مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ امرداد ۱۲۸۹ نشست ۱۲۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۲ امرداد ۱۲۸۹ نشست ۱۲۱
جلسه ۱۲۱
صورت مشروح روز دوشنبه ۱۸ رجب ۱۳۲۸
مجلس فوق العاده یک ساعت قبل از غروب آفتاب تحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل شد.
صورت مجلس روز شنبه را آقای معاضد الملک قرائت گردید.
رئیس ـ در صورت مجلس ملاحظه هست؟
حاجی شیخ علی ـ یک پیشنهادی آن روز بنده کردم در باب لایحه انتخاب علما اسمی از آن برده نشده است.
رئیس ـ صحیح است ملاحظه دیگری هست؟(اظهاری نشد و رئیس صورت مجلس را امضاء نمود.)
رئیس ـ این طوری که اینجا(صورت مجلس)نوشته شده است به گمان این که هیئت وزراء حاضر میشوند روز یک شنبه مجلس منعقد میشود که معرفی میشوند چون حاضر نشدند مجلس منعقد نشد ولی امروز بنا به خواهش آقای رئیس الوزرا فوق العده تشکیل شد و دستوری نداریم غیر از معرفی وزراء.
وکیل التجار ـ میخواستم عرض کنم همان طور که صلاح دانستید به مجلس مبعوثان عثمانی تلگراف تبریک و تهنیت جشن مشروطیت آنها بشود اگر صلاح میدانید تلگرافی هم به پارلمان فرانسه بشود در تبریک عیدی که در ۱۶ ژوئیه کرده اند.
رئیس ـ موقع آن گذشته است.(در این موقع کابینه وزراء به ریاست آقای مستوفی الممالک تشریف آوردند.)
رئیس ـ آقای رئیس الوزرا کابینه را معرفی میفرمائید.
رئیس الوزرا ـ کابینه وزراء تشکیل شده است از قراری که عرض میکنم.
حضرت عالی فرمان فرما وزیر داخله - آقای نواب وزیر خارجه - حکیم الملک وزیر مالیه - آقای قوام السلطنه وزیر جنگ - آقای دبیر الملک وزیر عدلیه - اسدالله میرزا وزیر پست و تلگراف - برای وزارت علوم هنوز کسی معین نشده است معاون فعلا مشغول کار است و همین چند روزه آن هم معلوم میشود.(گفتند مبارک است.)
نوبری ـ اگر چه ظاهرا چند روزی تشکیل
تأخیر افتاده و البته تمام آقایان وکلا میدانند که در هیچ جا ممکن نیست به این زودی کابینه تشکیل شود و خیلی کم اتفاق میافتد که با این زودی معین شوند و حالا که این کابینه جدید به جای کابینه سابق نشسته اند البته قدری تأخیر در کار خواهد شد ولی تعجیل نباید و به عقیده بنده در تشکیل کابینه خیلی تعجیل شد و تشکرات خود را از این انتخاب تقدیم جناب رئیس الوزرا مینمایم.
معزز الملک ـ البته وظیفه بزرگ این کابینه جدیدی که تشکیل شده است این است که در امیت و رفع انقلاب و فراهم نمودن موجبات آسایش این مملکت همه قسم اقدامات بنماید بنابر این بنده در اول روزی که این کابینه تشکیل و معرفی شده میخواستم خاطر محترم هیئت وزراء عظام متوجه کنم به یک مسئله مهم خطرناکی که آن مسئله وبا است و از قراری که شنیده ام در خیلی از سرحدات ایران شیوع دارد خوب است وزارت جلیله داخله از این مسئله جلوگیری نماید سعی وافی نمایند که این بلای اسمانی داخل مملکت ما نشود.
وزیر داخله ـ همین حالا به آقای معزز الملک گفتم که فردا صبح به نقاط لازمه نوشته میشود طبیب و حفظ الصحه و لوازم این کار هم خیلی زود معین شود و فرستاده شود.
ارباب کیخسرو ـ میخواهم از این کابینه که امروز معرفی شدند تمنی کنم که هر چه زودتر پروگرام خودشان را بفرستند و یک پروگرامی باشد چندان صعب نباشد و طوری باشد که بشود به موقع اجرا بیاید.
رئیس الوزرا ـ پروگرام وزراء تا روز شنبه انشاالله نوشته شده به مجلس فرستاده میشود.
سید حسین ـ یک قسمت از عرایض بنده را که راجع به پروگرام بود یادآوری کردند و امیدواریم در یک پروگرامی که خیلی خیلی فعلیت داشته باشد و ما ها مطمئن باشیم و به خلاف آن پروگرامی که سابقا وزراء پیشنهاد کرده بودند واقع شود تجربه و امتحانهائی که کابینه سابق بحرانهائی پی در پی دادند این کابینه جدید با فعالیت تامه و جد و جهد به ما نشان خواهند داد.
دکتر علیخان ـ به عقیده بنده تمام این مذاکرات امروز زیادی است به واسطه اینکه روز اولی است که وزراء به مجلس آمده اند و البته پروگرامی خواهند داشت و به مجلس خواهند فرستاد فقط چیزی که لازم است عرض کنم این است که من بعد خوب است قرار بگذاریم ما به وظیفه خودمان عمل کنیم و از برای وزراء تکلیف معین نکنیم.
رئیس ـ دستوری که برای جلسه آتیه حاضر کرده ایم یعنی چیزهائی که ممکن است جزو دستور شود این است که عرض میشود چون لوایح و راپورت هائی که رفته است به کمیسیون و برگشته است و میتوان جزو دستور قرار داد تمام در یک صورتی نوشته و طبع شده میان آقایان نمایندگان توزیع میشود که ملاحظه میفرمایند و همه روزه من بعد مرتبا دستور معینی داشته باشیم هنوز آن صورت طبع نشده به این واسطه بنده دستور برای جلسه فردا معین کرده ام و عرض مینمایم.
قرائت لایحه ایات الله در خصوص انتخاب پنج نفر علما و راپورت کمیسیون بودجه در باب مدرسه کمال الملک ایضاً راپورت کمیسیون بودجه در باب وظیفه دکتر مورل و طرح ارباب کیخسرو در باب کمیسیونها شور ثانوی در قانون اداری معارف.
محمد هاشم میرزا ـ در جزو دستور فردا فقط قرائت لایحه آقایان است یا انتخاب هم میشود به عقیده بنده که قرائت آن چندان اهمیت ندارد خوب است که انتخاب هم بشود.
رئیس ـ فعلا قرائت میشود چون بعضی مذاکرات لازم است که باید در آن خصوص بشود.
حاجی سید ابراهیم ـ مطلب اولی را که در دستور معین کردید که قرائت لایحه علمای نجف باشد چندان اهمیت ندارد و خوب است انتخاب ۵ نفر را هم جزء دستور قرار بدهید.
رئیس ـ عرض کردم چون بعضی مذاکرات لازم دارد فعلا قرائت میشود و اگر مذاکراتی نداشت شروع به انتخاب میکنیم.
هشترودی ـ اگر چه مخارج زیادی برای مجلس میشود ولی روزنامه رسمی نداشتن در واقع یک نقصی است برای پارلمان و دولت بنده تقاضا میکنم اگر چه مخارج زیاد است ولی چون روزنامه رسمی لازم است طرح آن را جزء دستور بفرمائید.
رئیس ـ هنوز طبع و توزیع نشده است.
ارباب کیخسرو ـ عرض بنده اول در باب نایب رئیس است نایب رئیس شخصی باید باشد که همیشه در مجلس حاضر باشد رئیس اگر یک روزی غائب باشد وظایف او را انجام بدهد و خوب است امروز یک نفر نایب رئیس به جای شاهزاده اسد معین شود.
ثانیاً فراموش نکنیم که در باب قاتلین مرحوم آقا سید عبدالله در چند جلسه مذاکره شد و جداً از وزراء دستگیری خواسته شد.
ناصر الاسلام ـ از بابت طرح روزنامه رسمی که فرمودید طبع و توزیع نشده لازم میدانم تاکید شود که زودتر طبع و توزیع شود چون خیلی اهمیت دارد دیگر انیکه مجلس در این مدت داخل هیچ دستوری نشد مگر مذاکره گرفتن قاتلین آقای سید عبدالله و اولین اقدامی که این کابینه مینماید اقدام در دستگیری آنها خواهد بود.
دکتر علیخان ـ راپورت شعبه ششم اگر مخالفی نیست چون طبع و توزیع شده است قرائت بشود.
رئیس ـ چون مخبر نیست میماند برای جلسه آتیه.
حاجی آقا ـ در باب هیئت رئیسه گمان میکنم مقتضی باشد که امروز معین کنیم در باب قتله مرحوم سید اینکه در این باب اظهاری نشد برای این بود که این مطلب خیلی بدیهی است که اول وظیفه این کابینه امروز گرفتار نمودن آنها خواهد بود و اینکه آقای نوبری از رئیس الوزرا اظهار تشکر نمودند بنده اعتقادم این است که باید تشکر را بعد از عمل کرد از این جهت بود که ما یک جماعتی بودیم که در این باب اظهاری نکردیم و ساکت نشستیم به جهت اینکه اول باید عمل را ببینیم و بعد تشکر کنیم و البته بعد از دیدن عمل تشکر خواهیم کرد در باب انتخاب هیئت رئیسه بنده مقتضی میدانم امروز انتخاب شود به جهت اینکه ما چند نفر از نمایندگان داریم که جزء وزراء شده اند و به جای آنها باید انتخاب شود و من گمان میکنم که اول عوض آنها را انتخاب نمائیم به جهت اینکه اگر به جای آنها انتخاب کنیم شاید در میان آنها اشخاصی باشند که برای نیابت ریاست شایسته تر باشند.
متین السلطنه ـ نایب رئیس چنانچه گفته شد برای این است که در مجلس حاضر باشد و در موقع غیبت رئیس وظیفه او را انجام دهد و نایب رئیس اول آقای حاجی سید سید نصر الله مدتی است تشریف نمیاورند بنده عقیده ام این است که فردا باید تکلیف ایشان معین شود که تشریف میاورند یا مستعفی هستند آن وقت نایب رئیس دوم انتخاب شود.
لسان الحکماء ـ میخواستم استعفای این اقایانی که جزء وزراء شده اند به مجلس آمده است یا خیر و دیگر آنکه انتخاب سه نفر نماینده به جای ایشان را هم اگر بشود جزء دستور قرار بدهید.(گفته شد لازم به استعفا نیست همین که به وزارت معرفی شدند از وکالت منفصل خواهند بود.)
افتخار الواعظین ـ در دو روز قبل آقای سردار اسعد فرمایشاتی فرمودند در خصوص رفع تزلزل و استقرار امنیت مملکت و اجرای قانونی که مدتی است از مجلس گذشته و بدبختانه تا کنون به موقع اجرا نیامده است و آن قانون ترک اسلحه است که در ماه صفر از مجلس گذشته است در صورتی که در مملکت مشروطه جزء قوای نظامی کسی حق ندارد حمل اسلحه نماید و بنده از مجاهدینی که امروز حمل اسلحه مینمایند و به واسطه زحمات و مجاهدات زیادی که اسلحه مینمایند به واسطه زحمات و مجاهدات زیادی که در استرداد حقوق ملت کشیده اند تشکر مینمایم و عرض میکنم این حمل اسلحه آنها خلاف قانون و اسباب عدم امنیت مملکت خواهد بود و ما خیلی امید داشتیم که اول کسی که این قانون را اجرا نماید همین مجاهدین باشند و مخصوصا به خاطر دارم آن روزی که این قانون مطرح شد بعضی از آقایان نمایندگان اصرار داشتند که این قانون تمام شهرها و ولایات و قرا و عشایر و ایالات عمومیت پیدا کند جزء نظام احدی نتواند حمل اسلحه نماید ولی بنده عرض میکنم کسی حمل اسلحه ننماید هر کس که میخواهد حمل اسلحه نماید داخل در نظام شود و مخصوصا استدعا دارم که روز پنج شنبه کابینه با بخواهید و تاکید کنید که به زودی این قانون را که مدتی است موقوف الاجرا مانده و آقای سردار اسعد هم به ما امیداواری داده اند که بعد از تشکیل کابینه همه قسم همراهی بنمایند حال که به حمد الله کابینه تشکیل شد ایشان به واسطه وظیفه وکالت نمیتوانند بلا واسطه مداخله در اجرائیات نمایند ولی به همراه ایشان کابینه جدید آن قانون را به زودی در موقع اجرا بیاورد دیگر دچار بعضی مشکلاتی که شده ایم نشویم.
نجات ـ موضوع مذاکره چیست؟
رئیس ـ موضوع معینی نداریم عده هم برای مذاکره کافی نیست.(رئیس حرکت کرد و مجلس یک ربع قبل از غروب آفتاب ختم شد.)