مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اردیبهشت ۱۳۴۴ نشست ۱۷۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۴۴ نشست ۱۷۲
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۱
جلسه: ۱۷۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه (۲) اردیبهشت ماه ۱۳۴۴
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت جلسه.
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: اهری - مهندس اخوان - حاذقی.
۳ - طرح و تصویب طرح نمایندگان راجع به تقدیر و تحسین خدمات و فداکاری استواران شهید واقعه روز ۲۱ فروردین و ارسال به مجلس سنا.
۴ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی طرز استفاده از درآمد صندوقهای الف و ب اداره کل تصفیه امور ورشکستگی و ابلاغ به دولت.
۵ - شور اول گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به اداره امور هنرسرای عالی.
۶ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه پرداخت پنجاه درصد حق‌الوکاله‌های وصولی دعاوی پرداخت به نمایندگان قضایی.
۷ - قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه (۲) اردیبهشت ماه ۱۳۴۴
مجلس ساعت نه و پنجدقیقه صبح بریاست آقای مهندس عبد الله ریاضی تشکیل گردید.
۱ ـ تصویب صورت جلسه
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان:
آموزگارـ البرزی ـ امینی خراجی ـ بوشهری ـ پاینده ـ پرویزی ـ جاوید ـ خواجه نوری ـ روحانی ـ سیفی ـ صائب ـ صفی پور ـ دکتر ضیائی ـ طباطبائی ـ دکتر عدل ـ دکتر کلالی ـ علی مرادی ـ مصطفوی نائینی ـ معتمدی ـ بانو تربیت.
غائبین بی اجازه ـ آقایان:
دکتر صالحی ـ فیصلی ـ دکتر مصباح زاده ـ دکتر یگانگی.
غائبین مریض ـ آقایان:
موقر ـ قراچورلو ـ دکتر حاتم.
رئیس ـ راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
۲ ـ بیانات قبل از دستو آقایان: اهری ـ مهندس اخوان ـ حاذقی.
رئیس ـ نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم
آقای کریم اهری تشریف بیاورید.
کریم اهری ـ همکاران محترم سابقه دارند که من همیشه از بیانات و یاد آوریها و سخنان پر مغز و انتقادات اصولی خانمها و آقایان بهره مند بوده و کمتر مزاحم اوقات مجلس گردیده‌ام و تصور می‌کنم این سلیقه را تا پایان خدمت پارلمانی نیز ادامه دهم ولی گاهی مسائلی پیش می‌آید که در حقیقت سکوت جایز نیست و وظیفه اجتماعی و پارلمانی ایجاب می‌کند که سخنی ولو به اشاره گفته شود امسال توفیق نصیب گردید که همراه چند تن از همکاران پارلمانی خانه خدا را زیارت کنم (قبول باشد) از خداوند متعال برای شاهنشاه معظم و ملت دوست خود تندرستی کامل و نمایندگان ملت و دولت توفیق خدمتگزاری بیشتر به منظور اجرای منویات عالیه شاهنشاه مسئلت نمایم (احسنت) در این سفر روحانی از نزدیک ناظر و شاهد احساسات عمیق مردم ممالک اسلامی نسبت به شخص اول مملکت شاهنشاه اسلام پناه و رهبر واقعی عالم تشیع بودم در خانه خدا بودم که شنیدم از طرف یک مرد جانی جانی بالفطره سوء قصدی به جان شاهنشاه ملت پرور شده است بلافاصله نگرانی عمیقی در دلها سایه افکند و تمام حجاج را بحت و حیرت و نگرانی فرا گرفت و در یک آن همه بسوی خدا، خانه خدا روی آوردیم با صفای باطن وخلوص نیت مجلس دعا برگزار و سلامتی رهبر داهی و شاهنشاه تاجدار را از پیشگاه خداوند متعال مسئلت نمودیم (احسنت).
باید صراحتا گفته شود که در این نگرانی در این تشویش و در این اضطراب در این تأثر عمیق ما تنها نبودیم بلکه همه حجاج از کشورهای مختلفه از ممالک اسلامی به خصوص کشورهای خاورمیانه در یک وحشت و دلهره خاصی غوطه ور بودند خوشبختانه بلافاصله از طرف مقامات رسمی ایرانی و رادیوهای جهان شکست این توطئه اعلام گردید صدها هزار نفر از حجاج بهمدیگر تبریک وتهنیت می‌گفتند.
همکاران عزیز اعتراف می‌کنم در این سفر مکرر از مشاهده شور و هلهله حجاج غیر ایرانی نسبت به شاهنشاه ایران در خود احساس غرور می‌کردم و وقتی که با رجال عرب و شخصیتهای روحانی و اجتماعی کشورهای اسلامی صحبت به میان می‌آمد همه با یک حس احترام خاصی نقش قاطع شاهنشاه را در تحقق منویات عالیه اسلامی ستوده و قدمهای شجاعانه پیشوای مقتدر ما را در از بین بردن فاصله و امتیازات طبقاتی و پاره کردن زنجیره‌های بردگی و بندگی و لغو رژیم ارباب و رعیتی و هماهنگ ساختن ملت ایران با دنیای مترقی با تحسین و اعجاب تلقی و این موفقیت بی نظیر را به حجاج ایرانی تبریک می‌گفتند.
خوشبختانه در نتیجه معنوی شاهنشاه در کشورهای اسلامی امروز ایران مقام شامخی را احراز و ایرانیان با سرافرازی و سربلندی بین جامعه اسلامی به ایرانی بودن خود مفتخر و همه جا و از طرف همه کس اعم از مقامات رسمی و غیررسمی مورد احترام وتجلیل فراوان قرار می‌گیرد در روابط دوستی و برادری اعلیحضرت ملک فیصل با شاهنشاه به قدری است که حتی در مراسم تقدیم استوار نامه سفیر ایران تشریفات معمولی حذف و این افتخار به سفیر ایران داده شد که بجای ریاض در جده شرفیاب و استوار نامه خود را تقدیم دارد و حضرت ملک فیصل مکرر فرموده اندکه من از داشتن برادری مانند اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی مباهات می‌کنم دنیا بخصوص دنیای اسلام علی الخصوص کشورهای عربی بخوبی به تحولات فکری و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی ایران توجه داشته و بهتر می دانند که امروز در ایران رژیم فئودالیته بکلی از بین رفته است دنیا بخصوص کشورهای اسلامی و ممالک همجوار نیک میدانند که قائد توانای ما با اراده آهنین با واقع بینی و مآل اندیشی طرح نوی ریخته و زیر سازی ایران نوین را با مصالح اسلامی و تجارب دنیای مترقی پی ریزی فرموده و خیلی زود زودتر از آنچه تصور می‌رود گرد عقب ماندگی از دامن پاک کشور باستانی و اسلامی ما زدوده خواهد شد دیگر در اینجا نفوذهای نا مشروع اقلیت فاسد فرصت خودنمائی نخواهند داشت دیگر در اینجا ثمره زحمات صدی هفتادو پنج ملت عاید یک اقلیت نخواهد شد.
دنیا می داند که در این راه و در این گام ملتی با تمام قوا پشتیبان پیشوای خود می‌باشد و این را نیز می داند که اراده ملت اراده خدا است (صحیح است) و به همین لحاظ است که دیدیم و دیدید که بارها سوء قصدها با رسوائی وشکست مفتضحانه روبروگردید وخداوند شاهنشاه ما را که ظل الله
است همیشه در کنف حمایت خود قرار داده‌اند و حافظ واقعی شاهنشاه هستند.
اظهار نظر محدودی بی وطن در نظر ملت ایران مطرود و این افراد منفور خاص و عام می‌باشند آنچه صلاحیت ابراز عقیده و اظهار نظر دارد ملت ایران است که اکثریت قاطع قریب به اتفاق آن در ششم بهمن ۱۳۴۱ از پیشنهادات شاهنشاه استقبال و به آن صحه گذاشتند و رای مثبت دادند (صحیح است).
ملت ایران به خوبی می داند که شاهنشاه جوان بخت با چه صحنه‌های شوم و چه تحریکات خانمان برانداز مواجه و آنها را پشت سر گذاشته‌اند در مدت بیست و چهار سال سلطنت پس از فراغت از تحریکات شمال و غوغای نفت که وقت و عمر کشور حقیقتا به هدر رفت ملت ما تحت رهبری شاهنشاه تمام این نقشه‌های خائنانه را نقش بر آب ساخت هفت، هشت سالی است که شاهنشاه فرصت یافته‌اند که به منویات اصلاحی و به آرزو‌های باطنی و برسالت تاریخی خود تحقق بخشند و در این مدت کارهائی شده است که شمارش آن موجب اطاله کلام خواهد بود کافی است به عرض برسانم در همین یک سال ونیم اخیر در حوزه انتخابیه این جانب در کلیبر که شاید اکثر آقایان تا امروز به خوبی به موقعیت آن آشنائی نداشته باشند و شاید حتی خیلی‌ها هم هستند که اسم آنرا نشنیده‌اند در منطقه مرزی و در یک منطقه کوهستانی و در آن محیطی که حتی در حمله مغول پای آن وحشی صفتان به اغلب دهات آن نرسیده و امروز تکلم آنها به لهجه فارسی است اقدامات عمرانی قابل ملاحظه‌ای انجام شده که فهرست وار به عرض می رسانم، ساختمان راه اساسی کلیبر به اوغاش که چندین دهستان آباد و پر جمعیت را به مرکز پخش و شهرستان اهر مربوط می‌سازد، این منطقه در گذشته هیچگونه ارتباطی حتی با دهات مجاور خود نیز نداشته است. خانه‌های سازمانی از طرف وزارت آبادانی و مسکن در سال گذشته شروع به ساختمان شده و در اینجا لازم می داند از توجه مخصوص آقای دکتر نهاوندی وزیر جوان و فعال وزارتخانه مذکور که موقعیت مرزی محل و مشکلات مامورین این منطقه را در نظر گرفته و همچنین در مورد تأمین برق و آب و لوله کشی و حمام توجه داشته‌اند تشکر کنم.
مردم شاهدوست و مرزبانان غیور و وطن پرست کلیبر ارسباران که این اقدامات را اگر در خواب می دیدند باور نمی‌کردند همیشه دست نیایش به درگاه پروردگار دراز می‌کنند و برای سلامتی وجود مقدس شاهنشاه دعا می‌کنند، آری دعای خیر این طبقه محروم که استحقاق توجه دارند بلا را بر می گرداند و شاهنشاه ما را از گزند حوادث مصون و محفوظ نگه می‌دارد من موظفم از طرم موکلین خود از دولت مخصوصا از مامورینی که در هر رتبه و مقامی هستند و معنی انقلاب شاه و ملت را به خوبی درک کرده و ایمان علاقه خدمت به مردم دارند بی مناسبت نمیداند در اینجا اشاره‌ای به وضع راه کلیبر به اهر بکنم این راه بیش از ۷۲ کیلومتر نیست فعلا در سال حداقل نه ماه بسته است و در این سه ماه که ماشینهای باری با رانندگان مخصوص و ورزیده در این راه ایاب و ذهاب می‌کنند مورد تصادفات و تلفات قابل ملاحظه و واقعا مایه تأثر و تأسف است در این مورد و همچنین در مورد خسارات و تلفات وارده به ساکنین دهات ساحلی رود ارس در موقع طغیان مخصوصا در فصل بهار مدت یکسال و نیم است به مقامات مختلف دولتی مراجعه و مکاتبه کرده‌ام البته بلااقدام نمانده ولی همه این اقدامات روی کاغذ بوده و بمکاتبه برگزار شده من هم مثل همکار گرامی آقای موسوی ماکوئی در این مورد به آقای مهندس شالچیان مراجعه کردم و این وضع تأثر آور را با ایشان در میان گذاشتم و از ایشان واقعا استمداد کردم آقای وزیر راه وعده مساعدت و انجام آنرا شفاها دادند دو روز طول نکشید دستور جامع و موکدی در مورد تعمیر راه و همچنین بستن سد خاکی و محلی در کنار ارس به مامورین مسئول دادند اعتقاد دارم که مردم کلیبر و کشاورزان ارسباران از این مضیقه و بدبختی نجات پیدا کرده و اطمینان پیدا کردند که موقع و زمان دادن وعده پوچ سپری شده است هستند امثال آقای مهندس شالچیان که با فعالیت و علاقمندی بی نظیری شب و روز با ایمان و اعتقاد کامل زحمت می‌کشند تا نیت عالیه شاهنشاه عملی شده و کشاورزان محروم دیروز و خوشبخت امروز در رفاه و آسایش باشند اکثر مامورین دولت دراین راه زحمت می‌کشند و فداکاری می‌کنند که باید از آنان قدر دانی شود من در اینجا به نام یک نماینده آذربایجان نمی‌توانم از زحمات مداوم جناب دهقان استاندار سابق آذربایجان صرفنظر
بکنم خدمات صادقانه ایشان به فرهنگ آذربایجان و یا در دوره استانداری، ذیقیمت و حقا در خور تقدیر است (صحیح است) انتظار و توقع دارد که دولت این مراتب را مورد توجه قرار داده و از وجود امثال دهقان حداکثر استفاده بکنند خوشبختانه امروز به جای آن خدمتگزار صدیق یک شخصیت برجسته و محبوب و رجل ورزیده و فغال و صدیق مانند جناب صفاری که در مدت کوتاهی توانسته‌اند نفوذ معنوی و کم نظیری در بین تمام طبقات مردم احراز و شبانه روز در راه خدمت به مردم و از بین بردن هر گونه نارضائی مساعی شایسته مبذول دارند در آذربایجان مصدرکارند (صحیح است). آقایان آذربایجانی قدرشناس است همانطور که خدمتگزاران گذشته را فراموش نمی‌کند قدر خدمت خادمین صدیق فعلی را نیز از نظر دور نمی‌دارد.
در سفر میمنت اثر علیاحضرت شهبانوی ایران به تبریز که شهر تبریز و مردم شاه دوست آن غرق در شادی و شعف بود و احساسات کم نظیری نسبت به شاهنشاه و شهبانوی ایران ابراز می‌داشتند یک نکته بیش از همه جلب توجه می‌کرد مردم از هر طبقه در شرفیابیهای خود به ارزش مساعی و خدمات و صمیمیت مامورین عالی مقام مخصوصا تیمسار صفاری و فرماندهان لشگری و مسئولین انتظامی اشاره می‌کردند از دولت جناب آقای هویدا جدا می‌خواهم و تقاضا می‌کنم به پیشنهادات تیمسار صفاری توجه مخصوص و سریع مبذول دارند تا کارخانجات تبریز که بعللی تعطیل شده هر چه زودتر شروع بکارکرده و دست تجار آذربایجانی در فعالیتهای اقتصادی باز بشود در مورد تأمین اعتبارات و رفع نواقص دانشگاه تبریز دستورات موکدی به مسئولین امور صادر فرمایند.
ضمنا مطالبی در مورد نواقص اداری حج دارم که همکاران دیگر که با دقت بیشتری مطالعه کرده‌اند به عرض خواهم رسانید تا مورد توجه دولت قرار گرفته و در سالهای با رفع نواقص موجود آسایش حجاج به طور کامل تأمین و حیثیت کشور نیز در خارج و در میان حجاج سایر کشورها به طور شایسته جلب توجه بکنند. از حوصله‌ای که بخرج دادید متشکرم (احسنت ـ احسنت).
رئیس ـ آقای مهندس اخوان.
مهندس اخوان ـ بنام خدا بنده قبلا به مناسبت عید سعید غدیر تبریکات خودم را به ملت ایران عرضه می‌دارم و همانطور که ملاحضه شد هر سال از سال پیش این عید سعید با فروشکوه بیشتری بین عموم مردم بالاخص در پیشگاه شاهنشاه برگزار می‌شود (صحیح است) بعد همانطور که همکاران عزیز اطلاع دارند امسال نه نفر از همکاران مجلس شورای ملی موفق شدند بمکه معظمه مشرف شوند و در آنجا به تمام همکاران دعای خیر بفرستند و امیدوارم که در پیشگاه حضرت احدیت مقبول واقع شود (انشاءالله) این مطلب را بنده ناگزیرم عرض کنم که اثر مهمی این نه نفر نماینده مجلس شورای ملی و یک نفر از سناتورها که به بیت الله الحرام مشرف شده بودند بین تمام طبقات اسلامی گذاشت چون آنچه بنده تحقیق کردم هیچ کدام از ملل اسلامی این اندازه از نمایندگان سیاسی آنها به بیت الله الحرام مشرف نشده بودند و این اثر مهمی است که علاقه ملا ایران را به مذهب اسلام بخوبی نشان می‌دهد بنده در اینجا مختصری از وضعیت حجاج ایرانی می‌خواستم به عرض نمایندگان محترم برسانم البته بطور عموم آنچه بایستی مقایسه کرد امسال وضعیت سر پرستی حجاج ایرانی از سالهای قبل بهتر بود و علت عمده آن این بود که سرپرستی این عده بعهده سفیر ایرانی در عربستان سعودی واگذار شده بود و این کار بسیار به جائی بود در اینجا بایستی از مساعی آقای مشایخ فریدنی تشکر کرد که بیشتر وقت خودشان را صرف رسیدگی به وضعیت حجاج نمودند (صحیح است) معهذا نواقص بسیار زیادی هنوز در بین است که عده‌ای که امسال در حدود بیست هزار نفر بودند از ایران مشرف بودند هنوز نمی‌توانستند از مزایا و امکاناتی که این سر پرستی بعهده داشت استفاده کنند البته هیأت پزشکی ایران همانطور که همکارانی که در آنجا تشریف داشتند ملاحظه فرمودند به خوبی انجام وظیفه کردند و بطوریکه مشاهد می‌شد از تمام ممالک اسلامی به هیأت پزشکی ایران مراجعه می‌کردند و هیأت پزشکی ایران مرتب سرکار خودشان بودند و دارو به رایگان در اختیار مراجعین قرار می‌دادند حتی این مراجعین از هر ملت و مملکتی بودند برایشان فرق نمی‌کرد و این امر اثر مهمی بر آنان گذاشت حجاج ایرانی که به مکه مشرف می‌شوند دو نوع هستند یا
تحت نظر کاروانی می‌روند یا بطور آزاد و بهترین تعریفی که درباره این دو تیپ می‌شود کرد مرحوم محمد رضا خلیلی کرده است و آن اینستکه رفتن در معیت کاروان اسارت است و تنها رفتن حماقت، این نظر آن مرحوم بود (صحیح است) و بسیار تعریف جامعی است و این تعریف جامع تا وقتی است که هیأت سرپرستی وظائف خودش را انجام نداده (بانو نفیسی ـ ممکن است این تعریف جامع را یکبار دیگر تکرار فرمائید) آن مرحوم در کتابی که چاپ شده نوشته است رفتن در معیت کاروانیان اسارت است و شخصا رفتن حماقت این تعریف ایشان است (دکتر کیان ـ شق ثالثی هم دارد؟) نخیر ندارد بنده معتقدم هر وقت که هیأت سرپرستی تمام وظائف را که لازم است بعهده بگیرد و انجام بدهد این تعاریف صحیح نیست یعنی مردم اگر هیأت سرپرستی نظارت خودش را کامل کرده باشد چه مردم با کاروان برود بخوبی انجام خواهد شد و چه تنها بروند ولی چون در حال حاضر هیأت سرپرستی نمی‌تواند به خوبی نظارت کند این تعاریف به عقیده بنده کاملا درست است اما مطالبی که بنده بایستی بالصراحه در اینجا عرض کنم نظر سایر فرق اسلامی نسبت بمذهب شیعه و دولت ایران بود خوشبختانه جناب آقای حاذقی در سال گذشته مفصل در اطراف این موضوع فرمودند که مذهب شیعه اثنی عشری جزو و فرق اسلامی آورده شده و الان نظریات سابق در بین نیست و اصولا تمام فرق دیگر اسلامی با یک نظر خوبی به مذهب شیعه نگاه می‌کنند وما تمام فرایض و تکالیفی که مذهب شیعه دستور داده بخوبی و راحتی بدون هیچ حب و بغضی از طرف سایر مذاهب انجام می‌دهیم ولی به عقیده بنده هنوز در اطراف این موضوع باید بررسی و کارهائی انجام داد که نظرات بهتری نسبت به مذهب شیعه و سایر فرق اسلامی داشته باشند همین کنگره موتمر اسلامی که الان در مکه تشکیل شده و نمایندگانی از طرف دولت ایران هم هستند از آنجمله آقای ابوالقاسم پاینده همکار محترم و آقای دکتر مهاجرانی امیدوارم که آنها بتوانند به سهم خودشان تا اندازه‌ای در این مورد نیز خدماتی انجام بدهند ولی یک مطلبی که خود این دو نفر اذعان دارند اینستکه در این کنفرانسها بایستی کسانی شرکت کنند که کاملا به زبان عربی مسلط باشند و خود این آقایان اذعان داشتند که آنقدر مسلط به زبان عربی نبودند و جای بسیار تأسف است که دولت ایران در صورتیکه می‌توانست از بین اشخاصی که کاملا به زبان عربی مسلط باشند کسانی را به این کنفرانس بفرستد تا بتوانند به زبان فصیح و خوبی تمام مکنونات ضمیر خودشان را بیان کنند والا با یک عربی دست و پا شکسته کسی نمی‌تواند در این کنفرانس هائی که بزبان عربی تکلم می‌شود شرکت کند و یک مطلبی که بعدا معلوم شد مورد توجه ذات مبارک بندگان اعلیحضرت همایونی و دولت بوده این بود که هنوز مردم بعضی از ممالک اسلامی به نحوه شناسائی دولت ایران از دولت اسرائیل را هنوز مورد حمله قرار می‌دهند و این با دولت است که از طریق مختلف به آنها حالی کند که طرز شناسائی ما چطور است چون به کرات بابعضی از آنها که صحبت می‌کردم این ایراد و اشکال بود البته به اندازه‌ای که بنده و دوستانم وارد بودیم آنها را آشنا می‌کردیم که چنین نیست این اشتباه شماست و این البته با دولت ایران است که در این مورد بیشتر آنها را آشنا کند دیگر بنده عرضی ندارم (احسنت).
رئیس ـ آقای حاذقی.
حاذقی ـ دیروز به مناسبت عید مذهبی و ملی ما مراسم بسیار با شکوهی در سراسر کشور بخصوص در قصر گلستان در پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه برگزار شد که نشان می‌داد که چگونه روز عزیز و بزرگ در میان ملت مسلمان و شیعه مذهب ایران با تجلیل زایدالوصف مورد حسن استقبال قرار می‌گیرد بیاناتی که شاهنشاه فرمودند خلاصه بر این بود که ایشان با عزم جزم و ایمان قاطع برای اجرای اصول تعالیم عالیه اسلامی و پیروی و تأسی از رهبر بزرگ اسلام حضرت علی علیه السلام خلیفه پیغمبر و امام ما شیعیان تلاش و مجاهدات شبانه روزی و دامنه دار خودشان را ادامه می‌فرمایند و این برای ملت ایران یک افتخار بزرگی است زیرا سنت ماست که همیشه میگوئیم الناس علی دین ملوکهم وقتی پادشاه ما که سمت رهبری ملت را دارند اینگونه ایمان قاطع به اجرای اصول و تعالیم عالیه اسلام دارند برای ما یک توفیق بزرگتر، امکان بیشتر، فرصت مساعدتری هست که همه در سایه لوای رهبری معظم له دست اتحاد به هم بدهیم و در سایه عمل به تعالیم عالیه اسلامی مشکلات اجتماعی خودمان را
حل کنیم و به دنیا نششان بدهیم که دین ما و مذهب ما چنین تأثیری درروحیه و اخلاق ملت ما دارد که می‌توانیم برای دیگران سرمشقی از صلح دوستی، سلامت طلبی خدمت و ایثار و فداکاری برای نجات همنوع هایمان مورد حسن استفاده دیگران قرار بدهیم. خواستم از همکاران محترم اجازه بگیرم گه چند کلمه پیرامون این روز شریف به عرض برسانم تا مزید استحضار بر اهمیت این روز شریف باشد. سال یازدهم هجرت پیغمبر اکرم از مکه به مدینه که سال ۲۳ بعثت حضرت ختمی مرتبت بود پیغمبر اکرم اعلام فرمودند که به تمام مسلمانها قبل از وقت اعلام بشود که سفر امسال ممکن است آخرین سفر حج ایشان باشد که اسم آنرا هم حجه الوداع گذاشتند و مسلمانهایی که برایشان میسر است در مراسم حج شرکت کنند مورخین نوشته‌اند که در حدود ۲۸۰ هزار نفر (در هزاروسیصدوهشتادوچند سال پیش درنظر بگیرید) ۲۸۰ هزار نفر مسلمان از مناطق اسلامی که بیشتر خود مردم عربستان و قسمتی از یمن و یک افراد خیلی معدودی از نواحی مجاور بودند در حج شرکت کردند آیه شریفه‌ای که به پیغمبر نازل شده بود که الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا امروز روز کمال اسلام است دین خدا بر مردم مسلمان تکمیل شده و اسلام به صورت دین الهی و عمومی کافه بشر در آمده است حق است و به پیغمبر اسلام امر شده که حضرت علی علیه السلام را که اول فرد مسلمانی است که هیچ روزی را در شرک به سر نبرده و از آغاز پیدایش اسلام افتخار پیروی از تعالیم اسلام را داشته ۱۳ ساله بوده که مسلمان شده بنی عم پیغمبر و برادر خوانده پیغمبر و داماد پیغمبر و خلیفه‌ای بعد از پیغمبر هست به خلافت برگزیند آیه ایکه در این مورد نازل گردیده:
یا ایهاالرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس
ای پیغمبر این امر خلافت را به ملت اسلام تبلیغ کن آنچه که نازل شده بر تو به مردم بگو اگر تبلیغ رسالت نکنی، رسالت تو پایان نیافته ازکسی واهمه نداشته باش و نترس که خدا ترا از همه مردم و گزند آنها حفظ می‌کند دو عمل پیغمبر بزرگ اسلام انجام داد نخست روز جمعه بعد از عمل حج در پیشاپیش مسلمانانیکه در بیت الحرام جمع بودند خطبه ایکه به اسم خطبه حجه الوداع معروف است القاء فرمودند که در آن خلاصه تعالیم اسلام از واجبات و محرمات اسلام است، به مردم مسلمان برای یکباردیگر فرمودند: خون شما و مال شما برای همدیگر حرام است و حفظ آن واجب است فرمودند زنا و دروغ وخوردن هرگونه مسکری که عقل شما را زایل کند و فتنه وفساد وغیبت و هرگونه محرمات بر همه شما تا قیام قیامت حرام است واجبات را از نماز و روزه و حج و زکوه و امر به معروف ونهی از منکر برای مردم بیان فرمودند و بعد فرمودند خداوندا شاهد باش که من دستورهای ترا رساندم ولی یک نکته هست که آن نکته اعلام خلافت علی (ع) است که حضرت این را نگهداشتند موقعیکه تمام حجاج از منی و عرفات ومناسک حج جمع شده بودند و آخرین کارشان را انجام دادند و خواستند حرکت کنند به مناطق خودشان در سر سه راهی که راهی به طرف سوریه بود و راهی بطرف ینبوع و مصر بود و راهی بطرف مدینه آنجا محلی بنام غدیرخم یعنی گودال پر آبی بود که به اسم غدیر خم معروف بود امر فرمودند تمام کاروانیان چادر زدند بعد فرمودند که از جهاز شتران یک نقطه مرتفعی درست کردند و علی را خواستند و بتمام مسلمانان خطاب کردند و فرمودند:
من کنت مولاه فهذا علی مولاه
هر که را من باشمش مولی ودوست
ابن عم من علی مولای اوست
فرمودند: اللهم وال من والاه و عاد من عاداه وانصر من نصره و اخذل من خذله.
خدایا هر کسی علی را به ولایت بپذیرد او را دوست خود بدان و او را دوست بدار و به او دوستی کن و هر کسی او را قبول نمی‌کند تو او را به اسلام نپذیر آنکه او را ترک کند او را ترک کن و هر کسی به او دشمنی روا دارد او را دشمن دار و به آن کسیکه او را یاری کند یاری فرما و این افتخاری است برای ما مردم ایران که از آغاز قبول اسلام بزرگان ما سعی کرده‌اند که تابع فرمان پیغمبر و شیعه علی امیر المومنین باشند و ولایت او در قلوب آنها و خانواده آنها تبلیغ و تأیید بشود وقتی این فرمان را اعلام فرمودند تمام صحابه به حضرت علی تبریک گفتند و این حدیث مورد اتفاق کلیه برادران اهل سنت ما از شافعی و حنفی و مالکی و حنبلی و تمام شیعه امامیه است و اولین
کسی که به حضرت علی علیه السلام تبریک گفت عمربن خطاب بود که گفت بخ، بخ یا علی اصبحت مولای و مولی کل مومن و مومنه.
مبارک باد بتو مقام خلافت تو گردیدی تو مولای من و مولای همه مسلمانها و برای همین اصل که وقتی بعد از رحلت پیغمبر جریان آنگونه شد که با ابوبکر بیعت بسته شد و بعد عمر به جانشینی او انتخاب شد و بعد عثمان و بعد علی علیه السلام در اثر تجمع تمام مسلمین خلافت را قبول کرد بیاناتی فرمودند در یک خطبه‌ای که به اسم خطبه شقشقیه معروف است که خلاصه آنرا بنده عرض می‌کنم و جناب آقای مرتضوی بهتر اطلاع دارند و متوجه هستند که می‌فرماید:
اماوالله لقدتقمصها فلان و انه لیعلم ان محلی منها محل القطب من الراحی ینحد و عنی السیل ولا یرقی الی الطیر. فسدلت دونما ثوبا و طویت عنها کشحا و طفقت ارتای بین ان اصول بیدجذاء. او اصبر علی طخیه عمیاء لهرم فیه الکبیر و یشیب فیها الصغیر و یکدح فیها مومن حتی یلقی ربه فرأیت ان الصبر علی هاتا اجحی فصبرت و فی العین قذی و فی الخلق شجا. اری تراثی نهبا.
که شاید عربیش زیاد مورد استفاده نباشد من معنی فارسی آنرا می‌گویم خود برادران سنت و جماعت ما وقتی ذکر ابوبکر می‌کنند میگویند:
ابوبکر رضی الله عنه که خدا از او راضی بشود چون او مدتی در شرک بسر برد و عمر رضی الله عنه و عثمان رضی الله عنه ولی وقتی ذکر علی می‌کنند میگویند کرم الله تعالی وجهه زیرا علی گناهی نکرده که از خداوند برای او رضایت و مغفرت بخواهیم بلکه او در مهد اسلام پرورش یافته و روزی از ایام عمر خودش را جز در توحید نگذراند حالا به بینید مقصود از شیعه بودن و امامی بودن چیست مقصود این است که ما اعمال و دستورهای علی (ع) را بکار ببندیم زیرا همه ما میدانیم علی طرفدار حق و عدالت و پرهیزکاری بود و طرفدار تمام افکاری بود که منتهی به خداپرستی و ایمان و تقوی می‌شد، مولوی می‌فرماید:
از علی آموز اخلاص عمل
اینرا که عرض می‌کنم برای استفاده از بیان یک شاعر عارف ایرانی است که کلام او در میان تمام مسلمانان مورد احترام است، می‌فرماید:
از علی آموز اخلاص عمل
شیر حق را دان منزه از دغل
و بعد می‌فرماید:
تیغ حلم از تیغ آهن تیز تر
بل زصد لشگر ظفر انگیزتر
و بعد می‌فرماید در غزا که بمعنی جنگ باشد به پهلوانی دست یافت.
در غزا بر پهلوانی دست یافت
دست بر شمشیر سوی او شتافت
او خدو انداخت بر روی علی
افتخار هر نبی و هر ولی
(خدو یا خیو آب دهان است) باری ……
او خدو انداخت بر روئی که ماه
سجده آرد پیش او در سجده گاه
ناگهان انداخت شمشیر او علی
کرد او اندر غزایش کاهلی
گشت حیران آن مبارز در عمل
از نمودن عفو و رحم بی محل
گفت بر من تیغ تیز افراشتی
از چه افکندی مرا بگذاشتی
هان چه دیدی خود تو در پیکار من
تا شدستی سست در اشکار من
گفت من تیغ از پی حق می‌زنم
بنده حقم نه مأمور تنم
شیر حقم نیستم شیر هوا
فعل من بر قول من باشد گوا
چون خدو انداختی بر روی من
نفس گردید و تبه شد خوی من
نیمی از بهر حق و نیمی هوا
شرکت اندر کار حق نبود روا
راز بگشا ای علی مرتضی
ای پس از سوء القضا حسن القضا
تو ترازوی احد خو بوده‌ای
بل زبانه آن ترازو بوده‌ای
چون خود امام فرمود انا میزان الاعمال ولایت علی میزان حق و باطل است بنابراین باید درنظر بگیریم که ما شیعه و پیرو امام هستیم و عمل ما باید نمونه‌ای باشد از رفتار آن بزرگوار در آخر همان خطبه‌ای که اشاره شد این را عرض می‌کنم و این نتیجه عرضی است که من دارم فرمودند که فوالله لولا کان حضور الحاضر و قیام الحجه بوجود الناصر و ما اخذ الله علی العلماء عهدا ان لا یصبروا علی بغیه ظالم اوسغب مظلوم لا لقیت حبلها علی غاربها و لسقیت آخرها بکأس او لها و لوجدتم دنیاکم هذه عندی اهون من عفطه عنز. فرمود منکه قبول خلافت کردم نه برای احراز مفام خلافت بود بلکه این تکلیف خدائی است که چون وسائل و مقدمات برای هر کس جمع شود او بر ظلم ظالم و بر گرسنگی مظلوم نباید صبر کند باید انجام وظیفه کند و برای نجات نوع خودش فداکاری بکند بنابراین این وظیفه‌ای که برای ما تعلق گرفته واقعا ایجاب می‌کند که ما دست همکاری به هم بدهیم و ملت مسلمان ایران را در سایه عمل و تعالیم اسلامی و متابعت از حضرت مولا علی به آن مقامی برسانیم که مورد رضای خدا باشد (احسنت).
۳ـ طرح و تصویب طرح نمایندگان راجع به تقدیر و تحسین خدمات و فداکاری استواران شهید واقعه روز ۲۱ فروردین و ارسال به مجلس سنا.
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم طرح تقدیمی از طرف نمایندگان راجع به تقدیر و تحسین از خدمات و فداکاری استواران شهید محمد علی بابائیان و آیت الله لشگری مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی
به منظور تقدیر و تحسین از خدمات و فداکاری استواران شهید محمدعلی بابائیان و آیت الله لشکری فراکسیون پارلمانی حزب مردم ماده واحده ذیل را با قید دو فوریت پیشنهاد تقاضای طرح و تصویب آن را دارد.
ماده واحده ـ جانبازی و فداکاری استواران شهید محمدعلی بابائیان و آیت الله لشکری در راه حفظ و صیانت مملکت مورد تقدیر و تحسین ملت ایران می‌باشد. به پاس آنکه حین انجام وظیفه مقدس شربت شهادت نوشیده‌اند از این به بعد «شجاعان شهید» نامیده خواهند شد.
تبصره ـ دولت مکلف است ظرف یک هفته لایحه لازم برای قدردانی از خدمات شهدای فوق الذکر تهیه و به مجلس تقدیم نماید.
دکتر جعفری ـ دکتر اسفندیاری ـ دکتر پور هاشمی ـ دکتر اسدی ـ دکتر سعید حکمت ـ دکتر رمضانی ـ دکتر مهندس ناصر بهبودی ـ مهندس والا ـ رامبد ـ ملکشاه ظفر ـ عبدالمجید بختیار ـ امام مردوخ ـ فخر طباطبائی محسن موقر ـ نصیری ـ ساگینیان.
رئیس ـ کلیات این طرح مطرح است. آقای دکتر جعفری بفرمایید.
دکتر جعفری ـ در روز‌های آخر فروردین یعنی وقتی که گلها می‌شکفت گل وجود دو مرد دلیر، دو سرباز رشید و دو ایرانی اصیل و بالاخره دو فدائی شاه و میهن پژمرد و بهار زندگیشان بخزان گرائید اینان با فداکاری خود به استقلال و صیانت مملکت خدمتی بس موثر کردند (صحیح است) خدمتی که این دو فرد رشید به ایران و ایرانی کردند اگر نخواهم بگویم که بی نظیر بود محققا می‌توانم بگویم کم نظیر بود (جمعی از نمایندگان ـ بینظیر بود) این حادثه‌ای که اتفاق افتاد از جهتی جای کمال تأسف است یعنی ثابت کرد که باز هم بد خواهانی، سیه دلانی هستند که پیشرفت ملت ایران برایشان ناگوار خواهد بود ولی اینان غافلند این سیه دلان غافلند که ملت ایران به پشتیبانی شاهنشاه خود و شاهنشاه به پشتیبانی قادر متعال راه ترقی را علیرغم آنان می‌پیماید (صحیح است) ملت ایران به شاهنشاه خود علاقمند است زیرا شاهنشاه به چیزی جز ملت فکر نمی‌کند (صحیح است ـ صحیح است) تمام وقت شاهنشاه صرف پیشرفت و ترقی ملت شده است و هیچ نفعی جز نفع ملت ندارد (صحیح است ـ احسنت) اما این واقعه از آن جهت که بی نتیجه ماند و به حمد الله بوجود عزیز شاهنشاه گزندی نرسید موجب کمال شادی و مسرت است (صحیح است) ملت ایران به شاهنشاه خود علاقمند است (صحیح است) زیرا این شاهنشاه است که مشوق او بوده است این شاهنشاه است که در هر موردی با ابتکارش پیشرفت هائی نصیب ملت ایران شده است (صحیح است) آن حسودانی که چشم حقیقت بین ندارند و از ترقی ایران ناراحت می‌شوند
بایستی نگاه کنند و ببینند چرا ملت ایران به پیشرفت نائل می‌شود ملت ایران رهبری دارد که با کمال درایت در تمام مسائل مشوق او است و مبتکر است و کارهای او در دنیا بازگو می‌شود و ارزنده است (صحیح است) اینان تصور می‌کنند که اگر امواج حوادث کشتی سعادت جامعه‌ای به گرداب خطرناکی بیفکند همیشه این سفینه مغروق خواهد بود غافل از اینکه وقتی که کشتیبانی ارزنده کشتیبانی می‌کند و کشتیبانی مدبر باشد کشتی را بساحل نجات می رساند (صحیح است ـ احسنت) ملت ایران هم کشتیبانی دارد که همیشه کشتی سعادت این ملت را به ساحل می رساند (صحیح است) خدمتی که آن دو سرباز از جان گذشته کردند و موقع شناسی که داشتند همیشه ملت ایران را رهین خود کردند (صحیح است) ملت ایران این دو فدائی خود و شاهنشاه را هرگز فراموش نخواهد کرد (صحیح است) و تاریخ نام آنها را با خطوطی زرین ثبت خواهد کرد (صحیح است) همین خدمات بود که من و همکاران بزرگوارم را بر آن داشت که طرحی را که به عرض رسید تقدیم کنیم (چند نفر از نمایندگان ـ از طرف تمام نمایندگان) و تصور می‌کنم نه تنها تمام وکلاء، تمام ملت ایران با این طرح هم صدا است (صحیح است)(دکتر رهنوردی ـ این چیزها انحصاری نیست تمام ملت ایران از این دو نفر تقدیر می‌کنند و با این طرح همصدا هستند)(رامبد ـ آقای دکتر رهنوردی هم تصدیق فرمودند) جنابعالی هم عین گفته بنده را میفرمائید و فکر می‌کنم هیچ کس غیراز این فکر نکند بهرحال و با قدردانی که ملت نسبت به این دو عزیز از دست رفته دارد توجه دولت را به این نکته معطوف می‌کند که چون نمایندگان ملت محروم از پیشنهاد خرج هستند و به موجب قانون نمی‌توانند پیشنهاد خرج کنند این دولت است که بایستی به نحو شایسته‌ای آنچنانکه در خور مقام وشأن این دو مرد دلیر است از آنان قدردانی کند (صحیح است) اگر شاهنشاه روی کرم و بزرگواری ذاتی خود وجوهی را مقرر فرمودند که از جیب خود به بازماندگان اینان پرداخت شود و اگر با کمال بزرگواری بازماندگان آنها را به حضور پذیرفتند و بالاتر از آن سرپرستی اطفال آنان را قبول فرمودند این حسابی است جدا دولت وظیفه دیگر دارددولت باید محققا آرامگاهیه که در خور این دو مرد دلیر است بنا کند و طرحی را که ملت ایران برای این دو مرد دلیر پیشنهاد کرد با طلا تهیه و در آرامگاه آنها بگذارد (صحیح است) من تصور می‌کنم طرحیکه تمام ملت ایران با آن موافق است جای صحبت بیشتری ندارد والا بسیار می‌توان صحبت کرد (صحیح است) وقت مجلس را نمی‌گیرم و بار دیگر خداوند متعال را شکر گزاری می‌کنم که ملت ایران را، استقلال و صیانت ایران را نجات دد (احسنت)(دیهیم ـ خیلی عالی بود)(فولادوند ـ احسنت آقای دکتر جعفری).
رئیس ـ آقای مهندس ارفع
مهندس ارفع ـ حوادث و وقایعی که در زندگی جماعات و ملل پیش آمد می‌کند قابل بررسی و قابل مطالعه و قابل تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری است، حادثه ناگوار که پیش آمد و خوشبختانه خدای ایران نخواست که این کشور در بوته بدبختی و مذلت کشت و کشتار و بی سروسامانی و فلاکت و نا امنی غوطه ور شود (فولادوند ـ الحمدالله) به ما سه نتیجه بزرگ می‌دهد نتیجه اول این است که در موقعی که این موضوع در مجالس و مجامع مطرح بود هر کدام از ما بالانفرادملاحظه کردیم که افرادی که صحبت از این حادثه به میان می‌آوردند اعم از کسانیکه از اوضاع کشور راضی بودند یا نبودند ولی یک مطلب متفق القول بود برای همه و آن این بود که اگر امروز ما سروسامانی داریم اگر امروز ما زندگانی داریم در سایه آسایش و امنیتی است که در پرتو وجود شاهنشاه بزرگ است (آفرین ـ احسنت) بنابراین نتیجه می‌گیریم که امروز وجود شاهنشاه محور بقا و دوام این کشور و محور ثبات و آرامش این کشور است (صحیح است) و اگر شب ما با فراغ خاطر و با خاطری آسوده سر به بالین می‌گذاریم اگر امروز ما می‌توانیم در هر صنف ودر هر دسته و رسته‌ای که هستیم به فعالیت و زندگی خودمان ادامه بدهیم در پرتو آن امنیتی است که داریم و آن امنیتی است که مرهون وجود شاهنشاه ما است (صحیح است) نتیجه دومی که ما از این جریان می‌گیریم جانبازی و فداکاری این سربازانی بود که در راه حفظ و صیانت ایران جان خودشان را بی مضایقه فدا کردنداین موضوع نه تنها به ما بلکه به دنیا نشان می‌دهد که فرد ایرانی جانش از لحاظ حفظ کشور و از لحاظ حفظ پادشاه مملکت که سمبل آزادی
و استقلال کشور است پشیزی ارزش ندارد و فداکاری واز خود گذشتگی ایرانی نه تنها در این زمان بلکه از سالیان دراز و ازابتدای سلطنت و ابتدای قومیت ایرانی زبانزد خاص و عام بوده است کما اینکه در یک سخنرانی مختصر دیگری که بنده عرض کردم نمونه بارزی از فداکاری افراد ایرانی را به عرض آقایان رسانیدم بنابراین باید دشمنان ایران، دوستان ایران، افراد داخلی و افراد خارجی و بطور کلی ملت و دنیا بداند که شاه ایران مورد پرستش و مورد علاقه فرد فرد این مملکت است (صحیح است) و جان ایرانی هیچگونه ارزشی در این راه ندارد مطلب سومی که بایست بهش توجه کرد اینست که برای بار اول نیست که شاهنشاه ما با یک چنین خطر بزرگی مواجه و روبرو می‌شوند و بطور معجزه آسائی از این مخاطرات رهائی پیدا می‌کنند چرا؟ بنده فکر می‌کنم جواب این سوال بقدری روشن است که بنده احتیاجی به توضیحش نمی‌بینم نیت پاک شاهنشاه توجه به رفاه حال ملت و توجه به طبقات زحمتکش این مملکت و از همه بالاتر توسل و توکلی که شخص شاهنشاه نسبت به خدای بزرگ دارند (صحیح است) همیشه این بلاها را گردانیده و ملت ایران را از این مصیبت بزرگی که محتملا پیش می آمده رهائی بخشیده بنابراین باید گفت که تنها در این جریان خیرخواهی شاهنشاه و ملت دوستی ایشان و علاقمندیشان برفاه طبقات و دست خداست که در همه احوال پشتیبان این مرد بزرگ است (احسنت) بنده فکر می‌کنم روز سه شنبه در موقعیکه این طرح در اینجا مطرح بود به اتفاق آراء بدون توجه به اکثریت یا اقلیت یا مستقل همه یکدل و یکجهت بفوریت این طرح موافقت کردند و بنده یقین دارم امروز هم بدون استثناء به این طرح رأی خواهید داد و این مطلب نشان می‌دهد در موقعیکه موضوع اصلی و اساسی که با شئون مملکت یا با مصالح اجتماع ارتباط داشته باشد مجلس شورای ملی، حزب اکثریت و اقلیت ومردم و غیرذلک نمی‌شناسد و یکدل و یکجهت در دنبال آن فکر قدم بر می‌دارد و رأی می‌دهد (صحیح است) بنابراین بنده می‌بایستی از دوستان و همکاران عزیزمان که پیشقدم شدند و این طرح را تهیه کردند حقا سپاسگزاری کنم (صحیح است) و بعدا عرض کنم قدمی که برداشتند در جهت خواسته و هدف و تمایلات کلیه نمایندگان ملت ایران و در حقیقت در جهت تمایل و خواسته‌های ملت ایران بوده و هست و ما با کمال سربلندی و افتخار به این طرح رأی خواهیم داد (احسنت).
رئیس ـ آقای فولادوند.
فولادوند ـ بنده بی اندازه از مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی متشکرم که مجال عرض پاره‌ای جملات را به بنده مرحمت فرمودند البته همانطور که جناب آقای مهندس ارفع همکار عزیز و محترم ما فرمودند پاره‌ای مطالب هست که اصو لا فوق تمام مطالب دیگر قرار می‌گیرد و هیچگونه رنگی ندارد و هیچگونه سمتی ندارد یعنی در جمیع جهات توجه پیدا می‌کند به مملکت و البته در رأس تمام این مطالب وجود مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاه است که همانطور که بنده کرارا هم عرض کرده‌ام مجلس و همه آقایان هم فرمودید اکثریت و اقلیت ندارد اینها موارد ملی است، شاهنشاه جان ملت است و ملت هم فدایی شاه و در اینطور موارد اصولا همه یکی هستیم و بایستی تشکر صمیمانه‌ای کرد از دوستانی که افتخار پیدا کردند این موضوع را به عرض ملت ایران و نمایندگان محترم ملت ایران برسانند (صحیح است) و همه متفق القول هستیم و جای هیچگونه بحثی نیست اما چند روز قبل که این حادثه سهمگین اتفاق افتاد همه معنا تمنا کردیم از مقام معظم ریاست مجلس که خودشان مکنونات قلبی ملت ایران و مجلس شورای ملی ایران را بیان بفرمایند و اکنون هم بسیار متشکریم و مفتخریم و سعادتمندیم که می‌توانیم هر کدام به سهم خودمان در این سانحه سوء که به خیر گذشت در پناه خداوند یک مطالبی عرض کنیم البته شاهنشاه ما سلسله مراتب بسیار قوی و ازلی انتخاب فرموده‌اند و این سعادت اعلیحضرت است یعنی ایشان خداوند را دارند و محمدبن عبدالله (ص) و علی مرتضی و تمام ائمه اطهار را دارند و در پناه عدل خداوندی و لطف خداوندی به خدمت جاویدان مشغول هستند و در همه حال چه در ۲۵ سال سلطنت و چه از اول عمر معظم له پشت و پناه شاهنشاه ما بوده است و این بهترین دلیل است برای ملت ایران که خداوند پشت و پناه ما است که خداوند چنین شاهنشاهی به ما داده است و چنین شاهی را برای ما حفظ می‌فرماید (احسنت) یک خائن آمد که انشاءالله یک خائنی
بیشتر نبوده باشد ولی هر شاخه‌ای و هر ریشه‌ای داشته باشد ملت ایران خواهد کند (صحیح است) یک عمل خائنانه کرد که وجود ایران وایرانیان را بلرزه در آورد ولی خداوند مثل همیشه شاه ایران را حفظ فرمود (صحیح است) در سایه خدا، پیغمبر اکرم (ص) و مولا مرتضی علی (ع) و همان آنکه بنده این خبر را شنیدم مثل تمام مردم این شعر بخاطرم آمد که:
راز بگشای ای علی مرتضی
ای پس از سوء القضا حسن القضا
هر چه نمایندگان محترم ملت ایران درباره این دو سرباز بگویند باز کم گفته‌اند (صحیح است) هر چه برای آنها طلب مغفرت و رحمت بکنند کم کرده‌اند تا جان داریم تا آخر عمرمان مدیون این دو نفر هستیم (صحیح است) صرفنظر از اینکه خانواده‌های آنها پدری چون شاهنشاه دارند که پدر خیلی مقتدرتر و رئوفتر و ارزنده تری از این دو سرباز هستند ولی ملت ایران رهین و مدیون این بازماندگان هست ما برادران و خواهران آنها هستیم و آنها خواهران و برادران ما هستند و ممکن است به مرور هرکس و هر چیز درباره قدردانی از این سربازان و بازماندگان آنها در هول و هراسی که پیش آمده فراموش کرده باشد ولی ما سعی خواهیم کرد پیرو شاهنشاه بزرگ باشیم، خدای بزرگ شاهد است که من آن آنی که این خبر را شنیدم در عین حال که می‌توانم عرض کنم که مثل همه شما بی اندازه ناراحت شدم ولی احساسی به من می‌گفت که هیچ اتفاق برای شاهنشاه نخواهد افتاد چگونه دیده‌ام که آثار و اراده خداوند منجلی است در وجود این کشور مدار بزرگ. و می دانیم که ما اگر باید محفوظ باشیم خداوند شاه ما را حفظ می‌کند چون امروز وجود شاه و ایران با هم عجین است چه خوش فرمودند آقای ارفع که اگر هم پاره‌ای افراد ناراضی از اوضاع یعنی ناراضی از وضع خودشان که نتوانسته‌اند خودشان را منطبق کنند با انقلاب شاه غرولندی می‌زنند و ناراحت هستند ولی آنها هم می دانند همین امشب تا همین ساعت همین نانی که می‌خورند در نتیجه کشورداری و حکومت و قدرت و ایمان شاه است (صحیح است) بنده به عرایضم خاتمه می‌دهم چون هر چه بگویم کم است آقایان هم با بنده هم عقیده هستند و حتما از بنده بیشتر وارد هستند بخصوص جناب آقای دکتر رهنوردی چون بنده می دانم که چه قلبی دارید قلب رشید باید این را عرض بکنم که اعلیحضرت و سربازان او که اکثریت تام این مملکت هستند راه خودشان را می‌روند علیرغم هر دسیسه‌ای و هر خیانتی از هر کجا که منشأ داشته باشد بنده عرایضم را خاتمه می‌دهم و معذرت می‌خواهم از دوستان عزیزم که نمی‌توانم وسط حرفم کاغذ بخوانم و این را عرض می‌کنم که:
آن خداوندان که ره طی کرده‌اند
گوش بر بانگ سگان کی کرده‌اند
(احسنت، احسنت)
رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید
دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ ساحت مقدس مجلس شورای ملی برای همه ملت ایران یک مرکزمعنویت است از آن جهت که همیشه مصالح این ملت در آن بررسی می‌شود ولی امروز برای شخص بنده از دو جهت خاص این جنبه معنویت بیشتر متجلی بود از فرمایشات جناب آقای حاذقی نماینده محترم و جناب آقای مهندس اخوان که مناقب عید غدیر خم بود و ذکر سجایا و مجاهدتهای مولای متقیان علی علیه السلام آن روح معنویت یکبار در قلب همه ما متجلی بود و بعد بحث درباره طرحی از دو سرباز فداکار و جانباز بود که آنهم در حدود خودش یک جنبه معنوی در قلب همه ما ایجاد کرده و ساحت مجلس شورای ملی را آن قدر معنویت داد که من تحت تأثیر عواطف شخصی از مقام ریاست استدعا کردم جمله به عرض برسانم البته فرمایشات جناب آقای دکتر جعفری و جناب آقای مهندس ارفع و آنهمه عواطفی که نمایندگان محترم بدون اینکه پشت تریبون تشریف بیاورند در چهره شان پیدا بود موید عواطف و احساسات ۲۰ میلیون جمعیت ایران بود (عده‌ای از نمایندگان ـ ۲۳ میلیون) البته جناب آقای دکتر جعفری به یک نکته‌ای اشاره فرمودند که از یک جهت واقعا متاسفیم که دو سرباز فذاکار جانباز مملکت را برای یک هدف بسیار مقدس از دست دادیم و از یک طرف خدا را شکر می‌کنیم که واقعا فرد مهم نیست اگر فردی فدای مملکت شد آن فدا شدن سوگواری محسوب
نمی‌شود چون او شربت شهادت نوشیده است (احسنت) بخاطرم آمد که همین مضمون را یک وقتی در دیوان قاآنی دیدم گاهی انسان از یک حادثه‌ای از یک جهت گریان است و از یک جهت خندان است بهترین مضمونی که گفته بود این است که «به یک چشم گریم به یک چشم خندم که دریا فرورفت و گوهر بر آمد» البته خشک شدن یک دریایی انسان را متأثر می‌کند اما با خشک شدن این دریا گوهرها هم بدست می‌آید و پیدا می‌شود و به نمایش می‌آید بنابراین ما دو سرباز وظیفه را واقعا شاید عرض کنم عمل آنها برایشان در حدود انجام وظیفه بود چون وظیفه جانبازی در راه شاهنشاه یک انجام وظیفه بوده بنده برای وظیفه اینقدر مقام قائلم که به نظر من دادن جان هم یک وظیفه‌ای است که این دو سرباز انجام داده‌اند و وظیفه‌ای است که هر کسی به نوبه خودش باید انجام بدهد (صحیح است) البته خداوند متعالهمیشه این مملکت را حمایت فرمودند و حفظ فرمودند و واقعا با الطاف خداوندی خودشان راضی نشدند یک تیر گزند حادثه‌ای یک ملتی تمام موجودیت و هستی اش دستخوش آن حادثه بشود (صحیح است) من در احوال گاندی می‌خواندم که گفته است وقتی انسان در راه عدالت و صداقت قدم برمیدارد اگر تیر حوادث از اطراف بیاید دو تیر بهم می‌خورند و سقوط می‌کنند و شخص مجاهد از آن میان همیشه جان به سلامت می‌برد باور بفرمائید امروز همین طور است در زندگی شخصی ام هم این عقیده را داشته و دارم که وقتی هدف و نیت پاک است البته ممکن است گزندهائی باشد ولی همدیگر را خنثی می‌کنند و مردم زاهد هستند که راه خودشان را دارند این بود عرایض من که تحت تأثیر احساسات شخصی خودم عرض کردم البتخه شاید احتیاج به تذکر نباشد که جناب آقای دکتر جعفری فرمودند که دولت باید در این مورد اقدام کند دولت با کمال افتخار و علاقه و با نهایت استقبال از طرح فراکسیون حزب مردم و احساسات تمام نمایندگان محترم وملت ایران آنچه لازم باشد علاوه بر آن مراحمی که واقعا اعلیحضرت همایونی بر هر شخص شهیدی و بر هر شخص وظیفه شناسی دراند هر لایحه‌ای که لازم باشد با مشورت خود مجلس شورای ملی تنظیم و تقدیم خواهد شد (احسنت)
رئیس ـ در کلیات این طرح نظر دیگری نیست؟(اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده واحده ـ جانبازی و فداکاری استواران شهیدمحمد علی بابائیان و آیت الله لشکری در راه حفظ و صیانت مملکت مورد تقدیر و تحسین ملت ایران می‌باشد. به پاس آنکه حین انجام وظیفه مقدس شربت شهادت نوشیده‌اند از این به بعد «شجاعان شهید» نامیده خواهند شد.
تبصره ـ دولت مکلف است ظرف یک هفته لایحه لازم برای قدردانی از خدمات شهدای فوق الذکر تهیه و به مجلس تقدیم نماید.
رئیس ـ در ماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی رسیده است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید در صورت تصویب بجای (شجاعان شهید) دو کلمه (شهیدان جاوید) گذارده شود.
حکیمیان.
رئیس ـ تیمسار حکیمیان.
سر تیپ حکیمیان ـ بنده قبلا عرض کنم پیشنهادی تقدیم کرده‌ام که اگر مورد توجه مجلس شورای ملی و تصویبش قرار گرفت که گرفته والا خودم پیشنهادم را پس می‌گیرم تا احتیاج برای اینکه بفرمائید پس گرفتند، پس گرفتند نباشد. ولی علت اینکه بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم توجه بفرمائید برای این است کسی که به درجه شهادت می‌رسد آن روح شجاعت درش بوده که توانسته شربت شهادت را بنوشد و به این درجه نائل بشود پس وقتی که می گوئیم آن شخص شهید دارای آن شجاعت هست که به شهادت می‌رسد پس شجاع بود در این جا این شجاعان شهید تکرار می‌شود این دو نفر سرباز که با ایثار خون خود بزرگترین خدمت را به ملت کرده‌اند واقعا باید همیشه نامشان جاویدان باشد و این لغت جاویدان که بنده جاوید پیشنهاد کردم حتم دارم که خانمها و آقایان بهتر از بنده اطلاع دارند که از زمان
تشکیل سلسله هخامنشی گردانهای جاویدان که مأمور حفاظت پادشاهان بودند به همین نام بودند گردان جاویدان حتی در همین تیپ ۲۳ هم وجود دارد یعنی اعلیحضرت همایون شاهنشاه که وارث سلطنت هخامنشی هستند نام این گردان هم از واحد‌های سابق هخامنشی گرفته شده گردان جاویدان حالا هم هست همین دو نفر سرباز از گردان جاویدان هستند پس اگر ما اینجا صفت این عنوانی که داده شده شهیدان جاویدان گفته بشود به نظر بنده بهتر است حالا بسته به نظر خانمها و آقایان است.
رئیس ـ نظر دیگری نیست ؟آقای رامبد بفرمائید.
رامبد ـ بنده از تیمسار حکیمیان خیلی سپاسگزاری می‌کنم که باز تجلیل جدیدی از شهیدائیکه واقعا جاوید هستند فرمودند ولی به استنادیکه خودتان فرمودید شایستگی آنها در داشتند اسم جاوید حتی در ایام حیاتشان هم بود مضافا برای اینکه‌ای بسا شهیدانی هستند در اینکه خودشان به استقبال مرگ رفتند یا نرفتند بحث پیش می‌آید ولی کسیکه خودش با علم و یقین به اینکه در انجام این خدمت از بین رفتن جانش قطعی است به این سبب این کلمه شجاعان را پیشنهاد کردیم و استدعا داریم که این مزیت را از این شهدای جاویدی که خودتان فرمودید سلب نکنید و این امتیاز برایشان باشد (صحیح است) مضافا برای اینکه اصولا کسیکه در این مرحله اسم بهش دادید شهید دیگر که زنده نمی‌شود برای جاویدان و ابد شهید است و درش مستتر است پس بنده با عرض سپاسگزاری مجدد استدعا می‌کنم که موافقت بفرمائید همان شجاعان شهید که انحصار به این دو نفر داده بشود باقی بماند.
رئیس ـ تیمسار حکیمیان.
سر تیپ حکیمیان ـ پس گرفتم.
رئیس ـ در ماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) کلیات آخر لایحه مطرح است. آقای محسنی بفرمائید.
محسنی ـ روز بروز ساعت به ساعت اثرات عمیق و عظیم جانبازی این دو شجاعان شهید بر ملت ایران بیشتر نمودار می‌شود (صحیح است) بنابراین بنده در کلیات آخر می‌خواهم پیشنهاد کنم که علاوه بر شجاعان شهید با اینکه مردم دماوند و فیروزکوه توسط اینجانب از پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه تقاضا کرده‌اند که ساختن مقبره مناسبی برای این دو سرباز به مردم دماوند و فیروزکوه محول شود بنده پیشنهاد می‌کنم که ما نمایندگان دوره بیست و یکم که سربازان انقلاب شاه و مردم هستیم این وظیفه را بر عهده بگیریم و ما پیشقدم بشویم مقبره مناسبی برای این شجاعان شهیدبسازیم مگر نه اینکه ما سربازان انقلابی هستیم که می‌خواهیم این انفلاب به ثمر برسد و این دو سرباز شهید با ایثار خون خودشان مانع از آن شدند که این انقلاب بی ثمر بماند متشکرم (احسنت).
رئیس ـ در کلیات آخر نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به این طرح رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (همه برخاستند) به اتفاق آراء تصویب شد برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۴ ـ طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی طرز استفاده از در آمد صندوقهای الف و ب اداره کل تصفیه امور ورشکستگی و ابلاغ به دولت.
رئیس ـ گزارش کمیسیونهای بودجه و دادگستری درباره لایحه طرز استفاده از در آمد صندوقهای (الف) و (ب) اداره کل تصفیه امور ورشکستگی مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۸ فروردین ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر عاملی وزیر دادگستری لایحه شماره ۷/۷۳۸۷ ـ ۱۳۴۲/۱۰/۲ دولت راجع به طرز استفاده از در آمد صندوقهای (الف) و (ب) اداره کل تصفیه امور ورشکستگی را که قبلا به تصویب مجلس شورای ملی رسید و گزارش آن به شماره ۱۰۲۵ چاپ گردیده و برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا ارسال شده بود مورد رسیدگی قرار داده با قسمتی از ملاحظات مجلس سنا موافقت نمود اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
قانون طرز استفاده از درآمد صندوقهای (الف) و (ب)
اداره کل تصفیه امور ورشکستگی
ماده ۱ ـ وجه صندوق (ب) اداره کل تصفیه امور ورشکستگی پس از تأمین کسری اعتبارات صندوق (الف) اداره مزبور طبق بودجه ایکه هر سال از طرف وزارت دادگستری تنظیم و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد به ترتیب به مصارف زیر خواهد رسید:
۱ ـ پرداخت کسری هزینه‌های بیمارستان وزارت دادگستری.
۲ ـ پرداخت حقوق و مزایای کارمندانی که حسب ضرورت از طرف اداره کل تصفیه استخدام شده و در وزارت دادگستری مشغول به کار هستند.
۳ ـ پرداخت فوق العاده سختی معیشت قضاتیکه در بخشهای خارج از مرکز و نقاط دوردست و صعب المعیشه انجام وظیفه می‌نمایند.
۴ ـ قسمتی از وجوه صندوق (ب) و وجوه حاصل از صرفه جوئیهای سالانه اداره کل تصفیه به حساب صندوق تعاونی که برای کارمندان قضائی و اداری و مأمورین و خدمتگزاران وزارت دادگستری تشکیل خواهد شد به عنوان وام منظور و به مصرف پرداخت وام به کارمندان مزبور خواهد رسید.
۵ ـ تأمین هزینه‌های لازم برای اجراء قانون اطفال بزهکار و تأسیس دادگاه بخش در خارج از مقر دادگاه شهرستان.
۶ ـ تأمین هزینه‌های لازم برای اجراء قانون اقدامات تأمینی.
ماده ۲ ـ آئین نامه راجع به نحوه پراخت فوق العاده سختی معیشت قضات و تشکیل صندوق تعاون و شرایط وام از طرف وزارت دادگستری تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۳ ـ وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون است.
رئیس کمیسیون بودجه ـ دکتر یزدان پناه
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری با حضور آقای دکتر عاملی وزیر دادگستری لایحه دولت راجع به طرز استفاده از درآمد صندوقهای (الف) و (ب) اداره کل تصفیه امور ورشکستگی را که قبلا به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و برای رسیدگی به ملاحظات مجلس سنا مجددا به کمیسیون ارجاع شده بود مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه در این مورد را عینا تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر حسینی
رئیس ـ همانطور که ملاحظه می فرمائید این لایحه در مجلس شورای ملی تصویب شده و در مجلس سنا تغییراتی داده بودند و این تغییرات در کمیسیونهای مربوط رسیدگی شده یک قسمت آن مورد قبول واقع شده است و فعلا آن اصلاحی که مورد تصویب کمیسیونها قرار گرفته است مطرح است برای اطلاع همکاران خوانده می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ملاحظات مجلس سنا که مورد موافقت کمیسیونها قرار گرفته است:
۱ ـ در مصوبه مجلس شورای ملی بوده است: «به تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی می‌رسد» در مصوبه سنا شده است :«به تصویب هیأت وزیران می‌رسد».
۲ ـ در بند۲ اداره تصفیه شده است: اداره کل تصفیه.
۳ ـ بند ۳ مصوبه مجلس شورا که حذف شده بدین طریق بوده است:
تأمین کسری اعتبارات صندوق (الف) اداره کل تصفیه امور ورشکستگی.
رئیس ـ این اصلاحاتی است که مورد تصویب کمیسیونها قرار گرفته در این اصلاحات نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این اصلاحات رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد نسبت به خود لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).
آقایان :دکتر یزدان پناه ـ مهندس کمانگر ـ کیوان ـ دکتر زعفرانلو ـ مهندس جلالی ـ نوری ـ دکترشفیع امین ـ موقر ـ مرتضوی ـ دکترجعفری ـ مهندس مالک ـ اوزار ـ البرزی ـ دکتر قراگزلو ـ
مهندس عطائی ـ پزشکی ـ دکتر مبین ـ رضوی ـ دکتر ضیائی ـ بانو دولتشاهی ـ بانو جهانبانی ـ بانو تربیت ـ دکتر کیان ـ صائبی ـ باغمیشه ـ حق شناس ـ دکتر پور هاشمی ـ اولیاء ـ بانو نفیسی ـ دکتر بقائی یزدی ـ بختیار بختیاریها ـ ظفر ـ بهادری ـ روستا ـ دکتر حسینی ـ کنگرلو ـ دکتر رمضانی ـ رهبر ـ شیخ الاسلامی ـ سعید وزیری ـ موسوی ـ دکتر سعید ـ ریگی ـ ادیب سمیعی ـ دکتر فربود ـ مهندس ارفع ـ مهندس صائبی ـ مهندس پرویز بهبودی ـ صائب ـ پروین ـ شاخوئی ـ محدث زاده ـ لفوطی ـ پاک ذات ـ نیاکان ـ هیراد ـ دکتر صاحب قلم ـ دکتر مدنی ـ ذبیحی ـ موسوی ماکوئی ـ زرگر زاده ـ پژند ـ شفیعی پور کرمانی ـ مبارکی ـ ساگینیان ـ دکتر اسدی ـ امام مردوخ ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ مهندس ریاحی ـ تهرانی ـ دکتر عدل طباطبائی ـ مهندس برومند ـ زند ـ مافی ـ توسلی ـ مهندس صدقیانی ـ دکتر موثقی ـ دکتر رضوانی ـ دکتر معتمد وزیری ـ نور بخش ـ سلیمانی ـ دکتر مهدیزاده ـ فولادوند ـ صادق احمدی ـ دکتر وحیدنیا ـ دکتر مهندس بهبودی ـ دکتر الموتی ـ بانو دکتر پارسای ـ نیری ـ دکتر رهنوردی ـ مهرزاد ـ میر هادی ـ اقبالی ـ حاذقی ـ ملک زاده ـ بالاخانلو ـ متولی باشی ـ محسنی ـ طهماسبی ـ بدر صالحیان ـ جهانشاهی ـ مبرزا ختائی ـ حبیبی ـ حکمت یزدی ـ دکتر امامی ـ کلانتر هرمزی ـ طالب زاده ـ احتشامی ـ مهندس مجتهدی ـ مهندس عدلی ـ مهندس آصفی ـ مهندس زنجانچی ـ مهندس آراسته ـ سرتیپ حکیمیان ـ دیهیم ـ سر لشگرنکوزاد ـ سر لشگر همایونی ـ ایلخان ـ کورس ـ کشفی ـ نصیری ـ دکتر غنی ـ پور ادبی ـ قاسم مرادی ـ فهیمی ـ اهری ـ دکتر حکیم شوشتری ـ مهندس انصاری ـ مهندس کسرائی ـ مهندس جلالی ـ دکتر نجیمی ـ زهتاب فرد ـ مهندس اسدی سمیع ـ مهندس زرآور ـ ثامنی ـ مهندس اخوان ـ کیهان یغمائی ـ کمالوندـ رجائی ـ موسوی کبیری ـ شکیبا ـ ناروئی ـ دکتر اعتمادی ـ دکتر سامی راد ـ دکتر اسفندیاری ـ تیریزی ـ میر افضل ـ مهندس معینی ـ مهندس کیان ـ دکتر مهذب ـ مهندس ریاضی ـ مهندس پروشانی ـ جهانگیری.
(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید)
موافق ۱۴۴ رأی.
ورقه سفید به علامت امتناع ۷ رأی.
رئیس ـ لایحه با ۱۴۴ رأی موافق تصویب شد و به دولت ابلاغ می‌شود.
موافقین: صادق احمدی ـ نیری ـ مهندس انصاری ـ نوربخش ـ مهندس مالک ـ کنگرلو ـ دکتر مهدی زاده ـ دکتر مهذب ـ پاک ذات ـ توسلی ـ دکتر قراگزلو ـ مهندس پروشانی ـ دکتر کیان ـ کیوان ـ دکتر زعفرانلو ـ مهندس کمانگر ـ دکتر معتمد وزیری ـ دکتر الموتی ـ فولادوند ـ زند ـ مهندس جلالی نوری ـ دکتر موثقی ـ مهرزاد ـ دکتر اسفندیاری ـ محسنی مهر ـ کشفی ـ اوزار ـ مافی ـ حاذقی ـ میر هادی ـ بدر صالحیان ـ دکتر رضوانی ـ زرگرزاده حاج باغلو ـ دکتر رهنوردی ـ بانو دکتر فرخ رو پارسای ـ موسوی ماکوئی ـ مرتضوی ـ دکتر غنی ـ بالاخانلو ـ بانودکتر دولتشاهی ـ ملک زاده آملی ـ دکتر امین ـ پور ادبی ـ بانو جهانبانی ـ کورس ـ نصیری ـ اقبالی ـ مهندس کیا ـ مهندس اخوان ـ شکیبا ـ مهندس اسدی سمیع ـ کیهان یغمائی ـ دکتر یزدان پناه ـ ثامنی ـ پروین ـ طهماسبی ـ مهندس ریاضی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ حقشناس ـ دکتر ضیائی ـ موقر ـ رجائی ـ تبریزی ـ شاخوئی ـ دکتر جعفری ـ مهندس عطائی ـ پزشکی ـ مهندس صدقیانی ـ بانو تربیت ـ ذبیحی سلطان احمدی ـ جهانگیری ـ کبیری ـ روستا ـ کمالوند ـ دکتر عدل طباطبائی ـ مهندس معینی ـ بانو ابتهاج سمیعی ـ هیراد ـ دکتر فربود ـ موسوی ـ دکتر مدنی ـ دکتر سعید ـ صائب ـ لفوطی ـ مبارکی ـ مهندس صائبی ـ بانو نفیسی ـ ساگینیان ـ ادیب سمیعی ـ سعید وزیری ـ مهندس پرویز بهبودی ـ بهادری ـ رهبر ـ دکتر نجیمی ـ زهتاب فرد ـ قاسم مرادی ـ کسرائی ـ احتشامی ـ کهزاد البرزی ـ مهندس جلالی ـ سرلشگر همایونی ـ فهیمی ـ متولی باشی ـ
دیهیم ـ طالب زاده رودسری ـ قلعه جوقی ـ کلانتر هرمزی ـ حکمت یزدی ـ سرلشگر نکوزاد ـ مهندس آراسته ـ مهندس عدلی ـ مهندس زنجانچی ـ محدث زاده ـ دکتر امامی خوئی ـ ایلخان ـ مهندس زرآور ـ سر تیپ حکیمیان ـ دکتر سامی راد ـ دکتر اعتمادی ـ مهندس مجتهدی ـ مهندس آصفی ـ مهندس ارفع ـ دکتر صاحب قلم ـ مهندس ریاحی ـ تهرانی ـ دکتر حسینی ـ حبیبی ـ شیخ الاسلامی ـ شفیعی پور کرمانی ـ ریگی ـ سلیمانی ـ اهری ـ صائبی ـ مهندس برومند ـ پژند ـ ناروئی ـ رضوی ـ دکتر مبین ـ غلام نیاکان ـ مجد ـ دکتر بقائی یزدی ـ میر افضل ـ جهانشاهی ـ باغمیشه.
ممتنعین ـ بختیار بختیاریها ـ دکتر مهندس بهبودی ـ دکتر پور هاشمی ـ ظفر ـ دکتر رمضانی ـ امام مردوخ ـ دکتر وحیدنیا ـ دکتر اسدی ـ اولیاء.
۵ ـ شور اول گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به اداره امور هنرسرایعالی.
رئیس ـ گزارش شور اول لایحه اداره امور هنرسرایعالی مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش شور اول از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۲۳ فروردین ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر سام معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه شماره ۱۲۵۰۵ ـ ۴۲/۱۰/۵ ارسالی از مجلس سنا مربوط به اداره امور هنرسرای عالی را که به شماره ۱۲۵۱ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه مجلس سنا را عینا تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به استناد ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ مواد ذیل تصویب می‌شود:
ماده ۱ ـ کلیه امور فنی ـ مالی ـ استخدامی ـ اداری ـ هنرسرای عالی و هنرستان ضمیمه تحت نظر هیئت امناء مرکب از اشخاص نامبرده زیر اداره خواهد شد:
الف ـ رئیس هنرسرای عالی.
ب ـ رئیس مشاوران فنی هنرسرای مزبور.
ج ـ نماینده وزاذرت آموزش و پرورش با اختیارات لازم و یک مهندس که در یکی از رشته‌های تعلیمی هنرسرای عالی تخصص داشته باشد به انتخاب وزیر آموزش و پرورش برای مدت چهار سال تعیین می‌شوند.
د ـ نماینده وزارت دارائی با اختیارات لازم مه از طرف وزیر دارائی برای چهار سال انتخاب می‌شود.
ماده ۲ ـ پس از انقضای مدت دو سال اول دو نفر از اعضاء هیئت (به استثنای رئیس هنرسرای عالی و رئیس مشاوران فنی) به حکم قرعه خارج و دو نفر به ترتیب مذکور در ماده ۱ به جای آنها انتخاب می‌شوند. تجدید انتخاب کسانیکه به حکم قرعه خارج شده‌اند برای دوره یا دوره‌های بعد ممکن خواهد بود.
ماده ۳ ـ وزارت آموزش و پرورش همه ساله اعتباری متناسب با احتیاجات هنرسرای عالی و هنرستان ضمیمه تحت عنوان خاص ضمن بودجه تفصیلی سالانه خود منظور نموده پس از تصویب به عنوان کمک اختصاصی در اختیار هنرسرایعالی و هنرستان قرار خواهد داد تا با پیشنهاد رئیس هنرسرای عالی و تصویب هیأت امناء به مصرف برسد.
تا زمانیکه بودجه هر سال به تصویب نرسیده کمک اختصاصی به میزان سال پیش به طور علی الحساب پرداخت و پس از تصویب بودجه واریز خواهد شد.
ماده ۴ ـ وجوه حاصله از درآمد گارگاهها ـ آزمایشگاهها ـ هدایای اشخاص و موسسات صنعتی در حساب مخصوصی نگهداری شده با پیشنهاد رئیس هنرسرای عالی و تصویب هیئت امناء به مصرف خواهد رسید.
ماده ۵ ـ هیئت امناء موظف است در پایان هر سال ترازنامه هنرسرای عالی را تهیه و منتشر کند.
ماده ۶ ـ وزارت آموزش و پرورش مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش ـ صدری کیوان
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۳۰ فروردین ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر سام معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه شماره ۱۲۵۰۵ ـ ۴۲/۱۰/۵ ارسالی از مجلس سنا مربوط به اداره امور هنرسرای عالی را مطرح، مواد ۱ ـ ۳ ـ ۴ ـ ۵ مورد رسیدگی و تصویب قرار گرفت اینک گزارش آن را در تأیید گزارش کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
نایب رئیس کمیسیون دارائی ـ بدر صالحیان
رئیس ـ کلیات این لایحه مطرح است. آقای دکتر رهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی ـ بنده موضوعی که می‌خواستم یه عرض نمایندگان محترم برسانم این بود که نام این موسسه به نام هنرسرایعالی نامیده‌اند البته چون در اینجا یک موسسه حرفه‌ای است بنده فکر کردم که پیشنهادی تهیه بکنم که معلوم بشود که این هنرسرایعالی در چه موردی است برای اینکه ما هنرستان عالی موسیقی داریم و هنرسراهای دیگری هم داریم بنده فکر کردم برای اینکه روشن بشود معلوم بشود که این هنرسرایعالی مربوط به چه حرفه‌ای است و آنطوری که بنده اطلاع دارم چون حرفه‌ای است بنده خواستم پیشنهادی بکنم که به نام هنرسرای فنی نامیده بشود البته این پیشنهاد را تهیه کرده‌ام و تقدیم مقام ریاست می‌کنم در مورد دیگر هم به طوریکه نمایندگان محترم اطلاع دارند معمولا قرار بر این است که اینهائیکه در موضوعهائی دیگر لیسانس می‌گیرند یک حق لیسانس به عنوان کمک بهشان تعلق می‌گیرد و دانشجویان اینجا به نام مهندس خوانده می شدندو بعدا آمدند تغییر دادند و گفتند به اینها ما لیسانس می‌دهیم حالا که به اینها می‌خواهند لیسانس بدهند لااقل ترتیبی داده بشود که از آن حق لیسانس یا حق کمک مهندسی و یا هر حقی که آقایان نمایندگان محترم صلاح می دانند از آن حقی که برای سایر فارغ التحصیلان در نظر می‌گیرند فارغ التحصیلان این هنرستان هم محروم نشوند البته بنده نمی دانم چه ترتیبی خواهید داد ولی بنده خواستم به عنوان تذکر این مطالب را به عرض نمایندگان محترم برسانم.
رئیس ـ آقای حاذقی بفرمائید.
حاذقی ـ برای روشن شدن خاطر همکاران محترم و همه نمایندگان محترم چون خود من چندین سال در این هنرسرای عالی هم تدریس می‌کردم و هم تصدی داشتم عرض می‌کنم که هنرسرای عالی یک دانشکده‌ای به تمام معنی فنی است و دانشجویان آن چهار سال بعد از داشتن دیپلم کامل دبیرستان درس می‌خوانند در رشته برق، ماشین، شیمی، قند، معدن یا رشته‌های دیگر اینها تحصیل می‌کنند و به اخذ گواهینامه دیپلم عالی فنی نائل می‌شوند و بعدها هم یک تعدیلی در این کار کردند که هنرسرای عالی هم از طرف دانشگاه به رسمیت شناخته شده در حقیقت حکم یک دانشکده دارد بنابراین نظر آقای دکتر رهنوردی تأمین است
برای اینکه اصولا مواد فنی تدریس می‌شود و مهندس تهیه می‌کنند و این هنرسرای عالی تابع وزارت پیشه و هنر یا صنایع و معادن بود که مهندسین آن برای معدن یا کارخانه‌های قند یا برق و ماشین در وزارت صنایع مورد استفاده قرار می‌گرفتند و اکنون هم هیچ جای اشکال و نگرانی نیست.
رئیس ـ بنده توضیحی خدمت خانمها و آقایان عرض کنم که این مدرسه معلم تربیت می‌کند برای هنرستانها و فارغ التحصیلهای هنرسرای عالی رتبه دبیری می‌گیرند و با سمت دبیری ودر هنرستانها مشغول می‌شوند نظری دیگری در کلیات لایحه نیست ؟(اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول خوانده می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ماده ۱ ـ کلیه امور فنی ـ مالی ـاستخدامی ـ اداری ـ هنرسرایعالی و هنرستان ضمیمه تحت نظر هیئت امناء مرکب از اشخاص نامبرده زیر اداره خواهد شد:
الف ـ رئیس هنرسرایعالی.
ب ـ رئیس مشاوران فنی هنرسرای مزبور.
ج ـ نماینده وزارت آموزش و پرورش با اختیارات لازم و یک مهندس که در یکی از رشته‌های تعلیمی هنرسرای عالی تخصص داشته باشد به انتخاب وزیر آموزش و پرورش برای مدت چهار سال تعیین می‌شوند.
د ـ نماینده وزارت دارائی با اختیارات لازم که از طرف وزیر دارائی برای چهار سال انتخاب می‌شود.
رئیس ـ نظری در ماده یک نیست؟
دکتر مبین ـ توضیح بدهند اختیارات لازم یعنی چه؟
رئیس ـ آقای قوام صدری اختیارات لازم را ممکن است توضیح بفرمائید؟
قوام صدری (معاون وزارت دارائی)ـ با اجازه مقام محترم ریاست به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند هدف اصلی اصولا از پیش بینی چنین سازمانی این بود
که دستگاههای فنی که کارشان و طرز اداره شان یک وضع خاصی است که با آئین نامه معاملات دولت ومقررات عادی اداره کارشان میسر نیست یک سازمانی برایشان مقرر بدارند که اینها اختیارات بیشتری داشته باشند و خودشان بتوانند کارهایشان را عمل بکنند و ملاحظه فرمودید که این اولین طرحی نیست که تقدیم مجلس شده یعنی در مجلس محترم طرح شده تاکنون سه قانون برای سه دستگاه فنی مختلف تصویب فرمودید در اینجا در اصل تصویب نامه‌ای که صادر شده است نماینده وزارت فرهنگ که با اختیارات تام بود و نماینده وزارت دارائی که با اختیارات تام بود این اعتبار اختیارات تام را کمیسیونهای محترم و منجمله کمییونهای مجلس سنا نپذیرفتند گفتند که آقا در یک کمیسیون وزیر دارائی که شرکت نمی‌کند که اختیارات تام دارد. ترجیح دادند که عبارت به اینصورت باشد که به عرضتان می رسانم جناب آقای دکتر در واقع منظور اینستکه تمام آنچه را که به موجب قوانین و مقررات مربوط در امور مالی این موسسه لازم باشد به نظر وزیر دارائی برسد و نظر وزیر دارائی را در آن باره جلب بکنند این نماینده در خود آن کمیسیون و به جای وزیر دارائی نسبت به آن امور اتخاذ تصمیم می‌کند و دیگر مراجعه به وزیر دارائی که مستلزم معطلی و طول کار باشد لازم نیست در اموری که مربوط به هنرسرا یا مربوط به وزارت دارائی می‌شود اتخاذ تصمیم می‌کند.
رئیس ـ آقای دکتر مبین.
دکتر مبین ـ بنده از فرمایشات جناب آقای قوام صدری اینطور استنباط کردم که اختیارات لازم را بایستی سازمان داشته باشد که بتواند کار بکند نه آن نماینده‌ای که می‌خواهد شرکت بکند اختیارات لازم در چه حدود می‌باشد سازمان باید اختیار داشته باشد که تصمیماتی که می‌گیرد به موقع اجرا بگذارد و اگر شما این عبارت را به این منظور می‌خواهید تنظیم بکنید که آن نماینده وزیر دارائی اختیارات وزیردارائی را داشته باشد باید بنویسید که نماینده تام الاختیار وزیر دارائی یعنی اختیاراتی در حدود اختیارات وزیردارائی باشد ولی این عبارت اینطور که تنظیم شده نه نماینده آموزش و پرورش و نه نماینده وزارت دارائی را نشان نمی‌دهد که تام الاختیار باشند در حدود اختیارات وزراء مربوطه آن مطلبی که شما در نظر دارید نمی رساند یعنی شما می‌خواهید بگوئید در حدود اختیاراتی که سازمان باید داشته باشد به او اجازه می‌دهید پس این یک حد وسطی باید باشد که منظور شما را تأمین نمی‌کند بنده پیشنهادی را در این مورد تهیه کرده‌ام وتقدیم می‌کنم انشاءالله در شور دوم مطرح خواهد شد.
رئیس ـ نظردیگری در ماده یک نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در مورد گزارش شور اول کمیسیون آموزش و پرورش مربوط به اداره امور هنرسرای عالی پیشنهاد می‌نماید عبارات (نماینده وزارت آموزش و پرورش با اختیارات لازم) و (نماینده وزارت دارائی با اختیارات لازم) به عبارت نماینده تام الاختیار وزیر آموزش و پرورش و به عبارت نماینده تام الاختیار وزیر دارائی تبدیل شود. دکتر مبین
ریاست معظم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم: کلمه فنی به نام هنرسرای عالی اضافه شود ـ دکتر رهنوردی.
رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی جنابعالی در همین ماده می‌خواستید توضیح بدهید؟
دکتر رهنوردی ـ بنده می‌خواستم توضیح بیشتری در این باره داده شود چون موسسه فنی است طبعا رئیس آن هم باید فنی باشد بنده می‌خواستم که نماینده وزارت آموزش و پرورش درباره رئیس هنرسرایعالی و رئیس مشاوران فنی هنرسرای مزبور توضیح بدهند که متاسفانه تشریف ندارند.
رئیس ـ در کمیسیون که تشریف بردید توضیحاتی در این مورد به شما خواهند داد ماده دوم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۲ ـ پس از انقضای مدت دو سال اول دو نفر از اعضاء هیئت (به استثنای رئیس هنرسرایعالی و رئیس مشاوران فنی) به حکم قرعه خارج و دو نفر به ترتیب مذکور در ماده یک به جای آنها انتخاب می‌شوند. تجدید انتخاب کسانیکه به حکم قرعه خارج شده‌اند برای دوره یا دوره‌های بعد ممکن خواهد بود.
رئیس ـ نسبت به ماده دوم نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳ ـ وزارت آموزش و پرورش همه ساله اعتباری متناسب با احتیاجات هنرسرای عالی و هنرستان ضمیمه تحت عنوان خاص ضمن بودجه تفصیلی سالانه خود منظور نموده پس از تصویب به عنوان کمک اختصاصی در اختیار هنر سرای عالی و هنرستان قرار خواهد داد تا با پیشنهاد رئیس هنر سرای عالی و تصویب هیأت امناء به مصرف برسد.
تا زمانیکه بودجه هر سال به تصویب نرسیده کمک اختصاصی به میزان سال پیش به طور علی الحساب پرداخت و پس از تصویب بودجه واریز خواهد شد.
رئیس ـ در ماده سوم نظری نیست ؟آقای دکتر یزدان پناه فرمایشی داشتید؟
دکتر یزدان پناه ـ بنده می‌خواستم استدعا کنم در شور دوم این لایحه به کمیسیون بودجه هم بیاید.
رئیس ـ بله به کمیسیون بودجه هم ارجاع خواهد شد ماده چهار قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۴ ـ وجوه حاصله از درآمد کارگاهها ـ آزمایشگاهها ـ هدایای اشخاص و موسسات صنعتی در حساب مخصوصی نگاهداری شده با پیشنهاد رئیس هنرسرایعالی و تصویب هیئت امناءبه مصرف خواهد رسید.
رئیس ـ در این ماده نظری نیست؟(اظهاری نشد) ماده ۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۵ ـ هیئت امناء موظف است در پایان هر سال ترازنامه هنرسرایعالی را تهیه و منتشر کند.
رئیس ـ نظری در ماده پنج نیست؟(اظهاری نشد) ماده ششم قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۶ ـ وزارت آموزش و پرورش مأمور اجرای این قانون است.
رئیس ـ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای آموزش و پرورش، دارائی و بودجه فرستاده می‌شود.
۶ ـ طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجازه پرداخت پنجاه درصد حق الوکاله‌های وصولی دعاوی دولت به نمایندگان قضائی.
رئیس ـ گزارش یک شوری اجازه پرداخت پنجاه درصد از حق الوکاله‌های وصولی به نمایندگان قضائی و کارمندان موثر در پیشرفت دعاوی دولت مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۸ فروردین ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر یگانه وزیر مشاور و آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۷۷۳۰/۶ ـ ۱۳۴۲/۱۰/۴ دولت راجع به اجازه پرداخت پنجاه درصد از حق الوکاله‌های وصولی به نمایندگان قضائی و کارمندان موثر در پیشرفت دعاوی دولت را که گزارش آن طی شماره ۶۴۴ چاپ و به مجلس شورای ملی تقدیم شده بود و در تاریخ ۱۳۴۳/۱/۲۵ به موجب تذکر مقام ریاست و رأی مجلس مجددا به کمیسیون ارجاع شده بود مورد رسیدگی قرار داده و مصوبه قبلی را با اصلاحی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده ـ به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود نسبت به دعاوی که دولت در محاکم قضائی محکوم له واقع و طرف پرداخت خسارت حق الوکاله در حق دولت محکوم می‌گردد سی درصد از حق الوکاله وصولی مورد حکم را به نماینده قضائی ذیمدخل مشروط به اینکه کارمند وزارتخانه مربوطه و دادرسی بدون دخالت وکیل انجام گرفته باشد و بیست درصد آن را به تشخیص وزارتخانه مربوطه به کارمندانی که در پیشرفت دادرسی موثر شناخته می‌شوند پرداخت نماید و در هر صورت میزان پرداختی در هر دعوی نباید در مورد نماینده قضائی از چهار ماه حقوق و در مورد سایر کارمندان از دو ماه حقوق تجاوز نماید.
تبصره ـ نماینده قضائی در صورتی مجاز به اقامه دعوی یا دفاع از آن است که از طرف وزارتخانه مربوط مجاز به اقدام باشد.
رئیس کمیسیون بودجه ـ دکتر یزدان پناه
گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون قوانین دارائی با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به اجازه پرداخت پنجاه درصد از حق الوکاله‌های وصولی به نمایندگان
قضائی و کارمندان موثر در پیشرفت دعاوی دولت را که برای رسیدگی مجدد به کمییون ارجاع گردیده بود مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه در این مورد را عینا تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
نایب رئیس کمیسیون قوانین دارائی ـ بدر صالحیان
رئیس ـ کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقندخواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده واحده ـ به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود نسبت به دعاوی که دولت در محاکم قضائی محکوم له واقع و طرف به پرداخت خسارات حق الوکاله در حق دولت محکوم می‌گردد سی درصد از حق الوکاله وصولی مورد حکم را به نماینده قضائی ذیمدخل مشروط به اینکه کارمند وزارتخانه مربوطه بوده و دادرسی بدون دخالت وکیل انجام گرفته باشد و بیست درصد آن را به تشخیص وزارتخانه مربوطه به کارمندانی که در پیشرفت دادرسی موثر شناخته می‌شوند پرداخت نماید و در هر صورت میزان پرداختی در هر دعوی نباید در مورد نماینده قضائی از چهار ماه حقوق و در مورد سایر کارمندان از دو ماه حقوق تجاوز نماید.
رئیس ـ در ماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۷ ـ قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
دستور جلسه ۱۷۳
روز یکشنبه پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۴۴
۱ ـ گزارش کمیسیون استخدام راجع به اجازه استخدام ۲۰ نفر کارشناس کشت چای. شماره چاپ ۱۳۲۷.
۲ ـ گزارش کمیسیون راجع برد لایحه واگذاری دو فروند هواپیمای گمرک بشیر و خورشید سرخ ایران. شماره چاپ ۱۳۲۹.
۳ ـ گزارش کمیسیون راجع به سازمان جلب سیاحان شماره چاپ ۱۳۲۸.
۴ ـ گزارش شور دوم معافیت گمرکی کالاهای دانشگاه پهلوی. شماره چاپ ۱۳۳۴.
۵ ـ گزارش شور دوم لایحه برخورداری سازمان مرکزی تعاونی روستائی از ماده ۵ لایحه شرکتهای تعاونی. شماره چاپ ۱۳۳۵.
۶ ـ گزارش شور اول لایحه واگذاری دو فروند هواپیمای گمرک به باشگاه هواپیمائی کشوری. شماره چاپ ۱۳۳۶.
رئیس ـ با اجازه خانمها و آقایان محترم جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه پنجم اردیبهشت ماه خواهد بود.
(مجلس در ساعت یازده و ده دقیقه صبح ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ مهندس عبدالله ریاضی