مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ آبان ۱۲۸۸ نشست ۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۳۰ آبان ۱۲۸۸ نشست ۴
جلسة چهارم ـ مذاکرات روز دوشنبه هشتم شهر ذی القعده الحرام ۱۳۲۷
مجلس دو ساعت به غروب مانده به ریاست جناب آقای مستشار الدوله منعقد خلاصه مذاکرات روز شنبه را معاضد الملک قرائت کرد.
رئیس – خیلی تشکر و امتنان دارم از حسن ظن وکلا نسبت به این بنده و اینکه در این دوره ریاست مجلس مقدس شورای ملی که وظیفه مهمه و بزرگترین تکلیفی از تکالیف مجلس است به اکثریت به این بنده محول گردیده و امیدوارم که به حول و قوه الهی به اندازه وسع و قوه خود در انجام وظایف مرجوعه به خود و رعایت حقوق ملت و دولت با یک عزمی راسخ به اتفاق آراء صائبه آقایان وکلای مجلس مقدس به قدر مقدور کوتاهی نشود و در دوره سابقه اینکه کاهی اختلالی در امور مجلس مشاهده می شد نه به واسطه تسامح یا انحراف رئیس از وظایف خود بوده و چنانچه حالا هم آقای صنیع الدوله و آقای ممتازالدوله که حضور ندارند اگر خودشان حاضر بودند از برای قبول کردن ریاست خودشان انتخاب می شدند و در آن دوره مجلس به خوبی کار میکرد لکن موانع زیادی در پیش بود که از زحمات مجلس نتیجه منتظره حاصل نمی شد قدری هم مراعات حفظ نظم مجلس به طوریکه لازم بود در آن دوره به عمل نمی آمد و جزئیات مطالب را به طوریکه باید مرتب نمی کردند و در مذاکرات وکلا هم مراعات ترتیب نمی شد انشاءالله تعالی در این دوره این نواقص به طوریکه شایسته است تکمیل و تمام جزئیات مراعات خواهد شد که اوقات مجلس تضییع نشود و امروز از حسن نیت همه امیدواریم که به اتحاد کاملی حاضر شویم برای تصحیح کارها و امروز بر حسب یک ماده قانون اساسی خواستیم مراعات و عمل نماییم از این جهت از حضرتین حجتین آیتین و سایر آقایان که پیشوایان دینند دعوت کردیم تا در حضور ایشان نمایندگان محترم قسم یاد نموده این تکلیف اولی خود را ادا نمایند و چنانچه در خلاصه قرائت شد انتخاب ۵ نفر از نمایندگان محل ملاحظه است به این جهت از کمیسیون های شش گانه از هر کمیسیونی یک نفر انتخاب برای رسیدگی به انتخاب آنها و اینک راپرت آن کمیسیون قرائت می شود.
راپورت کمیسیون درباره نمایندگانی که انتخاب آنها قانونی و یا اینکه درباره آنها از ولایات شکایت به مجلس رسیده بود قرائت شد:
- - اولا حاجی شیخ‌الرئیس چون اعتبار نامه ندارند قبول نمی شوند و
- - ثانیا شیخ غلامحسین انتخاب ایشان به قرعه شده و شعبه سیم تصدیق صحت انتخاب ایشان را نمی نماید،
- - ثالثا آقای شیخ ابراهیم زنجانی چون اعتبارنامه ندارند وحید میرزا نیز اعتبارنامه ندارد و فاتح الملک و میرزا مرتضی قلیخان و فهیم الملک و میرزا احمد خان شیبانی ، فخر لممالک غفاری که فقط شکایات از ایشان رسیده چون محل اعتنا نیست کمیسیون صحت انتخاب ایشان را تصدیق می نماید و لازم می داند درباره آنها از مجلس اخذ رای نموده تا در جلسات حاضر شده در اموری که مطرح می شود آراء خودشان را اظهار دارند.
وثوق الدوله ـ اسامی آنها را بخوانید.
رئیس ـ راپورت را ثانیا بخوانید (ذکاء الملک راپورت را ثانیا قرائت کرد.)
رئیس ـ اسامی آقایانی که در راپورت ذکر شده و کمیسیون رای مجلس را لازم دانسته خوانده می شود تا رای مجلس معلوم شود ( در این وقت رای دستی درباره آقا میرزا مرتضی قلیخان و غفاری و شیبانی و فهیم الملک گرفته شد.)
رئیس ـ درباره غفاری و شیبانی اکثریت نمی بینم .
وثوق الدوله ـ درباره غفاری و شیبانی آراء متساویست .
ادیب التجارـ در خصوص غفاری گفتند سن ایشان قابل نیست ( گفته شد در راپورت که اسمی از سن ایشان برده نشده است. )
حسنعلی خان ـ خیلی باید تشکر کنیم که در اول مجلس می خواهیم خودمان را قانونی کنیم و نکات قانونی را در نظر بگیریم و بنده خیلی خوشوقت می شوم که حکم عمومی باشد و بدون ملاحظه آن نکات قانونی را در نظر گرفته معمول و مجری داریم آن اشخاصی که اعتبارنامه ندارند تکلیفشان معلوم است اما آن اشخاصی که اعتبارنامه در دست دارند و به واسطه شکایات از آنها در وکالتشان تشکیک شده است مجلس آنها را به وکالت می پذیرد همانطور که مرقوم شده بود خیلی صحیح است بنده عرض می کنم هنوز در مملکت ما آن اخلاقی را که باید پیدا کنیم یعنی معنی مشروطیت واقعی را بفهمیم نفهمیده ایم افراد مردم هنوز ملتفت نشده اند به این معنی در همه جای دنیا چون عادت کرده اند و سالها است امتحانات کرده اند می دانند واجرا داشته اند لذا می دانند که همیشه اقلیت تابع اکثریت است ولی در مملکت ما ممکن نیست ششصد نفر درباره یک نفر رای بدهند و صد نفر درباره دیگری رای بدهد آن صد نفر برای خودشان حق تصور می کنند و می خواهند رای آن ۶۰۰ نفر را متزلزل بنمایند واین را می دانم که در همه جای دنیا این حق ساقط است و هیچوقت اشخاصی که درباره کسی رای نمی دهند راضی نیستند با آنکه اقلیت دارند و ممکن است که از طرف این اشخاص همیشه شکایت بیاید پس شکایت آنها را ما نمی توانیم مأخذ قرار دهیم و اما در باب سن سایر جاها سن را ثبت دارند چرا که احصائیه دارند و تمامی نفوس را میدانند و اسامی را در دفاتر حکومتی ثبت کرده اند و میدانند فلان کس چند سال دارد و اشخاصی که (۳۰) سال دارند کی ها هستند ولی در مملکت ما چطور می توانیم بگوئیم فلان کس (۳۰ ) سال دارد یا فلان کس (۳۰ ) سال ندارد در حالتیکه اداره احصائیه نداریم و اسامی و تعیین سن در دفاتر دولتی ضبط نشده در این صورت به عقیده بنده هنوز نمی توانیم در این موضوع هیچ مذاکره کنیم و رای بدهیم .
حاجی محمداسماعیل کاشف ـ در صورتی که باید منتظر شکایت قانونی شد فوراً مجلس نمی تواند در رد یا قبول آنها رای بدهد.
متین السلطنه ـ آن کمیسیون مخصوص در این باب تحقیق کرده اند اگر رد شده است بنده مانع نمی شوم اگر رد نشده است آن تکلیف دیگری خواهد بود.
سیدحسین اردبیلی ـ اگر معلوم بشود که یکی از شرایط را فاقد بوده اند خود قانون رد می کند.
وکیل الرعایا ـ عرض می کنم هر قسمی که قانون حکم کرد همان قسم درباره این وکلا رفتار بفرمایید گویا نزدیکتر است به صلاح و سکوت آن اشخاصی که شاکی هستند درباره این دو نفر راجف است به اینکه گویا یک نوع نفوذی داشته اند در کاشان و از محل باید تحقیق بشود آنوقت هر کس به حق خودش خواهد رسید.
وزیرزاده ـ بنده عرض می کنم ما متأسفانه هیچ چیز نداریم دفتر و اداره احصائیه هم نداریم و اشخاصی که مدعی می شوند سن این اشخاص از (۳۰ ) سال کمتر است نمی دانم بچه دلیل این ادعا را می کنند اگر فقط مطمئن به آن عریضه هستند که آمده است آن عریضه را کمیسیون مخصوص رسیدگی اعتبارنامه که تشکیل شده بود رسیدگی کردند راپورتآن در کمیسیون هم خوانده شد حالا در این باب اگر چیز دیگر مزید بر رد آن دو نفر دیگر می شود بیان کنند و در آخر عرض خود هم جداً این را می گویم وکلای ملت خوبست قائمه مسلکشان بر روی طرفداری و نوع خواهی باشد.
حاجی سید نصرالله ـ مطلب دو تا است یکی اینکه ما مکلف هستیم موافقت با نظامنامه را آحاد وکلا ادراک کنند این مسئله ممکن نیست دیگر اینکه وصول شکایتی نشده باشد و بروز مخالفت هم با نظامنامه نشده باشد یعنی صحت وکالتشان مسلم باشد آنهائیکه شکایت از آنها نرسیده بود کنار گذارده و آنهائیکه اعتبارنامه شان با نظامنامه موافقت نداشت راجع به کمیسیون نمودیم و آ“ کمیسیون نتیجه تحقیقات خود را راپورت کرده و به مجلس فرستاده است و در مجلس قرائت شد بعد چون در مجلس قرار شد مجدداً تحت رسیدگی برود کمیسیونی منتخب نمودیم از کمیسیون های شش گانه از هر کمیسیون یک نفر که آن شش نفر رسیدگی نموده و رای خود را بدهند اینکه این راپورت که نوشته شده برای آن شش نفر است حالا رأییکه مجلس می دهد در واقع راجف به اطمینان خودش به آن کمیسیون است و نتیجه است در باب رأی آنها نه درباره آن وکلا و الا غرض از رای این نیست که وکیل را برای غیر وکیل یا غیر وکیل را وکیل بنمائیم.
ابوالقاسم میرزا ـ آنچه شکایت بود گفته در خصوص قلت سن جواب گفتند تاریخ من روی مهر من کنده شده و از آن رو سن من کافی است این را نتوانستیم بپذیریم و در خصوص شکایاتی که از ولایات میرسد گفتیم تا یک ماه دیگر به مجلس اظهار نمایند بعد از اظهار شکایات از روی آنها تکلیف معلوم می شود در صورتیکه در ظرف یک ماه شکایات نرسید مجلس آنها را به وکالت می شناسد.
وکیل التجار ـ این مسئله قابل این همه مذاکره نیست برای این که کمیسیون تکلیف ما را معین کرده است.
صنیع الدوله ـ اینکه نظامنامه نوشته می شود برای این است که تکلیف ما معین شود و در مواقع رفع محظورات و اشکالات را بنماید در نظامنامه می نویسد پس از انتخاب وکیل در آن محل تا یک هفته ممکن است اشخاصی که از آن منتخب شکایت دارند شکایت خود را بنمایند و حالا هم که بدو افتتاح مجلس است و یک ماه وقت از برای وصول شکایت هست پس حالا لازم است اینقدر در این باب مذاکره نشود و به همین جا مذاکره را ختم کنیم .
(عموم تصدیق کردند و مطلب در اینجا ختم شد )
رئیس ـ چون پاره تلگرافات از ولایات رسیده لازم است از برای اطلاع آقایان قرائت شود (( ذکاء الملک تلگرافات را مشعر بر تبریک از افتتاح به امضای ذیل قرائت کرد ( از یزد سردار جنگ ) ( از اصفهان عبدالحسین ) ( از ساوه حکومت ) ( از رشت سردار معتمد ) ( از بندر جز عطا الله ) ( از شیراز پیشکار مالیه وکیل الملک ) ( از ساری ابراهیم ابن عبدالله نوری ) ( از مازندران مجد الملک ) ( از تبریز ستارخان ) ( از کاشان انجمن ولایتی ) ( از اصفهان آقای نجفی و ثقه الاسلام ) ( از نهاوند محمد حسن خان ) ( از رشت انجمن بلدی ) رقعه از اداره غرب وزارت جنگ رسیده بود که تلگراف معزالسلطان سردار محیی را لف کرده و فرستاده بودند قرائت شد. ))
رئیس ـ برای آقای معززالملک مصیبتی روی داده این است که این مختصر را نوشته اند (لایحه معزز الملک قرائت شد )
رئیس ـ درباره حرکت ایشان چه می فرمائید .
وزیر زاده ـ اگر چه وجود ایشان خیلی در مجلس برای ما لازم است لیکن پس از وقوع این مصیبت معلوم است ایشان هم مجبورند یک رسیدگی به امورات خود بنمایند و قانونا مرخصی تا یک هفته با رئیس است و در مرخصی یک ماهه البته هم قطاران محترم به ایشان اجازه خواهند داد.
در این موقع (قرآن) بزرگ را برای قسم خوردن وکلا به اطاق آوردند یک مرتبه تمام حضار مجلس برخاستند با نهایت توقیر و احترام قرآن را زیارت کرده در بالای میزی که مقابل حجج اسلام گذارده شده بود گذاشتند بدواً جناب رئیس حرکت نموده به الفاظ جلاله سوگند یاد کردند و سایر وکلا به ترتیب یک نفر از چپ یک نفر از راست برخاسته به ترتیب رئیس قسم یاد کردند.
عده حاضر از وکلا (۵۶) نفر علمائی که به جهت قسم دادن تشریف آورده بودند ( آقای آقاسید عبدالله ) (آقای آقامیرزا سیدمحمد) (آقای سید ریحان الله ) ( آقا سیدعلی آقا یزدی ) ( صدرالعلماء) ( حاجی شیخ مرتضی ) ( حاجی شیخ عبدالحسین و غیره ) مجلس مقارن غروب ختم گردید.