مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ آبان ۱۲۸۵ نشست نخست
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۳۰ آبان ۱۲۸۵ نشست نخست
مذاکرات دارالشورای ملی روز پنجشنبه پنجم شوال ۱۳۲۴
پس از اجتماع وکلا و انعقاد مجلس حاج شیخ الرئیس از ترتیب عمل نان سؤال کرد
صنیع الدوله رئیس گفت عمل نان مفوض بعهده حاج امین‌الضرب است سید الحکماء گفت عمل نان بسیار مشوش است باید شرحی بجناب وزیر مفصوض بنویسند که جلوگیری نمایند و عمل مالیات هم بسیار مغشوش است بجهت اینکه مالیات سنه آتیه را هم حواله کرده‌اند که باید مالیات را برای مخارج سرباز بدهند و دیگر باید خالصه جات منظم باشد و بعد از این کسی نتواند ببرد و دیگر باید اشخاص تماشاچی هر چه را در مجلس می‌شنود از روی تحقیق و دقت باشد که اسباب اتهام مجلس نشود
حاج شیخ علی گفت در باب نظامنامه بنا بر چه شد
رئیس گفت اجازه حاصل شد که طبع شود
شیخ العراقین سؤال کرد مگر نظامنامه را تاکنون نداده‌اید
رئیس گفت منظور از این نظامنامه اساسی نیست (مقصود نظامنامه داخلی بوده)
حاج سید محمد صراف استفسار از نظامنامه اساسی نمود
صنیع الدوله گفت باید یکمرتبه در دربار قرائت شود بعد بحضور همایونی رفته بصحه برسد (در اینجا بنابراین شد که بعد از حضور تمام وکلا و تصویب آنها مذاکره مطالبه نظامنامه شود)
آقا میرزا طاهر گفت بنا بود ترتیب نظامنامه بتصویب وکلا باشد و در دستخط هم همینطور ذکر شده و دیگر مقید بملاحظه وزراء نشده بود پس لازم نیست وزراء ملاحظه نمایند
صنیع الدوله اظهار داشت ما میگویید آنچه در دستخط نوشته فوراً مجری خواهد شد اینطور نیست.
حاج حاجی سید نصرالله اظهار نمود تلگرافی از انزلی بجناب رئیس رسیده خواستند بخوانند (خوانده نشد)
در این موقع مخبر همایون را خواسته تحقیقات در خصوص عمل ماهی صوف و قرارداد امر شیلات کردند مجدداً جناب حاج سید محمد گفت در عمل نظامنامه چه میگویید
مجدالملک گفت هر گاه نظامنامه را ندهند نباید اسرار بکنیم همان دستخط برای ما کافی است.
در این موقع حاجی سید نصرالله تلگراف تظلم اهالی انزلی را خواند (در خصوص صید ماهی و قرارنامه لیاتازوف)
آقا میرزا سید محمد اظهار نمود بمن هم چند فقره تلگراف در این خصوص مخابره شده و حالا هم مرا در تلگرافخانه خواسته‌اند من هم پسر خود را فرستاده‌ام که هر گاه مطلب مهم باشد بعد از مجلس بتلگرافخانه بروم.
آقا میرزا محمود اظهار نمود هر قدر تلگراف فوری از اطراف می‌رسد باید جواب فوری داده شود
حاجی شیخ محمد علی اظهار نمود بدون تحقیق که نمی‌توان جواب داد
آقا میرزا اظهار نمود جواب را بطور اجمال بگویید که همینقدر امیدوار بشوند.
حاجی سید ابراهیم گفت جواب تلگراف شیراز باید مخابره شود
(در این موقع قاضی فتاح کردستانی اظهار تظم نموده و اسناد خود را قرائت کرد اغلب وکلا اظهار داشتند که این کار شخصی است و از موضوع وظایف مجلس خارج است. شخص دیگر از سادات اهالی جهرم اظهار تظلم نمود که مباشر حقوق دیوانی در مقابل مقدار قلیل حقوق دیوانی مبالغ گزاف از رعایا دریافت می‌نماید).
در خصوص عمل قاضی فتاح بعد از مذاکرات بنا بر این شد که نوشتجات و اسناد خود را به دفتر مجلس بسپارد واز طرف مجلس شرحی بوزارت عدلیه اظهار شود در این موقع قاضی فتاح دستخط ولیعهد را قرائت نمود
صنیع‌الدواله باو اطمینان داده و اظهار داشت که در این خصوص اقدامات کافیه خواهد شد.
حاجی سید محمد باقر گفت تمام وکلا حاضرند.
رئیس اظهار نمود آیا بطور سختی باید مطالبه نظامنامه را نمود.
حاج سید محمد گفت لازم نیست بطور سختی باشد باید بعنوان تذکار مطالبه نمود.
وکیلی‌الرعایا که از وکلاء همدان است لایحه اظهار نمود و خواست بخواند
رئیس گفت اعتبارنامه خودتان را همراه آورده‌اید یا نه جواب دادند همراه ندارم گفت پس لایحه بماند تا روز دیگر که اعتبارنامه خود را بیاورید آنوقت لایحه خوانده شود.
آقای میرزا محسن گفت لایحه ایست از طرف ملت که جناب حاج سید نصرالله می‌خواهند بخوانند بعد شروع بخواندن آن لایحه شد
- (ملخض مضمون آن تقریبا این است که ما عموم ملت از جان و مال دست کشیده و برای حفظ حقوق خود از دست اندازی خارجه و زیردستی اجانب تا همه جا ثابت قدم ایستاده‌ایم و مرگ را بر زیردستی اجانبت ترجیح می‌دهیم و نسوان این ملت در اداء قروض و رفع احتیاجات دولت حاضرند ولی لازم است که شاهزادگان بزرگ دست تعدیات خود را کوتاه نموده خود را بر عوائد ملیه ترجیح ندهند گویا حالا هم که دولت مشغول استقراض است و بهمراهی و معاونت ملت می‌خواهد رفع احتیاجات لازمه خود را بنماید تصور انتفاع برای خود می‌کنند).
پس از قرائت این لایحه غالب وکلا از تنبه و بیداری و احساسات ملت واظهار اینگونه لوایح اظهار مسرت و خوشحالی کردند
سیدالحکماء اظهار کرد که در خصوص نظامنامه لازم است لایحه بصدارت اعظمی نوشته شود
رئیس جوابداد که نوشته و فرستاده شده است.