مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ بهمن ۱۳۲۰ نشست ۲۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۲۶
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۳۰ بهمن ماه ۱۳۲۰
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم لایحه اصلاح قانون تعدیل اجاره بها و لایحه تمدید قانون سابق
۳- بیانات آقایان دکتر ملک‌زاده و امیر تیمور راجع به استیضاح
۴- تقدیم طرح قانونی راجع به توسعه بانک کشاورزی و واگذاری املاک به بانک کشاورزی از طرف آقای بیات
۵- سؤال آقای انوار راجع به درآمد اوقاف و جواب آقای وزیر فرهنگ
۶- قرائت ورقه استیضاحیه آقای امیر تیمور از آقای وزیر دارایی
۷- تصویب فوریت و اصل لایحه تمدید قانون تعدیل اجاره بها
۸- قرائت مراسله آقای وزیر دارایی
۹- سؤال آقای مخبر فرهمند راجع به کوی ناز آباد
۱۰- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید.
صورت مجلس روز سه‌شنبه ۲۸ بهمن ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند. (اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائبین بی‌اجازه- آقایان: تولیت، دکتر طاهری، صفوی، مؤید احمدی، اورنگ، صدر، محیط لاریجانی، یمین اسفندیاری، خواجه نوری، مهذب، جلایی، مؤید قوامی، اصفهانی، فاطمی، دکتر ادهم، آصف، صادق وزیری، مسعودی، معدل
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: رضوی، افخمی، موقر، ناصری، اکبر، طباطبایی، خسروشاهی، مستشار، امامی، نقابت، نصرتیان، بوداغیان)
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (گفته شد - خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- تقدیم لایحه اصلاح قانون تعدیل اجاره بها و لایحه تمدید قانون سابق
۲- تقدیم لایحه اصلاح قانون تعدیل اجاره بها و لایحه تمدید قانون سابق
رئیس- آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری- به طوری که خاطر محترم آقایان نمایندگان مستحضر است در دی ماه ۱۳۱۷ قانونی تصویب شد موسوم به قانون تعدیل اجاره بها این قانون موقت بود و مدت آن در اول اسفند ۱۳۲۰ منقضی می‌شود این قانون که به موقع اجرا گذاشته شد در عمل نواقصی مشاهده شد که لازم بود بنابر تقاضایی که مردم دارند تمدید هم بشود از این جهت لایحه تنظیم شده است مشتمل بر اصلاحات قانون سابق و تمدید آن قانون که بنده تقدیم می‌کنم و تقاضای تصویب آن را دارم ولی چون تا این قانون بگذرد مدتی مدید طول خواهد کشید و مدتی برای مطالعه و مذاکره وقت لازم خواهد بود و اول اسفند هم مدت انقضای قانون سابق است و شاید همین انقضای مدت موجب شود که یک اشکالات و بی‌تکلیفی در کار مردم پیش بیاید و احتیاج بود که رفع این بی‌تکلیفی و بی‌ترتیبی مردم بشود ماده اول واحده بنده پیشنهاد می‌کنم با قید دو فوریت و تقاضای تصویب آن را می‌کنم.
- بیانات آقایان دکتر ملک‌زاده و امیر تیمور راجع به استیضاح
۳- بیانات آقایان دکتر ملک‌زاده و امیر تیمور راجع به استیضاح
رئیس- آقای دکتر ملک‌زاده
دکتر طاهری- ماده واحده خوانده شود بعد مذاکره بفرمایید نخوانده که نمی‌شود حرف زد.
دکتر ملک‌زاده - بنده قبل از دستور می‌خواهم صحبت کنم به ماده واحده کاری ندارم. عرض کنم نماینده محترم آقای امیر تیمور که همیشه بنده به استعداد و صلاحیت ایشان معتقد و مؤمن بودم و نظریات خیرخواهانه ایشان را قبول دارم یک ورقه استیضاحیه تهیه کرده و گویا تقدیم مقام ریاست مجلس ملی نموده‌اند. این استیضاح راجع به موضوعی است که مدت زمانی در مجلس مطرح شده است و نه فقط جلب توجه دولت و نمایندگان را کرده است بلکه در اغلب جراید هم این موضوعی که ایشان در نظر گرفته‌اند مورد بحث و مطالعه واقع شده. بنده می‌خواستم دو نکته را تذکر بدهم یکی این که چون منظور ایشان فعلاً در تحت مطالعه دولت و کمیسیونی که از مجلس شورای ملی انتخاب شده است قرار گرفته و اگر هم چند روزی این کار به تأخیر افتاده است به عقیده بنده و آنچه شنیده‌ام به واسطه این بوده که نماینده‌های کمیسیون بودجه انتخاب نشده بودند که در این جلسه حضور پیدا کنند و بنابراین بنده امیدوارم پس از مطالعه بی‌طرفانه که در اطراف منظور ایشان به عمل خواهد آمد نظریات ایشان کاملاً تأمین شود و دیگر استیضاح ایشان از آقای وزیر دارایی در اطراف موضوع ارز چندان مورد نداشته باشد. نکته دوم هم که بنده نمی‌خواهم توضیح بدهم با در نظر گرفتن وضعیات داخلی خودمان و خارجی کشور به عقیده بنده استیضاح در مجلس در این موقع چندان صرف و صلاح کشور نیست (چند نفر از نمایندگان- چرا به صرفه کشور نیست؟!) اجازه بفرمایید بنده نمی‌خواهم توضیح بدهم (اقبال- نظری در بین نیست استیضاحی کرده‌اند) در هر حال این عقیده شخصی بنده است و گمان می‌کنم دو سه نفر آقایان که اظهار مخالفت می‌فرمایند (چند نفر از نمایندگان- دو سه نفر نیست همه مجلس است) چون بنده نمی‌خواهم در اینجا توضیح زیاد بدهم با فرد فرد آقایان که صحبت بکنیم قانع می‌شوند این نظر بنده بود که عرض کردم و تقاضای استرداد این استیضاح را می‌کنم
رئیس- آقای امیر تیمور
امیر تیمور- اولاً بنده بدواً به مقام ریاست تذکر می‌دهم که طبق ماده ۴۴ نظامنامه داخلی موقعی که ورقه استیضاحیه تقدیم شد می‌بایستی در مجلس قرائت شود و استدعا می‌کنم لطفاً مقرر فرمایند که قرائت شود ثانیاً راجع به فرمایشاتی که نماینده محترم آقای دکتر فرمودند قسمتی که اظهار ملاطفت نسبت به بنده بود اسباب تشکر بنده است ولی در این خصوص این استیضاح خاطر مبارکشان مستحضر باشد که بنده برای تظاهر یا برای هوای نفس مبادرت به استیضاح یا مبادرت به سؤال یا مذاکره یا اظهارات دیگری در مجلس نمی‌کنم یا که اطمینان به ایشان می‌دهم فقط موقعی که شدت ضرورت ایجاب می‌کند برحسب وظیفه و وجدان اقدام می‌کنم (ارکانی- صحیح است) در این قضیه به خصوص هم خود بنده هیچ میل و اراده نداشتم و میل و اراده هم ندارم که نسبت به یکی از اعضا محترم دولت از طرف بنده استیضاحی بشود ولی حقیقتاً از نظر وظیفه و از نظر وجدان و تکلیف مجبور هستم که اقدام به این کار بکنم و همان طور که در ابتدای امر حضرت آقای فروغی در نطقی که به وسیله رادیو فرمودند راجع به تکالیف افراد این مملکت و تذکر فرمودند که باید هر کس در هر مقامی که هست وظایف خودش را انجام بدهد. بنده به پیروی از تذکر و نصایح بزرگ ایشان حقیقتاً از آن موقع بر خودم فرض کردم وظایف خود را صددرصد انجام بدهم و حقیقتاً بنده به وجود شخص آقای فروغی کمال اعتماد را دارم و این جریانی که پیدا شده است بنده معتقدم که بعد از آن که ایشان متوجه بشوند و به عرایض بنده در مجلس راجع به استیضاح توجه بفرمایند خاطر محترمشان توجه خواهد فرمود که نظریه و استیضاح بنده از روی کمال صداقت و انجام وظیفه بوده است و این استیضاح هم امروز که به عمل نمی‌آید حضرت آقای دکتر امروز عصر به عمل آید بنده موافقت می‌کنم هفته آتیه هر موقعی را مقام ریاست یا یک هفته دیگر تعیین می‌فرمایند بنده هم حاضر هستم که هر قدر طول بکشد موافقت می‌کنم اما استیضاح را بنده به هیچ وجه مسترد نمی‌کنم و پیش بنده پخته شده و ممکن نیست مسترد کنم زیرا با مطالعات کاملی که درش کرده‌ام تقدیم کرده‌ام و بعد از مطالعات کافی اقدام کرده‌ام و ممکن نیست مسترد کنم.
- تقدیم طرح قانونی راجع به توسعه بانک کشاورزی و واگذاری املاک به بانک کشاورزی از طرف آقای بیات
۴- تقدیم طرح قانونی راجع به توسعه بانک کشاورزی و واگذاری املاک به بانک کشاورزی از طرف آقای بیات
رئیس- آقای بیات
بیات- بنده گمان می‌کنم این مسأله هیچ محل تردید نباشد که مملکت ما یک مملکت کشاورزی است و حقیقتاً امروز بایستی بیشتر از سابق در این قسمت توجه بشود و بایستی بیشتر دقت کنیم اگر بخواهیم مملکت را نجات بدهیم بدبختانه در این سنوات اخیر نسبت به کشاورزی و کشاورزان علاوه بر این که هیچ توجهی نشد به عکس یک زحمات و یک تضییقاتی را هم برای آنها فراهم کردند که اغلب اگر دقت بشود وضعیت کشاورزی و کشاورزان این مملکت نصف و ثلث هم کم‌تر شده است (صحیح است) دهاتی اگر دارای صد جفت پنجاه جفت گاو بودند حالا به ده جفت رسیده است وضعیات مالک و رعیت به کلی از آن صورت اولیه افتاده است و تمام به یک گرفتاری‌هایی و یک زحماتی دچار شده‌اند که نه مالک دیگر می‌تواند آبادی کند و نه زارع زراعت کند (صحیح است) اغلب دهات و قنوات خراب وضعیت زراعت همین طور. رعایا در راه‌ها و جاهای دیگر مشغول عملگی و فعلگی هستند همیشه اوقات گندم در این مملکت به قدری زیاد بود که از فرط زیادی در سنوات قبل نمی‌دانستند چطور مصرف کنند و حالا امروز بدبختانه طوری شده است که باید دستمان را دراز کنیم که از اطراف و جاهای دیگر با یک زحمات و مشقاتی نان خودمان را تهیه کنیم. علاوه بر این قسمت یک قسمت‌های دیگری که باز توجه نشده قسمت طرز زراعت و آفاتی بوده است که در این سنوات اخیر بیشتر در این مملکت زیاد شده است. بنده خودم در سه سال قبل که در یکی از دهات می‌کشتم طوری غنچ و کرم درخت‌ها را گرفته بود و تمام این برگ‌ها را خورده بود و این درخت از سرتاپایش یک پارچه کرم سیاه شده بود و از حیث محصول سر درختی و خشکبار به واسطه این آفت‌ها صفر شده بود و یک قدم هم برای جلوگیری از این آفت‌ها برداشته نشده است اینها البته یک مبارزه‌هایی می‌خواهد یک معالجه‌هایی می‌خواهد یک اقداماتی می‌خواهد که با این دستگاه‌هایی که ما داریم موفق نمی‌شویم و ساعت به ساعت هم طوری توسعه پیدا می‌کند که زراعت را تهدید می‌کند و از بین می‌رود عمل محصول و زراعت هم در این سنوات اخیر تمامش آنچه که محصول کشاورزی و دسترنج کشاورزان بوده است تحت نظریات شرکت‌های تجارتی در آمده بود از قبیل پنبه و تریاک و توتون و آنچه محصول دسترنج رعیت بود تمامش داده شده بود به شرکت‌ها و قیمت‌ها را هم خود شرکت‌ها معین می‌کرند و به هر قیمت که می‌خواستند از رعیت بیچاره می‌خریدند و به هر قیمتی که می‌خواستند می‌فروختند و هیچ ابداً ملاحظه و حسابی در کار نبود که آیا این قیمتی که به زارع داده می‌شود آیا برای او این زراعت صرف می‌کند یا نمی‌کند روی این اصل هم البته هر زراعتی هر صنعتی هر کاری وقتی که بنا باشد صرف نکند دوام نمی‌کند و رعیت هم همین طور شده بود به آن قیمتی که اجناس‌شان را می‌بردند و به آن قیمتی که به آنها جنس می‌فروختند هیچ وقت زندگانی آنها با هم تکافو نمی‌کرد این رعایا هم همان طور مثل فصل خزان که برگ‌ها می‌ریزد که اول برگ‌های کوچک و ضعیف می‌ریزند و بعد برگ‌های بزرگ‌تر رعایا هم همین طور از بین رفتند آن اشخاصی که یک قدری ضعیف‌تر بودند زودتر گاو و زندگی‌شان را فروختند و آن قسمت‌هایی که یک قدری قوی‌تر بودند به تدریج ضعیف شدند و اگر باز هم به همین رویه بگذرد روزی خواهد آمد که در این مملکت زراعت نخواهد شد (انوار - صحیح است - آدم پیدا نمی‌شود که زراعت بکند) آن قسمت آفات آسمانی از یک طرف و آن تضییقات شرکت‌ها از طرف دیگر طوری شده بود که به کلی وضع زراعت این مملکت را خراب کرده است مالکین هم که نمی‌توانند درصدد اصلاح قنوات و املاکشان برآیند و قنواتی احداث کنند و با این ترتیب به کلی این رشته حیاتی این مملکت گسسته شد بنده پی موقعی می‌گشتم که مذاکراتی بکنم برای این که یک اصلاحاتی بکنیم که مؤثر به حال آبادی دهات و هم یک فکری برای بهبودی حال زارعین باشد حالا بنده در این قسمت‌ها یک فکرهایی کرده‌ام و یک طرح‌هایی تهیه کرده‌ام که هر کدام را در موقع خودش به عرض خواهم رساند ولی فعلاً که یک تصادف و شانسی برای این مملکت پیش آمده است و یک عطیه از اعلیحضرت پادشاه مملکت واگذار شده است یک قسمت آن منقول است قسمت منقول او یک وجهی بود که مبلغی از آن را صرف یک کارهایی کردند و یک مبلغی هم به وزارت دارایی واگذار شد و غیر منقول هم که به دولت واگذار شد بنده یک طرحی پیشنهاد کرده‌ام که پس از آن که آن قسمت املاک و یا آن پول‌هایی که از بابت غبن باید به اشخاصی که دعوی دارند به موجب قانونی که جلسه قبل شور اولش گذشت باید داده شود بعد هر چه ماند به بانک کشاورزی داده شود همین بانک کشاورزی فعلی که الان داریم به سرمایه آن علاوه کنیم که علاوه بر سرمایه‌ای که خودش دارد این سرمایه را هم به آن اضافه کنیم و خالصه‌جاتی هم که در دست دولت است آن را هم اضافه کنیم بر سرمایه بانک کشاورزی و بعد یک سازمان صحیح و یک قانون صحیح برای بانک کشاورزی در کمیسیونی که این طرح می‌رود تهیه و اصلاح کنیم و یک متخصصی هم از برای این بانک از خارجه استخدام شود که این مقصودی را که ما داریم به طور صحیح و خوب عملی شود برای این که بایستی در این مملکت یک مطالعاتی در اطراف آب‌های آن بشود یک سدهایی باید بسته شود در یک نقاطی که باید چاه‌های ارتزین احداث شود زده شود و از همین قنواتی که هست باید استفاده بیشتر بکنند و دایر گردد و یک قسمت مطالعات کافی راجع به آب بکنند و یک قسمت مطالعات راجع به طرز زراعت و کشت که هر جا چه نوع زراعت باید بشود یک قمت راجع به آفت‌ها باید مطالعه کنند و اینها را باید تحت یک ترتیب منظمی در تحت نظر بانک کشاورزی بیاوریم با این سرمایه چون این یک سرمایه اساسی و صحیحی است که ممکن است اسباب آبادی بشود و کارهایی را که آرزو داریم و در نظر داریم بکند و پول این املاک هم به یک راه‌های دیگر و یک مخارجی که بی‌مصرف است نرسد. بنابراین بنده یک طرحی را با توافق عده‌ای از آقایان رفقای محترم تهیه کرده‌ام و امضا شده است و تقدیم مقام ریاست مجلس شورای ملی می‌کنم و فعلاً برای اطلاع آقایان قرائت می‌کنم:
ریاست محترم مجلس شورای ملی
با توجه به اوضاع کنونی جهان که عموم ملل برای تهیه موجبات آسایش و رفاهیت طبقه اکثریت آن ملت که طبقه زحمت‌کش و کار کن آن هستند کوشیده و در مرام هر حزبی این اصل مقدس را سرلوحه قرار داده و فداکاری‌هایی برای رسیدن به این مقصود می‌نمایند با توجه به این نکته که کشور ایران یک کشور فلاحتی بوده اکثریت ملت ایران را طبقه کشاورزی تشکیل می‌دهد. با توجه به این که در سنوات اخیر به واسطه عدم التفات دولت و زمامداران امور وضعیت اقتصادی کشور و مخصوصاً کشاورزان که اغلب این طبقه به واسطه فشارهای گوناگون دچار مضیقه شدند با عطف نظر به این که هر کاری که دخل و خرج ننماید دوام و ثبات نخواهد داشت و این امر مسلم است که قیمت دسترنج رعایا در سنوات اخیر طوری با وضعیت زندگانی و نرخ سایر اجناس طرف احتیاج کشاورزان متفاوت بوده که چنانچه با دقت به دخل و خرج آن رسیدگی شود عایدات آن با نصف مخارج آن تکافو نمی‌نموده و به همین جهت هم کشاورزان از بین می‌رفتند. با توجه به این که به واسطه صدمات فوق رعیتی ایران صددرصد تقلیل یافته و زارعین ناتوان و از عهده کشت و زرع برنمی‌آیند و کشور ایران دچار قحط و غلا گردیده و روز به روز هم اگر توجه عاجلی نشود خراب‌تر خواهد شد. با توجه به این که کشور کشاورزی ایران امروز باید برای تهیه گندم به دیگران متوسل شود. به عقیده اینجانبان برای ترقی فلاحت کشور و بهبودی حال زارعین و تهیه وسایل کار آنها حالیه که خوشبختانه به فضل خداوند به واسطه سرمایه و عطیه که از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاه محبوب به دولت واگذار شده فراهم است باید از فرصت استفاده نموده اسباب ترقی و سعادت مملکت و ملت ایران را فراهم سازیم و از این سرمایه که پس از استرداد حقوق صاحبان حق باز تصور می‌شود قریب پنج هزار میلیون ریال باقی می‌ماند استفاده نموده نگذاریم بیهوده تلف و تفریط شود - امروز بر عموم نمایندگان و آحاد و افراد ملت لازم و واجب است که برای نگهداری از آن سعی وافی به عمل آمده و از تفریط آن جلوگیری شود لهذا برای اجرای منظورهای بالا و ترقی امور اقتصادی کشور طرحی که محتوی بر هشت ماده است به شرح زیر تهیه و برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- دولت مکلف است بانک کشاورزی را برای انجام مواد زیر توسعه دهد.
ماده ۲- کلیه اموال انتقالی از طرف اعلیحضرت شاه سابق اعم از منقول و غیر منقول که از طرف اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی به موجب فرمان ۳۰ شهریور ماه ۱۳۲۰ به دولت انتقال یافته به ضمیمه مبلغ چهارصد میلیون ریال که به وزارت دارایی داده شده و خالصه‌جات دولتی که در دست دولت و وزارت دارایی است ضمیمه سرمایه بانک کشاورزی خواهد شد.
ماده ۳- بانک کشاورزی مکلف است احکامی را که بر طبق قانون مخصوصی که نسبت به دعاوی مربوط به این املاک از مجلس شورای ملی گذشته و از طرف محاکم صلاحیت‌دار صادر می‌شود به موقع اجرا گذشته املاکی را که حکم به استرداد آن صادر شده یا وجوهی که بابت غبن و غیره باید پرداخته شود پرداخته آن احکام را ضبط نماید.
ماده ۴- بانک کشاورزی مکلف است کلیه عوائد املاک و رقبات و مستغلات را جمع آوری نماید.
ماده ۵- بانک کشاورزی مکلف است کلیه سرمایه خود را برای عمران آبادی کلیه کشور از قبیل سدبندی ایجاد و تأسیس چاه آرتزین احداث قنوات و سایر امورات کشاورزی و همچنین تهیه بذر مرغوب و مطالعات در طرز زراعت و اصلاحات امور کشاورزی و استقراض به مالکین و زارعین برای مقاصد فوق مصرف نماید.
ماده ۶- بانک کشاورزی بر طبق قانون سابق استقراض‌هایی که می‌دهد مدت آن را تا ده سال و منافع آن را از قرار صدی پنج حداکثر دریافت خواهد داشت.
ماده ۷- دولت مکلف است متخصصی را که برای اداره امور بانک مزبور لازم بداند استخدام و کنترات‌های آنها را به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید.
ماده ۸- آئین‌نامه‌های مربوط به این قانون را وزارت دارایی و وزارت کشاورزی تهیه و پس از تصویب کمیسیون قوانین دارایی و کشاورزی به موقع اجرا خواهند گذارد.
این طرح را تقدیم مقام ریاست مجلس شورای ملی می‌کنم که به کمیسیون مبتکرات ارجاع فرمایند که در جریان قانونی خودش سیر کند.
- سؤال آقای انوار راجع به درآمد اوقاف و جواب آقای وزیر فرهنگ
۵ - سؤال آقای انوار راجع به درآمد اوقاف و جواب آقای وزیر فرهنگ
رئیس- آقای انوار سؤالی از آقای فرهنگ وزیر فرهنگ دارند.
وزیر فرهنگ- بنده حاضرم برای جواب
دبستانی- بنده هم سؤال کرده بودم.
رئیس- آقای انوار بفرمایید.
انوار- بنده حقیقتاً از آقای تدین متشکرم که کاملاً مراعات حقوق و حدود نظامنامه مجلس و مجلس را کرده‌اند. یک سؤالی در حدود چهل روز است بنده از ایشان کرده‌ام و غالباً که تشریف آورده‌اند گفته‌اند که من برای جواب حاضرم بعد یک جریانی پیش آمده است که بنده گفتم خوب. ضمناً بنده خواستم آقای رئیس‌الوزرا بدانند که
یک ماه پیش از این من سؤال کرده‌ام از آقای وزیر کشاورزی و الان هم موقعی است که همه ماها توجه داریم نسبت به کشاورزی و مسأله‌ای است که محتاج الیه تمام ایالات و ولایات است بنده محل خودم را می‌بینم خدا شاهد است که باید توجه کرد امروز روزی است که مملکت ما باید تمام زحمات را تحمل کند برای کشاورزی و باید وزیر بیاید در مجلس نظریات خودش را بدهد...
رئیس- شما راجع به فرهنگ سؤال دارید چرا از موضوع خارج می‌شوید؟
انوار- صبر کن آقا شما این جور که می‌فرمایید ما نمی‌توانیم حرف بزنیم.
رئیس- شما یک سؤالی از آقای وزیر فرهنگ دارید نه از کشاورزی
انوار- این جور که شما می‌فرمایید بنده باید مطیع فرمایشات شما باشم یا نظامنامه؟!
رئیس- آخر شما از وزیر فرهنگ سؤالی دارید و ایشان حاضر شده‌اند که جواب شما را بدهند.
انوار- و الله همیشه بنده اخطار خواهم کرد.
رئیس- اخطار بکنید ولی از روی نظامنامه صحبت کنید.
انوار- بلی. یک قانونی از مجلس گذشت در ۱۳۱۳ راجع به اوقاف و بعد برای آن قانون یک نظامنامه درست کردند نه این که مجلس نظامنامه را درست کرد اختیار داده شد به وزارت فرهنگ که برود یک نظامنامه بنویسد که آن قانون را عملی کند در ۱۳۱۶ آن نظامنامه نوشته شد. حالا بنده جریان گذشته را نمی‌خواهم بگویم که آن نظامنامه چه جور تنظیم شده و به چه ترتیب واقع شده و آن نظریاتی که نسبت به عوائد موقوفات بود آن را هم امروز تحت نظر نمی‌گیریم فقط می‌خواستم این را عرض کنم که از سال ۱۳۱۷ آمده‌اند این عوائد موقوفات را اقسامی کرده‌اند و تیکه‌تیکه‌اش کرده‌اند بعضی را به عنوان مجهول‌المصرف بعضی را به عنوان معدوم‌المصرف بعضی را به عنوان معتذرالمصرف و همین جور متولی‌ها را بعضی را به عنوان لایق‌التولیه بعضی را به عنوان معدوم‌التولیه که معدوم است تولیت او بعضی را به عنوان مجهول‌التولیه و به همین عناوین مخصوصاً از سال ۱۳۱۷ به بعد در آمد این موقوفات رفته است در دست اوقاف و نمایندگان آنها در سال ۱۳۱۹ که بنده در مجلس شورای ملی مشرف بودم در جز عوائد قلمی ندیدم که وزارت معارف یک قلمی از عوائد اوقاف داده باشد به بودجه مملکت و یک گرفتاری دیگری هم ما در اینجا داریم و آن مسأله تفریغ بودجه است که تا حالا هم مسأله تفریغ بودجه واقع نشده که تفریغ بودجه بیاید به مجلس و وزیر مالیه بگوید که عوائد ما آن قدر بوده است این مبلغ از وزارت معارف رسیده است این اندازه‌اش از وزارت کشور رسیده است این اندازه‌اش از وزارت مالیه بوده است تفریغ بودجه نیامده است حالا انشاءالله بعد از این بیاید و ببینم که این آقای وزیر مالیه موفق بشوند و تفریغ بودجه را بیاورند چون تفریغ بودجه هنوز نیامده است و عوائد موقوفات هم رفته و صرف موقوف علیهم نشده است و جز بودجه هم نیامده است بنده از آقای وزیر فرهنگ سؤال کردم که توضیح بفرمایند که در عرض این چهار سال عوائد این موقوفات کجا رفته است این موقوفات ایران که عوائدش باید صرف یک اموری بشود که آن عقاید حسنه واقفین عملی شود صرف پیشرفت شعایر اسلامی بشود در این مدت غیر از خراب کردن امامزاده یحیی و خرابی مساجد دیگر چه کار برای ما مردم کرده است؟ آن وقت آقای رئیس مجلس می‌فرمایند چرا صحبت می‌کنید آقا بنده چرا صحبت نکنم در پشت تریبون مجلس شورای ملی صحبت نکنم پس در کجا باید صحبت بکنم با داشتن مذهب جعفری هر کجا که آثار مذهب جعفری بوده است در این سه سال پایمال کرده‌اند باز هم می‌گویید حرف نزنم (صحیح است)
رئیس- آقای فیاض
فیاض- سؤال بنده راجع به مدارس ملی مشهد بود.
روحی- نمی‌شود آقا اول باید جواب آقای انوار داده شود بعد شما بفرمایید.
وزیر فرهنگ (آقای تدین) - سؤال آقای انوار به دو قسمت تجزیه می‌شود یک قسمت آن پول‌هایی است که وزارت فرهنگ در این سنوات اخیر از عوائد موقوفات گرفته است قسمت دوم مربوط است به مصارف این وجوه بنده اول وارد می‌شوم در بیان آن مبالغی که وزارت فرهنگ از درآمدهای موقوفات گرفته است گرچه سؤال ایشان مربوط است به سال ۱۳۱۷ به بعد ولی بنده از دو سال قبل می‌گیریم یعنی از سال ۱۳۱۵ برای این که از ۱۳۱۵ است که سال به سال وزارت فرهنگ بیشتر گرفته است از سال پیش بنابراین اکتفا می‌کنم به بیان ارقام. در سال ۱۳۱۵ پولی که اداره اوقاف وزارت فرهنگ از مجموع موقوفات مملکت گرفته است عبارت است از ۹۷ر۲۳۱۳۳۷ تومان در سال بعد یعنی در سال ۱۳۱۶- ۹۹۵ر۴۹۹۵۴۲ تومان در سال ۱۳۱۲ مجموع پول‌هایی که گرفته شده است عبارت است از ۷۱۰ر۵۴۸۴۸۶ تومان در سال ۱۳۱۸- ۶۰۰۰۰۰ هزار تومان در سال ۱۳۱۹ یک میلیون تومان در سال ۱۳۲۰ که امسال است یک میلیون تومان وصول شده است بنابراین تفاوتی که از ۱۳۱۵ تا امسال پیدا شده است ۳/۷۶۸۶۶۲ تومان حالا منشأ این تفاوت‌ها چیست و از کجا تفاوت پیدا شده است منشأش این است که در آن قانونی که از مجلس گذشته است یکی از مواردی که وزارت فرهنگ حق دارد که عوائدش را ضبط کند به نام معتذرالمصرف است یعنی یک موقوفه باشد که مصرف آن معتذر و مشکل یا غیر ممکن باشد این کلمه معتذرالمصرف خیلی بسط پیدا کرده است مخصوصاً در این دو سه سال اخیر یکی از موارد معتذرالمصرف وجوهی است که می‌بایستی صرف روضه‌خوانی بشود چون روضه‌خوانی متنوع شده بود بنابراین آن وجوه معتذرالمصرف بوده و در اغلب جاهایی که روضه‌خوانی می‌کردند اطعام مساکین هم بوده است چون روضه‌خوانی موقوف شد، اطعام مساکین هم معتذرالمصرف شده است و باز از جمله موارد معتذرالمصرف بعضی از وجوه اوقاف بوده است که می‌بایست به مشاهده مشرفه فرستاده شود چون ارز غیر مقدور بوده است پس آن عوائد هم معتذرالمصرف شده است قسمت دیگر که این عوائد را زیاد کرده است این است که از متصدیان اوقاف یک مبالغی را گرفته‌اند به عنوان کمک به تعلیمات کمک به معارف عمومی بنابراین این تفاوت که ملاحظه می‌فرمایید از پول‌های معتذرالمصرف و عنوان کمک به تعلیمات از مردم گرفته شده است و بعد از سنه ۱۳۱۸ یا ۱۳۱۹ به این طرف مبلغ جز عوائد عمومی محسوب شده است و تحویل خزانه عمومی داده شده است و یک مورد دیگری هم هست که عرض می‌کنم و آن این است که بسیاری از موقوفات در این دو ساله اخیر بدون یک دلایل قوی از طرف وزارت فرهنگ ضبط کرده‌اند و عوائد آن هم جز همین است در واقع از ۱۳۱۸ به این طرف مقدمه آن قانون فروش اوقاف شروع شده بود و منظور ضبط اوقاف تمام مملکت بود ولی خوب آن قانون که گذشت بنده حالا که نگاه می‌کنم و درست دقت کرده‌ام عوائد مشروعی که می‌تواند وزارت فرهنگ بگیرد بدون یک عناوین عجیب و غریب و مطابق واقع باشد بیش از دویست هزار تومان نیست و بقیه به عناوین غیر مشروع بوده است بنابراین بنده به نمایندگان اوقاف دستور داده‌ام از طرف وزارت فرهنگ و به نام وزارت فرهنگ که دقت بکنند و کاملاً رسیدگی بکنند و هر عملی که برخلاف قانون اجرا شده است آن اعمال و کارها را لغو کنند (صحیح است – احسنت) بنده عقیده دارم که وزارت فرهنگ فقط حق مشروع خودش را باید استفاده کند (صحیح است) مال هر کسی را که به عنوان غیر مشروع گرفته‌اند بنده به او پس خواهم داد و حتی دستور داده‌ام که در تمام نقاط مصارفی که مربوط به روضه‌خوانی است با کمال ملایمت و با کمال جدیت توجه متصدیان اوقاف را جلب کنند به یک موضوع و آن این است که تا بتوانند مخصوصاً با وضع حاضر مملکت آن پولی را که می‌خواهند خرج قند و چای بکنند خرج اطعام مساکین بکنند (صحیح است) و به همه همین طور دستور دادم (احسنت) و گفتم مجبورشان نکنند که روضه نخوانند ولی جلب‌شان کنند و اخلاقاً عاطفه آنها را جلب کنند که با وضعیت امروز پول قند و شکر را صرف اطعام مساکین کنند (صحیح است) و گمان می‌کنم که در این راه هم خدا و هم رسول و هم خود حضرت امام حسین علیه‌السلام راضی باشند (صحیح است- احسنت) اما مصارف. مصارف قلم‌های زیادی دارد که حالا اگر بخواهم وارد بشوم حافظه بنده موافقت نمی‌کند و وقت را هم می‌گیرد بنابراین وقتی که این مبلغ‌های غیر مشروع به صاحبانش رد شد و گرفته نشد بدیهی است که عوائد اوقاف هم کم خواهد شد و آن هم مطابق مقررات یک بودجه برای آن معین خواهد شد و البته به عرض مجلس هم خواهد رسید. سؤال دیگری هم که آقای فیاض از بنده کرده بودند راجع به مدارس ملی و وضعیت اسفناکی است که مدارس ملی به خودشان گرفته‌اند سؤال ایشان راجع به مدارس ملی خودشان است ولی از نقاط دیگر هم به وزارت فرهنگ مراجعه کرده‌اند و تقاضای کمک و اعانه کرده‌اند مدارس ملی در مملکت ما از پیش قدمان فرهنگ ایران هستند از ابتدای مشروطیت به بعد (صحیح است) و خدمات بزرگی به جامعه فرهنگی ایران کرده‌اند متأسفانه وضعیت فعلی آنها دچار یک ضعف مالی شده است و علتش هم این است که می‌گویند چون معلمین و سایر کارکنان فرهنگی از این قانون اضافه حقوق استفاده کرده‌اند بنابراین دبیران و معلمین که در مدارس ما اشتغال دارند با این حقوق کم نمی‌توانند زیاد کار کنند و حق هم با آنها است بنابراین استمدادی از وزارت فرهنگ کرده‌اند بنده امسال البته متأسفانه محلی نداشتم که بتوانم به آنها کمک بکنم ولی این وعده را می‌دهم که انشاءالله در سال آتیه بتوانیم با کمک هیئت محترم دولت یک مساعدتی نسبت به همه مدارس ملی ایران از حیث کمک مالی بشود. (صحیح است)
- قرائت ورقه استیضاحیه آقای امیر تیمور از آقای وزیر دارایی
۶ - قرائت ورقه استیضاحیه آقای امیر تیمور از آقای وزیر دارایی
جمعی از نمایندگان- دستور
(آقای طوسی ورقه استیضاح آقای امیر تیمور کلالی را از آقای وزیر دارایی به شرح زیر خواندند)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی- مدتی است این بنده از آقای وزیر دارایی در موضوع خرید ارز به مظنه یک صد و چهل ریال و این که ادامه وضع مزبور به ضرر و زیان کشور تمام می‌شود سؤالی نموده‌ام که در مجلس جواب حاضر شوند و چندین جلسه هم متوالی حضوراً از ایشان تمنی کرده‌ام برای جواب سؤال مزبور زودتر حاضر شود و احساس می‌کنم بخواهند با طفره و تعلل به دفع‌الوقت ور گذار کنند نظر به این که بیش از این بنده نمی‌توانم شاهد جریانی باشم که بر علیه منافع کشور است به موجب این ورقه می‌خواهم آقای وزیر دارایی را استیضاح کنم و از مقام محترم ریاست تمنی دارم روز استیضاح را تعیین فرمایند.
(امیر تیمور)
- تصویب فوریت و اصل لایحه تمدید قانون تعدیل اجاره بها
۷- تصویب فوریت و اصل لایحه تمدید قانون تعدیل اجاره بها
رئیس- لایحه پیشنهادی وزارت دادگستری مطرح است.
چون برای تصویب لایحه اصلاح و تمدید قانون اجاره بهای مستغلات که به مجلس شورای ملی پیشنهاد شده مدتی وقت لازم است و از طرف دیگر مدت قانون مصوب دی ماه ۱۳۱۷ نیز در اول اسفند ۱۳۲۰ منقضی می‌شود و تا تصویب و اجرای قانون جدید ممکن است اشکالاتی برای مردم پیش بیاید برای جلوگیری از این اشکالات ماده یگانه زیر اینک پیشنهاد و با قید دو فوریت درخواست تصویب آن می‌شود.
ماده یگانه- تا زمانی که لایحه پیشنهادی قانون اصلاح و تمدید قانون تعدیل اجاره بهای مستغلات از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد و به موقع اجرا گذارده شود مقررات قانون تعدیل اجاره بها مصوب دی ماه ۱۳۱۷ مجری خواهد بود و این ماده یگانه از تاریخ تصویب مجلس شورای ملی قابل اجرا می‌باشد.
رئیس- فوریت اول مطرح است. آقای روحی
روحی- عرض می‌کنم بنده اصولاً با این طرز کار مخالفم به قید دو فوریت قانون به مجلس آوردن امروزه هیچ لزومی ندارد ما کارهای بس مهمی داریم که همین طور دارد به مرور می‌گذرد الان هم برای تصویب این قانون مدتی وقت داره یک موضوعی که امروز برای ما خوب نیست آوردن لوایح به قید دو فوریت است همین طور یک لایحه را ابتدا به ساکن به قید دو فوریت این یک عیب اساسی دیگر هم دارد اینجا با قانون تعدیل مال‌الاجاره با این که بنده موافقم ولی با این قانون مخالف هستم زیرا اگر این قانون به قید دو فوریت گذشت دیگر آن قانونی که امروز به مجلس تقدیم شده نخواهد گذشت و آن قانون سابق یک معایبی دارد که در عمل دیدیم نخست وزیر وقت آقای متین دفتری در آن قانون آمد گفت ما می‌خواهیم پایه زندگانی را از این که هست پایین‌تر بیاوریم و از اینجا شروع می‌کنیم که مستغلات را پایین بیاوریم و رفته رفته به کارهای دیگر بپردازیم این کار که نشد هیچ خودشان یک مشت مستغل داشتند صدی پانزده اضافه کردند و مال سایرین را آوردند پایین و همین طور در عمل معایبی پیدا شد و اگر این قانون را به فوریت رأی بدهیم آن قانون نخواهد گذشت و اساساً هم چون این لایحه در جلسه خصوصی نیامده است و این سابقه بد را در مجلس شورای ملی عمل کردن بنده کاملاً مخالفم دولت هر وقت به قید دو فوریت چیزی دارد قبلاً باید نظر نمایندگان را در جلسه خصوصی جلب کند و بعد بیاید در مجلس شورای ملی و تقاضای دو فوریت بکند و الّا بنده با اصل قانون مخالف نیستم.
رئیس- آقای محیط
محیط- بنده در این قانون عقیده‌ام این است که یک قانونی در زمان آقای متین دفتری از مجلس گذشت که خیلی بی‌موقع بود و آن هم به موجب یک فشارهایی بود که برحسب تقاضای یک عده لاله‌زاری‌ها که با مالکین خودشان دعوی داشتند برای آنها آن لایحه گذشت و حالا هم یک چیز بی‌موردی که آن وقت گذشته ما بخواهیم او را تجدید کنیم خیلی بی‌موردتر می‌شود بنده خواهش می‌کنم این لایحه را یا پس بگیرید یا این که فوریت معنی ندارد.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- عرض می‌کنم این لایحه موقعی که آمد به مجلس موافق و مخالف در مجلس خیلی داشت و آن روزی هم که آمد به مجلس به نظر بنده ضرورت داشته و نظر شخصی هم در بین نبود برای این که اداره امور جامعه را دولت در هر چیزی باید در نظر بگیرد و این یک امر محسوس و مسلمی است اگر فراموش نشده باشد در آن موقع وضع اجاره خانه و دکاکین و مغازه‌ها طوری بود که ایجاد نگرانی بزرگی برای همه کرده بود به این معنی که کسی که یک مغازه در بالای لاله‌زار داشت و ماهی سی تومان اجاره می‌داد یک مرتبه می‌خواست صد و پنجاه تومان بکند (صحیح است) و آن وقت این اضافات تمام تحمیل بر مصرف کننده می‌شود یک چیز مهم را ما نباید از نظر دور کنیم اینجا برمی‌خوریم به دو موضوع البته یک دسته ملاکین هستند صاحبان خانه و مغازه هستند که خیلی مردمان شریفی هستند که چه قانون باشد و چه قانون نباشد آن چیزی که مطابق انصاف است عمل می‌کنند اما یک دسته مردم بی‌انصافی هستند که همیشه از هر جریانی سوء‌استفاده می‌کنند دولت باید جلوی آنها را بگیرد و به عقیده بنده یکی از لوایح خوبی که از مجلس گذشت همین قانون تعدیل مال‌الاجاره بوده است و این یک چیز مسلم و واضحی است برای این که ملاحظه بفرمایید که یک ملکی صدی چند باید درآمد بدهد یک ملاکی که یک ملکی دارد در بیابان و دچار هزار نوع مشقت و گرفتاری است این جمعاً با این همه زحمات صدی هشت و صدی شش بیشتر عایدش نمی‌شود آن وقت یک کسی در فلان موقع هزار تومان داده است و در خیابان لاله‌زار یک مغازه تهیه کرده می‌خواهد سالی دو هزار تومان استفاده کند این برخلاف اصل است و این تمدیدی را که اینجا آقای وزیر دادگستری تقاضا کرده‌اند به نظر بنده این است چون فرمودند که در ۳۰ اسفند منقضی می‌شود به نظر بنده لازم است که این ماده واحده را ما بگذرانیم و در آن قانون هم تجدیدنظر کنیم و اگر اصلاحاتی موادش لازم دارد آنها را اصلاح کنیم و در هر صورت آن قانون تعدیل مال‌الاجاره یکی از مسائل لازم و ضروری این کشور است که همه باید توجه داشته باشند
رئیس- آقای اوحدی
اوحدی- عرض کنم که موقعیت به نظر بنده طوری اجازه می‌دهد که باید از طرف مجلس شورای ملی به دولت حق داده شود حتی فلفل و نمک و زردچوبه را تحت نظر بگیرد چه رسد به قضیه تعدیل مال‌الاجاره (صحیح است) مگر ما در این کشور...
آقای سید یعقوب- بنده اخطار نظامنامه دارم چرا دو نفر موافق پشت سر هم حرف می‌زنند آقای رئیس
اوحدی- آقای انوار می‌خواهید روی بنده را به خودتان باز کنید که هر وقت صحبت می‌کنید بین حرف شما حرف بزنم (انوار- منظورم شما نبودید) بنده هیچ وقت عادت نداشته‌ام در بین فرمایشات آقایان دوستان محترم با این که بیانات آنها را مخالف با عقیده خودم بدانم حرف بزنم (صحیح است) و شاید این عادت را آقایان ملتفت باشند بنده وارد جزئیات نم‌شوم چون خود آقایان محترم و هیئت دولت به اخلاق و روحیات عمومی آشنا هستند و می‌دانند درجه انصاف و مروت و فتوت ما تا کجاست بنابراین بنده با این لایحه موافقت دارم و هم با دو فوریت آن برای این که اگر این دو فوریت نشود فردا صاحبان املاک ورقه اجراییه صادر می‌کنند وزارت دادگستری تکلیفش چیست؟
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار- بنده خیال می‌کنم که آقا متوجه موضوع نیستند و نشده‌اند موضوعی که مورد بحث است صحبت از این بود که فوریت لایحه را ما رأی بدهیم یا نه بنده هم در اصل موضوع موافق هستم ولی با این منطق آقای وزیر دادگستری موافق نیستم آقا یک قانونی را که حضرت مستطاب عالی لازم می‌دانستید برای این کشور می‌بایستی زودتر بیاورید چرا معطل کردید و نیاوردید و در این روزی که آخرین روز مدت آن قانون است می‌آورید و آن وقت دلیلتان این است که چون مدتش تمام شده است بنابراین باید با دو فوریت تصویب شود بنده معتقدم که آقایان محترم باید توجه فرموده باشند که یک قانونی که مدتش در شرف اتمام است ده پانزده روز بیشتر بیاورند به مجلس و این دلیل نیست که چون مدت قانون تمام شده ما هم باید به قید دو فوریت رأی بدهیم عرض می‌کنم بنده و یک عده از رفقای خودمان که جز موافقین دولت هستیم و اکثریت دولت را تشکیل می‌دهیم در عین حال که ما اکثریت را تشکیل می‌دهیم در نظامنامه خودمان هم قید کرده‌ایم که دولت یک لایحه را اگر با قید دو فوریت بیاورد و قبلاً با ما مشورت نکند ما به آن لایحه رأی نمی‌دهیم با این که با دولت موافق هستیم از این جهت بنده تقاضا می‌کنم که آقای وزیر دادگستری موافقت بفرمایند که این لایحه با قید یک فوریت بگذرد و یک فوریتش را پس بگیرد که ما مشورت کنیم و مطالعه کنیم و بگذارند برای روز یکشنبه مطرح شود و اگر چنانچه این قدر مطلب لازم و فوری بود ممکن بود ده روز زودتر می‌آوردند از این جهت بنده با دو فوریت مخالف هستم.
نخست وزیر- بنده تصدیق دارم که حتی‌الامکان باید از گذراندن لوایح دو فوری احتراز کرد ولی این که آقای وزیر دادگستری لایحه‌شان را دیر دادند آقایان تصدیق می‌فرمایند کار زیاد است و ایشان را هم که خودتان دیده‌اید یکی از فعال‌ترین افراد هستند و همیشه کار می‌کنند و همیشه لوایح به مجلس می‌آورند و بی‌کار نمی‌نشینند ولی اتفاقاً این طور شد و البته بایستی زودتر از این داده شود که محتاج به تمدید قانون سابق نباشیم و قانون جدید را بیاوریم ولی حالا این طور پیش آمده است و این هم در اختیار نبوده است گرفتاری‌های زیادی باعث شده است. اما این که می‌فرمایید که بنا است هر وقت به دو فوریت می‌خواهید رأی بدهیم باید قبلاً مذاکره کرده باشیم اگر مقصود این است که باید قانونی یا نظامنامه‌ای آئین‌نامه‌ای در این باب باشد که نیست و البته برای مصلحت است. البته بنده تصدیق می‌کنم که مصلحت ایجاب می‌کند که وقتی دولت می‌خواهد یک چیزی را با دو فوریت بگذراند آقایان نمایندگان بایستی قبلاً مطلع بشوند که یک چیزی را که مطالعه نکرده‌اند و مسبوق نشده‌اند کار صحیحی نیست که به قید دو فوریت فی‌المجلس و در ظرف چند دقیقه بگذرانند این را هم بنده تصدیق می‌کنم اما این لایحه به خصوص این طور نیست شما یک قانونی گذرانده‌اید خود مجلس شورای ملی گذرانده است آقایان نمایندگان البته از قانون مسبوق هستند یک قانون جدیدی که امروز به فوریت نمی‌خواهیم بگذرانیم یک کلام می‌گوییم آن قانون سابق که الان مجری است چند روز باقی باشد تا آن که قانون جدید را بگذرانیم قانون جدید را مطالعه بفرمایید ابداً فوریتش را هم تقاضا نمی‌کنیم دو شور هم بشود در کمیسیون هم بحث بشود ولی این که بگوییم قانون سابق که از مجلس شورای ملی گذشته است چند روزی هم تمدید کنیم این که مطالعه لازم ندارد که آقا می‌فرمایند با دو فوریت مخالف هستم. (صحیح است)
وزیر دادگستری- اینجا برای نماینده محترم آقای اعتبار یک سوء‌تفاهمی حاصل شده بود خیال کردند که بنده لایحه اصلی را که در اصلاح و تجدید لایحه سابق است نداده‌ام خیر بنده امروز داده‌ام آن لایحه را ولی چون خواستیم مجال باشد که آن قانون به دقت مطالعه بشود و از طرف دیگر اشکالی هم برای زندگی مردم پیش نیاید از این جهت تصویب این ماده واحده را بنده موقتاً پیشنهاد کردم که این تمدید شود و به نظر بنده اشکالی هم ندارد.
بعضی از نمایندگان- کافی است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت اول لایحه (اکثر برخاستند) تصویب شد. موافقین با فوریت دوم برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است.
ماده یگانه- تا زمانی که لایحه پیشنهادی قانون اصلاح و تمدید قانون تعدیل اجاره بهای مستغلات از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد و به موقع اجرا گذارده شود مقررات قانون تعدیل اجاره بها مصوب دی ماه ۱۳۱۷ مجری خواهد بود و این ماده یگانه از تاریخ تصویب مجلس شورای ملی قابل اجرا می‌باشد.
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار- عرض کنم فرمایش جناب آقای نخست وزیر کاملاً صحیح و متاع است ولی رویه‌ای را که حقیقتاً دولت‌های سابق داشته که لوایحی را با قید دو فوریت می‌آوردند و یک دلایلی هم می‌آوردند که مطلب خیلی فوریت و اهمیت دارد و اگر الان مجلس موافقت نکند چنین و چنان خواهد شد و در عمل می‌دیدیم که یک لایحه بدون دقت و توجه به اطراف آن از مجلس شورای ملی می‌گذشت و خود آقایان نمایندگان و بعد هم شاید دولت توجه پیدا می‌کردند که بهتر این بود در این باب یک مشورت بیشتری می‌شد در این قسمت حالا به طوری که جناب آقای نخست وزیر فرمودند که کثرت کارها موجب شده است که قبلاً آقای وزیر دادگستری به این امر توجه نکرده‌اند خوب بنده در این باب دیگر عرضی نمی‌کنم ولی این را عرض می‌کنم که این اختیار و تمدید این قانون را برایش مدتی قائل بشوند تا موقعی که این لایحه جدید بگذرد چون این لایحه را می‌فرمایند الان داده‌اند و صحیح هم هست چون در آن قانون که سابق از مجلس گذشته نواقصی به نظر می‌آید که باید مورد دقت و بحث واقع شود و برای این که دولت فارغ نشود از این فکر که به موجب یک ماده واحده تمدید آن قانون را پیشنهاد کرده که خیالش راحت باشد و برای این که علاقه‌مند بشود دولت به گذراندن این قانون و فکر نکند که دیگر این قانون لازم نیست خوب است هر مدتی را که لازم می‌دانند بفرمایند که ما این ماده واحده را برای یک ماه دو ماه هر مدتی که لازم دارند تصویب بکنیم بعد این لایحه که از مجلس گذشت مطابق آن عمل کنیم.
وزیر دادگستری- تصور می‌کنم عملی را که بنده کرده‌ام تصدیق عملی بر مداول فرمایش آقای نماینده محترم است یعنی خواستم قانونی که از مجلس شورای ملی می‌گذرد با کمال دقت و مطالعه در اطراف امر باشد به همین جهت هم لایحه‌ای که تقدیم شد در تجدید و اصلاح قانون سابق به هیچ وجه تقاضای فوریت نشد بنده هم کمال توجه را داشته‌ام و عدم توجهی نسبت به این مطلب ابراز نکردم چون مدتی است بنده این لایحه را حاضر کرده‌ام و صرف‌نظر از گرفتاری‌های خود بنده خود مجلس شورای ملی هم به قدری گرفتاری‌هایش زیاد بود که مجال نمی‌شد این لایحه مطرح شود و حالا هم که این لایحه تقدیم شده برای همین است که دقت بیشتری در اطراف آن بشود و نواقص قانون سابق مرتفع شود و رفع زحمت از مردم بشود منتها البته این وقت لازم دارد و برای این که بین انقضای موعد قانون سابق و زمانی که این لایحه قانونی حاضر بگذرد مدتی فاصله می‌شود که این مدت تولید یک بی‌تکلیفی برای مردم می‌کرد صاحبان مستغلات ممکن بود اجراییه‌هایی صادر کنند که اسباب زحمت مردم می‌شد و از حالا هم شکایات در این باب کرده‌اند و لازم بود که تکلیف آنها معلوم شود از این جهت بود که بنده تقاضا کردم قانون سابق موقتاً تمدید بشود تا این که این لایحه با دقت از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد. اما این که می‌فرمایند موعدی برای این معین کنیم اگر اختیارش دست بنده بود البته بنده معین می‌کردم ولی بنده لایحه را تقدیم کرده‌ام و اختیارش دست آقایان است و بنده هم که هر روز در مجلس هستم در ظرف سه روز می‌شود گذراند یک ماه هم می‌شود هر وقت که وقت معین کردند بنده حاضرم بیایم توضیحات بدهم اصلاح کنم بیاوریم به مجلس بنده تصور می‌کنم دیگر اشکالی ندارد. (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری- بنده موافق هستم مذاکرات هم کافی است.
اورنگ- بنده پیشنهادی دادم.
(پیشنهادها به این طور قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنیم قانون سابق تا آخر اسفند تمدید شود.
اورنگ- اعتبار- طباطبایی
طوسی- مال آقای انوار هم همین طور است که تا آخر اسفند مدت معین شود.
پیشنهاد آقای تهرانچی
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که مدت تمدید قانون تعدیل در ماده واحده تا آخر اسفند ماه محدود گردد.
پیشنهاد آقای دهستانی: مدت معلوم گردد.
رئیس- آقای نقابت
نقابت- بنده با اساس لایحه موافقم ولی به عنوان مخالفت یک تذکری دارم. عرض کنم پیشنهاداتی که می‌شود راجع به تعیین مدت با عدم توجه به اساس ماده است زیرا ماده سابق یک دوره سه ساله اجازه می‌داد برای تعدیل و در ضمن مقرر شده بود که وزارت دادگستری هم آئین‌نامه و دستوراتی برای تکمیل آن قانون تنظیم کند چون وزیر عدلیه فرمودند که این موقتی است تا تصویب قانون جدید و چون تصویب قانون جدید مدتی طول می‌کشید ولی البته تقاضا این است که آقای وزیر دادگستری نظر به اختیار اصلی که در آن لایحه اصلی که حالا تمدید می‌شود دارند به محاضر و دفاتر دستور داده شود که از اجراییه خودداری بشود و اظهارنامه‌ها را هم بگیرند ولی تصمیمی اتخاذ نشود تا این قانون بعدی تصویب شود.
رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- این پیشنهاد بنده دو سه منفعت دارد اولاً این است که یک چیز خارج از موضوعی نیست. قانونی است که خود آن قانون در وقت گذشتن با مدت گذشته این تمدیدش هم اگر با مدت باشد تبعیت کرده است از خود اصل قانون که مدت داشته است مسأله سوم یا دوم این که خود آقای وزیر دادگستری فرمودند که موقتاً ما این را از مجلس تقاضا می‌کنیم خود لفظ موقت یک مدتی است عرفاً هم یعنی کم یک مطلب مهم‌تر هست آن این است که اگر این پیشنهاد را ما ندهیم خیلی مقید نیستیم که زیاد در مجلس بنشینیم و برای چای خوردن و سیگار کشیدن هیچ بیرون نرویم و زود بگذرانیم. اگر این پیشنهاد نباشد اگر پشت گوشتان را دیدید تصویب آن قانون را خواهید دید (بعضی از نمایندگان- آقا این چه حرفی است که می‌زنید) عرض کنم وقتی که ما این پیشنهاد را کردیم در این مدتی که از حالا تا آخر اسفند مانده گمان می‌کنم ده جلسه دوازده جلسه به طور عادی مجلس تشکیل می‌شود در سه چهار جلسه‌اش آن قانون را می‌گذرانیم وقتی هم که گذشت دیگر اشکالی ندارد از اول فروردین ۱۳۲۱ همان قانون اصلاح شده یعنی همان لایحه پیشنهادی وزارت دادگستری به موقع اجرا و عمل گذاشته می‌شود و شما هم موافقت کنید و گمان نمی‌کنم چیز مهمی باشد.
وزیر دادگستری- بنده که عرض کردم موقت واقعاً موقت هم هست این ماده واحده و وقتش معین و محدود است به زمانی که اصل لایحه پیشنهادی بگذرد از مجلس. اما این که می‌فرمایید بیاییم و تا آخر اسفند محدودش کنیم برای بنده فرقی نمی‌کند تا ۱۸ اسفند هم باشد فرقی نمی‌کند ولی برای مردم ممکن است فرق بکند (صحیح است) ملاحظه بفرمایید اگر اتفاقاً با کارهایی که داریم تا آخر اسفند نگذشت و سه روز دیرتر شد در ظرف همین سه روز ممکن است اشخاص سوء‌استفاده‌هایی بکنند و به نظر بنده احتیاج به این ندارد که این موقت را که گفته‌ایم مدتش معین شود چون مدتش مقید است به تصویب این لایحه پیشنهادی (صحیح است) احتیاج ندارد به این که محدودش کنیم به یک ماه یا بیست روز یا چهل روز و بنده یقین دارم که آقایان نمایندگان محترم توجه دارند و زودتر خواهند گذرانید.
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاداتی که به مجلس داده شده موافقین برخیزند (عده‌ای برخاستند) تصویب نشد.
ملک مدنی- مطابق نظامنامه پیشنهادات را باید یکی یکی رأی بگیرند.
رئیس- همه مضمونش یکی بود رأی گرفتیم رد شد. رأی گرفته می‌شود به اصل ماده یگانه آقایانی که موافقند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- قرائت مراسله آقای وزیر دارایی
۸- قرائت مراسله آقای وزیر دارایی
رئیس- آقای وزیر دارایی اظهاری کرده‌اند قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
اینجانب چندین جلسه است در مجلس برای دادن پاسخ به سؤالات آقایان نمایندگان حاضر شده‌ام و جزء آقای دبستانی کسی سؤالی نکرده است خواهشمندم تکلیف معلوم فرمایید که بعداً آقایان گله نکنند که به سؤالات جواب داده نشده است.
طوسی- بنده الان سؤال دارم و حاضرم.
- سؤال آقای مخبر فرهمند راجع به کوی نازآباد و جواب آقای وزیر دارایی
۹- سؤال آقای مخبر فرهمند راجع به کوی نازآباد و جواب آقای وزیر دارایی
رئیس- آقای مخبر فرهمند
مخبر فرهمند- اولاً نیم ساعت از ظهر گذشته است یک ساعت هم هست که ما داریم کار می‌کنیم و در این یک ساعت هم چه کار کردیم؟ یک ماده را گذراندیم راجع به تمدید مدت قانونی که در شصت سال قبل گذشته است (خنده نمایندگان- سه سال قبل) درست است سه سال قبل به طور اغراق عرض کردم. چند نفر از آقایان هم قبل از دستور مطالبی را فرمودند به هر صورت مقصود و غرض این است که باید کار کرد شما یک لوایح مهمی دارید و در مجلس است اگر نباید اینها بگذرد و مطرح شود این یک موضوعی است خوب راه‌مان را بکشیم و برویم خانه‌مان و کاری نداریم دیگر اگر هم باید بگذرد که بنده عقیده‌ام این است که بیشتر باید صرف وقت کرد و هی هر روز هم اگر ما بگوییم موقع خطیر است و باریک است و بایستی بیشتر جدیت کرد و کار کرد این حرف‌ها هم از بس گفته شده است اهمیتش از بین رفته و مبتذل شده است و حال آن که نباید هر دفعه این مطلب را تکرار کرد حالا چون وارد مذاکره در این لایحه احتکار که کمیسیون هم دو روز صرف وقت کرده عصر و شب و صبح آمده و حاضر کرده برای جلسه که امروز بگذرد و البته حالا آقایان می‌فرمایند که وقت گذشته است و به طوری که معلوم است حاضر نیستید آن مطرح شود (امیر تیمور- عصر جلسه بشود) این است که لااقل اجازه بدهند که چند سؤال که شده است این سؤالات جواب داده شود که بارمان یک قدری سبک بشود و برای جلسه دیگر آن لایحه بگذرد (بعضی از نمایندگان- بفرمایید) عرض کنم یک سؤالی که بنده کرده‌ام آن را تطبیقش نمی‌دهم با وضعیات و مذاکرات و نوشته‌جاتی که در این چند روزه در خارج از مجلس هست برای این که چند روز است در جراید نوشته می‌شود که مجلس اختلافاتی دارد کابینه متزلزل است وکلا دور هم نشسته‌اند که چه بکنند بنده که یکی از نمایندگان هستم این چیزهایی که نوشته می‌شود به این شهرت بنده نمی‌دانم و نمی‌بینم یا بنده اطلاع ندارم یا چنین چیزی نیست (صحیح است) و چنین چیزی وجود ندارد و کسی اطلاع ندارد. چرا؟ بنده عقیده‌ام این است که ما هر کابینه را اعم از خوب یا بد (البته همه خوبند) تا وقتی کار بد نکرده باید صددرصد با او موافق باشیم وقتی که کار بد کرد هر کس باشد مجلس باید با او مخالفت کند برای این که نه با اشخاص خصوصمتی هست و نه ضدیت فقط مصالح مملکت در نظر است (صحیح است) پس بنده این سؤالی که می‌کنم مال چند روز قبل است و وارد آن مراحل نشوند که امروز در مجلس شروع کردند به سؤالات و قضایا را گردن مجلس بگذارند که نمی‌گذارند کار بشود و استیضاح می‌کنند و چه و چه و بالاخره مسئولیت آنها را متوجه مجلس شورای ملی بکنند و مجلس است که این کار را می‌کند (دکتر سنگ- مجلس باید کاملاً مواظب باشد)(خنده نمایندگان) سؤالی که بنده از آقای وزیر دارایی کرده‌ام این است که در چندی قبل در روزنامه‌ها نوشته شده بود که خیال دارند... یعنی یک مصاحبه‌ای آقای مدیر اطلاعات با آقای وزیر دارایی کرده بودند راجع به موضوع خواروبار و ضمناً هم اظهار شده بود که برای توده مردم می‌خواهند یک ساختمان هزار خانه‌ای در زمین‌های نازی‌آباد بکنند بنده همان وقت شرحی نوشتم به روزنامه دادم و اظهار نظر هم کردم و متأسفانه روزنامه به واسطه تراکم کار آن مقاله بنده را مجال نکرده بود بنویسد و ماند تا شبی که روزش دعوت به محل کرده بودند برای گذاردن سنگ بنا اتفاقاً همان شب هم روزنامه درج کرد و خلاصه بعد بنده دیدم چون موضوع یک موضوعی است که نمی‌شود به سکوت گذراند درخواست سؤال کردم عقیده بنده این است که حالا موقعی نیست که بتوان وارد این مسائل شد این است که سؤال می‌کنم سؤال بنده این است که اصولاً با هر ساختمانی که مربوط به شهر تهران یا شهرستانی باشد که بدون یک نقشه جامعی باشد بنده مخالفم برای این که اگر شهر تهران را از روز اول با یک نقشه جامعی شروع به ساختمان می‌کردند امروز خوب بود و تمام شده بود و به این وضعیت هم شهر طهران نبود. چرا؟ برای این که یک قسمت ساختمان طرف عشرت‌آباد و کجا و کجا رفته یکی دیگر هم می‌رود به نازی آباد و حال آن که اینها اگر با نقشه صحیح بود هر روز به فکر این نمی‌افتادند که برویم در محل متروک در محل بد آب و هوا در جایی که وسیله حمل و نقل نیست برق نیست روشنایی نیست پاسبان نیست می‌خواهیم یک هزار تا دو هزار خانه بسازیم و بدهیم به دست مردم و چقدر خرج کنیم؟ ده میلیون تومان به طوری که برآورد شده است خرج کنیم؟ ده میلیون تومان به طوری که برآورده شده است خرج کنیم. بنده با اصل ساختمان و عمران و آبادی کاملاً موافق هستم برای این که دو سه نتیجه دارد چون عمران و آبادی اسباب زیبایی شهر است یکی دیگر این که عده‌ای بی‌کار به کار می‌رسند و کار می‌کنند دیگر این که یک پولی به جریان می‌افتد دیگر این که بی‌خانه دارای خانه می‌شوند با این اصل کاملاً همه موافق هستند ولی در طرز اجرا و عمل مخالفم و با این که یک محلی مثل سنگلج را خراب کرده‌اند و ویران مانده است و محل مزبله و کثافت شهر شده است مناسب نیست که این محل وسط شهر را بگذراند و بروند در یک محل بد آب و هوایی تازه شروع کنند به ساختمان تا وسیله آسایش مردم را فراهم کرده باشند. چرا؟ الان در خود تهران در یک قسمت‌هایی هنوز روشنایی نیست. شاید پاسبان کم است عرض کنم که به آنها آب نمی‌رسد نظافت ندارد آن وقت چطور می‌شود در یک فرسخ از خارج شهر آنجا را آباد کنیم و تأمین آسایش مردم را فراهم بکنیم؟ این یک پولی است که بیهوده دارد خرج می‌شود و این که بنده بیشتر در این موضوع علاقه‌مند هستم این است که آقا وضعیت مملکت امروزه طوری است که هر عایداتی و هر پولی را که دارد باید خرج حیات ملت بکند یعنی به معنای زندگانی نه حیاط خانه و سکونت زیرا حیاط خانه بعد از حیات زندگانی است امروز ما هر قدر پول داریم بایستی صرف اصلاحات اولیه بکنیم و باید آنها را تمرکز بدهیم ببینیم وضعیت‌مان چطوری است خواروبار و ارزاق ارزان برای زندگانی مردم و اعاشه آنها فراهم کنیم و زندگانیشان را بهتر کنیم و از بحرانی که در جلومان هست مردم را از آن بحران و خطر نجات بدهیم بعد از آن به فکر ساختمان و شهرسازی و کوی تازه و آبادی و زیبایی و این حرف‌ها بیفتیم (صحیح است - احسنت) دیگر این که آقای وزیر دارایی مسئول مالیه مملکت و دارایی کشور هستند و بایستی در این مواقع بیشتر دقت بفرمایند برای این که مستقیماً مسئولیت دارایی مملکت متوجه ایشان است حتی بنده از این موقع استفاده می‌کنم و عرض می‌کنم که این پول‌هایی هم که از طرف اعلیحضرت به وزارتخانه‌ها و به مؤسسات داده شده است این را هم بنده خواستم سؤال کنم و عرض کنم که درست است ایشان داده‌اند و از جیب خودشان هم داده‌اند از جیب خودشان یعنی از پولی که به ایشان واگذار شده است ایشان هم به یک مؤسساتی داده‌اند ولی هر پولی یک نظارت صحیح و یک خرج صحیحی می‌خواهد عرض کنم پنج میلیون ده میلیون دادن به یک مؤسسه برای یک مصرفی بنده می‌خواهم ببینم که مسئولیت و نظارت در مصرف و خرج آن با کیست و با کجاست؟ کی مسئولیت دارد؟ آیا مسئولیت دارند یا این که هر پولی که می‌دهند چون اعطا شده است و می‌شود و آنها هم خرج می‌کنند و هر خرجی را می‌خواهند می‌کنند بدون این که معلوم شود به مصرف خودش رسیده است یا خیر؟ اولاً باشگاه هواپیمایی درست است که گفته شد یک هیئت مدیره دارد ولی بنده خیلی هم مقید و معتقد به این چیزها نیستم با این فرمالیته‌هایی که هست معتقد نیستم هیئت مدیره هست هیئت عامله هست درست است ولی این چند میلیون هم بالاخره یکی از عوائد مهمی است که مربوط به کشور و مال مملکت است (صحیح است) و باید وزارت دارایی در این قسمت هم نظارت هم داشته باشد که عوائد اینجا چه بوده و چقدر آن خرج شده است. (صحیح است) در چندی قبل بنده در روزنامه‌ها خواندم که از وزارت پیشه و هنر مقداری پارچه مفقود شده است چند هزار متر پارچه مفقود شده است و یک مقداری هم از کالاهایش از قبیل جوراب و چه و چه اداره خودش می‌آورد و تقسیم می‌کند و می‌فروشد و آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی هم آن را تکذیب نفرمودند و در جواب نامه‌ها رسماً نوشتند که آن چیزهایی که نوشته‌اند قبل از من بوده است و من در فلان تاریخ آمده‌ام حالا هم مشغول رسیدگی هستم و مأمور رفته است به کارخانه برای رسیدگی و جوراب‌ها را هم بین یک عده از کارمندان و وکلای مجلس تقسیم کرده‌اند و پولش را گرفته‌اند...
یکی از نمایندگان- به کی داده‌اند؟ کسی خبر ندارد.
مخبر فرهمند - اولاً غالب آقایان نمایندگان محترم که تشریف دارند میل داشتند که مخصوصاً آقا یک صورتی از آن منتشر کنند ولو این که پول هم داده باشند (صحیح است) و خریده باشند ولی طوری نوشته شده مثل این که اساساً یک پارچه و یک جورابی به این آقایان داده‌اند بدون دریافت قیمت و به علاوه بنده مقصودم از این عرایض در این موقع این است که وزارت دارایی چون قسمت اقتصاد هم ضمیمه وزارت دارایی است نظارت باید بکند و ببیند چه خبر است و چه می‌شود (صحیح است) و یک مرتبه نمی‌شود گفت چند هزار متر پارچه یا جوراب و چه و چه از فلان وزارتخانه برده‌اند و بعد هم می‌گویند مأمور رفته است بازرسی کند و ببیند که چه شده است. مگر وزارت مالیه در امور مالی و بهره‌برداری وزارتخانه‌ها نظارت ندارد که هر کسی هر چه دلش می‌خواهد برمی‌دارد و می‌برد و می‌خورد؟ (صحیح است) مگر حساب و کتاب و دفتر و این چیزها در کار نیست؟ که هر کس بتواند بردارد و ببرد؟ بعد هم که صدایش درآمد آن وقت بگویند ما مشغول بازرسی هستیم و مأمور فرستاده‌ایم برای رسیدگی این طور که نمی‌شود اینها نظارت می‌خواهد حساب و دفتر می‌خواهد (صحیح است) اینها را خواهش می‌کنم جواب بفرمایید.
وزیر دارایی- بنده یلی از نماینده محترم آقای مخبر فرهمند تشکر می‌کنم که یک موضوعی را در اینجا مطرح فرمودند که به بنده اجازه می‌دهد چند سطری در اطراف این موضوع توضیح و تذکری بدهم چون گمان می‌کنم خیلی مهم است. عرض کنم که بنده هم آن مقاله را که در روزنامه منتشر شده است خواندم ولی متأسفانه همان طوری که فرمودند به قدری این مقاله دیر منتشر شد که اساساً تمام نقشه تشکیلات ما داده شده بود و دیگر نمی‌شد تغییری در آن بدهیم و الا باز هم البته به فرمایشات ایشان توجه می‌شد. اساساً آقایان نمایندگان محترم به خوبی می‌دانند که شهر تهران در این اواخر یک توسعه زیادی از حیث سکنه و غیره پیدا کرده و این ساختمان‌هایی هم که شده است خیلی بیشتر روی استفاده از مال‌الاجاره بوده و روی همان منظور برای طبقات متمول‌تر مورد استفاده قرار گرفته و بیشتر در قسمت شمال و شمال غربی شهر خانه‌هایی ساخته شده و مبالغ گزافی خرج شده برای ساختمانش و نتیجه این می‌شود که میزان مال‌الاجاره این خانه‌ها خیلی گران است و اشخاصی که درآمدشان کم است توانایی ندارند این قبیل منازل و خانه‌ها را اجاره کنند و به علاوه یک قسمت از خانه‌هایی که سابقاً در تهران بوده و مخصوص سکونت طبقات پایین بود مثل همان محله سنگلج که فرمودند خراب شده وقتی که محله سنگلج را خراب کردند چندین صد خانه هم در آنجا بود از بین رفت. همین طور در قسمت خراب کردن یک قسمت از خیابان‌های تهران عده‌ای از این قبیل خانه‌ها از بین رفت و نتیجه این شد که طبقات فقیرتر مردم شهر تهران دچار زحمت فوق‌العاده از حیث مسکن شدند و هنوز هم در این زحمت هستند و غالباً چندین نفر در توی یک اطاق با یک زیرزمین زندگی می‌کنند و مبلغ گزافی هم برای همان یک اطاق و زیرزمین اجاره می‌دهند و از حیث بهداشت و سایر وسایل هم محروم هستند این بود که لازم بود یک وسایل جدیدی اتخاذ شود مخصوصاً چون موقع هم مناسب بود در این موقع به واسطه بحرانی که پیش آمده و ساختمان‌های دولتی هم تعطیل شده است یک مقدار از کارگرها و مؤسساتی که در این ساختمان‌ها کار می‌کردند باز به کار گمارده شوند که برای یک منظور بهتری از وجودشان استفاده شود و کار کنند به این جهت بود که در نظر گرفته شد یک خانه‌هایی ساخته شود که از حیث قیمت فوق‌العاده ارزان باشد و چون عده خانه‌ها هم زیاد و تمام ساختمانش یکسان است با صرفه و آسان باشد از این لحاظ در یک نقطه نزدیک و ارزان شهر در نظر گرفته شد که ساختمان بشود تا طبقات متوسط یا فقیرتر بتوانند در آنجا زندگی کنند و یک زندگانی بهتری از آنچه که امروز دارند داشته باشند و البته ممکن بود نقاط مختلفی برای این منظور در نظر گرفته شود ولی آقایان نمایندگان خوب می‌دانند که در اطراف شهر تهران زمین فوق‌العاده قیمتش ترقی کرده و اگر بنا بود که ما در قسمت‌های شمالی شهر یا در قسمت‌های دیگری که به شهر نزدیک است می‌خواستم ساختمان بکنیم نتیجه این می‌شد که قیمت خود زمین طوری تحمیل می‌شد که با آن قیمتی که این خانه‌ها ساخته و تمام می‌شد این طبقات فقیر نمی‌توانستند از آن استفاده کند آن وقت باز ساختمان‌هایی می‌شد که طبقات ممتاز از آن استفاده می‌نمودند قسمت سنگلج را که فرمودید البته سنگلج مورد نظر بود ولی تصدیق می‌فرمایید که تهران با این که خیلی توسعه پیدا کرده است احتیاج به یک باغ عمومی دارد آقایان می‌دانند که الان در این شهر تهران یک جایی نیست که بچه‌های ده ساله و پنج ساله وقتی که می‌خواهند بازی یا تفریح بکنند در آنجا بروند و اغلب می‌بینند که در وسط خیابان‌ها همین طور دنبال هم می‌کنند و هزار نوع مخاطره برای آنها هست که اتومبیل آنها را زیر بگیرد یا خطرهای دیگر این بود که در نظر گرفته شد زمین‌های سنگلج برای یک پارک عمومی در نظر گرفته شود و هیئت دولت هم موافقت کردند با این فکر و به شهرداری تهران واگذار کردند و شهرداری هم مشغول تهیه نقشه است که در همین امسال آنجا را از حال مزبله خارج سازد و تبدیل به باغ نماید و یقین دارم از برای شهر تهران این موضوع خیلی اهمیت دارد پس اگر این موضوع را ازش صرف‌نظر کنیم که در سنگلج ساختمان نشود و جای دیگر باید ساخته شود جایی باید باشد که هم به طبقات پآئین‌تر و فقرا و محل کار آنها نزدیک‌تر باشد و هم این که از حیث قیمت طوری باشد که مبلغ قیمت زمین ارزان‌تر باشد و خوشبختانه زمین‌های ناز آباد طوری است که این وضع را دارد زیرا شهر تهران فعلاً توسعه پیدا کرده است و زمین‌های ناز آباد در حاشیه شهر واقع شده است بعضی از آقایان که تشریف آوردند آنجا ملاحظه فرموده‌اند که جاده‌های آسفالت شده شهر تا اراضی ناز آباد رسیده است و الان اطراف آنجا ساخته شده است و در آنجا چندین کارخانه وجود دارد از قبیل کارخانه‌های راه آهن، بلورسازی، سیلو و مؤسسات صنعتی دیگری وجود دارد که یک عده زیادی کارگر دارند که اگر در همان حوالی سکونت داشته باشند برای کارشان خیلی بهتر خواهد بود و در همه جای دنیا هم ملاحظه شده است که وقتی یک چنین جاهایی را می‌خواهند بسازند در یک زمین‌های کنارتر می‌روند که وسعت اراضی زیاد باشد و هم ارزان‌تر باشد تا فضای بیشتری داشته باشد و کاملاً مقرون به اصول بهداشت باشد از طرف دیگر چون ناز آباد زمینش متعلق به دولت بود ما می‌توانستیم زمین را با یک بهای خیلی نازلی تهیه کنیم فعلاً ما بهایی را که در نظر گرفته‌ایم از قرار هر متری چهار ریال است حالا فرض بفرمایید که ما سیصد متر زمین از اراضی ناز آباد را برای هر خانه تخصیص بدهیم قیمت این سیصد متر می‌شود هزار و دویست ریال و از نظر قیمت این مبلغ معتنابه نیست در صورتی که اگر ما می‌خواستیم در اطراف شمال شهر این سیصد متر زمین را تهیه کنیم شش هزار تومان قیمت زمین تنهایش می‌شود و از طرف دیگر در همان زمین‌های ناز آباد قناتش چهار سنگ آب دارد و به اندازه‌ای هست که با وسایل کافی لوله کشی شرب ده هزار نفر آدم را تأمین نماید پس از این نقطه نظر هم مقرون به صرفه است و وقتی که بنا شد اینجا خانه ساخته شد و باغ احداث شد و درخت کاشته شد و عمران و آبادی شد البته جلوگیری از باد و سایر چیزهای دیگر هم می‌شود و آن وقت یک جایی که در حدود یک کیلومتر تا امیریه و خیابان جنت گلشن بیشتر فاصله ندارد هوایش چندان با آنجا فرق نخواهد داشت و هوایش ناسالم نخواهد ماند بنابراین این قدرها از حیث مسافت و آب و هوا و تمام این نکات در نظر گرفته شده و این محل منظور شده است و این را هم اساساً عرض می‌کنم که سرمایه این کار از خزانه دولت نیست اینجا شرکت بیمه که متصدی کار است اقدام به ساختمان می‌کند درست است که سرمایه شرکت بیمه مال دولت است و شرکت بیمه سرمایه‌اش سرمایه دولتی است ولی سرمایه‌ای که به این شرکت داده شده است یک مبلغ جزئی است فقط یک میلیون تومان بیشتر از قیمت املاک به شرکت واگذار نشده است و این وجوهی که در اختیار شرکت گذارده شده است که این معامله را بکند وجوهی است که شرکت برای معامله که می‌کند از اشخاص می‌گیرد و باید بعد از مدتی پس بدهد اینها را دو مرتبه مسترد بکند پس یک مدتی این وجوه به عنوان ودیعه می‌ماند نزد شرکت و آقایان می‌دانند که یکی از کارهای مفیدی که این شرکت بیمه می‌کند بیمه عمر است که مردم می‌آیند برای بیست سال بیست و پنج سال سی سال به عنوان بیمه عمر خودشان را بیمه می‌کنند و یک حقی می‌دهند پس از این مدت یک سرمایه بهشان داده می‌شود و این پول را نمی‌شود گفت از درآمد شرکت است بلکه اینها بایستی در شرکت موجود باشد تا هر وقت که موقع پرداختش شد بتواند این پول‌ها را پرداخت کند این پول‌ها را حالا عوض این که ما آن را در بازار به کار بیندازیم و سفته خریداری کنیم که موجب گرانی اجناس بشود ما این کار را نکردیم بلکه گفتیم مفیدتر خواهد بود که صرف یک همچو عمل عام‌المنفعه بشود بنابراین نه تحمیلی به بودجه دولت شده است و نه این که یک کاری شده است که عنوان تفریط و تعدی در وجوه عمومی داشته باشد. یک تذکر دیگری هم فرمودند راجع به وجوهی که اعلیحضرت همایونی مرحمت فرموده‌اند این وجوه مطابق یک صورتی باید به مصارف خودش برسد چون آقایان محترم مستحضرند در همان موقع هم در مجلس شورای ملی آقای وزیر دادگستری شرح دادند که اعلیحضرت همایونی وجوهی را به ملت اعطا فرمودند در همان موقع هم فهرست آن خوانده شد که اینها باید به چه مصارفی برسد و ما الان مشغول هستیم که یک برنامه برای این کار تهیه کنیم اعلیحضرت همایونی هم فرموده‌اند که یک کمیته باشد که سرپرستی این کار را داشته باشد و برنامه تهیه شود و بر طبق آن عمل و رفتار شود عجالتاً این وجوه در تصرف وزارت دارایی است و حالا آن را هم به عنوان خرج برای هیچ قلم قطعی استفاده نکرده‌ایم و به کار نزده‌ایم فقط استفاده‌ای که از آن شده است برای این بود که مایحتاج اقتصادی کشور را که به واسطه نبودن پول در مضیقه بودیم استفاده کردیم که در شش ماه دیگر از حیث امور اقتصادی و مایحتاج در مضیقه نباشیم و اجناسی خریده شده ولی وقتی که این اجناس که خریداری شده به ایران وارد شد آن اجناس فروخته خواهد شد و دوباره پولش به آن صندوقی که در نظر گرفته شده است مسترد خواهد شد که به آن مصارف عمومی که منظور نظر بوده است برسد. یک قسمت دیگر هم در آخر بیانات‌شان فرمودند راجع به نظارت وزارت دارایی در امور اقتصادی و در قسمت محصول کارخانه‌جات پیشه و هنر راجع به گذشته هیچ اطلاعی ندارم چون بنده در آن موقع نبوده‌ام و از دوره تصدی بنده خارج بوده است همچنین از دوره تصدی آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی ولی یک قراری اخیراً داده شده است بین وزارت پیشه و هنر و بازرگانی و وزارت دارایی که در آتیه تمام محصول کارخانه‌جات نساجی تحویل وزارت دارایی داده شود و مطابق با یک ترتیب صحیحی یعنی جیره‌بندی بین تمام اهالی کشور یکسان و به قیمت مناسبی تقسیم شود و بنابراین تصور می‌کنم در این مورد هم رفع نگرانی جنابعالی شده باشد.
وزیر پیشه و هنر و بازرگانی- یک قسمتی که آقای مخبر فرهمند فرمودند راجع بود به شایعاتی که در موضوع محصول کارخانه‌جات پیش آمده است و همین طور که فرمودند در روزنامه‌ها هم یادداشت شده بود. البته خاطر آقایان مسبوق است که یک هیئتی برای رسیدگی به این کار معلوم شده و رفته‌اند کارخانه‌جات شمال را رسیدگی کنند و به حسابشان بررسی بکنند و ببینند که کسر بوده است یا خیر. البته آقایان تصدیق می‌فرمایند که تا وقتی رسیدگی به آن حساب‌ها قطعی نشده است که کسر بوده یا نبوده نمی‌شود گفت که این شایعات صحیح بوده است یا خیر. ضمناً تذکر دادند چطور وزارت دارایی نظارت در کارخانه‌جات و محصول آنها ندارد بنده خواستم عرض کنم این موضوع مربوط به موقعی بوده است که از طرف دولت مداخله در آنها نبوده زیرا این مربوط به کارخانه‌جات شاه سابق بوده است و این در موقعی بوده است که وزارت دارایی هیچ نوع مداخله نداشته است حق هم این بوده است که مداخله نداشته باشد برای این که مال دولت نبوده و به دولت واگذار نشده بود مال شخصی بود ولی از تاریخی که کارخانه‌جات رسماً تحویل گرفته شده است در تمام مؤسساتی که جنبه مالی دارد نماینده وزارت دارایی هست و تمام حساب و کتاب و فروش و درآمدش در تحت نظر نماینده وزارت دارایی است و رسیدگی می‌شود و حسابش هم مرتب است ولی این جریانات مربوط به زمان فترت یک ماهه‌ای است که تکلیف این کارخانه‌جات در تحویل و تحول هنوز روشن نبود البته در نتیجه رسیدگی هم که وارد می‌شود اگر معلوم شد از کارمندان سابق با کارمندان وزارت پیشه و هنر عملیات خلاف قانونی ارتکاب شده باشد البته مطابق مقررات مورد تعقیب و مجازات واقع خواهند شد. اما در قسمت جوراب در این قضیه جوراب مکرر آقایان با خود بنده هم مذاکره کردند. جوراب خریدن جرم نیست که تصور شود یک کار بدی است این جوراب محصول کارخانه است و بایستی به فروش برسد آقایان هم تصدیق می‌فرمایند که این جوراب مورد مصرف عموم نیست برای این که جوراب لوکس و ابریشمی است و به طبقه عموم نمی‌شود داد و در آن صورتی که طبع شده نوشته نشده بوده است که تقسیم شده است بلکه نوشته شده است که یک پارتی جوراب آمده است یک عده از کارمندان دولت و یک عده از نمایندگان مجلس و یک عده از خارج تقاضای خرید کرده‌اند و به آنها فروخته شده است صورت آقایان نمایندگان هم که فرمودند البته مانعی ندارد ممکن است تهیه شده و به مجلس شورای ملی ارائه بدهم. (صحیح است)
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
۱۰- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
جمعی از نمایندگان- ختم جلسه
رئیس- عرض کنم که یک عرضی بنده دارم مقدار زیادی از کارهای داخلی مجلس معوق مانده است و از آقایان خواهش می‌کنم که روز شنبه پس فردا صبح برای تشکیل جلسه خصوصی برای رسیدگی به این قبیل کارها تشریف بیاورند که این کارها را انجام بدهیم و معوق نماند (صحیح است)
جلسه آتیه روز یکشنبه سوم اسفند سه ساعت به ظهر دستور هم لوایح موجوده (صحیح است)
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری
قانون
تمدید قانون تعدیل اجاره بهای مستغلات
ماده یگانه- تا زمانی که لایحه پیشنهادی اصلاح و تمدید قانون تعدیل اجاره بهای مستغلات از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد و به موقع اجرا گذارده شود مقررات قانون تعدیل اجاره بها مصوب دی ماه ۱۳۱۷ مجری خواهد بود و این ماده یگانه از تاریخ تصویب مجلس شورای ملی قابل اجرا می‌باشد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سی‌ام بهمن ماه یک هزار و سیصد و بیست به تصویب مجلس شورای ملی
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری