبس با اعمال شاقه از ۳ تا ۱۵ سال محکوم سال محکوم خواهد شد.
رئیس - در مادۀ ۶۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۶۱ قرائت میشود.
مادۀ ۶۱- ملی شدن آب و مواد و مقررات مربوط به آن تدریجاً در حوزه آبریز رودخانه‌ها و منابع زیرزمینی منطقه به منطقه و ناحیه با توجه به امکانات مالی و فنی و برنامه‌های عمرانی آگهی و اجراء خواهد شد.
- تبصره- آن قسمت از مواد و مقررات که مختص به‌اجرای ملی شدن آب است در ناحیه یا منطقه‌ای که هنوز تمام موجبات و مقدمات ملی شدن فراهم نگردیده‌است موقتاً اجرا نمی‌شود، تشخیص این مقررات خاص بعهده وزارت آب و برق است.
رئیس - در مادۀ ۶۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۶۲ قرائت میشود.
مادۀ ۶۲- وزارت آب و برق موظف است که شش ماه قبل از آغاز اجرای ملی شدن آب محدوده ناحیه یا منطقه مورد نظر را آگهی نماید تا مشمولین به وظایف و تکالیف خود و وزارت آب و برق واقف گردند.
رئیس – در مادۀ ۶۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادۀ ۶۳ قرائت میشود.
مادۀ ۶۳- تشخیص صلاحیت علمی کارشناسان رشته‌های مختلف فنون و توسعه منابع آب و آبیاری در مورد اخذ پروانه کارشناسی با وزارت آب و برق است.
رئیس – در مادۀ ۶۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نماید مادۀ ۶۳ به این شرح اصلاح شود.
- تشخیص صلاحیت علمی کارشناسان رشته‌های مختلف فنون توسعه منابع آب و آبیاری در مورد اخذ پروانه کارشناسان رسمی با دانشکده کشاورزی کرج و تصویب وزارتخانه‌های آب و برق و اصلاحات ارضی و کشاورزی می‌باشد.
با تقدیم احترام – ارسنجانی.
پیشنهاد می‌نماید در آخر مادۀ ۶۳ عبارت زیر افزوده شود.
- «وزارت نامبرده مسئول پرداخت خسارت ناشی از اشتباهات این کارشناسان که بر مبنای آن پروانه صادر شده‌است به مردم می‌باشد».
دکتر اسفندیار یگانگی.
رئیس – مادۀ ۶۴ قرائت میشود.
مادۀ ۶۴- کلیه قوانین و مقرراتی که مغایر با این قانون باشد و همچنین قانون حفظ و حراست منابع آبهای زیرزمینی کشور از تاریخ تصویب این قانون نسخ میشود.
رئیس- در مادۀ ۶۴ نظری نیست؟ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فخر طباطبائی – عرض کنم بنده لازم نمیدانم این مادۀ بعنوان اینکه کلیه مقرراتی که مخالف این قانون باشد تصویب بشود و دلیلم را عرض می‌کنم برای اینکه قوانین مجازاتی پیش‌بینی شده در این لایحه من جمله همان ماده‌ای که راجع به تخریب تأسیسات سد است ما یک ماده‌ای داریم در قانون مجازات عمومی مادۀ ۱۵۷ راجع به تخریب و این در کمیسیون دادگستری که صحبت شد اینطور توضیخ دادیم که مادۀ ۱۵۷ به قوت خودش باقی‌است و ناظر به حقوق اشخاص است که هر کس مال دیگری را تخریب کند ناظر به آن مادۀ است و این مادۀ ۵۹ یا ذیل آن به خاطرم نیست که نوشته هر کس تأسیسات مربوط به وزارت آب و برق و شرکتهای وابسته و مربوطه به آنرا تخریب بکند و بنابراین وقتی نوشتیم هر قانون مخالف این قانون باشد ملغی است ممکن است این تسری داده شود به آن مواد این را البته خواستم برای جلب توجه غرض کرده باشم و وقتی لایحه برگشت به کمیسیون دقت بیشتری می‌کنیم و در آنجائی که قوانین راجع بکار شما مخالف باشد البته قانون لاحق اجرا خواهد شد ضمناً تأیید این قانون به قوت خودش باقی‌است و اشکالی ندارد چون قوانینی را می‌دیدیم و می‌بینیم که کدامش تعارض دارد که در عمل دچار اشکال نشود بنده می‌خواستم این توضیح را عرض کنم.
رئیس- نظر دیگری در مادۀ ۶۴ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌کنم مادۀ ۶۴ لایحه حذف شود.
دکتر دادفر.
رئیس – مادۀ ۶۵ قرائت میشود.
مادۀ ۶۵- آئیننامههای مربوط به امور اجرائی سایر مواد درصورت لزوم به پیشنهاد وزارت آب و برق به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
رئیس- در مادۀ ۶۵ نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت میشود.
پیشنهاد می‌گردد: مادۀ ۶۵ حذف گردد.
با احترام – پزشکپور – دکتر فضل‌الله صدر.
رئیس – پیشنهادات مربوط به مواد الحاقی قرائت میشود.
پیشنهاد می‌نمایم که مادۀ زیر به قانون ملی شدن آب اضافه گردد.
- هرگونه طرح و عملی که بعنوان عمران و آبادی دستگاههای آبیاری انجام داده و می‌دهد از قبیل ساختن سد و غیره چنانچه نتیجه مطلوب را ندارد (از نظر مردم و مملکت) و ادامه بهره‌برداری از آن موجب زیان و ضرر و خرابی گردد به این عمل ادامه بدهد شخص وزیر مسئول خرابیها و خسارات وارده به مردم و پولی که مصرف شده می‌باشد.
با تقدیم احترام – پردلی.
با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید مادۀ الحاقی زیر ببخش سوم قانون آب و نحوه ملی شدن آن افزوده شود:
مادۀ الحاقی – تشخیص مصرف مفید آب با هیأتی مرکب از کارشناسان وزارتخانه‌های تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی، اصلاحات ارضی و تعاون روستائی، آب و برق و کشاورزی خواهد بود که طبق آئین‌نامه‌ای که پیشنهاد وزارت آب و برق به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید این وظیفه را انجام می‌دهد.
با تقدیم احترامات – پزشکپور – دکتر صدر – دکتر عاملی – دکتر فریور – دکتر صالع – پردلی.
محترماً پیشنهاد می‌نماید مادۀ زیر به لایحه ملی شدن آب اضافه شود.
مادۀ – وزیران و معاونان و مدیران کل وزارت آب و برق در تمام مملکت و رؤسا و مدیران عامل آب و برق منطقه‌ای در شهرستانهای حوزه مأموریت خود حق شرکت و عضویت در شرکتهای خصوصی کشاورزی و آبیاری نخواهند داشت و همچنین نمی‌توانند رأساً از پروانه مصرف آب بمنظور امر کشاورزی و صنعتی استفاده نمایند.
فرهاد پور.
رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوطه ارجاع میشود.
- اعلام وصول و قرائت یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا.
۶- اعلام وصول و قرائت یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا.
رئیس- لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده‌است برای اطلاع مجلس قرائت میشود.
گزارش کمیسیون شمارۀ ۴ (دارائی- بودجه) در خصوص لایحه شماره ۶۰۶۱۲- ۱۷ /۸ /۱۳۴۶ دولت راجع به اضافه اعتبارات سال ۱۳۴۶ کشور ضمن مرقومه شماره ۴۰۶۹ /۱۷ ل ق – ۱۵ /۱۱ /۱۳۴۶ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال‌شده‌بود در جلسه روز دوشنبه سی‌ام بهمن ماه ۱۳۴۶ مطرح و مورد شور واقع و بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک قانون مزبور برای اخذ رأی نهائی به پیوست ارسال میشود.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی.
رئیس- نسبت به این لایحه در جلسه آینده اخذ رأی خواهد شد.
- اعلام وصول و قرائت دو نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و وسایل لازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور
۷- اعلام وصول و قرائت دو نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و وسایل لازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور
رئیس- نامه‌هائی از دولت رسیده برای اطلاع مجلس قرائت میشود.
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ قرارداد وامی به مبلغ ده میلیون و چهار هزار و پانصد دلار آمریکائی جهت تأمین هزینه ارزی تأسیس کارخانه لوله‌سازی اهواز در تاریخ بیستم دسامبر ۱۹۶۷ با بانک صادرات و واردات واشنگتن منعقد گردیده‌است. مبلغ اصل وام در چهارده قسط نسبتاً متساوی شش ماهه از سی‌ویکم اوت ۱۹۶۸ بازپرداخت خواهدشد و به اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار شش درصد در سال تعلق خواهد گرفت این گزارش در اجرای تبصره (۲) مادۀ واحده مذکور در فوق تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر.
با رعایت مادۀ واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقت‌نامه اعتباری به‌منظور تأمین ۸۰ درصد هزینه‌های ارزی خرید و نصب در واحد تور پوتراتور توربین گارین مورد نیاز وزارت آب و برق که جمع کل هزینه ارزی آن بالغ بر ۲۲۵۸۳۹۰ دلار آمریکائی است با شرکت فیات گراندی موتوری در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۴۶ منعقد گردیده است و اعتبار مذکور در ۱۴ قسط متساوی شش ماه بصورت سفته بازپرداخت می‌گردد و بمانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۵/۵ درصد در سال از تاریخ حمل هر گروه کامل تولید نیرو و تعلق خواهدگرفت و سررسید اولین قسط اصل شش ماه بعد از تاریخ تسلیم گواهینامه پیشرفت کار و ارائه اسناد حمل می‌باشد بدینوسیله در اجرای تبصرۀ (۲) مادۀ واحده فوق‌الذکر گزارش آن تقدیم می‌گردد.
نخست وزیر.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
۸- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – دستور جلسه آینده قرائت میشود.
- ۱- گزارش یک فوریتی نسخ قانون مصوب ۱۶ تیر ماه ۱۳۴۶ – شماره چاپ ۲۳۸
- ۲- گزارش کمیسیونهای مربوط راجع به اساسنامه بانک ملی ایران. شماره چاپ ۲۳۹
- ۳- گزارش یک فوریتی مجازات صید غیر مجاز از دریای خزر. شماره چاپ ۲۴۲
- ۴- گزارش شور اول برنامه عمرانی چهارم کشور. شماره چاپ ۲۴۳
رئیس- چون امروز وقت زیادی نداریم با اجازه خانمها و آقایان لوایحی که در دستور جلسه امروز مانده‌است نیز در جلسه روز یکشنبه مطرح خواهدشد. با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه هفته آینده خواهدبود.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.