مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ مهر ۱۳۲۴ نشست ۱۵۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه: ۱۵۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۹ مهر ماه ۱۳۲۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس‌های روز سه‌شنبه ۲۴ و پنجشنبه ۲۶ مهر ماه
۲- انتخاب کمیسیون‌ها
۴- قرائت ورقه‌استیضاح آقای فداکار
۵- بیانات آقای وزیر امور خارجه راجع به‌ایران
۶- تقدیم یک فقره لایحه‌از طرف آقای وزیر دارایی
۷- طرح لایحه مربوط به وام برای خرید اشیای راه‌آهن
۸- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس سه ربع ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای سید محمدصادق طباطبایی تشکیل گردید
۱ - تصویب صورت مجلس‌های روز سه‌شنبه ۲۴ و پنجشنبه ۲۶ مهر ماه
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۶ مهر ماه را آقای هاشمی (منشی) به شرح زیر قرائت نمودند.
سه ربع ساعت بعد از ظهر به ریاست آقای ملک‌مدنی نایب رئیس تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت ولی عده برای تصویب آن کافی نبود.
غایبین با اجازه - آقایان: فرهمند - فولادوند - سامان خواجه نصیری - تهرانچی - تجدد - آشتیانی - آوانسیان.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: فرمند - مظفرزاده - گیو - نبوی - مؤید قوامی- اخوان - عامری - دولت‌آبادی - امیر ابراهیمی- صمصام - منصف - تولیت - بوشهری - دکتر زنگنه حسن اکبر - دکتر رادمنش - تهرانی - نمازی - رفیعی - مجد
دیرآمدگان با اجازه - آقای: قبادیان
دیرآمدگان بی اجازه - آقایان: فرخ - شهاب فردوسی - دکتر شفق - معدل - دکتر کیان
آقای وزیر دارایی ۳ فقره لایحه راجع به تقاضای اعتبار ۵ میلیون ریال برای وام به حریق‌زدگان قزوین و برقراری وظیفه درباره ورثه مرحوم مصطفی‌قلی هدایت و تبدیل کارمندان پیمانی به رسمی تقدیم داشتند آقای آصف با اشاره به همکاری اقلیت و اکثریت و اعاده جریان عادی مجلس اظهار نمودند که پس از تصویب طرح تعویق انتخابات آینده مجلس باید برای حسن جریان آن شالوده محکمی بریزد و عقیده داشتند که عده رجال آزموده میهن‌پرست انتخاب شوند تا در صورت پیش‌آمد فترتی در کلیه‌امور کشور بالاخص جریان انتخابات نظارت داشته باشند.
در این موقع چون عده برای ادامه مذاکرات کافی نبود جلسه بعد به روز یکشنبه ۲۹مهر ماه دو ساعت و نیم پیش از ظهر موکول و مجلس یک ساعت و ربع بعد از ظهر ختم شد.
رئیس - اعتراضی بر صورت جلسه هست؟ آقای فداکار.
فداکار - بنده در چهار جلسه قبل ورقه‌استیضاحی تقدیم کردم معمول تمام پارلمان بعدی دنیا این است که‌استیضاح در همان جلسه خوانده شود از این جلسه به‌ان جلسه نمی‌دانم چرا قرائت نمی‌شود در مجله رسمی و صورت مجلس هم نوشته نشده‌است.
هاشمی- در مجله وقتی نوشته خواهد شد که در مجلس خوانده بشود در دو جلسه قبل حضرتعالی آن را مرحمت فرمودید به من (فداکار - این جلسه چهارم است) و جلسه فوراً تعطیل شد و از آن جلسه تا کنون همچنین مجال نشده‌است جلسه گذشته مجلس که‌اصلاً کار نشد و اکثریت نشد بنابراین قصوری از طرف بنده نشده‌است.
رئیس - آقای حاذقی.
حاذقی- تذکری که من در صورت مجلس داشتم این است که آقای طباطبایی فرمودند که در جلسه‌هایی که هیچ عمل قانونگذاری نمی‌شود و مجلس صرف تذکر و ماده ۱۰۹ و امثال آن می‌شود صورت مجلس قانونی نیست که ما تصویب بکنیم بنابراین خواهش می‌کنم امروز موافقت بفرمایید وارد دستور شویم که صورت جلسه ما عبارت از انجام یک عمل مثبتی برای مملکت باشد (جمعی از نمایندگان - عده برای رأی کافی نیست)
رئیس - عجالتاً که عده برای تصویب صورت جلسه کافی نیست آقای‌هاشمی‌تذکری دارند؟
هاشمی- رسم در این مجلس است که به محض نشستن آقایان در این مجلس و اکثریت حاصل شدن
آنچه مذاکرات شده به این صورت در می‌آمده و در جلسه بعد خوانده می‌شده‌است البته‌اگر بنا شد تغییر بیابد این قسمت در ضمن اصلاح نظامنامه تغییر می‌باید و الا همین عمل مستمر مجلس تفسیر نظامنامه بوده‌است در واقع (صحیح است)
رئیس - عده برای رأی کافی نیست و به علاوه صورت جلسه پیش هم مانده و تصویب نشده (جمعی از نمایندگان - اکثریت شد بفرمایید آقا) صورت جلسه گذشته که مذاکره شده و مخالف دیگری ندارد بنابراین صورت جلسه قبل تصویب می‌شود در صورت مجلس امروز هم دیگر مخالفی نیست؟ (اظهار شد - خیر) صورت جلسه تصویب می‌شود، عرض کنم که چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند (جمعی از نمایندگان - دستور دستور) یک نفر از آقایان هم به عنوان ماده ۱۰۹ می‌خواهند حرف بزنند (حاذقی - تشخیص اخطار با رئیس است آقا) بنده هم عقیده‌ام این است که آقایان صرف‌نظر بفرمایند تا کارها بگذرد و بعد این است که آقایان صرف‌نظر بفرمایند تا کارها بگذرد و بعد این صحبت‌ها بشود.
هاشمی- آقای دکتر شفق هم به همین عنوان پیشنهاد کرده‌اند پیشنهاد می‌کنم از مشاجرات شخصی صرف‌نظر شود و مجلس فوراً وارد در دستور شود (صحیح است - مخالفی نیست) (دکتر کشاورز - بنده با ورود در دستور مخالفم)
رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - کار کمیسیون‌ها از کارهایی است که مجلس باید در اولین فرصت انجام بدهد و تا حالا تأخیر شده بنده می‌خواستم استدعا کنم موافقت بفرمایید که کمیسیون‌ها انتخاب بشوند (صحیح است) و آقای وزیر خارجه هم یک حرفی دارند بعد از آن وارد نطق قبل از دستور هم می‌خواهید بشوید بشوید.
رئیس - آقای دکتر شفق می‌خواهند توضیح بدهند.
دکتر شفق - چون پیشنهاد بنده مورد مخالفت واقع شد می‌خواستم عرض کنم که دوره دو ساله دارد خاتمه پیدا می‌کند در تمام این مدت اوقات مجلس و قسمت مهم این اوقات صرف شده‌است به گفتگوهای شخصی و بدبختانه با مشاجرات وقت بسیار گران‌بهای کشور تلف شده و در این موقع آقایان گرفتار یک رشته‌اشکالات خارجی هستند و بایستی تمام اوقات را مصروف این کار بکنند طرح‌ها و لوایح دولت‌های متوالی در کشو میزهای مجلس خوابیده‌است کارهای بسیار ضروری داریم الآن بودجه دولت حقی به صورت دو دوازدهم بلاتکلیف مانده بنده‌استدعا می‌کنم آقایان فداکاری بفرمایند این مشاجرات شخصی را برای موقعی که بیش‌تر وقت و فرصت داریم بگذارند و از حقوق خودشان متعمداً صرف نظر بفرمایند و مستقیماً وارد کارهای مملکت بشوند (صحیح است)
رئیس - آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار - می‌خواستم عرض بکنم که‌امروز بیست و نهم است و حقوق باید اول ماه پرداخت شود این است که موافقت بفرمایند آقایان که قبل از انتخاب کمیسیون‌ها لایحه بودجه مطرح بشود و این کار تمام بشود بعد با انتخاب کمیسیون‌ها بپردازیم
رئیس - هر دو کار ممکن است بشود چون کمیسیون نداریم و همه کارها خوابیده‌است این است که باید کمیسیون‌ها انتخاب بشوند طولی هم نمی‌کشد.
هاشمی- بنده تذکر نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - بفرمایید.
وزیر راه - (آقای آراسته) اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بعد از تذکر آقای هاشمی
هاشمی- ماده پانزدهم - مجلس شورای ملی هر شش ماه مقارن تجدید انتخاب هیئت ریسه هفت کمیسیون از میان خود به طریق انتخاب جمعی معین می‌نماید... معمول مجلس هم در سنوات گذشته‌این بوده‌است که فاصله‌ای بین انتخاب هیئت رئیسه و انتخاب کمیسیون‌ها نمی‌شده‌است زیرا که‌اسباب کار مجلس شورای ملی کمیسیون‌ها است (صحیح است) پس انتخاب کمیسیون‌ها مقدم بر هر کاری است (صحیح است) (دکتر اعتبار معمول مجلس خیلی چیزها هست که نمی‌شود)
رئیس - آقای وزیر راه
وزیر راه - می‌خواستم استدعا بکنم از مجلس شورای ملی این لایحه‌ای که برای قرض وزارت راه‌از بانک ملی است چون فوریت آن تقاضا شده‌است و کاری است که فوت می‌شود استدعا می‌کنم که فوریت این لایحه را تصویب بفرمایند و مطرح شود (صحیح است)
رئیس - آقای آقا سید ضیاءالدین.
سید ضیاءالدین - بنده با نظر مقام ریاست و آقایان محترم در باب انتخاب کمیسیون‌ها موافقم ولی استدعا می‌کنم حق بنده را در نظر داشته باشید که در اولین فرصت به بنده بدهید.
رئیس - شروع می‌کنیم به‌انتخاب کمیسیون‌ها...
دکتر کشاورز - آقا بنده با ورود در دستور مخالفت کردم.
روحی - در انتخاب کمیسیون‌ها از شعب همیشه دو نفر انتخاب می‌شدند می‌آمدند مذاکره می‌کردند و اشخاص را معین می‌کردند (همهمه نمایندگان - زنگ رئیس) ولی حالا این کار را نکردند و مطابق سابق اینها را نوشتند دادند به ما این خلاف قانون است (رنگ ممتد رئیس) صبر کنید آقا این طور صلاح نیست ما را نمی‌گذارند رأی بدهیم این برخلاف سابقه‌است که‌امسال دارد در مجلس اجرا می‌شود (زنگ رئیس - همهمه نمایندگان) وکیل در انتخاب باید آزاد باشد این باید دو نفر از هر شعبه‌انتخاب شوند بروند بیرون به نشینند و مذاکره کنند و اشخاص را معلوم کنند از نظر فن و صلاحیت ولی این معمول عملی نشده و صورت‌ها را نوشته‌اند و تقسیم کرده‌اند این برخلاف قانون است (زنگ ممتد رئیس) و اگر آقایان رأی بدهند قانونی نیست.
رئیس - آقای روحی شما اجازه نگرفته حرف زده‌اید.
دکتر کشاورز - بنده با ورود در دستور مخالفم.
رئیس - بفرمایید
دکتر کشاورز - علت مخالفت بنده با ورود در دستور این است که یک مطلب نسبت فوری است می‌خواستم به عرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برسانم و آقای وزیر فرهنگ هم توجه بفرمایند این راه آقایان اطلاع دارند.
رئیس - آقا فقط مخالفت با ورود در دستور را بفرمایید چیزهای دیگر نفرمایید.
دکتر کشاورز - ... علت مخالفت با ورود در دستور را توضیح می‌دهم آقایان اطلاع دارند که‌الآن موقع نام نویسی دانشکده‌هاست دانشجویان و محصلینی که از ولایات آمده‌اند برای ادامه تحصیلات عالیه‌شان در تهران سرگردانند و در هر دانشکده‌ای سیصد الی هفتصد نفر داوطلب حاضر به تحصیل آمده‌است و اینها وقتی که به دانشکده‌ها مراجعه می‌کنند دانشکده بین اینها مسابقه می‌گذارد و از بین این عده‌ای که حاضرند به خرج خودشان تحصیل بکنند صدنفر یا صد و پنجاه نفر قبول می‌کند خواستم تقاضا بکنم که این کار را نکنند و یک ترتیبی بدهند که آنها که می‌خواهند درس بخوانند بتوانند تحصیل بکنند الآن طبیب ندارید داروساز ندارید... (زنگ رئیس)
۲ - انتخاب کمیسیون‌ها
رئیس - آقا این مربوط به دستور نبود شما باید راجع به ورود و در دستور حرف بزنید آقایانی که موافقند با ورود در دستور قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. شروع می‌کنیم به‌انتخاب کمیسیون‌ها و بعد هم استیضاح آقای فداکار را می‌خوانیم عجالتاً به‌انتخاب کمیسیون‌ها شروع می‌شود عرض کنم پنج نفر با قرعه باید برای نظارت انتخاب بشوند (افتراع به عمل آمده و آقایان زیر انتخاب شدند)
آقایان: افخمی- پوررضا - تیمورتاش... (پوررضا - بنده معذورم) (تیمورتاش بنده هم معذورم) خاکباز - فرهودی - طوسی - نجومی- به جای آقای تیمورتاش آقای رضا حکمت و به جای آقای پوررضا آقای نبوی (طوسی - آقا به جای بنده هم انتخاب بفرمایید) جمال امامی- حق ندارید آقا معذورم یعنی چه؟
دکتر اعتبار - به جای افتراع چند نفر داوطلب بخواهید بهتر است.
رئیس - سابقه‌ای که آقای روحی گفته بنده که‌اطلاعی ندارم ولی چیزی که هست آقایان البته وقتی که ورقه به دستشان می‌رسد هر کسی را هر چه دلش خواست می‌نویسد و آزاد است (صحیح است) حالا شروع می‌کنیم به‌انتخاب کمیسیون‌ها عده حاضر ۹۸ نفر کمیسیون قوانین دادگستری عده حاضر ۹۸ نفر کمیسیون قوانین دادگستری ۱۸ نفر آقای ذوالفقاری هم از طرف هیئت رئیسه برای نظارت حاضر خواهند بود (یمین اسفندیاری - انشاءالله معذور نخواهند بود)(اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - کمیسیون دارایی ۱۸ نفر عده ۹۸ نفر (اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - کمیسیون فرهنگ ۱۸ نفر عده حاضر ۹۶ نفر
هاشمی- آقای صفوی در مسافرت بودند و اغلب خیال کردند که شاید آقا داوطلب نباشند در صورتی که‌ایشان داوطلب هستند برای کمیسیون فرهنگ و همیشه هم در هر دوره بوده‌اند.
فداکار - متأسفانه دیر اطلاع فرمودید (اخذ آرا برای کمیسیون فرهنگ به عمل آمد)
رئیس - عده ۹۶ نفر کمیسیون پیشه و هنر ۱۸ نفر (اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - عده ۹۷ نفر کمیسیون کشاورزی ۱۸ نفر (اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - عده ۹۷ نفر کمیسیون امور خارجه ۱۲ نفر عده شد ۹۸ نفر (اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - عده ۹۲ نفر کمیسیون بهداری ۱۲ نفر (اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - عده ۹۲ نفر کمیسیون پست و تلگراف ۶ نفر (اخذ آرا به عمل آمد)
رئیس - انتخاب کمیسیون‌ها تمام شد استیضاح آقای فداکار خوانده می‌شود و بعداً آقای فداکار خوانده می‌شود و بعد آقای وزیر امور خارجه بیاناتی دارند می‌فرمایند.
۳ - قرائت ورقه استیضاح آقای فداکار
ریاست مجلس شورای ملی
مرتضی‌قلی صمصام بختیاری که مدتی است بر طبق حکم وزارت کشور به سمت فرماندار چهار محال بختیاری تعیین گردیده به موجب شکایات واصله در دفتر مجلس شورای ملی و پرونده‌های قطور در وزارت کشور و دفتر نخست وزیری و ستاد ارتش و دیوان کیفر کارکنان دولت و گزارشات کتبی و تلگرافی مأمورین رسمی‌و مدارک موجوده نامبرده همیشه عده زیادی را در حبس و زیر قل و زنجیر داشته و خانه‌های عده‌ای را آتش زده و اموال مردم را غارت و متجاوز از ۵۰ میلیون تومان به عنواان جریمه‌های گوناگون در این مدت از اشخاص وصول و اخذ نموده و دائماً به قتل و غارت مشغول و حتی جسارت و یاغی‌گری مشارالیه و عمال او به جایی رسیده که مأمورین قضایی و اداری شهرکرد و فریدن و آخوره را حبس و تبعید و غارت نموده روزی نیست که فرماندار مزبور مرکتب جنانیاتی به‌اتکای اسلحه و قوای دولتی نشود و یا این که کلیه دوایر دولتی استان ۶ و ۱۰ علاوه بر شکایات عمومی مردم گزارشات رسمی و شکایاتی نموده‌اند و وزارت کشور هم به تمام نخست وزیری گزارش داده متأسفانه به هیچ‌وجه از طرف نخست وزیر ترتیب اثر داده نشده و چون دولت کاملاً از فجایعی که در چهارمحال بختیاری و فریدن به دست حاکم منتخبه دولت صورت می‌گیرد مطلع بوده و چنین مأمور جانی رار هنوز تغییر نداده و تعقیب ننموده و نامبرده هم در تحت حمایت دولت به غارتگری خود ادامه می‌دهد بنابراین بدین وسیله از دولت آقای صدر به استیضاح و تقاضا دارم به دولت اطلاع فرمایند که وقت جواب را تعیین نموده و برای استیضاح حاضر گردند.
فیروزآبادی - گمان نمی‌کنم ایشان مرتکب این اعمال زشت بشوند.
۴ - بیانات آقای وزیر امور خارجه راجع به تخلیه‌ایران
رئیس - فرستاده می‌شود آقای وزیر امور خارجه بفرمایید.
وزیر امور خارجه - به طوری که مجلس محترم شورای ملی مستحضرند مراسلاتی بین وزرای امور خارجه شوروی و انگلستان در لندن مبادله و به موجب آن مراسلات مقرر گردید که خاک ایران از قوای متفقین طبق پیمان سه‌گانه تخلیه شود تا دوم مارس دیگر بر طبق آن پیمان یک نفر از سربازهای متفقین در خاک ایران نبایستی آقامت داشته باشند مراصلاتی که در این خصوص مبادله شده‌است در جراید طبع شده و از نظر همه آقایان محترم گذشته و احتیاجی نمی‌بینم که در این جاها به مندرجات آن مراسلات اشاره نمایم مقصود بنده‌امروز این است که در نتیجه مذاکراتی که با سفیر کبیر ما در لندن شده و همین طور در نتیجه مذاکراتی که بین صفیر کبیر ما در مسکو با جانشین کمیساری امور خارجه دولت شوروی به عمل آمده رسماً مجاز هستم که این تصمیم در اجرای مقررات پیمان سه‌گانه مربوط به تخلیه ایران از طرف متفقین خودمان به‌استحضار مجلس شورای ملی برسانم (صحیح است) و از متفقین عزیزمان تشکر نمایم (صحیح است - صحیح است - احسنت)
۵ - تقدیم یک فقره لایحه‌از طرف آقای وزیر دارایی
رئیس - آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - یک لایحه‌ای است مربوط به یک اضافه اعتباری برای کارخانه‌جات اسلحه‌سازی که تقدیم مجلس می‌کنم ولی حالا می‌خواستم استدعا کنم که این لایحه مربوط به وام اداره راه‌آهن را که فوریتش هم در خود لایحه تقاضا شده این را مقرر فرمایید در دستور گذاشته شود برای این که تأخیر در تصویب این لایحه یک خساراتی را ایجاد می‌کند به این جهت بنده هم به طوری که آقای وزیر راه تقاضا کردند استدعا می‌کنم که این را جزو دستور امروز قرار دهند و زودتر مطرح بشود (دکتر اعتبار - یعنی قبل از دو دوازدهم؟)
رئیس - آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی- عرض کنم که این لایحه قبلاً به کمیسیون ارجاع شده‌است و برای این که قابل طرح باشد باید آقای وزیر دارایی قبلاً تقاضا کنند که رأی به فوریتش گرفته بشود.
رئیس - عرض کنم چندین پیشنهاد راجع به دستور شده‌است، سه چهار فقره‌است اولاً یک پیشنهادی است که آقای ثقه‌الاسلامی‌کرده‌اند که آن لایحه اصلاً از کمیسیون برنگشته آن باید بماند تا از کمیسیون برگردد بعد سه فقره دیگر است که می‌خوانند هر کدام که مجلس تصویب بکند مطرح می‌شود.
دکتر طاهری - آن که دولت تقاضا کرده است باید مطرح بشود.
وزیر راه - آقا آن که تقاضا شده‌است مطرح بفرمایید.
رئیس - مخالفی نیست با طرح لایحه وام ره‌آهن؟ (اظهاری - نشد) لایحه وام مطرح است آقا لایحه را قرائت کنید (به شرح زیر قرائت شد)
۶ - طرح لایحه مربوطه به وام برای خرید اشیای راه آهن
مجلس شورای ملی
در این موقع که‌ارتش متفقین ایارن را تخلیه نموده و اموال خود را از ایران خارج خواهند نمود دولت مجبور است قسمتی از احتیاجات راه‌آهن ایران را که متعلق به ارتش متفقین است خریداری نماید اخیراً برای خرید مقداری لوکوموتیو و واگن و غیره طبق صورت پیوست قرارداد خرید فی‌مابین بنگاه راه‌آهن و مأمورین فروش دولت آمریکا منعقد گردیده که در مقابل می‌بایستی معادل ده میلیون و هفتصد و سی و نه هزار و هشتصد و بیست و چهار دلار (۱۰۷۳۹۸۲۴ دلار) که معادل ۳۴۹۰۴۴۲۸۳ ریال می‌شود تادیه شود نظر به این که شرط اساسی خرید پرداخت فوری وجه نقد است و از طرفی بنگاه راه‌آهن فعلاً قادر به تأدیه این وجه نمی‌باشد به این جهت مجبور بخ قرضه خواهد بود تا بعداً این قرضه‌از مطالباتی که وصول می‌شود پرداخت گردد لذا ماده واحده ذیل به قید یک فوریت برا تصویب این قرضه تقدیم و تقاضای تصویب می‌نماید ماده واحده مجلس شورای ملی به وزارت راه‌اجازه می‌دهد معادل مبلغ ۳۴۹۰۴۴۲۸۳ ریال با سود چهار درصد در سال باری خرید اشیای راه‌آهن از بانک ملی ایران وام دریافت و بعد از محل مطالبات خود که وصول خواهد نمود مسترد دارد و تا موقع تصفیه نهایی وام و سود مربوطه از عواید جاری بنگاه راه‌آهن پرداخت خواهد شد.
رئیس - فوریت مطرح است آقای فرمانفرماییان مخالفید؟
فرمانفرماییان - بنده در اصل لایحه عرضی دارم.
رئیس - آقای روحی با فوریت مخالفید؟
روحی - در اصل لایحه عرض دارم.
رئیس - پس با فورت کسی مخالف نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد آقای فرمانفرماییان.
فرمان فرماییان - عرض کنم البته با این اصل که دولت اشیای راه‌آهن آمریکایی‌ها را به خرد اصولاً گمان نمی‌کنم کسی مخالف باشد ولی یک مسئله که اینجا بر ما نا روشن و نامعلوم است این مذاکراتی است که در اطراف قضیه در این مدت یک ماه چهل روز شده‌است چه در مجلس چه در خارج و چه در کمیسیون‌ها و به طوری که در افواه منتشر است در اینجا به هیچ وجه رعایت مصلحت و صرفه دولت مصلحت به عمل نیامده‌است اولاً راجع به‌اشیای آمریکایی‌ها به طور کلی مباحثاتی شد چه در مجلس توضیحاتی آقای وزیر دارایی دادند و چه در خارج جراید و در همین کریدورهای مجلس مذاکرات زیادی در اطراف این قضیه شد اول که آقای وزیر مالیه هم در کمیسیون این طور صحبت کردند که کلیه اشیای آمریکایی‌ها را دولت به اتباع بکند و به‌اقساط طویل‌المدت به طول ۷ سال قسط این وجه را بپردازند بعد ما شنیدیم که این مذاکرات مبدل به این شد که ۱۰ میلیون دلار یا نه میلیون دلار یک جا از طرف دولت و از طرف وزارت دارایی به آمریکایی‌ها پرداخته شد نقداً اگر این طور باشد آن مذاکراتی که اینجا در جلسه خصوصی شد البته نظرشان هست آقای وزیر دارایی که یک صورتی آوردند و در همین حدود مذاکره شد در آنجا پیشنهادی بود که باصراحه از طرف آمریکایی‌ها شده بود که حاضر هستند در مدت ۷ سال به اقساط ۳ ساله و ۵ ساله و سال هفتم بپردازند و این مذاکرات متناقض و مخالف یکدیگر البته در غالب نمایندگان ایجاد یک سوء‌ظن‌هایی کرده و اصل این موضوع را نه بنده‌اطلاع دارم نه آقایان حتی در یک کمیسیونی هم که در مجلس شده بود در آنجا
به طوری که بنده‌از بعضی از همکاران محترم شنیدم زمینه در آنجا مذاکره شده بود که بعداً درعمل چنان چه شایع شد و در جراید هم نوشته شد به کلی مخالف آنها عمل شده از این بابت بنده متوقع هستم که آقای وزیر راه و آقای وزیر دارایی یک توضیحاتی جامع و قطعی نه فقط منحصراً راجع به اشیای راه‌آهن بلکه راجع به کامیون‌ها و راجع به اشیایی که از آمریکایی‌ها خریده خواهد شد بدهند تااین که ما بدانیم حقیقت قضیه چیست ما یک مشت دلار در مقابل تمام خساراتی که به‌ایت ملت و مردم وارد شده‌است و یک مشت ارز داشتیم که در حقیقت به آن می‌بالیدیم در دوره ۱۳ تمام این قراردادها که در مجلس تصویب می‌شد تمام روی این بودکه برخی وکلا می‌کشیدند که وضعیت ایران از حیث ارز خارجی طوری است که هیچ مملکتی در خارج این موقعیت را ندارد و همیشه وعده می‌دادند که وقتی جنگ خاتمه پیدا کرد ازاین ارز ملت ایران استفاده فوق‌العاده خواهد کرد و جبران تمام خساراتی که از این راه به ملت وارد آمده‌است خواهد شد به تلافی این خسارات در انگلستان و در ممالک دیگر ارز به دست آوردند حالا بنده می‌بینم که برای این ارز یک دریچه باز شده و دارد از دست می‌رود وقتی که این ارز از دست رفت واقعاً فکر بکنید حساب بفرمایید وضعیت این مردم را با این صادرات قلیلی که ما داریم و با این احتیاجات کثیری که در خرید اجناس خارجه داریم وضعیت خراب مالی ما که‌امروز درش تردید نیست آن وقت چه صورتی پیدا می‌کند در این بابت بنده استدعا دارم یک توضیحات کافی بدهند.
وزیر دارایی (آقای بدر) - اجازه می‌فرمایید.
رئیس - بفرمایید.
وزیر دارایی - عرض کنم با مذاکرات طولانی و مکرری که چه در خور مجلس شورای ملی و چه در کمیسیون‌ها و چه‌انفراداً با آقایان نمایندگان محترم شده بنده تصور می‌کردم این کار به قدری روشن است که محتاج به توضیح هم نباشد ولی چون آقای فرمانفرماییان فرمودند که ایشان در این موضوع یک قدری تاریکند بنده مجبورم در این خصوص تا یک اندازه نه به طور مفصل به قدری که آقایان از روس مطالب مستحضر شوند توضیح عرض کنم موقعی که‌آمریکایی‌ها یعنی متفقین تصمیم به تخلیه ایران را گرفتند یک مقداری اجناس زائد داشتند که‌ابتدا به دولت ایران پیشنهاد کردند که‌اگر این اشیا را لازم داشته باشد به خرد دولت هم مدت مدیدی با نمایندگان وارد مذاکره شد و چون موضوع مربوط به‌آمریکایی‌ها و اجناس آمریکایی‌ها است و فعلاً مطرح است بنده فقط امروز این قسمت را توضیح می‌دهم با آمریکایی‌ها برای این اجناس مذاکره شد و بعد از یک ماه بلکه دو ماه مذاکره یک توافقی فی مابین حاصل شد و این توافق روی این اصل بود که کلیه‌اجناسی که آمریکایی‌ها دارند منقولش آن قسمتی که دولت ایران لازم دارد خودش بردارد و آن قسمتی که دولت ایران لازم ندارد به‌اشخاص متفرقه خواهند فروخت ولی دولت ایران متعهد می‌شود که‌ارز مربوط به این فروش را اعم از این که خودش خریداری کرده است یا دیگران تهیه بکند و در ظرف ۷ سال این را پرداخت کند ولی البته ریال آنها را همان طور که‌اشخاص متفرقه می‌خرند آنها را هم دولت باید تهیه بکند و بدهد این موضوع ابتدا در یک جلسه کمیسیون بودجه و کمیسیون خارجه مطرح شد بعداً در جلسه خصوصی مجلس مطرح شد و بالأخره مطابق تصمیم جلسه خصوصی در یک کمیسیون ۱۸ نفری که بنابر تقاضای دولت از طرف مقام ریاست مجلس تشکیل شد این موضوع کاملاً مطرح شد له و علیه‌این موضوع حلاجی شد و چون وقت و فرصت نبود برای این که یک تصمیمی‌ما بگیریم آن روز و از طرفی هم برای این که مکرر از طرف دولت ایران با آمریکایی‌ها اظهار شده بود که از ایران خارج شوند و ارتش خودشان را از اینجا ببرند و مدت هم معین کرده بودند برای این که دولت مهلت بدهد آن کمیسیون این طور تصمیم گرفت و همین طور دولت هم موافقت کرد با این تصمیم که نظر به این که‌اشیای راه‌آهن مورد احتیاج فوق‌العاده دولت است راجع به این اشیا قراری بدهیم اینها خارج از این مملکت نشود بعداً راجع به بقیه وقت داریم که صحبت بکنیم با این که‌البته‌آقایان آمریکایی‌ها نظر داشتند که تمام این اجناس یک جا معامله بشود معذلک موافقت کردند که‌اجناس راه‌آهن را علیحده با ما معامله بکنند به شرط این که این پرداخت بودجه نقد باشد از آنجایی که عرض کردم از طرفی وقت و فرصتی نبود که ما بتوانیم نسبت به کلیه اجناس آمریکایی‌ها یک تصمیمی بگیریم که موافقت داشته باشد با نظر مجلس و از طرف دیگر هم اگر وقت می‌گذشت ممکن بود که این فرصت از دست برود و اشیاء راه‌آهن که برای دولت نهایت ضرورت را داشت خارج بشود این بود که دولت تصمیم گرفت و کمیسیون ۱۸ نفری گمان می‌کنم با اکثریت آرا بلکه به‌اتفاق آرا موافقت داشتند که ما این را عجالتاً بودجه نقد یکجا بدهیم بعداً هم وارد مذاکره می‌شویم در بقیه‌اش اگر شرایط راجع به بقیه‌اش خوب بود یک معامله تازه می‌کنیم و البته‌این پولی هم که داده شده یا مسترد می‌شود یا بابت اقساط محسوب می‌شود خلاصه یک معامله جامع و مانع می‌شود همین کار را هم دولت کرد یعنی از طرفی معامله مربوط به‌اشیای راه‌آهن را منعقد کرد و از طرف دیگر هم مشغولیم و باز هم مذاکره می‌کنیم راجع به بقیه‌اجناس مربوط به آمریکایی‌ها و بنده امیدوارم که شاید یک معامله مقرون به صرفه بکنیم که پرداختش هم موکول به اقساط باشد و به اقساط شاید طولانی‌تر از ۷ سال و دولت یا مسئولینی که داشت (همان طوری که آقایان نمایندگان هم مستحضرند چون برای این کار مدت معین شده بود که یا دولت به خود یا اشیا را از راه‌آهن ببرند) نمی‌توانست قبول بکند که یک همچو معامله‌ای را منعقد نکند و اجناس راه‌آهن از دست برود و راه‌آهن بدون وسایل بماند این تصمیم دولت بود اکثر آقایان نمایندگانی هم که در آن کمیسیون ۱۸ نفری بودند موافقت کردند دولت هم این کار را کرد و البته اداره راه‌آهن خودش مطابق قانونی که دارد اختیار دارد که خرید و فروش و این عملیات را بکند ولی چون امروز اداره راه‌آهن دارای یک همچو وجهی در حدود سیصد و پنجاه سیصد و چهل میلیون ریال باشد ندارد این است که دولت پیشنهاد کرد به مجلس شورای ملی اجازه بفرمایند این را فعلاً به عنوان وام از بانک دریافت بکند و بدهد و پس از این که مطالباتش را دریافت کرد مسترد بکند و همچنین فرع این مطالبات را هم در بودجه‌اش بگذارد که مزید بر اصل نشود و پرداخت بشود و اما آقایانی که تصور می‌فرمایند معامله کلی با آمریکایی‌ها بهتر از این می‌توانستیم بکنیم آن از بین نرفته‌است الآن هم دولت وارد مذاکره است و اگر راه معامله مرضی‌الطرفین پیدا شد البته در موقعش به‌استحضار مجلس شورای ملی خواهد رسید و اما این که فرمودند این ولارها را ما جمع‌آوری کردیم برای یک موقع خوبی و مصرف خوبی به نظر بنده همان طوری که فرمودند آن مصرف خرید راه‌آهن است که لوکوموتیو باشد واگون باشد مخصوصاً چیزهایی که برای حمل و نقل باشد تمام این چیزهایی که‌امروز هست به نظر بنده اگر از آمریکایی‌ها نمی‌خریدیم مجبور بودیم از خارج بخریم راه‌آهنی که با این مخارج زیاد درست شده‌است نمی‌شود ولش کرد حتماً ما باید بخریم وقتی هم که باید بخریم جز وسیله‌از وسیله دیگر هم نداشتیم حالا ما همان ارزی را که ذخیره کرده بودیم برای کارهای عمرانی برای کارهای مفید مملکت یک قسمتش را به این مصرف می‌رسانیم با این تفاوت که این اشیا شاید خیلی ارزان‌تر از آن باشد که ما در آتیه برویم از خارج وارد کنیم اگر نمی‌خریدیم مجبور بودیم گران‌تر بخریم و مدت مدیدی طول داشت تا اینها به مملکت ایران برسد شاید چند سال طول می‌کشید که به اینجا برسد و این را هم عرض کنم که این اجناس مورد احتیاج راه‌آهن‌های همه جای دنیا است حتی خیلی هم مصر بودند یک قسمت از این اجناس راه‌آهن فرسوده شده‌است از بین رفته‌است و اینها یک چیز ذیقیمتی است و در همه جا مورد احتیاج است اینجا دولت استفاده کرد و این عمل را انجام داد و به عقیده بنده بودجه‌احسن انجام داده و اگر این کار را نمی‌کرد ممکن بود که مورد مواخذه مجلس و ملت واقع شود که یک چنین مفیدی را به قیمت ارزان خریداری نکرده و باز هم تکرار می‌کنم که‌اگر واقعاً نظر بعضی آقایان این باشد که بهتر است تمام اجناس را یک جا معامله بکنیم و بعد به قسط بپردازیم وقتآن هم هنوز فوت نشده‌است الآن داخل مذاکره‌اش هستیم اگر یک قرارداد مرضی‌الطرفینی هم بخواهیم بکنیم به عرض مجلس شورای ملی خواهیم رساند.
رئیس - آقای روحی مخالفید؟ بفرمایید
روحی - بنده می‌خواستم از کلیات این لایحه‌استفاده کنم از آقای وزیر راه بپرسم و سایر آقایان وزرا را هم متوجه کنم بنده شنیدم که در روز پنجاه واگون از قسمت مازندران الوار از جنگل‌های ایران قطع می‌شود و به خارج می‌رود.
دکتر اعتبار - راجع به این موضوع نیست
روحی - ... بنده‌از شما پارلمانی ترم و از اصول مجلس بیش‌تر اطلاع دارم (بعضی از نمایندگان - بفرمایید) عرض کنم که این عرض بنده برای این بود که تا به حال جنگ بود ما حاضر بودیم آن چه داریم با کمال منت حتی با کمال امتنان در پیشگاه متفقین خودمان عرضه بداریم کارخانه‌ها را عرضه داشتین تلفن تلگراف معادن آن چه داشتیم برای پیشرفت آن نظر مقصود و مشترکی داشتیم تقدیم کردیم امروز جنگ تمام شده بنده این عرایض را که می‌کنم یک مقصودی جز این که قسم خورده‌ام اینجا که حافظ حقوق ایران باشیم ندارم این جنگل‌ها چرا قطع می‌شود بفرمایید صراحت لهجه داشته باشید بفرمایید حقوق ملت را نگذارید تضییع بشود امروز جنگ نیست امروز دیگر باید یک کار بی‌اجازه دولت ایران انجام نشود متفین ما باید بدانند که باید با ما احترام متقابله را مراعات بکنند من می‌بینم هرچه جنس
دارند در بازار سیاه خودسرانه می‌فروشند ولی جنگل‌های ما را هم قطع می‌کنند بدون آن که‌اعتنابه مقررات کشور بکنند این با دوستی مباینت دارد بنده به نام ملت ایران اینجا عرض می‌کنم اگر دولت هم مسامحه بکند در پیشگاه ملت ایران در پیشگاه جامعه سرافکنده و خجل خواهند شد.
وزیر راه - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید
وزیر راه - عرض کنم چون سؤال آقا مربوط به بریدن الوار و جنگل‌ها است این است که آقای دکتر نخعی باید جواب بدهند.
دکتر اعتبار - آقا موضوع مطرح نیست
روحی - کلیات است آقای دکتر اعتبار شما سواد مجلسی ندارید.
دکتر اعتبار - شما که سواد دارید چرا مخلوط می‌کنید؟
وزیر کشاورز (آقای دکتر نخعی) - اخیراً همان طوری که فرمودند اطلاعاتی رسیده بود که مقداری چوب از جنگل‌ها بریده می‌شود و حمل می‌شود ابتدا صرف اطلاع بود و یک مدارک قطعی از دوایر مربوطه ما نداشتیم شرح موکدی به نمایندگانمان در شمال نوشتیم و دستور دادیم هرچه زودتر نسبت به این امر رسیدگی بکنند و رسماً اطلاع بدهند (یکی از نمایندگان - جلوگیری بکنید) جلوگیری هم البته خواهند کرد و به ما اطلاع می‌دهند و البته همین قدر که‌اطلاع رسید نتیجه‌اش به عرض مجلس شورای ملی خواهم رساند ضمناً شرحی به وزارت امور خارجه نوشته شده که از معیاری مربوطه هم اقدامات لازم بفرمایند و نتیجه را به ما اطلاع بدهند این را هم لازم می‌دانم به‌اطلاع مجلس شورای ملی برسانم که اساساً یک سازمان محکم و البته در جنگل‌های ما که میزانش بالغ بر ۱۸ میلیون هکتار می‌شود نداریم و اخیراً یک آیین نامه و مقرراتی معین شده‌است که با موافقت وزارت دارایی شروع به اجرای آن بکنیم البته یک عده زیای نگهبان این جنگل‌ها می‌خواهد و بودجه ما که بر اساس بودجه سال ۱۳۲۲ است به ما اجازه نمی‌دهد که یک عده زیادی نگهبان در این جنگل‌ها نگهداری کنیم و البته از این درخت‌ها که مقدارش خیلی زیاد است و یکی از ثروت‌های مهم و معظم کشور است ما نمی‌توانیم آن طور که باید استفاده کنیم در این آیین نامه یک قسمت برای بهره برداری دیگر قسمت برای حفظ جنگل و نگهبانی و درختکاری در قسمت‌هایی که لازم است پیش‌بینی شده و امیدواریم که بتوانیم در آتیه نزدیکی استفاده‌های شایانی از این جنگل‌ها بکنیم. درخت‌هایی هست در جنگل که فوق‌العاده قیمتی است و البته همین که این سازمان موقع اجرا گذاشته شد استفاده لازم برده می‌شود و امیدواریم از طرف وزارت امور خارجه هم در این باب اقدام بشود (یکی از نمایندگان - جلوگیری کنید) و همین طور هم اقدام شده و همان طور که عرض کردم به وسیله وزارت امور خارجه هم در این موضوع اقدام لازم خواهد شد و هرچه را که لازم باشد انجام می‌دهیم و به عرض مجلس شورای ملی خواهم رسانید.
یمینی اسفندیاری - انشاءالله موفق باشید مبارک است.
رئیس - آقای امینی پیشنهادی راجع به تغییر دستور داده‌اند که قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم این لایحه امروز از دستور خارج شود و لایحه بودجه مطرح شود.
رئیس - آقای امینی
امینی- بنده عرض می‌کنم چون وضع دولت در مجلس زیاد روشن نیست این لایحه را هم در مجلس ما نمی‌توانیم طرح بکنیم و به‌اضافه‌این مبلغ داده شده عجله‌ای ندارد استدعا می‌کنم این را امروز از دستور خارج کنید لایحه دو دوازدهم بودجه که بیش‌تر مورد احتیاج است مطرح شود و این قضیه هم آن قدر فوریت لازم ندارد به‌اشکالی هم بر نمی‌خورد.
رئیس - آقای وزیر راه
وزیر راه - عرض کنم این موضوعی که فرمودید توجه بفرمایید آقای امینی (محمد طباطبایی شما نباید جواب بدهید مجلس باید جواب بدهد) بنده توضیح می‌دهم عرض کنم که این اولاً این طور نیست که هشت میلیون پرداخت شده‌است دو میلیون و خورده‌ان هم باید پرداخت بشود بنابراین این دو میلیون که پرداخت نشده باید پرداخت بشود موعدش هم روز جمعه بود چون مجلس روز یکشنبه است به عقیده بنده این را آقایان مطرح بفرمایند و تصویب بفرمایند تصور می‌کنم از یک خساراتی و پیش آمدهایی جلوگیری خواهد شد.
رئیس - اساساً چون عده کافی نیست ما مجبوریم که دنبال کنیم دستور را و من می‌خواستم که پیشنهادی که رسیده خوانده بشود چون این موضوع حالا مطرح نیست آقایان بعضی‌ها اجازه خواسته‌اند باید روی شماره باشد. آقای کاظمی بفرمایید.
کاظمی- خیال می‌کنم همه‌آقایان همکاران محترم از جریان کار کمیسیون‌ها مستحضر هستند که در کمیسیونی که تقریباً از همه دستجات مختلف مجلس شرکت داشتند این قضیه مطرح شد و تمام قضایایش مورد بحث و رسیدگی شد و آقای وزیر دارایی اقدامی‌که به عمل آورد اینجا با تصویب آن کمیسیون بود و تقریباً نظریات نمایندگان مجلس است و با مطالعاتی که در این موضوع به عمل آمد به نظر می‌آید که چاره هم جز این معاملات نیست و این موضوع در کمیسیون محرز شد با دلایل و مدارکی که کمیسیون مطالعه کرد یکی این که محرز شد که این اشیاء مورد احتیاج دولت است یکی هم محرز شد که این اشیا را به طریق دیگری آنها مشتریهایی دارند که می‌خواهند بفروشند و محرز شد در نظر کمیسیون که این اشیا را اگر حالا نخربدند بعد باید با یک قیمت‌های بسیار گزاف و بیش‌تری برای مملکت بخرند بنابراین مقدمات کمیسیون این طور در نظر گرفت و آمریکایی‌ها هم حاضر بودند برای اشیایی که برای راه‌آهن است و همچنین تمام اشیایی که آمریکایی‌ها در ایران داشته‌اند بفروشند و حاضر بودند که اینها به طریق نسیه یعنی مدت‌دار انجام بشود بعد بالأخره چون فوریتی در نظر گرفته شده است و نظر به این که تعویضش اشکالاتی به نظر کمیسیون داشت و کمیسیون فکر می‌کرد که مردم اگر بروند این اشیا را بخرند و دولت تعهدات ارزش را قبول بکند برای مالیه مملکت یک اشکالاتی پیش می‌آید و از طرف دیگر هم کمیسیون فکر می‌کرد اگر خود دولت بفروشد چون دولت تاجر خیلی خوبی نیست و این امر مستلزم یک دقت و مطالعات بیش‌تری بود بالأخره‌این طور تصمیم گرفت که آقایان وزیر دارایی برود آن اشیای ضروری فوری حتمی که برای دولت لازم است و کمیسیون هم تشخیص داده که لازم است اینها را معامله بکند و مذاکرات نسبت به این قسمت ادامه داده شده تا این که یک وجه حل مناسبی پیدا کند (مادامی‌که آقای کاظمی کمیسیون موافقت با هشت میلیون داد نه با دو میلیون) این نظر آقا کاملاً صحیح است و موافق هم هستم برای این که خود حضرتعالی هم شرکت داشته‌اید و آن صورتی که آوردند برای ما و مطالعه کردیم هشت میلیون بود و حالا می‌بینیم که ده میلیون است بنده نسبت به این قسمت عرضی ندارم و البته بعضی هم ندارد این مطلب هم گمان می‌کنم در نظر آقای وزیر دارایی محرز است که پرداخت هشت میلیون دلار نقد در بازار یک تأثیر زیادی دارد و اشعار فوق‌العاده ترقی می‌کند برای این که اسعادی شاید باقی نمانده و مصلحت عمومی این کشور هم در این است که همان طوری که فرمودند ترتیب دوم را در نظر بگیرند یعنی تمام اجناس را بخرند با همان اقساط هفت ساله یا بیش‌تر (صحیح است) صلاح هم در همین است و باید کرد چون آمدند هر اسلامی‌در کمیسیون ارائه شد و کاغذهای رسمی و قطعی نوشته‌اند و ضرب‌الاجلی هم کرده بودند که اگر در فلان تاریخ این معامله نشود این کار را نخواهند کرد و اطلاعاتی هم در دست بود که مشتریهایی هم وجود دارد و بنابراین این طور تصمیم گرفته شد که دولت برود و این قسمت را تمام بکند و مذاکرات را هم ادامه بدهد و بنده حالا شخصاً اعتقادم این است که از نظر مصالح کشور و از نظر مصالح انرژی صلاح مادر این است که دولت برود این اشیاء را با اقساطی به خرد و ضررش برای مملکت بسیار کم‌تر است در هر صورت بنده کاملاً موافق هستم ولی نمی‌دانم در هر صورت آقای وزیر دارایی یک توضیحی دارند گمان می‌کنم راجع به‌ان باشد که در موقع قرارداد برای چه هشت میلیون ده میلیون شده
(در این موقع آقای رئیس میز ریاست را ترک کردند و آقای ملک‌مدنی نایب رئیس به جای ایشان جلوس کردند)
لنکرانی - آقا بنده‌اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب رئیس - راجع به چی؟
لنکرانی - راجع به ماده ۱۰۲ نظامنامه (بعضی از نمایندگان - خوانده شود) چشم می‌گویند (افتتاح جلسات و حفظ ترتیب مذاکرات و اجرای نظامنامه و حفظ نظم به عهده رئیس است) یعنی می‌خواهید صلب حقی از ایشان شاید بکنید فعلاً ایشان دارای همان مقام هستند مع الاسف ایشان تشریف برده‌اند بنده با کمال تأسف و تأثر عرض می‌کنم خنده‌های مسموم خسته می‌کند ما را بی‌اندازه من خدا را شاهد می‌گیرم که در هر مرتبه که‌اجازه خواستم ممکن است ندهند ولی ممکن نیست نفمند آنهایی که برایشان میسر بوده که نبینند نگاه نکردند آنهایی که نخواسته‌اند بشنوند نشنیدند ظلم فاحش شده آقایان می‌دانند که در هر موقعی که لایحه‌ای مطرح شد با فوریت رأی گرفتیم من مخالفت کردم اجازه خواستم اجازه داده نشد. خدا شاهد است، به‌ایران قسم به شرافتم قسم مراقب بودم خنده‌های مسموم
خفه می‌کند همه را تصور می‌کنم خطر بزرگی متوجه این مملکت است اینجا مجلس شورای ملی است اینجا مجلس ایران ات من متأسفم تشکیل این مجلس به تشکیل یک حمومک مورچه داره بچگانه شبیه‌تر شده احترام مجلس را نگه دارید آقا من اولین فرد بودم که اجازه خواستم آقا من التماس کردم اجازه خواستم کاغذ نوشتم اجازه ندادید...
نایب رئیس - آقا جنابعالی اجازه خواستید منشی‌ها ننوشتند بنده چه تقصیری دارم؟
لنکرانی - ... منشی‌ها ننوشتند من چه کنم عرض کنم من اولین فردی بودم که اجازه خواستم قبل از دستور و بعد از آن راجع به همین لایحه که مطرح شده‌است اولین فردی بودم که اجازه خواسته راجع به عرض حالی بود تلگرافی بود سؤالاتی بود که می‌خواستم عرایضی بکنم در اول جلسه از خودشان تقاضا کردم اجازه ندادند تکلیف چیست؟ کی تأمین می‌کند مصالح ملی را؟ خدا را شاهد می‌گیرم که تعهد شده‌است خوب نیست احترامات مجلس را نگهدارید خواهش می‌کنم حمایت از احترامات مجلس بکنید. اینجا مجلس ایران است آقا چه فکری می‌کنید؟ به کجا می‌خواهید برسانید کار مملکت را چرا این جور خوب نیست.
نایب رئیس - آقای لنکرانی خواهش می‌کنم بفرمایید.
ذوالفقاری (منشی) - بنده به‌آقای لنکرانی اطمینان می‌دهم که به هیچ‌وجه تبعیض نشده‌است اول جلسه سرکار اجازه خواستید بنده نوشتم تقدیم مقام ریاست کردم.
لنکرانی - آقا بنده پنج دفعه اجازه خواستم.
ذوالفقاری- هر دفعه که شما اجازه خواسته‌اید بنده نوشته‌ام آقایان اطلاع دارند که از طرف بنده کوتاهی نمی‌شود (صحیح است)
لنکرانی - آقایان می‌دانند من یک هفته‌است برای مطلبی اجازه خواسته‌ام اجازه نمی‌دهند من چه کنم؟ چه باید کرده‌این چه زندگانی است.
نایب رئیس - آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار - بنده با این لایحه مخالفم و دلایل مخالفتم را به عرض آقایان می‌رسانم تمنا دارم توجه بفرمایید یکی اصولاً خود معامله است و دوم ضرورت معامله اما خود معامله یعنی ما می‌آییم آخرین دلاری که او صرف یک معامله می‌کنیم این را همه آقایان تصدیق می‌کنند نه به منفعت مملکت نیست (صحیح است) من تعجب می‌کنم چطور شد که زمینه معامله تا چندی قبل تقریباً تا دو ماه قبل یک صورت دیگری یعنی یک معامله ریالی بود که باید به‌اقساط پرداخته شود و یک مرتبه به این موضوع درآمده بنده طرح قراردادی که برای این معامله تنظیم شده به عرض آقایان می‌رسانم تمنا می‌کنم توجه بفرمایید می‌گوید.
دول متحده آمریکا حاضر است که اموال منقول و تأسیسات غیر منقول خود را در ایران که به مرور از استفاده جنگی خارج می‌شود به معرض فروش قرار دهد.
این قبیل مازاد اموال جنگ طبق شرایط مالی و مواد زیر از طرف دول متحده آمریکا به فروش خواهد رسید.
۱ - مازاد اموال جنگ از طرف دول متحده آمریکا به ریال به فروش خواهد رفت و ریال حاصله از فروش در حساب مخصوصی که از طرف دول متحده‌آمریکا در بانک ملی ایران باز می‌شود ودیعه گذارده خواهد شد (آقای لنکرانی بفرمایید بنشینید این موضوع را بعد حل کنید) (لنکرانی - چشم اطاعت می‌کنم به سایرین هم تذکر بدهید که در موقع صحبت بنده صحبت نکنید)
۲ - دولت شاهنشاهی ایران تعهد می‌نماید که وجوه حاصله از فروش مازاد اموال جنگ را که در بانک ملی ایران ودیعه گذارده می‌شود از قرار هر دلار ۲۳.۵ ریال به دلار تسخیر نماید تعهد دولت شاهنشاهی ایران در تسعیر وجوه حاصله از فروش مازاد اموال جنگ به دلار به نرخ فوق‌العاده تابع هیچ گونه تغییری که ممکن است در آتیه در نرخ استعمار ریالی و دلاری بشود نخواهد بود.
۳ - دولت شاهنشاهی ایران و دول متحده آمریکا سایر شرایط که شامل اسعار مندرجه در ماده (۲) خواهد شد هر چه زودتر در موقع مناسب متفقاً تعیین خواهند نمود و چنانچه برای دولت شاهنشاهی ایران میسر نباشد فوراً کلیه وجوه حاصله‌از فروش را به دلار آمریکایی تسعیر نماید دولت شاهنشاهی ایران و دول متحده آمریکا قراردادی منعقد خواهند نمود که به موجب آن در مدت معینی وجوه لازمه برای باقیمانده ریال حاصله از فروش اموال مازاد جنگ تهیه و ترتیب تسعیر آن به دلار داده شود معنیش این نبود که به هشت میلیون دلار فوراً چک بکشیم بدهیم.
۴ - بانک ملی ایران از طرف دولت شاهنشاهی ایران مسئولیت اجرای تسعیر وجوه حاصله‌از فروش مازاد اموال جنگ را به دلار آمریکایی عهده دار می‌شود بعد ماده ۶ که خیلی انترسات است این است می‌گوید
قبل از مذاکره و در مدت مذاکرات راجع به تسعیر وجوه حاصله از فروش اموال نامبرده به دلار آمریکایی این وجوه که در بانک ملی ایران به ودیعه گذارده شده ممکن است از طرف دول متحده‌آمریکا برای مقاصد ذیل مورد استفاده قرار گیرد
الف) مخارج از طرف نمایندگان دول متحده آمریکا (به غیر از خرید کالا برای صدور
ب) انتقال به منظور کمک خیریه و امور فرهنگی و علمی
ج) انتقال به مؤسسات مالی آمریکا برای مصارف حواله‌های شخصی به‌ایران از آمریکا.
د) انتقال به‌اتباع آمریکا برای هزینه سفر در ایران
هـ) انتقال برای احتیاجات ریالی کشتی‌های آمریکا
و) انتقال برای سایر مصارفی که به مرور ممکن است بین دولت شاهنشاهی ایران و دول متحده آمریکا موافقت حاصل شود.
ملاحظه می‌فرمایید آقا یک قراردادی در دست تنظیم بوده و مورد موافقت طرفین هم گویا بوده‌است و زمینه صحبت این بود که ما بیاییم این معاملات را بکنیم و بانک ملی ایران هم تسعیر می‌کند به دلار و اگر دلار ندارند به مرور خواهند داد و مقداری از این ریال‌ها هم در بانک ملی ایران می‌ماند و از این ریال‌ها دولت آمریکا این استفاده را می‌کند یعنی یک مقدار زیادی از این ریال‌ها اینجا مصرف می‌شود و این پولی که ما باید بپردازیم دیگر ده میلیون و هشت میلیون دلار نخواهد بود و بنده خیلی علاقمند بودم که از طرف دولت یکی از آقایان توضیح می‌دادند چون این معامله اولش آن طور بود و حالا این طور شد که آقا این طور شد که آقا بیا فوری هشت میلیون دلار چک به ما بده که تا مجلس تصویب بکند همه آقایان هم علاقمند بدانند چرا این طور شده‌است و اما ضرورت معامله آقایان می‌فرمایید که این معامله نهایت ضرورت را برای راه‌آهن ایران داشته بنده خودم یک نفر مهندس هستم و با رفقای مهندس خودم در وزارت راه و بنگاه راه‌آهن صحبت کردم تمام این لوازم به هیچ‌وجه برای ایران لازم نیست ما که محمولاتی نداریم این همه لکوموتیو می‌خواهیم داشته باشیم برای چی؟ اصلاً اگر راه‌آهن ایران به یک جا متصل نشود صرف نخواهد کرد به چه دلیل از حالا آمده‌اند این همه اشیای کهنه را برای این راه‌آهن خریده‌اند آقا من نمی‌دانم چرا این همه می‌فرمایید ضروری و فوری است اگر می‌فرمایید در آتیه ما نمی‌توانیم به این قیمت تهیه بکنیم خیر این طور نیست در آتیه می‌توانیم از این بهتر تهیه بکنیم وقتی که دنیا دوباره مشغول کار شد وقتی که شما توانستید از اروپا جنس وارد بکنید مسلماً بدانید که جنس از اروپا به درجات ارزان‌تر از آمریکا وارد خواهید کرد (صحیح است) شما آخر یک قدری تامل بکنید از این قانون وام و اجاره آمریکایی‌ها که میلیاردها به دنیا استفاده رساند ما یک شاهی استفاده نبردیم حالا که صد دینار می‌خواهید چیز بخرید می‌گویند پول نقد بدهید آقا این صحیح نیست نکنید شما را به خدا این کارها را و اما راجع به معامله‌ای که مردم با آمریکایی‌ها می‌کنند آقایان دول مشرق والله به خدا قسم همه‌از ما بیدارترند اعلان می‌کنند که‌اصولاً خرید اموال ارتش آمریکا در فلان محل غدغن است دولت عراق این اعلان را کرده‌است برای این که‌ارزی که دارد مفت از بین نرود. ما چه کار می‌کنیم؟ خودمان که به‌اسم دولت معامله می‌کنیم هیچ اجاز می‌دهیم که مردم بروند دلار شش تومان و شش قران و هفت تومان در بازار تهیه بکنند ببرند چه بخرند؟ پودر بخرند ماتیک بخرند، همه‌اینها را در امیرآباد بخرند بیاورند چرا جلوگیری نمی‌کنید از این کار آقا این دلاری که تهیه می‌شود به شش تومان و شش قران به خارجه می‌رود همه اینها از مملکت است من نمی‌دانم دولت واقعاً در این زمینه چه کار می‌کنید بالأخره (صحیح است)
وزیر دارایی - اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - بفرمایید
(آقای وزیر دارایی پشت تریبون حاضر شدند)
دکتر اعتبار - آقا اجازه می‌فرمایید یک مطلب دیگری هم داشتم عرض کنم؟
نایب رئیس - آقا دو نفر که نمی‌شود بعد اجازه بگیرید صحبت کنید.
دکتر اعتبار - موضوع فقط راجع به مطالبات مان بود از متفقین می‌خواستم عرض کنم ممکن بود یا با پای بشود چون صد و ده میلیون تومان طلبکاریم.
وزیر دارایی (آقای بدر) - بنده نمی‌دانم این قراردادی را که این طور مرتب آقا خواندند از کجا آورده‌اند (دکتر اعتبار - خودم که ننوشته‌ام) و کی بهشان داده بنده که این را ندیده‌ام اگر می‌فرمودند از چه منبعی به دست ایشان داده شده‌ان وقت ممکن بود ما هم مطالعه بکنیم قراردادی که ما صحبت کردیم و آوردیم همین قراردادی است که دست بنده‌است و در آخرین مذاکرات که با آقایان کردیم در جلسه خصوصی هم خواندیم در جلسه کمیسیون بودجه هم خوانده شد و در آن کمیسیون هجده نفری هم خوانده شد
عرض کنم خدمتتان که قسمتی از نکاتی را که ایشان گفتند در همین قرارداد هست ولی دولت هم ایرادی نداشت که این قرارداد منعقد بشود و اگر ایرادی بود از یک عده‌از آقایان نمایندگان بود که حالا اینجا تشریف دارند (سنندجی - کی ایراد کرد؟) (بنده‌ایراد کردم) فرض کردم از آقایان بود از هجده نفر آقایان که‌آنجا تشریف داشتند هفده نفرشان مخالف بودند (محمد طباطبایی - کمیسیون هجده نفری را که نفرمایید کمیسیون نیست) (هاشمی- رسمیتی نداشتند) این را هم حضورتان عرض کنم که آن قراردادی هم که سابق مذاکره بود باز هم فوت نشده و اگر آقایان باز هم عقیده‌مند هستند به آن قرارداد یعنی خرید کلیه اموال آمریکایی‌ها در ایران یا به وسیله مردم بشود و دولت ارز آن را تهیه بکند الآن هم فوت نشده و هر موقعی که بخواهند انجام بگیرد (تیمورتاش - ابداً خدا نکند) پیشنهادی را بفرمایید در هر زمینه که پیشنهاد بکنید بنده هم موافقم هیچ مانعی ندارد در آنجایی که فرمودید نوشته مدتش توافق بین دولت و آنها خواهد شد این مدتش هفت سال است یعنی اعم از این که دولت به خرد یا مردم می‌بایست ارز آن را دولت تهیه بکند و در مدت هفت سال بپردازد (دکتر اعتیار - صلاح نخرند) اما این که چرا مال راه‌آهن را خریدیم خود متفقین که در راه‌آهن بودند و مدتی کار می‌کردند صورتی تهیه کردند یعنی وزارت راه بیش از این مقدار می‌خواست ولی خود آنها یک صورتی تهیه کردند که به عقیده ما با این محمولات کمی که راه‌آهن ایران دارد این اندازه اجناس برای شما لازم خواهد بود حتی راجع به لوکوموتیو و غیره یک مدتی هم مذاکره بین مأمورین راه‌آهن بود که اینها یک عده بیش‌تری را در نظر گرفته بودند و اینها کم‌تر می‌خواستند بدهند و اما این که فرمودید مهندسین آن مهندسینی که دارای مسئولیت هستند و طرف مشورت هستند صورت مجلس امضاء کرده‌اند و همه‌شان می‌گویند این اجناس که ملل ضرورت را دارد حالا نمی‌دانم این مهندسین کی هستند که به آقا گفته‌اند ما لازم نداریم کدام یک از مهندسین مشغول بوده‌اند آن را بنده نمی‌دانم ولی آن مهندسینی که مسئول هستند در راه‌آهن یعنی رئیس راه‌آهن و مشاورین آن چه من اطلاع دارم و آقای وزیر راه هم الآن خودشان توضیح خواهند داد. به‌الاتفاق خرید این اجناس را ضروری دانسته‌اند و همین طور انگلیس‌ها و آمریکایی‌ها و دیگران هم که آنجا بودند ضرورت خرید این اجناس را تشخیص دادند و جز این که قبول بکنیم راه دیگری ندارد و این که فرمودید که این ممکن است موثر باشد در بالا بردن ببخشید آقا نفرمودید یکی دیگر از آقایان گفتند که ممکن است مؤثر باشد در بالا بردن دلار آقا فرمودید که ما آخرین دلارمان را می‌دهیم خیر امیدوارم آخرین دلار نباشد من بیش‌تر از این دلار داریم به صورت ارز بانک ملی مراجعه بفرمایید (دکتر اعتبار - آن متعلق به پشتوانه‌است) خیر این طور نیست و اگر آخرین دلار بود بنده به عنوان وزیر دارایی اجازه نمی‌دادم حتی ثلثش هم برای این کار برود اما این که فرمودید پشتوانه است هر وقت شما ریال را دادید این دلار از پشتوانه خارج می‌شود پشتوانه یعنی چه؟ پشتوانه یعنی در مقابل اسکناس هر وقت سی میلیون ریال اسکناس بردند دادند به آنجا می‌توانند یک میلیون دلار از پشتوانه بردارند بدون این که به پشتوانه صدمه وارد شود هر قدر ریال به بانک داده شده همان قدر از پشتوانه دیگر موردی ندارد و عاطل و باطل می‌ماند به این جهت ما دارای ارز هستیم و بیش از اینها هم دارای ارز هستیم و اما این که این اجناس چه‌اندازه ضرورت دارد ممکن است خود آقای وزیر راه توضیح بدهند و علاوه بر این باز بنده عرض می‌کنم و تکرار می‌کنم اگر نظر آقای دکتر و آقایان دیگر و مصلحت مملکت در این است که ما بیاییم همه این اجناس را بخریم (دکتر کشاورز - خدا بکند) (تیمورتاش - چه‌اصراری دارید) اگر مصلحت این است که بخریم و دلار آن را به قسط بدهیم بنده حرفی ندارم آقایان هستند طرحی تهیه بکند بنده دولت را قانع می‌کنم موافقت می‌کنم.
دکتر کشاورز - آقا توضیح بفرمایید که در این معامله دلال و رابطی هم هست یا نه؟
وزیر را (آقای آراسته) - اجازه می‌فرمایید البته فرمایشاتی که آقای دکتر اعتبار فرمودند یک قسمت اطلاعاتی است که‌اشخاصی به‌ایشان داده‌اند و ما البته نمی‌توانیم ترتیب اثر بدهیم به‌اطلاعات اشخاص غیر مسئول ممکن است یک مهندسی باشد که فرض کنید در اداره راه‌آهن کار نداشته باشد اطلاعات او برای دولت هیچ اهمیتی ندارد این خریدها را البته دولت به فکر خودش نکرده‌است بنگاه راه‌آهن با تصویب عده زیادی از مهندسین این اجناس را خواسته‌است و خیلی هم بیش از این مقدار خواسته‌اند مثاً اینها نود و دو لوکوموتیو خواسته‌اند و آمریکایی‌ها هفتاد و هفت حاضرند بدهند (دکتر اعتبار - آقا محصولات شما چقدر است؟) اجازه بفرمایید بنده حرفم را بزنم وقتی آقا حرف می‌زدید بنده عرضی نکردم. حالا عرض می‌کنم محمولات ما پنج برابر بیش‌تر از سابق زیاد شده برای این که تهران عجالتاً تمام خبازها نفت می‌سوزانند مطابق صورتی که اداره نفت داده است ما هفتصد نفتکش لازم داریم در صورتی که ما چهارصد و بیست و سه نفت کش خواسته‌ایم و آنها فقط دویست و هفتاد و هفت داده‌اند مقصود این است که ما نخواستیم بوالهوس باشیم البته لوکوموتیو و واگن چیزی نیست که برای تفریح و بیش‌تر از آن چه که لازم است دولت بخرد و این که فرمودید چرا هشت میلیون مذاکره شد و حالا ده میلیون می‌گویند این هم البته یک چیز عجیبی است برای این که در آن صورتی که‌اول به ما داده بودند ده میلیون بود و ما اجناس اضافه خواستیم و اضافه بر ده میلیون را هم باز حاضر شدند که تا چهارصد و بیست و سه نفتکش را برسانند و به این جهت این مبلغ اضافه هو خواهد شد یعنی هفتصد هزار هم اضافه می‌شود پس بنابراین این هم دلیلی نیست و در خارج هم یک صحبت‌هایی با ما شد بدون این که بگویند عدد چیست و لوکوموتیو چند تا است یا فلان و این که آقا فرمودند که ممکن است بعد ارزان‌تر خرید خوب البته ممکن است اطلاعات آقا در این باب زیادتر باشد ولی آن چه که ما اطلاع داریم فعلاً این اجناسی که ما اینجا خریدیم نه حالا بلکه اصلاً قبل از جنگ هم به این قیمت نبوده‌است (مهندس فریور - نه همه‌اش برای این که واگن که ما خریدیم قیمتش ارزان‌تر است فقط لوکوموتیو گران‌تر است چون می‌گویند به طور کلی لوکوموتیو آمریکایی‌ها قبل از جنگ هم گران تر بود (مهندس فریور - هشتاد درصد گران تر است) و خودشان هم این حرف را به ما زدند. و این که فرمودید کهنه و قراضه‌است این طور هم نیست. (دکتر اعتبار - قراضه عرضه نکردم عرض کردم کهنه) اینها تمام سالم است و البته کمیسیون وقتی برای تحویل گرفتن معلوم شده بند که وزیر هستم البته لوکوموتیو تحویل نمی‌گیرم آن اشخاصی که تحویل می‌گیرند اجناس را می‌بینند و آنها هم تصور می‌کنم مهندسینی هستند که شاید از آن مهندسینی که مسئول نیستند اگر بیش‌تر اطلاعات نداشته باشند کم‌تر ندارند پس این هم دلیل نیست ما هم که این لایحه را به مجلس آورده‌ایم عرض نمی‌کنم حتماً تصویب بکنید تصویب می‌فرمایید بسیار خوب تصویب هم نمی‌فرمایند بسته به نظر مجلس است بنده که نمی‌توانم تمام ایرانی‌ها را یکی یکی ببینم و اجازه بگیریم این که ممکن نیست پس مجلس اگر میل دارند همین حالا تصویب می‌کنند فوراً می‌خریم اگر میل نداشته باشند چیزی اتفاق نیفتاده یک معامله هشت میلیونی بنا شده و یک معامله دو میلیون و خرده هر کدام را که آقایان میل ندارند رأی ندهند هیچ اتفاقی نیفتاده در صورتی که آقایان وکلا و اشخاص مطلع مرتباً در آن موقع که بنده یک قدری در این کار تأخیر می‌کردم علی‌الاتصال به من تلفن می‌کردند چرا این کار را نمی‌کنی اینها می‌روند و راه‌آهن همین طور بدون اسباب و لوازم می‌ماند و این البته تقصیر آمریکایی‌ها نیست و مربوط به آنها نیست ما برای این می‌خریم اینها را که شنید بتوانیم راه‌آهن‌مان را امتداد بدهیم پس این راه‌آهن ما که به یک راه‌آهن سرحدی اتصال پیدا نکرده این خودش دلیل بر این است که ما باید اینها را بخریم و اگر عقیده تان این است که‌ایران راه‌آهن لازم ندارد آن تکلیفش با مجلس است بنده که عرضی ندارم و اگر عقیده شان این است که راه‌آهن لازم است و باید توسعه بدهیم چنان که دولت هم این را در برنامه‌اورده‌است و مسئول انجام مواد برنامه‌است تصور می‌کنم اگر معتقد هستند آقایان باید رأی بدهند که این اجناس خریداری بشود بعد هم اگر نظر دیگری دارند بسته به تصویب مجلس است ما فقط برای این آمده‌ایم اینجا که بگوییم اگر این وام را به ما ندهند ما پول نداریم این اشیا را بخریم و این را هم که آقا می‌فرمایید به‌اقساط این اشتباه شده است البته این را آقای وزیر دارایی توضیح داند ولی بنده هم باید این را عرض بکنم که‌اولاً این موضوع اقساط مربوط به دلار است کسی نگفته‌است که اگر کسی در این مملکت چیزی بخرد به ریال باید به اقساط بدهد از اول چنین پیشنهادی شده‌است و نه چنین اتفاقی افتاده‌است علاوه بر این هم معلوم نیست که این دلاری که ما امروز داریم اگر نقد بدهیم چیزی گم کرده باشیم شاید بعدها دلار بالاتر هم برود مخصوصاً آن قسمت را که اینجا آقا خواندند که‌اگر دلار ترقی کند باز دولت به همان سی و دو قران حساب می‌کند پس از این قرارداد معلوم می‌شود که آنها هم همچو نظری دارندکه ممکن است قیمت به دلار بالا برود بنابراین موضوع نقد و نسیه هم اثری در این کار راه‌آهن و غیره ندارد و در آن قسمت هم البته آقا جواب دادند بنده هم می‌خواستم عرض کنم که‌ان قسمت اموال آمریکایی‌ها که می‌فرمایند همه را مردم و تجار و اشخاصی که پول دارند بخرند این پنجاه میلیون دلار سر می‌زند آن وقت معطل آن پیشنهادی که در دست دارید این ۵۰ میلیون دلار را دولت باید متعهد شود تبدیل بکند البته چه امروز و چه چند سال دیگر هر دولت دیگری که باشد باید ریال‌هایی که واریز شده بود تمام آنها را تبدیل به دلار می‌کرد و تحویل می‌داد و این که آقا تذکر دادند
که اگر اینها احتیاجی داشته باشند مقداری از این پول را خرج می‌کنند فرضاً اگر دلار داشته باشند دلار را می‌آورند اینجا ریال می‌گیرند و خرج می‌کنند این هم فرقی نمی‌کند که چه نوع پولی می‌آورند خرج می‌کنند و تصور می‌کنم این کار خیلی آسان باشد.
نایب رئیس - در پیشنهاد رسیده‌است یکی از آقای مسعودی و یکی هم از آقای لنکرانی پیشنهاد آقای مسعودی قرائت می‌شود.
پیشنهاد نمی‌کنم لایحه‌از دستور و خارج و به کمیسیون بودجه ارجاع گردد.
جمعی از نمایندگان - اکثریت نیست
محمد طباطبایی - جلسه را ختم بفرمایید آقا
حاذقی- چرا آقای طباطبایی کارشکنی می‌کنید می‌فرمایید جلسه را تعطیل کنیم حالا که همه بیانات‌شان را کرده‌اند مجلس هم مستعد کار است یک نفر بیاید تو درست می‌شود.
۷ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - دیگر کسی نیست اگر موافقت می‌فرمایند جلسه را ختم کنید جلسه آینده روز سه‌شنبه ساعت ۹ و نیم دستور همین لایحه.
(مجلس یک ساعت و بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی
سید محمدصادق طباطبایی
تصویب‌نامه‌ها
شماره ۱۳۵۴۴ ۲۶/۷/۲۴
وزارت بازرگانی و پیشه و هنر
هیئت وزیران در جلسه ۲۵ مهر ماه ۱۳۲۴ بر طبق پیشنهاد شماره ۱۹۱۴۵ مورخ ۱۷/۸/۲۴ وزارت بازرگانی و پیشه و هنر تصویب نمودند.
از این تاریخ تصویب‌نامه شماره (۲۹۸۰۴) مورخ ۱۴/۱۱/۱۳۲۱ راجع به آزادی ورود لباس‌های مستعمل برای فروش و تجارت در ایران ملغی و ورود البسه کهنه کمافی‌السابق ممنوع گردیده.
البسه که قبل از صدور این تصویب‌نامه فارش داده شده و از این به بعد وارد شود بدون ارائه پروانه وزارت بازرگانی و پیشه و هنر از گمرک مرخص نخواهد شد.
وارد کنندگان و صاحبان کالاهای مزبور مکلف هستند کالاهای وارده خود را به بنگاه‌های که از طرف دولت تعیین می‌شود به طور امانی تحویل نموده و آن بنگاه کالاهای مزبور را به بهای تمام شده به‌اضافه ۲۰ درصد مبلغی که پانزده درصد آن متعلق به صاحب کالا و پنج درصد متعلق به بنگاه فروشنده خواهد بود مستقیماً به مصرف کنندگان به فروش رساند.
اداره گمرک مکلف هستند پس از انجام مقررات گمرکی این قبیل کالاها عدل‌های وارده را مجدداً پلمب نموده و با گرفتن تضمین از صاحب آن که کالا را بدون دست‌خوردگی مهر گمرکی به بنگاهی که از طرف دولت معین می‌شود تحویل نماید آنها را مرخص و پس از آن که متعهد رسید بنگاه مزبور را ارائه نمود تضمین را مسترد و ابطال نمایند.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است
م - ۴۷۲۵ نخست وزیر
شماره ۳۸۹۰ وزارت بازرگانی و پیشه و هنر
هیئت وزیران در جلسه نهم مهر ماه ۱۳۲۴ بر طبق پیشنهاد شماره ۹۰۷۳/ ۱۵۰۱ - ۵۶۸۱ مورخ ۲۶/۷/۱۳۲۴ وزارت بازرگانی و پیشه و هنر تصویب نمودند که مقررات تصویب‌نامه شماره ۳۱۳۷۰ مورخ ۶/۱/۱۳۲۱ راجع به ممنوعیت صدور اشیای قلم‌زده روی مس و برنج از این تاریخ ملغی و صدور اشیاء ساخته شده‌از فلزات مس و برنج و فولاد و غیره که در آنها صنعت ایرانی قلم‌زنی و طلاکوبی به‌امنیت کاری به کار رفته به طوری که‌اجرت و دسمزد صنعتی که روی آنها به کار رفته‌است لااقل کم‌تر از صد در صد بهای فلز آن نباشد در هر مورد با اجازه قبلی وزارت بازرگانی و پیشه و هنر مجاز گردیده و به وزارت نامبرده اجازه داده می‌شود در موقع مقتضی صدور این قبیل کالاها را با صادر نمودن پروانه عمومی مجاز دارد.
تصویب‌نامه در دفتر نخست وزیر است.
م - ۴۷۲۷ نخست وزیر
اخبار مجلس
گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
کمیسیون عرایض و مرخصی در این هفته روزهای یک شنبه ۲۲/۷/ و سه شنبه ۲۴/۷ و پنجشنبه ۲۶/۷/۲۴ به ریاست آقای محمدعلی امام‌جمعه (شیراز) و سایر آقایان در ساعت (۸) صبح تشکیل و به تعداد ۱۴۴ برگ عرایض رسیدگی و به وزارتخانه‌های مربوطه رجوع و ضمناً ۵۵ پاسخنامه مرجوعات مجلس از وزارتخانه‌ها رسیده بود از اداره دبیرخانه و قانونگذاری برای رفع نگرانی به متظلمین ابلاغ گردیده.
سؤالات نمایندگان
ریاست محترم مجلس
از وزارت کشور راجع به‌اوضاع آذربایجان و تعیین استاندار که مورد نظر است سؤالی دارم مقرر فرمایید زودتر در مجلس حاضر شده جواب بدهد.
فرمانفرماییان
ریاست مجلس شورای ملی
خواهشمندم به جناب آقای وزیر فرهنگ اطلاع فرمایید برای پاسخ سؤال زیر به مجلس تشریف بیاورند.
سؤال به قرار اطلاع از طرف وزارت فرهنگ دستور داده شده بانوان را در هیچ یک از دانشکده‌ها نپذیرد علت صدور این دستور چه بوده؟
شهاب فردوسی
انتصابات و احکام
آقای امان‌الله طولابی منشی بخشداری پایی
از تاریخ اول آبان ماه ۱۳۲۴ به سمت بخشداری پایی منتقل گردیدند
آقای عزت‌الله امیری اردلان رئیس دفتر فرمانداری مهاباد
از تاریخ ورود به محل مأموریت به سمت بخشداری رزاب منتقل شدند
پارسیار محمدحسین ساری‌اصلانی بایور اداره
بازرسی از تاریخ ۱/۸/۲۴ به ریاست شهربانی ساری منصوب گردید
پاسیار حسین‌پور رستگار پایور اداره بازرسی از تاریخ ۲۵/۷/۲۴ به ریاست شهربانی تبریز منصوب گردید.
آقای علی‌اکبر میرشب شهردار شهرکرد از تاریخ ورود به محل مأموریت به سمت بازرس استانداری استان دوم منتقل شدند
آقای محمدهادی بازرس وزارتی از تاریخ ۲۳/۷/۱۳۲۴ به سمت فرمانداری زاهدان منتقل گردیدند.