مذاکرات مجلس شورای ملی ۲ آذر ۱۳۳۳ نشست ۶۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۶۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه دوم آذر ماه ۱۳۳۳
فهرست مطالب:
۱ -تصویب صورت مجلس
۲ -بیانات قبل از دستور آقایان دکتر آهی- افشار صادقی – کاشانی - مهندس شاهرخشاهی - ارباب
۳ -تقدیم لایحه بودجه ۱۳۳۳ و لایحه تفریغ بودجه ۱۳۳۱ مجلس شورای ملی به وسیله آقای امید سالار
۴ -تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای معاون نخست‌وزیر
۵ -تقدیم طرح راجع به اضافه شدن حداقل مدت جلسات به وسیله آقای مشایخی و مسکوت ماندن آن
۶ -بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون‌های فرهنگ و بودجه راجع به اعزام فارغ‌التحصیل‌های رتبه اول دانشکده‌ها به خارجه
۷ -تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
مجلس ساعت نه و ربع صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس صورت غائبین جلسات قبل قرائت می‌شود: (به شرح زیر خوانده شد) صورت غائبین و دیرآمدگان جلسه پنجشنبه ۲۷ آبان ۱۳۳۳
غائبین با اجازه آقایان، صادق بوشهری. عبدالحمید بختیار. عبدالرحمن فرامرزی مکرم. شادلو. مهدوی. اورنگ. کیکاوسی مرتضی حکمت. محمود افشار. کاشانی اسکندری. جفرودی. سنندجی. کی‌نژاد. اردلان. دکتر سید امامی. خرازی. دکتر عدل. اریه. محمود ذوالفقاری. سهرابیان مصطفی ذوالفقاری.
غائبین بی‌اجازه آقایان: صارمی. اسفندیاری. پورسرتیپ. حشمتی. دکتر پیرنیا. نراقی. دکتر شاهکار. شفیعی. بیات ماکو. صورت غائبین و دیرآمدگان جلسه یکشنبه ۳۰ آبان ۱۳۳۳
غائبین با اجازه آقایان: هدی. امامی خویی. دولت‌آبادی. عبدالحمید بختیاری. صادق بوشهری. برومند. صارمی. اسفندیاری پورسرتیپ. حشمتی. دکتر پیرنیا. میراشرافی. دکتر نیرومند. سنندجی. ابراهیمی. دکتر سید امامی. دکتر بینا. خاکباز. سهرابیان. استخر. غضنفری غائبین بی‌اجازه آقایان: نقابت. تفضلی دکتر حمزوی. بیات ماکو. دکتر مشیر فاطمی تربتی. پیراسته. دکتر سعید حکمت. مسعودی. صدرزاده. عبدالرحمن فرامرزی. جلیلوند. قنات‌آبادی. مکرم. صراف‌زاده. محمودی. سالار بهزادی. شفیعی. معین‌زاده. کیکاوسی. حمیدیه. تیمورتاش. مهندس ظفر. محمود افشار. فرود. بهادری دکتر جزایری. مهندس جفرودی. فرید اراکی. نراقی. بهبهانی. ثقهالاسلامی. دکتر عدل. دکتر شاهکار. اریه. رضا افشار. زنگنه. پناهی. گیو. بوداغبان امیر تیمور کلالی دیر آمده با اجازه آقای سومد ده دقیقه. دیر آمدگان بی‌اجازه آقایان: علم سلطان‌مراد بختیار. فرشی. مهدوی. سعیدی. لاری. صدقی. مرتضی حکمت. دکتر عمید. دکتر افشار. هر کدام ده دقیقه امیر احتشامی پانزده دقیقه
رئیس- نسبت به صورت مجلس اعتراضی نیست؟ آقای نقابت.
نقابت- عرض کنم راجع به صورت اسامی غائبین که قرائت شد و در اول همه اسم بنده قرائت شده به این که تأخیر بنده بیش از بیست دقیقه نبود مع‌ذالک بنده از توجهی که جناب آقای رئیس برای حسن انتظام مجلس فرمودند متشکرم (صحیح است) البته مجلس شورای ملی محلی است که باید به وظایف ملی خود قیام و اقدام بکند (صحیح است) ولی اشکال در اینجاست که گاهی عدم توجه بعضی از آقایان وزار به حوایج حوزه‌های انتخابیه باعث می‌شود که یک حالت رخوت و کدورتی در همه ایجاد می‌شود (صحیح است) و چون بنده بیش از این راجع به صورت مجلس اجازه بحث ندارم باز هم عرض خودم را با تشکر از مقام ریاست خاتمه می‌دهم (احسنت)
رئیس- بنده هم خیلی متشکرم از توجه آقایان و امیدوارم انشاءالله کارهای مملکت به محور خودش وارد بشود و به جریان بیفتد و ما هم با صیمیتی که همه به یکدیگر داریم همکاری کنیم و کارهای کشور را انجام بدهیم.
آقای قنات‌آبادی- بنده خواستم عرض کنم که اصلاً غایب نبودم که با اجازه یا بی‌اجازه باشد.
رئیس- اگر اشتباه شده باشد اصلاح می‌شود. آقای مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی- بنده اجازه خواسته بودم ولی بنده را جزء غائبین نوشته‌اند.
رئیس- تا آن ساعتی که تعطیل شد هر تقاضایی رسیده بود بنده با اجازه منظور کردم و اگر بعد از آن آمده است غایب نوشته‌اند. آقای ثقهالاسلامی
ثقهالاسلامی- بنده دیر آمدم غایب نبودم.
رئیس- فرق نمی‌کند آقایانی که دیر آمده جریمه می‌شوند
عبدالصاحب صفایی- قربان اگر تعهد کنند که منظم بیایند ببخشید همه را
رئیس- دیگر نظری نیست؟ آقای صدرزاده
صدرزاده- علاوه از این که از کمیسیون درخواست مرخصی کردم ملاحظه فرمودید که فقط چند دقیقه دیرآمدگی داشتم
رئیس- شما یک اجازه کلی داشتید که به کمیسیون رفته اگر تصویب شد این غیبت هم مشمول آن خواهد شد. نسبت به صورت مجلس نظر دیگری نیست؟ (گفته شد خیر) صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر آهی. افشار صادقی. کاشانی. مهندس شاهرخشاهی. ارباب
رئیس- سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند. آقای دکتر آهی بفرمایید.
دکتر آهی- اولاً متشکرم از جناب آقای کاشانی همکار عزیز که نوبت خود را به واسطه اهمیت عرایض بنده به اینجانب واگذار فرمودند. آقایان محترم ملاحظه فرموده‌اند بنده چندان تمایلی به نطق و صحبت زیاد ندارم که ممکن است مربوط به تربیت حرفه‌ای من باشد مع‌هذا با مشاهده اوضاع داخل و خارج مجلس خود را ناگزیر می‌بینم معذرت خواسته توجه همکاران عزیز را به یکی چند موضوع اساسی که علت خرابی اوضاع میهن عزیز است جلب نمایم تا بلکه مفید افتد و نجاتی پیدا شود عده‌ای از ما از روی یأس و ناامیدی اصلاح وضع کشور را ایده‌آل و آرزو و حتی غیر ممکن میدانند و از این فکر که اساس کار مملکت‌داری است صرف‌ظر نموده سعی نمود با گرویدن به دسته‌ای در این محیط آشفته و متغیر تأمین حفظ جان و رفاه و آسایش حال کرد ولی با چنین طرز فکری باید با تمام قوا جداً مبارزه نمود زیرا به طور کلی در وضع فعلی کشور دسته‌بندی یا تشکیل دسته و فرقه دادن یعنی نفاق یعنی تفره یعنی بی‌سروسامان جامعه به خصوص که در این محیط احزابی که منظورشان صرفاً مملکت‌داری باشد و لازمه حکومت دمکراسی است متأسفانه به وجود نمی‌آید. آقایان عزیز موضوع نفت گذشت، هشت ماه هم هست که از عمر این دوره مجلس می‌گذرد برای کسانی که قصد قبول نمایندگی خدمت به میهن عزیز است تمام این مدت جز حالت انتظار و بلاتکلیفی چیزی در بر نداشته و تحمل وضع داخل و خارج مجلس صرفاً به امید این بوده که موضوع نفت بگذرد تا بلکه بتوان چاره‌ای ساخت و فکری نمود ولی اکنون با تصویب قرارداد نفت ما وارد مرحله جدیدی از عمر این مجلس می‌شویم عده زیادی از ما که رأی موافق به قرارداد مزبور دادیم خیلی امید واریم در نتیجه گشایش که در وضع مالی کشور به زودی پیدا خواهد شد بتوان سر و صورتی به اوضاع خراب مملکت داد البته آقایان همگی اعتراف دارند که چرخ‌های زنگ زده امور وطن عزیز از هر جهت به مرمت بوده و با وضع فعلی و این چند سال دموکراسی اگر دقت و تجدیدنظر اصولی در طرز مملکت‌داری ما نشود عواید نفت که سهل است چندین برابر آن را هم اگر بدون توجه به اصلاحات اساسی مصرف کنیم به هیچ وجه نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد (صحیح است) و کشور ما باز در همان گرداب و منجلابی غوطه‌ور خواهد ماند که تا حال در آن غرق هستیم غرض از این عرایضی این است که هر گاه ما نتوانیم تحولی در تمام شئون مملکت ایجاد کنیم که ما را از این پرتکاه مهیب عقب‌ماندگی بی‌سر و سامانی و فقر و فلاکت دور نماید وای به حال ما وای خلاف ماست توکل به خدا بلاشک در هر امری لازم است ولی لاابالی گری و سهل‌انگاری را نسبت به وظایفی که به عهده یک نسلی است خداوند متعال نه تنها نمی‌پسندد بلکه به طور حتم نخواهد بخشید زیرا به مصداق مثل معروف از تو حرکت از خدا برکت پس به عقیده هر فرد دلسوز و علاقمند به وطن این امیدواری بیجا که اگر خدا بخواهد خود به خود درست خواهد شد بی‌همتی محض و عدم رشد و کوته نظری ما را می‌رساند و جزایش را خداوند متعال نفرین آن را بازماندگان به ما خواهند فرستاد آقایان عزیز فراموش نفرمایید که این ایران ما کشوری نوظهور نیست بلکه یکی از باستانی‌ترین ملل زنده زمان حال است (صحیح است) که در گذشته به عقیده خیلی از مورخین و سیاسیون خارجی بیش از هر علت دیگر خون خود را فدای تمدن بشر نموده اگر خدای نخواسته پس از این همه قرن بنا شود در نتیجه عدم توجه دقیق و وقوف به اوضاع جهان این ملت هضم در ملل دیگر شود چه بسا سر افکندگی و شرمساری برای ما و نسل‌های آتیه ما زیرا با حرف و خودستایی جاهلانه چنانچه فعلاً رسم و روش زندگی فردی و اجتماعی ما شده و الّا به همان خدایی که بیش از همه حرفش را می‌زنیم کمتر از هر ملت متمدن دیگری به اوامرش عمل می‌کنیم به جایی نخواهیم رسید و روزی چشم باز خواهیم کرد که دیگر پشیمانی را سودی نخواهد بود درست است که چگونگی تاریخ پر عرض و طول ما به مردم این سرزمین کمتر شدم سیاسی آموخته و به همین علت کمتر شده که اراده ملت توانسته باشد در تعیین سرنوشت خود نفوذ زیادی داشته باشد ولی در عوض به تصدیق تمام کسانی که با ما مردم تماس گرفته‌اند ملت ایران را هوشی است سرشار که اگر امروز هم توأم با علاقمندی صمیمانه نسبت به امور کشور شود بدون تردید و شکی خواهد توانست خود را از اینها که و وضع خطرناک نجات دهد نتیجه سال‌ها عدم توجه و علاقه ما مردم به وضع اجتماعی و امور کشور است که این خانه خرابی را در تمام شئون برای ما به بار آورده من در اینجا مجبورم قبلاً از عموم برادران عزیز ایرانی معذرت بخواهم اگر به ناچار عرایضی می‌کنم که به علت دلسوختگی و هموطن دوستی زیاد بی‌پرده و صریح به نظر می‌رسد به عقیده من برای این که ما بتوانیم هر چه زودتر سر و صورتی به زندگی ملی خود بدهیم که عبارت از رفاه آسایش فرد فرد ما و ترقی و پیشرفت جامعه و سربلندی و عظمت میهن ماست باید اول از همه از تعرافات و عوام غریبی و خودپرستی بیجا دست برداشته همه درصدد پیدا کردن علل واقعی و رفع خرابی اوضاع و احوال اجتماع خود شویم ما بیش از صد سال است که دیگر در هیچ جنگی شرکت نکرده‌ایم ولی آیا بیش از همین قدر سال نیست که پی در پی مثل این که در جنگ‌های متعدد شکست خوده باشیم باید تحمل هر نوع فشاری را که حریفان به ما وارد می‌آورند بنماییم در کشمکش در هر توقع رحم از حریف بیمورد است، جامعه‌ای که سال‌ها بلکه قرن‌هاست عادت به علاقمندی به امور خود را ندارد و گرفتار خودخواهی جهل خرافات و عدم فکر و عمل جدی است مسلماَ هیچ کارش درست نیست و هیچ هماهنگی در کارها و دستگاه‌هایش مشاهده نمی‌شود باز جای شکرش باقی است که افرادی از همین جامعه هر چند وقت یک بار پیدا شده به اتکای فکر و هوش و پشت کار خود نه تنها از انقراض این کشور جلوگیری کرده‌اند بلکه توانسته‌اند تکانی به حالت رکود و بیحالی این جامعه بدهند از آقایان محترم این مجلس که سنشان اقتضا دارد خواهشمندم برای یک ثانیه هم شده وضع اسفناکی را که کشور ما در روزهای قبل از سلطنت رضاشاه فقید در اثر هرج و مرج اجتماعی دارا بود فرمایند وضع زندگی افراد و جامعه ما در پیش از سی سال قبل به قدری مفتضح و مسخره بود که نه فقر خارجی ارزشی برای ما قائل نبود و ما را به هیچ حسابی نمی‌آورد بلکه افراد جامعه هم از ناامیدی و بیچارگی اغلب یا جلای وطن می‌کردند یا از ناچاری برای حفظ حیثیت آمدند پس درود پاک رضاشاه فقید یگانه رادمردی که توانست از فرط علاقه به میهن عزیز با کاردانی واراده تزلزل ناپذیر مخصوص به خود مانع از انقراض حتمی و ورشکستگی ما ایرانی‌ها شده تا حدی جاده ترقی و تکامل ما را صاف نماید زیرا در نتیجه مساعی و دلسوزی همان شاه فقید است که جامعه امروز ما با جامعه سی سال پیش از لحاظ به خود آمدن و باز شدن چشم و گوش تفاوت بارزی دارد بنابراین آقایان عزیز در وضعیت فعلی هم که ما و تمام ملت ما به حق از طرز زندگی خود ناراضی هستیم و چنانچه به همین منوال بگذرد نمی‌توانیم بقای صحیصی در این دنیای امروزه برای خود فرض کنیم اشتباه محض است اگر تصور شود که تقصیر تنها متوجه هیأت حاکمه است اگر کار وطن عزیز پیشرفتی ندارد و اوضاع آن چنانچه در همین دوره مجلس به کرات تکرار شده از هر جهت خراب و وخیم است علتش عیوبی است که بیش از همه مربوط یکسانی است که همواره ادعای شایستگی و لیاقت می‌نمایند و عبارت است اول از بی‌علاقگی ما به امور جامعه به طور کلی در ثانی از حس خودخواهی و سودپرستی و سوم از عدم وجود حس همکاری هموطن دوستی هنگامی کارهای کشور ما سرانجام خواهد گرفت و فرد فرد ما غنی و فقیر، جاهل و عالم از این وضع رق بار و مأیوس کننده رهایی خواهیم یافت و در بین ملل مترقی جهان خواهیم توانست عرض اندام کنیم که وجداناً به خود آییم و مانند افراد سایر ملل فکر اساسی در پاره وضع جامعه خود و اوضاع در هم ریخته کشور نماییم (صحیح است) ما مردم هنوز نفهمیده و یا نخواستیم بفهمیم که تا جامعه ما به معنی واقعی انضباط نداشته تحت اصول معینی اداره نشود هیچ یک از ما مردم زندگی مرفه و راحتی نخواهیم داشت زیرا حتی ثروتمندان و سرمایه‌داران ما هم لازم است بدانند که اگر باید در ایران زندگی کنند هر قدر هم دم و دستگاه‌شان عریض و طویل بوده بتوانند تا کوچکترین مایحتاج خود را از خارج برای خود و خانواده‌شان تهیه نمایند باز به علت تماس دائم با سایر طبقات جامعه از هیچ حیث مصونیت جانی و مالی نداشته همواره روح‌شان در عذاب می‌باشد خلاصه این چند سال دمکراسی به خوبی به ما نشان می‌دهد که ما مردم یا بهتر بگویم افراد آن طبقات از ملت ایران که ادعای همه گونه استعداد لیاقت و شایستگی را می‌نماییم فکر همه چیز هستیم جز به فکر اصلی سرنوشت خود و جامعه خود (احسنت- صحیح است) اگر کسانی که از هیئت حاکمه تکذیب می‌کنند منظورشان تمام افراد این طبقه به خصوص است من حرفی ندارم و صحیح می‌دانم ولی چنانچه بنا شود مقصر و تبهکار فقط کسانی باشند که به طور موقت چند صباحی روی کار می‌آیند و می‌روند من قبول ندارم و به نظرم این طرز فکر نیخته و بی‌معنی می‌آید (صحیح است) چرا که این قبیل هیئت‌های حاکمه خود نماینده طبقه مزبور بوده از این طبقه است که مرتباً این هیئت‌های حاکمه درست می‌شود از کوزه همان برون تراود که در اوست بنابراین آقایان محترم ما هم که به طور حتم همگی خود جزء این طبقه از مردم هستیم و به تلاش و میل خود وظیفه شاق نمایندگی را به عهده گرفته‌ایم چنانچه اول از همه در رفع عیوب و نواقص کار کشورمان نشتابیم بیش از همه گنهکار و مقصریم و باید مورد لعن و تنفر مردم قرار گیریم. اما از کسانی که جز طبقه ما هستند و بیرون از این مکان مقدسند خود حق هیچ گونه ایراد و ناسزا گویی را به ما ندارند به دلیل این که این افراد هم بهتر از ما نبوده اکثراً به عوض مجاهدت در اصلاح همان مطامع شخصی می‌باشند که مبتلا به وکلای این چند دوره دمکراسی است و در مقابل هیچ محکمه‌ای که برای رسیدگی به علل اصلی این اوضاع اسفناک یک ملتی تشکیل شده باشد قابل دفاع نیستند (شوشتری- صحیح است) و حس مسئولیت
و وظیفه‌شناسی را در خود گشته یا کنار خودمان یا بیرون کشیدن جل خود از آب یا در صورتی که امکانات بیشتر و وجدان کمتر باشد پایمال نمودن حقوق غریبه و خودی برای انتقاع بردن زیادتر است (شوشتری- پر کردن جیب) اما اگر بنا شود راجع به خودمان بیشتر حق صحبت داشته باشم باید متذکر شوم که چنانچه هر یک از ما وجداناً حیثیت و شرافت برای خود قائل هستیم موقع آن است نشان دهیم که در ما نمایندگان دوره هجدهم روح دیگری می‌دمد و ماهر چه ممکن است به موضوع مملکت‌داری کمتر آشنا باشیم ولی با ملاحظه گرفتاری‌های فردی و اجتماعی و خطراتی که متوجه میهن عزیز است بیش از این حاضر نیستیم اوضاع را آن چنان که بوده و هست تحمل نماییم (صحیح است) خود ما فعلاً قسمتی حاکمه را تشکیل می‌دهیم و اگر بنا شود وجداناً متوجه این عقب‌ماندگی و فسادی که در کشورمان حکفرماست بوده برای ریشه کن کردن آن کوشش به کار رود قبل از همه این وظیفه به عهده کرسی‌نشینان مجلسین است زیرا کسانی از ما که درباده خود ابداً حاضر به تهمت بی‌علاقه بودن نیستند و خود را به هر حال نماینده ملت میدانند و با اهمیت موفقیت خود کاملاً واقفند دور از جوانمردی و وظیفه‌شناسی است اگر به خود نیامده برای یافتن راه‌های اساسی جهت بهبود وضع میهن به آن معنی که نسبت به شاه مملکت و دنیاپسند باشد شاهنشاهی مانند محمدرضا شاه پهلوی که حقاً جز رفاه و آسایش ملت و برقی و تعالی کشور خود از خداوند متعال چیز دیگری نمی‌خواهند و انصافاً برای هر گونه فداکاری و اقدام در این راه به طوری که بارها در این چند سال مشاهده شده حاضر بوده و می‌باشند سزاوار و شایسته نیست که ما مجلسیان دست روی دست گذارده تنها عقب کارهای خصوصی خود باشیم و توجهی آن طور که شاید و باید به وضع ناهنجار وطن ننماییم آقایان عزیز من عقیده‌مندم باید فرصت را مغتنم دانسته پشتیبانی از نیات پاک اعلیحضرت همایونی متحد شویم و در تشریک مساعی در فکر و عمل عاقلانه به این وضع خاتمه دهیم و راه را برای پیشرفت امور و آسایش اجتماعی گشوده گام‌های بلندی به منظور پی‌ریزی ترقی و عظمت کشور صورت گیرد برداریم برای این هم علاوه بر صمیمیت و علاقه به خانه زندگی خود و میهن عزیزمان تنها جدیت و پشتکار لازم است
رئیس- آقای دکتر آهی وقت شما تمام شد.
دکتر آهی- بنده یک ربع دیگر وقت لازم دارم
رئیس- تقاضای یک ربع وقت دارند آقایانی که صحبت ایشان با یک ربع موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام کردند) تصویب شد بفرمایید به شرط این که آقایان هم گوش بدهند.
دکتر آهی- زندگی پارلمانی فقط این نیست که وکلا هفته دو سه روز جلسه علنی با دادن طرح‌ها و پیشنهادهای به امورد و بیمورد وقت خود و کشوری را بگذارنند زندگی پارلمانی باید بیشتر در کمیسیون‌ها بگذرد در این کمیسیون‌ها و مشورت‌های دسته جمعی خارج از جلسات علنی است که همه گونه موضوعات مهم و غیرمهم مربوط به صلاح جامعه و مملکت مورد توجه و بررسی قرار گرفته نقشه‌های اصلاحی و ابتکاری لازم با تشریک مساعی اعضای دولت وقت برای تصویب مجلس تهیه و تدوین می‌شود و الّا از این نطق‌های بی‌نتیجه راجع به سو اداره امور مختلف کشور چه حاصل وقتی در این جامعه بی‌بند و بار جمعی دلسوز پیدا نشوند که روی خلوص نیت و منافع عمومی یک دفعه برای همیشه به این گرفتاریها خاتمه دهند (احسنت) باید کاری کرد که تمام دستگاه‌های امور مملکت همواره به صلاح جامعه و کشور بچرخد نه این که برای هوی و هوس و نفوذ اشخاص همه روز صدها قانون و مقررات لگدمال شده ضمانتی برای حفظ حقوق افراد و مصالح عالیه مملکت موجود نباشد (صحیح‌تر بگویم به تصدیق خود آقایان هیچ یک از ادارات و مؤسسات دولتی و مجلسین برای ابتکار و فکر معینی راجع به امور کشور آن طوری که شاید و باید نبوده و نیستند وقت می‌گذارد و ما همه دل‌مان خوش است که به زودی به واسطه تصویب قرارداد نفت گشایش پیدا خواهد شد ولی این طور نیست تا ما ندانیم چه می‌خواهیم تا برنامه و نقشه معینی در کارها نباشد که هر فرد را از روی مساوات به جای خود بنشاند و قانون را پایدار نگه دارد تا جداً و بی‌نظرانه تشویق و تنبیه در کار نباشد تا حفظ مصالح کشور آن طور که صلاح واقعی وطن عزیز است به طور یقین و حتم رعایت نشود قسم یاد می‌کنم که هیچ گشایش واقعی صورت نخواهد گرفت و هیچ بهبودی در این وضع بلاتکلیفی عمومی دیده نخواهد شد بنابراین بر نمایندگان است که پس از اصغای فرمایشات حکیمانه اعلیحضرت همایونی در شرفیابی دو هفته قبل و اگر خود را واقعاً شایسته نمایندگی ملت میدانیم از این خواب غفلت برخیزیم و چاره بیاندیشیم چاره هم به نظر بنده تنها همان صمیمیت و علاقه نشان دادن به امور و جدیت و پشتکار است بیایید حب و بغض‌ها و مطالع شخصی را کنار گذاشته قلباً متفق شویم و در سایه این اتفاق و راهنمایی عالیه اعلیحضرت همایونی با تشکیل کمیسیون‌ها شب و روز وقت خود را صرف ایجاد وضع بهتری نماییم همکاران عزیز مسلم بدانید که اگر به عوض گفتار بیهوده جداً به کار بپردازیم و نیت‌مان تنها بهبود اوضاع و پیشرفت امور کشور باشد به زودی به نتیجه خواهیم رسید و دولت‌ها دیگر نخواهند توانست از وظایف محوله سر باز زده مردم کشور را دچار بلاتکلیفی و دست‌خوش حب و بغض و گرفتاری‌های گوناگون نمایند یا شانه از دیربار مسئولیت‌های وجدانی که به عهده هر دولتی است خالی کنند آقایان محترم ملاحظه فرمودید چگونه یک سهل‌انگاری از طرف مجلس وقت که علتش بی‌حوصله‌گی و عدم تعمق در امور بود وطن عزیز ما را در این سه سال گذشته به چه پرتگاه هولناکی کشانید و عواقب و خیم آن تازه با کشف شبکه‌های معروف اخیراً پس از یک سال آشکار شد این قبیل گرفتاریها که مرتباً برای کشور ما پیش می‌آید تنها به علت عدم همکاری و شور در امور است و نه به واسطه سوء نیت متصور نیست که به طور کلی ایرانی خیانت کند عدم احساس صحیح مسئولیت ندانم کاریها و سر باز زدن از آنجام وظیفه ماست که مردم را ناراضی و کشوری را به سوی نیست می‌برد من معتقدم و اطمینان می‌دهم که اگر ما برای اولین بار در تاریخ مشروطیت ایران از این رو به که عادت مجلس ما شده دست کشیده به نام ترقی و تعالی مملکت و رفاه و آسایش جامعه ایرانیت که منافع ما و هر یک از افراد و برادران ایرانی در آن مستتر است طریق جدیدی را که عبارت از صمیمیت و کار باشد بپیماییم نه تنها به واسطه همکاری بیشتر حس دوستی و اعتمادمان نسبت به یکدیگر زیاد خواهد شد بلکه به طور یقین با این طرز عمل دولت‌ها و هر یک از مأمورین اداری مجبور خواهند شد چون مراقبت و باز خواستی در کارها خواهد بود جداً به وظایف خود رفتار نموده به خوبی حس مسئولیت کنند و انصافاً ما به چه حق از دولت‌ها متوقع هستیم و دم از فساد و خرابی دستگاه‌های دولتی می‌زنیم وقتی با رفتاری که داریم کمتر علاقه وجدانی به وظایف قانونی خود نشان می‌دهیم مگر در حکومت مشروطه و دموکراسی که ما آن قدر پایبند آن هستیم مجلسین به این منظور تشکیل نشده‌اند که جلوگیری از تصمیمات بی‌رویه دولت‌ها و سوءاستفاده‌ها و مضرات حاصله از آن را بنمایند و یا با مشاوره و همکاری جدی در هرامری از امور مملکتی ضامن استقلال کشور بوده دقیقاً مراتب اجرای قوانین و ترویج عدالت و ترقی اجتماع باشند آقایان عزیز خیلی معذرت می‌خواهم ولی به طور فردی متذکر عیوب و نواقص کارها شدن به طوری که رویه مجلسین ما بدین منوال بوده و می‌باشد جز وقت تلف کردن و متهم خودنمایی گشتن حاصل دیگری نداشته و نخواهد داشت بنابراین آقایان در پیروی از فرمایشات ملوکانه تحولی که لزومش برای همه ما در این اوضاع بی‌سر و سامان واضح است باید اول از همه از مجلس شروع شود ما لازم است با تجدیدنظر در طرز کار مجلس ترتیبی اتخاذ کنیم که به نام شرکت در کمیسیون یا به هر اسم دیگری که مفتضی باشد همه روزه از صبح تا شب با یک روح صمیمی و اراده محکم و با جلب نظر هموطنان بصیر و درست کار خارج از مجلس به کارهای مملکت رسیدگی کنیم تا در هر موردی که تبهکاری یا عدم وظیفه‌شناسی و بی‌عدالتی مشاهده شد متفقاً و یک صدا از دولت‌های وقت رفع معایب و نواقص را جداً بخواهیم و بدین وسیله رشد سیاسی خود را نشان داده نقشه‌ای طرح کنیم تا هم خود و هم مردم را برای رضای خدا از این همه گرفتاری برای همیشه خلاص نماییم و ملت و کشور عزیزمان را باز به سوی بلندی و عظمت سابق خود سوق دهیم. عرایض بنده بدین ترتیب خلاصه می‌شود چون رژیم پارلمانی ما متأسفانه چنانچه متذکر شدم دنیاپسند نبوده متکی بر احزاب سیاسی نیست حس وطن‌پرستی و تشخیص مصالح عالیه مملکت و از خودگذشتگی ما نمایندگان در تأمین این مصالح باید جبران این نقیصه را بنماید ما باید در درجه اول با فساد و تبهکاری و دزدی جداً و قویاً مبارزه کنیم و بدانیم که تا این اصل در کشور ما جاری است به پیشرفت‌های مطلوب و آمال خود نایل نخواهیم شد و این نواقص بر طرف نخواهد گردید مگر این که مجلس سرمشق کار و فعالیت و دلسوزی برای میهن عزیز قرار گیرد مظاهر این دلسوزی تنها به آنجام کار مفید است چنانچه گفته‌اند دو صد گفته چون نیم کردار نیست (احسنت) بقیه وقتم را به آقای افشار صادقی می‌دهیم
رئیس- آقای افشار صادقی بفرمایید پنج دقیقه وقت دارید
افشار صادقی- آقایان نمایندگان محترم به خوبی استحضار دارند که بنده کاملاً امساک دارم که اوقات گران‌بهای مجلس را اشغال بکنم مگر در مواردی که ضرورت ایجاب می‌کند حالا چند کلمه مزاحم می‌شوم چندی است شکایات و تلگرافات متعددی از صاحبان باغات اختصاصی انگور و خورده مالکین رضاییه که اکثریت سکنه آنجا را تشکیل می‌دهند رسیده مبنی بر این که مأمورین فرمانداری و بخشداری بر خلاف مواد و مفاد لایحه قانونی بیست درصد از نامبردگان مطالبه سهم زائد می‌نمایند شکایات واصله چندی پیش به وسیله جناب آقای فولادوند معاون محترم نخست‌وزیری به مقام نخست‌وزیر تقدیم شده بود متأسفانه تا حالا کوچکترین اقدامی به عمل نیامده بنده از جناب آقای نخست‌وزیر تمنا می‌کنم نسبت به شکایات خورده مالکین و مخصوصاً صاحبان باغات اختصاصی انگور که خود را مشمول لایحه مورد بحث نمی‌دانند توجه مخصوص مبذول فرموده رفع شکایت کنند (صحیح است) و همچنین نسبت به بدرفتاری مأمورین کارخانه قند رضاییه با زارعین و چغندرکاران توجه مخصوص فرمایند
که در تحویل گرفتن محصول چغندر قبل از فرا رسیدن فصل یخبندان تسریع نمایند (صحیح است. احسنت)
رئیس- آقای کاشانی
آقای کاشانی- قبل از این که وارد در اصل عرایض که در نهایت اختصار است بشوم لازم می‌دانم مطلبی را که از لحاظ جامعه مسلمانان کمال ضرورت را دارد عرض کنم این تذکر مربوط به خونریزی و قتل و وحشتی است که در سرتاسر کشورهای مسلمان تونس و الجزیره حکمفرماست و دولت فرانسه با نهایت قساوت بدون توجه به آمال ملل استقلال طلب تونس و الجزیره دست به کشتار دسته‌جمعی زده است (صحیح است) و مسلمانانی که هیچ گناهی جز استقلال طلبی و مبارزه با استعمار فرانسه را ندارند به خاک و خون می‌کشد (صحیح است) واین امر برای همه ملل مسلمان از جمله ملت مسلمان ایران بسیار ناگوار است من در این مجلس مقدس که مجلس یک کشور مسلمان است به ملل آزاد صریحاَ تذکر می‌دهم دیگر گذشت آن موقعی که فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها و هلندی‌ها تازیانه بر پیکر ملل مسلمان بزنند. اندونزی و پاکستان در حلقه ملل مستقل در آمدند و باید الجزیره و مراکش هم در جامعه ملل آزاد جهان حق خود را به دست گیرند و این تلاش مذبوحانه دستگاه استعماری فرانسه بیفایده و عبث است آیا هنوز حکومت فرانسه از قضیه هند و چین درس عبرت نگرفته و آیا هیئت حاکمه فرانسه متوجه نشدند که این ظلم و تعدی و فشار فرانسوی‌ها بود که هند و چین را به دامن کمونیست‌ها افکند. مسلماً ملل مسلمان جهان اجازه نخواهند داد که فشار و تضیقات و قتل عام‌های پی‌درپی فرانسه در الجزیره و تونس واین ملل و تجدیده را علیرغم تمایلات مذهبی آنها به طرف کمونیزم سوق بدهد (صحیح است) من به دو جهت یکی از لحاظ این که مبارزات ملت تونس و الجزیره برای به دست آوردن استقلال است و دیگر این که این ملت‌ها مسلمان و هم کیش ما هستند (صحیح است) و برای دفع شر کفار مبارزه می‌کنند به مبارزات آنها غائبین استقلال و حکم رانان غیر مسلم احترام می‌گذارم و از دولت می‌خواهم که به افکار عمومی ملت مسلمان ایران احترام گذاشته به نمایندگان خود در سازمان ملل متحد دستور اکیداً صادر نماید (صحیح است) که جز راهی که افکار عمومی ملت ایران می‌پسندد راه دیگری را در پیش نگیرد (صحیح است) و امیدوارم دولت فرانسه اسلحه خود را به روی برادران مسلمان ما نکشد (صحیح است) و در برادران مسلمان ما نکشد (صحیح است) و در برابر توقعات ملل تونس و الجزیره که جز به دست آوردن استقلال و آزادی چیز دیگری نیست بیش از این پافشاری نکند و به کشت و کشتار مسلمانان خاتمه دهد (صحیح است) و اما عرایض بنده راجع به چند قسمت از ابتلائات عمومی است که به عرض مجلس شورای ملی می‌رسانم و امیدوارم اولیای امور این تذکرات بی‌غرضانه را مورد توجه قرار دهند تا انشاءالله قدمی به نفع اکثریت مردم مملکت برداشته شود قسمت اول عرایض بنده مربوط به مسئله ذغال است این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که ارتباط مستقیم با آسایش و حیات طبقه متوسط و کم‌بضاعت دارد (صحیح است) و چنانچه این فرصت کم فوت شود و با شروع بارندگی و بنده آمدن راه‌ها ذغال مورد احتیاج عامه در دسترس نباشد نه تنها عده کثیری در مضیقه خواهند بود بلکه بیم آن می‌رود که عده‌ای از هموطنان بی‌بضاعت ما که روزمره ذغال و خاکه روزهای سخت زمستان را فراهم می‌کنند خدا نکرده تلف شوند گمان نمی‌کنم دولت ادعا کند که مصرف ذغال زمستان شهر تهران تأمین است زیرا آقایان نمایندگان محترم از کمبود ذغال مستحضرند (عبدالرحمن فرامرزی- همه‌شان نه) و بهترین نمونه کمبود ذغال همین که کارپردازی مجلس شورای ملی با همه کوشش که برای تأمین مصرف ذغال آبدارخانه مجلس شورای ملی نموده تاکنون موفق نگردیده است و با ذکر این نمونه باید در نظر گرفت که خانواده‌های بی‌بضاعت و بی‌سرپرست و پیره‌زن‌ها و یتیم و صغیرها دیگر می‌توانند خود را از آسیب سرمای زمستان حفظ نمایند. من هم قبول دارم که باید سیستم سوخت عوض شود ولی این کار امسال و سال دیگر و این زمستان نیست به مردمی که درآمد کم دارند و با چند ریال عائله را در زیر کرسی نگه می‌دارند نمی‌شود تکلیف کرد ذغال‌سنگ مصرف کنند یا بخاری نفتی به کار ببرند بلکه میزان عایدات و چگونگی زندگی اجتماعی است که مصرف ذغال چوب را در مملکت ما رواج داده و اگر دقت در نحوه استفاده جنگل بشود و چوب و درخت‌های خشک شده و مجاز برای تهیه ذغال به مصرف برسد و کوره‌های فنی تأسیس شود هم ذغال مورد احتیاج تأمین است و هم آسیبی به جنگل‌ها که سرمایه‌های ملی هستند نمی‌رسد (صحیح است) نمی‌دانم دولت ریشه گرانی و کمبود ذغال را تشخیص داده است یا نه؟ ولی آنچه مسلم است در درجه اول گرانی قیمت حمل و نقل موجب افزایش قیمت و کمبود ذغال است زیرا فقط یک چهارم قیمت ذغالی که در تهران مصرف می‌شود به دست تهیه‌کنندگان ذغال در جنگل می‌رسد و سه چهارم دیگر مربوط به کرایه حمل و منافع خریداران عمد ذغال در جنگل می‌رسد و سه چهارم دیگر مربوط به کرایه حمل و منافع خریداران عمده ذغال است و معلوم نیست کدام یک از دستگاه‌های اقتصادی دولت خود را مسئول می‌داند که در باب تنزل قیمت حمل و نقل به طور طبیعی اقدام اساسی به عمل آورد تا قیمت کالاها از جمله ذغال تنزیل پیدا کند دیگر این که طبق اطلاعی که به اینجانب رسیده چون امکان تهیه ذغال در جنگل‌های کنار جاده وجود ندارد و از طرف بنگاه جنگل‌ها به عنوان احیای جنگل‌های مخروبه ذغال‌سوزی در آن نواحی ممنوع است باید برای تهیه ذغال به اعماق جنگل‌ها رفت کامیون‌ها و خریداران ذغال به داخل و اعماق جنگل یعنی محل تهیه ذغال کمتر می‌روند و اصولاً به علت بارندگی زیاد این کوره‌ها غیر قابل عبور می‌شود از این جهت اصرار دارند که تهیه کنندگان ذغال چندین کیلومتر ذغال را با وسایل محلی به کنار جاده بیاورند تا برای حمل وسیله کامیون آماده باشد و همین امر یعنی حمل مقدار متنابهی ذغال از محل کوره‌های ذغال سوزی تا کنار جاده مشکل است و لااقل مدت مدیدی وقت لازم دارد و چنانچه بارندگی‌های زمستانی شروع شود امکان راه یافتن کامیون‌ها به داخله جنگل به کلی از بین می‌رود و در نتیجه حمل ذغال‌های موجود در جنگل به تهران میسر نخواهد بود. من از دولت تقاضا می‌کنم در این مورد چون پای جان عده کثیری از هموطنان بی‌بضاعت ما در بین است عملاً اقدام جدی کند و مطلب را به حرف برگذار ننمایند. ضمناً موقع را مغتنم شمرده از پیشگاه اعلیحضرت همایونی استدعا می‌کنم او امر اکیدی برای تشکیل انجمن‌های خیریه که همه ساله در تهیه ذغال مستمندان پیشقدم بودند صادر فرمایند که تا هنوز وقت نگذاشته به داد مردم بی‌بضاعت برسند چون تردیدی نیست که جمعیت‌های خیریه از نیروی مادی و معنوی اعلیحضرت همایونی الهام می‌گیرند در تسکین آلام مستمندان خاصه در زمستان‌های سخت سهم به سزایی دارند (آفرین) در سال گذشته در چنین موقعی انجمن خیریه طهران و سایر انجمن‌ها تشکیل شده بود و مقدار معتنابهی خاکه و ذغال جهت توزیع تأمین و آماده داشت و امسال اگر مجال از دست داده شود کمبود ذغال خطرات جانی برای مردم بی‌بضاعت خواهد داشت. قسمت دوم عرایض بنده راجع به جلوگیری عملی از توسعه مصرف تریاک و شیره ندارم به ریشه اصلی این سهم مهلک که چگونه و با چه وسایلی توسعه پیدا کرده و حتی دولت‌های گذشته برای مصرف تریاک جایزه می‌دادند و رؤسای دارایی ولایاتی که مصرف تریاک را افزایش می‌دادند پاداش می‌گرفتند (خرازی- مشروبات الکلی را هم بفرمایید که دولت تازه بطری یک تومان مالیات آن را اضافه کرده و می‌خواهد یک دستگاه رسومات تازه بسازد استعمال مشروبات الکلی هم شرعاً و هم قانوناً ممنوع است) مگر من گفتم مشروبات الکلی نباید ممنوع شود؟ من نمی‌خواهم توضیح بدهم که چگونه بیگانگان مخصوصاً انگلیس‌ها در رواج این سهم مهلک و بی‌قید کردن و خواب نمودن مردم و تخدیر اعصاب بذل مساعی نمودند ولی می‌خواهم عرض کنم ممکن است دولت بعضی اقدامات را به علت کمبود بودجه یا ضعف مالی نتواند به عمل آورد ولی جلوگیری کردن از توسعه استعمال تریاک و شیره و سایر مشقات آن پول لازم ندارد. متأسفانه باید عرض کنم که کم‌کم نسل جوان مملکت دارد به این درد خانمانسوز مبتلا می‌شود و اکنون مصرف مرفین کوکآئین و هرویین و سایر ادویه مخدره که مغز را تباه و اعصاب را ناتوان می‌سازد به سرعت پیش می‌رود و کم‌کم در بین بعضی اغنیا تعمیم پیدا می‌کند بنده نمی‌خواهم به دولت ایراد بگیرم که چرا کلانتری‌ها صاحبان عمده شیره کشخانه‌ها را که از این طریق بیش ما نه صاحب آلاف و الوف شده‌اند از این عمل باز نمی‌دارد چون می‌ترسم به جای این که گردن کلفت‌ها و صاحبان شیره کشخانه‌های عمده تحت تعقیب فردا چندین شیره‌ای و تریاکی مردنی لاجون را به زندان بفرستند و بلکه می‌خواهد دولت شرافتمندانه قول بدهد که قدرت خود را در قلع و قمع باندهای خطرناک و متنفذی که متأسفانه در اغلب دستگاه‌های انتظامی و قضایی رخنه کرده‌اند و کارگردان مصرف شیره و تریاک هستند به کار ببرد و همه علاقه‌مندان به نیروی نسل معاصر را با چنین عملی ممنون خود سازد هر قدر به توسعه امور تربیت بدنی و ورزش کمک شود مآلاَ به نیرومندی و قدرت ملی ایران کمک شده است و به طور قطع ملت نیرومند و سالم بهتر می‌تواند در برابر مشکلات مقاومت کند و استقامت نشان دهد. و من در اینجا باید از اعلیحضرت همایونی که شخصاً در تشویق و ترغیب جوانان وطن ما به ورزش و تربیت بدنی پیشقدم می‌باشند و هم خود را مصروف توسعه این مؤسسات مفید و مردپرور می‌نمایند تشکر کنم ولی حقاً هر چه در آنجا رشته می‌شود در شیره خانه‌ها و سایر مراکز فساد پنبه می‌شود زیرا اعتیاد جوانان به این مواد مخدره قسمتی از آن زحمات را به هدر می‌دهد و من در این مورد اعلام خطر می‌کنم زیرا نسل جوان مادر شرف آلوده شدن به این مرض خانمانسوز است.
قسمت سوم عرایض بنده راجع است به توسعه روزافزون مرض سل و عدم تکافوی وسایل مداوا و معالجه و پیشگیری است تا کسی به آسایشگاه‌های مسلولین سرکشی نکند و ملاحظه نکند که فرزندان وطن ما چگونه از بیجایی حتی در راهروها و گاهی زیر چادرها در زمستان سرد زندگی می‌کنند نمی‌تواند این خطر عدم توجه را حس کند تردیدی نیست که فراهم نبودن وسایل بهداشت موجب مرض سل است ولی چه باید کرد برای این عده کثیری که برای جا گرفتن و بستری شدن در آسایشگاه یا هزارها دوندگی ماه‌ها در منتظر نوبت می‌باشند و سبب آلوده شدن سایر افراد جامعه می‌شوند باید فکری کرد اینها برادران و خواهران ما هستند و افزایش تعداد مسئولین باید موجب شود که دولت
اقدام جدی و فوری به عمل آورد و اکنون که دیگر عایدات دارند بیایند فکری هم به حال این جوانان مسئول بکنند چون بهبودی این عده خود سبب سلامتی باقی افراد ملت ایران خواهد بود. چهارمین مطلبی که باید به عرض برسانم سه هزار ریالی است که دولت از زوار عتبات مالیات دریافت می‌دارند این مبلغ هم عادلانه نیست و هم در شأن حکومتی نیست که شرعاً و قانوناً باید مروج دین اسلام و مذهب حقه شیعه باشد هیچ کس نیست که نداند مردم مسلمان این مملکت تا چه حد عاشق زیارت مزار حسین ابن علی علیه السلام و قبور سایر ائمه اطهارند و به عقیده اینجانب سختگیری و وضع عوارض و خراج برای این مردم متدین و حق‌پرست شایسته نیست و بی‌شک توجه و عنایات خاصه ائمه اطهار علیهم‌السلام بارها این مملکت را از گزند حوادث و بحران‌های پی در پی مصون نگهداشته حالا چه بهتر که دولت این عابدی را از ممر دیگر تأمین کند و از مسافرین پولدار که به امریکا و اروپا برای گردش و تفنن می‌روند و چند هزار تومان فقط قیمت بلیط هواپیما را می‌پردازند جبران این مبالغ را بخواهد (صحیح است) و موانع را از سر راه زیارت حسین ابن علیه السلام بر دارد. در خاتمه عرایضم یک تذکر مختصر به دولت می‌دهم و آن این است که ۱۲۵ درصد سهم نفت ایران از کل محصول نباید با عقد قراردادهای طویل المده عملاً از اختیار ملت ایران خارج شود (عبدالراحمن فرامرزی- صحیح است) چون شنیده می‌شود که برای آن خوب‌هایی دیده شده که آن هم من غیرمستقیم وسیله عمال شرکت نفت انگلیس و کمیاب‌های همدست آنها بلع شود و من در این مورد به دولت تذکر می‌دهم که قبل از تقدیم گزارش به مجلس شورای ملی و توضیحات کافی از وضع بازار و مشتری‌هایی که مراجعه کرده‌اند نباید اقدامی به عمل آورد (صحیح است)
رئیس- وقت شما تمام شد
کاشانی- عرض بنده تمام شده فقط یک کلمه مانده و آن این است که تلگرافاتی از عدم رضایت از انتخابات کرمان رسیده برای رسیدگی و توجه و احقاق حق تقدیم مقام معظم ریاست می‌کنم
عبدالراحمن فرامرزی- در هر انتخاباتی یک عده‌ای اعتراض می‌کنند
رئیس- آقای شاهرخشاهی
مهندس شاهرخشاهی- قبل از این که به اظهار مطالب اساسی خود بپردازم از دولت و به خصوص جناب آقای وزیر محترم راه در مورد انتصاب جناب آقای مهندس حامی به معاونت ساختمانی وزارت راه که مورد علاقه عموم طبقات روشنفکر و تحصیل کرده این مملکت تشکر نموده (صحیح است) و امیدوارم ایشان بتوانند در وزارت راه اقدامات مفیدی بنمایند (بهبهانی- ولی وزیر راه نکرد) خاطر نمایندگان محترم را به این نکته متوجه می‌سازم که اینجانب بر حسب سابقه فطری و تربیت خانوادگی به هیچ وجه نمی‌توانم غرض و نظری در عرایضم داشته باشم و هر مطلبی را که از پشت این تریبون به عرض نمایندگان محترم و ملت نجیب ایران می‌رسانم منحصراً بیان حقایق و مطالبی است که برای تبعیت از ندای وجدان و مصالح عالیه مملکتی کتمان آن را نوعی خیانت تشخیص داده‌ام و چون در محیط آزادی تحصیلات خود را به پایان رسانیده‌ام که آزادی فکر و عقیده و بیان از واجبات حیات اجتماعی مردم بوده است لذا هیچ گونه عقیده‌ای که مخالف عقل سلیم بوده مضافاً به این که آن عقیده هم فاقد منطق باشد برای من قابل قبول نخواهد بود و با طرز سراغ دارم بر خود واجب می‌دانم که با هر گونه بت‌سازی و بت‌پرستی تا آنجا که مقدورم باشد مبازره نمایم آقایان محترم خوشبختانه به واسطه تحول اوضاع که بر اثر نهضت بیست و هشت مرداد به وجود آمد من و امثال من دیگر احتیاجی به ورود به کلاس عوام‌فریبی و دودوزه بازی را نداریم چون ثابت گردید که آن سبک و سلیقه سیاسی محکوم به زوال و نیستی است و امیدوارم مشت عوامفریبان تازه به دوران رسیده را که هنوز شاگردان آن کلاسند در آتیه بسیاز کوتاهی از پشت همین تریبون باز و ماسک ربا و تزویز را از چهره آنها بردارم آقایان اعمال شخص همیشه قابل اشتباه است و به همین دلیل است که گفته‌اند بشر جایزالخطا است ولی مسلماً و محرزاً اجتماع اشتباه نخواهد نمود ممکن است برای زمان کوتاهی او را فریب داد ولی عاقبت به حقایق امور واقف خواهد گردید اشخاصی به تفسیر و تعبیر عرایضم که در جلسه روزه شنبه گذشته به عرض رسانیده‌ام پرداخته‌اند که اعمال سیاسی و اجتماعی و اخلاقی آنها اظهر من الشمس می‌باشد مرا کسی انتقاد می‌کند که زمانی هیتلر و موسولیتی را ناجی بشر دانسته و روزی همکاری با پیشه‌وری و حزب منفور منحله توده را می‌ستوده و زمانی مصدق‌السلطنه را مدح و تنا میگفته و امروز خود را ناسیونالیست افراطی معرفی می‌کند این طرز عمل و کار مورد انزجار طبقه ما بوده و امیدوارم به خواست قادر متعال و اراده ملت ایران در ظل عنایت شاهنشاه که امروز مظهر خواسته‌های ملی ما هستند و یگانه تکیه گاه میهن‌پرستان و مایه بقا ملیت ایران به شمار می‌روند درب این کلاس سیاسی عوام‌فریبی و سفسطه (تفضلی- آقا اسم ببرید) که در این چند سال اخیر موجب این همه بدبختی برای مملکت گردیده است هر چه زودتر برای همیشه بسته و ملت ایران به خواست خداوندی صفحه جدیدی را در تاریخ برای ایجاد مجد و عظمت خود باز نماید (تفضلی اسم ببرید قربان) آقایان نمایندگان محترم به خداوند متعال و شافتم سوگند یاد می‌کنم که تا امروز نه به سازمان رفته و نه کاری به آن دستگاه داشته‌ام و به شهادت شخص آقای ابتهاج تا حال او را ندیده‌ام و اگر ادعا کند که مرا یک بار در عمر خود دیده است حاضرم تمام آنچه را که راجع به اعمال و افعال ایشان در سازمان برنامه به عرض رسانید و می‌رسانم از پشت همین تریبون تکذیب و از ایشان معذرت بخواهم متأسفانه حقایقی را که با کمال ادب بر حسب ضرورت به عرض رسانیدم انتظار نداشتم که این قدر بیان آن مطالب ناگوار و دردناک باشد من که وارد مسائل بانک ملی موضوع لیره و اعلام چرم نشده بوده و نمی‌خواستم بشوم
(مهندس- جفرودی حق داشتند آقا شما نمی‌توانید توهین کنید) (همهمه نمایندگان)
(مهندس ظفر- چرا توهین می‌کنید آقا)
(مهندس جفرودی- حق نداری بر حال این مملکت توهین کنی بیا پآئین آقا)
(ظفر- ما حاضر نیستیم این حرف‌ها را بشنویم) (زنک ممتد رئیس دعوت به سکوت) (در این موقع عده‌ای از آقایان نمایندگان به حال تعرض و با همهمه برخاستند و قصد داشتند تالار جلسه را ترک کنند)
رئیس- به همه‌تان تذکر می‌دهم بفرمایید بنشینید این وظیفه من است به تمام آقایانی که بلند شده‌اید و مجلس را شلوغ کرده‌اند اخطار خواهم کرد آقای شاهرخشاهی شما هم اگر به کسی توهین کنید به شما هم اخطار می‌کنم و بعد شما را توبیخ می‌کنم این وظیفه من است که حفظ انتظامات را بکنم
مهندس اردبیلی- آقای شاهرخشاهی اسم نبرید آقا
رئیس- آقای شاهرخشاهی اینجا جای بحث و استدلال است و وظیفه وکیل هم سؤال است اینجا اهانت کردن به اشخاص ممنوع است شما نمی‌توانید فعلاً این کار را بکنید بنده ۲۰ دقیقه فعلاً تنفس می‌دهم (در ساعت ده و ربع جلسه به عنوان تنفس تعطیل و مجدداً در ساعت ده و چهل دقیقه صبح تشکیل گردید)
صدرزاده- بنده یک تذکر مختصری دارم.
رئیس- بفرمایید
صدرزاده- از آقایان محترم استدعا می‌کنم به این نکته توجه بفرمایند و آن این است که موقعیت مجلس از این است که مدیحه‌سرایی بکند یا اهانت بکند خاصه این که نسبت به یک مأموری که به تازگی به یک کاری از طرف دولت منصوب شده است (صحیح است) ما باید فرصت بدهیم به مأمورین اگر خدمت کردند تشویق کنیم و اگر خدای نخواسته منحرف شدند از اینها باز خواست کنیم (صحیح است) این روش خوبی نیست که در اینجا مدیحه‌سرایی نسبت به اشخاص بشود یا این که تازه مشغول کار شده‌اند تکذیب بشود (صحیح است احسنت)
رئیس- مسئول امور کلی برنامه رئیس دولت است و مسئول امور مالی آن وزیر دارایی است و مسئولیت امور فنی با وزارت اقتصادی ملی است هر کدام از آقایان سؤالی دارید راجع به برنامه بدهید تا برای جواب حاضر شوند حالا هم که سؤالات مرتب شده است یک روز در میان سؤال به عمل می‌آید در اینجا یک مذاکراتی کردن و حملات بی‌موردی کردن در شأن مجلس شورای ملی نیست و بنده باید بگویم که آقایان نمایندگان هم در این موارد هیچ وظیفه‌ای ندارند جز این که مرا تأیید کنند که اگر یک جریان خلاف آئین‌نامه‌ای پیش آمد من جلوگیری بکنم (صحیح است) نه این که خودشان باعث اختلال نظم بشوند آقای شاهرخشاهی بفرمایید بقیه بیانات خودتان را بکند و البته این نکات را هم در نظر بگیرید
شاهرخشاهی- کمال تأسف را دارم از این که آقایان نگذاشتند آنچه که عقیده شخصی خودم بود بگویم و قبل از این که بشنوند که بند چه می‌خواهم به عرض (کاشانی- حالا جنابعالی این قسمت را صرف‌نظر بفرمایید از آن بگذرید) بنده یک ایرادی به دستگاه سازمان برنامه دارم و به شخصی آقای ابتهاج از لحاظ درستی هیچ ایرادی ندارم (احسنت) ایشان خیلی درستکار هستند ولی آقایان من یک ایرادی دارم و آن ایراد این است که این شخص که بنده به درستیش ایمان دارم چه طور به خودش اجازه داده که تمثال والاحضرت شاهپور عبدالرضا را که از طرف اعلیحضرت همایونی به ریاست افتخاری سازمان برنامه معین شده‌اند در اطاقش پآئین بیاورد
(جمعی از نمایندگان- بد کرده است)
(مهدوی- این حرف‌ها چه ربطی به عمل دارد) بنده از مقام ریاست مجلس تقاضا دارم که دستور بفرمایید به این وضعیت رسیدگی بشود
(شوشتری- استدعا دارم آقای شاهرخشاهی) راجع به این عقیده بنده حالا اگر آقایان نظرشان این باشد که توهین نشده از دولت بخواهند که رسیدگی و گزارش بدهد (پناهی- به مجلس چه مربوط است)
رئیس- آقایان باز که شروع کردند
شاهرخشاهی- بنده تقاضا دارم که این عکس دو مرتبه زده بشوند بقیه وقتم را هم به آقای ارباب دادم
شوشتری- آقای رئیس بقیه وقتشان را به بنده دادند
رئیس- به آقای ارباب دادند چهار دقیقه هم بیشتر وقت ندارید
ارباب- بنده مطالب زیادی دارم که در ظرف چهار دقیقه گفتنش میسر نیست
ارباب- چشم حالا از همان ۴ دقیقه استفاده می‌کنم به شهادت صورت جلسات در ادواره ۱۵ و ۱۶ مجلس بنده مکرر مفاسد و مضار زیاد مأمورین دولت را در امور مردم تذکر دادم و امروز روزبه‌روز زیادتر شده و مفاسدش هم بیشتر شده توضیحاتش را در جلسه دیگر خواهم داد مخصوصاً مأمورین برزن‌ها طوری به جان کسبه خیابان‌ها و بازارها افتاده‌اند و به عناوین مختلف به اسم دادگاهی که اصلاً در بر زن وجود ندارد از مردم پول می‌گیرند (صحیح است) و مردم را ناراضی کرده‌اند موضوع دیگر این که در امور قضایی مثل این که آدم‌کشی‌ها آن قدر که باید و شاید مورد توجه قرار نمی‌گیرد در دستگاه‌های قضایی و ضابطین آنها که ژاندارمری باشند اینها یک اختلافاتی دارند که پرونده‌های بلوچستان را دارند از بین می‌برند و بنده جداً تقاضا می‌کنم از دولت که به این وضع توجه کند موضوع دیگر که جای خوشوقتی است این است که اصلاحات شروع شده و یک وزارتخانه‌ای هم معاون فنی دارد هم معاون اداری دارد یک معاون ساختمانی پیدا کرده و یک معاون پل‌سازی پیدا کرده و یک معاون سدسازی پیدا خواهد کرد و هم یک معاون دالان سازی خواهد داشت به این ترتیب اصلاحات شروع شده است بقیه عرایضم را در جلسه بعد عرض خواهم کرد
۳- تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۳۳ و لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۳۱ مجلس شورای ملی به وسیله آقای امید سالار
رئیس- وارد دستور می‌شویم.
آقای امیدسالار- امیدسالار (کارپرداز) با اجازه آقایان محترم بودجه سال جاری مربوط به سال ۱۳۳۳ و لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۳۱ مجلس شورای ملی را تقدیم می‌کنم و از فرصت استفاده می‌کنم و از راهنمایی‌ها و مساعدت‌های مقام محترم ریاست مجلس و همچنین اعضای محترم هیئت رئیسه و مخصوصاً ابراز لطفی که کارپردازان محترم جناب آقای میراشرافی و جناب آقای پناهی در مورد بنده فرمودند اظهار تشکر می‌کنم و ضمناً بی‌موقع نمی‌دانم که از آقایان کارمندان مجلس که اکثراً مردمان درستکار و علاقمند به کار و بسیار حساس هستند (صحیح است) و لیاقت آن را دارند که مورد عنایت مخصوص آقایان واقع بشوند به نام یک کارپرداز از آقایان کارمندان ابراز تشکر کنم و به طوری که آقایان ملاحظه فرموده‌اند در این مدت امور داخلی مجلس بهبودی مخصوصی پیدا کرده است و امید است با اصلاحاتی که تحت نظر مقام محترم ریاست در آینده در نظر است رضایت خاطر آقایان از هر حیث حاصل گردد
صدرزاده- از جدیت خود جنابعالی هم قدردانی می‌کنیم
رئیس- لایحه بودجه ۱۳۳۳ و لایحه تفریغ بودجه ۱۳۳۱ به کمیسیون محاسبات فرستاده می‌شود
۴ -تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای معاون نخست‌وزیر
رئیس- آقای فولادوند
فولادوند (معاون نخست‌وزیر)- دو لایحه است راجع به سازمان برنامه یکی مربوط است به رفع نیازمندی کشور از محصولات چای و قند و قماش و دیگری مربوط است به برنامه عمرانی که برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود
رئیس- به کمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود
۵ - تقدیم طرح به اضافه شدن مدت جلسات به وسیله آقای مشایخی و مسکوت ماندن آن
رئیس- آقای مشایخی
مشایخی- مقام محترم ریاست برای تشکیل جلسات مجلس شورای ملی کمال علاقمندی و کمال توجه را همیشه مبذول فرموده‌اند ولی حقیقت مطلب این است که باید اعتراف کنیم که در ظرف مدت ۸ ماه جز یک کار اساسی که موضوع نفت بوده آن طوری که لازم بوده مجلس کاری نکرده به این جهت طرحی است که عده‌ای از نمایندگان محترم تقاضا کرده‌اند که ماده ۷۰ آئین‌نامه که حداقل کار را ۳ ساعت تعیین کرده است تغییر کند و این طرح ۳ فوریتی است که تقدیم می‌کنم مسلم است که آقایان نمایندگان علاقمند هستند و ملت ایران هم طرفدار زیادی کار مجلس است (صحیح است) (یک نفر از نمایندگان- ما که کار معوق نداریم آقا)
رئیس- این طرحی که آقایان به مجلس داده‌اند مربوط به تغییر ماده ۷۰ آئین‌نامه است که به این ترتیب حداقل کار ۴ ساعت باشد این به اختیار خود مجلس است اگر شما بخواهید ۴ ساعت یا پنج ساعت بنشینید مانعی ندارد بنده خیلی خوشوقت می‌شوم که آقایان زودتر بیایند و بیشتر بنشینند بنابراین این تحصیل حاصل است آقایان همان طوری که امروز با یک خورده نشاط و فعالیت حاضر شدند و مشغول کار هستند هر جلسه این کار را بفرمایند و آن وقت احتیاجی به این طرح هم نیست
مشایخی- فرمایش مقام ریاست کاملاً صحیح است اما نظر به این که حداقل مدت کار را آئین‌نامه سه ساعت تعیین کرده است مورد تقاضا این است که حداقل تغییر کند و ۴ ساعت باشد
رئیس- بنده هم نسبت به آئین‌نامه نظریاتی دارم در آئین‌نامه موادی هست که لازم است اصلاح شود اگر آقایان موافقت بفرمایند در جلسات بعد یک کمیسیون مخصوصی انتخاب بشود برای تجدیدنظر در آئین‌نامه مجلس (صحیح است) که به طور کلی آئین‌نامه را مطابق وضعیت امروز اصلاح کنیم و باعث بشود که کارها در مورد حضور افراد در موقع رأی و غیره بهتر انجام بشود (صحیح است) این را می‌گذاریم برای آن قسمت
مشایخی- آن نظر حضرتعالی منافاتی با این طرح ندارد
۶- بقیه مذاکره در لایحه اعزام فارغ‌التحصیل‌های رتبه اول دانشکده‌ها به خارجه
رئیس- آقای درخشش
درخشش- لایحه تغییر اشل فرهنگیان که چندین ماه در مجلس معطل شد و بعد به تصویب رسید و بعداً هم به مجلس سنا فرستاده شد حالا از مجلس سنا بر گشته است پیشنهادی است که به امضای آقایان نمایندگان رسیده که آن لایحه مطرح بشود
رئیس- پیشنهاد مخصوصی لازم نیست لوایحی که از مجلس شورای ملی به مجلس سنا فرستاده می‌شود به محض این که برگشت در دستور قرار می‌گیرد و مطرح می‌شود درخشش تقاضا شده است که قبل از هر چیز مطرح بشود
رئیس- بسیار خوب حالا لایحه مربوط به اعزام فارغ‌التحصیلان به اروپا که در جلسه قبل مطرح بود مطرح است پیشنهادات قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای مهندس اردبیلی به شرح زیر خوانده شد) پیشنهاد می‌نمایم محصلینی که به خرج خود در دانشگاه‌های خارج از ایران شاگرد اول باشند آنها هم مشمول این قانون باشند مهندس اردبیلی.
رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- بنده یک پیشنهادی داده بودم که یک عده از محصلین هستند که به خرج خود در اروپا مشغول تحصیل هستند و اغلب شاگرد اول می‌شوند و اکثر آنها از حیث ارز در مضیقه هستند و به همین جهت اغلب اینها مجبور می‌شوند برگردند به ایران این حیف است که محصلی که شاگرد اول می‌شود تحصیلش را ناتمام بگذارد و برگردد به ایران
(یکی از نمایندگان- این در لایحه دبیران بود و تصویب شده) نه خیر این نبوند این پیشنهاد را بنده دارم که آقایان توجه بفرمایند هم زحمات چند ساله آنها از بین نرود و هم دولت بتواند از آنها که مدتی به خرج خودشان تحصیل کرده‌اند استفاده کند (فرامرزی- قابل طرح نیست پیشنهاد خرج است) آقای وزیر فرهنگ و وزیر دارایی موافقت کرده‌اند
عبدالرحمن فرامرزی- وکیل نمی‌تواند پیشنهاد خرج بدهد
رئیس- مگر این که آقای معاون وزارت فرهنگ و معاون وزارت دارایی قبول کند الّا همان طوری که گفته شد قابل طرح نیست آقای تفضیلی مخالفید بفرمایید
تفضلی- بنده به طور کلی نسبت به اعزام محصل به خارج از ایران یک نظر مخصوصی دارم و ممکن است عده‌ای از آقایان نمایندگان هم یا بنده هم عقیده باشند البته چون فرصت زیاد نداریم به تفصیل عرض نمی‌کنم و به اختصار عرض می‌کنم به طور کلی بنده معتقدم به جای این که ما محصل به خارج بفرستیم بهتر این است که معلم از خارج بیاوریم و سوابقی هست که نشان بدهد نتیجه خیلی بهتر گرفته شده بنده تا آنجا که به خاطر دارم سالش را به دقت نمی‌توانم عرض کنم قبل از سال ۱۹۰۵ بود که دولت ژاپن یک عده معلم متخصص از آمریکا آورد آقایان اطلاع دارند که دولت ژاپن بندرهای مملکتش را به روی خارجی‌ها بسته آن قدر متعصب بودند که خارجی‌ها را راه نمی‌دادند در آن سال در مملکت خود را به روی خارجی‌ها باز کردند حد از این که یک عده متخصص و معلم آمریکایی آوردند از معلمین التزام گرفتند که مقداری از حقوقشان را ندهند تا این که آنها عده‌ای را به جای خودشان تربیت کنند کار آنها را انجام بدهند و ما اگر دانشگاه‌های خودمان را مجهز بکنیم بهتر از این است که محصل به خارج بفرستیم یعنی مخارجی که برای اعزام محصل به خارج می‌کنیم اگر خرج معلمین بکنیم خیلی بهتر است (صحیح است) بنده یک عقیده دیگر هم دارم که باز اجازه مقام ریاست عرض می‌کنم انستروکسیون (Instruction) که تعلیم باشد شاید از شش از تربیت که ادوکاسیون(Education) می‌گویند بیشتر نباشد ما بیشتر به تربیت احتیاج داریم وقتی که تربیت اجتماعی خوب شد ما می‌توانیم از معلم خارجی استفاده کامل بکنیم یک عرض دیگر هم دارم که مربوط به همین موضوع است ما به جای این که محصل به خارج بفرستیم و تشویق کنیم آنها را عقیده بنده این است که داخل‌هایی که در مملکت ما هستند و اینها از لحاظ تربیتی که دارند مورد استفاده هستند اینها را تشویق کنیم یا لااقل توهین بهشان نکنیم و بنده عقیده‌ام این است که یکی از این اشخاص آقای ابتهاج است ایشان از لحاظ تربیت اجتماعی می‌توانند خدمت کنند
رئیس- این مطالب مربوط به لایحه فرهنگ نیست آن تمام شد و گذشت
صدرزاده- جنبه شخصی پیدا می‌کند.
تفضیلی- یک کلمه دیگر اجازه بفرمایید و این که تصور شد که بنده می‌خواهم از آن شخص دفاع بکنم خیلی معذرت می‌خواهم ولی مقصود بنده این بود که باید به قسمت تربیت بیشتر توجه بکنیم و من خودم کسی هستم که امیدوارم ترتیب مجلس را مراعات بکنم و یک وکیل با تربیت باشم آقایان اطلاع دارند که بنده همیشه در زندگی سیاسیم با اشخاصی مبارزه کرده‌ام که از من خیلی بزرگ‌تر بوده‌اند یا همردیف من بوده‌اند و آقایان مطمئن باشند بنده با اشخاصی که از من کوچکترند مبارزه نمی‌کنم (احسنت)
رئیس- آقای مهندس اردبیلی گمان می‌کنم این طور قصد دارند که شاگردهایی که مشغول تحصیل در اروپا هستند اگر آنجا هم رتبه اول را حائز شدند آنجا هم مشمول این قانون بشوند دولت به آنها کمک کند (صحیح است) آقای معاون وزارت فرهنگ.
عمیدی نوری- بنده هم مشابه این پیشنهاد را داده بودم و آقای وزیر فرهنگ موافقت کرده بودند
معاون وزارت فرهنگ (حداد)- با اجازه آقایان نمایندگان محترم عرض می‌کنم لایحه‌ای که از طرف وزارت فرهنگ تقدیم مجلس شده است ناظر بر دانشجویانی است که از دانشکده‌های خود ایران فارغ‌التحصیل شده‌اند به منظور این که تحصیلاتشان و آنجا تکمیل کنند و در واقع دوره تکمیل را دید باشند بنابراین به نظر بنده ما نمی‌توانیم محصلینی را که در دانشگاه‌های آنجا هستند مشمول این امر بکنیم
(عمیدی نوری- آقای جعفری موافقت کردند آقای حداد) عرض کنم اما در مورد بیانات آقای تفضلی نظر خود وزارت فرهنگ هم این است که بیشتر آقایان دبیران و معلمین عازم بشوند برای تحصیلات و برای مطالعات در حدود یک سال و این امر در دست اقدام است و به زودی لایحه آن هم تقدیم خواهد شد.
مهندس اردبیلی- اگر در نظر دارند لایحه آن را بیاورند بنده پیشنهادم را پس می‌گیریم
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم فارغ‌التحصیل رتبه اول دانشکده معقول و منقول به کشور مصر و دانشگاه جامعه از هر فرستاده شود عمادتربتی
رئیس- آقای تربتی
عماد تربتی- در قانونی که در جریان تصویب است به طوری که آقایان ملاحظه می‌فرمایند برای جمیع دانشجویانی که حائز رتبه اول باشند پیش‌بینی شده است که وزارت فرهنگ مجاز است آنها را به خارج اعزام بکند در این قانون استثنایی نشده است یعنی شامل جمیع دانشکده‌ها هست البته یا این که استثنایی نشده است شامل دانشکده معقول و منقول هم خواهد بود و خارجه هم اختصاصی به اروپا و امریکا داده نشده است بنده چیز اضافه‌ای پیشنهاد نکردم مطلب اضافه‌ای که بنده پیشنهاد کردم این است که دانشجویان رتبه اول فارغ‌التحصیل دانشکده معقول و منقول را که وزارت فرهنگ مکلف است آنها را بفرستد به خارج به جامعه الازهر بفرستند علتش این است که دو کشور اسلامی است که دانشجویان اسلامی در آنجا تحصیل می‌کنند یکی عراق است که در نجف اشرف تحصیل می‌کنند و دیگری دانشکده الازهرا مصر است در عراق دانشجویان ایرانی و طلاب علوم دینی به حد کافی وجود دارند و به عقیده بنده چنانچه به جامعه الازهر فرستاده شود مقدم خواهد بود برای این که از خیلی کشورهای اسلامی حتی از افغانستان طرابلس و الجزایر و مراکش در دانشکده الازهر مصر دانشجو هست جز ایران و این مطلب علاوه بر این که کادر تحصیلی دانشجویان اسلامی را تکمیل خواهد کرد به اتحاد اسلامی که مدت‌هاست هدف جمیع مسلمین است کمک بسزا و شایسته خواهد کرد زیرا دانشجویان ایرانی با علمای اسلامی سایر ممالک و کشورها همدرس و همطراز خواهد بود این بود که بنده پیشنهاد کردم حالا که می‌خواهند این دانشجوها اعزام شوند وزارت فرهنگ بداند که اینها را به الازهر بفرستد (احسنت) مطلب دیگری که می‌خواستم در خاتمه پیشنهاد خودم به عرض آقایان برسانم این بود که بعضی از آقایان ناطقین هم که پیشنهاداتی در این باب داده‌اند متذکر شدند که یک عدم رشایت‌هایی از محلیتی که در اروپا هستند دیده شده است و یک عده‌ای از آنها در جبهه‌ای که خلاف اصول مذهب است عمل می‌کنند البته عده‌شان معدود است ولی در قسمت دانشجویان اسلامی و معقول و منقول چون مذهب اسلام در خط مخالف کمونیسم سیر می‌کند از این دانشجویان خیال ما به کلی راحت است چون جامعه الازهر جامعه‌ای است اسلامی و از این جهت نکرانی نخواهد بود (پیراسته- راجع به برقعی چه می‌فرمایید) النادر کالمعدوم را که خود علما گفته‌اند در جواب آقای پیراسته است که آن کالمعدوم است البته یک نفر ممکن است در هر قسمتی منحرف بشود بنده در اینجا خواستم از یک ربع وقت خود استفاده کرده باشم به مناسبت دانشجویان اسلامی البته آن قسمت از دانشجویانی که منحرف شده‌اند انحرافاتشان به وطن و مذهب و استقلال ما لطمه کلی خواهد کرد درست اسلام در جهت مخالف کمونیسم سیر می‌کند یعنی اسلام مرز و وطن را قابل دفاع و جهاد دانسته است در صورتی که کمونیسم برای وطن مرز قائل نیست بلکه مرز کمونیسم مربوط به خود کمونیسم است اگر چنانچه پراک وارد کمونیست بود و تهران نبود یک نفر کمونیست ممکن است از پراک دفاع کند و از دفاع نکند اسلام با آتش سوزی با انقلاب با حس حسادت و رقابت و اختلافات به کلی مخالف است در صورتی که کمونیسم اول کارش در هر کشوری ایجاد انقلاب و آتش‌سوزی است و بعد هم سلب آزادی و رفتن پشت پرده آهنین است این است آنچه از دانشجویان اسلامی تقویت بکنیم این تقویت از وطن خواهد بود تقویت از کشور خواهد بود و از یک جامعه اسلامی چنانچه تقویت شود و به حال کشور مفید این است که بنده این پیشنهاد را دارم و از آقایان هم تقاضای تصویب آن را دارم
رئیس- آقای دکتر افشار مخالفید (دکتر افشار-بلی مخالفم) بفرمایید
تربتی- آقای حداد هم موافقت دارند که نجف هم اضافه شود
عبدالرحمن فرامرزی- تحصیلات نجف دانشگاهی نیست مقررات دانشگاه را ندارد
دکتر افشار- راجع به اعزام شاگردان اول که از دانشکده معقول و منقول بنده خواستم عرض کنم استدعا می‌کنم توجه بفرمایید (صدرزاده- بفرمایید) اجازه بفرمایید گوش کنند که مطلبم را عرض کنم بنده خواستم عرض کنم که این فکر کاملاً صحیح است و هیچ استثنایی هم قائل نشده‌اند بین دانشکده معقول و منقول و سایر دانشکده‌ها ولی با یک مطلبی که بنده مخالفم این است که مجلس شورای ملی در یک قانون و تبصره قانونی تعیین کند که فارغ‌التحصیل به کدام دانشکده برود این کار ما نیست این کار وزارت فرهنگ و دستگاه فنی آن است که باید دقت کند با توجه به سوابق تحصیلات اشخاصی که فارغ‌التحصیل شده‌اند و برنامه‌هایی که در خارج هست ببیند کجا مناسب است به آنجا بفرستند و الّا بنده در عین این که اصولاً به اعزام آقایان رتبه اول دانشکده‌ها موافقم ولی با تعیین این که به کدام مدرسه بروند بنده این را کار مجلس شورای ملی نمی‌دانم و اظهار نظرش هم شاید در مجلس زیاد صحیح نباشد
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ نظرتان را بفرمایید
معاون وزارت فرهنگ- بنده با پیشنهاد جناب آقای تربتی و اعزام شاگرد اول‌هایی که از دانشکده معقول و منقول خارج شده‌اند به جامعه الازهرا موافقت دارم (احسنت)
رئیس- باید رأی گرفت.
دکتر افشار- برنامه جامعه الازهر را بفرمایید چیست
فرامزی دانشگاهی است مثل دانشگاه‌ها
کریمی بنده مخالفم
رئیس- آقای دکتر افشار به عنوان مخالف صحبت کردند بیش از یک نفر نمی‌شود
فرامرزی سوءتفاهمی شده اگر اجازه می‌فرمایید چند کلمه توضیح بدهم.
رئیس- دیگر نمی‌شود توضیح داد پیشنهاد را یک بار دیگر قرائت می‌کنند و رأی می‌گیریم (پیشنهاد آقای تربتی به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم لایحه اعزام دانشجویان سال اول دانشکده‌ها به خارجه مسکوت بماند درخشش
رئیس- آقای درخشش
درخشش- یقیناً یکی از لوایح بسیار مفیدی که تقدیم مجلس شده همین لایحه اعزام دانشجویان اول دانشکده‌ها به خارجه است ولی قوانین مفید در صورتی مفید واقع خواهد شد که پس از تصویب مجلس به مورد اجرا گذاشته شود همین لایحه اعزام محلصین اگر پس از تصویب در اجرایش تأخیر شود سال تحصیلی تمام می‌شود (صدرزاده- چه طور می‌توانند تأخیر کنند؟) حالا عرض می‌کنم چه طور. یکی از لوایحی که از تصویب مجلسین شورای ملی سنا گذاشته لایحه اضافه شدن حقوق آموزگاران از ۱۵۰ تومان به ۲۵۰ تومان است ۸ ماه است که معلمین و آموزگارها با ماهی ۱۵۰ تومان زندگی می‌کنند در صورتی که ۸ ماه است که بایستی حقوق آنها ۲۵۰ تومان داده شود بنده که ۱۲۰۰ تومان حقوق می‌گیریم و همیشه مقروضم برای بنده جزو اسرار است که یک نفر چه طور می‌تواند با زن و بچه در شرایط فعلی و مخارج کمرشکن فعلی با ۱۵۰ تومان زندگی بکند اگر جناب آقای حداد که توجه کامل به وزارت فرهنگ دارند در این مورد توضیحی بدهند بنده پیشنهادم را پس می‌گیریم (دکتر شاهکار- اسرار نیست گرسنگی می‌خورند)
رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- بنده از باب این که آقای درخشش راجع به آموزگاران تذکری به آقای معاون وزارت فرهنگ دادند عرضی ندارم و تذکرشان بسیار به جاست اما پیش نهاد سکوتشان به هیچ وجه موردی ندارد فلسفه ندارد که یک قانون مفیدی طرح شود و مقداری از اوقات مجلس مصروف آن بشود موقعی که بخواهد به مرحله نهایی برسد مسکوت بماند بنابراین بنده با پیشنهاد ایشان مخالفم
درخشش- بنده مفید بودن این لایحه را صددرصد می‌دانم عرض کردم که آقای
معاون وزارت فرهنگ توضیح بدهند که بعد از ۸ ماه ۲۵۰ تومان را کی می‌خواهند پرداخت کنند این را تقاضا می‌کنم توضیح بدهند
رئیس- هر قانونی که گذشت همین که به مرحله نهایی رسید باید اجرا بشود در آن قانون ذکر شده که از اول سال باید پرداخت شود
درخشش- اجرا نشده
رئیس- سئوال کنید
درخشش- پس بنده پیشنهادم را پس می‌گیریم و تقاضایم این است که آن قانون هر چه زودتر اجرا بشود
عمیدی نوری- بنده از وزیر فرهنگ سؤال کردم که این قانون چرا اجرا نمی‌شود این سؤال هم مطرح نمی‌شود
رئیس- سؤالات بعد از این به ترتیب مطرح می‌شود این طور که مرتباً پیشنهاد می و این کار را به تعویق می‌اندازند پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که وزارت فرهنگ از دانشجویان اعزامی تعهد بگیرد که بعد از فارغ شدن آنها را به هر یک از شهرستان‌ها که دولت صلاح بداند بفرستد در صورت استنکاف دانشجوی مزبور بایستی دو برابر مخارج خرج شده را به دولت بپردازد مهندس اردبیلی
رئیس- به این پیشنهاد رأی گرفته نمی‌شود برای این که علاوه بر این که قانونی برای فرستادن فارغ‌التحصیل‌ها به شهرستان‌ها هست این مطلب جز مقررات و آئین‌نامه‌های وزارت فرهنگ است. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل نیز اضافه شود.
تبصره- وزارت فرهنگ مکلف است دانشجویان ایرانی دانشکده خارجه را هم در صورتی که رتبه اول کلاس خود بشوند مشمول مزایای این قانون بنماید. عمیدی نوری
یکی از نمایندگان- این نظیر پیشنهاد آقای مهندس اردبیلی است که مسترد داشتند
رئیس- این عین همان پیشنهادی است که مذاکره شد و مورد توجه قرار نگرفت
عمیدی نوری- اجازه بفرمایید آقایان معاونین خبر ندارند از تصمیم وزرا آقای جعفری و آقای دکتر امینی در جلسه گذشته با این نظر موافقت کردند تمنی می‌کنم از آقایان معاونین سؤال بفرمایید و اگر ایشان قبول کردند مطرح بشود.
رئیس- تا آقایان معاونین موافقت نکنند نمی‌شود مطرح کرد و توضیحی ندارد.
عمیدی نوری- اجازه بفرمایید بنده توضیح عرض می‌کنم
رئیس- توضیح ندارد برای این که وقتی موافقت نگردد بنده نمی مطرح بکنم.
عمیدی نوری- از وزرا بپرسید با این پیشنهاد موافقند
رئیس- مجالتاً ماه رو کارمان با این دو نفری است که اینجا نشسته‌اند.
عمیدی نوری- پیشنهاد مورد توجه مجلس است
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
مقام ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به لایحه اعزام دانشجو اضافه شود
تبصره- وزارت فرهنگ مکلف است با توجه به احتیاجات دستگاه‌های دولتی شعب تحصیلی دانشجویان اعزامی را تأمین و ترتیبی اتخاذ نماید که پس از پایان تحصیل و در مراجعت به میهن این دانشجویان بدون شغل نمانند. دکتر افشار
رئیس- آقای دکتر افشار
دکتر افشار- پیشنهاد بنده دو قسمت دارد یک قسمت مربوط به دوره تحصیل است یک قسمتش مربوط به موقعی است که محصلین برمی‌گردند چون متأسفانه بیشتر کارهایی که ما می‌کنیم کامل نیست یعنی در یک قسمتش مطالعه دقیق می‌شود و در یک قسمت بدون مطالعه عمل و به این جهت ما نمی‌توانیم از اقداماتی که می‌کنیم نتیجه کامل بگیریم در قسمت اول بنده عرض می‌کنم آقایانی که می‌روند به خارج باید از همین جا وزارت فرهنگ با توجه به برنامه‌های دانشکده‌های خارج و با توجه به تحصیلاتی که آقایان کرده‌اند این آقایان را به دانشگاه‌های مربوط اعزام دارد نه مثل این که آقای معاون وزارت فرهنگ آمدند موافقت کردند با جامعه الازهر بدون این که برنامه از هر و شرایط ورود به آنجا را مطالعه فرموده باشند و بدون این که توجه فرموده باشند که ممکن است دولت مصر به یکی از دانشجویان ما روادید ندهد در صورتی که مقصودمان این است که این آقایان را به خارج بفرستیم به این ترتیب اصلاً نمی‌توانند بروند
(عبدالرحمن فرامرزی- بروند جای دیگر) اینجا تصریح کردیم که بروند به مصر اگر دولت مصر ویزا نداد دیگر نمی جای دیگر برود مخصوصاً عرض کردم دیگر این که خواستم عرض کنم این آقایانی که می‌روند معلوم شود که تحصیلاتشان در چه رشته‌ای بوده و بچه رشته‌ای می‌روند و مدرسه‌اش تعیین شود از همین جا، نه این که وقتی راه افتاده محتاج توصیه باشد نمی‌دانم توصیه برای این که فلان کس نمی برود به فلان شهر نمی‌خواهد برود به فلان مملکت فلان کس از فلان دانشکده خوشش نمی‌آید این باید تصریح بشود و به شاگردی که از اینجا حرکت می‌کند مدرسه و کارش تعیین شود نه این که برود آنجا توی خیابان‌های این شهر و آن شهر راه بیفتد تا فلان کس بنویسد که برود به فلان دانشگاه مطلب دیگر مربوط به مراجعت این آقایان است که بعد از این که برگشتند و مقدار زیادی خرج درباره شد یک مرتبه توی فرودگاه مهرآباد ولشان نکنند برود و بیاید و معلوم نباشد که چه خواهد کرد و یک آدم ناراضی با پول دستگاه درست شده است شما می‌فرستیدش بیرون و وقتی که برگشت به فرودگاه مهرآباد همان جا با او خداحافظی می‌کنید و معلوم نیست که کجا برود نانش را چه جور تهیه کند از این به بعد زندگیش چه جور باید بچرخد و در نتیجه اگر آدمی باشد که دست و پا نداشته باشد و آشنا زیاد نداشته باشد یک آدم ناراضی و مخالف دستگاه به وسیله خود دستگاه با پول دستگاه و با پول این مملکت درست کرده‌اند این است که بنده پیشنهاد کردم در قسمت دوم که تعیین بشود و معلوم شود که این اشخاص بعد از مراجعت کارشان معلوم باشد و وقتی برگشتند بروند سر کارشان و توی خیابان نگردند این دو قسمت پیشنهاد بنده است
رئیس- آقای مشایخی بفرمایید در پیشنهادات مخالفت باید به طور اختصار باشد یعنی در ظرف پنج دقیقه چون شور دوم است آقایان توجه کنند که در پیشنهادات زیاد صحبت نکنند.
مشایخی- بنده واحده‌ای مطرح است که شاگردان اول فارغ‌التحصیلان دانشکده‌ها به خرج دولت بروند به ممالک مترقی برای تحصیل این اصل مورد توجه ذات مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی واقع شده دولت هم لایحه‌اش را به مجلس آورده و تمام نمایندگان هم با اعزام به خارج موافق هستند بنده این چند پیشنهادی را که در این جلسه مطرح شده غیر مربوط و غیر وارد به این لایحه می‌دانم ملاحظه کنید آقای دکتر پیشنهادشان این بود که محصلینی که باید در آنجا تحصیل رشته مخصوصی که باید در آنجا تحصیل کنند معلوم باشد البته در آن رشته‌ای که در دانشکده کشور تحصیل خود را تمام کرده‌اند باید ادامه تحصیل بدهند بدیهی است جناب آقای دکتر کسی که دانشکده پزشکی را تمام کرده است دولت او را برای تحصیل حقوق نخواهد فرستاد کسی که دانشکده حقوق دیده است دولت او را در راه‌سازی نخواهد فرستاد که تحصیل کند محل تردید نیست که بایستی در همان رشته‌ای که تحصیلات داخلی را تمام کرده است و لیسانس دریافت کرده است تکمیل تحصیلاتش هم در همان رشته باشد بنابراین با دادن این قبیل پیشنهادات ما اتلاف وقت می‌کنیم اما واجع به برگشت آنها آن هم تابع مقدمه اولیه است کسی که می‌رود در اروپا دکتر می‌شود و تحصیلات پزشکی را تمام می‌کند باید در دستگاه‌های وزارت بهداری و سازمان وابسته به او خدمت کند آن که در رشته تعلیم و تربیت متخصص می‌شود وقتی که مراجعت به مملکت کرد بایستی در رشته تعلیم و تربیت مدرس بشود و کار بکند اگر یک محصلی تحصیل در امور بانکی می‌کند پس از خاتمه تحصیلات باید در بانک کار کند بنابراین اینها در داخل ماده واحده مستتر است و بنده تصور می‌کنم که توضیح واضحات است اگر مقصود جناب آقای دکتر این قضیه است که این مطلب روشن بشود با توضیح موافق و مخالف روشن‌تر شد حالا تمنا می‌کنم پیشنهادتان را پس بگیرید بدیهیات که قانون نمی‌خواهد
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ.
معاون وزارت فرهنگ- عرض کنم توضیحاتی که آقای مشایخی بیان کردند کاملاً صحیح است و قطعی است که هر دانشجویی باید در همان رشته‌ای که اینجا تحصیل کرده ادامه تحصیل بکند البته پزشکی را به حقوق نمی‌آورند و حقوق را هم به راه سازی نمی‌آورند بنده تصور می‌کنم که در خود متن لایحه هم تقریباً اشاره شده که با توجه و رعایت سایر مقررات اینجا مخصوصاً ذکر شده با رعایت سایر مقررات مربوط به قانون اعزام محصل آن قانون یکی از موادش این است که این آقایانی که می‌روند به خارجه تحصیل می‌کنند باید برای دولت خدمت کنند و با بسط دانشکده‌هایی که در شهرستان‌ها خواهیم داشت بنده خیال می‌کنم که وجود آنها در ایران پس از برگشتن عاطل و باطل نخواهد ماند و قطعاً رعایت این نکات را وزارت فرهنگ خواهد کرد بنابراین بنده خیال می‌کنم پیشنهاد جناب آقای افشار تحصیل حاصل است اما از لحاظ جامعه از هر که بنده موافقت کردم این جامعه یکی از جوامع بزرگ اسلامی است که شاید مدت هزار سال (فرامرزی- بیشتر) هزار سال و اندی تاریخ دارد و البته دانشجویان قسمت معقول ما می‌توانند بروند به اروپا و در رشته‌های فلسفه و روانشناسی تحصیل کنند ولی دانشجویان منقول باید بروند به دانشگاهی که مربوط به تحصیل آنها است در قسمت منقول آنچه که مربوط به خود ماست کاملاً وارد هستند و حالا که آقایان تصویب فرمودند آنها بروند به دانشگاه الازهرا فقط برای دیدن و برخورد با دانشمندان که در آن جامعه هستند بسیار به مورد است و بنده خیال می‌کنم جامعه ازهر هم یکی از جوامع بسیار بزرگ و یکی از دانشکده‌های بزرگ دنیاست و از لحاظ ارتباط دینی و اسلامی هم که ما با آنجا داریم خیال می‌کنم که بی مورد نباشد
رئیس- رأی گرفته می‌شود پیشنهاد آقای دکتر افشار. آنچه که رأی گرفته
می‌شود این است که آنهایی که می‌روند وقتی برمی‌گردند بی‌شغل نمانند و رشته تحصیلیشان را هم وزارت فرهنگ معین کند رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر افشار آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد حذف تبصره ۲ از طرف آقای دکتر شاهکار رسیده است و در حکم تجزیه است باید در موقع رأی تجزیه کرد آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- تبصره ۲ این ماده واحده این است که رعایت جهات اخلاقی دانشجویان شرط استفاده از مزایای این قانون می‌باشد من پیشنهاد تجزیه دادم که در اطراف این قسمت دقت بیشتری بشود عرض کنم که در این قانون باید سعی شود که رعایت جانبداری وفاوریسم نشود این مطلب به قدری مهم است و به قدری کلی است که نمره در اخلاق دادن منوط خواهد شد به اوضاع و احوال زمان و یک دانشجویی که تحصیلات خوبی کرده است و زحمت کشیده است و رتبه اول را حائز شده است ممکن است بگویند که اخلاقش خوب نیست و حال آن که در دانشکده نمره انضباط هست و نمره اخلاق هست مجموع این نمرات ممکن است یک نفر را به رتبه اول برساند یا او را از آن نمره بیاوردش پآئین و شاگردی که رتبه اول را حائز شده است ممکن است این را بگذارند به احتیاج دستگاه دیگری و بگویند اخلاقش خوب نیست و یک نفر دیگر را می‌فرستیم این است که بنده پیشنهاد کردم که این تبصره تجزیه شود و در موقع تجزیه آقایان به آن رأی ندهند و رعایت بفرمایند که خدای نکرده است استفاده ناحق نشود و اشخاصی استفاده از قانون بکنند که واقعاً استحقاق دارند.
رئیس- در موقع رأی البته تجزیه خواهد شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم تبصره ۲ به طریق زیر اصلاح شود:
تبصره- رعایت جهات اخلاقی دانشجویان شرط استفاده از مزایای این قانون بودم و تشخیص صلاحیت اخلاقی دانشجو با شورای دانشکده مربوط می‌باشد
رئیس- آقای جلیلی بفرمایید
جلیلی- بنده در جلسه گذشته پیشنهاد حذف تبصره را داده بودم همین طور که آقای دکتر شاهکار توضیح دادند. ولی بنده آن پیشنهاد خودم را پس می‌گیریم و به جای آن پیشنهاد این پیشنهاد را می‌دهم که شورای دانشکده‌ها صلاحیت اخلاقی دانشجویان را تشخیص بدهند
رئیس- آقای رضایی مخالفید؟
رضایی- همکارم محترم جناب آقای جلیلی پیشنهاد کردند که جهات اخلاقی اینها را شورای هر دانشکده تشخیص بدهد بسیار پیشنهاد به جایی است بنده هم موافقم ولی بنده خواستم از فرصت استفاد کنم سؤالی است از دولت در مورد انتخابات کرمان تقدیم کنم
رئیس- بگذارید بعد به موقع خودش اجازه بگیرید و سئوال کنید مربوط به این پیشنهاد نبود پیشنهاد یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای جلیلی مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای جلیلی به شرح سابق قرائت شد)
رئیس-آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای مسعودی به شرح زیر قرائت شد)
تبصره ذیل را پیشنهاد می‌نماییم. دانشجویان اول کلیه مؤسسات فرهنگی در طهران و شهرستان‌ها که فارغ‌التحصیلان آنها لیسانسیه یا بالاتر از آن شناخته می‌شوند مشمول مقررات این قانون می‌باشند)
رئیس- آقای مسعودی
مسعودی- گو این که در خود لایحه نوشته شده است که فارغ‌التحصیلان دانشکده‌ها به طور اعم ولی یک نکته‌ای پیش می‌آید و آن این است که اگر تصریح نشود باز ممکن است به ترتیب دیگری در وزارت فرهنگ و جاهای دیگر تفسیرش کنند بنابراین بنده پیشنهاد کردم که نوشته شود فارغ‌التحصیلان مؤسسات فرهنگی چه در طهران و چه در شهرستان‌ها که ارزش تحصیلی آنها لیسانس یا مافوق لیسانس باشد مشمول این قانون می‌شوند و خیال نمی‌کنم که یک نفر مخالف داشته باشد چون این را که نمی‌شوند تبعیض کرد به یک عده‌ای گفت که شما لیسانسیه و دکتر هستید ولی مشمول این قانون نیستید (احسنت) این پیشنهاد بنده است و اجازه بدهید که یک مرتبه دیگر بخوانم دانشجویان کلیه مؤسسات علمی و فرهنگی در طهران و شهرستان‌ها که فارغ‌التحصیلان آنها لیسانسیه یا بالاتر از آن شناخته می‌شوند مشمول مقررات این قانون می‌باشند.
رئیس- آقای صفایی مخالفید؟ (صفایی- خیر) آقای مشایخی مخالفید بفرمایید
مشایخی- آقای مسعودی توجه بفرمایید پیشنهاد جنابعالی برای تعیین و تبیین روشن شدن مطلب خیلی خوب است ولی به نظر بنده پیشنهادی که فرموید ابهام دیگری برای اصل ماده واحده ایجاد کرده است ماده واحده این بود که شاگردهای اول دانشکده‌ها شما می‌گویید فارغ‌التحصیلان و لیسانسیه‌ها (مسعودی- خیر) بنده تصور می‌کنم که تبصره جنابعالی این است که شاگردان اول دانشکده‌ها اعم از طهران و شهرستان‌ها که تحصیلات خودشان را تمام کردند و شاگرد اول می‌شوند از مزایای این قانون بهره‌مند شوند بنابراین اصلاح عبارتی لازم است و باید بشود.
رئیس- باید رأی گرفت
مسعودی- اجازه بفرمایید یک اصلاحی هست
رئیس- بفرمایید با اصلاح قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) شاگردان اول کلیه دانشکده‌ها در تمام کشور که ارزش تحصیلی آنها لیسانس به بالا باشد مشمول مقررات این قانون می‌باشند
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای ارباب به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود: فارغ‌التحصیلان دانشکده پزشکی پس از تکمیل تحصیلات پزشکی و جراحی در خارج و مراجعت به ایران موظفند هر یک به نوبت یک سال در بهداری‌های جنوب کشور انجام وظیفه نمایند مدت یک سال الزامی و مازاد از آن اختیاری است.
رئیس- الان همه همین طور عمل می‌شود هر یک از اطبا موظفند دو سال در شهرستان‌ها خدمت کنند در آئین‌نامه هست. پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای دکتر بینا به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده پس از کلمه رتبه اول جمله «رشته‌های مختلف» اضافه شود.
رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- در اینجا یک اشتباهی ممکن است و تصور از هر دانشکده یک نفر فارغ‌التحصیل رتبه اول می‌شود در صورتی که در هر دانشکده‌ای رشته مختلف هست مثلاً در دانشکد علوم رشته ریاضی است دانشکده فنی رشته راه‌سازی است رشته نفت و رشته‌های دیگر در دانشکده ادبیات رشته فلسفه رشته تاریخ رشته جغرافیا است در دانشکده حقوق رشته اقتصاد و رشته قضایی و رشته سیاسی هست با این قانونی که دارید میگذارنید از مجلس به این ترتیب تصور می‌شود که از هر دانشکده‌ای باید یک نفر برود بنده اضافه کردم که پس از کلمه سال اول رشته‌های مختلف دانشکده‌ها را بنویسیم چون که اگر ننویسیم ممکن است زحمت تولید کند و استدعا می‌کنم که آقایان به این پیشنهاد که اضافه می‌شوند رشته‌های مختلف رأی بدهند.
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ موافقید؟
معاون وزارت فرهنگ- بنده موافقم
رئیس- رأی گرفته می‌شود به اضافه کردن این جمله آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای فرامرزی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم کسانی که با داشتن حکم خدمتگذاری جز به کار آموزگاری اشتغال دارند از حقوق ۲۵۰۰ ریال استفاده کنند عبدالرحمن فرامرزی
بعضی از نمایندگان- وارد نیست
عبدالرحمن فرامرزی- چه طور وارد نیست لایحه فرهنگی است.
رئیس- بفرمایید
عبدالرحمن فرامرزی- عرض کنم یک پیشنهاد دیگری هم من کرده‌ام چون اینجا صریح ننوشته‌ام ممکن است که درست ادای مقصود نکرده باشد توجه جناب آقای حداد را جلب می‌کنم به این قسمت در بسیاری از شهرستان‌ها کسانی که به اصطلاح وزارت فرهنگ واجد شرایط برای معلمی باشند یعنی دیپلم یا حتی تصدیق شش ساله ابتدایی داشته باشد نیستند ولی از لحاظ تحصیلات در قسمت‌های دیگر اطلاعاتشان زیاد است (صحیح است) و حتی می‌خواهم بگویم که خود مجتهدین شما هم در اصطلاح وزارت فرهنگ واجد شرایط برای تدریس در کلاس ابتدایی نیستند. این قضیه ایجاد یک اشکالاتی در شهرستان‌ها کرده مثلاً فرض بفرمایید در لارستان خیلی جاها هست که آنها برای آموزگار حتی کسی که تصدیق شش ساله ابتدایی را داشته باشد ندارند آن وقت چه کار می‌کنند یک کسانی را آنجا به عنوان خدمتگزار جز استخدام می‌کنند ولی درس می‌دهد سوادش هم خیلی از آن کسانی که تصدیق شش ساله ابتدایی دارد زیادتر است من یک پیشنهاد اینجا کردم که بعد خوانده می‌شود که به عنوان قرار دادی دولت می‌تواند از وجود آنها البته بعد از امتحان استفاده کند بعد از امتحان هم در آن پیشنهاد باید اضافه شود یک پیشنهاد دیگر این است که من اشخاصی را می‌شناسم که اینجا معلمی می‌کنند در دهات شهرستان‌ها ولی چون تصدیق ندارند حکم مستخدم جز در دست آنها است آن وقت اینها با این که سوادشان زیادتر از تصدیق داراست نمی‌توانند بیش از صد تومان بگیرند من گفتم که هر که آموزگاری می‌کند با هر حکمی باشد می‌تواند از این ۲۵۰ تومان استفاده کند
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ اگر موافق هستید رأی بگیریم
معاون وزارت فرهنگ- بنده خواستم از جناب آقای فرامرزی خواهش کنم که این پیشنهاد را در لایحه ترمیم حقوق کارمندان فرهنگ بفرمایید و باز جز تبصره این لایحه نفرمایند و خیال می‌کنم مقداری از این پیشنهاد جنابعالی در آنجا اساساً پیش‌بینی شده و اما از لحاظ این که فرمودند کسانی که در مدراس ابتدایی می‌توانند درس بدهند هر کس که تصدیق دارد و وسیله حساب می‌شود در مدارس درس می‌دهد و عنوان آموزگاری پیدا می‌کند. کسانی که عنوان و اجازه تدریس دارند آن اجازه در حکم دیپلم است درجه اجتهاد هم مافوق لیسانس است شورای عالی فرهنگ هم قبول کرده است بنده خواهش می‌کنم که این پیشنهاد را فعلاً
پس بگیرید و در مواقعش پیشنهاد بفرمایید
فرامرزی- بنده پس گرفتم
رضایی- سؤالی است از دولت راجع به انتخابات کرمان تقدیم می‌کنم
رئیس- خواستم عرض کنم که آقایان هر سؤالی دارند موقعی که وارد دستور می‌باید بدهند پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای داراب به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم محصلینی مشمول این قانون خواهند بود که والدین یا مسئولین آنها در ظرف ۴ سال اخیر به طور متوسط تا دویست هزار ریال مالیات بده تشخیص شده باشد.
رئیس- این وارد نیست
داراب- اجازه می‌فرمایید توضیح عرض کنم
رئیس- وارد نیست تشخیصش با بنده است پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد دیگری آقای فرامرزی به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم که در جاهایی که معلمین واجد شرایط وجود ندارد وزارت فرهنگ می‌تواند از کسانی که لیاقت تدریس دارند به صورت قرارداد استفاده کند
رئیس- ابتکار را گمان می‌کنم می‌کنند
فرامرزی- خیر قربان برای دبیر می‌کنند برای استاد می‌کنند برای آموزگار نمی‌کنند
رئیس- بفرمایید
فرامرزی- این نظر را من پارسال هم پیشنهاد کردم و آقای وزیر فرهنگ وقت وعده دادند که خودشان این کار را بکنند و لایحه این را بیاورند و نیاورند اگر کسی لیاقت تدریس داشته باشد این را می‌شود به عنوان استادی بردش در دانشگاه درس بدهد به عنوان دبیر استخدامش کرد و در دارالفنون درس بدهد اما به عنوان آموزگاری که برود الف با درس بدهد نمی‌توان استخدامش کرد و این ایجاد اشکال در تمام شهرستان‌ها کرده است و ما هم در قسمت محل خودمان کاملاً مواجه با امکان هستیم از این جهت این را پیشنهاد کردم که وزارت فرهنگ بتواند با امتحان البته این کلمه امتحان را هم اضافه بفرمایید از این اشخاص استفاده کند این پیشنهاد بنده است
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ- عرض کنم وزارت فرهنگ به مقدار کلاس‌هایی که هر سال افتتاح می‌کنند البته دبیر و آموزگار کم دارد تا آن مقداری که میسر است از لیسانسیه‌های دانشسرای عالی فارغ‌التحصیل‌های دانشسرای مقدماتی استفاده می‌کند و کمبود آنها را هم به عنوان قرار داد استخدام می‌کند بعضی از افراد که تحصیلات قدیمه دارند یک رسمی است در وزارت فرهنگ که رسمی است در وزارت فرهنگ که به عنوان صلاحیت از آنها امتحان می‌کنند و بعد به کار آموزگاری یا دبیری مشغول می‌شوند (فرامرزی- آموزگار نمی‌شود) برای این که این کمبود تأمین بشود یک کلاس‌هایی افتتاح خواهد شد از اول آذر ماه (فرامرزی-� در کجا؟) در طهران و مراکز استان‌ها
(عبدالرحمن فرامرزی- بلوچ و ترکمن که نمی‌تواند بیاید به مرکز استان) که کسانی که تصدیق سه ساله دارند یک سال هم درس می‌خوانند آموزگار می‌شوند از کلاس اول تا چهارم برای دوره اول متوسطه و پنجم و ششم ابتدایی تصدیق شش ساله متوسطه لازم است در قسمت تصدیق صلاحیت و یا قرارداد وزارت فرهنگ می‌تواند کسانی را که قبول می‌شوند استخدام کند در طهران امسال ما به ۲۵۰ آموزگار احتیاج داشتیم از همین راه استفاده کردیم بنابراین بنده گمان می‌کنم که این عمل در وزارت فرهنگ جاری است البته اگر ایشان نظریاتی دارند بفرمایید در آن لایحه یا لوایح دیگری که بعداً تقدیم خواهد شد در نظر خواهیم گرفت امروز خواهش می‌کنم از آقایان که لایحه را تصویب بفرمایند تا بتوانیم زودتر اجرا کنیم
رئیس- آقای فرامرزی
فرامرزی- من تصور می‌کنم آنچه را که آقای حداد فرمودند الان غیر از این عمل می‌شود برای آموزگاری وزارت فرهنگ نمی‌تواند استخدام کند جز این که تصدیق داشته باشند برای این که ما مرتباً مواجه هستیم با وزارت فرهنگ در جدال بوده‌ایم و گفته‌اند که نمی‌شود این کار را کرد
رئیس- بسیار خوب پس می‌گیرید یا این که رأی بگیریم
فرامرزی- پس گرفتم در آن لایحه‌ای که بعد می‌آید پیشنهاد خواهم کرد
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای شوشتری به شرح زیر قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده اضافه کرد: تبصره چنانچه سرپرست محصلین گزارش دهد و تحقیق یافت که محصلین اعزامی از رشته تحصیل انحراف جسته و وارد اموری شده که بر خلاف مصالح کشور و آبروی مملکت باشد دولت کمک ارزی را از آنها قطع باید بنماید و به نسبت بزه آنها تصمم لازم را بگیرد
رئیس- این امتحان گذاشتن در قانون نیست این از وظایف وزادت فرهنگ است من خودم در نظر دارم که مرحوم سرآت عده را که خوب تحصیل نمی‌کردند از آنجا برگرداند این وارد نیست که رأی بگیریم پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود پیشنهاد آقای مهندس جفرودی (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده اعزام شاگرد اول به خارج اضافه شود: تبصره محصلینی که از عهده امتحانات سال تحصیلی برنیایند و مردود کردند از دریافت ارز به نرخ دولتی محروم می‌گردند تبصره به کسانی که برای گذراندن دوره دکترا به خارج می‌روند و از ارز به نرخ دولتی استفاده می‌کنند حداکثر تا مدت سه سال می‌توانند از این مزیت بهره‌مند کردند و بعد از سه سال به آنها ارز به نرخ دولتی داده نخواهد شد
رئیس- آقای مهندس جفرودی
مهندس جفرودی- این یک مزیت بزرگی است که به شاگرد اول‌های مملکت داده می‌شود بروند اروپا و بامالیاتی که از این مردم گرفته می‌شود درس بخوانند ولی آقایان اطلاع دارند که یک عده‌ای می‌روند اروپا و نمی‌خواهند برگردند و از ارز دولتی هم استفاده می‌کنند این بهترین جایی است که جلوی این کار را بگیرید و قید شود محصلینی که از عهده امتحانات سال تحصیلی بر نمی‌آیند و مردود گردند از دولت ارز به نرخ دولتی محروم گردند (صحیح است) (مشایخی- بدون عذر مریض شد به سرپرست می‌گوید و امتحان نمی‌دهد اصلاً بنده از آقایان استدعا می‌کنم این راه را مسعود کنند که کسانی بروند سال‌ها در آنجا بمانند و از ارز دولتی استفاده کنند (صحیح است) تبصره دیگر از این هم مهمتر است آقا
رئیس- یکی‌یکی باید تکلیفش معلوم شود. آن یکی بماند برای بعد آقای تیمورتاش مخالفید؟ (عبدالصاحب صفایی- آقا این را نفرمایند شاگرد اول هیچ وقت رفوزه نمی‌شود)
آقای صفایی- اینجا که مدرسه نیست
(عبدالصاحب صفایی نزدیک مدرسه است) اینجا مجلس شورای ملی است پس شما بفرمایید آنجا
تیمورتاش- بنده مخصوصاً استدعا می‌کنم که جنابعالی آقای مهندس جفرودی توجه بخصوصی بفرمایید منظور من مخالفت با اصل پیشنهاد آقا نیست می‌خواستم یک توضیح کوچکی بدهم شاید خود آقا هم قانع بشوید اولاً این لایحه ناظر بر کسانی است که شاگرد اول بشوند در مدارس و بنابراین معقول این است این آقایانی که به قصد فرا گرفتن علم می‌روند (پیراسته اگر دو سال رفوزه شدند چه می‌شود؟)
(عبدالصاحب صفایی- مگر تعهد می‌کنند که رفوزه بشوند) خواهش می‌کنم تأمل بفرمایید استدعا می‌کنم توجه بفرمایید ممکن است که در نتیجه ندانستن زبان و یا علل دیگری رفوزه شوند (عبدالصاحب صفایی- مریض شوند) یا نتوانند به دلایل دیگری از عهده امتحان برآیند و شاید برای خود جنابعالی هم پیش آمده است که طی سال به علل مختلف از قبیل کسالت و غیره نتوانسته باشید از عهده امتحان بربیایید بدون این که واقعاً قصد اهمال در کار باشد به این مناسبت خواستم از آقا استدعا کنم که یک سال را دو سال کنید (صفایی- بنده مخالفم ایشان موافق هست که به او ارز دولتی نمی‌دهند این قانون هست که به او ارز دولتی نمی‌دهند
مهندس جفرودی- دو سال بکنید موافقم
رئیس- آقای صفایی
عبدالصاحب صفایی- متأسفانه احساسات بر منطق آقایان غلبه کرد
(مشایخی- آقای رئیس یک کلمه من اضافه کرده‌ام) به عقیده من این پیشنهاد راه تقلب را به محصلینی که در خارجه تحصیل می‌کنند یاد می‌دهد ما از یک طرفی می‌خواهیم که محصلینی را که شاگرد اول در رشته تحصیلی خودشان بوده‌اند به عنوان تشویق به خرج دولت بفرستیم به فرنک که در آنجا بتوانند ادامه تحصیل بدهند ولی این پیشنهاد سبب می‌شود که ما اجازه بدهیم یک محصلی اگر رفوزه شد ادامه تحصیل بدهد دو سال نتیجه‌اش این است که آن فردی که می‌رود در خارج هر سال آخر سال خودش را تعمداً (همهمه نمایندگان) (از یک رئیس)
رئیس- آقایان توجه کنید آقای تیمورتاش شما که خودتان اینجا می‌آیید چه طور مایل نیستید کسی قطع کلام‌تان را بکند بفرمایید آقای صفایی
عبدالصاحب صفایی- بنده معتقدم که این موضوع مسکوت بماند نه گفته شود یک سال و نه گفته شود دو سال چون یک جریان عادی دارد قضیه اعزام محصل به اروپا یک آئین‌نامه‌ای دارد و طبق آن آئین‌نامه عمل می‌شود ولی اگر متذکر شدیم یک سال یا دو سال تعمداً مجال داده‌ایم که سوءاستفاده شود بنده استدعا می‌کنم از آقای مهندس جفرودی که این پیشنهاد را پس بگیرند و طبق آئین‌نامه‌ای که سابقه دارد عمل شود اجازه ندهند که ما رسماً قانون بگذاریم که اگر رفوزه شدند دو سال بمانند (صحیح است) و به نظر بنده بهتر این است که مسکوت بماند.
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ
آقای مهندس جفرودی- پس گرفتید (مهندس جفرودی- نه آقا)
معاون وزارت فرهنگ- عرض کنم نظریات آقایان نمایندگان محترم پسندیده است ولی این محصلینی که اعزام می‌شوند همان طور که آقای صفایی فرمودند تابع یک آئین‌نامه‌ای هستند و اگر یک محصلی ۲ سال آنجا رفوزه شود ناچار از بازگشت است این عملی است که تابع آئین‌نامه است و مخصوصاً ذکر شده محصلینی که سال اول می‌روند ممکن است از لحاظ زبان خوب نباشند بعضی از اینها سر کلاس نمی‌روند مثلاً دکترهای در طب اینها می‌روند در مریضخانه کار می‌کنند در امور کار روزی، لحاظ محصلین منحرف هم که فرمودند الان این عمل در وزارت فرهنگ می‌شود و چندی پیش عده‌ای از معلمین در سوئیس انحرافاتی داشته‌اند آنها را علاوه بر این است که حقوقشان را قطع کردیم مجبور به مراجعت کردیم و همان طور که فرمودند اگر این موضوع مکسوب باشد خود وزارت فرهنگ اقدام می‌کند
رئیس- پس در این صورت دیگر محتاج رأی نیست اما تبصره دیگر آقای مهندس جفرودی آن هم در جلسه پیش به این ترتیب برای مدت تحصیل و گرفتن ارز پیشنهادی تصویب شد که تکلیف این کار را معلوم کرده آن پیشنهاد قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم پس از کلمه به خارجه در ماده واحده جمله زیر علاوه شود: برای مدتی که در آئین‌نامه مصوبه شورای عالی فرهنگ تعیین خواهد شد
رئیس- یعنی هر شاگردی که می‌رود باید مدت تحصیلش و گرفتن ارزش با تصویب شورای عالی فرهنگ باشد چون اینجا گفته شد که بیشتر باشد یا کمتر باشد گفتیم بهتر است با شورای عالی به فرهنگ باشد پیشنهاد دیگر قرائت شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم دانشجویان مشمول لایحه دستور امروز بعد از مراجعت از کشورهای بیگانه دولت مکلف به دادن کار به آنها نخواهد بود و در صورت لزوم استخدام می‌شوند مهندس اردبیلی
رئیس- این هم وارد نیست توضیحی هم ندارد برای این که نمی‌شود قانون گذارند که کار به آنها نداد
(مهندس اردبیلی- توضیح دارم) وارد نیست ماده آئین‌نامه مربوط به پیشنهادات قرائت می‌شود (قسمت آخر ماده ۱۱۷ به شرح زیر خوانده شد) به اصلاحاتی که به تشخیص رئیس مجلس خارج از موضوع لایحه باشد ترتیب اثر داده نمی‌شود و به قرائت آن اکتفا می‌گردد.
رئیس. پیشنهاد دیکری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد متن دانشجویانی که اولیای آنها استزاعت مالی دارند و شاگرد اول می‌شوند ارز به آنها با نرخ دولتی هر دلار ۳۲ ریال فروخته شود فرود
کاشانی- تشخیص استطالت با کیست آقا؟
رئیس- وارد نیسب شاید اولیائشان می‌خواستند بفرستند شاید دلشان نخواست بفرستند دیگر پیشنهاد نیست تمام شد فقط پیشنهادی از آقای عمیدی نوری بود راجع به دانشجویانی که در خارج تحصیل می‌کنند و در آن کلاسی که تحصسل می‌کنند رتبه اول شوند. ایشان نظرشان این بود که آنها هم مثل سایر دانشجویان رتبه اول به خرج دولت تحصیل کنند
(عمیدی نوری- من با آقایان وزرا مذاکره کردم آقای دکتر امینی و آقای جفرودی هر دو موافق بودند آقای انواری هم موافقند) اگر موافقت کنند می‌شود رأی گرفت. آقای انواری موافقید؟
معاون وزارت دارایی- بله
رئیس-. پیشنهاد قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل اضافه شود: وزارت فرهنگ مکلف است دانشجویان ایرانی دانشکده‌های خارجی را در صورتی که حائز رتبه اول کلاس خود شوند مشمول مزایای این قانون بنماید عمیدی نوری
رئیس- آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری- عرض کنم توجه کنید آقایان ما می‌خواهیم قانونی بگذاریم و بگوییم که علم اهمییت دارد هر دانشجویی که خوب تحصیل کند باید جایزه داشته باشد وقتی که ما این جایزه را برای محصلین داخلی قائل می‌شویم این خیلی اهمیت دارد که یک دانشجوی ایرانی فرض کنید بتواند از دانشگاه کمبریج بین صد نفر انگلیسی اول شود پس باید از نظر از تشویق علم به او کمک شود از این جهت این پیشنهاد را دادم و در جلسه گذشته هم با آقای جعفری هم مذاکره کردم و هم با آقای دکتر امینی، متشکرم که آقای انوری هم با این نظر موافقت دارند و از آقایان خواهش می‌کنم که با این پیشنهاد رأی بدهند.
رئیس- آقای دکتر جزایری
دکتر جزایری- عرض کنم بنده تصور نمی‌کنم هیچ کس در مجلس شوای ملی باشد، جناب آقای عمید نوری که نخواهد به دانشجویان خوب کمک شود و جایزه بدهند. اما این مطلب را به طور عموم و مطلق پیشنهاد کردن تصور می‌کنم اکر هود جناب آقای عمیدی نوری هم توجه بکنند اسباب زحمت شود به نظر بنده یک عده از دانشکده‌هایی که در خارج هستند یک دسته‌ای از آنها سر پول و جدی هستند نمونه‌اش هم همان دانشکده‌ای است که خودتان اسم بردید از این نوع دانشکده‌ها در ممالک مختلف هست اما یک دسته از دانشکده‌ها هستند در یک قسمت از نقاط دور دست امریکا در کوه‌ها و دشت‌های آنجا بعضی مدرسه‌های غیرجدی هستند که اسمش هم دانشکده است و دانشجویان می آنجا شاگرد اول می‌شوند بین خود و خدا این قبیل دانشجویان که رفته‌اند در یک دانشکده‌ای غیر جدی شاگرد اول شده‌اند که واقعاً برنامه‌اش معلوم نیست می‌توانند به خرج دولت باشند؟ بنابراین به نظر بنده این آقا اصلاح بفرمایند
(عمید نوری- انیورسیته بفرمایید) نوشته شود دانشکده‌هایی را که وزارت فرهنگ برنامه آنها را قبول کرده اگر به این صورت در بیاید خیال می‌کنم همه آقایان با نظر بنده موافقند و وزارت فرهنگ هم شاید موافق باشند عرض کردم کسی نیست که نخواهد از دانشجویان که به طور جدی و منظم تحصیل می‌کنند در نداری جدی اروپا و خارج شاگرد اول می‌شوند تشویق کنند این تردیدی نیست این مسلم است اما به طور مطلق پیشنهاد کردن به نظر بنده خود آقای عمید نوری هم شاید حالا موافق نباشند مگر این که دانشکده‌هایی که وزارت فرهنگ برنامه‌شان را قبول کرده باشد. بنابراین خیال می‌کنم تصدیق بفرمایید
(عمیدی نوری- نوشته شود دانشکده‌ای که مورد تصدیق اداره سرپرستی باشد)
رئیس- آقای عمیدی نوری اگر اصلاحی در پیشنهادتان دارد بفرمایید اینحا اصلاح کنید.
دکتر جزایری- یک مطلب دیگری هم بنده می‌خواستم عرض کنم و جلب نظر آقایان را می‌کنم اینجا ملاحظه بفرمایید دانشجویانی که منحرف شده‌اند و امثال آنها به نظر بنده در این مطلب وزارت فرهنگ مسئول است همان طور که یکی ار آقایان تذکر فرمودند در دوره گذشته سرپرست وقت واقعاؓ جدیت می‌کرد و مراقبت می اشخاصی که منحرف می‌شدند از آنجا اخراج می‌کرد و می‌فرستادند به ایران اینها را جناب آقای حداد در نظر بگیرید و به جناب آقای جعفری هم تذکر می‌دهیم به سرپرستی‌ها دستور کافی بدهید بنده اطمینان دارم که مراقبت لازم است در عین این که سرپرستی‌ها باید مراقبت کنند دستگاه حاکمه وزارت فرهنگ هم باید خودش مراقبت کند که در آنجا انحراف و فساد اخلاق نباشد جناب آقای حداد شما را که من به راستی می‌شناسم متأسفانه شنیده می‌شود که در امتحانات متوسطه و ۵ ساله پول گرفته‌اند (صحیح است) ببینید با این حال چگونه انحراف را در دانشجویان می‌شود جلوگیری کرد؟ چه طور جلو فساد را می‌گیرید؟ (صحیح است- احسنت)
عمیدی نوری- بنده پیشنهادم را اصلاح کردم
دکتر بینا- سوالی است که از وزارت دادگستری کرده‌ام، تقدیم می‌کنم
رئیس. سوال را بدهید اما خواهش می‌کنم که بعد از این سوال را اول وقت ورود در دستور بدهید، یک پیشنهاد مشابه دیگری هم از آقای اردلان رسیده که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد اصلاحی شاگردان حائز رتبه اول دانشکده‌های خارجی که برنامه آنها مورد موافقت وزارت فرهنگ می‌باشد مشمول این قانون خواهد بود
رئیس- آقای عمیدی نوری هم پیشنهادشان را اصلاح کرده‌اند که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
تبصره- وزارت فرهنگ مکلف است دانشجویان ایرانی دانشکده‌های خارجه راهم که شورای عالی فرهنگ صلاحیت آن را تصدیق کرده باشد در صورتی که حائز رتبه اول کلاس خود شوند برای سال تحصیلی بعد مشمول مزایای این قانون نمایند.
محمدعلی مسعودی- هر شاگرد ایرانی هم که سه متوسطه را آنجا می‌گذراند مشمول این قانون می‌شود
رئیس- آقای اردلان توضیحی دارید بفرمایید.
اردلان- با پیشنهاد آقای عمیدی نوری موافقم ولی باید مورد موافقت وزارت فرهنگ باشد آن هم لازم است، یک کلمه هم هست که کلاس‌ها گفته می‌شود در صورتی که باید شاگرد اول دانشکده را قائل شویم
رئیس- اگر اینجا فارغ‌التجصیل شود که می‌رود به اروپا و آنجا اگر فارغ‌التحصیل شد که باید برگردد پس در آن کلاس دوم و سوم اگر شاگرد اول شد مشمول این قانون می‌شود (صحیح است) حالا به کدام باید رأی گرفت ممکن است اگر فارغ‌التحصیل شد دو سال دیگر بماند و متخصص شود ولی گمان می‌کنم اصل این باشد که در کلاس‌های دانشکده هر کدام که شاگرد آب شدند آنها ارزشان را دولت بدهد
محمدعلی مسعودی- آقای مهندس اردبیلی هم پیشنهاد شبیه این داده‌اند که شاگردان اول ایرانی دانشکده‌های خارجه هم مشمول این قانون هستند.
رئیس- رأی می‌گیریم با این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد دیگر پیشنهادی نیست حالا رأی نهایی گرفته می‌شود و پیشنهاد شده که با ورقه باشد ضمناً پیشنهاد تجربه هم از آقای دکتر شاهکار رسیده پس باید اول با قیام و قعود رأی گرفت و بعد با ورقه، ورقه ولی آقای دکتر شاهکار آن تبصره‌ای که پیشنهاد تجزیه نیست به آن تقاضا کرده بودید اصلاح شد.
تبصره ۲- اصلاح شد مجلس هم رأی داد دیگر تجزیه نمی‌خواهد
دکتر شاهکار- با اصلاحی که شد و تشخیص صلاحیت اخلاقی با شورای دانشکده مربوط شد بنده پیشنهاد تجزیه را پس می‌گیرم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این گزارش با پیشنهاد اصلاحی با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای جلیلی (منشی) اعلام ورود در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: امیرتیمور. کریمی. بهادری. دکتر بینا. پیراسته. صفاری و عماد تربتی. اخوان. تیمورتاش. مهندس اردبیلی. احمد فرامرزی. دکتر سعید حکمت. باقر بوشهری ارباب. سرمد. کاشانی. محمودی. رضایی
داراب. دکتر شاهکار. پناهی. شیبانی مهندس جفرودی. عبدالرحمن فرامرزی عباسی. فرود. دکتروکیل. ایلخانی‌زاده. سهرابیان. بوداغیان. حمیدیه. درخشش دکتر حمزوی. صدرزاده. بزرگ‌نیا. دکتر جزایری. غضنفری. عبدالصاحب صفایی. خزیمه علم. اکبر. قراگزلو. بوربور. امیراحتشامی. اردلان. فرید. افخمی. کاشانیان. کیکاوسی. بهبهانی. توماج سعیدی. عاملی. موسوی. صدقی. دکتر مشیر فاطمی. قریشی. مهدوی. کدیور. سلطانی. محمود افشار. لاری. شادلو. تفضلی. خرازی. گیو. دکتر عمید. خلعتبری. دکتر افشارزاده. دکترآهی. احمد صفایی. عمیدی‌نوری. نقابت. هدی. نصیری. ثقهالاسلامی. عرب‌شیبانی. مصطفی ذوالفقاری. استخر. مرتضی حکمت. دهقان. قوانی. رضا افشار. سلطان‌مراد بختیار. محمود ذوالفقاری. جلیلوند. امیرنصرت اسکندری. اورنگ. یارافشار. مسعودی جلیلی. بیات ماکو. (آرا مأخوذ شماره شده ۸۲ ورقه موافق و یک ورقه مخالف و ده ورقه سفید بی‌اسم شمارده شد)
رئیس- لایحه اعزام شاگردان اول فارغ‌التحصیل دانشکده‌ها با ۸۲ رأی موافق تصویب شد. اسامی موافقین. آقایان مهدی لاری. محمد درخشش. سعیدی. باقر بوشهری. احمد فرامرزی. عماد تربتی. صادق سرمد. امیرمحمد غضنفری. مهدی ارباب. تیمورتاش. اخوان. رضا کدیور. کاشانیان. عبدالصاحب صفایی. عبدالرحمن فرامرزی. بهادری. پیراسته. دکتر حمزوی. مشایخی. احمد حمدیه. محمد عباسی. بوداغیان. مهندس جفرودی. ایلخانی‌زاده. دکتر وکیل. محمودی. شیبانی. اردلان. علم ممهندس اردبیلی. پناهی. دکتر شاهکار. صفاری. کریمی. رضایی. دکتر مشیر فاطمی. اکبر. رضا افشار. کیکاوسی. افخمی. امیر احتشامی. فرید. قراگزلو. بزرگ‌نیا صدرزاده. اورنگ دهقان. ثقهالاسلامی. قوامی سلطانی. مسعودی. سهرابیان. مرتضی حکمت. دکتر آهی. خرازی. شادلو. عمیدی نوری. هدی. محمود افشار. نصیری. یارافشار. توماج. قرشی. استخر. عاملی. خلعتبری. مهدوی. امیر تیمور. دکترافشار. جلیلوند. دکتر سعید حکمت. گیو. دکتر عمید. دکتر بینا. بیات ماکو. دکتر جزایری. نقابت. موسوی. اسکندری. اریه. مصطفی کاشانی. (با ذکر این جمله: چون مربوط به فرهنگ است موافقم)
مخالف: آقای جهانگیری تفضیلی ورقه سفیید علامت امتناع ۱۰ ورقه
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ- خواستم از نمایندگان محترم مجلس به این توجهی که به امور فرهنگی دارند اظهار امتنان کنم امیدوارم که حق‌شناسی این دانشجویانی که اعزام می‌شوند به ادامه تحصیلات خود جبران محبت‌های آقایان را بفرماید نسبت به فرمایشات جناب آقای دکتر جزایری که برای بنده متبع است و به بیانات ایشان ارزش می‌دهم امیدوارم که سرپرست‌ها بتوانند وظایف خودشان را انجام بدهند و محصلین با ادب به قول سعدی تربیت شوند و به خدمت این مملکت بیایند البته نسبت به فرمایشات دیگر امیدوارم که تحقیق کنیم
(دکتر جزایری- از جنابعالی انتظار داریم که عمل کنید)
(عبدالرحمن فرامرزی- آقا پاریس از وقتی که دکتر خوشبین رفته خوب شده است)
تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- در دستور یک لایحه دیگری است که مربوط به اعتبار ساختمانی شهرستانی هستند و قسمتی از پیشنهادات آن هم مطرح شده و بعضی از آن هم تصویب شده در درجه اول ان طرح در دستور خواهد بود بعد از آن لایحه راجع به بازنشستگان است که از مجلس سنا رسیده مطرح می‌کنیم، فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم این دستور مربوط به جلسه روز یکشنبه است. جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود که سوالات مطرح خواهد بود.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت