مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اردیبهشت ۱۳۱۲ نشست ۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نهم |
دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ اردیبهشت ۱۳۱۲ نشست ۷
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۹
جلسه: ۷
صورت‌مشروح مجلس شنبه دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۲ (۲۶ ذی‌الحجه ۱۳۵۱)
فهرست مذاکرات:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات آقایان طباطبایی دیبا و دشتی راجع به فراکسیون و توضیح آقای رئیس
۳- مذاکره در بودجه کل مملکتی برای ۱۳۱۲
۴- معرفی معاون وزارت پست و تلگراف
۵- تقدیم لایحه اعتبار راه‌آهن و مخارج کارخانه سیمان از طرف آقای وزیر طرق
۶- بقیه شور و تصویب لایحه بودجه کل
۷- تقدیم لایحه متمم بودجه مملکتی از طرف آقای وزیر مالیه
۸- مذاکره برای شرفیابی در جشن تاجگذاری
۹- اعلام وصول بودجه ۱۳۱۲ مجلس - موقع جلسه بعد
مجلس دو ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید.
صورت مجلس روز چهارشنبه ۳۰ فروردین ماه را آقای مؤیداحمدی (منشی) قرائت نمودند.
غائبین بی‌اجازه آقایان: حاج میرزا حبیب الله امین، حاج محمدرضا بهبهانی، حاج میرزا حسن خان اسفندیاری، طباطبایی وکیلی، کورس، دبیرسهرابی، معدل، سکوند
دیرآمدگان بی‌اجازه: آقایان: دکتر ادهم، حاج تقی آقا وهاب‌زاده، یونس آقا وهاب‌زاده
- تصویب صورت‌مجلس
۱- تصویب صورت‌مجلس
حاج غلامحسین ملک- حاج محمد رضا بهبهانی را غائب بی‌اجازه نوشته‌اند در جایی که شرحی عرض شده و تقاضای اعطای اجازه نموده‌اند.
رئیس- کمیسیون عرایض منعقده نشده یعنی کمیسیون اخیراً انتخاب شده ولی هنوز جلسات خودش را تشکیل نداده البته پس از آنکه تشکیل دادند راپرت می‌دهند و اصلاح می‌شود
رئیس- آقای طباطبائی دیبا
طباطبایی‌دیبا- بعد از تصویب صورت مجلس عرض دارم
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (نمایندگان- خیر) صورت مجلس تصویب شد آقا دیبا
- بیانات آقایان طباطبایی دیبا و دشتی راجع به فراکسیون و توضیح آقای رئیس نسبت به این امر
۲- بیانات آقایان طباطبایی دیبا و دشتی راجع به فراکسیون و توضیح آقای رئیس نسبت به این امر
طباطبایی‌دیبا- دو روز قبل در مطبوعات دیده شد که نوشته شده بود فراکسیون ترقی منحل شده در صورتی که تا این دقیقه آنچه اطلاع داریم فراکسیون ترقی منحل نشده است و در آتیه هم خواهد بود منتهی محل فراکسیون تغییر پیدا کرده است سابق محلش در خارج بود به ملاحظاتی و بعد از بنائی مجلس که حقیقتاً اینجا وسعت داشت گفته شد که محل فراکسیون ترقی تغییر پیدا کند و در همین خود مجلس تشکیل شود والا فراکسیون ترقی هست و در آتیه هم خواهد بود خواستم اینجا اگر ممکن است آقای رئیس یک توضیحی بفرمایند که جهت این که برخلاف حقیقت این مسئله در مطبوعات نوشته شده چه بوده است.
رئیس- این شایعه بر اثر تغییر محلی است که داده شده اوقاتی که در مجلس بنائی بود و اطاق‌های بزرگ دستخوش حریق شده اجتماعات ما را محدود ساخته بود ما در خارج برای فراکسیون محلی اجاره کرده بودیم حالا که اطاق‌ها و سالن‌های مجلس از هر جهت آماده است احتیاجی به مجلس خارج نداشتیم- عمارت استجاری را ترک و به مجلس آمده‌ایم.
(صحیح است)
آقای دشتی فرمایشی دارید؟
دشتی- در این خصوص می‌خواستم عرض کنم، عرض کنم در روزنامه اگر یک چیزی راجع به فراکسیون ترقی نوشته شده باشد یا نشده باشد این مربوط به مجلس نیست که در مجلس بگویند در روزنامه نوشته شده است که فراکسیون ترقی منحل شده یا نشده و بیایند راجع به این موضوع در مجلس صحبت کنند یکی دیگر این که آقای دیبا گفتند که فراکسیون ترقی دایر است و منحل نشده بنده اولاً عرض می‌کنم که فراکسیون تشکیل نشده است. اگر در دوره گذشته فراکسیون بوده است یعنی در دوره هشتم یک فراکسیونی بوده دلیل براین نیست که حالا هم هست بلکه باید تازه تشکیل بدهند و بعد تشکیل شود فقط یک خبری شد به فرمایش آقای رئیس و به احترام فرمایش آقای رئیس ما جمع شدیم ولی اعلام فراکسیون باید یک مبانی داشته باشد جماعتی در آنجا بنشینند و روی یک مبادی صحبت کنند.
(صحیح است)
به جهت این که فراکسیون یعنی چه؟ فراسیون عبارت است از یک جماعتی از مجلس که در آنجا جمع شوند و روی یک مبانی صحبت بدارند یعنی یک قسمت از یک حزبی که در مجلس جمعیتی دارند. اصلاً حزبی وجود ندارد که در خارج فراکسیون داشته باشد. فراکسیون عبارت است از یک دسته از وکلای مجلس که با همدیگر روی یک اصل سیاسی دفاع بکنند آن اصل سیاسی قدر مشترک ما بین خودمان را محز کرده است اگر مقصود غیر از این است آن چیز دیگری است به این که آقا می‌فرمایند که فراکسیون تشکیل است و منحل نشده است که صحیح نیست مگر قضایا به حرف درست می‌شود. خود بنده خودم را عضو فراکسیون نمی‌دانم و تصور می‌کنم که اغلب آقایان هم خودشان را عضو فراکسیون نمی‌دانند.
(بعضی از نمایندگان- صحیح است)
درصورتی که در دوره هشتم عضو فراکسیون ترقی بودم ولی بعد از آن فراکسیونی تشکیل نشده که بنده عضو آن فراکسیون باشم.
رئیس- آقای ملک‌زاده
دکتر ملک‌زاده- بنده می‌خواستم استدعا کنم موضوع فراکسیون برای جلسه خصوصی گذاشته شود تا در آنجا مذاکره شود.
رئیس- بنده در این موضوع ناگزیرم اظهارنظر کنم. صحیح است که مجلس نهم یک مجلس جدیدی است و تابع مقررات جدیدی خواهد بود که مورد توافق اکثریت آقایان باشد ولی در اعضای مجلس حاضر بیش از یک خمس کم و زیاد نشده است و تقریباً چهار خمس همان آقایانی می‌باشد که سابقاً بوده‌اند (صحیح است) و معتقدم که آن وضعیت موجود است الا این که توافق بر علیه آن بشود خلاصه این است که اصل را اصل بقا می‌دانیم مگر این که اکثریت تصمیم به غیر آن بفرمایند.
(صحیح است)
- طرح و تصویب لایحه بودجه کل مملکتی
۳- طرح و تصویب لایحه بودجه کل مملکتی
رئیس- خبر کمیسیون راجع به بودجه قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون:
کمیسیون بودجه با حضور آقای وزیر مالیه لایه بودجه کل ۱۳۱۲ مملکتی را مورد شور و مطالعه قرار داده پس از مذاکرات لازمه در دو جلسه و توضیحاتی که آقای وزیر مالیه بیان نمدند بالاخره لایحه مزبور با اصلاحاتی در اقلام عایدات و مخارج به شرح ذیل تصویب و اینک برای تصویب مجلس شورای ملی خبر آن را تقدیم می‌دارد:
ماده واحده- مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۱۲ مملکتی را (به استثنای عایداتی که از منابع نفتی ایران یا آنچه مربوط به آن است از معوقه و جاری وصول و پس از وضع چهار میلیون و پانصد هزار (۴۵۰۰۰۰۰ ریال) که در قسمت عایدات بودجه ۱۳۱۲ مملکتی منظور شده بقیه آن به حساب ذخیره مملکتی منظور خواهد شد). مطابق صورت ضمیمه که از حیث عایدات به مبلغ پانصد و شش میلیون و نهصد و دوازده هزار و دویست و بیست و هفت (۵۰۶۹۱۲۲۲۷ یال) و از حیث مخارج به مبلغ پانصد و شش میلیون و نهصد و چهار هزار و چهارصد و شصت (۵۰۶۹۰۴۴۶۰ ریال) بالغ می‌باشد تصویب و به وزارت مالیه اجازه می‌دهد که مخارج ثابت ماهیانه مملکتی را اعم از حقوق و مصارف در سال ۱۳۱۲ در حدود اعتبارات مصوب در صورت ضمیمه و مطابق بودجه‌های تفضیلی ۱۳۱۱ تا حدی که اعتبارات مصوبه در بودجه‌های مزبور ضمن بودجه‌های ۱۳۱۲ نیز منظور شده باشد بپردازد تا وقتی که بودجه‌های تفصیلی ۱۳۱۲ (که باید تا آخر اردیبهشت سال مذکور به مجلس تقدیم گردد) به کمیسیون بودجه مجلس ارجاع شود و مادامی که بودجه‌های تفصیلی از تصویب کمیسیون بودجه نگذشته مخارج مزبوره را مطابق بودجه‌های پیشنهادی و پس از تصویب کمیسیون بر طبق آنچه تصویب شده بپردازد. پرداخت مخارج مزبوره از اول خرداد سال ۱۳۱۲ موکول به تقدیم بودجه‌های تفصیلی به مجلس شورای ملی خواهد بود پرداخت وجهی بابت اعتبارات مخارج ثابت سالیانه و مخارج غیرثابته منظوره در بودجه وزارتخانه‌ها و ادارات منطقه موکول به تصویب بودجه‌ها از طرف کمیسیون بودجه خواهد بود.
رئیس - اولاًخاطر آقایان را مطلع می‌کنم که در ورقه اجازه که در خارج مجلس نصب شده است اغلب آقایان که اجازه خواسته‌اند نوشته‌اند در کلیات در ماده اول و ماده دوم این طور نیست این ماده واحده است و کلیاتش در خودش است. آقای ملک‌مدنی
ملک مدنی - بنده خودم عضو کمیسیون بودجه هستم و یک عرایضی داشتم راجع به موضوع فلاحت ولی وقتی که بودجه در کمیسیون مطرح بود آقای فرخ رئیس اداره صناعت و فلاحت تشریف نداشتند که آنجا تذکراتی بشود خدمتشان داد به علاوه آنجا نخواستم وقت کمیسیون را تضییع کنم. آنچه در نظرم هست حالا خدمتتان عرض می‌کنم موضوع فلاحت که در بودجه چند سال است گذاشته می‌شود یکی از قسمت‌های مهمی است که باید خیلی به آن توجه کرد و متأسفانه آن طوری که سایر قسمت‌ها پیشرفت کرده راجع به فلاحت هیچ جور اقدام نشده مثلاً فرض بفرمایید ما اگر بخواهیم مقایسه کنیم اداره صناعت را با فلاحت می‌بینیم صناعت در جای خودش در حالی که هیچ سابقه نداشته است تأسیس کارخانجاتی شده است و دارد سر وصورتی پیدا می‌کند ولی فلاحت جز چند اقدام کوچکی که در یک قسمت‌هایی به نام مزارع نمونه و فرم مدل تأسیس شده که آن هم با یک توجهات مخصوصی بوده است دیگر کاری نشده است در موقعی که لایحه فلاحت گذشت در مجلس چندین مرتبه عرض کردم که اداره فلاحت یک تکالیف زیادی دارد یکی از تکالیفش این است که یک احصائیه از قری و مزارع داشته باشد و یک مقایسه بکند. اگر چنانچه این احصائیه را تهیه بکند و یک مقایسه در نظر بگیرد خودشان تصدیق می‌کنند که فلاحت و زراعت و گاوبندی که معمول و اصطلاح زراعت است در مملکت ما در این سنوات اخیر دو ثلث قسمت زراعت نکس پیدا کرده است که یا به واسطه کم‌آبی بوده یا به واسطه فقر و فلاکت زارعین بوده یا به واسطه نبودن گاو بوده اینها باعث شده که بالاخره به تدریج دارد فلاحت در مملکت ما نکس پیدا می‌کند و دولت فعلی ما که در تمام قسمت‌ها متوجه است که پیشرفت‌هایی بنماید در این قسمت به خصوص هم باید توجه بکند چند قسمت هست که به عقیده بنده اداره صناعت باید اینها را در نظر بگیرد و در این بودجه که تهیه می‌کند و تقدیم مجلس می‌نماید نظریات خودش را در قسمت بودجه تأمین کند یکی از آنها این است که یک نمایندگانی داشته باشد در قسمت ولایات و از اوضاع و احوال زراعتی هر ایالت و ولایتی مطلع شود مثلاً فرض بفرمایید خشکبار که یکی از محصولاتی است که یک قلم بزرگی از صادرات بوده و قسمت مهمی از صادرات ما را تشکیل می‌دهد هیچ توجهی نسبت به آن نشده است فرض بفرمایید در قسمت مراغه و آذربایجان یا قسمت غرب یا قزوین اینها یک قلم بزرگی از این صادرات خشکبار را تشکیل می‌دادند و در این مدت هیچ توجهی نسبت به آنها نشده. بنده عقیده ندارم که دولت شخصاً به فلاحت و زراعت کمک بکند ولی می‌تواند یک دستورات و نظریاتی بدهد که به وسیله آنها یک سر و صورتی به امر فلاحت و قسمت تهیه محصول داده شود یکی از موضوعاتی که ما سابقاً امیدوار بودیم که کمک به فلاحت می‌کند مسئله بانک فلاحتی بود که زارعین و ملاکین بتوانند از بانک فلاحتی قرض‌هایی بکند و این قنواتی که مخروبه شده است آباد کنند و خشکسالی هم یک چیزی است که محسوس است. بنده متخصص تئوری در فلاحت نیستم ولی یک تجربیاتی در عمل دارم الان بیست سال است که در مملکت ما خشکسالی شروع شده است و به هر فلاح و مالکی اگر مراجعه کند تصدیق دارد خیلی قنوات هست که اساساً آب آنها خشک شده بعضی قنوات هست که آب آنها سه سنگ بوده و حالا یک سنگ شده این مالک اگر این قنوات را دائر نکند بالاخره ده سال دیگر شما متوجه می‌شوید که این مملکت که آب نبوده و آنچه هم که آب بوده از بین رفته است این هم یکی از تکالیفی است که باید اداره صناعت انجام دهد و متوجه آن باشد و وسایل عمران و آبادی را فراهم کند و الا صرفاً یک اداره به نام اداره صناعت تشکیل شود و یک بودجه و اداره پرسنلی داشته باشد فایده ندارد همین سالی چهارصد و پانصد هزار تومان را به عقیده بنده یک جا بگذارند در بانک فلاحتی و به ملاکین که الان املاکشان را ثبت کرده‌اند بدهند که املاکشان را آباد کنند خیلی بهتر است زیرا فلاحت تشکیلاتی لازم ندارد پرسنلی لازم ندارد و متأسفانه امسال در قسمت بودجه این مسائل حذف شده است یعنی چیزهایی هم که سابق بوده و حالا از نظر این که آقای وزیر مالیه فرمودند که من نظر دارم یک قانون جدیدی برای بانک فلاحتی بیاوریم و توسعه بدهیم این البته نظر خوبی است ولی روی هم رفته این موضوع باید مثل سایر قسمت‌ها مورد توجه بشود و بنده می‌بینم هیچ توجهی نسبت به این قسمت‌ها نشده شما ده سال دیگر می‌بینید در هیچ جا زراعتی نخواهد کرد و در هر قسمت از ایالات را که تصور بکنید زراعت آن نکس پیدا می‌کند. الان یک عده از زارعین ما آمده‌اند در جاده‌ها راهسازی می‌کنند کار فلاحتشان را ول کرده‌اند و آمده‌اند سر جاده‌ها که راهسازی و بنایی راه افتاده است مشغول آن کار هستند این کارها چهار پنج سال دیگر که تمام می‌شود اینها بیکار می‌شوند و قطع نظر از این که اینها بیکار می‌شوند به محصول و زراعت سکته وارد می‌شود برای این که مالک پول ندارد زارع پول ندارد و نمی‌تواند قنواتشان را تعمیر کنند. ملکشان را آباد کنند. همین طور یک دهی که فرض کنید صد خانوار است و شصت جفت گاو داشته است هی کم کم جفت گاو او کم می‌شود کسر می‌شود و می‌آیند سر راه کارگری می‌کنند یا می‌آیند در این قسمت‌هایی که بنایی است روزی سه چهار قران می‌گیرند و این معناً به مملکت صدمه وارد می‌آورد و بنده متوجه هستم که خوشبختانه نسبت به سایر قسمت‌های این مملکت توجه شده و نواقصی که داشته است به واسطه توجهات عالیه که هست تکمیل شده و پیشرفت‌هایی کرده است که هر کدام در جای خودش خوب شده است. این قسمت هم یکی از قسمت‌های مهم است و بنده تذکراً خواستم عرض کنم که هیئت دولت به این قسمت خیلی اهمیت بدهند تصور نکند که خوب فلاحتی هست و یک مالک و زارعی هم هست و به خودشان می‌روند مشغول کار زراعتیشان می‌شوند و حالا یک ترتیبی است که اگر دولت یک مساعدت‌های مؤثری نکند به مرور این املاک مخروبه می‌شود و همان طوری که عرض کردم اگر یک احصائیه تهیه بفرمایند آن وقت تصدیق عرض بنده را می‌کنند که در هر محلی یک خرابی و نکسی پیدا شده است و حال آنکه نباید نکس پیدا شود باید کم‌کم این نواقص و خرابی که در قرون گذشته پیش آمده حالا به واسطه این وضعیت جدید همه اصلاح و تکمیل شود و این مطالب را بنده به عنوان تذکر عرض کردم.
فرخ (رئیس اداره فلاحت و صناعت) - بنده با اظهار امتنان از تذکرات نماینده محترم ناچارم که توجه‌شان را به یک قسمتی جلب کنم و فرمایشات آقا از نقطه نظر فلاحت کاملاً صحیح است بنده تصدیق می‌کنم ولی نکته را که خودشان فرمودند این نکته را باید ببینیم علت و اساس این عیب در کجا است و وقتی در یک امری عیب و علت معلوم شد و نقطه مرض تشخیص شد البته آن وقت علاجش سهل است. آقا می‌فرمایند که صناعت نسبتاً بهتر شده است تصدیق می‌فرمایند که در قسمت صناعت و فلاحت هر دو اطلاعات بنده مساوی است. از فلاحت هم بی‌اطلاعم در صناعت هم بی‌اطلاعم. زیرا در این قسمت بنده نه تحصیلاتی نموده‌ام و نه ورزش عملی نموده‌ام برای این که خدمت و کاری‌ام در وزارت خارجه بوده است و علت این که صناعت بیشتر پیشرفت کرده است چیست. اصل صناعت در روی یک اموری است که امروز ممالک دیگر یک پیشرفت‌هایی کرده‌اند یک ماشین‌های حاضری را ممکن است آورد و شروع کرد به عمل و پس از آنکه مقداری زحمت کشیدند یک نتایج عملی هم در ظرف دو سال از او گرفته شود. فلاحت یک مقدماتی دارد که اگر آن مقدمات را شروع کند نتیجه در ظرف پانزده سال، بیست سال به دست خواهد آمد و زودتر از این مدت نتیجه نمی‌دهد بالاخره فلاحت یک چیزهایی لازم دارد که صناعت این طور نیست مثلاً فرض بفرمایید یکی از وسایل اولیه فلاحت دفع آفات است. دفع آفات هم چند قسم است یکی دفع آفات حیوانی است، دفع آفات حیوانی بالاخره مستلزم داشتن دکترهای فن بیطاری است. متأسفانه و بدبختانه در مملکت ما هنوز دکتر فن بیطاری را یک شغل عالی تصور نمی‌کنند و در ظرف این چند سال که امسال سال ششم است که ما مشغولیم برای فرستادن محصلین به اروپا برای شعب مختلفه خود بنده (چند سال افتخار این را داشتم که دو سه سال در وزارت معارف کار می‌کردم) برای این شعبه هیچ کس حاضر نمی‌شد و در تمام این مدت شش سال سه نفر یا پنج نفرداریم که در شعبه (اپی زوسی) در قسمت فن بیطاری مشغول تحصیل هستند و از اینها هم فقط یک نفر است که آن هم دکتر حامدی است که در این قسمت کار کرده است و حقیقتاً هم خوب کار می‌کند و فعلاً در آذربایجان مشغول است در مملکتی که هنوز طبیب بیطار نیست بدیهی است دفع آفات حیوانی در آن خیلی مشکل است بلکه ممکن نیست. برای تهیه واکسن‌های ضدحیوانی هنوز با این زحماتی که کشیده شده و خدماتی که شده باید عرض کنم حضورتان با این که برای این کار بیشتر جدیت کرده‌ام و انرژی مصرف کرده‌ام هنوز یکی دو ماه کار دارد تا لابراتوار حصارک تکمیل شود برای ساختن سرم و واکسن که این یکی از شعب کوچک فلاحت است برای دفع آفات حیوانی این خودش چه تشکیلات و مقدماتی دارد. اشخاص می‌خواهد میکروب‌شناس می‌خواهد، لوازم می‌خواهد، برای قسمت‌های آبیاری که یکی از قسمت‌های عمده مملکت ما است و بدبختانه تا به حال در این قسمت هیچ اقدام نشده است برای این که مخارج عمده لازم دارد که هنوز بودجه مملکت اقتضا ندارد نه این که بنده تقاضا نکرده باشم عرض نکرده باشم. هیئت دولت هم کمال توجه را دارند ولی کارها به نسبت مقدرت بودجه مملکتی است. مقدرت بودجه ما هنوز آنقدر نیست البته یک کارهایی شده است و در قسمت‌های دیگر هم به تدریج خواهد شد سال‌های بعد به این کار هم توجه خواهد شد و همچنین در یک قسمت‌هایی هم فرمودند راجع به خشکه‌بار و چیزهای دیگری که باید عمل شود البته مأمورین کوچک ما توجهی به این قسمت‌ها دارند خود اداره فلاحت هم متوجه است و البته اداره تجارت هم توجه دارند خود مجلس شورای ملی هم باید بیشتر توجه کند البته ما هم باید هدایت کنیم، کمک کنیم راهنمایی کنیم آن هم به قدری که بودجه و وضعیت اجازه می‌دهد خواهیم کرد یک قسمت که در قسمت‌های فلاحتی به نظر بنده قدری مشکل است این است که اصولاً خود هدایت رعایا و طرز زراعت و تبدیل زراعت سابق این خودش یک کار مشکلی است تا پارسال برای این که در قصبات اطراف طهران بعضی از صیفی‌کاری‌ها را تبدیل به چغندرکاری کنیم خیلی زحمت کشیدیم خود آقا مالک هستند ملک دارند و می‌دانند و ا ین عرض بنده را تصدیق خواهند فرمود که صحیح است و می‌دانند که این امر سهل پیش نمی‌رود و حالا ما یک مؤسسات فلاحتی و یک مؤسسات متحرک فلاحتی داریم تأسیس می‌کنیم برای این کار در نقاط مختلفه برای رعایا و کسانی که تحت قاپو می‌شوند اینها را هدایت کند برای طرز زراعت و فلاحت و البته اینها را هم تصدیق دارند که تدریجی است و یک قسمت عمده که بنده خیلی به آن توجه داشتم از اولی که فلاحت مسئولیتش به عهده بنده محول شده موضوع مدرسه فلاحت است. علت این که مدرسه فلاحت ما باید بدتر از مدارس فلاحت سایر دنیا باشد چیست؟! به عقیده بنده هیچ دلیلی ندارد. باید حتماً مدرسه فلاحت ما مثل مدرسه (گریون) (رنه) (مونت پلیر) باشد چرا نباشد؟! یک نواقصی داشت و آن نواقص را ما حالا تا درجه رفع کرده‌ایم بنده امیدوار هستم که برای ابتدای دوره تحصیلی امسال دوره تحصیلی مدرسه فلاحت نسبتاً عرض می‌کنم نه به طور اغراق‌آمیز که مثل آن مدارس می‌شود عرض می‌کنم که یک مدرسه آبرومندی خواهد شد و رئیس آن هم استخدام شده است و وارد هم شده است و کنترات آن هم چند روز دیگر تقدیم مجلس خواهد شد و برای قسمت‌های متوسطه هم یک کلاس خصوصی تأسیس شده است برای این که به اصطلاح معلمین دهقانی تربیت کنند برای این که قسمت زراعت و فلاحت را عملاً یاد بگیرند و بیاموزند اینها البته یک قسمت‌هایی است که باید با توجه آقایان نمایندگان و جد و جهدهایی که می‌شود کاملاً پیش برود در قسمت بانک فلاحتی هم اقداماتی شده اعضا آن هم استخدام شده‌اند و لایحه آن هم تقدیم خواهد شد و در قسمت چایکاری هم اقداماتی شده است که راپورت آن به عرض نمایندگان محترم خواهد رسید و بودجه فلاحت را هم که فرمودند م- تأسفانه از سیصد هزار تومان تجاوز نکرده و این سیصد هزار تومان هم اگر به دفع آفات توجه بفرمایید آنقدر نیست که آن انتظاراتی که نمایندگان محترم دارند از این بودجه خواسته شود و امیدوام ان‌شاءالله به قدری که در بودجه خواسته شود و امیدوارم ان‌شاءالله به قدری که در بودجه اینکار کمک شده است به قدر آن برای این عملیات که آقایان انتظار دارند جد و جهد بشود.
رئیس - آقای فهیمی
فهیمی - مواردی که مجلس شورای ملی می‌تواند حق مداخله و نظارت خودش را در کارهای مملکت و سیاست دولت اعمال کند یکی در موقع مباحثه در پروگرام دولت است و یکی هم در موقع مباحثه در بودجه کل مملکتی ولی متأسفانه هیئت دولت در هر دو مورد خیلی معتقد به ایجاز و اختصار شده‌اند بودجه مملکتی که یک لایحه بسیار مهمی است باید یک مقدمه خیلی مفصلی داشته باشد که وضعیات اداری و اقتصادی مملکتی را در سال گذشته کاملاً توضیح بدهد و وضعیاتی را که برای آتیه در نظر دارند شرح بدهند و خاطر نمایندگان محترم را از نظریات دولت کاملاً مشخص نمایند که مجلس بداند پیش‌بینی‌های سال گذشته چطور عمل شده مخارج چه صورتی پیدا کرده و تغییراتی که برای سال آینده در نظر گرفته‌اند به چه جهت حاصل شده است. مثلاً در یک قلم بودجه در عایدات مالیات ارضی مستقیم را که الان در بودجه هفت هشت سال به این طرف همه ساله پنج میلیون تومان در نظر می‌گرفته‌اند سه میلیون و نیم پیش‌بینی کرده‌اند یک میلیون و نیم کمتر شده است ولی معلوم نیست که این کسر از برای چیست؟ به خصوص که عوائد خالصه را هم همه ساله علی‌حده منظور می‌داشته‌اند. بعضی از آقایان مذاکره می‌کردند که اساساً ما نظر داریم که مالیات ارضی را موقوف بدارند و حالا که کمتر شده است عیب ندارد ولی این دلیل نمی‌شود. کم شدن مالیات البته به علت لاوصولی است و علت لاوصولی باید معلوم باشد یا به واسطه کسر قیمت جنس است یا به واسطه از بین رفتن املاک است یا جهات دیگری دارد که معلوم نیست. همچنین در قسمتعایدات تریاک تقریباً سه میلیون و نیم کمتر پیش‌بینی شده است. غالباً مذاکره می‌کردند آقایان که این تاکس فوق‌العاده که برای تریاک صادره بسته شده است. اسباب نکس عایدات می‌شود و جلوگیری از صدور تریاک می‌کند. قسمت کسر هم از قرار معلوم راجع به همان صدور است چهار میلیون تومان نوشته‌اند در حالتی که سال قبل هفت میلیون پیش‌بینی کرده بودند چه لزومی دارد که این تاکس را نگاه دارند دولت آیا بهتر نبود که تاکس را کم می‌کردند و اقلاً از این ده میلیون تومان یک میلیون وصول می‌شد. شاید دلایل موجه و صحیحی هم باشد ولی عرض کردم چون بودجه مقدمه ندارد و مختصر است ناچار مذاکرات در اطراف آن زیاد خواهد شد و توضیحات بیشتری آقایان باید بدهند. یک علت دیگری که در کار بودجه ما هست این است که بودجه مملکتی عموماً آن طوری که قانون اساسی پیش‌بینی کرده است در تحت نظارت مجلس نیست. ما فقط الان یک بودجه می‌بینیم که مخارجی و عوائدی تصویب می‌کنیم ولی از طرز جریان عمل هیچ اطلاع نداریم مطابق قانون امروز این بودجه تصویب می‌شود و از فردا که شروع می‌شود به حواله صادر کردن یا وصول کردن باید مجلس اطلاع داشته باشد البته این اطلاع مستقیماً از طرف مجلس نخواهد بود لکن دیوان محاسباتی که قانون پیش‌بینی کرده است برای همین است که هیچ حواله از طرف وزارت مالیه اجازه پرداخت داده نشود مگر این که به تصدیق دیوان محاسبات رسیده باشد دیوان محاسبات در حقیقت مأمور نظارت در جمع و خرج است از طرف مجلس اگر این مؤسسه وجود داشته باشد شاید کمتر هم محتاج باشیم به این که توضیحات زیادی راجع به کسر عایدات یا مخارج بخواهیم مثلاً خیلی از عوائد هست که در جزو بودجه هیچ نمی‌آید. در سال چندین میلیون برای مخارج راه‌آهن و باج راه و غیره مصرف می‌شود از این مخارج هم مجلس هیچ اطلاع ندارد اینها وجوهی است که از کیسه عموم بیرون می‌آید و هر وجهی که از مردم گرفته می‌شود در مملکت البته باید با تصویب و اطلاع و نظارت مجلس خرج شود. در دوره گذشته خاطرم می‌آید که مخصوصاً خدمت آقای وزیر مالیه اینجا تذکر داده شد که از حساب راه‌آهن لااقل مجلس را مستحضر کنند و به بنده فرمودند که مشغول هستیم ولی هنوز چیزی ما اطلاع نداریم. این پول گزافی که خرج می‌شود البته مجلس می‌بایستی اطلاع داشته باشد یک مرتبه فقط یک صورت خلاصه آوردند که اداره گمرک هم در ضمن احصائیه خودش طبع و توزیع می‌کرد که جمع کل عوائدی که از محل انحصار قند و چای از سنه ۱۳۰۴ تاکنون وصول شده است و آنچه که به وزارت طرق داده‌اند به طور مجمل ذکر کرده‌اند اما طرز خرج کردن و معاملات زیادی که شده است و آن چیزهایی که شنیده می‌شود که در این مخارج حیف و میل زیاد شده است اینها را ما هیچ اطلاعی نداریم- مثلاً می‌شنوم بنده که به کمپانی سوئدی یا غیر اینها هرمتری شش دلار یا پنج دلار فقط برای نظارت در خط آهن داده می‌شود حساب می‌کنیم فرسخی صد هزار تومان برای این نظارت داده می‌شود. شاید خرج هم لازم باشد ولی مجلس باید بگوید که جز گرفتن پول‌ها هیچ اطلاع دیگری از این مخارج نداریم و مقتضی این بود که وزارت مالیه در تلو بودجه کل مملکتی بودجه راه‌آهن و بودجه طرق را هم ذکر می‌کردند که معلوم بشود که برای هر یک از این بودجه‌های اختصاصی چقدر عایدی است و چقدر خرج می‌شود یکی از قلم‌های دیگری که بودجه را روز به روز هنگفت می‌کند راجع به مستخدمین کنتراتی است یک قانونی به عنوان قانون استخدام گذشت و شرایطی برای استخدام مستخدمین ذکر شد و نظر هم این بود که دولت با آن شرایط به تدریج دارای مستخدمین مجرب و با اطلاع شود وقتی که آن قانون راه استخدام اشخاص جدید را که حائز آن شرایط نیستند به سمت یک عنوان جدیدی پیش آوردند مسئله (سوزاشل تحت اشل و عده زیادی را به این عنوان استخدام کردند شاید هم دلایل صحیحی بود ولی یک قدری افراط شد. قانون جدیدی گذشت که دولت حق داشت سوزاشل را داخل رتبه نماید ولی حالا یک موضوع دیگری ایجاد شده است سوزاشل‌ها می‌گویند ما را کنترات کنید برای این که بیست و پنج تومان را چهل یا چهل و پنج تومان بگیریم. کنترات برای یک طبقه مستخدمین معینی ذکر شده ولی دیگر اجزا جزء نیست لااقل به همان عنوان زیر اشل باشند یا با رتبه والا کنترات کردن برای دادن یک حقوق زیاد جز سنگین شدن بودجه هیچ نتیجه ندارد. راه باز شدن از برای سوزاشل وکنتراتی موجب این خواهد شد که مملکت باید مأیوس باشد از این که تا صد سال دیگر مستخدم لایق داشته باشد زیرا اشخاص به انواع مختلفه وارد می‌شوند و به عوض این که معلومات و اطلاعات خودشان را زیاد کنند سعی در زیاد کردن توصیه مؤثر می‌کنند و بالاخره درجاتی را حائز می‌شوند بدون این که شرایط معینه آن در ذکر شده است مسئله خالصه‌جات و تقسیم اراضی است موضوع اگرچه در پروکرام هیئت دولت هم ذکر شده و در آنجا اضافه کردند از اراضی ولی بالاخره باز مطلب روشن نشد که آیا اراضی بائره است یا املاک خالصه بنده این طور استنباط کردم که مقصود فقط اراضی بائره است که مالک خصوصی نداشته باشد برای خالصه‌جات تقریباً یک میلیون و نهصد هزار تومان قریب دو میلیون عایدی بودجه پیش‌بینی شده است. همین طور در قسمت مخارج وزارت مالیه هم یک مبلغی برای این قسمت منظور شده بنده نمی‌دانم آقای وزیر مالیه چه نظر دارند راجع به خود خالصه یک قسمت املاکی را البته خود دولت باید نگاه دارد یک قسمت املاک یک دانگی دو دانگی سه دانگی است که اینها را نمی‌دانم چرا نمی‌فروشند اگر بفروشند خیلی به سهولت به فروش می‌رود و ضمناً هم مطابق یک صورتی که با یکی از آقایان رفقا تهیه کرده‌ایم تقریباً سه میلیون تومان از فروش خالصه‌جات جزء به دولت عاید می‌شود و مسلماً در جزو مخارج اداره خالصه‌جات یک قسمت مهم به این خالصه‌جات کوچک تعلق می‌گیرد از قسمت مباشر و مستحفظ جمع‌آوری عایدات به علاوه چقدر اسباب زحمت برای آن شریک دیگر فراهم می‌کنند در ملک خالصه که دولت یک قسمت و مردم دیگر هم شریک هستند چقدر همه روزه اسباب زحمت آن بیچاره فراهم می‌شود حالا اگر دولت آن ملک خالصه جز را بفروشد به همان شریک آنها به سهولت می‌خرند و یک مخارج زیادی هم از گردن دولت می‌افتد و شاید آن ملک هم بهتر آباد شود یک قسمت خرج دیگری که باز اینجا ذکر کرده‌اند مخارجی است که دولت برای تبدیل املاک منظور کرده است ولی در این عمل به قدری مسامحه می‌شود که هم املاک متدرجاً از بین می‌رود و هم صاحبان املاک. البته نظر دولت این بوده است که آن اشخاص را از محلی که هستند بتواند به محل دیگری انتقال بدهد که بتوانند در آنجاها زندگی کنند و دولت هم املاک آنها را اداره کند این مسامحه و کوتاهی اسباب این می‌شود که نه آن املاک آباد می‌شود و نه اینها در آنجا زندگی می‌کنند و این اشخاص هم از بین می‌روند حالا که قانون این کار از مجلس گذشته است در بودجه هم پیش‌بینی شده است مقتضی است آقای وزیر مالیه تسریع بفرمایند که این کار زودتر صورت بگیرد و به این حال بلاتکلیفی نماند. یک مخارج دیگری را که بنده خیلی متأسفم از این که نتیجه مطلوبه کاملاً از آنها گرفته نمی‌شود مسئله صحیه و معارف است. پرکرام معارف ما غلط است این پروگرام فعلی آن چیزی را که ما منظور داریم تأمین نمی‌کند آقای دشتی در جلسه قبل فرمودند که فقط مستخدم برای دولت تهیه می‌کند مستخدم هم تهیه نمی‌کند یعنی مدعی استخدام تهیه می‌کند. اشخاصی که می‌خواهند استخدام شوند. بنده اینجا می‌توانم عرض کنم که بدون هیچ تملق و ملاحظه برای استخدام رویه را که آقای وزیر علیه اتخاذ کرده‌اند بهتر از همه می‌دانم یعنی ایشان می‌خواهند و درصددند برای اداره خودشان مستخدم تهیه کنند و اگر سایر وزارتخانه‌ها هم همین رویه را تعقیب کنند برای هر کاری مستخدم لایقی تهیه می‌شود باری از معارف نتیجه را که انتظار داریم حاصل نمی‌شود مثلاً در ولایات مدارسی هست که اصلاً معلم ندارد فقط اسم است یک مدرسه شش کلاسه یا دو کلاسه با نداشتن معلم چه فایده دارد. یا یک معلمی که با مبلغ پانزده تومان یا بیست تومان برود در اقصی نقاط مملکت برای معلمی این معلوم است که در مرکز برای فراشی هم خوب نیست و بدیهی است شاگردانی که تحت سرپرستی این معلم باید تهیه شوند و درس بخوانند چه خواهند بود همین طور صحیه کل مملکتی. این پولی را که خرج می‌کنند فقط برای تفنن است. طبیب ماهی چهل و پنجاه تومان در ولایات به درد طبابت نمی‌خورد. حالا بنده خیلی دور نمی‌روم یک وقت هم به آقای کفیل وزارت داخله مذاکره کردم در سال یک مبلغ کلی ما خرج می‌کنیم برای مؤسسه (رادیولوژی) در مریضخانه دولتی مبلغی هم مخارج و مواجب می‌دهیم مبلغی همب رای خرید اسباب داده شده است اما بفرمایید ببینیم آن کسی که به اینجا مراجعه کرده است و از اینجا کاری دیده است کی بوده است. رئیس این مؤه کارش این است اشخاصی که به آنجا مراجعه می‌کنند اول شروع می‌کنند شرح مفصلی از بدی و نواقص ادوات و اثاثیه آنجا نقل می‌کند بعد هم می‌گویند به مریض نوبه شما دو ماه سه ماه کار دارد و اگر کار عجله دارید تشریف بیاورید در کلینیک خودم در آنجا مشغول معالجه بشوید. اگر کسی کلینیک دارد چه دلیل دارد این خرج به این زیادی را تحمیل بودجه مملکتی می‌کند. و اگر این مؤسسه نواقصی دارد چرا معایب و نواقص آن را اصلاح نمی‌کنند که به درد مردم خورد و اگر نواقص دارد و استفاده از آن نمی‌شود چرا آن را نگاه می‌دارند و این قدر خرج می‌کنیم و مواجب زیاد می‌دهیم لااقل اشخاصی را بیاورند که خودشان دیگر دکان علی‌حده نداشته باشند و حاضر باشند به این که به درد اشخاص مریض بیچاره بخورد و الا خیلی اشخاص هستند که ندارند استطاعت ندارند که مبالغ گزافی بدهند برای مخارج الکتریکی خصوصیت در این موضوع به خرج ندهید اینجا جان مردم در کار است اگر فقط مال بود می‌گفتیم خوب اینجا هم ارفاق می‌کنیم ولی در جایی که با جان تماس پیدا می‌کند دیگر ارفاق را نباید به کار برد. یکی از مخارج دیگری که در بودجه هذه‌السنه مبلغ کلی اضافه شده است بودجه اداره کل تجارت است. اداره تجارت هم بودجه‌شان نسبت به سال قبل خیلی وسعت پیدا کرده بنده اینجا موقع را مغتنم می‌شمارم که این مطلب را عرض کنم که بعد از جنگ بین‌المللی و در اثر بحران اقتصادی عالم البته ضرر و زحمت به ما زیاد وارد آمد ولی خوشبختانه در تحت توجهات اعلیحضرت همایونی خوشوقتیم که به حال اسفناک و فلاکت‌بار آن ممالک معظمی که از هر حیث خودشان را بر ما برتری می‌دادند و سیاست خودشان را بهتر می‌دانستند به حال آنها نیستیم بلکه وضعیت ما از سابق بهتر است یعنی بودجه ما که قبل از جنگ پانزده شانزده میلیون تومان غیرمطمئن بود حالا ملاحظه می‌فرمایید بودجه مملکتی متجاوز از پنجاه میلیون و عوائد دیگری هم که گرفته می‌شود قریب پنجاه میلیون است و روی هم رفته صد میلیون عوائدی است که به دست دولت می‌رسد پس این یک وضعیات بهتری است اما نباید فراموش کرد که جمع کل این بودجه منبع و سرچشمه دارد که آن عوائد اشخاص و افراد مملکتی است. اگر خدای نخواسته آن منبع رو به انحطاط برود البته این بودجه کسر خواهد شد منبع عوائد بودجه ما که عرض کردم عوائد افراد است از معاملات و وضعیات اقتصادی از آن منبع باید تحصیل شود برای اصلاح اوضاع اقتصادی یک قانونی از مجلس گذشت به نام قانون انحصار تجارت خارجی که خیلی هم خوب بود جاده هم غیر از این نبود لیکن بنده تصور می‌کنم در اجرای این قانون یک قدری زیاد زحمت و ضرر و زیان تولید می‌شود یعنی مقصودی که داشتیم و آن موازنه صادرات و واردات و حمایت از مصنوعات داخلی بود با زحمت کمتر و کم‌خرج‌تر از این می‌شد همان کار را کرد حالا در این قسمت نمی‌خواهم وارد توضیحات بشوم اما یک چیزی که خیلی ضررش واضح است کنتراتی است که جاهای دیگر هم معین کرده‌اند بعد از آن یک مدت دیگری که گذشت دیدند ضرر کردند آن کنترات را موقوف داشتند و شکل دیگری بیرون آوردند یا مثلاً بعضی مال‌التجاره‌ها ملاحظه بفرمایید زیادتر از احتیاج معین می‌شود در حالتی که خریدارش کم است و تاجر باید به ضرر بفروشد بعضی کمتر معین می‌شود در حالتی که خریدارش شاید زیاد باشد و به قیمت گران فروخته می‌شود میزان سهمیه را احتیاج بازار معین می‌کند همچنین مدت‌هایی که برای ورود مال‌التجاره معین می‌کند بی‌مورد است اینها یک چیزهایی است که دست اشخاص نیست که بتوانند قطعی بکنند از این قبیل مسائلی هست که امروز در اینجا معمول است غالباً برخلاف منظور اسباب زحمت و اشکال اوضاع اقتصادی شده است در میلیون‌های اقتصادی تمام دول امروز مذاکره است که باید سدهای گمرکی را از میان برداشت زیرا علت عمده بحران اقتصادی همین کم شدن معاملات است و باید تجارت بادرهای باز کمافی‌السابق معمول باشد بنده نظرم این نیست که هر کاری را که سایرین می‌کنند ما عیناً تقلید یا تنقید یا تمجید بکنیم لیکن مانعی هم نیست که تصمیمات سیر تکاملی آنها را ولو این که مخالف آن چیزی باشد که به نظر ما صحیح نیاید تحت مطالعه و دقت قرار بدهیم نه برای این که آن را به منزله یک اصل کلی برای خودمان اتخاذ کنیم بلکه عملیاتی را که برای اصلاح وضعیت خودمان لازم داریم از این تغییرات استنباط کنیم ضمناً در خاتمه عرایضمعرض می‌کنم که ما هر تصمیمی بگیریم برای وضعیات اقتصادی خودمان بالاخره یک سد بزرگی جلو ما هست که مانع نیل به مقصود است و آن معاملات اتحاد جماهیر شوروی است یک سال و نیم قبل یک قرارداد تجارتی منعقد شده است بنده نمی‌خواهم معایب و ضررهای آن قرارداد را ذکر کنم اما این را عرض می‌کنم وقتی طرف ما مدلول همین قرارداد را هم رعایت نکرد ما چه الزامی داریم که خود را پای بست آن بدانیم و تجار مملکت را دچار مضیقه نماییم که قریب بیست میلیون تومان سرمایه نقدی آنها در دست تجارت شوروی حبس باشد و در نتیجه تجار و دولت متضرر شوند و تا این قسمت را دولت اصلاح نکند تصمیماتی را که در امر اقتصادی می‌گیرند به جایی نخواهد رسید عرض من در هر حال این است که آقای وزیر مالیه و دولت برای این که امیدوار باشند که در آتیه موازنه این بودجه که نوشته‌اند منافعش از دست نخواهد رفت و بلکه ان‌شاءالله روز به روز زیادتر خواهد شد باید درصدد باشند که منبع این عایدات هم روز به روز زیاد شود و الا با خشک شدن منبع و با کسر شدن سرچشمه دیگر آب جاری نخواهد شد و خدای نخواسته دچار یک بحران سخت‌تری خواهیم شد.
وزیر مالیه - این نکاتی را که آقای فهیمی راجع به امور تجارت و مسئله مخارج راه‌آهن و طرق و اینها که فرمودند البته هر کدام از آقایانی که مسئول هستند تشریف دارند و توضیحاتی بهتر از آنچه که بنده توضیح بدهم می‌توانند بفرمایند و نسبت به باقی نکاتش بنده جواب عرض می‌کنم: ابتدا از کسری که در مالیات املاک مزروعی اشاره فرمودند عرض می‌کنم بعضی اوقات در موقع پیش‌بینی یک عایداتی دقت کامل نمی‌شود به طور تخمین گفته می‌شود ولی بعد از این که دو سه سال جریان پیدا کرد ممکن است آنچه را که وصول می‌شود درست معین کرد. اگر ما بیاییم در بودجه قسمت عایدات بودجه بعضی اقلام خیلی بزرگ بنویسیم در صورتی که احتمال ضعیف داریم بهش و یا این که به غایت مستعد است که وصول شود این را می‌شد نوشت ولو این که احتمال هم ضعیف بود ولی در صورتی که مخارجی که در مقابلش نیاید. اقلام عایدات مطمئن و مسلم خودمان را که می‌نویسیم در مقابلش هم خرجی داریم که می‌توانیم بپردازیم و باید محتاط باشیم عرض می‌کنم آنچه را که یقین و مسلم است که وصول می‌شود و بقیه هم در حدود قرائنی که موجود است و پیش‌بینی‌های عالی که ممکن است وصول شود باید نوشت البته ملاحظه می‌شد در بعضی اقلام در سال‌های گذشته که راجع به آن اقلام خیلی کمتر از مبلغی که پیش‌بینی شده است وصول می‌شده است بعضی برعکس. یا کمتر پیش‌بینی کرده‌ایم و بیشتر وصول شده است این سه میلیون و پانصد هزار تومان یا سی و پنج میلیون ریال به اصطلاح حالیه خودمان که برای مالیات املاک مزروعی پیش‌بینی شده است از روی وصولی سال‌های گذشته است از این رو وصولی سال گذشته بلافصل را در نظر نگرفته‌ایم برای این که مالیات املاک مزروعی هیچ وقت راجع به سال گذشته یعنی در زمان عمل است آن وقت ملاحظه می‌فرمایید که در ۱۳۱۱ در یک قسمت از مملکت خشکسالی بوده است و در قسمت دیگر فراوانی بوده است ولی ما ۱۳۱۰ را با دوره عمل بیست و چهار ماهه‌اش در نظر گرفتیم و همین قدر هم بوده است البته اگر امید پیدا کنیم که بیشتر وصول می‌شود و مردم عایدات‌شان بهتر می‌شود و دستگاه‌های وصول بهتر و مرتب‌تر شود البته این کارها را باید بکنیم ولی دلیلی بهتر از این در دست نداریم و عایداتی که در بهترین سال متوسط وصول شده آن را نوشتیم. راست است که در همان سال‌ها پنج شش میلیون تومان هم نوشته شده بود ولی پارسال را عرض نمی‌کنم حالا یک میلیون و نهصد و پنجاه هزار تومان قریب دو میلیون تومان خالصه را تفکیک کرده‌اند و جای دیگر نوشته‌اند راجع به تریاک و حق‌العبور در کمیسیون بودجه هم مذاکراتی شد و بنده در آنجا هم عرض کردم و مذاکرات مفصلی در این باب به عمل آمد بنده هم آنقدر که کافی بود جواب عرض کردم تریاک یک ترتیب معینی دارد و تا یک حدی به خارجه صادر می‌شود و فروش می‌رود اگر برایش موانع و اشکالی نگذارند یک قدری بیشتر می‌شود این یک حدی دارد که از آن بالاتر نمی‌رود حالا قیمت تریاکی که کلیتاً صادر می‌شود باسعار خارجی نه تنها بیشتر از آن نیست که با حق‌الصدورش که در سه چهار سال قبل بوده برابری کند بلکه خیلی کمتر است برای این که آن وقت‌ها یک صندوق تریاک را صد و پنجاه لیره صد و چهل لیره در خارجه به فروش می‌رساندند آن هم لیره طلا حالا خیلی کمتر از آن می‌فروشند و با حق‌الصدور همین طورها می‌شود این حق‌الصدور در درجه اول هشتاد و سه لیره طلا بود البته ما هم دیدیم سنگین است یعنی دیدیم می‌شود یک چیزی گرفت ولی نه به این درجه و باید یک چیزی هم کم کرد اولاً به واطه از بین رفتن لیره طلا مدتی هشتاد و سه لیره کاغذی شد که شاید پنجاه و پنج لیره طلا بود بعد از آن هم ملاحظه فرمودید که شد هفتاد و پنج دلار طلا و بعد هم برای اشخاصی که میزان عمده صادر می‌کنند تخفیفات عمده قائل شدیم در هر صندوق یعنی می‌ماند صد و نود و پنج دلار طلا که این صد و نود و پنج دلار بنده اطمینان دارم که با قیمت خوبی هم که در بازار ایران بخرند روی هم رفته می‌تواند به طور خیلی خوبی رقابت بکند با تریاک دیگران و هم سنگینی ندارد که مانع صدور زیدش بشود و اما اشکالات دیگر هم هست که سبب وقفه شده است البته در گذشته بعضی موانع و اشکالات دیگری هم بوده است که ما آنها را رفع کردیم یک دلیل عمده داشت که آن بحران عمومی دنیا و کم شدن مصرف تریاک بود و این مسلماً همین طور است و اشکالات دیگر هم در اطراف کار تحدید شده است و نمی‌شود که تمام اشکالات را برداریم و هیچ حق‌الصدور هم نگیریم و یک چیزی هم دستی بدهیم یک مأخذی دارد که بیشتر از آن نمی‌شود ولی حالا دارد یک قدری بهتر می‌شود منتها این است اگه ما یک میزان معتدلی گذاشته‌ایم و باید عرض کنم که اگر تریاک هیچ تاکس نداشت و هیچ انحصار نداشت در هیچ موقع و هیچ وقتی پانصد هزار لیره عایدی نداشت پانصد هزار لیره می‌شود پنج میلیون تومان که ما سابقاً از روی بی‌تجربگی در بودجه مملکتی گذاشته بودیم برای این که درست حسابش در دست نبود پانصد هزار لیره می‌شد پنج میلیون تومان و پنج میلیون تومان از حق‌الصدور اولاً وصول نمی‌شود ثانیاً بید از هر صندوقی صد لیره طلا گرفت تا وصول شود و آن وقت لیره هم در رو ندارد راجع به جریان محاسبات و ترتیب نظارت مجلس در امور مالیه فرمودید باید عرض کنم که این به چندین ترتیب عمل می‌شود که بعضی‌ها به طور مستقیم مربوط به مجلس است و بعضی به طور غیرمستقیم و این مراحلی که در طریق درخواست و حواله و پرداخت نقدی و رسیدگی به محاسبات ایجاد شده است دولت ایجاد کرده است اینها هر کدام یک یک تا حدی ضامن حسن جریان و دقت در امور حواله‌جات و درخواست‌ها که مطابق مقررات محاسباتی و قونین و نظامات مالیه باشد شده است در اینجا نه تنها بودجه کلی می‌آید بلکه بودجه تفصیلی هم می‌آید و از حیث صرف وقت، وقت هم خیلی مصرف می‌شود علاوه بر این یک چیزی هم در آخر داریم که تفریغ بودجه است این شکایت به حق است خود من هم در اینجا عرض کردم که باید لایحه تفریغ بودجه بیاید پارسال هم وعده دادم که لایحه تفریغ بودجه را بیاورم ولی گذشته‌ها تقریباً حاضر است و حاضر می‌شود و سعی خواهیم کرد که لایحه تفریغ بودجه ۱۳۱۰ را هم بیاوریم و راجع به تقسیم اراضی خالصه‌جات باید عرض کنم که اراضی بایره نیست و این اعم است هر اراضی که صلاح باشد و مقتضی باشد نباید یک طوری اعلان بکنند که خالصه‌جات را تقسیم بکنند و نباید هم یک طوری کنند که رعایا محتاج به زمین باشند و یک ترتیبی باید داده شود که نه افراط باشد و نه تفریط ولی چنانچه توجه فرمودید رویه دولت بر این است که هر جا رعایا می‌آیند تخت‌فاپو شوند آنها را زمین بدهند آب بدهند به میزانی که بتوانند کشت و زرع بکنند و این کار شروع شده است و به نظر بنده منظور آقایان قبل از این که بفرمایند در نتیجه تذکراتشان حاصل شده است و ما در اردبیل و ییلاقات شاهسون لایحه مخصوصی آوردیم اینجا برای تقسیم قسمتی از اراضی در لرستان هم همین کار مداومت دارد در سیستان هم همین کار را عملی کردیم و اراضی را به دست خود اهالی دادیم که در پرگرام دولت ملاحظه فرمودید که به تدریج اینها متوالیاً عملی خواهد شد و مردمی که زمین و آب ندارند به آنها زمین و آب داده خواهد شد در باب تعویض املاک که فرمودید طول می‌کشد بلی صحیح است طول می‌کشد ولی باید عرض کنم که این کار محتاج وقت است یک شخصی که صلاح این طور دیده شده است که علاقه آب و خاکی‌اش را واگذار کند و در جای دیگر برود جای دیگر اگر جایی باشد که ثبت کرده باشد و املاکش به ثبت رسیده باشد فوراً می‌شود گفت که این حدود و این تقویم و یا از روی عایدات فوری تمام می‌شود ولی او می‌آید می‌گوید که به عوض فلان قدر به من بدهید ولی ممکن است که اشتباه کرده باشد اما او نمی‌گوید اشتباه کردم دولت باید آنچه را که می‌گیرد و در عوض خالصه می‌دهد باید دقت بشود و آدم فرستاده شود مأمور امین برود و حدودش را معین کنند و باید ترتیبی بشود که با دقت این کار تمام بشود اما راجع به مستخدمین کنتراتی بنده هیچ عرضی ندارم بکنم چون خودم با ایشان شریکم در عقیده و موافقم باید تمام سعی به عمل بیاید که مستخدم رسمی باشد الا در یک کاری که از دست دیگری برنمی‌آید مثل مهندسی که از دیگری برنمی‌آید و البته اگر اه استخدام کنتراتی زیاد باز شود کار مستخدمین رسمی و دستگاه مستخدمین رسمی به کلی منحل می‌شود و به کلی مأیوس می‌شوند و از کار دلسرد می‌شوند ما سعی می‌کنیم در این باب و خیلی هم خوشوقتم که آقای فهیمی در این باب تذکر دادند البته باید نظر همه بر این باشد که مستخدمین رسمی در هر مملکتی به منزله گرداندن چرخ امور مملکتی باشند و اینها را باید دلگرم نگاه داشت و درجات ترقی‌شان منظم بشود و کسی دیگری که در حدود آنها اطلاع و علم داشته باشد و یک کار دیگری از دستش نیاید نباید بیاید و دو برابر اینها حقوق بگیرد ما در این قسمت‌ها سعی می‌کنیم و باز هم سعی خواهیم کرد که این نظر تأمین بشود.
رئیس کل تجارت - آقای فهیمی در مابین اقلام درشت و ریز بودجه نمی‌دانم چطور شد که آن رقم کوچک اعتبار اداره تجارت را در نظر گرفتند شاید این را بهانه کردند برای این که یک بیاناتی فرموده باشند اولاً آنچه ملاحظه فرمودید اضافه شده است از نقطه نظر یک تأسیسات جدیدی است که برای کمک به گمرکخانه‌ها در سرحدات است یک اعضا و اجزا و گماشتگانی در نظر گرفته شده است. البته تمام مخارج مرهون اعتباراتی است به علاوه که برای اجرای قانون جلوگیری از اجناس ممنوع‌الورود هم احتیاج بود به یک عده مفتشین بیشتری در داخله مملکت از این جهت بود که یک اعتبار اضافی نوشتیم راجع به این که تذکر دادند که در اجرای قانون انحصار تجارت یک سختگیری‌های بی‌موردی می‌شود به نظر بنده و شاید به تصدیق یک عده از تجاری که متصدی کار تجارت هستند قضیه شاید برعکس باشد و در عمل همشه دولت بر حسب اختیاراتی که به موجب قانون دارد برای پیشرفت مقصودش تسهیلاتی قائل می‌شود که اجرای این قانون برای مردم دارای زحمت زیاد نباشد اگر مقصود را در نظر گرفتید که عبارت از توازن صادرات و واردات باشد یا حمایت از مصنوعات داخلی وقتی عاشق به نتیجه باشیم دیر نمی‌توانیم دشمن مقدماتش باشیم بایستی به مقدمات آن هم مؤمن بود تا به نتیجه برسیم مگر این که بخواهیم از آن نتیجه صرف نظر کنیم این که اشاره فرمودید در بعضی موارد راجع به سهم‌بندی یک تجربیاتی کرده‌اند و یک تجدیدنظر کرده‌اند همین طور است در یکی از ممالک خارجه نگاه کردم سهم‌بندی مثل سهم‌بندی ما نبوده است آنها روی مقدار صدوری جنس یک سهم‌بندی کرده بودند و متأسفانه همان وقت هم این قسمت در مدنظر بود که شاید ما هم بتوانیم شبیه آن را انتخاب و اتخاذ کنیم و بعد از چندی روی همین فکری که برای آنها ایجاد شده است روی همین اصول یک حساب خاصی با دول و ممالک باز کنیم این فکر برای ما پیدا شد ولی متأسفانه تجار ما معتقدند که این کار را مشکل‌تر می‌کند تجار ما عقیده‌شان این است که اگر این رویه را که ممالک دیگر اتخاذ کرده‌اند ما هم اتحاد کنیم کار تجارت را مشکل‌تر می‌کند و دچار زحمت می‌شویم بعد از یک مطالعاتی هم به نظر خودمان رسید که با وضعیات فعلی تغییراتی پیش نیاید زیرا آن تغییر رژیم تجارتی می‌خواهد و مراقبت مبدأ و مخرج این طور چیزها به طور کامل و اکمل بود و خیلی مشکل است که حساب خاص مفروغ بشود ما در تجارت خارجی با هر مملکتی حساب خاصی داریم. راجع به مدت جواز اشاره فرمودند از این جهت مقرر شده است در مدت کم مقتضی است که اجناس در مضیقه نیفتند از یک طرف استعداد مردم را هم می‌خواهیم ملاحظه کنیم از یک طرف هم تاجر که بیشتر متمایل به انتفاع است خوب رعایت حال مصرف‌کننده و محدود کردن منفعت تاجر ایجاب می‌کند که مدت جواز کم باشد چرا برای این که اگر تاجر در کنتران یک سهمیه معین جوازی را گرفت گذاشت توی بغلش و وارد نکرد این حتماً مضیقه تولید می‌شود پس باید مدت جواز محدود باشد به اندازه که برای سفارش و حمل و نقلش لازم است تاجر ببیند اگر در این مدت جنس را وارد نکرد جوازش باطل می‌شود و دچار خسارت می‌شود و خودکمی مدت جواز الزامی است برای تاجر که جوازش را زودتر به کار بیندازد مخصوصاً در مسئله تجارت که یک قسمت بیشترش دست اتباع خارجی است. در آخر فرمایشاتشان فرمودند که یک نظری هم به گفته علمای اقتصادیون و علمای دنیا و تشکیلات آنها هم بشود عرض می‌شود که این مطالعات را ما کرده‌ایم و می‌کنیم ولی نباید اشتباه بکنیم که فکرهای اقتصادیون دنیا بیشتر نتیجه قضاوتی است که در محیط خودشان به تناسب مصالح خودشان حرف می‌زنند عموم ممالکی که مصنوعات ماشینی‌اش زیاد بوده برای این که بازارهای خرید را کم کرده‌اند به واسطه این که یک ممالکی به فکر تهیه بدل و نظیر آن مصنوعات افتاده‌اند از مقدار فروش آن محصولات و مصنوعات آن مملکت‌ها که تهیه کرده‌اند کاسته شده او همیشه داد و فریاد می‌کند بر علیه حصارهای گمرکی بر علیه دروازه‌های ممالک دنیا و این البته به صرفه و صلاح خودش است که یک بیاناتی می‌کند البته مطابق مصالح خودش است عمله‌جات بیکار را می‌بیند ماشین‌های خوابیده و سرمایه‌های راکد مانده را می‌بیند البته فریادش بلند می‌شود ولی ما که می‌گوییم از مقدار نخ فرضاً باید کاسته شود برای این که می‌خواهیم خودمان تهیه کنیم یا از آوردن کفش جلوگیری کنیم برای این است که تا چند روز دیگر در طهران کارخانه‌اش دایر می‌شود و ما در این فکر هستیم البته باید ما یک جور دیگری فکر کنیم ما باید یک تناسبی را در نظر بگیریم روی احتیاج مصنوعات داخلی شما نمی‌توانید به خوبی و به آن ترتیبی که دیگران سال‌ها تهیه کرده‌اند نیست ما نمی‌توانیم مقاومت کنیم که برای بحران اقتصادی فعلی اجناس خارجی باب این مملکت خیلی ارزانتر از آنچه بنده و شما حساب می‌کنیم اگر ما خودمان تا اندازه گران‌تر کردیم به واسطه سدهای گمرکی یا عوارضی است که از نقطه نظر همان حمایت صنایع داخلی است که فرمودید پس اندرز دادن به مؤسسات به تجار برای رفع مشکلات برای مصرف‌کننده برای مملکت لازم است تا دو نتیجه کوچکی که لفظش کوچک و معنایش بزرگ است که عبارت از تعادل صادرات و واردات باشد نتیجه بگیریم و گفته‌های دیگران را هم ما مطالعه می‌کنیم که ببینیم چه می‌گویند و مصلحت ما در چیست و کدام است ما می‌گوییم استعداد خریدها به واسطه تنزل قیمت نقره در دنیا کم شده است و مادامی که بارهای طلا در یک جاهایی محفوظ است ما ناچاریم از مقدار خرجمان بکاهیم ما همان یک ده ریال که یک جنس خاصی را می‌خریدیم حالا اگر همان را بخواهیم بخریم بیست ریال می‌دهیم چون نداریم از مقدار ورودی کم می‌کنیم برای این که برای نصف سابق ده ریال می‌خواهیم چون این طور است ناچاریم خودمان را محدود کنیم و به این محدودیت تن بدهیم تا وضعیت مقایسه نقره و طلا یک وضع بهتری بشود همین طوری که استنباط می‌شود از اخبار این روزها در هر حال آقایان هم که مطالعه می‌فرمایند گفت‌وگوهای اقتصادیون دیگر را این طور خوش باور نباشند که در فلان روزنامه، فلان کتاب، فلان مقصد بزرگ در محیط آمریکا یا اروپا گفته است که این حصارها برای تجارت مضر است این کنتنژانمان مفید نیست و مضر است اینها از نقطه نظر خودش خیلی درست و حسابی است که بازارهای فروش را از دست داده است ولی از نقطه نظر خودمان صلاح همین ترتیب است که می‌کنیم و درست است.
رئیس - مذاکره بودجه طولانی است به رعایت نقاهت آقای وزیر پست و تلگراف اجازه می‌فرمایید ایشان کارشان را انجام بدهند.
- معرفی معاون وزارت پست و تلگراف
۴- معرفی معاون وزارت پست و تلگراف
وزیر پست و تلگراف (آقای بهرامی)- بنده هم می‌خواستم همین تقاضا را بکنم و چون می‌خواهم به واسطه کسالت مرخص شوم آقای میرزا موسی خان مهام را که مدیر کل وزارت پست و تلگراف بوده‌اند و مدتی است با بنده کار می‌کنند و از عملیات ایشان نهایت رضایت را دارم به سمت معاونت وزارت پست و تلگراف معرفی می‌کنم.
رئیس - آقای وزیر طرق هم استفاده بفرمایند لایحه را که دارند بدهند.
- تقدیم لایحه اعتبار راه‌آهن و مخارج کارخانه سیمان از طرف آقای وزیر طرق
۵- تقدیم لایحه اعتبار راه‌آهن و مخارج کارخانه سیمان از طرف آقای وزیر طرق
وزیر طرق- بله لایحه است برای یک قسمت از مخارج راه‌آهن در امسال که تقدیم می‌کنم چون یک قدری از اول سال گذشته و یک مقدار مخارج فوری مبتلابه است و یک مقدار اشیا خریده شده است که باید قیمت آنها تأدیه شود و به نظر بنده فوریت هم دارد این لایحه ولی بعد از آن که آقایان ملاحظه فرمودند اگر موافقت کردند با نظر بنده که فوریتش را موافقت می‌فرمایند و لایحه امروز تصویب می‌شود و اگر هم موافقت نمی‌فرمایند که باید به کمیسیون برود آن را هم بنده حاضرم.
- بقیه شور و تصویب لایحه بوجه کل
۶- بقیه شور و تصویب لایحه بوجه کل
رئیس - آقای دیبا
طباطبایی‌دیبا - بدیهی است لایحه بودجه کل مملکتی از لوایحی است که در درجه اول حائز اهمیت است و عقیده بنده این است که هر چه در اطراف آن صحبت شود مناسب است ولی چون نقطه‌نظر اصلی دولت و مجلس این است که این لایحه زودتر به تصویب برسد و حقوقات داده شود ین است که بنده عرایض مفصلی ندارم فقط چند فقره اعتراضی بود که در کمیسیون بودجه آقای وزیر مالیه هم تشریف داشتند یعنی یک توضیحاتی بود که آقای وزیر مالیه هم جواب‌هایی فرمودند که حالا بنده لازم می‌دانم در مجلس هم باید آن توضیحات داده شود که آقای وزیر مالیه و سایر آقایان وزرا که مربوط بهشان است آنها هم جواب بدهند. یک توضیح بنده راجع به کسر مالیات سال‌های گذشته بود که در جواب آقای فهیمی مفصلاً آقای وزیر مالیه فرمودند و بنده عرضی نمی‌کنم ولی یک فقره عرض بنده راجع به این فقره سوم است که متفرقه غیرمستقیم است چنان که در کمیسیون عم عرض کردم مسئله متفرقه و غیره در قانون همیشه خطرناک است برای این که ک لمه متفرقه غیرمستقیم در اینجا یک مبلغ معتنابهی است که نوشته می‌شود معلوم نیست که این متفرقه چیست ممکن است یک وقتی مالیه بیاید یک مالیاتی که خلاف قانون است از یک اشخاص مطالبه کند و اعتراض بکند که این مالیات قانونی نیست آن وقت جواب بدهد که ضمن متفرقه است که در بودجه کل مملکتی تصویب شده است بنابراین بنده هیچ معتقد نیستم که این متفرقه و یا غیره نوشته شود و معتقدم که این متفرقه را باید صورت‌های تفصیلی‌اش را ضمیمه کند و به کمیسیون بودجه بدهند آن روز که صحبت شد آقای وزیر مالیه فرمودند که ممکن است در اینجا یک لفظ «قانونی» اضافه شود یعنی نوشته شود «عوائد متفرقه قانونی» و به عقیده بنده این هم رفع اشکال نمی‌کند عوائد قانونی متفرقه باز معلوم نیست چیست و به عقیده بنده باید صورتش را جمع‌آوری کنند و به کمیسیون بدهند تا یک وقتی اسباب اشکال و زحمت مردم نشود یکی هم راجع به مالیات حق‌الثبت وسایل نقلیه از مستقیم و غیرمستقیم است چنان که آقایان وزرا هم متوجهند در موقعی که این قانون از مجلس گذشت بعضی آقایان هم مخالف بودند و گفتند عادلانه نیست و اسباب زحمت مردم است برای این که یک اتومبیل کوچک که هیچ صدمه ندارد ماهی صد ریال بدهد و اتومبیل‌هایی هم که قیمت گزافی دارد آنها هم باید صد ریال بدهد جواب این را در کمیسیون بودجه فرمودند که هیئت محترم دولت می‌خواهد اصلاحاتی در این قضیه بکند و لایحه‌اش هم حاضر است و به مجلس تقدیم می‌شود و راجع به آن هم عرضی ندارم و منتظرم که لایحه‌اش به مجلس بیاید یکی هم راجع به حق‌الامتیاز تلفن که مربوط است به آقای وزیر پست و تلگراف تقریباً‌دو سال سه سال پیش از این حق‌الامتیاز تلفن ده هزار ریال بود حالا اینجا صد و پنجاه هزار ریال نوشته شده است این ترقی را می‌خواستم توضیح بدهند که جهت این که دو سال پیش این مبلغ بوده و حالا اینقدر شده چیست؟ یکی هم راجع به صدی بیست و پنج ثبت اسناد و املاک است این عرض هم مربوط به آقای وزیر عدلیه است چنانکه از حالات و اخلاق ایشان هم مطلع هستیم که ایشان همیشه در تعقیب قوانین خودشان مخصوصاً خیلی جدی هستند و میل دارند که آن قوانین را حفظ کنند و اینجا بنده یک توضیح مختصری می‌خواهم برای این که اینجا خلاف قانون شده است یعنی این ترتیب مخالف ماده ۱۳۵ همان قانون ثبت اسناد است در موقعی که قانون ثبت اسناد و املاک از کمیسیون می‌گذشت مخصوصاً خود آقای وزیر عدلیه اصرار داشتند که این صدی بیست و پنج که علاوه می‌شود وارد خزانه دولت نشود و یک سرمایه و ذخیره مخصوصی را تشکیل بدهد و البته یک ملاحظات مخصوصی ایشان داشتند و کمیسیون هم رأی داد و در خود قانون هم تصریح شد حالا بنده می‌بینم در اینجا وارد عوائد عمومی دولت شده است از آقای وزیر مالیه هم توضیح خواستم فرمودند که با آقای وزیر عدلیه موافقت شده است بنده عقیده‌ام این است که این خلاف قانون مختصر هم نشده باشد یک اعتراض دیگر هم مربوط به آقای وزیر عدلیه است و آن مربوط به تحریر ترکه است برای این که نوشته است عوائد اجرای قانون تحریر ترکه که یک قانونی که بعد ممکن است به مجلس بیاید و از تصویب بگذرد عوائدش را پیش‌بینی فرمودند ما که فعلاً همچو قانونی نداریم و یک اعتراض دیگری هم که آقایان اعضا محترم کمیسیون بودجه هم داشتند راجع به این نوزده هزار تومان عوائد مدارس است عقیده ما بلکه عقیده غالب آقایان این است که مدارس ابتدایی باید مجانی باشد این مبلغ مختصر که دولت در ضمن بودجه خودش می‌آورد می‌بینیم که در عمل چقدر اسباب زحمت برای مردم می‌شود مثلاً یک نفر که بچه خودش را می‌خواهد ببرد مدرسه که استطاعت ندارد از اول جوانی این بچه بیچاره بدبخت را باید عادت بدهد به اظهار فقر و پریشانی و فلاکت یعنی یک استشهادی تمام کند برای فقر و فلاکت و پریشانی آن بچه حالا قبول بکنند یا نکنند آن مرحله دیگری است خوب است که این مبلغ را اصلاً حذف بکنند و یک زحمت فوق‌العاده هم از مردم رفع شود یکی هم راجع به این قسمت است که آن روز در کمیسیون بودجه صحبت شود عوائد مترقبه و غیرمترقبه این را بنده نمی‌دانم چیست یعنی دولت شب می‌خوابد و صبح پا می‌شود یک عوائد غیرمترقبه پیدا می‌کند البته همه عوائد مترقبه است این را هم توضیح بفرمایید و این خوب عبارتی نیست یکی هم سؤال بنده راجع به وزارت طرق است از آقای وزیر طرق. این مبلغی که اینجا نوشته شده است همان حقوق پرسنلی وزارت طرق است ولی عایدات وزارت طرق البته این نیست از مالیات راه هم تقریباً چهار میلیون و نیم به وزارت طرق پول داده می‌شود این را بنده جهتش را نفهمیدم چیست که در بودجه عمومی نمی‌نویسند بنده عقیده‌ام این است خوب است آقای وزیر طرق با آن جدیتی که دارند تفتیشات خواهند کرد که این مبلغ جزو بودجه بیاید و نمایش بودجه‌ای ما هم زیاد می‌شود عیبی هم ندارد. یکی هم راجع به دفع ملخ وسن بود. چندین سال است یک اعتباری در مقابل دفع ملخ داده می‌شود من حقیقتاً هیچ فایده از این ندیدم نمی‌دانم دولت فایده دیده است یا نه بنده عقیده‌ام این است که بایستی یک وسایلی ایجاد کند که لااقل این آفت کم بشود و زارع و فلاح یک قدری حال‌شان مناسب‌تر بشود این بود عرایض بنده.
وزیر مالیه - عوائد متفرقه مستقیم و متفرقه غیرمستقیم چنانچه آقایان اطلاع دارند هر سال در بودجه هست و هر سال هم معنایش عرض شده است و در کمیسیون بودجه هم که بعضی از آقایان اظهارنظر فرمودند بنده به هر دو صورتش موافق بودم و عرض کردم هر طوری می‌خواهند بنویسند اولاً این باید معلوم شود ما وقتی در مجلس شورای ملی صحبت می‌کنیم و هیئت وزرا که مطابق قانون مسئول مجلس هستند اصلاً نباید احتمال بدهیم که یک مالیات خلاف قانونی بشود گرفت برای این که قانونی در آن باب ندارند و این برخلاف قانون اساسی است آن کسی که می‌گیرد مسئول است و باید مجازات شود پس در حدود قوانین آنچه که می‌گیرند انواع و اقسام است قریب پنجاه نوع است چهل نوع است و البته یک میلیون ریال ۵ میلیون ریال صد ریال عایدات دارد و در آخر آنها اقلام کوچکی است بنابراین اینها همه را عوائدش را جمع می‌کنند و می‌گویند عوائد قانونی متفرقه مستقیم همان طور که فرمودید صورت اینها عنقریب به کمیسیون بودجه داده می‌شود عوائد متفرقه مستقیم حق‌السعی بروات است حق‌الثبت وسایل نقلیه است عوائد مستغلات نقاطی که حالا بلدیه دارند هست جریمه پرداخت مربوط به مالیات است جریمه مستخدمین است که اگر البسه وطنی نپوشند قانونش جریان پیدا کند و از این قبیل چیزهاست و همه‌شان هم قانون مخصوصی دارند متفرقه غیرمستقیم هم عبارت است از حراج و ذبایح و جرایم و رسومات و غیر اینها راجع به مالیات حق‌الثبت هم آقا خودشان توجه داشتند و مقصود هم واضح بود. دولت هم همین نظر را دارد که این مالیات اصلاح شود و بیشتر شاید روی بنزین و امثال آنها برود در این صورت اینجا نمی‌توانستیم این را بنویسیم زیرا که قانونش نگذشته است راجع به حق‌الامتیاز تلفن فرمودند در کمیسیون بودجه هم خدمتشان عرض کردم اولاً انتظار نداشتم که یک اعتراضی باشد که چرا زیاد است ولی در گذشته حساب حق‌الامتیاز تلفن خیلی جالب نبود در همین سال گذشته کمیسیونی هم کردیم و مأمورینی هم همین را تصفیه کردند و خیلی هم کار کردند و مبلغ عمده هم وصول شد و عقلاً و قاعدتاً باید حق‌الامتیاز تلفن خیلی زیادتر باشد از این مبالغ برای این که هزار تومان معنی‌اش این است که در تمام سال ده هزار تومان فایده کرده باشد چون ده یکش است و حالا هم که از یک طرف خیلی ترقی کرده است و وسعت یافته است و از طرفی دیگر هم قانونی از مجلس گذشت که یک میلیون تومان دولت تخصیص داد که شرکت بکند و وسعت بدهد به دایره‌اش حتی راه‌ها و سیم‌های بین شهرها را در این صورت البته امید می‌رود که این مبلغ وصول شود و راجع به عایدات صدی بیست و پنج ثبت اسناد هم اگر در کمیسیون بودجه فرموده بودند مشروحاً عرض می‌کردم اشتباهی پیش نمی‌آید و حقیقتاً این طور نیست که به خزانه دولت نرود و این اشتباه لفظی بوده است البته عوائد می‌رود به خزانه ولی باید به مصرف خودش برسد و یک شاهی به مصرف دیگری خرج نمی‌شود منتهی این است که پارسال آقایان اعضای کمیسیون را ما زحمت دادیم دو بودجه بایستی بیاوریم مثل محل صدی نیم معرافی از آنجا هم یک حواله مخصوصی صادر بشود ما جمع کردیم عوائد صدی بیست و پنج ثبت اسناد را جزو عایدات آوردیم و آن میزانی که از او ماند برای مصارف تشکیلات ثبت اسناد و اینها در مخارج گذاشته بقیه‌اش هم جایی دیگر نمی‌رود در باب عوائد متفرقه که در ضمن بودجه هست در متفرقه‌های دیگر عرض کردم البته عوائد متفرقه مختلف و متعددی موجود است فرمودید که آدم شب می‌خوابد و صبح که بیدار می‌شود یک پولی پیدا می‌کند پارسال اتفاقاً همین طور شد یعنی یک دقیقه هم پیدا کردیم مبلغ کلی هم الحمدالله عایدات دولت شد و هیچ هم مترقب نبودیم و بنده هم نمی‌خواهم عرض کنم که همین متفرقه کافی است و اگر بخواهید بدانید متفرقه از چه قبیل است اولاً ملاحظه فرمودید مالیات املاک مزروعی را ریزش را بقایایش را نوشتیم مال جنگل‌هامان را نوشتیم ولی سایرین هم بقایایی دارد که برای هر کدام اگر بخواهیم بقایایش را به ریز بنویسیم دو هزار تومان بقایای آن سه هزار تومان بقایای آن این مشکل می‌شود کلیه مالیات‌های قانونی که بقایا دارد وصول می‌شود و یک قسمتی هم هست که پیش مأمورین وصول مانده است این را نمی‌توانم بقایا بگوییم برای این که پیش مأمورین وصول مانده است حساب‌هایش را دارند تصفیه می‌کنند و البته مسلماً بعضی قوانینی که خود آقایان هم انتظار دارند یکی دو تا خواهد بود که بعد از گذشتن آن عایداتی برای مملکت پیدا خواهد شد نمی‌توانم عرض کنم چقدر ولی عایداتی دارد یکی هم فروش بعضی املاک است املاکی که در عوض مطالبات مردم گرفته می‌شود اینها قابل فروش است خالصه نمی‌شود از این قبیل چیزها هست اما راجع به دفع ملخ می‌شود آن طوری که لازم است نتیجه گرفته نشده و شاید به مصرف صحیحش نمی‌رسد البته ممکن است ولی اگر این را دلیل بگیریم و حذف کنیم و نگذاریم برای دفع ملخ این نمی‌شود ولی دولت تصمیم گرفته است که در هیچ موقعی هیچ حواله پرداخته نشود مگر این که به مصرف صحیحش برسد راجع به عوائد تحریر ترکه هم خود آقای وزیر عدلیه می‌فرمایند اما راجع به عایدات مدارس ابتدایی غیرمجانی بنده در کمیسیون هم عرض کردم که مخالف نیستم شخصاً و نظر آقای وزیر معارف را هم در این قسمت جلب کردیم و ایشان هم موافق هستند و بنده می‌توانم عرض کنم و آقای دکتر طاهری یادداشت فرمودند گویا هفت هزار و خورده‌ای است این را از عایدات حذف کنند ولی تمنی می‌کنم آقایان برای این که حسابمان به هم نخورد همان جزو عوائد متفرقه باشد.
وزیر عدلیه - دو قسمتی را که نماینده محترم توضیح خواستند یکی راجع به عایدات صدی بیست و پنج ثبت اسناد بود که آقای وزیر مالیه توضیح دادند و گمان می‌کنم که قانع شده باشند یعنی به موجب آن اصلی که آن عایدات وضع شد که قانون گذاشته شد که آن اصل محفوظ بماند ذره هم تخلف نشده است و البته انحراف هم نخواهد شد و البته به مخارج تشکیلات عدلیه خواهد رسید و یکی دیگر راجع به قانون تحریر ترکه بود البته چون توضیح خواستند بنده ناچار هستم یک توضیح مختصری بدهم. خودشان باید سابقه داشته باشند که این لایحه را قبل از این که داده شود به مجلس به طور مشورت قبلی هم در کمیسیون مطرح کردیم آقایان نمایندگان هم البته مسبوق هستند وزارت عدلیه و دولت باید بیشتر سعی کنند که از یک طرف ناممکن است جلوگیری کند از وقوع دعوی و اختلاف و بعد هم وقتی که یک دعوایی شد تشکیلاتی باشد برای حلش ولی بنده خیال می‌کنم که همیشه باید مراقبت کرد و جلوگیری کرد از وقوع اختلاف و دعوی و آن مهم‌تر از این است که بعد انسان حل کند و مخصوصاً یک وسایلی را باید ایجاد کرد که اگر دعوایی پیدا شد به سهولت بشود تشخیص داد روی همین زمینه قانون ثبت اسناد آمد روی همین زمینه اسناد رسمی تهیه شد که حالا دارند مردم راحت می‌شوند برای این که حتی‌الامکان یک قسمت از دعاوی را جلوگیری می‌کند و قانون تحریر ترکه هم که هنوز قانونی نیست و بعد ان‌شاءالله می‌گذرد آن هم از برای همین است غالباً دیده‌ایم یک کسی که مرد بعد از چند سال تازه کشمکش شروع می‌شود وقتی که یک طلبکاری می‌آید می‌گویند که دارایی آنقدر نبوده و این هم به ترکه تعلق نمی‌گیرد در آن موقع که مرگ اتفاق افتاده نه طلبکار این کار را کرده که بیاید مطالبه کند و نه کسی تقاضا کرده است قانون تحریر ترکه هم روی همین قسمت است که کشمکش پیدا نشود قانون تحریر ترکه که بعد خواهد آمد برای این است که اگر یک وقتی یک کسی مرد یکی از طلبکارهای او یا یکی از ورثه تقاضا کرد که در این موقع بیایند و صورت دارایی را بردارند که معلوم بشود ترکه چه اندازه است و اگر بعد در آتیه دعاوی پیدا شود بین خود ورثه یا اشخاص خارج معلوم بشود که ترکه در حدود آن صورتی است که برداشته شده است این قانون در تمام ممالک دنیا معمول و مرسوم است و خیلی هم مفید است لایحه‌اش را هم تهیه کرده‌ایم در دوره گذشته هم می‌خواستیم تقدیم کنیم به مجلس ولی به اشکالی برخوردیم و آن این بود که این قانون بالطبیعه یک عوائد مختصری دارد و بالطبیعه یک مخارج مختصری هم دارد دیدم قانون را اگر بیاورم مخارج آن گردن وزارت عدلیه را می‌گیرد برای این که آدم می‌خواهد و ما هم با مخارج سنگیین که داریم نسبت به کارهامان البته نمی‌توانیم این را تحمیل کنیم ولو این که سه هزار تومان هم مخارجش باشد این بود که به آقای وزیر مالیه عرض کردم عوائدش هم می‌رود جزو عوائد عمومی این را که با آقای وزیر مالیه موافقت کردیم که این کار را یک قدری تأمل کنیم وقتی که بودجه می‌آید البته عایداتی که پیش‌بینی شود گذاشته می‌شود جزو عایدات مخارجش هم گذاشته می‌شود جزو مخارج حالا این فرع بر این است که این قانون بیاید به مجلس و تصویب شود اگر گذشت و تصویب شد این عایدات پیدا می‌شود و مخارجش را هم می‌کنیم.
رئیس - آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی - همان قسم که آقای فهیمی فرمودند موقع گذشتن بودجه موقعی است که هر یک از آقایان نظریاتی که دارند اظهار کنند یکی موقعش این است یکی هم موقعی که پرگرام می‌آید در موقع پرگرام که موقع به ما نرسید وقت تنگ شد و مذاکرات کافی شد این است که بنده نظریاتی که داشتم می‌خواهم حالا به عرض برسانم. اولاً موضوعی را که بنده می‌خواهم عرض کنم چون هیئت دولت و به پرگرام دولت اتفاق آراء رأی داده شد و محل اطمینان همه آقایان هستند اگر عرض می‌کنم تذکر است و نظریات خودمان را می‌گوییم و اعتراضی نیست. عرض کنم بنده چند تذکری داشتم می‌خواستم عرض کنم اولاً وقتی که ورقه بودجه را نگاه می‌کنیم خیلی خوشوقت می‌شویم که واقعاً بودجه مملکت ما امروز به پنجاه میلیون تومان بالغ شده است و خیلی واقعاً جای تشکر است اما وقتی که روی تقسیمات بودجه می‌رویم قسمت معارف را وقتی می‌بینیم خیلی به نظر کم است صحیه هم همین طور این دو محل خیلی کم درباره‌اش منظور شده است و بنده یک نظری دارم البته مخارجی دولت در نظر دارد که اهم از اینها شاید باشد ولی بنده نمی‌دانم چرا وزارت معارف لایحه اوقاف را نمی‌آورد به مجلس شورای ملی یک مردمی در این مملکت سال‌های سال املاکی را وقف کرده‌اند مخصوصاً برای تدریس برای درس خواندن و برای مریض‌خانه‌ها بالاخره جهت امور خیریه و عام‌المنفعه و الان معلوم نیست در چه حال است بلکه می‌خواهم عرض کنم الان یک عایداتی هم می‌گیرند معلوم نیست که به چه جایی می‌رود اگر اشکالی هست که از مردم چیزی نمی‌گیرند بنده صورت می‌دهم یک قسمتی که بنده از کرمان اطلاع دارم که از چه مردمی و چه پول‌هایی گرفته می‌شود این پول‌ها کجا می‌رود؟ از متولی پول گرفته می‌شود املاک مردم که متولی خاصی دارد به مزایده می‌گذارند معلوم نیست که رئیس اوقاف چه حقی دارد که املاک مردم را به مزایده بگذارد لکن در بودجه هیچ اسمی از اوقاف نیست در پرگرام دولت که پریروز تقدیم شد اسمی از اوقاف نبود چرا باید یک منبع ثروت بزرگ مملکت معلوم نشود در چه حال است بنده عقیده‌ام این است که دولت باید یک لایحه تنظیم کند و بیاورند به مجلس و یک ترتیبی برای اوقاف بدهد که اگر یک چیزی از مردم گرفته می‌شود اقلاً صرف معارف و صحیه شود و به مصرف خودش برسد ما عقیده داریم که اوقاف بر حسب آنچه که وقف شده است عمل شود الان که اول محصول است مأمورین اوقاف توی دهات هستند این ده نصفش وقف است این زمین پنج منش وقف است و معلوم نیست که چه می‌شود و کجا می‌رود و این یک تذکر بنده بود که ان‌شاءالله دولت در نظر بگیرد یک لایحه برای اوقاف که شاید تنظیم هم شده باشد بیاورند به مجلس شورای ملی در کمیسیون معارف و اوقاف درش بحث شود بعد بیایند به مجلس و تصویب شود و این یک منبع عایدات مشروع خوبی است که به مصرف خودش باید صرف شود این یک نظر بنده. نظر دوم می‌خواستم فقط تذکر بدهم راجع به یک موضوعی که در فصل ۱۶ بودجه یک مبلغی را پیش‌بینی کرده است دولت برای یک مصارف عام‌المنفعه و در این بنده یک نظری داشتم که می‌خواهم به عرض برسانم و آن این است که البته تصدیق می‌فرمایید که مملکت ما یک مملکت فلاحتی است و در آن قسمت البته باید کوشش شود و بنده یک قسمت را اطلاع دارم که آن سد جیرفت است همه آقایان می‌دانند که رودخانه هریررود در بلوچستان از زمین می‌جوشد از سه فرسخی بمپور و می‌آید و تمام اراضی جیرفت را طی می‌کند و می‌رود به جازموریان که یک نقطه است که در آنجا گرداب می‌شود و البته در آنجا به دریا وارد می‌شود و از این آب هیچ استفاده نمی‌شود الا این که حالا قنوات جیرفت را می‌آیند چاه درست می‌کنند که یک آبی پیدا شود و زراعت کنند در جایی که سد را بسته است الان علامات سد هم هست حتی در هفتصد سال قبل از این هم که عقدالعلی می‌نویسد در آن وقت سد بوده و معلوم نیست که کی این سد را شکسته است این آب می‌آید روی اراضی و اراضی اینجا البته به عرض آقایان رسیده است که چقدر حاصلخیز است که در آنجا می‌توانید چغندر و شکر عمل بیاوریم و با صد هزار تومان خرج یک بلوک بزرگی را آباد کنیم اما قسمت سیم که می‌خواهم عرض کنم این است که همه چیز ما رو به تمدن و تجدد رفته است جزء دو چیز و این را واقعاً چون بنده خودم نمی‌فهمم خواستم آقای وزیر مالیه برای بنده توضیح بدهند که چرا این کار را می‌کنند یا اگر بنده واقعاً اشتباه کرده‌ام رفع اشتباه هم بشود و آن قسمت مالیات مستقیم و مالیات انحصار تریاک است به عقیده بنده هر دو این مالیات به ترتیبی وضع شده است و علتش هم این است که املاک در این مملکت خرده مالک است یک ملکی را می‌بیند شاید در سال هزار تومان عایدات دارد پنجاه نفر و صد نفر مالک دارد آن وقت مأمورین مالیه که می‌رود به این ده از مالک‌ها مالیات بگیرد چه بکند البته مجبور است تحصیلدار برود مالیات بگیرد خوب این اسبش جو می‌خواهد خودش شام می‌خواهد سه قران و ده شاهی مالیات می‌خواهد بگیرد علاجی هم ندارد هیچ کارش هم نمی‌شود کرد حالا این در صورتی است که خیلی مأمور خوبی باشد عجالتاً بنده عقیده‌ام این است که ظل توجهات اعلیحضرت همایونی و اقدامات هیئت محترم دولت حقیقتاً ظلم و تعدی نمی‌شود الا در دو سه فقره یکی تماس مأمورین با رعیت و مالک جز و آن وقت عایدات این چقدر است آقا؟ تمام مالیات مستقیم ما سه میلیون و خرده است در صورتی که وصول شود و افتی نرسد خوب است این سه میلیون مالیات را دولت ببخشد و در ازا آن مالیات بر عایدات وضع کند و این تماس مأمورین را با مردم از بین ببرد و عایداتش هم زیادتر می‌شود و در این هیچ شبهه نیست و از آن طرف هم مردم بروند املاکشان را آباد کنند و مأمورین با آنها تماس نداشته باشند خوب گمرک را ملاحظه بفرمایید آقا بودجه گمرک در چهار سال پیش از این نه میلیون بوده است و الان اگر به حساب صحیح حساب کنیم سی و شش میلیون پول از مردم گرفته می‌شود و صدایی هم درنمی‌آید چون یک مالیاتی است که تماس با افراد ندارد لکن این سه میلیون چون تماس دارد با مردم همه فریاد می‌کنند از دست مأمورین در حالی که بنده اطلاع دارم که نه آقای وزیر مالیه و نه سایر وزرا هیچ اراده ندارند که به قدر خردلی به مردم تعدی شود اما چاره نیست در کیفیت وصولش تعدی می‌شود عقیده بنده این است که همین طور که در سایر قسمت‌ها رو به تجدد و تمدن رفته‌ایم این را هم تغییر بدهیم و امتحان بکنیم ببینیم چطور می‌شود این مالیات را برداریم و مردم را راحت کنیم و در جای دیگر وضع کنیم این یک عرض بنده بود عرض دیگر بنده راجع به مالیات تریاک است که بنده کراراً در مجلس شورای ملی در پشت این تریبون در چند موقع دیگر هم عرض کرده‌ام و آن این است که ما آن وقتی که تریاک در صحرا هست مالیات ازش نمی‌گیریم ولش می‌کیم برود بیرون بعد می‌رویم از قاچاق و فلان و اینها و این بازی‌ها می‌گیریم خاطرم هست دوره گذشته در همین جا وقتی که بودجه می‌گذشت این عایداتی که برای انحصار تریاک نوشته بودند بنده همین جا گفتم و در صورت مجلس هم که رجوع کردم عین عبارت یادم آمد که به آقای وزیر مالیه عرض کردم که این مبلغ عاید نمی‌شود و سال دیگر شاید از عایدات کسر داشته باشیم و وقتی بیرون رفتیم آقای عراقی فرمودند که معلوم نیست شما سال دیگر وکیل باشید چون دوره به سر می‌رسید حالا که رجوع کردم دیدم بلی بیست و هشت میلیون ریال از عایداتی که در نظر گرفته شده کسر شده است یعنی چهل و دو میلیون عایدات پیش‌بینی شده بود و بنده به حساب صحیح عرض می‌کنم که این پیشنهادی را که کراراً بنده عرض کرده‌ام اگر عمل کنیم هشت میلیون عایدات یعنی هشتاد میلیون قران عایدات زیاد می‌شود ولی این پیشنهاد بنده خیلی دشمن دارد و دشمن‌های آن را هم می‌توانم عرض کنم چه اشخاصی هستند عرض کنم این مالیات روی اراضی است و به طور تحقیق در ایران یک میلیون جریب زمین تریاک زراعت می‌شود مطابق احصائیه‌ها که در اداره انحصار تریاک است ما جریبی پنج تومان بگیریم (ملک‌مدنی- زیاد است آقا. دو تومان) زیاد است؟ خوب دو تومان سه تومان در مبلغش کار نداریم در اصلش موافقت بفرمایید مبلغش یک تومان باشد عرض کنم که به قول آقای جریبی دو تومان (افسر - هیچ نگیرید) نه هیچ نگیرند که نمی‌شود تحدیدش هم دست دولت است من اول سال می‌خواهم تریاک زراعت کنم به مالیه محل می‌نویسم که من می‌خواهم در حسین‌آباد محلم پنج جریب زمین زراعت کنم جریبی هر قدر که اجازه داده شد این اجازه‌ها را که می‌گیرند قبض می‌دهند هر قدر که وضع شد قبض می‌دهند که در موقع تریاک این حق‌الجریب را بدهم اول محصول مأمور برود جریبی پنج تومان سه تومان یا دو تومان (بفرمایش آقا) هرچه قانون وضع شد می‌گیرند دیگر وصولش اشکالی ندارد قاچاق دیگر از بین می‌رود. خوب حالا تریاک را چه می‌کنیم؟ این دو مصرف دارد یک مصرف داخلی و یک مصرف حمل به خارجه که امروز می‌بینید چطور است. آقای وزیر مالیه فرمودند که تاکس را تنزل دادیم و آقای افسر هم روی همین فرمایش تلگراف کردند به خراسان همین مبلغی که الان فرمودند هشتاد و سه لیره از صندوقی که می‌گرفتند او را تبدیل کردن به صد و ده الی دویست دلار دلاری سه تومان هم حساب کنید باز همان قدر می‌شود ۲۷۰ دلار همان قدر می‌شود یک تخفیف خیلی جزئی می‌شود. این مسلم است که اثر نداشت در حمل تریاک و عقیده بنده این است که یک مبلغ را از اراضی بگیرند و یک مبلغی هم تاکس را تنزل بدهند ما دنبال این می‌رویم که صادراتمان را زیاد کنیم و مالیات بگیریم شما صورت همین بودجه را که نوشته‌اید می‌خواهید وصول بکنید این را روی اراضی بیندازید جریبی سه تومان چهار تومان پنج تومان از اراضی بگیرند. آن وقت صندوقی چهار صد تومان در گمرک نگیرند آن وقت مصرف دارد در خارج بازار هم این قدرها داریم اشخاصی که داخل مذاکره هستند می‌دانند زیاد می‌رود می‌فرمایند نمی‌رود این طور نیست آقا آن وقت درست نمی‌شود و بنده هم بروم یک صندوق بخرم بفرستم بازار هم اینقدرها دارد آقای وزیر مالیه بهتر می‌دانند داخل مذاکره هستند سالی شش هزار صندوق مسلماً از ایران صادر می‌شود و اگر تاکس را کم کنند مسلماً بیشتر حمل خواهد شد درست است حالا نمی‌رود زیرا با ۸۳ لیره یا ۱۸۵ دلار البته نمی‌رود لکن اگر صندوقی سیصد تومان چهارصد تومان باشد مسلماً حمل می‌شود هم به مالک تعدی نشده است هم به رعیت هم بودجه دولت تکافو کرده است و هم به مملکت خدمتی شده است یعنی یک متاعی صادر شده است و یک پولی به این مملکت وارد شده است این را هم بیایند و یک سال امتحان بفرمایند پارسال امتحان کردند که هشتاد میلیون ریال عاید نشد و ۴۲ میلیون ریال عاید شد یک سال هم این کار را بکنند ولی البته این کار را حالا دیگر نمی‌شود کرد برای این که وقت گذشته است لکن البته در نظر بگیرند برای سال آتی و عرض کنم که یک قانونی بیاورند ببینند چطور می‌شود اگر خوب نشد دوباره برمی‌گردد یک قانون تریاک از دوره دوم شروع شده است تا حالا که نهمین دوره است چند جور عوض شده است بیست جور تغییر کرده است یک جور هم این امتحان را بکنیم ببینیم چه می‌شود اگر برای دولت منفعت کرد بسیار خوب از آن طرف آقا این افتضاحاتی که در راه‌ها هست که بار مسافر را باز می‌کنند و توی خانه‌های مردم می‌ریزند در دهات در بلوکات اینها را باید موقوف کرد و اینها به عقیده بنده در نتیجه قانون جریبانه به کلی از بین می‌رود و باید این را در نظر بگیرند که این بشود راجع به مالیات مستقیم یک تذکری امروز یک نفر از مالکین رفسجان بنده منزل بود یک صورتی بیرون آورد که در ممیزی‌ها این طور می‌شود در قانون ممیزی هست که آفت اگر به محصول رسید باید به مالیه اطلاع بدهند محصول رفسنجان هم پسته است و یک صادره خوبی است از ایران الان گویا یک من دو تومان ۲۴ قران می‌خرند می‌گفت آفت رسید پارسال به پسته و شیر زد من به اداره مایه نوشتم که آقا اینجا من پارسال صد و خرده مالیات دادم حالا این پسته‌اش از بین رفته است. اولاً رئیس مالیه نوشته بود که باید یک اتومبیل معین کنید که بیایند معاینه کنند در صورتی که اتومبیل رو نیست آن راه نمی‌دانم چقدر مخارج دیگر بدهید که مأمور و متخصص بیایند و مشاهده کنند و البته تمام اینها عیب مالیات مستقیم است و اینها را ان‌شاءالله هیئت محترم دولت در نظر بگیرند و برای سال آتیه اصلاح کنند یکی هم راجع به دفع آفات بود که این را به آقای فرخ باید تذکر بدهم همان شخص نقل می‌کرد که وقتی شکایت کردم به دولت از شیره زدن درخت پسته متخصص آمد در باغ برای این که درخت‌ها را ببیند درخت گلابی را از درخت پسته فرق نداد
(خنده نمایندگان)
وزیر مالیه - اگر درست خاطر آقایان باشد ملاحظات آقای مؤید احمدی پنج مطلب بود گویا راجع به اوقاف راجع به سدبندی‌ها مخصوصاً سد جیرفت راجع به مالیات مزروعی و راجع به تریاک و پنجمش هم البته راجع به مأمورین دفع آفات بود و درجه علم آنها در باب اوقاف و سدبندی بنده جوابی ندارم به ایشان عرض کنم و کاملاً موافق هستم و دولت در نظر دارد که لایحه برای اوقاف به مجلس بیاورد و تأخیر هم شده است ولی همه تصدیق دارند و باید بیاورند شخصاً‌هم خود بنده عقیده‌ام این است که هرچه مال یک شخص معینی نیست و مال عامه است به هر اسم و رسمی که باشد باید تحت نظارت مالیه باشد نه آن چیزی که از مردم گرفته می‌شود به عنوان مالیات بلکه به هر عنوانی که گرفته می‌شود باید مأمورین دولت و وزرا که از طرف مجلس شورای ملی و دولت مأمور هستند برای گرفتن و خرجش نظارت کنند و این البته در قانون اوقاف منظور خواهد شد. سدبندی هم یکی از چیزهای لازم و م هم این مملکت است که باید واقعاً در درجه اول اهمیت قرار داد و به اندازه تناسب بودجه هم سعی می‌شود و خواهد شد اداره فلاحت سابقاً هیچ وجود نداشت از دو سال به این طرف تأسیس شده است و بودجه‌اش هم کم کم انبساط پیدا می‌کند و این کارها هم درست خواهد شد راجع به مالیات مزروعی بنده درست ملتفت نشدم یک نکته فرمودند که مالیات مزروعی را موقوف کنند و مالیات بر عایدات بگیرند این مالیاتی که از املاک مزروعی گرفته می‌شود همان مالیاتی است که از عایدات آنها گرفته می‌شود فقط عیبی را که تصور می‌فرمودند این است که مأمورین مالیه با مؤدیان خیلی نزدیک می‌باشند و به دهات و علاقه‌جات می‌روند برای وصول این شاید اسباب زحمت مردم در بعضی جاها بشوند ولی این را که خود آقایان قانونی گذراندند که مؤدی خودش بیاورد بدهد و دیگر مأمور نرود و اگر هم نیاورد بدهد جریمه بدهد عقیده ما هم این بود که جریمه خیلی زیادی بدهد و آقایان خیلی چانه زدند که جریمه‌اش را کم بکنند این باید بیاید حتماً بدهد و به آوردن و دادن عادت بکند و اگر هم نیاورد جریمه معتدبهی ازش بگیرند که این کار موقوف شود یک نفر صد نفر دویست نفر که نیست برای این که هزار نفر مأمورین وصول را یکی‌یکی مراقبت کنند که در یک جایی کار خلافی نکنند راهی بهتر از این نمی‌دانم که مؤدی را مجبور کنند که خودش بیاورد و بدهد این صرفه و صلاحش بیشتر است اما این که مالیات مزروعی را اساساً ملغی کنند به نظر بنده هرچه فکر کردم در اینجا منطق درستی ندارد برای این که هر کس هرچه از آب و زمین و خاک درمی‌آورد باید یک چیزی برای مصارف عمومی مملکت بدهد و این اساس مالیات‌های مملکتی است که همیشه بوده است مالیات‌های غیرمستقیم زیاد شده است و باید آرزو کرد که مالیات‌های بر عایدات به طوری عادلانه وضع شود و تقسیم شود به مردم که از مالیات‌های غیرمستقیم کسر شود به تدریج نباید همیشه در نظر گرفت که می‌گویند وقتی که صحبت می‌شود می‌گویند آقا از فلان کس چرا گرفته می‌شود می‌گویند خیر از مصرف‌کننده می‌گیرند خوب مصرف‌کننده بدبخت هم باید تحمیلاتش به اندازه باشد غیرمستقیم را که ملاحظه کنید به مصرف‌کننده تحمیل می‌شود باید با متعه که از گمرک وارد می‌شود یک چیزی تحمیل شود و به آن آدمی هم که خودش درمی‌آورد باید یک چیزی تحمیل شود. اما در قسمت تریاک و مالیات جریبانه باید عرض کنم که ما مخالفتی نداریم بنده شخصاً هم موافق بوده‌ام که اگر یک راهی پیدا شود که به خود اراضی تحمیل شود خوب است ولی بدبختانه باید اقرار کنیم که ماهیچ راهی پیدا نکردیم بالاخره عاقبت به اینجا منجر شده که به یکی از آقایان که الان اینجا تشریف دارند عرض کردم که شما یک لایحه بنویسید بیاورید اگر درست شد بنده فوراً بیاورم به مجلس و هر کدام از آقایان که این را بفرمایند این جواب را در مقابلشان می‌دهم که اگر یک کسی یک راهی پیدا کند که این عملی شود بنده حاضرم ولی ما با همه مشورت‌هامان هرچه کردیم نشد ولی حالا اگر درست ملاحظه بفرمایند آنچه آقای مؤیدی احمدی در این موضوع اظهار می‌دارند درست عکس آنچه است که راجع به مالیات مزروعی می‌فرمایند یعنی حالا تماسشان کم است مأمورین با مردم ولی اگر روی مزروعی برود باید خودش برود سر خرمن ببیند که باران آمده است یا نیامده است محصول به دست آمده یا نه حالا ترتیب گرفتن مالیات انحصار تریاک و دخانیات یک معایبی دارد و یک محاسنی که همه صاحبان محصولات آرزو دارند این شکل مالیات بپردازند ولی معایبش شاید در طریقه اجرایش باشد که می‌فرمایند مفتشین در راه می‌ایستند و مزاحم مردم می‌شوند اینها را هم می‌خواهم عرض کنم که به قدری کم شده (مؤید احمدی - عشر شده است صحیح است) که تقریباً موقوف شده است (صحیح است) اما این که فرمودند عایدات کسر شده است بنده اول عرض کردم که عایدات کسر نشده است از حق‌الصدور کسر شده است که آن هم اختیارش دست ما نیست ولی به موجب قانونی که گذشت و به دولت اختیار داده شد که ارزانش بکنند عایدات داخلی خیلی زیادتر شده است نزدیک به سه میلیون تومان رسیده برای این که قاچاق موقوف شده است تقریباً و آن کسی که مصرف می‌کند کاش مصرف نکند ولی اگر می‌کند خوب است از روی باندرل بگیرد و بی‌باندرل نباشد اما در این که بیاییم این را بر اراضی تحمیل کنیم این ترتیبی را که ایشان فرمودند این عملی نیست اول از اراضی یک چیزی بگیریم بعد هم از هر کسی که صادر می‌کند یک چیز دیگر این معنی‌اش این است این که صادر می‌کند یک چیز دیگر این معنی‌اش این است این که صادر می‌شود خیلی گران‌تر از این بشود که در داخله مصرف می‌شود و برای این که این کارها را نکنیم تمام آنچه می‌گیرند از اراضی گرفته شود این خیلی گران و فوق‌العاده اسباب زحمت می‌شود و اگر به آن ترتیب بگیریم در هر جریبی شاید شصت تومان باید بگیریم حالا آن را کنار می‌گذاریم اگر همین پولی را که الان می‌خواهیم بگیریم بخواهیم بگیریم جریبانه هر جریبش شاید بیست تومان باید بدهد
(افسر - بیست تومان؟)
بلی حساب کردیم تمام حسابش را کردیم هر جریبی بیست تومان است و بنده شخصاً شک دارم بعد از مطالعات که به هر جریبی چهار تومان بخواهند از این مردم بگیرند این مقدار وصول نخواهد شد قبلاً عرض کردم معایبش چنانچه فرمودید همین است که تفتیش در راه‌ها می‌کنند ولی دخانیات و تریاک یک محسناتی دارد که تمام این مملکت و هر مملکت دیگری در دنیا اقصی امالشان این است که به این ترتیب گرفته شود اگر به املاک مزروعی می‌گفتند مثلاً که برنج که می‌کاری بیاور بگذار در انبار و هر وقت به تاجر فروختی آن هم برد طهران فروخت تو بیا مالیات بده در حالی که این طور نیست ما مالیاتش را می‌گیریم بعد آن خودش می‌برد و می‌فروشد در صورتی که اگر در انبار باشد اولاً مساعده به او می‌دهند که به کارند وقتی که عمل آورد اداره دخانیات پول می‌دهد به زارع که بکارند و مساعده‌اش را هم ازش نمی‌گیرند می‌گویند بیا بگذار توی انبار مال خودت است او هم می‌رود یک مشتری پیدا می‌کند و جنس خودش را می‌فروشد آن تاجر هم می‌گوید مالیات نگیر من می‌برم طهران و جواز زرد بهش می‌دهند تا وقتی که وصول کنند از مصرف کننده همین طور است تریاک آن مرد که تریاک کاشته مال خودش را در انبار می‌گذارد ما فقط درب انبار را محافظت می‌کنیم که قاچاق نکند و می‌آورد مالیاتش را می‌دهد املاک مزروعی که این طور نیست قانونی که پیشنهاد کرده بودند این بود که یک عشرش را پیش از وقت بگیرند آن وقت همان یک عشر مالیات می‌شود و بس و باقی را نخواهند داد و باز باید مأمور مالیه برود رسیدگی کند بالاخره لحاف و فرش و اثاثیه او را به فروش برساند و جزو مالیات محسوب دارد در صورتی که حالا این طور نیست تریاک وقتی فروخته شد مالیاتش گرفته می‌شود اما حالا نمی‌خواهم عرض کنم که نکاتی را متضمن است که آن حدی را که ایشان می‌فرمایند و همه ماها هم مایلیم یک قدری این تفتیش و مراقبت و نظارت انحصار تریاک موقوف شود و از طرف دیگر هم اگر همین ترتیب وصول باشد شاید خیلی عادلانه‌تر باشد ولی البته باید میزانی گرفت که به هر کس که صادر می‌کند بعد مالیات را بهش پس بدهند این اشکال را ما در این باب داریم اما آن نکته آخری جوابش با آقای رئیس صناعت و فلاحت است و خودشان هم خواهند داد ولی عرض کنم که البته این نکته را جدی منظور نداشتند زیرا که ما در طهران هر سال شاگردانی برای این منظور می‌فرستیم برای این که این نباتان دنیا را از همدیگر بشناسند. اگر توقعشان این باشد که مأمورین رفسنجان هم این نباتات را کاملاً بشناسند و اشتباهی نکنند که شخصی به این کاملی را در طهران هم نداریم و این فرمایش هم که اظهار می‌کنند حاکی از میل به ترقی است ولی به این زودی عملی نمی‌شود.
رئیس صناعت و فلاحت - فرمایش نماینده محترم نسبت به عملیات دائره دفع آفات گمان می‌کنم برای این بود که چون آقایان قدری در خستگی بودند خواستند تفریحی شده باشد زیرا همچو موضوعی هنوز پیش نیامده است که متخصصین به رفسنجان فرستاده شده باشد. اگر چه این دایره خیلی دایره کوچکی است وجدیدالولاده است ولی نسبتاً عملیاتش خیلی امیدبخش و مطلوب است در سنه ماضیه آقایان نمایندگان مازندران هم حاضرند که عملیاتی در قسمت مرکبات کرده‌اند و تا چه اندازه هم مفید واقع شده است.
(صحیح است) (صحیح است)
کفیل وزارت داخله - چون نماینده محترم اشاره به قسمت صحیه فرمودند خواستم خاطر محترم آقایان اعضا مجلس را معطوف بدارم که دولت کاملاً توجه داشته و دارد و راجع به مؤسسات جدیدی برای صحیه مطالعات دقیقه شده است از قبیل تأسیس یک مریضخانه بزرگی و ساناتریوم برای مسلولین و همین طور ساختن قرنطینه‌های لازم در سرحدات خشک کردن باطلاق‌ها برای جلوگیری از مالاریا و ازدیاد استعمال گنه‌گنه این مطالعات تحت نظر است و به موقع اجرا گذاشته خواهد شد به طور الاهم فالاهم و اما راجع به قسمت رادیولوژی که فرمودند همان وقت که از طرف ایشان به من اظهار شد بنده قضیه را تحت تعقیب قرار دادم و یک خلاصه از دفاتری که راجع به قسمت رادیولوژی است خواستم و آنها را مطالعه کردم به طور کلی خیال می‌کنم که در خارج اشکال قضیه قسمت رادیولوژی غیر از این است که حقیقتاً نشان می‌دهد چون سرویس رادیولوژی یک قسمت است و راجع به فقرا است که در مریضخانه دولتی است و این قسمت تقاضی‌کننده خیلی دارد متجاوز از چند هزار نفر است البته اینها را باید به نوبه وقت بدهند و البته نوبه اشخاص هم به دوازده ماه و سیزده ماه طول می‌کشد و از آن طرف هم آقایان اغنیا که باید این قسمت را بگذارند برای فقرا نمی‌خواهند به آن سرویس اختصاصی که مربوط است به همان رادیولوگ مراجعه کنند آنها هم تشبثات و توسلات می‌جویند و می‌خواهند در آن سرویس رادیولوژی استعلاج کنند مقصودم این بود که به عرض مجلس برسانم که این به واسطه این است که سرویس کم است یکی هم در منزل آن شخص است که متصدی این کار است (فهیمی- همین است عیبش) و از طرفی هم اشخاصی که بتوانند کاملاً ایفا وظیفه نیست به این قسمت بکنند در مملکت کم هستند همین طور که عرض کردم قسمت کلیه تأسیسات صحی هم باز محتاج است به اشخاصی علمی و فنی که فقط با پول نمی‌شود انجام شود یعنی کارهای بوروکراسی نیست کارهایی است که باید با علم و فن انجام بدهند این است که البته این کارها باید به تدریج انجام بگیرد و اشخاصی که از مدارس خودمان یا از خارج می‌آیند و می‌توانند که احتیاجات اداره صحیه را کاملاً ایفا کنند این است که از هر حیث قضیه کاملاً تحت توجه دولت است مخصوصاً همان طور که اعلیحضرت شاهنشاهی نسبت به این قسمت هم توجه مخصوصی فرمودند و می‌فرمایند و البته آن چیزی که در حدود مسئولیت بنده باشد کمال مراقبت را خواهم کرد (کافی است)
معاون وزارت معارف - اگر اجازه بفرمایید مختصری عرض کنم. بیاناتی که آقای مؤید احمدی راجع به اوقاف فرمودند یک قسمتش را می‌توانم عرض کنم راجع به قانون اوقاف که فرمودند قانون اوقاف در دست اقدام است و آقای وزیر مالیه هم موافقت فرموده‌اند البته تهیه می‌شود و به مجلس تقدیم می‌شود اما راجع به دو موضوع دیگر که یکی مزایده املاک اوقاف باشد به نظر بنده اینجا حق دولت است برای این که اینجا قانون حق نظارت داده است در اوضاع اوقاف و ناظر حق دارد که غبطه وقف را داشته باشد و اگر مناسب دانست به مزایده می‌گذارد
(مؤید احمدی- چنین حقی ندارد)
عرض دیگر هم این است که فرمودند پول‌هایی گرفته می‌شود آنچه قانوناً گرفته می‌شود یک املاک مجهول‌الهویه است که وزارت معارف می‌گیرد و به مخارجی که لازم است برسد می‌رساند و ممکن است آقای مؤید احمدی رجوع بفرمایند و اگر وجوه دیگری است تمنی می‌کنم تصریح بفرمایند چه وجوهی است گمان نمی‌کنم چنین وجوهی گرفته شده باشد اگر گرفته شده باشد البته باید به مقامات صالحه رجوع شود.
رئیس - راجع به کفایت مذاکرات بفرمایند.
رهنما - بلی. بنده با کفایت مذاکرات مخالفم و تمنی دارم آقایان محترم اجازه بدهند در بودجه که یک مسئله اساسی است و آقایان نمایندگان حق دارند مطالعه و اظهارنظر بفرمایند مطلب خودشان را بگویند و الا در ظرف یک ساعت بودجه گذراندن این یک چیز بی‌معنی است (صحیح است)
رئیس - آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس - تصویب نشد. آقای دکتر ملک‌زاده
دکتر ملک‌زاده - حقیقت بنده بدواً از این رویه مجلس اظهار تأسف می‌کنم که گاهی می‌شود که یک مسائل خیلی مهمی مورد بحث می‌شود و بعضی از آقایان مثل این است که وظیفه‌شان این باشد که بگویند مذاکرات کافی است
(همهمه نمایندگان- این چه حرف‌هایی است می‌زنند)
(زنگ رئیس)
دو موضوع مهم در اینجا از بدو تشکیل مجلس و معرفی دولت مورد بحث و مطالعه مجلس حقاً باید واقع شده باشد یکی راجع به پرگرام دولت بود و یکی راجع به بودجه مملکتی البته اگر به قانون اساسی که البته همه مراجعه فرمودند توجهی شود یکی از مهم‌ترین وظایف مجلس شورای ملی نظارت در مسئله بودجه است مخصوصاً به عقیده بنده در ایران قضیه بودجه خیلی اهمیت دارد زیرا که به علاوه جنبه مالی که دارد مظهر تشکیلات مملکتی هم هست و غالباً دیده شده که دولت تغییرات و تشکیلاتی که داده است همیشه به صورت بودجه بوده است بنده در قسمت موفقیت دولت و و زارت مالیه در تعدیل بودجه و البته اضافاتی را هم که امسال به ادارات داده‌اند خیلی متشکرم و عقیده‌ام بر این است که مخالفی ندارد ولی قسمتی را که بنده معتقدم این است که اعتبارات به طور عادلانه و بااحتیاجاتی که ادارات مختلفه دارند به عقیده بنده به آن نسبت تقسیم نشده و خواستم که این قسمت را به عرض مجلس شورای ملی برسانم به عقیده بنده مهم‌ترین موضوعی که باید از برای حال و مخصوصاً از برای آتیه مورد توجه یک هیئت دولت مصلحی واقع شود این است که سعی کنند دولت اشخاص قوی و دانشمند برای مملکت تهیه بکند و این منظور به عقیده بنده ایجاد نمی‌شود مگر این که یک قسمت از بودجه مملکتی را صرف پیشرفت امور معارف و صحیه بکنند.
بعضی از نمایندگان - عده کافی نیست آقا.
رئیس - ناطق را به هیچ وسیله نمی‌شود از مذاکره منع کرد. آقا بفرمایید بیاناتتان را.
دکتر ملک‌زاده - اجازه بفرمایید عده کافی بشود.
رئیس - بفرمایید.
دکتر ملک‌زاده - چون در اینجا راجع به صحیه آقای فهیمی تذکراتی فرمودند و از طرف کفیل محترم که این را عرض کنم که هر اقدامی که در اطراف صحیه عمومی بشود مادامی که آب طهران این طور است هیچ وقت رفع نمی‌شود
(صحیح است)
برای این که این قضیه مثل این می‌ماند که یک مرهمی روی یک زخمی بگذارند و یک سنگ پا هم روی این زخم بکشند خوب البته این زخم هیچ وقت چاق نمی‌شود (صحیح است) مادام که علت و موجبات یک امراضی موجود باشد اول باید درصدد برآمد که آن علل و موجبات را از میان برداشت و مادام که آن علل و موجبات را ما نخواهیم رفع کنیم موفق نخواهیم شد و همیشه بعده مرخصی خواهیم افزود و هر قدر هم توسعه بدهیم تشکیلات صحی مملکت را بالاخره به نتیجه مطلوبه نخواهیم رسید این است که اولین چیزی که باید حقاً مورد توجه هیئت دولت واقع شود قضیه آب مشروب شهر بلکه اغلب از شهرها و دهات مملکت است. (صحیح است) دومین چیزی را که تذکر می‌دهم مسئله شروع امراض مسریه است که حقیقتاً خیلی تعجب می‌کنم که چطور شده است که یک وحشت عمومی تولید نکرده است این موضوع به درجه کثرت و شدت امراض مسریه خطرناک شده است و طوری شیوع پیدا کرده است که به عقیده بنده یک اقدام جدی خیلی مؤثری را از طرف دولت ایجاب می‌کند و مخصوصاً در پارسال که یک لایحه از طرف آقای یاسائی تقدیم شده بود بنده استدعا کردم که دواهایی که برای جلوگیری از این امراض خیلی لازم است و مؤثر و مفید واقع می‌شود از حقوق صدوری معاف بدارند به اصطلاح زورقه تصدیق صدور معاف باشد تا این که این دواها ارزانتر و بیشتر در دسترس عامه مردم گذاشته شود و حالا هم استدعای خود را تجدید می‌خواهم بکنم که راجع به این قسمت یک توجه مخصوصی بفرمایند. یکی دیگر از چیزهایی که بنده امیدوار بودم در بودجه کل مملکتی یک قلم مهمی منظور شود برایش مسئله جلوگیری از مالاریا است اگرچه شاید یک رقم خیلی کوچکی گذارده‌اند در بودجه ولی حقیقتاً خسارت مادی و معنوی مالاریا در مملکت به قدری زیاد است که اگر ما یک مبلغ هنگفتی و یک قسمت مهم بودجه‌مان را از برای جلوگیری از این مرض تخصیص بدهیم باز کم کرده‌ایم. یک کتابی اخیراً راجع به مالاریا نوشته شده است که بنده درصدد هستم آن را ترجمه کنم و در دسترس عامه بگذارم. اکثر از فساد اخلاق و بدبختی‌های معنوی بشر را مربوط به مالاریا می‌کنند حالا ضعف نفس و نداشتن اراده و تزلزل فکر و اینها را کار نداریم بالاخره تمام امراضی انسانی را توجه می‌دهند به این مرض مالاریا و هر قدر که ما سعی کنیم مجادله کنیم که این مرض دفع شود البته کمک بیشتری به تقویت روح افراد این مملکت کرده‌ایم. در اقلامی که نوشته دو سه قلم بود که بنده می‌خواستم تذکر بدهم یکی این بود که خوشبختانه بر طبق آرزویی که سالیان دراز بنده علاقه داشتم و میل داشتم یک مبلغی در بودجه معارف برای تأسیس یک موزه ملی منظور شده است البته محتاج نیست که ذکر شود که یک موزه‌ملی قطع نظر از این که تمام نتیجه افتخارات گذشته ما را روشن می‌کند و در آنجا جمع می‌کند یک موزه ملی در حقیقت یک درس عملی است که مردم در آنجا می‌توانند هزار چیز یاد بگیرند از تاریخ گذشته و افتخارات مملکتیشان اطلاع پیدا کند می‌خواهم استدعا کنم که آقایان مخصوصاً آقای وزیر مالیه اگر موافقت بفرمایند در اینجا یک قسمت هم اضافه شود برای تعمیر ابنیه تاریخی چون ابنیه تاریخی ما خیلی اهمیت دارد. و حالا دستخوش خرابی شده است و اقدامی هم در تعمیراتش نشده است فقط راجع به مسجد شاه اصفهان بنده خیلی تشکر می‌کنم که آقای حاجی امین‌التجار یک مبلغ هنگفتی قریب به بیست هزار تومان اگر اشتباه نکرده باشم پارسال از دارایی خودشان برای این کار تخصیص دادند و حقیقتاً اسباب تشکر است (صحیح است) ولی سایر ابنیه همین طور مانده و در حال خرابی است و یک مثلی است در طب قانونی که می‌گویند: تشریحی را که بد بکنید دوباره نمی‌توانید تجدید کنید. همین طور است راجع به این ابنیه تاریخی که وقتی خراب شد اگر بعد تعمیر کردیم اگر یک کاشی افتاد باز موفق بشویم یک کاشی بهتری هم جای آن بگذاریم باز باید بدانیم که این آن نیست. این است که بنده معتقدم اگر این موزه را امسال بنا نکنیم ممکن است یک سال دو سال ده سال دیگر بنا کنیم ولی اگر این بناهای تاریخی از بین برود یک خشتش خراب شود دیگر نمی‌شود چیزی مثل آن به جایش گذاشت. قسمت دیگر عرضم این بود که می‌خواستم توجه هیئت محترم دولت را به مسئله دارلمعلومی متوجه کنم. گمان می‌کنم که حالا موقع آن رسیده باشد که هیئت دولت و وزارت معارف سعی و کوشش کنند که این مدارس عالیه ناقص که ما داریم اینها را یک قدری تکمیلش کنند و مرکزیت بدهند در یکجا و یک دارالعلومی درست کنند که بتواند تا یک حدی رفع احتیاجات ما را بکند. بنده نمی‌دانم چه مانعی دارد که ما مدرسه طلبمان را تکمیل کنیم که دیگر شاگری که از اینجا می‌رود به اروپا دوباره مجبور نباشد همین درس‌ها را از سر نو بخواند. و آن وقت برود داخل در قسمت‌های تخصصی بشود. ما چه مانعی داریم که این مدرسه را کامل کنیم که شاگردی که از اینجا می‌رود بتواند دو ساله برود در آنجا و وارد در یک شعبه تخصصی بشو و کامل بشود و مراجعت کند به مملکت. این هیچ مانعی ندارد و به عقیده بنده اگر ثلث این مبلغی را که ما خرج می‌کنیم که این محصلین بروند و تحصیلاتشان را دوباره تجدید کنند اگر صرف تکمیل مدرسه طب بشود خیلی بهتر است و خیلی بهتر مردم می‌توانند از آن شخص استفاده کنند به عقیده بنده خیلی بهتر است و خیلی مملکت بیشتر می‌تواند از او استفاده کند. یکی از مسائل دیگری که در ارقام بودجه بود مالیات بر عایدات بود. در موقعی که این لایحه تقدیم شد نظرم هست در فراکسیون مورد بحث و مطالعه واقع شد همه عقیده داشتند که این بهترین مالیاتی است که بر طبق حق و عدالت است و باید معلوم شود که عایدات اشخاص چیست و مطابق آن عایداتی که دارد مالیات بگیرند بعد در آنجا گفته شد که بعضی از آقایان تجار به واسطه اشکالاتی که در امور دفتری دارند مایل هستند که این ترتیبی که در قانون هست و پیش‌بینی شده در مورد آنها مجری نشود این بود که آمدند و این ترتیبی را که حالا معمول است پیش‌بینی کردند و در قانون گذاشتند و اجرا کردند. بنده در همان موقع خاطرم هست عرض کردم که این اشکال اگر از برای آقایان تجار هست از برای وکلا عدلیه و اطبا که وجود ندارد و آنها ممکن است که دفتری داشته باشند و عوائدشان را توی آن بنویسند و از روی آن عوائد مالیاتشان را وصول کنند بنده تصور می‌کنم که موقع آن رسیده است که وزارت مالیه و هیئت دولت مالیات برعایدات را مورد توجه مخصوص قرار بدهند و این به عقیده بنده مهم‌ترین منبع عایدات و مالیات‌های مملکت است و می‌تواند عایدات زیادتری برساند و به علاوه به نفع دولت هم تمام می‌شود زیرا اگر به تحقیق و دقت رسیدگی شود شاید بیش از آنچه عجالتاً می‌پردازند عایدی دولت بشود منتهی به یک ترتیب بهتر و صحیح‌تری عایدی دولت وصول می‌شود.
رئیس - آقای طهرانی پیشنهاد ختم جلسه کرده‌اند.
اعتبار - بنده مخالف هستم.
طهرانی - عرض کنم که بودجه مطرح است و در لایحه بودجه هم آقایان اجازه خواسته‌اند که نظریات خودشان را اظهار کنند و ضرری ندارد که همه آقایان صحبت کنند یعنی کسانی که اجازه خواسته‌اند و با موافقی که همه آقایان با دولت دارند بنده نمی‌دانم چه ضرری دارد که فردا هم جلسه بشود و حالا جلسه ختم شود تا بیشتر بحث شود و مسائل بهتر روشن شود از این جهت بنده پیشنهاد کردم آقایان تصمیم بگیرند مجدداً فردا جلسه بشود و آقایانی که اجازه خواسته‌اند صحبت کنند حرف‌هایشان را بزنند بعد هم همه به بودجه رأی خواهند داد.
وزیر مالیه - بنده هیچ عرضی راجع به کفایت یا عدم مذاکرات ندارم هرچه آقایان مطالبی دارند و می‌خواهند بفرمایند ما هم حرفی نداریم گوش می‌دهیم و می‌مانیم ولی خوب است آقایان یک مطلبی را در نظر بگیرند یک گرفتاری‌های زیادی برای دولت و اعضا دولت و افراد هست که یک قدری آن را باید مورد مطالعه قرار بدهند و توجه بفرمایند و البته فردا هم جلسه باشد بنده می‌آیم و حاضر می‌شوم و متمم بودجه هم داریم که باید آن را هم تقدیم کنم و بگذرد که آن متمم با بودجه که الان مطرح است یک بودجه واحدی تشکیل می‌دهند از طرف دیگر ما یک دوازدهم هم نیاوردیم و حقوق داده نشده است و حالا هم اینهایی که کار کرده‌اند و خدمت کرده‌اند منتظرند و چند روز هم از ماه می‌گذرد و آنها در زحمت هستند مایه مردم هم اینقدرها نیست حالا اگر آقایان یک قدری تأمل بفرمایند و مذاکره بشود ما هم می‌مانیم
(صحیح است)
تا این کار امروز بگذرد.
طهرانی - بنده پس گرفتم آقا.
رئیس - آقای میرزا موسی خان مرآت
میرزا موسی خان مرآت - بنده عرضی ندارم به واسطه این که غالب مطالب بنده را آقایان دیگر مذاکره کردند فقط موضوعی را که می‌خواستم عرض کنم راجع به مالیات مستقیم است که آن را هم یک وقت دیگری به آقای وزیر مالیه صحبت می‌کنم.
رئیس - آقای رهنما.
رهنما - بنده در اینجا از قسمت اخیر از فرمایشات نماینده محترم دولت شروع می‌کنم که راجع به صحیه اظهار فرمودند برای این که می‌خواهیم آقا و سایرین مطلع باشند که قسمت رادیولوژی و این نظریاتی که آقایان دارند که اشخاص با ثروت و متمول به آنجا مهاجم شده‌اند و مجال نمی‌دهند که فقرا از آن استفاده کنند این طور نیست آقا نقص و عیب مربوط به رادیولوگی است که در اینجا کار می‌کنند (صحیح است) این شخص بالاخره آقا مجال نمی‌دهد که این مؤسسه به آن طوری که مفید است و منظور نظر است مورد استفاده قرار گیرد (صحیح است) و نمونه از احساسات عمومی مردم و مجلس شورای ملی شاهد این قضیه است (صحیح است) از این مرحله بنده می‌گذرم و وارد در اصل قضیه می‌شوم که یکی دو قسمت بیشتر نیست و آن راجع به این است که از آقای وزیر مالیه می‌خواستم سؤال کنم که در اینجا یک قلمی اضافه کرده‌اند در صفحه ۷ راجع به مخارج نگهداری و ساختمان مسلخ‌ها و مخارج مربوطه به تفتیش صحی روده. این قسمت را نمایندگان همه سابقه دارند تجارت روده برای مملکت یکی از صادرات مهمی بود که در این اواخر که توجهی برای روده نمی‌شود و ممکن بود به قول گفته امریکایی‌ها حامل پاره امراض باشد و در آمریکا مورد تفتیشاتی قرار می‌گرفت دولت در این باب اقداماتی کرد و از طرف دولت و مردم اقداماتی شد که این تفتیشات را در همین جا بکنند و بالاخره روده که از اینجا خارج می‌شود حقیقت یک چیز پاک و پاکیزه باشد در اینجا در مخارج ۱۴۵ هزار تومان برای هر دو قلم یعنی هم ساختمان مسلخ و هم تفتیش صحی روده معین کرده‌اند در اینجا بنده می‌خواهم از آقای وزیر مالیه سؤال کنم که در ستون عایدات چرا نگذاشتند و دیگر این که شنیدم که متحدالمآلی از طرف وزارت مالیه به اداره گمرک رفته است که از هر کیلویی ۵ ریال بگیرند اگر این مسئله صحت دارد...
(وزیر مالیه- خیر آقا)
که اینجا توضیح بدهند و تجاری که ذی‌علاقه هستند نسبت به این موضوع بنده شنیدم که می‌خواستند حتی کاغذی به مجلس بنویسند تا به کلی از نگرانی خارج شوند و اگر هم صحت ندارد که بفرمایند و این را عرض کردم برای استحضار خاطر محترمشان و البته خودشان کاملاً مسبوق هستند که برای گرفتن یک مالیاتی که باید قانون از مجلس شورای ملی گذشته باشد (وزیر مالیه - البته صحیح است) موضوع دیگری که خواستم عرض کنم که یکی از آقایان نمایندگان محترم هم تذکر دادند و آن راجع به حق‌الثبت اتومبیل‌هاست و این قسمت خیلی دقیق بود که متذکر شدند و خود آقای وزیر مالیه هم فرموده‌اند در دوره گذشته که این قانون گذشت البته خود آقای وزیر مالیه هم توجه داشتند که مالیات بایستی متناسب و عادلانه باشد هر وقت مالیات از تناسب و عدالت خارج شد این قابل بفا نیست اتومبیل (فرض بفرمایید) شخصی در طهران ده تومان مالیات می‌دهد در ماه کامیونی هم که سه تن است و راه‌ها را خراب می‌کند هفت تومان می‌دهد آخر این هیچ تناسبی با هم دارد؟ آخر چرا این طور شده؟ برای این که عادت شده این عادت را یک وقت باید ترک کنیم آقا بنده نمی‌دانم سایر ممالک هم این وضعیت را دارند همه جا می‌اندازند روی مصرف بنزین هر اتومبیلی بیشتر مصرف بنزین کرده بیشتر می‌دهد. بالاخره ما برای این که به قدری در این قسمت‌ها محافظه‌کار و در یک جریان مرددی هستیم و اطمینان به فکر خودمان نداریم و خیال می‌کنیم که یک نکس عایداتی پیدا می‌کنیم. نه خیر آقا هیچ کس عایدات هم پیدا نمی‌کند عایدات زیادتری هم که بیش از حالا هست پیدا می‌کنید. یک کامیونی که سه تن چهار تن است و جاده‌ها را خراب می‌کند پل‌ها را خراب می‌کند اگر کسی به قزوین رفته باشد می‌بیند که اینها چطور جاده‌ها را خراب می‌کند و چه وضعیتی را تولید کرده است اینها می‌دهند هفت تومان اتومبیل‌های شخصی و سواری که دارد کمک می‌کند به حمل و نقل آن هم می‌دهد ده تومان این یعنی چه؟ این را هم بنده خواستم یک تذکری بدهم به آقای وزیر مالیه. یک نکته هم راجع به اوقاف و بودجه اوقاف. لایحه که تهیه شده است صحبت شده بنده این را خاطر دارم در دوره گذشته مجلس شورای ملی لایحه اوقاف تهیه شده باز بنده شنیدم که در هیئت وزرا هم مذاکره شده بعد رفت و ماند وحالا می‌گویند در دست اقدام است آقا یک لایحه می‌شود هشت ماه در دست اقدام باشد (یکی از نمایندگان- بیشتر آقا دو سال) حالا بنده خواستم خیلی حداقلش را بگیرم که کسی دیگر تردید نکند آقایان می‌گویند دو سال است. بسیار خوب دو سال. آیا دو سال هم می‌شود یک لایحه تنظیم شده‌ای در دست اقدام باشد؟ لایحه که بحث شده و در هیئت وزرا مذاکره شده چرا همین طور مانده است و تکلیفش معلوم نیست. چرا نمی‌آید به مجلس؟ هر وقت هم که می‌گوییم می‌گویند در دست اقدام است به چه مناسبت اینقدر در دست اقدام باید باشد. بالاخره لایحه تهیه شده است بردارند بیاورند مجلس تصویب کند یا رد بکند. حالا وضعیت وزارت معارف را بنده نمی‌خواهم وارد شوم و در این قسمت عرض نمی‌کنم. نمایندگان محترم در این قسمت اظهاراتی کرده‌اند و حقیقت خوب است هیئت محترم دولت از نقطه نظر همکاری و خود آقای وزیر معارف (که متأسفانه در اینجا تشریف ندارند) یک توجهی به تشکیلات وزارت معارف بکنند و به اداره معارف بکنند وزارت معارف ما آقا خوب نیست
(صحیح است)
ما از نظر همفکری که با دولت داریم پاره چیزهایی که جزئی است شاید به بعضی از آقایان وزرا شخصاً تذکراتی بدهیم ولی پیش عموم نگوییم اما وزارت معارف از نقطه‌نظر تعلیمات از نقطه نظر ادارات از نقطه نظر پرگرام از نقطه نظر اصول از نقطه نظر پرستیژ هیچ خوب نیست
(صحیح است)
پس خوب است که یک توجهی بکنند که یک دقتی در این قسمت‌ها بکنند یک وضعیتی ایجاد بکنند که این طور بی‌اعتنایی نشود به معارف
(صحیح است)
بعد بنده می‌خواستم یک سؤالی هم از آقای وزیر مالیه بکنم راجع به بانک فلاحتی. آقا خودشان هم سابقه دارید بانک فلاحتی یکی از قدم‌های بزرگی است که برداشتن آن برای مملکت نهایت درجه لزوم دارد برای این که خورده مالکین ما هنوز آنقدر استعداد و سرمایه را ندارند که بتوانند وضعیات زراعتیشان درست و اصلاح بکنند بنده می‌خواستم از آقای وزیر مالیه بپرسم که راجع به بانک فلاحتی بالاخره چه قدم مهمی برداشته‌اید من می‌دانم این قسمت مورد توجه‌شان هست ولی میل دارم در پشت تریبون بگویند که راجع به بانک فلاحتی چه پروژه‌هایی برای سال جدید تهیه دیده‌اند و چه پایه‌هایی تهیه کرده‌اند که به این قضیه کمکی شده باشد و امیدوار بکند اشخاص زارع و آنها را مستعد و مهیا بسازد که آن موقع که این پروژه بیرون می‌آید و می‌آید به مجلس شورای ملی و تصویب می‌شود آنها آن قسمت اراضی را که می‌خواهند به کار بیندازند و استفاده کنند.
وزیر مالیه - این مطلبی که اول راجع به اتومبیل فرمودند و حق‌الثبت آن البته این مطلب در جای خودش صحیح است و بنده هم عرض کردم که مستقیم و غیرمستقیم که نوشته شده است همین عنقریب به هر زودی که ممکن است یعنی باید هم خیلی زودتر بیاوریم شاید هم همین چند روزه لایحه قانونی به مجلس می‌آوریم که این ترتیب که شاید خیلی تناسب ندارد و عادلانه نیست عادلانه‌تر بشود و راجع به قسمت تفتیش سرحدی گمرک و تفتیش صحی فرمودید که یک چیز می‌گیرند یا نمی‌گیرند بنده اطلاعی ندارم و تا قانونی از مجلس شورای ملی نگذشته باشد هیچ کس نمی‌تواند دیناری از کسی بگیرد
(صحیح است)
راجع به بانک فلاحتی که فرمودید بلی در نظر هست. چون تا حالا ما یک بانک فلاحتی نداشتیم فقط بانک ملی یک شعبه از خودش ایجاد کرده بود که به امور فلاحتی بپردازد و قانونی هم از مجلس شورای ملی گذشت برای این که اختیاراتی به این شعبه بانک ملی که به امور فلاحتی اشتغال دارد داد ولی در عمل دیده شد که نتیجه مطلوبه به دست نمی‌آید و از طرف دیگر هم بانک فلاحتی شایسته این است که بانک مستقلی باشد و مستقلاً کار بکند و الا بانک ملی نمی‌تواند سرمایه خودش را به او بدهد که کار کند بانک فلاحتی بانک جداگانه‌ای است و تأسیس می‌شود و به زودی هم قانونش را به مجلس می‌آوریم و در حقیقت تأسیس شده است این بانک و برای اطلاع خاطر آقایان نمایندگان محترم می‌خواهم عرض کنم که یک با نکی وجود داشته است موسوم به بانک ایران که برای تصفیه امورات پیش مشغول بوده است و دارایی این بانک هم از منقول و غیرمنقول منتقل می‌شود به این بانک فلاحتی که در نظر است
(بسیار خوب- احسنت)
و نیز اقداماتی درباره استخدام یک مدیرعامل هم شده است که یک قدری طول کشیده و البته به زودی درست خواهد شد و تمام می‌شود و قانون مربوطه به آن تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد. راجع به قانون اوقاف و اینها هم البته تذکرات شد و صحیح است آقای معاون هم جوابی دادند دیگر بنده تکرار نمی‌کنم و امیدوارم که زودتر به مجلس شورای ملی تقدیم شود.
عده‌ای از نمایندگان - حالا مذاکرات کافی است
رئیس - آقای روحی
روحی - عرض کنم که فقط بنده و آقای مؤید احمدی عضو کمیسیون بودجه نبودیم و عرایض می‌کنیم. آقایان هم آنجا فرمایشاتشان را کردند هم اینجا که وقت آقایان را گرفتند و همه را خسته کردند و این تقصیر ما نیست. بنده و آقای مؤید احمدی زوائد و محذوفاتش را عرض نمی‌کنیم و مختصر می‌گوییم. من خیلی تعجب می‌کنم آقای وزیر مالیه این لایحه بودجه را چرا این طور تنظیم کرده‌اند و چندین ماده را در ضمن یک ماده واحده گنجانده‌اند از جمع و خرج به طوری که هر کس هر نظری دارد همه را در کلیات باید بگوید (صحیح است) و این خیلی بد تنظیم شده است که هر کس هر نظر قانونی داشته باشد نمی‌تواند اعمال کند و امیدواریم که سال آتیه این ترتیب بودجه تنظیم نشود. عرض کنم که عرض بنده راجع به معارف است که آقایان یک قسمت مذاکره فرمودند و خیلی موجب تأسف و تأثر من است که امسال بر بودجه معارف یک ریال هم اضافه نشده است (مخبر- چرا آقا سیصد هزار تومان) بسیار خوب بد نیست. باز متشکریم حالا با وجود این بایستی بیش از سیصد هزار تومان باشد و لااقل دوبرابر باشد زیرا که معارف برای اهالی این مملکت به قول همه از همه چیز مهم‌تر است و مفیدتر. عرض دیگر بنده راجع به طرز و روش تعلیم است یک نوبت به خاطر دارم در دوره‌های قبل به آقای وزیر معارف تذکر دادم و هیچ ترتیب اثری داده نشده. عرض کنم که تعلیمات فعلی برای افراد این مملکت بی‌فایده است و باید تعلیم یک ترتیب هم در ضمنش داشته باشد که یک تکالیفی این شاگردهای مدارس داشته باشند چه در خارج چه در داخل چه در مدرسه چه در معابر چه در خانواده حالا نمی‌خواهم بگویم که غالب بداخلاقی‌های امروز را شاگردان مدارس می‌کنند (صحیح است) برای این که تربیت در مدارس ما نیست من نمی‌دانم چرا ترتیب اثر به این قسمت مهم نمی‌دهند آخر تعلیم ناقص و خشک و خالی چه فایده دارد؟
(صحیح است)
چرا این را باید بی‌تربیت بار بیاورند آخر این فایده‌اش چیست تعلیم بدون تربیت چه فایده دارد این معارف خشک چرا این کار را نمی‌کند و در مملکت مردم و اطفال را به تربیت آشنا نمی‌کند؟ عرض دوم بنده باز راجع به معارف است در خصوص مدرسه طب است و استدعا می‌کنم که آقای وزیر مالیه هم موافقت بفرمایند و این مدرسه بودجه‌اش حذف شود و این یک پول بیهوده‌ای است و اینجا دارالارتزاق یک دسته معلم شده است بنده اطلاع دارم اینها می‌آیند موعداً دفتر را امضا می‌کنند و می‌روند آخر ماه هم یک پولی می‌گیرند و می‌روند نه کلاسی در کار است نه درسی اینجا فقط یک دارالارتزاق شده است خوب اگر می‌خواهید شهریه برایشان مقرر کنید از جای دیگر بدهید و بدنام نکنید مدرسه طب ایران را اگر این مدرسه است که خیلی چیزها لازم دارد مثلاً لابراتوار می‌خواهد نه این که ما بگوییم مدرسه طب داریم و تازه بعد از اتمام این مدرسه شاگردش برود به اروپا و دوباره از کلاس ابتدایی تازه تحصیل را شروع کند و طب بخواند این یک چیز ناقصی است پس خوب است موافقت بکنید تا وقتی که بودجه ندارید این را حذف کنید بعد وقتی که بودجه پیدا کردید آن وقت یک مدرسه طب کاملی تشکیل بدهید والا به این شکل نمی‌شود دل خوش کردن که فایده ندارد. این علاج درد نمی‌کند. یکی دیگر عرضم راجع به صحیه است که صحیه را باید حقیقتاً خیلی بهش بیشتر توجه کرد گرچه یک اقلامی به بودجه صحیه اضافه شده است ولی به عقیده بنده در این مملکت برای جلوگیری از مالاریا و امراض تناسلی خیلی خیلی باید توجه کرد بالاخره آقا این امراض دارد نسل را خراب می‌کند و هیچ در مقابلش قوه دفاعیه نیست و همه را خراب می‌کند و در مقابل این امراض هیچ اقدامی نمی‌شود اقلاً یک صفوف صحی که بتواند با این امراض جنگ و نبرد کند و این امراض را براندازد اصلاً ما نه در مرکز نه در ولایات ما هیچ ندیده‌ایم و باید حقیقت یک اقداماتی بکنند که این کسانی که مبتلی به امراض تناسلی هستند یا مالاریا دارند حقیقتاً به طور مجانی و عمومی ولو این که میلیونر هم باشند معالجه‌شان کند و نسل را از این خرابی پاک کنند. یک عرض دیگر بنده راجع به وزارت داخله است که متأسفانه آقای کفیل وزارت داخله نیستند به آقای کفیل می‌خواستم بگویم که این بودجه عریض و طویل وزارت داخله یک قسمتش بی‌مصرف است. مثلاً بنده عرض می‌کنم که در سرحدات و بعضی ایالات و ولایات البته یک بودجه دارند برای حکام و خیلی لازم است و برای عظمت مملکت در سرحدات باید باشند ولی خوب در زنجان حکومت چه ضرورتی دارد؟ هیچ فایده به عقیده بنده ندارد. و عقیده‌ام این است که بودجه اینها را به صحیه کل مملکتی بدهند و بلدیه‌های مستقلی در اینجاها درست کنند و یک رئیس بلدیه‌ای که واقعاً طرف اعتماد مردم محل باشد معین بشود و یک کارهایی بکند دیگر حاکم چه ضرورتی دارد؟ حاکم که کار او فقط اعلان انتخابات است و هیچ کار دیگری ندارد چه لزومی دارد؟ شما در تمام این قوانین نگاه کنید یک ذره مسئولیت از برای این حکام معین می‌کند که این حاکم در محل مأموریتش چه کاری را باید انجام بدهد و چه مسئولیتی دارد و وظایف او بالاخره چیست؟ به قول یکی می‌گفت این حکام مثل پشه خاکی می‌مانند ی‌گزند و دیده نمی‌شوند و باید هی جای گزیده را خاراند...
(خنده نمایندگان)
و هیچ فایده ندارد و این قسمت را خوب است حذف کنند. یک قسمت دیگر عرض بنده راجع به تخت قاپو کردن ایلات است. بنده نمی‌دانم دولت چه تصمیمی در این خصوص دارد و چطور می‌خواهد اینها را تخت قاپو کند. ایلاتی را آوردن و در ده نشاندن چندان فایده به عقیده بنده ندارد زیرا که دهات ما به قدر کافی آب دارد و رعیت هم دارد اینها را بیاورند و سربار آنها کنند این را بنده عقیده ندارم و به نظر بنده بهتر است در محل قشقایی. بختیاری ایلات خمسه و جاهای دیگر می‌توانند وزارت داخله یا هر جایی که مسئولیت دارند برای این عمل با یک نقشه منظمی از حالا تا پنجاه سال دیگر یک شهرهایی ایجاد کنند چه ضرر دارد طول بکشد. یک شهرهای سی هزار نفری چهل هزار نفری پنجاه هزار نفری صد هزار نفری دویست هزار نفری داشته باشیم. تجارت داشته باشند صحیه داشته باشند معارف داشته باشند و بالاخره به این مملکت سود بدهند و الا این را برداشتن و گوسفندش را گرفتن و قطع نسل کردن و این را توی دهات آوردن به عنوان تخت قاپو این را بنده عقیده ندارم و مخالفم عرض دیگرم این است که بنده می‌بینم در قلم راجع به اداره تجارت یک قلم نوشته است عوائد متفرقه پنجاه هزار تومان بنده هرچه فکر می‌کنم می‌بینم که یک همچو قلمی در سابق نبود به طوری که از خارج شنیدم گفته شد این عایدات تصوری قاچاق است یعنی قاچاق امتعه غیرمجاز طوری رایج خواهد شد که پنجاه هزار تومان عایدی می‌دهد؟ آقای وزیر مالیه فرمودند که ما یک عایدات غیرمسلمی نداریم و یک قلم هم مالیات نخواهیم آورد خوب حالا این قلم را اینجا روی هوایی آورده‌اند نوشته‌اند؟ روی چه نظر آورده‌اند در بودجه پیش یک ریال راجع به این عنوان اگر داشتند من حرفی ندارم. عایدات متفرقه به خیال این که ما عایدات احتمالی داریم در سال ۱۳۱۲ و در بودجه نوشتن و پیش‌بینی کردن این یک چیزی بی‌موردی است و از نظر هیئت محترم دولت دور است.
وزیر مالیه - راجع به عایدات متفرقه که فرمودید یک قسمتش همان است که فرمودید از همین قبیل است که دارند نه این که خواهند داشت از قبیل قاچاق اجناس غیرمجاز و چیزهایی که در ضمن قانونش آمده و حالا در ضمن قانون بودجه پیش‌بینی شده و قانونش هم به راه افتاده است یک قدری هم باید از این اجناس از میان برود و فروخته شود از این قبیل است اینها. راجع به مدرسه طب و وزارت معارف و صحیه و اینها البته در این قسمت‌ها اضافاتی در بودجه منظور شده و هر سال هم اضافه می‌شود و البته نتیجه هم دارد و راجع به وزارت داخله هم که فرمودید یک قدری می‌خواستم عرض کنم که آقای نماینده محترم عدالت نفرمودند در حقش بلکه برعکس است به عقیده بنده. این را می‌خواهم تذکر بدهم عقیده بنده است شاید هم صحیح نباشد این است که ما برای هر اداره هر تأسیس جدیدی یک اداره جدیدی باز کردن و یک تشکیلات جدیدی زیاد کردن در هر محل شاید بی‌مصرف باشد و بهترش این است که در محل‌های کوچک بهتر است امور سجل احوالش امور بلدی امور صحی (در قدیم هم بوده است) یک نفر حاکم بکند و حتی در جاهایی خیلی کوچک کوچک پست و تلگراف آنجا را هم بهش بدهند به یک نفر و او مظهر حکومت مرکزی باشد. و الا در هر جا اگر برای وقایع اربعه مثلاً فوت ولادت ازدواج و طلاق یک اداره باشد و یک اداره برای کار دیگر خیلی زیاد می‌شود همان در دفتر یک حاکم باشد بهتر است و او بهترین نماینده قدرت و قوه مرکزی و مظهر آن است در ولایات چنانکه اخیراً هم وزارت عدلیه به حکام این قبیل نقاط کوچک و جزو کارهای صلحیه و امور عدلیه به آنها رجوع کرده‌اند و نتیجه خوبی هم داده است
(صحیح است)
خیلی هم خوب کار می‌کند
(صحیح است. کافی است آقا. کافی است)
رئیس - آقای ارباب کیخسرو یک تذکر کوچکی راجع به مجلس دارند می‌دهند بعد.
ارباب کیخسرو - در بودجه مملکتی هم در جمع و هم خرج راجع به مجلس ذکری شده است البته قسمت خرج مربوط به بودجه مجلس است و خود مجلس مختار است و ترتیب آن را خواهد داد و اقلامش را هم به همان ترتیب که می‌داند معین خواهد کرد. اما در قسمت عایداتش ۶۰۰ هزار ریال اینجا آورده‌اند. برای این که اشتباه نشود بنده خواستم آقای وزیر مالیه توضیحی بفرمایند یعنی این ۶۰۰ هزار ریال عبارت از عوائد مطبعه و باغ به طور مطلق نیست بلکه در مقابل وجوهی است که برای مخارج آنجا گرفته می‌شود و در عوض معادل مخارجی که گرفته می‌شود به وزارت مالیه تأدیه می‌شود زیرا آن تبصره که گذشته است در ضمن بودجه ۱۳۱۱ در آنجا تصریح شده است که از اول ۱۳۱۰ فاضل عایدات تا پنج سال به مصرف تکمیل خود مطبعه مجلس باید برسد
(صحیح است)
پس آن تبصره به اعتبار خودش باقی است و این چون در تحت عنوان مطلق عوائد مطبعه مجلس و باغ بهارستان نوشته شده است منظور این است که معادل مخارجی که ما از اینجا می‌گیریم به رسم علی‌الحساب و دو مرتبه پس می‌دهیم. منظور این است
(صحیح است)
نه عوائد مطلق که تعبیر دیگری بشود.
وزیر مالیه - گاهی هم می‌شود که بعضی چیزهای واضح محتاج به توضیح می‌شود. بنده شخصاً این قسمت را محتاج به توضیح نمی‌دانم برای این که آنچه در قسمت عایدات نوشته می‌شود به هر خرجی که بخورد یا به خرج مخصوص خودش هم بخورد باید در قسمت عایدات بیاید قسمت مخارج هم در ستون خودش و هر چیزی هم که به موجب قانون یک خرج مخصوصی دارد عایداتش را هم باید ذکر کرد خیلی از عایدات دیگر هم نظیر این را داریم مثل همان صدی بیست و پنج ثبت اسناد این عایدات مخصوص باید در قسمت عایدات بیاید در قسمت مخارج هم همین طور و البته یک قانونی هم دارد. راجع به مطبعه هم فرمودند بلی قانونی دارد که باید تا چند سال عوائد به خرج خود مطبعه برسد قانون هم البته در جای خودش صحیح است و حالا که توضیح خواستند عرض می‌کنم بلی صحیح است و گیری ندارد و همین طور است که فرمودند.
عده‌ای از نمایندگان - کافی است.
کفیل وزارت داخله - در قسمت حکام که آنچه لازم بود آقای وزیر مالیه فرمودند در قسمت تخت قاپو هم نظر نماینده محترم کم کم و به تدریج تأمین می‌شود یعنی برای حشم و گوسفند و اینها ترتیباتی داده شده و می‌شود که اینها بتوانند به ییلاق بروند.
رئیس - پیشنهاد آقای ملک‌مدنی.
بنده پیشنهاد می‌نمایم در باب اول بودجه فقره ۶۵ قسمت عایدات مدارس مبلغ ۷۲ هزار ریال شهریه مدارس ابتدایی حذف شود.
ملک مدنی - عرض کنم که این وجوه را چون قبلاً موافقت کردند که کسر بشود دیگر اشکالی ندارد.
وزیر مالیه - بلی بنده موافقت دارم الا این که عبارتش را باید اصلاح کنند: عوائد مدارس غیرابتدایی و آن ۷۲ هزار ریال را باید ازش کم کرد و اضافه کرد به عایدات متفرقه
(صحیح است)
رئیس - نظر آقای مخبر؟
مخبر - کمیسیون هم موافق است و از طرف کمیسیون تقاضا می‌شود که آن عبارت نمره ۶۵ این طور اصلاح شود عوائد مدارس غیرابتدایی ۱۱۸ هزار ریال و در قسمت ۷۴ که عوائد متفرقه مملکتی هست نوشته شود ۲۲۷۲۰۰۰ ریال. این طور باید اصلاح شود.
رئیس - پیشنهاد آقای طباطبایی دیبا.
پیشنهاد می‌نمایم در اقلام مربوطه به وزارت عدلیه قلم ۶ به این ترتیب اصلاح شود: عوائدی که از تحریر ترکه پس از وضع قانون پیش‌بینی می‌شود.
طباطبایی دیبا - بنده چنانچه عرض کردم این عبارت مثل این است که‌کأنه قانون تحریر ترکه از مجلس گذشته است این پیشنهاد را برای جلوگیری از این تصور تقدیم کردم.
وزیر عدلیه - موافقم آقا.
وزیر مالیه - مانعی ندارد. موافقت می‌کنیم.
رئیس - پیشنهادی از آقای احتشام‌زاده رسیده است
پیشنهاد می‌کنم در صورت اقلام بودجه بابت عایدات قلم ۳۵ راجع به معادن حذف شود.
احتشام‌زاده - بنده منظورم از تقدیم این پیشنهاد این است که یک توضیحی از آقای وزیر مالیه بخواهم و آن این است که در موضوع عوائدی که از معادن به دست می‌آید یک زیاده‌روی و اجحافی می‌شود به این معنی که از معادن در سر معدن یک حق‌الاستخراجی و عشوری از مالکین می‌گیرند از معادنی که متعلق به اشخاص است. در شهرها هم بلدیه‌ها یک عوائدی از محصول معادن می‌گیرند مطابق مقررات بلدی و عوارض در موقع ورود به شهرها می‌گیرند. اخیراً در مورد زغال سنگ‌هایی که وارد شهر می‌شود علاوه بر آن حقی که سر معدن می‌گیرند و مالیه قبض صادر می‌کند یک پول دیگری هم به نام عشر معادن می‌گیرند بنده که تحقیق کردم ببینم مبنای این مطالبه چیست معلوم شد که در چند سال قبل وزارت فوائد عامه آمده است و عوائد زغال سنگ طهران را به یک نفر مستأجر اجاره داده است و این وجهی است که مستأجر عشور معادن دم دروازه‌ها می‌گیرد گویا خود وزارت مالیه هم متوجه بوده است که این یک وجه قانونی نیست برای این که این عشور معدنی را در سر معدن خود مالکین می‌پردازند و در موقع حمل و ورود به شهر هم جز این که بلدیه برای شهر عوارض از آنها می‌گیرد چیز دیگری نباید بدهند بنده خواستم که آقای وزیر مالیه توضیح بدهند که این وجه گرفتن برای چیست و مبنایش چیست؟
وزیر مالیه - البته اگر عشور معدنی‌اش را در سر معدن می‌گیرند هیچ مجوزی دیگر برایش نیست که دم دروازه‌ها هم دو مرتبه مطالبه کنند و اگر چیزی بر خلاف قانون می‌گیرند ندهند تقاضا می‌کنم از همه آقایان که تذکر بدهند به خود بنده بفرمایند تا تعقیب بشود خیلی متشکر می‌شوم.
احتشام‌زاده - بنده پیشنهاد را مسترد می‌دارم.
رئیس - آخرین پیشنهاد که پیشنهاد آقای طهرانی است پیشنهاد می‌کنم تاکس صدور تریاک که در بودجه منظور شده از هر صندوق یکصد و بیست دلار گرفته شود.
طهرانی - عرض کنم که آقایان کسل نشوند فقط منظور این است که دولت متوجه بشود به حوائجی که مردم دارند و حرف‌هایی که مردم دارند استماع کنند و شاید اگر یک ساعت هم بیشتر ما دیر برویم و معطل شویم شاید ضرری نداشته باشد. (صحیح است- بفرمایید) و یک راه‌حلی پیدا شود. خوب شاید از این جهت یک فایده به مردم برسد عرض کنم که این سفری که بنده به شیراز رفتم برای اول فروردین و عید نوروز بعضی از تجار هم همراه و همسفر بنده بودند که همه‌شان طرف داد و ستد تریاک هستند چه در شیراز چه در اصفهان. آنجا وقتی که می‌آمدند برای دید و بازدید آقایانی که آنجا بودند یک تقاضاهایی داشتند و تذکراتی دادند که مخصوصاً در طهران به دولت و بالاختصاص وزارت مالیه اظهار شود و آن این بود که تاکس صدور تریاک را خیلی زیاد می‌دانستند و این را می‌گفتند که سبب شده است که صادرات تریاک خیلی کم شده است و این اسباب زحمت هست و یک ترتیب خیلی بدی را ایجاد کرده است و یک نتیجه خیلی بدی دارد و آن این است که آن نقاطی که عادت دارند فرض بفرمایید به استعمال تریاک ایران مثل می‌زدند می‌گفتند مثلاً ما عادت داریم به کشیدن تنباکوی حکان اگر شما قدغن کردید تنباکوی حکان را نکشیم و تنباکوی کاشان را کشیدیم بعد از این ذائقه ما دیگر نمی‌گیرد که آن تنباکو را استعمال کنیم و بعد کم کم آن تنباکوی کاشان می‌آید و جانشین تنباکوی حکان می‌شود (اورنگ- العیاذبالله) و به تدریج استعمال آن جنس از میان می‌رود. این یک مثل ساده و عوامانه بود که خودشان می‌زدند و می‌گفتند که این تاکس صدوری تریاک صدور تریاک را کم می‌کند و تریاک‌های دیگری بالنتیجه از ترکیه و سایر نقاط می‌رود به آن محل‌هایی که سابقاً تریاک ایران استعملا می‌شده است و عادت کرده‌اند به این تریاک و آنها برای این که عادت بدهند تریاک خودشان و رقابت بکنند در خارج ارزانتر می‌فروشند و شاید یک چیزی هم دستی می‌دهند به فروشنده تریاک برای صدور و فروش تریاکشان و ممکن است در آینده طوری بشود که ذائقه‌ها تغییر بکند و اصلاً آنجاهایی که استعمال می‌کنند تریاک ایران را و طالب هستند و مشتری هستند عادت می‌کنند به کشیدن تریاک دیگری و هکذا دلایل دیگری هم اقامه می‌کردند و بنده مخصوصاً از آقای وزیر مالیه استدعا می‌کنم که این نکته مهم را توجه بفرمایند شاید اینها راست بگویند چه ضرر دارد مخالفی که نیست مجلس و دولت که با مردم مخالفتی ندارند و همه باید با هم کار کنند و عقاید همدیگری را بگیرند توأماً کار کنند از هم سؤال کنند شاید حرفشان حسابی و درست باشد مخصوصاً استدعا می‌کنم توجه بکنند و اگر حرف‌های اینها صحیح و درست است که توجه کنند و الا خوب هم یک صادرات مهمی در مملکت از دست ما می‌رود و هم این که عایدات دولت به زمین می‌خورد و از بین می‌رود و من می‌دانم که هیچ کدام را راضی نیستید و یک مسئله دیگر راجع به همین قضیه که عرض کردم هیچ ضرری ندارد که دولت در یک کاری که می‌خواهد بکند اقدامی که می‌خواهد بکند با اهلش صحبت کند بخواهد مشاوره کند مثلاً بنده امروز شنیدم در مجلس که یکی از وکلا می‌گفت که اداره فلاحت برنج چمپا را قدغن کرده است که در رشت نکارند در صورتی که سه ربع محصول این برنج خوراک خود اهالی است و اگر این تصمیم اجرا شود ممکن است که قحط و غلا در صفحات رشت و بعضی نقاط دیگر تولید و ایجاد شود و بنده نمی‌دانم اگر این امر حقیقت دارد و آقای رئیس فلاحت بفرمایند خوب ما که دشمن نیستیم از چهار نفر دیگر پنج نفر دیگر سؤال کنند (عراقی- سؤال حرام است آقا) بپرسند مشورت کنند که ما می‌خواهیم این کار را بکنیم کمیسیون‌ها پس برای چیست؟ برای همین است که یک مسائلی را که می‌خواهند بگذرانند در آنجاها طرح کنند مذاکره بشود افکار همه دیده بشود در یک مسئله که مطرح است محظورات دولت و مردم معلوم شود و راه‌حل آنها پیدا بشود تا آیا یک مطلب مصلحت است بگذرد یا نه بنده این را تمنی می‌کنم از آقایان که رعایت این نکته را بفرمایند و رعایت کنند و اشکال‌تراشی که بالاخره در کار نیست همه می‌خواهیم با هم کار کنیم.
رئیس کل فلاحت و صناعت - بنده برای اطمینان خاطر آقا عرض می‌کنم که از طرف اداره فلاحت چنین دستوری داده نشده است فقط بنده تصمیم دولت را در جلسه قبل که پرگرام مطرح بود راجع به فلاحت عرض کردم که دولت در نظر دارد محصول برنج را آنچه که مازاد احتیاج مملکت است در سواحل بحر خزر از قسمت برنج چمپا کم کند و در قسمت برنج صدری اضافه نماید و یک قسمت از مایحتاج مملکت را تأمین نماید و البته ین هم یک امر فوری و آنی نیست این در واقع یک امر تدریجی است که باید به تدریج ترتیبی برایش اتخاذ شود و به مرور پیش برود.
وزیر مالیه - این دقت‌هایی که فرمودند در قسمت تریاک منظور شده است آقا و تمام این تحقیق‌ها به عمل آمده است البته اطلاع دارید که هر صندوقی ۸۳ لیره بناست بدهد و در همین پارسال ۱۰۰ لیره در آن سال گذشته‌اش ۱۱۶ لیره بوده و حالا در امسال چهل لیره‌اش کم شده است و این را در اصل موضوع مفصل در اول عرض کردم و راجع به قیمت و مصرفش هم در خارجه خیلی کمتر از آن قیمت‌هایی است که سابقاً در خارجه فروخته می‌شده است مگر این که بخواهیم همه این حق‌الصدور را حذف بکنیم به کلی. اما اگر همه را حذف کنیم باز یک حدی دارد شاید بنده بخواهم سی لیره بکنم یکی از آقایان می‌فرمایند خوب است بیست لیره ولی البته یک حدی دارد تا یک حدی می‌شود این کار را کرد که یک چیز دیگری جای آن را بگیرد ولی وقتی دیگر از آن حد پایین افتاد نمی‌شود و تمام این دقت‌ها شده است و این عیبی ندارد که یک چیزی هم عاید دولت بشود از این حق‌الصدور مانعی ندارد (صحیح است)
رئیس- رأی می‌گیریم. قبل از رأی گرفتن یک عرضی دارم و آن این است که عادتاً تصور می‌رود جلسه تمام شده است تمام هم شده است ولی بعد از این کار یکی دو کار داریم که آن را هم لازم است آقایان تشریف داشته باشند که تمام کنیم و آن دو کار این است که تکلیف لایحه متمم بودجه را معین کنیم که چه وقت جزء دستور گذاشته شود. یکی دیگر هم باید اقتراع کنیم
برای تاجگذاری (صحیح است) آقایانی که با ماده واحده موافقت دارند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و استخراج آراء به عمل آمده ۱۰۴ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس - عده حاضر در موقع اعلام رأی ۱۱۰ نفر ماده واحده راجع به بودجه کل مملکتی برای ۱۳۱۲ به اکثریت ۱۰۴ رأی تصویب شد.
اسامی رأی‌دهندگان- آقایان: یونس آقا وهاب‌زاده- پارسا- چایچی- همراز- اسکندری - شیرازی - کاشف- دکتر طاهری- بنکدار- کازرونی- مولوی- بیات ماکو- پناهی- خواجوی- فزونی - مؤیداحمدی- امیرحسین خان بختیاری- هزار جریبی- دکتر ادهم- طباطبایی دیبا - بختیار- باستانی- گازرونیان- نوبخت- مصدق جهانشاهی- دکتر سمیعی - احتشام‌زاده- ثقةالاسلامی- مسعودی خراسانی- سهراب خان ساکینیان- امیر ابراهیمی - ایزدی- امیر تیمور- شاهرودی- محسن آقا مهدوی- لیقوانی- اسدی- افشار- روحی- اورنگ- هدایت- تربیت- مفتی- دکتر قزل ایاغ- ناصری- شریعت‌زاده- اعتبار- نمازی- ملک مدنی میرزا موسی خان مرآت- مخبر فرهمند- دکتر لقمان- نواب یزدی- میرزایی - دبستانی- بیات- فتوحی- شریفی- دکتر ملک‌زاده- لاریجانی- طهرانچی- محیط- دکتر بهرامی- حاج تقی آقاوهاب‌زاده- سلطانی شیخ‌الاسلامی- معتصم سنگ - اقبال- اسعد- عراقی- فهیمی- بهبهانی- کفایی- دهستانی- جرجانی- مرآت اسفندیاری- محلوجی- پیرنیا- ارباب کیخسرو شاهرخ نیک‌پور- دکتر امیر اعلم- دکتر احتشام- مؤیدقوامی- مجد ضیائی- مسعود ثابتی- میرزا یانس- دکتر ضیات افسر- منصف- طالش‌خان- دکر سنگ- فرشی- جمشیدی- مقدم- اعظم زنگنه- امامی- ملک‌زاده آملی - حمزه تاش- محسن خان قراگزلو- میرزا علیخان وکیلی- افخمی- دربانی- حبیبی - صفاری - مژدهی.
- تقدیم لایحه متمم بودجه مملکتی از طرف آقای وزیر مالیه
۷- تقدیم لایحه متمم بودجه مملکتی از طرف آقای وزیر مالیه
رئیس - آقای وزیر مالیه
وزیر مالیه - به طوری که قبلاً عرض کردم لایحه متمم بودجه را که اغلب مواد آن با خود بودجه ارتباط دارد تقدیم می‌کنم و امیدوارم توجه کاملی به آن بشود (تقدیم مقام ریاست نمودند)
عده‌ای از نمایندگان - فردا مطرح شود.
رئیس - ما فردا به این ملاحظه جلسه نمی‌کنیم که کمیسیون بودجه کار کند و فردا را می‌گذاریم که کمیسیون بودجه این قانون را حاضر کند و توافق بکنند با آقای وزیر مالیه برای وقتش و همچنین آقای وزیر طرق اگر حاضرید که سلب فوریت کنید از لایحه‌تان ممکن است فردا به کمیسیون بودجه بروید و لایحه را هم در همان حینی که شما دادید بیش از چند دقیقه نگذشت که ما طبع و توزیع کردیم.
وزیر طرق - بلی دیدم خیلی متشکرم مانعی ندارد موافقم برود به کمیسیون (صحیح است)
- پیشنهاد آقای مؤیداحمدی برای شرفیابی در جشن تاجگذاری
۸- پیشنهاد آقای مؤیداحمدی برای شرفیابی در جشن تاجگذاری
رئیس - حالا بایستی اقتراع کنیم که برای روز تاجگذاری جماعتی از آقایان حضور مبارک اعلیحضرت همایونی شرفیاب بشوند
(صحیح است).
آقای مؤیداحمدی
مؤیداحمدی - عید تاجگذاری یکی از اعیادی است که در بهبودی و ترقی تمام مظاهر اجتماعی این مملکت تأثیر داشته و دارد
(صحیح است)
ایرانی‌هایی که خون پدرانشان در شرائین آنها جاری است و از عظمت و مجد قدیم خاطره‌های شیرین داشتند و حوادث آن افتخارات را نابود و مضمحل کرده بود در چنین روزی استرداد و اعاده شد و ترقی مملکت شروع گردید
(صحیح است)
ما نمی‌توانیم تشریفات چنین روزی را مثل اعیاد متعارفی انجام کنیم و بر آن هیئت مقترعه که به درک زیارت شاه نائل می‌شود غبطه می‌بریم ما هم از این نعمت سهم و بهره می‌خواهیم. ما می‌خواهیم شاهنشاه خودمان را تماماً و بدون استثنا زیارت کنیم (صحیح است) این است که پیشنهاد می‌کنم تماماً شرفیاب شویم
(صحیح است)
رئیس - بلی پیشنهادی است که متضمن تمایل احساسات آقایان هم هست
(صحیح است)
اگر اجازه می‌فرمایید؟
(صحیح است)
- اعلام وصول بودجه ۱۳۱۲ مجلس- موقع جلسه بعد - ختم جلسه
۹- اعلام وصول بودجه ۱۳۱۲ مجلس- موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- اداره مباشرت بودجه ۱۳۱۲ مجلس را داده است و به کمیسیون محاسبات مجلس ارجاع می‌شود اگر اجازه می‌فرمایید جلسه آینده سه‌شنبه ۵ اردیبهشت سه ساعت قبل از ظهر دستور لایحه متمم بودجه مملکتی و لایحه آقای وزیر طرق
(صحیح است)
(یک ساعت و نیم بعدازظهر مجلس ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون‌های تصویب شده
قانون بودجه سال ۱۳۱۲ مملکتی
ماده واحده - مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۱۲ مملکتی را (به استثنای عایداتی که از منابع نفتی ایران یا آنچه مربوط به آن است از معوقه و جاری وصول و پس از وضع چهار میلیون پانصد هزار [۴۵۰۰۰۰۰ ریال] که در قسمت عایدات بودجه ۱۳۱۲ مملکتی منظور شده بقیه آن به حساب ذخیره مملکتی منظور خواهد شد.)
مطابق صورت ضمیمه که از حیث عایدات به مبلغ پانصد و شش میلیون و نهصد و دوازده هزار و دویست و بیست و هفت [۵۰۶۹۱۲۲۲۷ ریال] و از حیث مخارج به مبلغ پانصد و شش میلیون و نهصد و چهار هزار و چهارصد و شصت [۵۰۶۹۰۴۴۶۰ ریال] بالغ می‌باشد تصویب و به وزارت مالیه اجازه می‌دهد که مخارج ثابت ماهیانه مملکتی را اعم از حقوق و مصارف در سال ۱۳۱۲ در حدود اعتبارات مصوب در صورت ضمیمه و مطابق بودجه‌های تفصیلی ۱۳۱۱ تا حدی که اعتبارات مصوبه در بودجه‌های مزبور ضمن بودجه‌های ۱۳۱۲ نیز منظور شده باشد بپردازد تا وقتی که بودجه‌های تفصیلی ۱۳۱۲ (که باید تا آخر اردیبهشت سال مذکور به مجلس تقدیم گردد) به کمیسیون بودجه مجلس ارجاع شود و مادامی که بودجه‌های تفصیلی از تصویب کمیسیون بودجه نگذشته مخارج مزبوره را مطابق بودجه‌های پیشنهادی و پس از تصویب کمیسیون بر طبق آنچه تصویب شده بپردازد- پرداخت مخارج مزبوره از اول خرداد سال ۱۳۱۲ موکول به تقدیم بودجه‌های تفصیلی به مجلس شورای ملی خواهد بود پرداخت وجهی بابت اعتبارات مخارج ثابت سالیانه و مخارج غیرثابته منظوره در بودجه وزارتخانه‌ها و ادارات مطلقاً موکول به تصویب بودجه‌ها از طرف کمیسیون بودجه خواهد بود.
این قانون که مشتمل بر یک ماده و صورت ضمیمه است در جلسه دوم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و دوازده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر