مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ خرداد ۱۳۳۴ نشست ۱۲۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۲۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲ خرداد ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقای درخشش
۳- تقدیم سؤال و تلگراف به وسیله آقایان: نراقی و حمیدیه
۴- بیانات قبل از دستور آقایان: رضایی و برومند
۵- معرفی آقایان: دکتر امینی به وزارت دادگستری و فروزان به کفالت وزارت دارایی و دکتر حکمت به معاونت وزارت بهداری به وسیله آقای انتظام کفیل نخست وزیری
۶- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به استخدام ۲۲ نفر متخصصین آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش
۷- طرح گزارش کمیسیون قوانین دارایی راجع به شور دوم مالیات بر ارث
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و ده دقیه پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
نائب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد).
غائبین با اجازه- آقایان: مسعودی- دکتر افشار- دکتر عمید- قنات آبادی- سهرآبیان - امید سالار- مرتضی حکمت- دهقان- قوامی- صدرزاده- حائری‌زراده- بزرگ ابراهیمی- سرمد- عمید نوری- سندجی- سلطانی- اخوان- کاشانی- شوشتری- دکتر سعید حکمت- تیمورتاش- عبد الرحمن فرامرزی- اورنگ- دولت‌شاهی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: خزینه علم- امیر اهتشامی- عرب شیبانی- سامری- حشمتی
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: دولت آبادی- مهندس شاهرخ‌شاهی- شفیعی- صفاری- دکتر وکیلی - صراف‌زاده- پیراسته- ثقةالاسلام- عباسی- امیر تیمور کلالی.
۲- بیانات قبل از دستور آقای درخشش
نائب رئیس- چون دیروز تعطیل بود صورت‌مجلس حاضر نیست نطق قبل از دستور شروع می‌شود. آقای درخشش.
درخشش- قبل از این که اصل مطلبم را بیان قطعاً برای آقایان نمایندگان محترم از فرهنگیان شهرستآنها و آموزگارها و دبیرها تلگراف‌های زیادی برای پرداخت ترمیم حقوق آمده (صحیح است) و موضوعی که مورد توجه اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی است باید هر چه زودتر عملی‌بشود (ارباب- بفرمایید فرهنگ بندرعباس جزء کجا است؟) فرهنگ بندرعباس جزء ایران است. امروز رفورم‌های جدی و اساسی کشورمان مسئله بود و نبود این ملت و به میهن مناسبت اعلیحضرت همایونی و دیگر مسئولین امور کشور توجه خاصی به این مسئله مبذول می‌دارم برنامه یک ماده‌ای دولت حاضر مبارزه با فساد و نادرستی است مبارزه با فساد در حالی که آرزوی هر ایرانی وطن‌پرست و هواخواه می‌باشد یک برنامه منفی است دولت می‌گوید برنامه من آن است که نگذارم کسی سوءاستفاده و دزدی کند ولی دولت نگفته است که به جای این تشکیلات خراب از هم گسیخته فعلی چه مشکلاتی نوینی می‌خواهد بوجود آورد نگفته از برای نجات مردم از فقر و جهل و بی‌سوادی چه نقشه‌های مثبتی دارد نگفته است برای مردم شهرستآنها و دهات که از کوچک‌ترین مزایای تمدن بشری محرومند چه می‌خواهد بکند نگفته است برای این که بازوان توانای مشتی مردم آطل و باطل را به کار بیاندازد چه هدفی دارد نگفته است برای نجات نسل آینده برای این فرهنگ عاجزپرور و این فرهنگی که فساد تا عماق آن رخنه کرده است چه برنامه اصلاحی دارد این دستگاه اعظیم بی‌ثمری که به نام فرهنگ سرمایه اصلی کشور ما راه تحویل می‌گیرد و پس از چند سال مشتی عاجز و زبون و بی‌شخصیت و بی‌ایمان و بیگانه‌پرست تحویل اجتماع می‌دهد اگر لااقل در این سالیان اخیر وظیفه تربیتی خود را انجام می‌داد گروه گروه جوانان ما خود را بدان حزب توده نمی‌انداختند و انرژی جوانی خود را ضرر مملکت به کار نمی‌بردند آیا همین دلیل کافی نیست که اداره کننده فرهنگ و مملکت را لااقل در ده سال اخیر نالایق مقصر بدانیم و دست آنها را از سر فرهنگ مملکت کوتاه کنیم؟ شما یک خانواده سراغ ندارید که از وضع تحصیلی فرزندانش راضی باشد این وزرای فرهنگی که با ما مصاحبه‌های مطبوعاتی گوش مردم را کر می‌کنند کودکان چند ساله خود را برای ابتدایی‌ترین تحصیلات به خارجه می‌فرستند یکی نیست از این طبل‌های میان‌توهی سؤال کند که اگر فرهنگ و مدارس را اصلاح کردید پس چرا فرزندانتان را از این اصلاحات برخوردار نمی‌کنید و آنها را به خارجه می‌فرستید دولت به ما نگفته است برای این که فرزندان ما مطابق یک تریبت ملی و اجتماعی صحیح بار آیند و مانند سابق در تحت تأثیر تبلیغات گمراه کنند با مقدسات ما اهانت نکنند چه نقشه‌ای دارند من از وزیر فرهنگ سؤال می‌کنم اگر یک ساعت دست حرکت نظامی از مدارس کوتاه شود آیا اولیای وزارت فرهنگ قادر به اداره مدارس هستند (داراب- قادر به اداره مملکت هم نیستند) آیا جوآنهایی که با این طرز اداره می‌شوند فردا برای اجتماع ما مفید خواهند بود؟ حال که باید درب ادارات عمومی را روی جوانان تحصیل کرده بست پس چرا هنوز فرهنگ ما پشت میزنشین و عاجز تحویل اجتماع می‌دهد برای آنهایی که از مدارس متوسطه و عالی قارغ‌التحصیل می‌شوند حالا که با ادارات دولتی راه ندارند چه کاری تهیه می‌کنند؟ اگر عده‌ای از جوانان ما انرژی خود را در حزب توده به ضرر مملکت به کار می‌برند و در صورت بسته‌شدن این کانون فساد به دامان میکده‌ها و قمارخانه‌ها و مراکز فساد پناه می‌برند به خاطر بی‌کاری و بلاتکلیفی است اگر ما لیاقت استفاده از نیروی بازوان توانای نسل جوان را نداشته باشیم محققاً این نیرو به زیان مملکت به کار خواهد بست زیرا قیم نگه‌داشتن این نیروی غیر طبیعی و غیر ممکن است شما که می‌خواهید در وزارت دارایی و سایر وزارتخانه‌ها عده‌ای را به نام کارمند زائد خانه‌نشین کنید و از تهیه کار برای آنها که فوق‌العاده در این کشور سهل و آسان است سر باز می‌زنید یقیناً لیاقت امور به سپرده خودتان را ندارید. این کار ملانصرالدین است که نیروی انسانی یک مملکتی را متوقف بگذارد و با غرضه خارجی امرار معاش کند. مبارزه با فساد و اصلاحات حقیقی باید با یک برنامه مطالعه شده مثبت اجرا بشود. آنچه مسلم است در وضع موجود یا به علت احمال و کوتاهی دولت‌ها یا به علت تبلیغات گمراه‌کننده منحرفین چنان یأس و ناامیدی از تشکیلات دولتی بر مردم این سرزمین مستوری شده که برای نمونه حتی اعضای دولت راضی و امیدوار به کارهای خود نیستند این عدم رضایت عمومی اساس و بنیاد کشور ما را متزلزل می‌سازد. یأس و نا امیدی را دولت‌هایی در مردم به. وجود آورده‌اند که با حرف و مصاحبه‌های مطبوعاتی به حساب خود به مردم خدمت می‌کنند اگر این خارجی که به ایران نیامده باشد اخبار و مصاحبه‌های مطبوعاتی این چند ساله دولت‌ها را در روزنامه‌های ما بخواند و اگر تصور کند یه یک صدم آنچه که گفته‌اند عمل کرده باشند ایران را بهشت برین تصور خواهد کرد. دولت‌ها تاکنون در روزنامه و مجلات دزدان و دقل‌کاراران را به سزای اعمال خود رسانیده‌اند تعلیمات اجباری را با آخرین متد عملی‌ساخته‌اند در سراسر کشور راه‌آهن و جاده‌های شوسه بنا نهاده‌اند تلفن و برق را در اختیار همه مردم گذارده‌اند با این وضع آیا گمان می‌برید که برای مردم ایمان و عقیده‌ای باقی بماند. دنیای امروز دنیای کار و کوشش و عمل است نه دنیای حرف و مصاحبه‌های مطبوعاتی دنیای امروز دیگر به ما اجازه نمی‌دهد که یک خاک پهناور حاصلخیز بیست میلیون مردم را که باید همه نوع ار آثار تمدن برخودار می‌باشند همچنان عاطل و باطل نگاه داریم و بازوان توانای آنها را برای چرخاندن چرخ‌های مملکتی و جهانی به کار نبندیم این راه عاقلانه نیست که منابع طبیعی و زرخیز خود را بدون استفاده رها کنیم و آن وقت مایحتاج اولیه خود را به وسیله کمک‌های بلاعوض و قرض‌های خارجی تأمین نماییم. در هندوستان که خاکش سه برابر ایران است در حدود چهار صد میلیون نفر زندگی می‌کنند چرا باید در کشوری که لااقل گنجایش صد میلیون نفر را دارد بیست میلیون نفر اهالی آن با سختی و بدبختی و با استفاده از قرض‌های خارجی امرار معاش کنند اگر ما در خواب غفلتیم دنیا به پیش می‌رود و نمی‌تواند ناظر خواب خرگوشی ما باشد و برای همیشه دست ما را بکشد و به ما کمک کند. بی‌مناسبت نیست فرمایشان اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی را که در روز یکشنبه ۲ به همین ۱۳۲۸ خطاب به نمایندگان مجلس ورای ملی فرموده‌اند با وضع موجود ما وقف می‌دهد در این‌جا بیان کنید اینک عین فرمایشات ملوکانه:
به نظر من دیگر دوره حرف گذشته است و دوره کار نو فعالیت و در عین حال تغییر اوضاع مملکت فرا رسیده است تا به حال می‌شد برای انجام نگرفتن تحوالات و اصلاحات بهانه‌ای آورد ولی امروز بهانه‌ها از دست ما گرفته شده و متأسفانه تنها بهانه‌ای که ممکن است به ان متوسل شویم عدم لیاقت است زیرا آن مشکلات که در این چند سال در پیش داشتیم به خواست خداوند متعال از وی رفته است احتیاجات مملکت همان طور که اغلب می‌دانید و مکرر گفته شده و یا از دهان سایرین شنیده‌اید واضح و مبرهن است و لزومی ندارد که در این‌جا گفته شود باید در آینده خیلی نزدیک هر یک از مشکلات به وسیله وضع قوانین جدید یا اقداماتی که دولت یا سایر دستگاه‌ها باید انجام بدهند یک یک بر طرف گردد.
به نظر من برای رفع مشکلات باید همه مصمم باشیم که آنچه اکثریت مردم انتظار دارند انجام بدهیم خود آقایان و دستگاهای هیئت حاکمه باید حقیقتاً تمام هم خود را مصروف حداکثر خدمت مردم بنمایند و اضافه بر تأمین آسایش ظاهری باید کوشش شود که سطح زندگی مردم هم بالا بیاید و ثروت مملکت به طور عادلانه بین عموم افراد ملت ایران و اکثریت ساکنین این سرزمین تقسیم شود تکلیف ما این است قبل از آن‌که مردم چیزی بخواهند خودمان در تأمین آن پیش قدم باشیم و دستگاه‌ها باید به طور منظم باشد که وسایل را فراهم کرده و در اختیارشان بگذاریم و واقعاً دلسوز مردم باشیم و نسبت به کارهایشان علاقه‌مندی نشان دهیم ما از راه خودخواهی و خودپرستی هم که شده است باید بدانیم تا این مردم و اکثریت ساکنین این سرزمین و مملکت نباشند ما نیز کارهای نخواهیم بود و نه نتها دوره جولان ما تمام خواهد شد بلکه برای مملکت خطراتی پیش خواهد آمد که جبران آن دیگر ممکن نخواهد شد آقایان شاید مکرر این حرف‌ها را از من شنیده باشند و خودشان قطعاً هم همین طور فکر می‌کنند خوب است قرار بگذاریم این پس وارد عمل شویم من معتقدم چنانچه به زودی دست به کار شویم پس از مدت کوتاهی نتایج اقدامات ظاهر خواهد شد زیر به نظر من مردم دیگر به خوبی متوجه اوضاع هستند و می‌دانند که باید از این به بعد کار کرده و آماده عمل شد و این اعمال هم بزودی آغاز خواهد گردید حقایق باید صریح و روشن گفته شود اما اگر از خواب غفلتی که در این چند ساله بدان فرورفته بودیم بدان بیدار نشویم و تصمیمات مثبت راجع به آسایش افراد مملکت نگیریم نه تنها نسبت به خود و خانواده خود خیانت نموده‌ایم بلکه نسبت به تاریخ و گذشته خودمان هم خیانت نموده‌ایم ما حق نداریم به آینده‌گان خودمان یک وضع خراب دهیم و یک کشور ویران تحویل دهیم ما اگر بدون اتخاذ تصمیم ناظر ادامه این وضع باشیم از لحاظ اخلاقی محکوم خواهیم بود و این عذاب روحی برای ما غیرقابل تحمل خواهد بود. این بود بیانات ملوکانه.
آقایان توجه فرمایند که اعلیحضرت همایونی از شش ماه قبل از این که این‌گونه فرمایشات را دائماً تکرار فرموده‌اند بنابراین دستگاه و اشخاصی که می‌کنند در این مدت بی‌لیاقتی خود را نشان داده‌اند نباید مصدر کاری باشند اما درباره مبارزه با فسادی که برنامه دولت است و فرد فرد نمایندگان باید خود را موظف بداند چنانچه دولت در این راه و واقعاً گام بردارد او را حمایت و پشتیبانی کنند قبل از این که نظریاتم را در این باره به عرض نمایندگان محترم برسانم به عنوان جمله معترضه این نکته را باید عرض کنم که نه دزدیدن افتخاری نیست نباید کسی به درستی و تقوای خود فرق کند درست بودن وظیفه هر فردی است اگر خارج از وظایف کسی برای رفاه مردم قدم برداشت و از خودگذشتگی و فدارکاری نشان داد آن وقت به خود ببالد و به مباهات کند.
نائب رئیس- آقای درخشش تحمل بفرمایید وقت شما تمام شد (درخشش- بنده نیم ساعت وقت می‌خواهم) نیم ساعت که زیاد است (درخشش- ۲۵ دقیقه بفرمایید) آقایانی که با ۲۵ دقیقه اضافه وقت آقای درخشش موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
درخشش- آقایان وزرا باید بدانند منظور از مبارزه با مفاسدی که منظور نظر اعلیحضرت همایونی شاهنشاه و اصلاح طلبان این مملکت است تنها جابه جا کردن چند نفر از عضای باندهای مخصوص که همیشه در دستگاه دولتی مشاغلی داشتند و امتحان بی‌لیاقتی خود را بارها داده‌اند نیست با مبارزه با فساد یا کنار گذارند چند کارمند بی‌دست و پا میسر نمی‌باشد وضع آشفته فعلی را این افراد زیر دست و بوجود نیاورده‌اند آقایان وزرا باید بدانند که میدان فعالیت و عمل آنها فقط چهار دیواری وزارتخانه‌ها نیست و مملکت عبارتند از چند چهاردیواری به نام وزارتخانه نمی‌باشد آنچه می‌کنید باید اثرش در اجتماع در بین مردم ظاهر شود نه این که با جابه جا کردن چند نفر در ادارات و چند مصاحبه مطبوعاتی نوید مبارزه با فساد و اصلاحات را به مردم بدهید. آقایان وزرا باید بدانند که مملکتی را نمی‌توان فقط با وضع قوانین اصلاح کرد اگر در یک جامعه خراب هزار قانون وضع شود بدون توجه به برطرف کردن علت خرابی‌ها در اندک مدتی ارزش قوانین از بین می‌رود و بی‌اثر می‌شود قانون فقط برای جلوگیری است باید جامعه را اصلاح کرد تا احتیاج به وضع قانون نباشد یک ملت مترقی و زنده کمتر احتیاج به قانون پیدا می‌کند. مبارزه با فساد تنها ابتکار این دولت نیست و بعضی از دولت‌های سابق هم در این راه کوشیده‌اند ولی همگی به عدم مؤفقیت برخورد کرده‌اند من باب مثل خبری را که در شماره ۴۵۰۰ خواندنی‌ها در ۱۷ اسفند ۱۳۲۷ تحت عنوان تصفیه ادارات مشاهده کرده‌ام در این‌جا نقل می‌کنم اینک عین خبر را نقل می‌کنم دولت در نظر گرفته است که وزاتخانه‌ها و ادارات کشوری و لشکری و ژاندارمری را از عناصر فاسد و بدکار و آنهایی که فساد اخلاق آنها به حد شیاع رسیده است و اغلب دارای پرونده‌هایی می‌باشند تصفیه نماید از همین حالا این تصفیه شروع گردیده است و برای این که مفسدین حقیقی معلوم شود در اطراف این اشخاص تحقیقات کاملی به عمل می‌آید. ملاحظه می‌فرمایید که بعضی از دولت‌های سابق نیز برای مبارزه با فساد اقداماتی کرده‌اند و به نتیجه رسیده‌اند به نظر من هر دولتی که مصمم باشد با فساد مبارزه کند و اصلاحتی به نفع مردم این کور بنماید باید با سه عمل اساسی مجهز باشد
اول برنامه و نقشه داشته باشد هیچ یک از دولت‌ها تا این تاریخ برنامه و نقشه برای کار خود نداشتند حتی فلان وزیر که صبح به سر کار خود می‌رود نمی‌داند که کار روزانه‌اش چیست اگر صالح‌ترین افراد بر سر کار باشند ولی فاقد برنامه و نقشه باشند کوچک‌ترین موفقی نخواهد داشت همچنان که هیچ دولتی تا این تاریخ موفقیت در اصلاحات نداشته است.
عامل دوم- دولت باید از افراد لایق و مصمم و از خود گذشته تشکیل شود همه می‌دانند که وضع موجود زائیده بی‌نظمی‌ها
و فسادی است که در نسخه اعمال و رفتا عده‌ای نفع‌پرست از طبقات برخوردار و حکومت کننده این مملکت به وجود آمده این گروه و جماعات که در کلیه شئون اجتماعی تشکیلات اداری ما نفوض کرده‌اند چون هدف‌شان تنها نادرستی و سود جویی است در هر زمان به رنگی جلوگر می‌شود و خود را با شرایط روز تطبیق می‌دهند متأسفانه باید اذعان کند که امروز نیز مبارزه با فساد را از دهان آلوده بعضی از افراد می‌شنوم که سر و پا در فساد قوطه‌ورند و عامل اصلی در رنج و بدبختی مردم می‌باشند امروز با بر افراشتن پرچم مبارزه با فساد نیز در شئون مختلف مملکتی ما رخنه دارد تااین‌جاست که اصلاح‌طلبان واقعی و حقیقی مملکت مأیوس و نا امید می‌شوند برای این که دولتی بتواند با چنین تشکیلات که هرگونه راه اصلاح را در کشور سد کرده‌اند مبارزه کند باید قوی و از خود گذشته باشد و عملاً با این گروه و قوم در همه جای مملکت رخنه کرده‌اند پنجه نرم کند مبارزه با فساد این نیست که سوزن درفش پیرمرد پاره دوزی را به عنوان این که از قوانین مالیاتی سر باز زده است حراج کنیم و از آنهایی که میلیون‌ها تومان ثروت کشور را تحویل به خارجی‌ها می‌دهند و اتومبیل و آهن شکسته و اشیای لوکس برای این مملکت به ارمغان می‌آورند حتی طبق قوانین موجود مالیات وصول نکنیم و آنها را در کارشان آزاد بگذاریم مبارزه با فساد این نیست که قاصب میلیون‌ها متر زمین بئذر نداشتند قانون و مالیات دریافت نکنید و یقه پیرزنی را بچسبید که برای رزق روزانه‌اش دو اتاق خانه‌اش را اجاره داده است شما می‌خواهید نظام منحط اجتماعی فعلی را حفظ کنید در عین حال سعادت و رفاه مردم را می‌طلبید می‌خواهید معجزه‌ای دست دهد تا مردم زندگی بهتری داشته باشند هم خدا را می‌خواهید هم خرما را می‌خواهید عمل جراحی کنید و عضوی را شفا دهید اما مریض دردی حس نکن می‌خواهید باران ببارد تا محصول رشد و نمو کند اما طوری ببارد که کسی تر نشود اگر اعلیحضرت همایونی پیش‌آهنگ مبارزه با فساد و اصلاحات عمومی شده است به خاطر آن است که در تقسیم املاک خود پیش قدم می‌باشد شما که امروز مأمور مبارزه با فساد و اصلاحات عمومی شده‌اید و از همه‌گونه نعمت دنیا متمتع‌اید آیا حاضرید برای رفاه حال مردم اندکی از رفاه خود بکاهید و وضع طبقه خود را تعدیل کنید شما یک قدم در این را بردارید آن وقت آن نماینده مجلسی که از تقویت چنین دولتی سر باز زند بین مردم رسوا خواهد شد وقتی می‌ببینم که تشکیلات فاسد مملکتی را دودستی چسبیده‌اید و و فقط برای تظاهر چند کارمند بی‌دست و پا را قربانی حفظ موجودیت و بقای حکومت خود و طبقه خود می‌کنید که از شما مأیوس باشیم چطور باور کنیم رجال مسئولی که همسران‌شان برای آرایش سر و پز لباس ماهی یک مرتبه به اورپا می‌روند می‌توانند رنج درد زن روستایی که برای فراهم نمودن لقمه نانی تا زانو در لجن فرو می‌رود حس کند و برای او رفاه و آسایش تهیه نماید اگر این اختلاف طبقاتی نیست پس چه می‌توان بر آن نام نهاد امروز در تمام ممالکت متمدن و آزاد جهان به این نکته اساسی پی برده‌اند وضع داخلی انگلستان را مطالعه کنید تا به این حقیقت اشکار آشنا شوید. عامل سومی که برای مبارزه با فساد و رفورم اجتماعی ضروری است و در حقیقت عامل اصلی و اساسی به شما می‌رود وجود یک گروه مصمم و مجهز است آقایان در کشور ما هر دولت با حسن‌نیت که روی کار می‌آید مواجه با دو سازمان متشکل و ریشه‌دار می‌گردد که آنها گاهی مستقل از هم و زمانی دست به دست هم می‌دهند و مانع پیشرفت هر نهضت و هر اصلاح و رفورمی گردنند یکی از این دو سازمان متشکل از یک سازمان بی‌نام و نشان و ثبت نشده است که از هر حزب و جمعیت دیگر نیرومندتر و متشکل‌تر و ریشه‌دار است تمام افکار اصلاح‌طلبانه دوران اخیر در نتیجه مقاومت این سازمان عظیم خنثی شده و در هم شکست است این سازمان نیرومند و غیرمتشکل مال همان فساد و انحطاطی است که متصدیان آن برای حفظ حالت کنونی مساعی خود را به کار بیاندازند و از هر گرونه اصلاح واقعی و تصفیه جدی جلوگیری کرده‌اند و می‌کنند سازمان دوم مال حزب توده است که اگر تشکیلاتی هم نداشته باشد تبلیغات و افکارشان برای خرابه‌کاری اقتصادی و سیاسی و محیا و آماده می‌باشد و در سایر فساد و پوسیدگی و خرابی می‌تواند در مردم نفوذ کند آنچه که قابل ملاحظه است و یکی از بزرگ‌ترین عوامل عدم موفقیت اصلاح‌طلبان می‌باشد این است که این دو حزب متشکل علی‌رغم تناقض ذاتی خودشان با هم دیگر منافی دارند که از موقعیت هر دولت و یا نهضت اصلاح‌طلب و مستقل جلوگیری کند زیرا اگر دولتی موفق شود که رژیم فاسد و منحط دستگاه دولتی را از بین ببرد و در نتیجه آن شئون اجتماعی را اصلاح کرده و لااقل یک عدالت اجتماعی نسبی برقرار سازد در این صورت در دکان هر دو بسته خواهد شد. تنها حزب توده نیست که از این فساد و انحطاط سوءاستفاده‌های فراوانی می‌برد بلکه رژیم فاسد و منحط و نمایندگان برجسته این فساد و انحطاط همراه به نام مبارزه با حزب توده می‌خواهند خود را در راه به جامعه تحمیل کنند در صورتی که عملاً این‌ها خود بهترین مشوق حزب توده بوده‌اند و برای آنها علت موجودی ایجاد کرده‌اند برای این که بتوان با این دو جزب متشکل نیرومند غلبه کرد و فساد را از طرفی و خرابه‌کاری را از طرف دیگر از بین برداشته باسشد باید سازمان متشکل بوجود آورد تنها یک سازمان متناست و ملی می‌تواند به هر دوی آنها غلبه کند اغلب آقایان نمایندگان و سناتورها در بحث‌های خود به این نتیجه می‌رسند به بدون داشتند حزب و احزاب نمی‌توان اصول پارلمانی را برای اصلاحات مستقر ساخت ولی معذالک در عمل کسی به فکر آن نیست و محیط مساعدی برای به وجود آمدن احزاب تهیه و آماده نمی‌شود اگر تاکنون هیچ دولت با حسن‌نیتی نتوانسته موفق به انجام اصلاحات شود به خاطر این است که دستهای مجهز و با ایمان برای اصلاحات و برای مبارزه با این دو حزب مؤتلف وجود نداشته است.
بعضی‌ها معتقدند که باید وضع اقتصادی مردم را خوب کرد آن وقت هم حزب توده و هم فساد ریشه‌کن می‌شود این استدلال کاملاً صحیح است اما برای اصلاح وضع اقتصادی یک حزب و یک مکتب حزبی لازم است اداره کردن جامعه در دنیای امروز هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ سیاسی یک مکتب حزبی لازم دارد و علاوه بر سازمآنهای دولتی یک و یا چند سازمان حزبی و اجتماعی لازم دارد بیهوده نیست که دنیای متمدن دنیای دموکراسی این را در پیش گرفته است شما برای مثال یک کشور مترقی و دموکراسی را مثال بزند که در آنجا تشکیلات حزبی وجود نداشته باشد بعضی‌ها تصور می‌کنند با پول و دلار و لیره هر کاری را می‌توان فیصله داد صحیح است که برای بالا بردن سطح زندگی پول و سرمایه و یا دلار لازم است ولی علاوه بر آن و مقدم‌تر بر آن چیزی دیگری نیز لازم است که بدون آن چیزی دلار نمی‌تواند کاری انجام دهد و آن ایمان و عقیده یک ملت است چیناکایچیک دلار زیاد داشت ولی آن چیز دیگر که ایمان و عقیده است نداشت و از بین رفت و رقبای او ایمان و عقیده در پیروان خود تلقین کرده بودند و فاقد دلار و اسلحه بودند ولی با نیروی ایمان و عقیده تلقین شده هم اسلحه و هم دلارها از دست رژیم فاسد چیناکایچیک بیرون آوردند فرق اصولی چین و هندوستان در این است که در چین کمونیست‌ها از ایمان و عقیده مردم سوءاستفاده کردند ولی در هندوستان ملبون حزب کنگره با ایمان و عقیده حزبی و اجتماعی بوجود آوردند که هم از لحاظ معنوی و ایدولوژیکی به کمونیست‌ها غلبه کردند و هم خود فساد و انحطاط را از بین بردند اگر حزب کنگره در هندوستان بوجود نیامده بود و یا اگر از رشد نما حزب کنگره جلوگیری شده بود بی‌شک سرنوشت هندوستان بهتر از سرنوشت چین نبود آقایان ایمان و عقیده نیروی محرکه تاریخ است تمام پیشرفت‌های تاریخی در آسیا ایمان به وجود آمده است اگر تمام مساعی و کوشش‌های دولت‌های ما برای اصلاحات و برای مبارزه با فساد و کمونیسم بیهوده بوده است برای این است که فاقد روح ایمان است عقیده ایمان و عقیده اجتماعی در دامن حزب‌ها و نهضت‌ها بوجود می‌آمد. آقای چستربولز روزنامه‌نویس آمریکایی که به قول خود در تمام کشورهای آسیایی سیاحت و مطالعه کرده مبارزه هندوستان را با فساد و فقر از طرفی با کمونیسم از طرف دیگر می‌ستاید زیرا مبارزه این کشور جنبه ایدئولوژیک دارد و عوض توسل به اعمال زور و قدرت جهانی با وسایل معنوی و با قدرت ایمان و عقیده حزبی با فقر و بدبختی و با کمونیسم مبارزه می‌کنند این روزنامه‌نویس در نیویورک تایمز می‌نوسید البته پیشرفتی که در هند به عمل آمده مخصوصاً شایان دقت است. حکومت نهر و با ثبات‌ترین حکومت‌های آسیا است اگر می‌بینید دولت‌ها قوانین را که به مجلس می‌آوردند برای توده مردم مفید نیست به خاطر آن است که این قوانین از فکر چند مدیرکل و وزیر تراوش کرده است و در یک حزب متشکل حلاجی نشده تا احتیاجات عموم مردم در نظر گرفته شود اگر آقایان نمایندگان محترم در این مجلس اظهار عقیده فردی می‌کنند و بر روی طرح‌ها و لوایح بر طبق سلیقه و روش شخصی قضاوت می‌نمایند به خاطر این است که متصل به حزب و دسته متشکلی نیستند تا از نظریات آنها با اطلاع باشند و احتیاجات آنها را در مجلس منعکس کنند اغلب آقایان نمایندگان و سناتورها و مردم صاحب‌نظر از فقدان احزاب نمی‌نالند و بودن احزاب را لازم و ملزوم حکومت دموکراسی و پارلمانی می‌دانند معذالک کسی عملاً در فکر برطرف کردن این نقص بزرگ و در صدد برطرف کردن موانعی نیست که در راه بوجود آمدن احزاب ملی وجود دارد من باید تعریفی را که از حزب در نظر دارم به عرض آقایان برسانم تا متوجه شوند که منظور من ابدا هواداری و هرج و مرج و خرابه‌کاری نیست که به نام مداخله در سیاست در کارخانه‌ها و مدارس و دانشگاه‌ها بودجه آورده بودند به نظر من سیاست یعنی علم بهتر زندگی کردن یعنی سازمان و یا سازمآنهایی بوجود آوردند که بتواند ایران آینده را روی اصول منطق با ترقیات علم نوین ایفا کند. سیاست یعنی تربیت مهندسین و کشاورزان
و پزشکان و سایر کادر فنی و علمی که تمام ایران را تهران ندانند، سیاست یعنی بالا بردن سطح تولید در کارخانه‌ها و مقدار محصولات کشاورزی در کشتزارها به نظر من سیاست یعنی مجهز کردن روشن‌فکران و نسل جوان با حداقل از معلومات اجتماعی که آنها فریفته عقاید خوش ظاهر و بدباطن نشوند اگر مهندس هستند خرابه‌کاری را و اگر معلم هستند منحرف کردن جوانان را بالاترین ایده‌آل بشری تلقی نکنند. آقایان مشکلات بزرگ عصر ما با اقدامات نیمه‌کاره و کوچک حل نشدنی است برای رفورم‌های اجتماعی همکاری صمیمانه میلیون‌ها مردم لازم است این همکاری با مردم برای رسیدن به هدف‌های ملی به کمک احزاب مالی و احب مکتب اجتماعی امکان‌پذیر است ولی باید به یک نکته اساسی توجه داشت که اولیای امور باید آنچه را که بارها آزموده‌اند از نوع نیاز مایند احزاب و جمعیت‌های دستوری و فرمایشی اثری ندارد حزب و سازمآنهای اجتماعی باید از روی ایمان و عقیده قلبی و منطقی به وجود آید والا انتظاری که ما از آنها داریم برآورده نخواهد شد به وجود آمدن احزابی که مخالف منطق دولت باشند دلیل ضعف دولت نیست بالعکس دلیل قدرت و ثبات آن دولت است و وجود احزاب ملی و منطقی و قانونی هر چند مخالف دولت باشند دولت را راهنمایی می‌کنند امیدوارم کلیه آقایان نمایندگان و سناتورهای محترم به این نکته توجه کافی مبذول دارد و اقداماتی به عمل آورند که هم محیط مناسبی برای رشد و تکامل دموکراسی و متکی به اصول حزبی به وجود آید و هم به نام سازمان و ایدئولوژی نظم و آرامش و امنیت اجتماعی به هم نخورد بدون به وجود آوردن نهضتی که ایمان و عقیده نسل جوان و روشن فکر را در خدمت جامعه قرار دهد هیچ دولتی قادر به مبارزه با فقر و مسکنت مبارزه با فساد نخواهد بود و علت این که دولت‌ها تاکنون کوشش کرده‌اند که فقر و مسکنت و فساد را از بین ببرند و موفق نشده‌اند برای این بوده است دسته با ایمان و مجهزی در اختیارشان نبوده است.
۳- تقدیم سؤال و تلگراف به وسیله آقایان نراقی و حمیدیه
نائب رئیس- آقای نراقی
آقای نراقی- دو سؤال است که از وزارت دارایی کرده‌ام تقدیم مقام ریاست می‌کنم
نائب رئیس- آقای حمیدیه
حمیدیه- بنده هم سؤالی است که از وزارت دادکستری کرده‌ام و تقدیم می‌کنم و تلگرافی هم هست از اهالی میاندوآب رسیده است که تقدیم مجلس ریاست می‌کنم
۴- بیانات قبل از دستور آقایان رضایی و برومند
نائب رئیس- نطق قبل از دستو نوبت آقای برومند است و ایشان نیستند آقای رضایی بفرمایید
رضایی- یکی از وظایف حتمی نمایندگان مجلس تجزیه و تحلیل روزگار گذشته و تفسیر صحیح وقایع کشور و ارشاد دولت و ملت است پوشیده نیست که عامل اصلی ایجاد هرج و مرج در میهن عزیز ما در سال‌های بعد از شهریور ۲۰ مروجین مرام کمونیست بوده‌اند (صحیح است) عوامل خرابه‌کار خارجی با تکیه فساد سرسام‌آور داخلی، فقر و فائقه اکثریت مردم با تقلب و تزویر در مبانی علمی‌و خرابه‌کاری در برنامه‌های اقتصادی گروه گروه مردم این کشور را در گذشته به خاک خیانت به وطن کشانیده و رشته‌های اتحاد و صمیمیت و ملی را در معرض تلاش قرار داده‌اند ملت ایران با توسعه و رواج فکر منحط کمونیسم خسارت جبران‌ناپذیری را در این بلیعه اجتماعی متحمل گردیده است بین مرام که یک دکترین اقتصادی است و روشی که تاکتیک علمی‌است فرق بسیار وجود دارد بحث فلسفی در اصل مرام کمونیست ضمن یک نطق قبل از دستور از حوصله مجلس شورای ملی خارج است وانگهی نه تنها کتاب‌های فراوانی درباره آن به رشته تحلیل در آمده بلکه ۳۸ سال است که این مرام با انضباط خواست در بعضی از کشورهای جهان صورت عمل به خود گرفته است و از آثار و نتایج آن همین بس که مللی محروم از آزادی و نو امید از آینده در میان پرده‌ای آهنین محصور مانده و با قلبی آکنده از اندوه فراوان ملل دیگر جهان را به دیده حسرت می‌نگرد روش کمونیست‌ها در سراسر جهان در کشورهای غیرکمونیست این است که نیروهای انتظامی را تضعیف نموده قدرت حکومت مرکزی را از میان بردارند به هر مقام که سر فرود نیاورد ناجوانمردانه بتازند تیشه به ریشه ادیان آسمانی زنند- میهن‌پرستان را تهدید نمایند- عفت و پاکدامنی را از پایه و اساس که پایه و اساس نظم اجتماع است از میان ببرند- فقر اقتصادی را ترویج نموده و در ویران و جلوگیری از عمران و آبادانی و اجرای نقشه‌های اقتصادی بکوشند تا مردم در پریشانی و حسرت و تنگدستی به سر برند و نارضایتی بیشتر شود و با مال به اضطرار مردم به انقلاب کشیده شوند و آنها از انقلاب و عصیان مردم سرگردان به دست ستون پنج خویش بهره‌برداری بکنند هیچ‌کس افتراها و دشنام‌های فریب‌خورده‌گان این مرام را در ایران خاطر غم‌انگیز قتل میهن‌پرستان عزیز را در مازندران صحنه‌های شرم‌آور بی‌عفتی را در آذربایجان عزیز خرابه‌کاری و اعتصاب را در دستگاه‌های صنعتی و حریق و آتش‌افروزی را در مراکز زراعتی این مملکت از یاد نبرده است. اینان با توسل به حربه‌های افراد و اتهام و تهدید و تطمیع و ارتکاب هزاران فجایع دیگر بر مسند وطن‌پرستان صدر مشروطیت تکیه زنند وقتی چند از آنان با شرکت در هیئت دولت برخی ساده دل و جمعی فریب‌خورده را به توفیق نهایی خویش امیدوار ساختند.
دولت‌های گذشته با فعل و انفعالاتی که در پنهان و آشکار با این باند عامل اجانب انجام داده‌اند برای پیشرفت مقاصدشان این آتش‌سوزی خانمان‌سوز را در زیر خاکستر ادعاهای دروغ و تظاهرات میان‌تهی مستور ساخته‌اند و مخصوصاً برای پیشرفت مقاصد و حفظ موقعیت خودشان دستهای آلوده آنها را به راه دخالت در امر حساس کشور باز گذاردند. باید اذعان کرد که بی‌تدبیری و فساد بعضی از ضمام‌داران رشوه‌خواری و اعتیاد به فساد برخی دیگر قفلت و بی‌خبری و سودجویی و فزون‌طلبی طبقات مرفه مملکت به توفیق آنها کمک کرد. روش آنان و بی‌تدبیری و فساد اینان موجب شد که نظم ظاهری اجتماع در ایران به هم بخورد بی‌ایمانی و بی‌عفتی در میان سست عنصران رواج یابد آثار تفرقه و پراکندگی در همه شئون کشور هویدا گردد. تا آنجه که عده‌ای در کسوت زمامداری به بیت‌المال مردم بی‌مهابا با دست و پا زنند و برخی در لباس شریف سربازی سوگند وفاداری به شاه و امام میهن را از یاد برند و طوق بندگی بیگانیگان را بر گردن ندهند.
خودخواهی معدودی از مالکین جبار سودپرستی تعدادی از ارباب ستمگر صنایع موجب شد که این روش فریبنده در میان زارعین زحمت‌کش و پاک ضمیر و کارگران ستم‌دیده و محرم رخنه کند. هنگامی‌که سودجویان خویشتن‌پرست سعی به جیب غفلت فرو برده و حاصل دست رنج طبقات مولد و زحمت‌کش این مملکت را در محافل عیش و عشرت بی‌حساب خرج می‌کردند فریب‌خورده‌گان بیگانه‌پرست موقع را مغتنم می‌شمرده و تبلیغات زهراگین و دامنه‌داری در میان مردم ساده دل همت گمارند مواید پوچ و فریبنده آنان در دل بعضی از زحمت‌کشان مردم ایرانی مؤثر افتاد و مردم بینوایی که در فقر و بدبختی غوطه می‌خوردند به پا آمد وعده‌های موهون و فریبنده در دام کمین‌فرم گرفتار گردیده‌اند بی‌اعتنایی هیئت حاکمه تأثیر تبلیغات بیگانه‌پرستان و وعده‌های میان خالی آنها سبب شد که جمعی از مردم ساده‌دل گام در راهی نهادند که سرانجام آن جزو تباهی و پاچیدگی و سرافکندگی ثمری برای آنها به بار نیاورد ایران کهنسال ایران بالا دیده ایرانی که روزگاری دراز مهد تمدن و کانون قدرت بود دچار چنان خطری شد که با محو نیستن یک گام پیش راه نماده بود. در آن روزهای تیره و تار که همه و همه از فردای خود و سرنوشت کشور خود بیم‌ناک بودند ملت ایران به خود آمد کاسبان و سرباز ایرانی دست در دست افراد میهن‌پرست به پا خاست و ایران و ایرانی را از یک سقوط حتمی و اضحلال قطعی نجات بخشید (صحیح است) پس از قیام ۲۸ مرداد قوای انتظامی‌خطر عظیمی را که میهن ما بدان گرفتار بود احساس کرد افسران پاک‌باز و غیور ما با وجود تمام محرومیت‌ها از آلودگی‌های زمان مبرا ماندند و خائنین و بیگانه‌پرستان را با نهایت سرسختی و از خود گذشتگی کوبیدند (صحیح است) قوای انتظامی جوان ما بیش از حد توانایی در ایجاد امنیت و درهم ریختن هرج و مرج کوشش مؤثر مبذول داشت (صحیح است) اما افسوس که دولت گذشته دور از مردم و فارغ از بار مردم تنها به ساقه حس سودطلبی در جهت عکس این کوشش رفتار کرد (مهندس شاهرخ‌شاهی- هیچ همچو چیزی نیست) و بدون توجه به علل و جهات موجه گذشته خطرناک مملکت رشوه‌خواران و عاملین فساد را بیشتر و با اسرار تمام‌تر مورد عنایت و حمایت قرار داد و به جای آن‌که قرحه چرکی و خطرناک اجتماع ما را به طور قطع نابود سازد و نسبت به تأمین حداقل معیشت مردم محروم و تأمین رفاه عمومی و امنیت اجتماعی و قضایی اقدام کنند با تعصب اعجاب‌آوری اعمال اشتباه‌آمیز خود را حفظ و در ادامه آن قدرت‌نمایی کرد (صحیح است) ما در عین آن که معتقدیم از اعمال کمین‌فر و از کسانی که اعمال نفرت‌آورشان به حیثیت و استقلال کشور ما لطمه وارد می‌نمود نبایستی حمایت شود و آنهایی که به خاطر انجام مقاصد اجانب در زیر ماسکی از الفاظ فریبنده به حیات ملتی تجاوز کرده و راه تسلط بیگانگان را بر سرزمین آبا و اجدادی ما همواره می‌ساختند نباید مورد ترحم بی‌مورد و خطرناک اجتماع قرار گیرد که تنها اجرای مجازات‌های شدید نمی‌تواند درد دوای این بیماری خطرناک و طاعون اجتماعی قرار گیرد به قول ضرورت مراقبت دائم دستگاه‌های انتظامی و با قبول لزوم مجازات شدید خائنین به وطن‌باز هم گفته شود
تا زمانی که فقر اقتصادی و اختلاف طبقاتی محرومیت و گرسنگی در کشور وجود داشته باشد توسعه کمونیزم در آن کشور امکان‌پذیر هست (صحیح است) بالطبع اجرای برنامه‌هایی به منظور ازدیاد قدرت تولید مملکت، استحکام مبانی تأمین حداقل معیشت مردم تعدیل اختلاف طبقاتی و ایجاد عدالت اجتماعی در مبارزه با کمونیسم ضروری به نظر می‌رسد بنده با وجود تمام مراقبت‌ها و مجاهدت‌ها هر لحظه ممکن است گروهی از مردم محروم و رنج کشیده در دام نیرنگ و افزون این فتنه‌انگیزان سامری گرفتار کردند. متأسفانه با فسادی که بر دولت گذشته حکومتی که از اجرای چنین برنامه‌هایی از چنان دولتی انتظار نمی‌رفت. خوشبختانه شاه، شاه مطلع و تیزهوش ما از بدو زمامداری به این نکته توجه فرموده و از بذل مال خویش در راه آسایش مردم دریغ نفرموده‌اند و بر نامه تقسیم املاک سلطنتی که نتها در ایران بلکه در سراسر دنیا به عنوان یک نمونه قابل ستایش از خودگذشتگی‌ها شاهنشاه ما تلقی شده بهترین دلیل بر بیداری شاه بوده و نشان می‌دهد که چگونه شخص ایشان برای تعدیل اختلاف طبقاتی و بالا بردن سطح زندگانی افراد محروم این کشور کوشیده‌اند.
اعلیحضرت همایونی در هر فرصت که پیش آمده عوامل موکل درباره بهبود بهداشت فرهنگ و تأمین حداقل معیشت زحمت‌کشان ایرانی صادر فرموده و پیوسته از عواملی که سبب تقویت بنیه اقتصادی این طبقه از مردم کشور می‌شود پشتیبانی فرموده‌اند تأسیس بانک عمران، تشکیل صندوق‌های روستایی برای دادن اعتبار به کشاورزان تشکیل شرکت‌ها تعاونی همه و همه نمونه‌های برجسته‌ای است طرز تفکر شاهنشاه بیدار ما در رفع این مشکل حساس بهبود وضع زحمت‌کشان ایرانی زارع مزدور ایران شاید برای اولین بار برای قرون متمادی لذت مالکیت را چشیده و از نعمت شرکت در اداره کردن کارهای خود بهره‌مند گردیده است. نتیجه مستقیم این عمل ایجاد حسن اعتماد به نفس و غرور ملی و علاقه به آب و خاک و وطن در این طبقه مؤثر از مردم کشور بوده و آنها را بهبود اوضاع خویش و پیشرفت‌های بیشتر ترقیب و تحریک می‌کنند. و این اعمال پایه‌های اساسی و محکم یک رفروم اجتماعی را تشکیل داده و آینده درخشان و روشنی را برای ایران ما نوید می‌دهد. هر کس از یک مشت تعصبات جاهلانه حقیقت زندگی مردم این مرز و بوم و سر گشتگی‌های اسف انگیز اجتماع ما به اوضوع تمام خودنمایی می‌کند. کسانی که کمترین علاقه‌ای به وطن خود و همچنین به سرنوشت خود و فرزندانشان دارند، نمی‌توانند از این مسائل به دور باشند در ماجراهایی که با سرنوشت اجتماعی‌شان بستگی دارد نقش یک تماشاگر بی‌علاقه را ایفا کنند. شرایط خاص فعلی و وضع ناگوار اقتصادی و بلاخره تحمیلات مختلف طبقات مرفه در اکثریت مردم محروم ایران برخلاف تصور بعضی تغییر پذیر می‌باشد.
نائب رئیس- آقای رضایی وقت شما تمام شد (رضایی- بنده بیست دقیقه وقت می‌خواهم) بیست دقیقه زیاد است آقای وزیر جنگ هم لایحه دارند آقایانی که با یک ربع وقت اضافی آقای رضایی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
رضایی- تردیدی نیست که مساعی نمایندگان محترم مجلس و هماهنگی با برنامه‌های اصلاحی در تکوین و ایجاد اوضاع بهتری مؤثر خواهد بود. هر اندازه که مسئولیت اجتماعی افراد بیشتر می‌شود توانایی آنها برای تعمق و تجزیه و تحلیل منطقی قضایا باید زیاد گردد. نمایندگان محترم مجلس باید سعی فرمایند با روشن بینی و دقت‌نظر کافی با حوادث مواجه شوند و راه چاره را به دولت نشان دهند، این است که از نمایندگان محترم استدعا می‌شود در تنظیم راه‌حل‌های مؤثری برای مقابله با کمونسیم متحد شوند و توجه فرمایند بذر کمونیسم در منجلاب فقر و بدبختی بهتر رشد می‌کند به موازات آشکار ساختن قیافه‌های منقوص این منجیان دورغی و نشان دادن انتهای راه خطرناکی که کمونیسم در مقابل مردم می‌گذارد باید علت اساسی انحراف را با واقع بینی لازم مشاهده کرد، صرف‌نظر از معدودی خائن بالفتره حقیقت این است که جمعی فریب خورده از کمونیسم به عنوان یک راه‌حل استقبال کرده‌اند. آنها برای فرار از فشارهای بی‌حد و حصر طبقات خویشتن‌پرست فرار از فشار بی‌تناسب هزینه زندگی فرار از فقر و بینوایی فرار از مظالم اجتماعی به این نتیجه رسیده بودنند که این نباشد هر چه می‌خواهد باشد. و به قول معرف بالاتر از سیاهی رنگی نیست غافل از آنجا که فشار شدیدتر و اختلاف عمیق‌تر وجود دارد پس این تنها کافی نیست که مخاطرات و پرتگاه‌های مهلک این را و بالاخره حاصل این آتش خانمان‌سوز را به مردم نشان دهیم بلکه باید کوشش کنیم آن عوامل اساسی که جماعتی را مجبور به جستجوی راه قرار می‌کند برطرف نماییم. وضع مملکت به صورتی است که مردم یعنی آن اکثریتی که از نعمات محروم می‌باشند طبقات مفرح کشور را با طبقه خود مانند دو دسته ضد یکدیگر و متجارب می‌شمارند و در اعماق ذهن خود حالتی مردی را دارند که در جنگ و ستیز و نزاع باشند. این جنگ بین اکثریت عظیم مردم است با اقلیتی به نام طبقه مفرح و آسوده مملکت مورد طبقه مفرح و آسوده مملکت را از این نظر مورد ملامت قرار نمی‌دهند که چرا با طرح نقشه و به کار بستن تدبیر ثروتی هنگفت به دست آورده و در رفاه و آسایش به سر می‌برند، بلکه آنها از این نظر مورد شماتت قرار می‌دهد که چرا تعهدات اجتماعی دیون اخلاقی خود را انجام نمی‌دهند و از اجرای تعهدات و انجام دیوان اخلاقی خود سر باز می‌زند، تا روزگار بر طبقه اکثریت پریشان گردد و فشار زندگی بر آنها به حد علی برسد و ناگزیر از اضطرار و درماندگی به دنبال نقشه‌های مهلک و خطرناک بیفتند شک نیست کسانی که در قراقاب خطرناک بی‌عدالتی و ظلم گرفتار شوند به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند و کمتر یارای تعمق و تفکر خواهند داشت تا زمانی که این حالت در هر نقطه‌ای از نقاط دنیا وجود داشته باشد کوره راه کمونیزم جناب آقای دکتر امینی توجه بفرمایند یک قسمتش مربوط به جنابعالی است و هر راه خطرناک دیگری که اعلام گردد مورد استقبال محرومین و کسانی که گرفتار قربال فساد و بی‌عدالتی اجتماعی خورده شده‌اند قرار خواد گرفت، زیرا اصل برای غریق بیرون جستن از آب است اگرچه در ساحل آتش سوزان و یا حیوانات درنده حیاتش را تهدید کند. طبقات متمکن و متمتع باید با انجام صحیح وظایفی که در مقابل اجتماع به عهده دارند وضع ثابتی را به وجود آورند که آن اکثریت محروم از آن به آسانی بهره‌مند گردند و از پی نقشه‌های مهیب و تئوری‌های خطرناک نرود. اگر پناهگاه کمونیسم جزء آتش و نکبت تحویل طالبانش نمی‌دهد شما پناهگاه حقیقت مردم مفلوک و بیکار و گرسنه این سرزمین شوید و کاری کنید که جای غارت گرسنه‌ها چاره‌ای برای دردهای مردم اندیشه شوند و به جای تهیه ارز و ذخیره کردن در بانک‌های خارجی و تصرف میلیون‌ها متر اراضی موات متعلق به ملت سطح تولید کشور با ایجاد کارخانه‌ها و احیای زمین‌های حاصلخیز بالا رود و برای مردم بیکار و گرسنه و بی‌پناه زندگی مشروعی بازگردد، والا ادامه این فشار مهیب زندگی بر اکثریت مردم محروم و این فاصله عظیم طبقاتی نمی‌تواند آرامش واقعی به دنبال داشته باشد (صحیح است احسنت) یک یادداشتی هم هست که جناب آقای خلعتبری مرحمت کرده‌اند چون دیشب تشریف آورده بودند که بخوابند متأسفانه فوریت به ایشان نرسید و چون کار ضروری است مرحمت کردند که بنده بخوانم.
۱- در سال ۱۳۳۲ برنج هر تنی ۱۸۷ دلار خریداری داشت دولت چند ماه تأخیر کرد و برنج را نفروخت و قیمت برنج تنزل کرد و بالاخره. وزارت اقتصاد آن را تنی ۱۳۴ دلار فروخت و ده میلیون تومان به کشور و مردم ضرر وارد کردند بعد برای جبران خسارت پروانه چای صادر کرردند ولی قسمت عمده از برنج در بنادر باقی ماند و فاسد شد و از بین رفت که معلوم نیست که ضررش را که باید جبران کند.
۲- در سال ۱۳۳۳ چند ماه قبل از رسیدن محصول برنج مگر به دولت و وزارت اقتصاد راجع به برنج تذکر دادیم شش ماه دولت اقدامی نکرد و به امروز و فردا انداخت و یکی از وزرا گفته بود برنج خوب است ارزان باشد و به نفع مصرف‌کننده است در صورتی که برنج صادراتی در داخله مصرف ندارد (صحیح است) و تنزل قیمت محصول با وجود گرانی قیمت اجناس دیگر ضرر مردم مخصوصاً کشاورزی کشور است. بالاخره بعد از شش ماه تصمیم گرفتند در مقابل برنج اجناس ممنوع‌الورود وارد کنند و خلاصه قسمت عمده برنج کشور در سال گذشته صادر نشد و به همه کشاورزان و بازرگانان خسارت زیادی وارد آمد.
۳- امسال هم وضع برنج معلوم نیست چیست و وزارت اقتصاد هیچ فکری نکرده است و نمی‌کند و عموم مالیکن و کشاورزان نگرانند زیرا اگر وضع به همین منوال باشد محصول برنج کشور از میان خواد رفت و فقر و پریشانی دها هزار خانواده کشاورز مازندرانی و گیلانی را نابود خواهد کرد در صورتی که وزارت اقتصاد باید راجع به این مسئله مهم توجهی و فکر اساسی کند راجع به محصول برنج مثل ممالک دیگر (اندونزی- سیام- و غیره) سیاست خارجی اتخاذ کنند و از حمایت این محصول کنند نمایندگان مازندران و گیلان از دولت انتظار دارند راجع به موضوع برنج مطالعه کامل کنند و با تصمیمات عاجل و حمایت از محصول برنج نگرانی صدهد هزار خانواده را برطرف سازد متجاوز از دو میلیون مردم کشاورز و زحمت‌کش مازندران و گیلان در انتظار تصمیم دولت می‌باشند.
روز یکشنبه ۳۱ ر ۲ ر ۳۴ به وزارت راه اطلاع نمی‌دهند مکه در دو نقطه از راه‌های کشور یکی در راه قم و دیگری در راه کرج- چالوس بر اثر وقع سیل مهمی قسمتی از راه را آب برده و عبور و مرور متوقف شده است
آقای مهندس حامی معاون وزارت راه آقای مهندس مشایخی رئیس کل راه را مأمور راه قم و خود به گرم‌دره واقع سر راه کرج می‌روند ساعت ۹ بعد از ظهر به تهران باز می‌گردند و وسایل کار و ماشین جاده‌سازی را شبانه به محل وقع سیل می‌برند و با پشتکار عجیبی با حضور رئیس را تهران خرابی را ترمیم و صبح روز دوشنبه ۱ ر ۳ ر ۳۴ عبور و مرور را برقرار می‌سازند
در لحظات آخر کار خانمی از مسافرین مانند هر بی‌اطلاعی اظهار می‌دارد تا در این را ده هزار تومان نخورند راه را باز نخواهند کرد.
آقای مهندس حامی خود را معرفی کرد و به خانم اظهار می‌دارد که به این قبیل اظهارات ناروا موجبات دلسردی کارمندانی را که یک شب نخوابیده‌اند را فراهم نیاورد در این موقع آقای زراقی عضو بنگاه کل دارایی و سرهنگ ۲ بهزاد افشار عضو دایره جغرافیا ستاد ارتش به عنوان دو نفر فضول‌باشی در کار مداخله کرده و کار را به مشاجره می‌کشانند و آقای سرهنگ مزبور به اتکای درجات خود که باید در راه خدمت به مردم باشد آقای مهندس حامی معاون صدیق و خدمتگذار وزارتخانه‌ای مضروب می‌سازد. ما از تیسمار سپهبد هدایت وزیر جنگ و آقای دکتر عماد حکمت معاون وزارت بهداری جدا می‌خواهیم که سرهنگ و دکتر خاطی را تحت تعقیب قرار داده و نتیجه را به عرض مجلس شورای ملی برسانند (صحیح است) گویا این جناب سرهنگ را تیمسار هدایت فرمودند توقیفش کردند و شدید تحت تعقیبش قرار می‌دهند (مهندس جفرودی- آقا این مردکه را از وزارت بهداری بیاندازید دور)
نائب رئیس- آقای برومند
برومند- بسم‌الله الرحمن‌الرحیم بنده متأسفانه یک آن غفلت کردم و حق‌السبقم تضییع شد (یک نفر از نمایندگان- تضییع نشد) حق‌السبق عرض کردم بنده درست عرض می‌کنم قبل از ورد در بیان قسمت اصلی تذکری عرض می‌کنم نمی‌دانم چه موجب گردیده است نطق‌های قبل از دستور نمایندگان به وسیله رادیو پخش نمی‌شود (نراقی- عوض می‌شود) در صورتی که بسیاری از مطالب کلی و مفید به عنوان نطق قبل از دستور گفته می‌شود لذا از مقام محترم ریاست تقاضا می‌کنم به دولت تذکر دهند کمافی‌السابق نطق‌های قبل از دستور به وسیله رادیو پخش گردیده و اگر به مناسبت تزاحم با سایر برنامه‌ها از انتشار بیانات نمایندگان صرف‌نظر شده است ممکن است از خواندن تصنیف‌های مریم‌جون یا کوکب‌جون بکاهند و بیانات نمایندگان انتشار دهند (ثقةالاسلامی- خبر انحلای را از مجله خواندنی‌ها نقلی می‌کنند) و چون بیگانه وسیله انتشار عرایض بنده روزنامه‌ها و جراید است از آقایان مخبرین جراید تقاضا می‌کنم عطف توجهی بفرمایند که عین بیانات بنده در روزنامه درج بشود مولانا جامی می‌فرماید توجه بفرمایید.
غلام خانه آن کاتبم که شعر مرا
چنان که هست رقم زد هرچه خواست نوشت (احسنت)
چندی قبل یک روز جناب آقای دکتر جزایری همکار محترم به بنده فرمودند می‌خواهم طرحی تهیه و تقدیم مجلی شورای ملی نمایم. متضمن منع تملک ارضی موات بدون احیای بنده عرض کردم هر گاه چنین طرحی از طرف نمایندگان محترم و یا چنین لایحه‌ای از طرف دولت به مجلس تقدیم شود بنده از نقطه‌نظر این که این مطلب مبتنی بر اصل اساسی و منطبق با قواید فقه اسلامی است به آن رأی موافق می‌دهم و از آن پشتیبانی می‌کنم (احسنت) (میراشرفی- همه رأی موافق می‌دهند) و نظرم این بود که در کلیه زمین‌های موات این حکم عملی شود زیرا حکم المثال فی ما یجوزو فی ما لایجوز واحد) (احسنت) و این اظهارنظری بود اصولی بدون این که اطلاعی داشته باشم چه کسانی زمین موات دارند و یا این که حب و بغضی نسبت به اشخاص در کار باشد و معتقدم که در کارهای اجتماعی نباید نظر خصوصی را منشأ اثر قرار داد به هیچ‌وجه جایز و روا نیست که در موقع تصویب یک قانون نام اشخاصی که از آن منتفع یا متزلزل می‌شوند در مجلس برده شود چون مجلس جای قانونگذاری یعنی وضع حکم کلی است و به علاوه شأن نمایندگان از آن است که از قضایا شخصی ذکری به میان آورند و بدون جهت محیط متشنجی در مجلس ایجاد کنند و به دین مناسبت از مجادلاتی که بین جناب آقای دکتر جزایری و جناب آقای مشایخی روی داد (مشایخی- بنده مشاجره‌ای نکردم) بسیار متأسفم و معتقدم مورد نداشت زیرا چنانچه کسی طبق مقررات جاریه معامله‌ای انجام داده باشد جای ایراد نیست چون وقتی امری عمومیت دارد و نزد همه هم معمول باشد اگر ذیل آن کار را نکند عمرو یا دیگری خواهد کرد و به همین علت می‌بینیم که همه روز چندین معامله روی زمین‌های موات انجام می‌شود و به علاوه بر قرض این که گناهی در معامله زمین موات وجود داشته باشد متوجه فروشنده است نه خریدار زیرا به مقتضی لابعه الا فی ملک ولا طبع و ما لیس عندک فروشنده‌ای که مالک عین نبوده و آن را فروخته تقصیر دارد نه خریدار برای اثبات این که تملک زمین‌های موات بدون احیا مطابق فقه اسلامه جایز نیست مطالبی به عرض می‌رسانم
آقایان: گرچه بنده معتقدم که اصل مالکیت را باید محترم شمرد چون فعالیت و ابتکار و پیشرفت در امور مبتنی بر حفظ و استقرار اصل مالکیت می‌باشد و متزلزل ساختن این اصل بسیار مضر است زیرا بشر به حکم خصلتی که خلقت در طبیعت او قرار داده مایل است در شئون زندگی فردی خود سیر ترقی داشته باشد و این خصلت غیرقابل انفکاک و زوال است و بدین جهت مادام که مطمئن نباشد نتیجه عمل اوآید و راجع به خودش می‌باشد فعالیتی نخواهد کرد و با توقف فعالیت افراد قهراً نظم اجتماع مختل و بیان اقتصاد متزلزل خواهد گردید ولی در عین حال مالکیت را نباید از مسیر عدل و انصاف و حق بیرون کرد زیرا عین همین محظوری که در متزلزل ساختن اصل مالکیت پیدا می‌شود در انحراف آن از طریق مستقیم نیز پدید خواهد آمد چون اگر افرادی دیدند می‌توان آسان و بدون تحمل رنج از طریق غیرمشروعی به ثروت فراوان رسید حاضر به تحمل زحمت و مشقت و کار و کوشش نخواهند شد، پس بنابراین لازم است طریقه‌ای انتخاب شود که هم از تملک بی‌مورد و تجاوزآمیز جلوگیری کند و مانع از پیدایش تزلزل در اصل مالکیت حقیقی گردد تا نتیجتاً از افراط و تفریط دوری جسته باشیم، و به عقیده بنده راه وصول به این مقصود این است که تا آنجا که مالکیت اشخاص با قوانین شرع مطابق می‌کند آن را محترم شماریم و هر جایی که مالکیت افراد مورد تعیین و تنفیض قانونگذار اسلام قرار نگرفته آن را بی‌اثر بدانیم زیرا قوانین اسلام طوری وضع شده که حقو تمام افراد در آن مندرج و ملحوظ است.
در مورد زمین‌های موات هم باید این نکته را مراعات کرد تا از تملکان بی‌مورد و تصورات تجاوزکارانه به موجب وضع قوانین که مطابق با مقرارت شرع باشد جلوگیری به عمل آید تشخیص این موضوع هم برای هر کس میسر نیست جز از طریق مراجعه به دانشمندان حق و اسلامی را استنباط احکام از مدارک خاص کسانی است که از عمومی که مبادی اجتهاد است بهره کافی داشته باشند و ما دارای ملکه اجتهاد باشد و به صرف خواندن چند ورق از کتب فقه و اصول کسی صلاحیت اظهارنظر و رأی این موضع را ندارد (دکتر مشیر فاطمی- شما که زمین موات ندارید یک وجب هم ندارید.)
شرح مجموعه گل مرغ سحر داند و بس که نه هر کو ورقی خواند مانده‌ای دانست (احسنت- احسنت)
زمین‌هایی موات به موجب احکام مسئله شرع اسلام از مشترکات است به این معنی که هر کس آن را احیا کند مالک آن شناخته می‌شود و بدون احیا تملک آن ابتدا از طرف هیچ فرد خاص و شخص معینی جایز و روا نیست (من احیا ارضا میته فهی له) پس در این موضوع زمین‌های موات دو حکم کلی که یکی جنبه منفی دارد و دیگری جنبه مثبت موجود می‌باشد حکم منفی آن عبارت است از عدم جواز تملک زمین‌های موات ابتدا بدون احیا و حکم مثبت آن تحقق و ثبوت مالکیت است با احیا آن اراضی و بسیاری از فقهای ما رضوان‌الله علیهم دعاوی عدم خلاف و ثبوت اجماع در این دو حکم کلی کرده‌اند و عدله و سهمیه بسیار از کتاب و سنت بر این معنی قائم می‌باشد که ذکر آن از حوصله مجلس خارج است مقصود از احیا که در متن حدیث شریف ذکر شده آباد کردن و حیات اقتصادی دادن به زمین است که از حالت تعطیل خارج شود یعنی اگر زمین جایی که مه مقصود از آن زراعت می‌باشد بلفعل مصتعد زراعت شود و اگر جایی است که مقصود سکونت در آن است قابل سکونت در آن است و اگر جایی مقصود از آن نگهداری اقلام و اهشام است به صورت حظیره درآید (عبدالصاحب صفایی- حظیره‌ای که خرابش کرده‌اند؟) این حظیره القدس نیست بر عکس نهند نام زنگی کافور
نائب رئیس- آقای برومند خواهش می‌کنم صحبت نکنید.
برومند- این حرف‌ها که من می‌زنم مبتنی بر یک اصول متقن و محکم اثبات و استدلالی است حکایت شوخی ندارد همه‌اش استدلال است (عبدالصاحب صفایی- کاملاً صحیح است) (احسنت- احسنت) با اگر منظور نگهداری اموال منقول با تأسیس کارخانه و غیره است به صورت انبار یا محل آماده برای استفاده در آید و اما صرف تعجیر زمین مثل سنگ چینی و شیار و علامتگذاری ایجاد حق مالکیت نمی‌کند فقط تعجیر ایجاد حق‌تقدم و الویت در احیا برای تعجیرکننده می‌گردد و بنابراین حتی دیوار کشیدن هم همه جا ایجاد مالکیت حق نمی‌کند و نمی‌توان به طور کلی گفت هر دیواری در اطراف هر زمینی موجب احیای آن است چه بسا جاهایی که دیوار می‌کشند و از اول معلوم است که این دیوار اصلی نیست.
نائب رئیس- آقای برومند وقت آقا تمام شد. (نمایندگان- رأی می‌دهیم) چقدر وقت می‌خواهید (برومند- ۲۰ دقیقه)
دکتر مشیر فاطمی- تبعیض نمی‌شود برای آنها وقت دادید برای آقای برومند وقت بدهید
نائب رئیس- آقایانی که با یک ربع وقت اضافی جهت آقای برومند موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
برومند- متشکرم پس به طور کلی عرض کردم که دیوار کشیدن در همه جا ایجاد مالکیت نمی‌کند مثل کشیدن دیوارهای گلی کوتاه در اطرف زمین‌های وسیعی فقط به کار ساختمان منازل و سکونت می‌آید
ولاغیر و کسانی که به خبر ضعیفی که به حضرت رسول اکرم نسبت می‌دهند که من (حاط حائطا علی ارض فهی له) اولاً این حدیث را به مناسبت جمع دلایلی بین این خبر و اخبار کثیره باید حمل بر حق تقدم و الویت کرد از باب الجل للفرس علاوه بر آن‌که راوی آن سمره بن جندب است (دکتر مشیر فاطمی- عربی نمی‌فهمیم) (عبدالصاحب صفایی- اسم که دیگر عربی و فارسی ندارد) چون این حدیث را بعضی از آقایان نمسک کرده‌اند و خواسته‌اند که بگویند دیوار کشیدن موجب ایجاد حق مالکیت است خواستم عرض کنم که هم در دلالت این حدیث حرف است و هم در سندش اما در دلالتش برای آن‌که حالا چهارتا کلامه حرف علمی هم هست من این‌جا می‌زنم (عبدالصاحب صفایی- برای آن که ضبط در تاریخ شود) (سیداحمد صفایی- دلالتش که درست است) اجازه بدهید آقای پنج دقیقه گوش بدهید توضیح هم را تمام کنم.
نائب رئیس- بین‌الاثنین صحبت نکنید حرف خودتان را بزنید.
برومند- عرض می‌شود شما می‌خواهید کلمه (له) که در این حدیث است استفاده بفرمایید. (له) دو معنی دارد یکی به معنای کلی و یکی عهم به معنای ملیت است (سید احمد صفایی- یکی هم به معنای معه است در این‌جا به مناسبت احوال صریحه‌ای که دارد کل عرض میته از برای هر زمین مواتی ملک اما است و معارش است لابد برای جمع دلایلی حمل بر اختصاص است علاوه بر آن نقل‌کننده این حدیث سمره بن جندب است حالا من شرح حال گوینده این حدیث را عرض می‌کنم (نمایندگان- حالا صرف‌نظر بفرمایید) بسیار خوب صرف‌نظر می‌کنیم.
موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم این است که نهجیب در صورتی موجب حق و اولویت است که پس از آن تهجیرکننده با تمام عملیات احیایی خود بپردازد اگر چنانچه تهجیرکننده زمین معطا گذارد و نخواهد مشمول عملیات اهدایی کرده اولیا امور حق دارند او را مجبور کنند که یا زمین تحجیر کرده یا احیا کند یا در اختیار سایرین بگذارد تا احیا کنند نکته دیگر بعضی رفقا فرموده‌اند اشخاص تا حدی از زمین را می‌توانند تهجیر کنند که قدرت احیای آن را داشته باشند و بلکه در صورت احتیاج سایرین بودن مردم در مزیقه باید به مقداری که مورد احتیاج شخصی است تحجیر کند و زائد آن را حق ندارد. امیدوارم نمایندگان محترم مجلس شورای ملی با توجه به اوضاع و احوال وجود و با در نظر گرفتن احکام و قوانین شرع اسلام نسبت به قانون عدم تملک زمین‌های موات بدن احیا توجه فرمایند این بود مقرارات متقن اسلامی ولی متأسفم در حوزه انتخابی این جانب شهر اصفهان بعضی از متجاوزین مقرارت اسلامی را زیر پاگذارده‌اند و اراضی کنار رودخانه را تصرف کرده‌اند (دکتر مشیر فاطمی- حکم دیوان کشور را هم اجرا نمی‌کنند آقای وزیر عدله‌ای انشاءالله رسیدگی می‌کنند) به این کار هم رسیدگی شده و در تمام راه‌حل دادگستری هم ادعای آن رد شده آقای مستوفی شهردار خواست از آنها خلع ید کند علیه مستوفی اقدام کردند تا او را برداشتند اخیر شهردار به دستور استاندار علیه یک نفر که ۱۶ هزار متر زمین را برده بود مطابق حکم قبلی و نهایی دادگستری تقاضای خلع ید کرد (عبدالحمید بختیار- اسمم آن شخص چیست) من مخالفم با اسم اشخاص را این‌جا بردن (میراشرفی- اگر موضوع صحیح باشد اسمش را ببرید) ضرورت ایجاب نمی‌کند که اسم ببرم (دکتر مشیر فاطمی- حاجی خان شیرورانی) متأسفانه باز عناصر ضد اصلاحات و حماه آنان به تشبثات افتاده‌اند نمی‌گذارند حکم اجرا شود و از این عمل آقای فولادوند استاندار لازم می‌دانم قدردانی کنم که اقدام جدی فرمودند مطالب دیگری داشتم ولی چون می‌بینم آقایان خسته شده‌اند و خودم هم خسته شده‌ام صرف‌نظر می‌کنم.
۵- معرفی آقایان دکتر امینی به وزارت دادگستری و آقای فروزان به کفالت وزرات دارایی و دکتر حکمت به عنوان معاونت وزارت بهداری به وسیله آقای انتظام نائب نخست‌وزیر.
نائب رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای انتظام.
انتظام- (نائب نخست‌وزیر) به طوری که خاطر آقایان محترم هست از بدو تشکیل این دولت یکی از موضوعاتی که مورد توجه بود این است که در دستگاه دادگستری خود وزارت دادگستری و آنچه هم که دادرس در محاکم و غیر ذالک است اصلاحات اساسی بشود (صحیح است- احسنت) و برای این موضوع یک کمیسیونی تشکیل شد و در این قسمت رسیدگی‌هایی بکنید چندین جلسه کمیسیون هم تشکیل شد و در این قسمت رسیدگی‌هایی بکند چندین جلسه کمیسیون هم تشکیل شد و مقدمات گزارشان هم تهیه شده است وزارت دادگستری یک وزیر دادگستری که هم فعال باشد و هم مقدر باشد هم دانا باشد انتخاب بش. ود به این جهت مراتب به اطلاع جناب آقای علاء رسید و ایشان پیشنهاد کردند که چون مطلب خیلی مهم است و برای این کار یک شخصی می‌خواهیم که دائما فعالیت و قدرت و ثبات عقیده نشان بدهد جناب آقای دکتر امینی را پیشنهاد کردند (احسنت) دیروز ایشان به اصول همایونی معرفی شدند و امروز بنده خوشبخت هستم که ایشان را به حضور مجلس شورای ملی معرفی کنم و امیدوار هستم که اصلاحات دادگستری که دو جنبه دارد یکی اصلاحات فوری که هر چه زودتر در اوضاع فعلی صورت گیرید و سرعت عمل پیش بگیرد و یکی اصلاحات اساسی که اصلاً اگر لازم باشد در تشکیلات محاکم و غیر ذالک نظری داشته باشند ایشان انجام بدهند (نمایندگان- مبارک است) برای وزارت دارایی هم جناب آقای فروزان به سمت کفالت معرفی می‌شود (مبارک است) و آقای دکتر حکمت را به عنوان معاون پارلمانی وزارت بهداری معرفی می‌کنم (مبارک است)
۶- طرح و تصویب فوریت و اصل گزارش کمیسیون بودجه راجع به استخدام ۲۲ نفر متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش
نائب رئیس- لایحه استخدام ۲۲ نفر متخصصین برای اداره تسلیحات ارتش مطرح است. چون آقای وزیر جنگ نسبت به آن تقاضای فوریت کرده‌اند اول فوریت آن مطرح می‌شود گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.
(به شرح آتی خوانده شد)
گزارش از کنمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
ماده واحده- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود ۲۲ نفر مهندس و متخصص از اتباع آلمان غربی را ۱۵ نفر برای مدت ۲ سال و ۷ نفر برای مدت ۱ سال منظور شده‌اند جهت خدمت در کارخانجات اداره تسلیحات ارتش استخدام و حقوق و مزایای ارضی و ریالی آنان از محل بودجه سال ۳۴ وزارت جنگ قابل پرداخت خواهد بود
تبصره- مبنای حقوق و مزایای مهندسین و متخصصین مزبور به شرح جدول پیوست می‌باشد و منحصر ۶۰. ر. حقوق آنان قابل پرداخت به دلار بوده و بقیه مزایا به ریال پرداخت خواهد شد گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس و شورای ملی
کمیسیون امور خارجه با حضور آقایان وزیر امورخارجه و وزیر جنگ لایحه دولت راجع به استخدام ۲۲ نفر متخصصین از آلمان غربی را برای تسلیحات ارتش مطرح نموده با توضیحاتی که از طرف آقای وزیر جنگ داده شد کمیسیون از نظر ملیت با لایحه مزبور موافقت نموده و اینک گزارش آن را تأیید گزارش کمیسیون بودجه است تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید مخبر کمیسیون امورخارجه- محسن مرات اسفندیاری
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام لایحه شماره ۱۴۱۹۲ دولت راجع به استخدام ۲۲ نفر متخصص آلمانی برای تسلیحات ارتش را مطرح و مورد شور مطالعه قرار داده با توضیحاتی که آقای وزیر جنگ بیان فرمودنند ماده واحده پیشنهادی با جزیی اصلاحی و اینک گزارش آن را که تأیید گزارش کمیسیون بودجه می‌باشد تقدیم می‌دارد
مخبر کمیسیون نظام- تیمورتاش
نائب رئیس- فوریت گزارش مطرح است (گفته شد- مخالفی نیست) رأی می‌گیریم به فوریت لایحه آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند تصویب شد) ماده واحده مطرح است آقای صفایی مخالفید بفرمایید
عبدالصاحب صفایی- بنده تذکر کلی دارم
نائب رئیس- بفرمایید
عبدالصاحب صفایی- بنده به طور کلی با این استخدام موافقم زیرا معتقدم که متخصص فنی برای تسلیحات ارتش احتیاج دارم و این استخدام هم کاملاً صحیح است و به نظر بنده بهترین دولتی که شایسته است این استخدام از بین آنها بشود همان ملت آلمان است ولی چیزی که در این لایحه موجب شد که بنده بیایم تذکری عرض کنم این است که طرز استخدام بیان نشده یعنی به چه وسیله این عده استخدام می‌شوند یعنی مستقیماً وزارت جنگ اقدام می‌کنند یا به وسیله سفارت ما در آنجا انجام می‌شود یا تضمین اخلاقی آنها سفارت آلمان در این‌جا می‌کند چون در اصل لایحه به طرز استخدام و انتخاب و طریقه آن اشاره نشده بود که به چه نحو انتخاب به عمل خواهد آمد این بود که بنده لازم دانستم این تذکر را عرض کنم به طور کلی بنده معتقدم افرادی که انتخاب می‌شوند و استخدام می‌شوند از ملل متنوع حتماً باید رعایت اخلاق و روش سیاسی آنان در نظر گرفته شود (بعضی از نمایندگان- شده است که بنده حرفی ندارم و موافقم و معتقدم بهترین ملتی هم که برای این کار صنعتی در نظر گرفته‌اند همین ملت آلمان است ولی خواستم جناب آقای وزیر جنگ بیان بفرمایند که روشی که انتخاب کرده‌اند چه بوده اطمینان پیدا کرده‌اند اگر اطمینان دارند بنده حرفی ندارم.
نائب رئیس- آقای وزیر جنگ.
وزیر جنگ (سپهبد هدایت)- نکته‌ای که جناب آقای صفایی تذکر دادند بسیار نکته مهمی است همان طور که فرمودند آوردن متخصص و استفاده از آنها برای ما لازم است چون متأسفانه از شهریور ۲۰ بعد ما از این ترقی سریعی که صنایع نظام می‌کند عقب مانده‌ایم و احتیاج پیدا کردیم که باز متخصص بیاوریم و استفاده کینم برای مدت کوتاهی همان طوری که ملاحظه می‌فرمایید و امیدورام که باز در این مدت کوتاه افسران خودمان که سابقه تخصص دارند با آنها همکاری کنند و چیزی که نهایت اهمیت را دارد این است که ایشان اشخاصی را که ما می‌آوریم فقط متخصص فنی باشند و برای ما کار فنی بکنند و باید آن مطلب را به عرض برسانم که کارخانجات تسلیحات ما از کارخانه آلمانی است این مدت هم ما با کارخانجات مهم سازنده در تماس بودیم مکرر هم افسران را به آلمان فرستادیم و آمده‌اند این است که ما از همه کارخانجات انخاب می‌کنیم و چون این کارخانجات علاوه بر این که یک مسئولیت اخلاقی یک مسئولتی شهرتی دارند مسلماً پیشرفت کار خودشان جدیت خواهند کرد و البته از سفارت آلمان هم ما تضمین کافی خواهیم گرفت (صحیح است).
نائب رئیس- دیگر کسی اجازه نخواسته رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند اکثر قیام نمودند به مجلس سنا ارسال می‌شود.
۷- طرح گزارش کمیسیون قوانین دارایی راجع به شور دوم مالیات بر ارث
نائب رئیس- گزارش کمیسیون قوانین دارایی مربوط به شور دوم مالیات بر ارث نقل و انتقالات بلاعوض مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
گزارش از کمیسیون قوانین دارایی به مجلس شورای ملی.
لایحه شماره ۷۷۷ دولت راجع به مالیات بر ارث و نقل و انتقالات بلاعوض که برای شور دوم به انضمام ۳۶ فقره پیشنهاد به کمیسیون قوانین دارایی ارجاع گردیده بود در جلسات متعدد کمیسیون با حضور آقای وزیر دارایی و نمایندگان آن وزارتخانه پیشنهادات رسیده مورد شور واقع و آقایان پیشنهادکنندگان دعوت و پس از بیان توضیحات هر یک از آقایان مزبور که در کمیسیون حضور به هم رسانیده بودند کلیه پیشنهاد مزبور را مورد دقت و بررسی قرار داده و با توجه به پیشنهادات آقایان نمایندگان محترم لایحه مزبور به شرح ذیل اصلاح و اینک گزارش آن را به عنوان شور دوم تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون دارایی- غلامحسین صارمی
نائب رئیس- ماده اول مطرح است فرائت می‌شود
(به شرح ذیل خوانده شد).
ماده اول- هر گاه در نتیجه فوت شخصی اعم از فوت حقیقی با فوت فرضی اموالی ارث به کسی برسد وراث متوفی بر طبق این قانون مشمول مالیات بر ارث می‌شوند.
نائب رئیس- آقای ارباب
ارباب- لایحه مالیات بر ارث مطرخ است اصلاً بنده با خود اخذ این مالیات و هر مالیاتی با وضع فعلی کشور که جغرافیای این مملکت را متصدیان این امور در دست نمی‌دانند مخالفم (احسنت) آقایان مالیات برای نظم و انضباط و عمران کشور وصول می‌شود (صحیح است) کشور ایران که تهران نیست (چند نفر از نمایندگان- بندرعباس هم نیست) بنده دیروز به آقای مدیرکل ثبت می‌گویم که آقا میناب بیشتر از دویست هزار نفر جمعیت دارد یک اداره ثبت ندارد که مردم املاکشان را ثبت بدهند می‌گویند که بودجه نداریم آقایان این مالیاتی که به نام ارث و غیره می‌گیرند کجا صرف می‌شود؟ دویست هزار نفر جمعیت که در منطقه‌شان میلیون‌ها نخل وجود دارد و باید محصول‌شان هم نقل و انتقال پیدا کند خودشان رفت و آمد کنند رابطه بین بندرعباس و میناب به واسطه عدم وجود راه قطع است پریروز عرض کردم آقا یک نقطه رزخیز این کشور اسمش به شاگرد است اصلاً راه ندارد بخشداری ندارد بهداری ندارد دارایی ندارد هیچ هیچ هیچ ندارد (مهندس اردبیلی- پس راحت هستند) ارتباط ندارد آقا این مالیات را برای کجا می‌گیرید آقایان برای رضای خدا بیایید به صورتی رأی بدهید مالیات‌ها گرفته شود که به مصرف مملکت برسد در زمان اعلیحضرت فقید خیلی از حالا کمتر مالیات وصل می‌شد همه جا رو به آبادی و عمران می‌رفت حالا همه جا رو به خرابی می‌رفت آقا جزایر ایران یک نقاط بسیار مهمی‌است ما هر قدمی‌که به خلیج نزدیک‌تر بشویم به دنیا نزدیک‌تر شده‌ایم این ملیت‌ها کجا می‌رود مالیات بر ارث را کجا می‌خواهند مصرف کنند من نظریاتی در این لایحه دارم.
نائب رئیس- در ماده اول هر نظری دارید بفرمایید. آقای ارباب
ارباب- بنده با ماده اول دوم و سوم تا آخرش مخالفم و معتقدیم که نباید مالیات گرفته شود یا اگر گرفته می‌شود باید به صرف همه جای مملکت برسد کشور ایران که تنها ایران نیست کشور ایران وسیع‌تر از این‌هاست شعاع عمل دولت‌ها تا آخرین نقطه کشور نمی‌رسد این را باید توجهی کرد بنده خیلی معذرت می‌خواهم که این عکس‌ها را نشان می‌دهم این زن‌های بندرعباس به قدری کار کرده‌اند که هیکل و اندامشان از اندام آدم خارج شده است فرهنگ آنچه توی یک ویرانه است دانش‌آموزان در ویرانه‌ها تحصیل می‌کنند در حالی که ۷۴ دبستان و دبیرستان مردم احداث کرده‌اند خرج تعمیرش را ندارند آقای این مالیات‌ها کجا می‌رود؟ عرض بنده همین بود بیشتر هم تصدیع نمی‌دهم.
نائب رئیس- آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- بنده در شور اول این لایحه مطالبی عرض کردم و از کمیسیون تشکر می‌کنم که آن تذکراتی که آن دفعه در مجلس دادم راجع به این لایحه مورد توجه کمیسیون قرار گرفت و اصلاحاتی روی لایحه شد من این جناب آقای فروزان را متأسفانه اولین دفعه‌ای است که زیارت می‌کنم امروز هم که در مجلس زیارتشان کردم از آقایان پرسیدم که ایشان که هستند (شادمان- مطلع‌ترین صاحب‌منصبان دارایی است) و خوشبختانه آقایان هم همینطور گفتند و امیدواری هست که جناب فروزان این همه مشکلات مالی ما را مرتفع کنند تقاضا می‌کنم آقایان به یک احصاییه کوچکی راجع به مالیه دقت بفرماییم این‌طور می‌گویند آقای فروزان که در مقابل ۳۹ میلیون تومان که خرج می‌کنند برای وصول مالیات بازرگانان هفت میلیون تومان در سال به دستشان می‌آید از هشت هزار بازرگان یعنی از هر بازرگان هزار تومان می‌گیرند که روی هم می‌شود هفت میلیون تومان و سی نه میلیون تومان برای وصل این هفت میلیون صرف می‌کنند یعنی اگر آقایان بازرگآنها مالیات نپردازند ۳۲ میلیون تومان به نفع دولت است و اگر این مالیات را مقطوع بفرمایید بدهید به اشخاصی که به طور مقاطعه در دستشان بگیرند ۳۲ میلیون تومان باز افتاده وزارت دارایی است بنده فکر می‌کنم جناب آقای فروزان که اگر این صورت را در دنیا نشان بدهند به ما چه خواهند گفت راجع به غله تان برای خرید جمع‌آوری ۱۵ میلیون تومان غله ۳۱ میلیون تومان صرف می‌کنیم
نائب رئیس- آقای دکتر خواهش می‌کنم راجع به مالیات بر ارث بفرمایید
دکتر شاهکار- ارتش از این بدتر خواهد شد من وقتی مطالعه کردم ماده ۱۵ و ۱۶ این لایحه را انصافاً باید بگویم که بهترین راه‌حلی است که آقایان پیدا کرده‌اند و از همین جهت است که بنده به عنوان موافق اسم نوشته‌ام برای این است که این راه‌حلی که آقایان پیدا کرده‌اند و پیدا کرده‌اند بسیار خوب است ولی چیزی که آقایان از قوه مجریه می‌خواهند اجرای صحیح قانون است قانون هیچ وقت بد نیست با این شیفری که شما دارید البته ممکن است که بخواهند برای مملکت پول زیاد و حسابی وصول شود اما وقتی که بنده از آقای فرازد صورت عایدات مالیات بر ارث ۱۳۳۳ و سوابق را خواستم من نمی‌دانم حالا ایشان سر کار هستند ایشان همه آنها را در اختیار من گذاشتند دیدم یک هزارم آنچه ما روی انگشتی می‌توانیم حساب کنیم وصول نشده است بنابراین از نظر کلیات این قانون خوب است ولی وزارت دارایی باید سعی کند حتی‌المقدور تماس مأمورین وصول با مردم کم شود هر چه قدر تماس مأمورین وزارت دارایی با مردم کم شود خرج دولت کم خواهد شد و خزانه دولت پر خواهد شد (صحیح است) این تقاضایی است ما از آقای کفیل وزارت دارایی داریم با حسن سابقه‌ای که آقا دارید امیدوارم که امسال این لوایح فقط به بند الف و ب و ماده ۱۵ و ۱۶ قانع نشوید قانون خوب است سعی بفرمایید قسمت اجرای قانون و مخصوصاً دستگاه وصولی شما اصلاح بشود تا شاید واقعاً تعدیلی در ثروت این مملکت بشود
نراقی- اجازه می‌فرمایید
نائب رئیس- آقای نراقی به ماده دوم مخالفید (نراقی- بله) پس صبر کنید وقتی ماده دو مطرح شد صحبت بفرمایید چون در این ماده دیگر کسی اجازه نخواسته رأی می‌گیریم به ماده اول یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح ریر قرائت شد)
ماده اول- هرگاه در نتیجه فوت شخصی اعم از فوت حقیقی یا فوت فرضی اموالی ارث به کسی برسد وارث متوفی قانون مشمول مالیات بر ارث می‌شود
نائب رئیس- آقایانی که موافق ماده اول هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم- اموال مشمول مالیات بر ارث عبارتند از کلیه ماترک متوفی اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قانون وصل از هر قبیل (مانند حق الاختراع و حق التألیف و حق الاکتشاف و نظایر آنها) پس از وضع بدهی‌های محققه متوفی و واجبات مالی متوفی در حدود قوائد شرعی و هزینه‌هایی مکه در حدود عرف و عادت برای کفن و دفن متوفی و نظایر آن لازم است.
تبصره اول- منظور از بدهی‌های محققه بدهی‌هایی است که بر طبق مدارک قانونی عرفاً قابل پرداخت باشد.
تبصره دوم- اگر متوفی بازرگان باشد در صورتی می‌توانند بدهی‌های مربوطه به امور بازرگانی او را از ماترک کسر کنند که بدهی‌های مزبور در دفاتر بازرگانی متوفی ثبت شده باشد.
تبصره سوم- بدهی که متوفی به وارث خود دارد ولو آن‌که مستند به مدارک قانونی هم باشد برای تعیین مالیات از ماترک کسر نخواهد شد به استثنای نفقه ایام معدوده و مهریه زوجه در صورتی که پرداخت نشده باشد.
نائب رئیس- آقای ارباب
ارباب- بنده با ماده دو هم مثل ماده یک مخالفم برای این که اگر از ماترک متوفی برای بنگاه حمایت مادران یا سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی مبلغی وصول بشود باز جای تقدیر است اما توی این صندوقی که تهش
این قدر سوراخ گشاد دارد هر پولی برود باز هم بنده مخالفم یکی از همکاران محترم اسمش را نمی‌برم جناب آقای پور سرتیب (خنده نمایندگان) یک اظهار لری را تعریف فرمودند که اظهار کرده بود که اگر مقصود دادن مالیات این است که ما در چهار دیواری این مملکت هستیم که حیوانات هم هستند چرا از آنها مالیات نمی‌گیرند اگر ما باید منتفع بشویم از مزایای این دستگاه ما که لر هستیم هیچ نفعی نمی‌بریم حالا این حرف را در بندرعباس و میناب و جزیره قشم و هنگام و همه که متعلق به ما هستند می‌گویند به هر حال متأسفانه در هر دستگاهی هم یک آدم مغروضی پیدا می‌شود که نمی‌گذارد اگر قصد خوبی هم دولت داشته باشد اجرا بشود می‌خواهند اداره راه درست کنند برای بندرعباس یک فکری بکنند یکی می‌آید مانع می‌شود در هر صورت بنده برای این که وقت آقایان را تضعیع نکنم و مفصل‌تر عرض نکرده باشم عرض می‌کنم آقایان در اطراف و اکناف این کشور مردم در حال بدبختی و بیچارگی هستند از وصول این مالیات‌ها باید سهمی به آنان برسد و نمی‌رسد جناب آقای کفی وزارت دارایی بنده را اگر قانع بکنید که یک در هزار از این پول‌هایی که وصول می‌کنید به آن برادران و خواهران که ما در اقصی نقاط کشور زندگی می‌کنند خواهد رسید ما رأی می‌دهیم والا رأی نخواهیم داد
نائب رئیس- کسی اجازه مخالفت نخواسته
داراب- یک تذکر اصلاحی دارم یک کلمه افتاده از قانون
نائب رئیس- آقای نراقی
نراقی- بنده با این که با دولت موافت ندارم از انتخاب جناب آقای فروزان خوشحالم و تا به حال هم هیچ‌گونه تماس شخصی هم بنده با ایشان نداشتم
نائب رئیس- آقا بایستی در موضوع صحبت کنید
نراقی- علت موافقت هم این است که یک سلسه مقالاتی آقای فروزان نوشته بودند که طرز تفکر ایشان راجع به مالیات‌ها بر بنده روشن شد و آن وقت بنده بی‌نهایت به ایشان ارادت پیدا کردم ولی متأسفانه قانون قبلی به وسیله مؤدی تهیه شده است و قانونی که به وسیله مؤدی تهیه شود بهتر از این نمی‌شود بنده در موقعی که لایحه مالیات بر ارث مطرح بود عرض کردم که در کلیه قوانین دنیا که کتابهایش را آورده بودند مالیات از کلیه ماترک متوفی گرفته می‌شود اشل‌بندی را روی ماترک می‌کنند نه این که بیایند اول بین طبقات ارث را تقسیم بکنند بعد مالیات بگیرند این عمل برای این شده که ظاهراً روی اشل‌بندی رقم زیاد جلوه بکند ولکن عجالتاً مالیات کمتر گرفته باشند البته بنده هم اگر قانون بنویسم اول ارث خودم را حساب می‌کنم و تنظیم اشل‌بندی را روی آن می‌کنم این است که بنده به این ماده یعنی طرز اشل‌بندی مخالف هستم و معتقد هستم که در ماده دو باید بگوییم از کلیه ماترک متوفی به کل مالیات گرفته خواهد شد اما فلسفه مالیات این فلسفه‌ای که جناب آقای ارباب فرموده‌اند که وجهی گرفته شود و خزانه مملکت پر شود این نیست مالیات امروز در دنیا یک فلسفه اجتماعی دارد مقصود این است که ثروت عادلانه تقسم شود و این که تقسیم عادلانه ثروت اصطلاح شد برای این است که ثرورت در یک جا تمرکز پیدا نکند و برای این است که پول‌هایی بدون زحمت به دست اشخاص نرسد این است که بنده به این ماده مخالفم و معتقد هستیم که مالیات باید از کلیه ماترک متوفی وصول بشود و از جناب آقای فروزان هم استدعا دارم که مطابق همان مقالاتی که در روزنامه‌ها منعکس کردند نسبت به مالیات رفتار بکند.
نائب رئیس- آقای کریمی
کریمی- جناب آقای نراقی علت مخالفت‌شان را این طور بیان فرمودند که عقیده شخصی‌شان این بوده است که از تمام ماترک متوفی اول مالیات را بردارند بعد مابقی را بین وارث تقسیم کنند این حرف از لحاظ عدالت صحیح نیست برای این که مالیات را باید نسبت به دارایی شخصی مودی بگیرند (صحیح است) وقتی که شخصی فوت کرده دیگر صاحب آن دارایی نیست زیرا این دارایی منتقل شده است به وراث قانونی او (صحیح است) ممکن است یک کسی دارای ده‌ها نفر ورثه باشد و یک سهمیه کمی از این ماترک به هر یک از آنها برسد از آدم بی‌چیز که مالیات نخواستند باید مالیات را به نسبت دارایی وارث حساب کنید هر چه مالیات به هر نفر تعلق گرفت روی اشلی که مقرر شده است بگیرید به این جهت بنده با اصل لایحه موافقم و با فرمایشات آقای نراقی با کمال ارادتی که به ایشان دارم مخالفم (احسنت).
نائب رئیس- آقای داراب.
داراب- آقایان در تبصره ۳ ماده ۲ من گمان می‌کنم یک اشتباهی رخ داده می‌خواستم نظر آقای فروزان را به این موضع جلب کنم در تبصره ۳ در مورد بدهی که متوفی به وراث خود دارد انواع و اقسام دارد که البته هستند به مدارک است که یکی از آنها را اسم برده مثلاً گفته مهریه زوجه در قانون سابق جهیزیه هم جزو این بوده است یعنی معاف بوده است مهریه از مالیات معاف است از مالیات بر ارث در قانون قبلی جهیزیه هم معاف بود و این‌جا به نظر من افتاده این است که استدعا می‌کنم از آقای فروزان که اضافه کنند برای چه برای این که جهیزیه مطابق عرف و قانون مالی است که زوجه وارد خانواده می‌کند و در امانت شوهر است تا پس از فوت یا طلاق که مجدد به خودش برمی‌گردد (صحیح است) بنابراین به عنوان ارث یا یک نوع درآمدی برای یک شخصی نمی‌توان تلقی کرد آن را که مالیات ازش بگبرند این است که چون در قانون قدیم جهیزیه و مهریه هر دو معاف بود استدعا می‌کنم که آقای فروزان در ایین فانون هم جهیزیه را اضافه بکنند گمان می‌کنم این افتاده باشد والا وزارت دارایی این سابقه را چندین سال دارد که معاف بوده است.
نائب رئیس- آقای فروزان.
کفیل وزارت دارایی- (فروزان) تذکری که آقا دادید صحیح است ولی من می‌خواهم عرض کنم که من در تنظیم این لایحه شرکت نداشتم در وزارتخانه و اصلاً هم نمی‌دانستم که این جزو دستور امروز است چون امروز اولین روزی است که کار وزارت دارایی را شروع می‌کنم و حتی قبل از این‌که به عنوان کفالت شروع به کار بکنم تقریباً کاری به کارهای جاری وزارت دارایی نداشتم اما آنچه که این‌جا می‌بینم که آقا پیشنهاد می‌کنید که اضافه شود چون نمی‌دانم که به چه جهت این را منظور نکرده‌ام نمی‌توانم اظهار عقیده بکنم شاید برای این بوده است که جهیزیه را شیاید نشود تشخیص داد (صحیح است) بنده نمی‌دانم ممکن است که در عمل تولید مشکلاتی برای وزارت دارایی و مأمورین وصول کرده باشد به این مناسبت حذف کرده‌اند البته موضوع نفقه و مهریه این‌ها شاید مشخص‌تر است یعنی هر کس خواست تشخیص بدهد و موضوع بکند از ماترک خیلی سهل‌تر است بر طبق قانون و بر طبق قواعد عرف یا بر طبق سنن اما جهیزیه شاید مشکل است (داراب- و پورسرتیپ- جهیزیه سند دارد صورت دارد) نمی‌دانم در هر صورت چون بنده عرض کردم در تنظیم این لایحه شرکت نداشتم و نمی‌دانم چرا حذف کرده‌اند ممکن است بپرسم بعداً عرض کنم.
نائب رئیس- چون کسی اجازه صحبت نخواسته اعلام رأی می‌کنم.
داراب- جناب آقای رئیس بنده پیشنهاد کردم از دستور خارج بشود مسکوت بماند.
نائب رئیس- قبلاً اعلام رأی شده بود آقایانی که با ماده دوم و سه تبصره آن موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند تصویب شد برای این که آقای کفیل وزارت دارایی هم مطالعه‌ای در مواد بکنند مذاکره در بقیه مواد می‌ماند برای جلسه بعد) صحیح است.
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
نائب رئیس- بعضی از آقایان نمایندگان محترم به بنده اظهار فرمودند که در رادیو یک مقاله‌ای مربوط به روزنامه‌ای خوانده شده که برخلاف حیثیت مجلس شورای ملی است (صحیح است) بنابراین به دولت تذکر کتبی داده خواهد شد که از خواندن این قبیل مقالات خوانده شود (صحیح است- احسنت) جلسه را ختم می‌کنم جلسه آینده ساعات ۹ صبح روز پنچشنبه خواهد بود دستور بقیه مواد این گزارش
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان