مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۱ تیر ۱۳۲۴ نشست ۱۳۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویبنامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات- اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آئین‌نامه‌ها - بخش نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
سال اول - شماره ۱۰۴ مدیر: سیدمحمد هاشمی نماینده مجلس شورای ملی - ۲شنبه ۱ مرداد ماه ۱۳۲۴
دوره چهاردهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۴۰۲
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز شنبه سی و یکم تیر ماه ۱۳۲۴ نشست ۱۳۳
مجلس سه ربع ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای سید محمد صادق طباطبائی تشکیل گردید.
فهرست مطالب:
- ۱- قرائت و تصویب صورت مجلس
- ۲- مذاکره در دستور و تصویب پیشنهاد آقای قبادیان راجع به طرح لایحه دو دوازدهم
- ۳- خروج عده ای از آقایان نمایندگان از مجلس و کافی نبودن عده برای مذاکره و ختم جلسه بعنوان تنفس
- قرائت و تصویب صورت مجلس
۱- قرائت و تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۸ تیر ماه را آقای طوسی منشی به شرح زیر قرائت نمودند.
مجلس یک ساعت و ربع پیش از ظهر روز ریاست آقای سید محمد صادق طباطبائی تشکیل گردید و صورت جلسه قبل قرائت و تصویب شد.
غائبین بی اجازه:
آقایان: فرمند- امینی- دکتر اعتبار- مؤید ثابتی- کفائی- امیرابراهیمی- شهاب فردوسی- فرهودی- دکتر شفق- دکتر عبده- عباس مسعودی- حسین تهرانی- محمد حسین قشقائی
دیرآمدگان بی اجازه:
آقایان: جلیلی- خاکباز- گیو- اخوان- سنندجی- تیمورتاش- جواد مسعودی- حسن اکبر- دشتی- طهرانچی- شریعت زاده- یمین اسفندیاری- خلعتبری- حکمت- نمازی- دهقان- ایرج اسکندری- دکتر آقایان- اریه- لنکرانی.
آقای بدر وزیر دارائی لایحه قانونی راجع به دو دوازدهم اعتبارات مصوب سال ۱۳۲۳ برای هزینه‌های کشور در تیر ماه و امرداد به قید یک فوریت تقدیم و پس از تذکار آقای فاطمی دائر به لزوم ارجاع لایحه به کمیسیون بودجه و تهیه گزارش آن پس از مطالعه جامع آقای وزیر دارائی موافقت نمودند لایحه به کمیسیون ارجاع شود تا برای جلسه آتیه گزارش آن تهیه و به عرض مجلس شورای ملی برسد.
برنامه دولت مطرح و آقای اردلان به عنوان مخالفت با آن عقیده داشتند مطالب مهم و اساسی از قبیل اجرای فصل پنجم پیمان سه گانه را برنامه دولت فاقد بوده و ضروری بود این موضوع مهم که مورد علاقه قاطبه ملت ایران است مانند برنامه دولت آقای حکیمی جزو خط مشی اساسی دولت قرار می‌گرفت و با اظهار تشکر از ملت و دولت انگلستان دائر به موافقت با خروج قوای آن دولت از کشور ایران بر طبق مقررات پیمان، نسبت به مقامات شوروی نیز با اشاره به روابط دوستی و صمیمیت بین ملتین و تذکار فداکاری‌های کشور ایران در پیروزی نهائی متفقین معظم معتقد بودند با تخلیه کشور بر حسن ظن و حسن نظر ملت ایران خواهند افزود سپس به مقدمات تشکیل دولت فعلی و لزوم استفاده از طبقه جوان و الغاء انحصارات در قسمت اقتصادی و انتقاد از روش دولت در توقیف جرائد و ضرورت تقدیم قانون مطبوعات را رعایت آزادی مطلق و تشکیل محکمه خاص و تنظیم دفتر قانونی دخل و خرج روزنامه پرداخته و در خاتمه راجع به بیکاری و ضرورت جلوگیری از آ«بوسیله ایجاد امنیت مالی و استفاده از سرمایه‌های داخلی و مخالفت با صنعتی کردن فعلی کشور از نظر قلت جمعیت و عدم وسائل بهداشت مختصری ایراد و آقای فرخ موافق و در جواب آقای اردلان نسبت به تصدی جوانان به امور کشور با توجه به تجربیات عملی آنان مختصری بیان و تشکیل محکمه مطبوعات و هیئت منصفه اجباری و همچنین اقدام سریع و عاجل دولت را به اجرای فصل پنجم پیمان سه گانه و جلوی گری از عملیات زمان جنگ را در ایام صلح ضروری دانسته و بعداً اشاره به لزوم تأسیس اداره عشایر برای رفاه و آسایش کلی آنان نموده و جلوگیری از رشوه خواری و عملیات خلاف قانون پاره‌ای از مأمورین را از اهم وظایف دولت تشخیص و توجه هیئت حاکمه را به گزارش واصله از تبریز راجع به سوء استفاده‌استاندار آذربایجان جلب و معتقد بودند در مراجع صالحه به صحت و سقم گزارش نامبرده رسیدگی و نتیجه آن به عرض مجلس شورای ملی برسد. سپس نسبت به استفاده قانونی دولت ایران از نصف آب هیرمند به ترتیب مقرره بین ایران و افغانستان اشاره نموده و اظهار داشتند از طرف وزارت امور خارجه به دولت دوست هموار تذکار داده شود از استفاده بیش از میزان حقآبه معمولی که به ضرر رعایای ایران و بر خلاف اصول و مقررات حقوق بین المللی عمومی است خود داری نمایند.
آقای صدر نخست وزیر راجع به اجرای فصل پنجم پیمان سه گانه توضیح دادند اشاره ضمن ماده اول برنامه به پیمان سه گانه بیشتر توجه همین قسمت بود و موضوع مورد توجه دولت فعلی نیز بوده تا طبق منظور مجلس و ملت ایران سعی و جدیّت به اجرا آن بشود و راجع به همکاری با وزرای جوان تذکار دادند شخصاً با استفاده از جوانان تحصیل کرده برای خدمت به کشور موافق ولی در انتخاب وزیران بیشتر جنبه تخصص در عمل منظور بوده و بدیهی است جوانان مجرب نیز به مرور جای سابقین را گرفته و به خدمت خواهند پرداخت و نسبت به موضوع جرائد اظهار داشتند از طرف ایشان دستور توقیف روزنامه‌ای داده نشده و موضوع مربوط به اختیاراتی است که فرماندار نظامی بر طبق قانون داشته و در نظر است با توجه به قانون اساسی لایحه قانونی برای مطبوعات و تشکیل محکمه قانونی آن تقدیم گردد تا با لحاظ آزادی مطبوعات و رعایت جنبه انتقادات صحیح به حیثیت و حقوق افراد تجاوز نشود در خاتمه توضیح دادند موضوع عشایر نیز طرف توجه دولت بوده و در نظر است برای این کار کمیسیونی در وزارت کشور تشکیل شود که ترتیب صحیحی برای این کار داده شود.
آقای دکتر آقایان نیز به عنوان مخالفت با برنامه آن را فاقد جنبه عملی دانسته و علت عدم اجرای برنامه‌ها را منوط به بی ثباتی دولت‌ها دانسته و معتقد بودند وضع کنونی دنیا ایجاب می‌کند دولت‌های با دوامی در رأی امور قرار گرفته تا به نتیجه مثبت عملی به نفع کشور برسند سپس به خروج سرمایه‌های داخلی از کشور و عدم امنیت قضائی اشاره نموده و مقتضی می‌دانستند با ایجاد امنیت و تشویق حس ابتکار و توجه جوانان به مشاغل آزاد و خودداری از تشریفات اداری غیر ضروری برنامه کامل اقتصادی تنظیم و با اِعمال حق حاکمیت دولت از بیکاری جلوگیری شده و کشور به ارج عالیه ترقی سیر نماید.
چون پیشنهاد ختم جلسه شده بود بقیه مذاکرات به سه ساعت قبل از ظهر روز شنبه ۳۰ تیر ماه موکول و مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد.
رئیس- در صورت مجلس اعتراضی هست؟
آقای پوررضا
پوررضا- آقای محمد حسین قشقائی را در صورت مجلس غائب بدون اجازه نوشته‌اند در صورتی که ایشان مریض هستند یک هفته‌است عمل کرده‌اند شرحی هم نوشته‌اند.
رئیس- اصلاح می‌شود آقای فیروزآبادی در صورت مجلس فرمایشی دارید؟ (فیروزآبادی- خیر در دستور) صورت مجلس تصویب شد.
- مذاکره در دستور و تصویب پیشنهاد آقای قبادیان راجع به طرح لایحه دو دوازدهم
(۲- مذاکره در دستور و تصویب پیشنهاد آقای قبادیان راجع به طرح لایحه دو دوازدهم)
قبادیان- بنده پیشنهادی داده‌ام
رئیس- پیشنهاد آقای قبادیان قرائت می‌شود.
بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه دو دوازدهم قبل از برنامه دولت مطرح بشود.
حکمت- مورد ندارد آقا برنامه دولت جزء دستور است.
تیمورتاش- باید تغییر دستور داده شود.
قبادیان- اجازه بدهید توضیح عرض کنم.
رئیس- آقای قبادیان
قبادیان- قضیه لایحه دو دوازدهم مطالبی است که واقعاً مسلم است که باید تصویب بشود کمیسیون بودجه هم تصویب کرده‌است راپرتش را هم داده‌است و کارمندان دولت هم یک عده‌ای هستند که واقعاً محتاج به این حقوق هستند و اگر تأخیر بشود واقعاً اسباب زحمت ای کارمندان خواهد بود و بنابراین بنده استدعا می‌کنم لایحه‌ای که از کمیسیون آمده‌است قبل از برنامه دولت مطرح بشود و تصویب بشود بعد وارد برنامه دولت بشویم.
رئیس- آقای دکتر زنگنه
دکتر زنگنه – بطوری که آقای قبادیان فرمودند البته لایحه دو دوازدهم یا یک دوازدهم یا هر چه که در کمیسیون تصویب شده‌است بایستی مطرح بشود و لازم هم هست ولی برنامه دولت الآن مطرح است و جزء دستور است و مقداری هم صحبت شده‌است و بنظر بنده اصلاً خارج کردن برنامه دولت از دستور خودش صورت خوشی نخواهد داشت این است که بده عرض می نم که به کفایت مذاکرات آقایان زودتر رأی بدهند و بعد وارد این مطلب بشویم.
رئیس- آقای فاطمی
فاطمی- در این موضوع البته محل تردید هیچیک از آقایان نمایندگان نیست که این مطلب بایستی به فوریت هم مطرح بشود و به همین جهت هم بود که قرار شد در این باب توافق نظری حاصل بشود مخصوصاً امروز صحبت هم با آقای دکتر مصدق صحبت کردیم و در این سه چهار روز هم با حضور آقای رئیس مجلس صحبت شد که بعد از رأی اعتماد به دولت بلافاصله لایحه دو دوازدهم مطرح بشود (صحیح است) و البته آقایان هم موافقند که بعد از رأی اعتماد به دولت به لایحه دو دوازدهم رأی گرفته شود آقایان هم تشریف داشتند که اینطور مذاکره شد پیش چشم خودشان می‌گویم و خوب است موافقت بفرمایند بعد از برنامه دولت به دو دوازدهم رأی گرفته شود این است که بنده از آقای قبادیان تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایند بعد از رأی اعتماد به دولت این لایحه مطرح بشود.
قبادیان- رأی اعتماد به دولت چه تأثیری دارد در این لایحه.
مهندس فریور- خیلی تأثیر دارد
رئیس- رأی می‌گیریم
محمد طباطبائی- اجازه می فرمائید یک توضیحی عرض کنم؟
رئیس- بفرمائید
محمد طباطبائی- توجه بفرمائید آقایان لایحه دو دوازدهم جزء دستور بوده صورت جلسه هم حاضر است ما با این قید که خبر کمیسیون بودجه بیاید به مجلس و روز شنبه مطرح بشود موافقت کردیم که لایحه با اینکه تقاضای یک فوریتش هم شده بود رفت به کمیسیون و الآن امروز آخر ماه‌است ادارات و مؤسسات و وزارتخانه معطل هستند (صفوی- سه چهار روز هم طول می‌کشد پس فردا هم تعطیل است) و من بدون اینکه طور دیگر بخواهم مطلب را عرض بکنم خواستم از آقایان تمنی بکنم که حقوق مستخدمین دولت و مؤسسات عمومی را ما برای جریان‌های داخلی خودمان و مجلس گروه نمی‌کشیم (صحیح است) و همه آقایان هم می‌دانم در این باب دارای حسن نیت هستند موافقت بفرمایند لایحه دو دوازدهم بگذرد و ادارات و مؤسسات از حال نگرانی بیرون بیایند (صحیح است) بعد بلافاصله وارد پروگرام دولت بشویم و صحبت بشود چون چند نفر موافق و مخالف روی برنامه صحبت خواهند کرد و ممکن است سه روز چهار روز طول بکشد البته سه چهار روز برای ما که در مجلس هستیم و بودجه مجلس هم گذشته‌است و خیالمان راحت است مانعی ندارد ولی در خارج اگر آقایان عطف توجهی به اوضاع و احوال مستخدمین مملکت بفرمایند به اهمیت قضیه التفات خواهند فرمود با این حال خواهش می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند لایحه دو دوازدهم مطرح بشود پنج شش دقیقه هم وقت بیشتر نخواهد گرفت صحبتی هم ندارد. قرار هم می‌گذاریم بعد از آن فوراً برنامه مطرح شود.
رئیس- آقای حکمت
صمصام- آقا در پیشنهاد یک موافق و یک مخالف فقط باید صحبت بکند.
رئیس- این غیر از آن مورد است.
حکمت- چند روز است که این دولت حاضر تشکیل شده و بواسطه نیامدن اقلیت به مجلس نتوانسته‌است مشغول کار بشود و غریب این است در صورتی که اقلیت مذاکره نمی‌کند اکثریت برنامه دولت را مورد انتقاد و اعتراض قرار داده‌است حق این بود در این چهل روز مشورت می‌کردند و یا تعاطی فکر می‌کردند که بعد از چهل و چند روز موضوع کابینه قبل و همان ترتیب تکرار نشود ولی باز می‌بینیم بیست نفر سی نفر ثبت اسم کرده‌اند و اگر آقایان همه بخواهند مذاکره کنند در برنامه دو سه هفته خود اکثریت طول می‌دهند و این هیچ سابقه خوبی نیست و ترتیب صحیحی بنظر نمی‌آید. بنده عقیده‌ام این است که یک نفر دیگر از آقایان صحبت بکنند و بعد مذاکرات کافی بشود بعد وارد اخذ رأی بشویم و بعد از اخذ رأی لایحه دو دوازدهم بلافاصله در همین جلسه بگذرد. اگر امروز هم نگذشت جلسه عصر بشود و اگر نشد فردا جلسه بشود ممکن است هر روز جلسه بکنیم علت ندارد که جلسه هفته‌ای سه روز باشد. آقایانی که از سابق در مجلس بوده‌اند خوب در نظر دارند که هر وقت کار فوری یا عاجلی پیش می‌آمد ما اینجا ظهر هم می‌ماندیم حتی می‌فرستادیم از لقانطه چلوکباب می‌آوردند می‌خوردیم و گاهی شب هم می‌ماندیم حالا چه شده‌است که اینقدر معطل می‌شویم و نزدیک ظهر می آئیم نمی‌دانم. بنده عقیده‌ام این است که برنامه دولت را از دستور خارج نکنیم برای دولت هم خوب نیست بهتر است مذاکره بشود بعد که تمام شد به لایحه دو دوازدهم بپردازیم.
جمعی از نمایندگان – رأی
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای قبادیان. آقایانی که موافقند (قیام فرمائید) (عده‌ای قیام نمودند) تصویب نشد.
جمعی از نمایندگان – بشمارید آقا
رئیس- بسیار خوب آقایان رأی دهندگان تأمل بفرمایند تا شماره شود.
اکثر آقایان قیام نمودند و از طرف منشیان شماره شد
رئیس- اکثریت است.
- خروج عده‌ای از آقایان نمایندگان از مجلس و کافی نبودن عده برای مذاکره و ختم جلسه به عنوان تنفس
۳- خروج عده‌ای از آقایان نمایندگان از مجلس و کافی نبودن عده برای مذاکره و ختم جلسه به عنوان تنفس
(در این موقع عده‌ای از آقایان نمایندگان از جلسه خارج و عده برای مذاکره کافی نبود)
رئیس- اگر اجازه بفرمائید ده دقیقه تنفس شود در این موقع بیست دقیقه قبل از ظهر جلسه به عنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید.
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمد صادق طباطبائی