مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۶۰

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری دوم

درگاه انقلاب مشروطه

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم

مجلس شورای ملی ۲۹ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۶۰

مجلس شورای ملی ۲۹ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۶۰

جلسه۱۶۰ صورت مشروح روزشنبه۱۸شهرشوال۱۳۲۸

مجلس دوساعت نیم قبل ازغروب آفتاب درتحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل شد.

صورت جلسه پنجشنبه (۱۶)راآقای معاضدالملک قرائت نمود.

غائبین جلسه قبل _مرتضی قلیخان بختیاری_آقای میرزااسمعیل خان نوبری_حاجی میرزاآقا_قوام الاسلام_صدیق حضرت_سپهداراعظم_آقاسیدعلی آقایزدی.

بدون اجازه آقایان:حاجی محمدکریم خان قشقائی_وحیدالملک(۱۵)دقیقه آقاشیخ حسین یزدی(۲۵)دقیقه_آقاشیخ اسمعیل هشترودی (۲۰)دقیقه_آقاشیخ رضانیمساعت_حاجی وکیل الرعایانیم ساعت سرداراسعد(۴۰)دقیقه_آقای امام جمعه خوئی(۲۰)دقیقه_میرزارضاخان نائینی(۳۰)دقیقه_آقایان حاج میرزازین العابدین قمی_حاج مصدق الممالک مریض بودند.

رئیس_ درباب صورت مجلس ملاحظاتی هست بفرمائید.

ارباب کیخسرو_بنده دوعرض دارم یکی راجع بصورت مجلس ویکی هم بعداگراجازه بفرمائیدعرض میکنم. اما راجع بصورت مجلس این است که این که آقای حاج محمدکریم خان رابدون اجازه غائب نوشته اندبرای این بودبعدکه اجازه نامه فرستادندمعلوم شداجازه داشته اند.

ادیب التجار_چندنفررادرصورت مجلس چندروزاست غایب بااجازه مینویسنددرصورتیکه بعضی ازآنها مثل آقای صدیق حضرت شنیده ایم که استعفای ایشان بهیئت رئیسه رسیده است اگرصحت داردبایداستعفای ایشان درمجلس علنی خوانده شودتکلیف مجلس معلوم شدعوض ایشان راانتخاب کنندویکی هم درخصوص آقای آقاسیدعلی آقااست خواهشمندم تکلیف آنراهم معلوم بفرمائیدکه اکثریت تشریف نمبآورندعوض ایشان انتخاب شود.

رئیس_درباب آقای صدیق حضرت که میفرمائید استعفای خودشانرافرستاده بودند ولی بایدبموجب نظامنامه داخلی یکهفته ملت داده شودفوراًنبایدبخوانیم بعدازگذشتن یکهفته درصورتیکه جدداشته باشنددراستعفای خودشان آنوقت خوانده میشود

ادیب التجار_چون بنده ازخودایشان درجواب سئوال ازعلت نیامدن درمجلس شنیده بودم که فرموددندبنده چندی است استعفای خودم رابمجلس فرستاده ام اینجهه عرض کردم خوانده شود.

حاج شیخ الرئیس_ میخواستم عرض کنم که خیلی بماگران میآیدکه هرروزغیبت کسانی که معلوم نیست غیبت صغری است یاغیبت کبری ومیزانی ندارددرصورت مجلس نوشته شودخوبست دراینباب تکلیفی معین بکند

شیبانی_بنده استدعادارم آن پیشنهادی که آنروز کرده بودم خوانده شود.

رئیس_درباب صورتمجلس اگرفرمایشی داریدبفرمائید(دیگراظهاری نشده رئیس صورت مجلس راامضاءنمود)

ارباب کیخسرو_مدتی است ما سرگردان میباشیم که آیا علت خرابیهای مملکت چیست ومتاسفانه سوراخ دعاراگم کرده ایم چندی قبل یکی ازنمایندگان دراینجااظهارکرد. که علت آن(موزر)بندها است وبایدآنهارادفع کردتا اسباب آسایش فراهم بشود(ویاآنکه دفع شده اندهنوزآسایش منظوره حاصل نگردیده است )بنده عرض میکنم که (موزربندها)معدودبودندوفرضااگرخطائی ازآنها بروزمیکردنسبت بیک نفریامعدودی بودلیکن دل خراشترومهلک ترازگلوله موزرآن تیری است که ازروی فرض مملکت رادرمعرض خطربیندازد_البته آقایان روزنامه برق راملاحظه فرموده وفرضهای آن رادرک کرده اند بنده حالیه نمیخواهم ازکلیه مندرجات آن دفاع کنم ولی چون بعضی عنرانات آن راجع بااداره مباشرت است ازاینجهه لازم میدانم درمقابل آن اظهارات توضیحات داده تکذیب کنم زیرا همینکه یک ورقی اسمش روزنامه شدمردم تصورمیکنند واقعاًوصیتی داردونکارنده آن قصدش خیرمملکت واهالی بوده آنچه بنویسد حقیقت دارددیگرنمی دانندنکارنده آن کیست وچه مقصودداردوعمده مقصودش مشوش کردن خاطرمردم نسبت بوکلاء اساسی است گاهی بنده تصورمیکردم کاش همه وکلاءقل ازوکالت روزنامه نکارمی شدندتابواسطه آن شغل بهتربتوانند ازعهده وکالت برآیندولی متاسفانه میبینیم کسانیکه دردوره مشروطه سابق کمال قدرت رادرنگارش روزنامه بروز میدادند مانند میرزا علی اکبرخان دهخدادبیرصوراسرافیل وآقامیرزامحمدصادق طباطبائی مدیرروزنامه مجلس وآقاسیدمحمدرضا مدیرمساوات وچندنفردیکرکه درروزنامه نگاری یدبیضاًمینمودند حالیه که خودشان داخل وکالت شده اندحیران وعاجزمانده اندمثلی است مشهورهرکس ازکشتی دوراست روزش بسیاراست.

اولا درورق نوشته لست مجلس دارای توپخانه وقورخانه است لازم است توضیح دهم که مجلس توپخانه بجه دفاع وجنگ نداردبلکه (۶)عراد۹ توپ موجوده درمجلس چون بقوه ملت دربهای خون فدائیان ملت ازدست دشمن گرفته شده است خودفاتحین محض علامت تاریخی بیادگاروارد مجلس کرده اند درزمان وزارت جنگ آقای سپهداراعظم که خواستندآن توپهاراببرنددرروزنامه ایران نووغیره عرایض تظلم آمیزی اززربان توپها درج شدکه ماچه تقصیری کرده ایم که میخواهند قهرازمجلس برانندباین ملاحظه ویا ملاحظات دیگرکه اول ذکرشدتوپها رانگاهداشتیم تااینکه بازبرق ایرادکرده است درصورتی هم که توپها بیادگارباشدخودملت خواهندآمدوحفظ خواهندکردنمیدانم ملت برای چه نماینده ازطرف خودبه مجلس فرستاده اند درصورتی که بنا بودخودملت بهمه کارهای خودبرسددیگرمجلس ووکیل برای چه لازم بودمگرمجلس اختیاری خورده تعمیری برای حفظ مال ملت ندارداگرمجلس اختیاراترا نداشته باشدکه چندعراده توپ راحفظ کند دیگرچه اختیاری خواهد داشت هرگاه آقای نگارنده روزنامه برق ازتنقیدتوپهاسررشته داشتندهرگزعنوان نمی کردندکه مجلس سرپوش برای توپها نسازدبگذارددربرف وباران خراب شده ازآبادی بیفتد

واما این که ایرادکرده است دفعه اول شش هزارتومان خرج ساختن عمارت بجهه توپها شده وبعدمجددخراب وازنوعمارت عالی ترساخته شده است عجب اشتباه خیلی بزرگی کرده اند زیرا ابتدا شیخ حسن خان که درسربنائی بودند فقط چندستون چوبی زیر سقفی زده سایبانی ساختندبعد که اداره مباشرت ملاحظه بی بنیادی دیوار آن رانمودوبیشترجالازم داشت عبارتی راکه ملاحظه میفرمائیدکه دردور توپها ولوازم آن ساخت از(۱۴)ربیع الثانی که تاکنون ششماه میشودوازآن تاریخ وزارت معارف بنائی مجلس رابعهده اداره مباشرت گذارده است باآنکه درظرف تمامی این مدت همه روزه بنای متعدد دراینجا کارمیکرده وچنانکه ملاحظه میفرمائیداین درجایگاه عالی راکه معروف به (لژ)است باشش باب دکان عالی که باحمام وصل مجلس تبدیل شده است که حمام موقوف شودوطویله وکالسکه خانه وبهاربندکه بزرگترازیک حیاط است وتماماًباگچ وأجرساخته شده ونرده کشی باغ وشیروانی عمارت بازیافتی ازعزیزالسلطان وسایرتعمیرات که درفضای باغ باین بزرگی وعمارت شده بجهه که اینها تاامروزاداره مباشرت بیش ازسه هزار وهفتصدوهفتادتومان ویکقران خرج نکرده است وهمه ماهه صورت حساب بوزارت فوائدعامه دادیم وحالیه نیزبنده بقدرسهم خودبافرادملت حق میدهم هرکس میل داردبیایددفاترمرتبه اداره مباشرت راجزعبجزه ملاحظه نماید(تاسیه روی شودهرکه دروغش باشد)حال ملاحظه فرمائیداغراق بچه اندازه است وأیا مقصودبرق رازاین اظهارات بی حقیقانه جزاین تصورمیکنیدکه بهروسیله میتواندخاطرموکلین رانسبت بوکلاپریشان سازدوایا اسم این رامیتوان تدبیرخیرخواهانه گذارد.بنده دراینجا باوازبلندباادعای واثق عرض میکنم انچه دراین مدت بتوسط اداره مباشرت مجلس بمصرف رسیده اول پول ملت است که دیناربدیناربدون حیف ومیل با کمال صرفه جوئی بمصرف خودملت رسانیده است (دراینجا وکلا بالاتفاق تصدیق کردند)

مثلادربرق نوشته است وکلا بجهه خوداطاق أئینه وقالیچه های ابریشمی وچراغ برق تهیه میکنند البته نکارنده برق حق دارنددراینجه هم اشتباه نموده بی اطلاعی خودرا ازعمارت وغیره مجلس سابق بروزدهندزیرا دردوره سابق مشروطه چون همراه بااین اساس نبودندوازاین اساس دوری میجستنددربی أگهی مانده اندالبته کسانی که دردوره سابق داخل این عمارت شده اند هم اطاق اتیه انرادیده اند وهم چهلچراغ وفرش وسایراثاثیه انرابعدازانکه محمدعلی میرزا اینجارابتوپ بست واثاثیه ان رابتارج رفت ومدتی بحال خرابه افتاده بود.چون محمدعلی میرزا در اواخر خواست محض فشارمات انها رامتسلی سازددستورالعمل ساختن عمارت مخروبه راداده وسعدوالدوله ان کاررامحول بشیخ حسن خان نمودوهمان اطاق ائینه که ازقدیم بودتاقبل ازافتتاح مجلس تعمیر ان باتمام رسید.

و ابدا وکلا مداخله دران نداشته وازنوچیزی نساخته اند درخصوص قالیچه ابریشمی هم بنده عرض نمیکنم یک تخته بلکه استدعادارم نگاهدارنده برق یکوجب قالیچه ابریشمی دراینجا نشان بدهندتااظهاراتشان تصدیق شود ملاحظات صرفه جوئی اداره مباشرت باندازه ایست که دراوایل افتتاح مجلس اقای وکیل الرعایا دوتخته قالی کرمانی ودوقاب قالیچه کرمانی بمجلس اورده اظهارکرداینهارافرمانفرمایاذااعانه داده است بعدازانکه اداره قیمت کرد ومعلوم شدقیمه دوقالی ودوقاب دوهزاروهفتصدتومان است راضی نشدکه یک اطاق مجلس باین مبلغ فرش شودفوراردکردوهمان اطاق رابششصدتومان فرس کردیم ازباب چهل چراغ ها هم چون بعدازافتتاح مجلس چراغ لازم بودازچهل چراغخای زیادی دولت اورده ایم وچیزی خرج ان نشده است واما ازبابت سوخت ان هرگاه نگارنده برق میگویدوکلادرتاریکی نشسته کاربکنندمسئله دیگراست والاازنقطه نظراقتصادی صرفه روشن کردن چراغ برق بمراتب بیشتروبهترازشمع وغیره میباشددراین صورت نمیدانم اینها چه اعتراضاتی است دربرق شده خداوند انصاف دهدمسئله دیگرکه برق ایرادنموده است این است که مجلس چراکالسکه مخصوص برای رئیس داردورئیس مجلس چرا باقزاق حرکت میکنداولا لازم است اقابدانندبه کالسکه بجهت ان شده است که همیشه ریاست مجلس مخصوص اشخاص دولتندکه ازسوابق محض چپاول مال رعیت دارای کالسکه ودستگاه هستندنباشدهربینوائی نظربحسن کفایت ولیاقت میتواندبمقام ریاست برآیدوبعدازرسیدن بآن مقام محتاج تهیه لوازم آنکاروتحمل ضررنباشدبجهت وزارتخانه هم بایدهمین قسم تدارک شودتاهرکسی ازبینوایان لایق هم بتواندبمقام وزارت برسدقزاقی هم که همراه رئیس است نه چیزی ضرربملت واردمیایدونه محض تجمل میباشدزیرا اولاحقوق قزاق همان است که معمولاًازدولت میگیردودرمجلس چیزی اضافه بآنها نمیدهندوثانیاًفقط دونفرقزاق ازاینجهت همراه رئیسندتادرموقع لزوم آنها رابماموریتی بفرستدوبجهت انجام امور معطل نمانندوامااینکه نوشته اندرئیس مجلس بادوسیه خودپیاده راه رود نمیدانم ازروی کدام وجدان اینگونه صرفه جوئی کرده اند زیرا رئیس تاازمنزل خودبیایدلااقل دوساعت طول میکشد ودرصورتیکه بایدرئیس مجلس پیوسته اوقاتشان صرف امورملت شودآیا این ضررتضییع وقتیکه بایدطی راه نمایدبه کی میرسد البته بملت پس این چه انصاف وخیرخواهی است مثلاًدریک جای روزنامه شان ازسرگذشت حاج محمداسمعیل آقاوشورش فرانسه اشاره کرده اندخیلی خوب بوددرضمن این اشارات ازوقعه میدان توپخانه هم اعماض نمیکردندتا هر چیزی اجای خودروشن باشدوملت دایه مهربان ترازمادرخیرخواه خودرابشناسد.مثلاًیکی ازروزنامه جات دیگرمینویسدنمایندگان باعبای بوشهری ویوتین حرکت میکنندگویا این نگارندگان تصورمیفرمایندنمایندگان قبل ازوکالت لخت کوچه کردبوده اندویااینکه می پندارندصدتومان مقرری هروکیلی تولیداین تجملات میکندوحال آنکه غافلندخیلی ازنمایندگان بیش ازماهی دویست تومان خرج دارندوهرگاه دست ازوکالت کشیدداخل شغل دیگرشوندبیش ازاین میزانها عایدی دارندوبعضی ازنمایندگان تمول شخصی دارنداگرمقصودایرادگیرندگان آن است که کلیه نمایندگان بایدهرچه دارندبفروشندوتقدیم دیگران کنندمسئله دیگری است.

خلاصه چون عمده مقصودبنده توضیحاتی بودکه خاطرمردم مسبوق شودنگارشات برق نسبت بآنچه نوشته است خالی ازحقیقت است وعمده فرض آن رنجاندن موکلین ازوکلاءو اشتغال نائره فساداست وپس مردم نیک راازبدوخیرراازشرتمیزداده وکمال اطمینان راازوکلاءخودداشته اغوانشوندوبدانند وکلاءآنها نهایت صرفه جوئی رادرجزئیات وکلیات میکنندوآنقسم روزنامه راباید زبان ملت دانندکه زبان ملت درآن نباشدوهرکسی قلم وکاغذی برداشت وروزنامه نوشت ندانسته ونفهمیده فریفته نشوندبعدازاین توضیحات باکمال استدعا ازعضویت اداره مباشرت استعفاءمیدهم ودرخواست دارم آقایان نمایندگان استعفای مرابپذیرندزیراوقتیکه تکلیف قبول آن خدمت ببنده شدوپذیرفتم چنان تصورمیکردم که قدرت دردست وکلاست ولی متاسفانه میبینم آن قدرت دردست روزنامه نگاراست که نه اعتباری برای وکیل باقی میگذارد ونه وزیر وهیچ فرقی میان خادم وخائن نیست ودراین صورت بنده که نماینده زردشتیانم نه خودم ونه موکلینم راضی نمیشوندکه باوزراءخدمت ودلسوزی درردیف خائنین محسوب شوم

(بالاتفاق گفتنداستعفای ارباب کیخسروبهیچوجه پذیرفته نخواهدشد.)

رئیس_دراینباب دیگرمذاکره نمیشودهمینقدرعرض میکنم که معلوم میشودمجلس استعفای آقای ارباب کیخسرورانمیپذیردوحالابایدداخل دردستورشویم.

ارباب کیخسرو_بنده درپیش وجدان خودم شرمسارنیستم وباکمال جدیت ازصبح تاشام دراداره مباشرت وکمیسیونها ومجلس حاضرشده ام وبرای ملت کارکرده ام وهرگزباین خدمت هائی که کرده ام وبا کارهای زیادی که اداره مباشرت داشته است که مجبوربودیم روزهای تعطیل هم حاضرشده بامورات آن اداره رسیدگی کنم راضی نمیشوم که اسم بنده رادراین روزنامه نگاردرردیف اسامی خائنین درج نمایند.

معاضدالسلطنه _این مسئله که این روزنامه نگارنوشته است هیچ ربطی بشخص ارباب کیخسرونداردبرای اینکه مینویسدمجلس ازبرای توپخانه وقورخانه مبلغی خرج کرده است تمام نمایندگان مجلس میدانندکه ارباب کیخسروچه خدمتها کرده است وفقط اداره که درتمام ایران منظم است اداره مجلس است وگمان نمیکنم که کسی بهترازایشان بتوانداین کاررااداره کندکه بواسطه خدمات خودشان تمام ملت راخوشنودکرده اندوعموم نمایندگان کمال اعتمادرانسبت بایشان دارند(عموما تصدیق کردند)(دراین موقع جمعی اجازه نطق خواسته اظهار نمودند دراین خصوص بایدتکلیفی معین شود)

رئیس_عرض میکنم مذاکره دراینخصوص فایده نداردطریق جلوگیری ازروزنامه بدوچیزاست اول این است که آن روزنامه نگارراجلب محکمه نموده محاکمه نمائیدواگرنخواهندمحاکمه کنندیک چیزی بروداومینویسندواوراردمی کنندوبموجب قانون مطبوعات همان روزنام نگارکه این مقاله نوشته مجبوراست که آنرادرج نمایدشماهمه اینجاساکت نشسته ایدومیخواهیددرمجلس دراینخصوص مذاکره کنیداینطورصحیح نیست وقت مجلس رانبایدصرف اینگونه چیزها کردحالا آقای ارباب کیخسروبرای توضیح بیاناتی فرمودند آنهم برای این نبودکه مذاکره شودفقط بای این بودکه تااین اندازه اظهارات کردند .

ناصرالاسلام_میخواستم عرض کنم بدبختانه مدتی است میبینم که مراعات قانون نمیشوددرچندی قبل وزراءچندمواد پیشنهادکردندوبه مقتضیات بعضی اختیارات خواستندومجلس هم پیشنهادوزراءراتصویب کردواختیارات به آنها دادحالا برحسب همان اختیارات بنده عرض میکنم که وزراءبایدازاین مطالب جلوگیری نمایندبرای اینکه وزراءبرای چه این اختیارات راخواستندبرای بدنوشتن روزنامه ها وغیره که تمام نمایندگان متفقا برای اینکه ازاین سوءرفتارجلوگیری شودبوزراءاختیارتام دادندوبدبختانه هروقت که بزلف برخوردجداازآن روزنامه جلوگیری کردندوهمینکه جرائدخواستندایرادی بگیرندآن چند ماده رابرای آنها دلیل آوردند وهروقت که یک نسبت کذب وافترائی بهیئت نمایندگان ملت عموماًمیدهندمابایداینجا بنشینیم گوش بدهیم عجب اینجاست که آقای رئیس میگویندبایدیک آرتیکلی بنویسیدبدهیددرج نمایندبنده عرض میکنم پس دراینصورت نمایندگان بایدتمام کارهای خودشان رابگذارندومشغول اریتکل نویسی وردمندرجات جرایدبشوندپس خوب است ارباب جرایدباما دراین باب دوکاربکنندیااینکه ازروی ترتیب قانونی که وضه شده است ارباب جرایدرفتارکنندیا آنکه یک پروگرامی برای مابنویسندکه ماازروی آن پروگرام کارکنیم بواسطه اینکه روزنامه نگاران میگویندماامروززبان ملت هستیم وبایداین جعلیات وافتراها رابهیئت دولت وملت بزنیم وبنده دراینباب خیلی اظهارتشکروامتنان میکنم ازحس ملت زردشتی که رفتندبنماینده خودشان گفتند که درعوض این خدماتی که شما کرده ایداین طورتهمت وافتراها رابشمانسبت داده انددرحقیقت این نسبت رابملت زردشتی داده اند بنابراین تمنا میکنیم که شماازاین خدمت استعفابدهیدبدبخت ما نمیندگان هستیم که اینقدرتهمت وافترها بما میزنندوساکت نشسته ایم وهیچ هیجانی درمانیست که ازاین تهمتهای مغرضانه جلوگیری نمائیم یاتکلیف ارباب جرائدرامعین کنیم وبنده شخصاصریحاعرض میکنم که اگربعدازاین ترتیب خواهدبوددیگربنده درجلسه آتیه نخواهم آمدوبااین فصاحت بنده خیلی خیلی ازاین وکالت بیزارم(نیزجمعی اجازه نطق خواستند)

رئیس_اگرحالا یکی ازنمایندگان بخواهندبرخیزندومذاکره کنندباعث تضییع وقت میشودگویا هیچ فایده هم نداشته باشدبنده هم عرض کردم این مسئله دواداره داردیک راه اومحاکمه است اگربخواهند آوردجلب بمحکمه نموده محاکمه کنندوراه مسالمت اواین است که مقالات وارتیکل بنویشندومندرجات این روزنامه راتکذیب نمایندوالادرمجلس برخواستن وصحبت کردن نتیجه نخواهد بخشید.

ناصرالاسلام_قانون مطبوعات تکلیف روزنامه نگاررامعین کرده است حرف دراینجایت که ما وزیر نداریم دراینجا نشسته ایم می گوئیم بایدارتیکل بنویسیم ومندرجات روزنامه هاراتکذیب کنیم.

رئیس_تقاضائی است که آقای معززالملک کرده اندخوانده میشود.

(آقای میرزاابراهیمخان پیشنهادذیل راقرائت نمود)

چون جلب مستخدمین خارجه یکی ازاصلاحات اساسی مملکتی وتاخیردرآن جایزنیست وبایدهرچه زودترازمقام مقتنین بکابینه تاکیدشودکه اقدام درجلب آنها نمایدلهذا تقاضا میکنم که درصورت لزوم رای ثانوی درکلیه لایحه مستخدمین نظمیه ومستخدمین مالیه برای اداره تسجیل رامجزی کرده درمابقی که بتصویب مجلس شورای رسیده است رای کلی امروزه گرفته شودوبوزراءاخطارشودکه عاجلا اقدام دراستخدام آنان نمایند(معززالملک)

دکترعلی خان_دراینکه مسئله مستخدمین خیلی مهم است حرفی نیست وخیلی زودباید اقدام کردولی لازم است عرض کنم وزراءدرپروکرامشان اینمسئله راپیشنهادکردندبعداستردادنمودندکه نظریات جدیدی نموده درظرف (۴۸)ساعت به مجلس بیاورندبنده نمیدانم چه شدآیاازاین رای برگشته اندوخیال کرده اندکه ازبرای نظمیه دولت مستخدم لازم نیست یااینکه لازم است وبملاحظاتی بتاخیرانداخته انددرهرصورت تصورمیکنم ویقین دارم چنانچه حالااین رابهمانطوریکه پیشنهادیاتقاضاکرده اندرای بدهیم این فقره مستخدمین نظمیه یکی ازمیان خواهدرفت وبعدازاین هم که این تقاضارارای دادندچه خواهدشدغیرازاینست که بایدمجدداًاخطارکنیم بوزراءکه چرااین فقره که راجع بمستخدمین نظمیه است نمیآورندوآنهابازمیتوانندیکمدتی که بماوعده دادندکه در۴۸ساعت پیشنهادکردند همانطوربمامیگویندکه ما اقدام میکنیم وبآنواسطه مه هم یکقدری صبرکنیم که آن پیشنهادرابیاورندپس دراینصورت بنده عقیده ام این است که باین تقاضا رای ندهیم برای آنکه اگررای بدهیم اینمسئله مستخدمین نظمیه بکلی ازمیان خواهدرفت بری اینکه قریب چهاپنجماه است که دراینخصوص مذاکره میشودوهنوزنتیجه حاصل نشده است حالا مجلس هم اگرواقعاًرایش منصرف شده است که مستخدمین برای نظمیه لازم نیست آن راهم بما بگویندکه ما بدانیم ورای بدهیم ویک مرتبه این مسئله قطع شودوبنده که اینطورصلاح میدانم.

افتخارالواعظین_درباب مستخدمین نظمیه وزرا استردادنکردندفقط گفتندکه این ماده که راجع بنظمیه است درظرف (۴۸)ساعت مجلس اجازه بدهدکه نظریاتی درآن بنمائیم ومجدداُتقدیم مجلس کنیم یکی دیگردرخصوص اداره تسجیل بودکه آن وزیرمالیه خیلی اصرارمی کردکه این اداره لازم است ودرحضورمعاون وزارت مالیه هم مذاکرات بسیارشدوگفته شدکه مانمیدانیم این اداره تسجیل که میخواهیدتاسیس کنیدازبرای چه میخواهیدتاسیس کنیدوآیاامروزمقتضی است یاخیربعلاوه این اداره تسجیل همان اداره تسجیلی است که درفرانسه است وبرای استحکام اسنادمردم یکدخلی هم برای دولت خواهدداشت یاخیرالبته اگردخلی هم برای دولت خواهدداشته باشدمجلس شورای ملی بیک همچو اداره رای خواهددادبواسطه اینکه یکی ازعایدات دولت خواهدبودوبرای تکثیرعایدات دولتی البته مجلس رای خواهد دادواگرچنانچه میخواهیدیک اداره تسجیل بشکل تسجیل امریکا تاسیس کنیدکه فقطبرای تسهیل اسنادوتغییرکردن اسناداست ودرمقابل آن یک خرجی اضافه برای دولت فراهم خواهدشدابداًمجلس شورای ملی بملاحظه بودجه مملکتی رای نخواهددادودراینجا معاون وزارت مالیه درجواب اظهارداشت که مادراین باب تفکرات ونظریات ودقت خودمان رامیکنیم وثانیاًآراءخودمان رااظهارمی نمائیم بنده گمان میکنم که درین باب استردادی ازطرف آنها نشده بایدبآنها اخطارکردکه آن آراءقطعیه خودشان رابروی کاغذ بیاورندکه آنوقت مجلس شورای ملی هم نظریات خودش رابنمایدوموافق رای قطعی آنها رای خودش رااظهارنمایدپس حالا همان طوری که فرمودیداگرخواسته باشندبآن تقاضائی که آقای معززالملک نموده اند رای بگیرید مثل این است که عجالتاُازمستخدمین نظمیه واداره تسجیل صرفنظرنموده اید

رئیس_همین مطلبی راکه میفرمائیدمعنایش پس گرفتن است وحالا هم مطابق این پیشنهاداگررای بگیریم ضرری ندارد برای اینکه آنهائی راکه مجلس تصویب کرده رای بگیریم وختم شودحالااگربعدبرای نظمیه واداره تسجیل وزراءمستخدم لازم دارنددوباره اظهارمیکنندآنوقت هم ماحاضریم رای بدهیم .

حاج فاتح الملک_بنده ازآن اشخاص هستم که خیلی جددارم وحکما میگویم که این مسئله مستخدمین خارجه بایدازمجلس خیلی زودبگذردولیکن چندین دفعه است که بنده آقای دکترعلیخان مطالبه کرده ایم که این مطلبی راکه بنابوددرظرف (۴۸)ساعت پیشنهادکنندچه شدوبرای این دونفرمستخدم نظمیه چه کردیدهمین طورهمه روزه اینجا گفته میشوددیگرنه ازآنها مطالبه کرده ایدونه اقدامی ازصرف وطرف وزراءشددراین صورت اگرامروز بوزراء اخطارشودکه تااین مسئله رادرمجلس آینده بیاورندواین عمل تمام شودکه این کارناقص نماند.

معززالملک_اولا بنده نمیدانم چرابایدمخلوط کردنظمیه وتسجیل رابمطالب دیگردرصورتی که ممکن است دولایحه باشدیک لایحه مستخدمین خارجه راجع به ادارات داخله ومالیه وعدلیه ویک لایحه دیگری برای ادارات دیگروتعجب میکنم ازآقایانی که میفرمایندکه بواسطه گذشتن این لایحه ازمجلس مستخدمین نظمیه نخواهدگذشت وبکلی ازبین خواهدرفت بنده اطمینان میدهم که هیچ یک ازاین مستخدمین باقی نخواهدماندومقصودازاین تقاضا یک نظری بودوآن نظراین بودکه بایستی دراین لایحه مثل لایحه قانونی نظریات شده رای جزئی وکلی گرفته شودوبنده آن نظرراکه بایدمثل لایحه قانونی نظریات وملاحظات دراین لایحه مستخدمین شوداهمیت میدهم بعلاوه میخواهم عرض کنم که بواسطه این یک نکته بودکه جلب توجه تمام عالمرا بطرف این مملکت کرده بود وبواسطه اینکه خیلی طول کشیده که ازاین مجلس بگذردواینمسئله درخارج خیلی سوءاثرکرده که یک مسئله خیلی مهمی بمجلس بیایدوبماندوتمام نشودباین جهت تقاضاکردم وتصورمیکنم که کجلس شورایملی هم موافقت نمایدوحالاکه وزراءهمراهی نکردندومسامحه نمودندخوب است که مابوظیفه خودمان رفتارکنیم واین راازمجلس بگذرانیم که اگرایرادی باشدراجع بآنهاشودودرباب مستخدمین نظمیه وتسجیل هم ماخوب است تصورنکنیم که لایحه درآن خصوص خواهنددادوعلاوه براین معلوم است که محتاج نیستندبواسطه آنکه اگرمحتاج بودند لابدمیفرستادندودرهرصورت خوب است ماجدیت خودمنا رابکنیم که بدانند درصورتی که مجلس شورایملی جلب مستخدمین خارجه رالازم میدانست وزرابمسامحه گذرانیدندواجرانکردندوعرض میکنم که خوبست مجلس زودتردرباب مستخدمین خارجه رای بدهدوختم شودکه مردم نگوینددرمجلس این لایحه مانداقلابگوئیدکه وزراءبتاخیرانداختند.

رئیس_حالارای میگیریم بتقاضای آقای معززالملک.

معاضدالملک_بنده مخالفم بااین رای برای اینکه کنترات غیرازقانون است اگرمیخواستم دراین لایحه بطورلایحه قانونی نظرکنیم بایستی دودفعه شورشودشوراول باشوردویم لااقل پنجروزبین این دوشورفاصله داشته باشداین یک استجازه ایست ازطرف مجلس اگرمارای بگیریم برای دوره آتیه این مطلب یک سابقه خواهدشدویک زحمت فوق العاذه ازبرای مجلس فراهم خواهدآوردهمان چندفقره راکه مجلس رای داده است خوب است بوزراءاخطارشودکه هرچه زودترشروع شده ترتیب کنترات وجلب آنهارامعین کرده پیشنهادکنند.

معززالملک_این مطلب دروقتی است که این مسئله محل اختلاف نباشدوحالا که محل اختلاف شده است اگرمیخواستیدمعوق نماندرای بگیریداگرنظرهائی که دراین لایحه قانونی است اکثریت باآنهااست که دروقت رای گرفتن معلوم خواهدشد.

رئیس_رای میگیریم(بعضی اظهارکردندکه چگونه میشودرای گرفت این قابل رای نیست)

رئیس_اینکه میفرمائیدقابل رای نیست صحیح است ولی یک اختلافی است درمجلس شده است بنده که نمی توانم مسکوت عنه بگذارم بایدرای بگیریم هرکسی رای نداردرای ندهد. رای میگیریم دراینکه تاآنجائیکه مستخدمین خارجه ازمجلس گذشته است بایدوزراءاقدام باجرا نمایندکسانیکه باین پیشنهادآقای معززالملک موافقت دارندیعنی تصویب میکنندکه همانطوریکه ماده بماده رای گرفته شده وگذشت اقدام شودقیام نمایند(اکثرقیام نمودندوباکثریت تصویب شد)

معززالملک_بنده یک استدعائی دارم واو این است که درموقعی که بوزراءاخطارمیشوددرخصوص اقدام بجلب این مستخدمین خوبست تاکیدبکنندکه لایحه نظمیه رازودتربه مجلس بفرستند.

رئیس_تقاضائی شده است ازطرف آقای ادیب التجارقرائت میشود(تقاضای ذیل بامضای (۱۵) نفر دیگرازنمایندگان قرائت شد)مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی چون راپورت کمیسیون تفتیش نان وگندم که بمجلس محترم آمدمجلس راقانع ازآن مقداراظهارات نکرد و مسئله بی اساس گندم و نان طهران اهمیتش به درجه ایست که اطمینان نمایندگان فقط باین راپورت واظهارات حاصل نمی شودلهذااین بنده تقاضامینمایم امروزمذاکرات درباب گندم ونان طهران درمجلس بشودونتیجه صحیحه گرفته شودکه موجب اطمینان کامل مجلس گردد.

رئیس_مذاکره که ماداریم ومابایددراین خصوص بشودفقط ازیک راه است وآن تقاضائی است که درجلسه گذشته آقای حاجی عزالممالک کردندکه مابعلاوه تفتیش بایدیک حق نظارتی هم باین کمیسیون بدهیم که درورودگندم نظارت نمایدومذاکران دیگری نمیتوانیم بکنیم حالا بسته برای مجلس است.

حاج عزالممالک_بنده هم مقصودمفرمایش حضرت عالی بوومی خواستم استدعا کنم دراین خصوص مذاکره نکرده داخل دردستورشویم.

عزالملک_این مسئله بعقیده بنده راجع است بوزراءتامایک وزیرداخله نداشته باشیم ممکن نیست دراینباب اقدامی ازجائی بشودبایدرئیس الوزراءرابخواهیم که اقدامات خودشان رادراین باب بگویندوالا بعقیده بنده هرچه مذاکره کنیم فایده نخواهدداشت تکرارراًعرض میکنم رئیس الوزراءرابخواهیدکه علت اینکه وزیرداخله ووزیرمعارف نداریم چیست بنده تصورمیکنم که این مسئله معمای بسیاربزرگی است که امیدوارم معارف درمملکت مااین قدرترقی بکندکه مابتوانیم معماراحل کنیم.

وکیل التجار-اینجاپریروزکه سه مسئله مذاکره شدمجبورم توضیحات آنرابخواهم وبعدعرض خودم رابکنم اولا آقایانیکه اینجااظهار میکنندکه حق دایره تفتیش همین اندازه بوده است که اینها کرده اندلازم است عرض کنم که تفتیش همین قدرنیست دایره تفتیش خیلی وسیع است تفتیش همینقدرنبوده که گندم چقدرموجودست وچقدرموجودنیست بلکه تفتیش این است که ببینیدچقدرتهیه کرده انددرخارج بچه وسائل ممکن است ترتیب صحیحی دادواگرچیزدیگری بنظرخودشان میایدالبته تاکیدکنندوبعلاوه ببینندبچه واسطه زودترحمل میشودبایدهمراهی کنندولی دراجرای آنها خودشان مداخله ننمایندولی این کارراکه دستورالعمل بدهندکه بچه ترتیب گندم راواردکنندتاآن اندازه که خودشان داخل اجرانشوندامادومسئله دیگربودکه بعقیده آنها زیاداست ویک اندازه آقایان را محدود کرده بوداینست که عرض میکنم درضمن راپورت نوشته شده است که چون یک مقدارجنس توقیف شده ومالیاتش رابدولت نمیدهندومی خواهند ازآن جنس یک مقداری کسرکنندنمیدانم بچه جههت باید کسرشودهرکس مالک داردبایدمالیات اوراازروی ترتیب سالیانه بپردازدوچنانچه مسامحه کنددردادن مالیات یااینکه نمیتواندمالیات بدهدآن جنس رابفروشندومالیات آنرا بردارند هیچوقت نباید یک ملک راتوقیف کردواسباب تعطبل مالیات رافراهم نمودبایدمالیات راطوری کنندکه زودتروصول وپداخته شودنمیشوددریک جائی توقیف باشدیکی دیگراظهارکردندبعضی محترمین هستندکه مالیات نمیدهند میخواهم عرض کنم کدام محترمی میتواندمالیات دولت راندهدیاآنکه دولت نمیتواندمالیات بگیردالبته دولت بااقتدارخودش مالیات رامیگیردوهیچ ملاحظه هم ازکسی نمیکندواگروزیرداخله این کلمه رابگویدکه مالیات رانمیتوان گرفت این یک کلمه خیلی ننگین است وبنده درنمایندگی نمیتوانم آنراقبول کنم ویکی دیگردرباب حمل ونقل که میگویندچهارپایان زیرحمل کردن میوه جات میباشندوشترکم است بنده عرض میکنم که این دواب دولتی که سالی مبلغ کزاف بآنهاداده میشودو مخارج میشودآیااین وجودخارجی داردیاخیراگرداردپسکوواگرنداردپس چرامبلغ کلی خرجشان محسوب میشودبرای اینکه درسال میبینیم که مخارج زیادمیگیرندویک محلی رافرق آنهاقرارمیدهندوبعضی مخارجات دیگرهم میتراشندوحالا که دولت محتاج است بحمل گندم میگویند چهارپایان زیربارمیوه جات وهندوانه هستندبالاخره خواهدآمدودرهمچو موقعی که گندم دولتی بایدازپنج فرسخی ده فرسخی یاازجاهای دیگراززنجان وقزوین وجاهای دیگربیایداین دوابهای دولتی معلوم نیست هست یانیست مااین دوابهارابرای کارهای دیگرلازم داریم آن ترتیبات سلطنتی سابق که همیشه برای شکارو بعضی تفرجات آن شترها راحمل میکردندهرروزه که آنطورچیزهانیست این دواب امروزبرای اینکارهای مهم است حالااگرفی الواقع آن دوابهارانداریم وآن دواب دولتی نیست وصورت خارجی نداردخوبست بفهمیم واگرداردهم بدانیم که یک صورت خرج فوق العاده نیاوردندومخارج شود.

رئیس_موضوع مذاکرات پیشنهادآقای عزالممالک است.

ادیب التجار_معنی نظارت راخوب است بفرمائیدکه معنی نظارت بالاترازتفتیش است فقط نظارت این نیست که ببینید وزیرداخله چه کرده است بنده عرض میکنم که پنجدقیقه دراینجاوزراءاظهارکردندوهیچ نتیجه نداده است دیگرنمی دانم خوبست دراینخصوص تکلیفی معین شود.رئیس_معنی نظارت اینست که این هیئت میروندببینندچه واقع شده است تایک اندازه هم میتوانندتحکم نمایندکه چراکوتاهی شده است(پیشنهادآقای حاجی عزالممالک که درجلسه گذشته مضمون آن درج شد)

حاجی عزالممالک_این پیشنهادرابنده امروزنکرده بودم ومقصودم این نبودحق نظارتی باشدیعنی بتواندنظارت دراجرائیات بکنددرحقیقت یکحقی داشته باشدکه وادارکنندوزیرداخله راکه آنکاررابکند.

شیخ اسدالله_بنده عرض میکنم که اگرمعنی نظارت معین باشدکه ذکرکردندکه تفتیش هم همان است که رفتندوکردنداگرغیرازاین است گمان میکنم تفتیش بازبهترازنظارت است اگرمقصودازداخل شدن درعملیات است که آن هم وظیفه مجلس نیست.

رئیس_نظارت غیرازتفتیش است فقط عیبی که درپیشنهادحاج عزالممالک است این است که محدودومعین نمیکنداشکالاتی که آقایان دارندبرای همین است که چه اندازه حق میدهدکه آنها تحکم بکنند.

دکترامیرخان_بنظربنده دومسئله خیلی اهمیت داردوماانها رااهمیت نمیدهیم یکی مسئله نان است ویکی مسئله الصحه است حفظ الصحه راکه تا امروزهیچ اهمیت نداده ایم حالاباشدامادرباب گندم ونان اگرچنانچه مجلس اقدامی ننمایدآنوقت مثل پارسال گرفتارودچارمحظورات فوق العاده خواهدشدواشکال پارسالی رافراموش نفرمائیدکه یکطرف مبالغی هم برای دولت ضررپیداشدعقیده بنده اینست که دراین خصوص نبایدهیچ غفلتی بکنیم بهرنحوی که ممکن است ترتیب صحیحی بدهند.

مشیرالدوله _مادراین باب نمیتوانیم رای بدهیم برای اینکه مامیخواهیم رای بگیریم دریکمطلبی که ازوظیفه مجلس خارج است مجلس میتواندیک کمیسیونی انتخاب کندبرای تفتیش ونظارت کندوراپورت آن اداره وترتیبات رابیاورندبمجلس اطلاع بدهند.

رئیس_عقیده بنده این است که رای لازم نداردفقط همان تفتیش کافی است خوبست همان هیئت تفتیش خودش رابکندوراپورت بدهد.

حاجی عزالممالک_بنده پیشنهادخودم رامستردمیدارم

رئیس_چون آقای عزالممالک پیشنهادخودرامستردداشتند دیگردراین خصوص مذاکره نمیشود.

(راپورت محاسبات راجع ببودجه هذه السنه مجلس شورایملی قرائت شد.)

ارباب کیخسرو_بنده اگرچه ازاداره مباشرت استعفاداده ام ولی چون دراین باب سابقه دارم لازم میدانم چندکلمه عرض کنم البته خاطرآقایان مسبوق است که قبل ازاین مطابق بودجه موقتی که مجلس تصویب کردوحقوق اجزاءبهمان قسم معمول بودوداده میشدتقریباًدراواسط عمل رااداره مباشرت تقدیم مجلس کرد و تا بحال سه مرتبه تغییرحاصل کرده است برای اینکه در مرتبه اول آمد بمجلس و رفت بکمیسیون محاسبات کمیسیون محاسبات بعضی تغییرات درآن دادندوثانیاًبرگشت وچاپ شدودردستورمجلس آمددومرتبه چندنفر ازنمایندگان تقاضاکردندبرگشت بکمیسیون محاسبات ومدتی درآنجا ماندتااینکه بعضی تغییراتی اداره مباشرت وهیئت رئیسه صلاح دانستند وصورت دادندتااینکه این دفعه سیم است بمجلس آمده است ودراینباب بایدیک اعتباری بااداره مباشرت داده شودبرای اینکه مثلاًدرابتداکه دارالانشاءتشکیل شده بوددارای چندین اداره بودمثل اداره شرق_غرب جنوب_شمال_مرکزی_بعدازاین آمدندآنها راتعطیل کردندوسه اداره نمودند وبعدهیئترئیسه جدیدوآن رادواداره کردندوالبته اشخاصی که درآن زمان بوده کارکرده اندوحقوق گرفته اندواین بودجه ازآن میزانی که اداره مباشرت بآنهاحقوق داده است خیلی کم شده است ازاین جهت اداره مباشرت یک اعتباری لازم داردبرای تفاوتی که ازاین باب حاصل میشودکه اسباب تولیداشکال نشود.

حاج آقا_این مسئله راکه عنوان فرمودند. که بااداره مباشرت یک اعتباری بایدداده شودمن همچوخیال میکردم که درکلیات این گفتگوئی خواهدشدوهرچه مذاکره میشوددرجزئیات اواست ولی این بودجه که بمجلس آمده وجزءدستورشده است اینکه همه اصرارداشتندوخوداداره مباشرت فریادمیزدکه اینکه ماازوزارت مالیه بودجه میخواهیم پس چرابودجه مجلس راجزودستورقرارنمیدهیم وحالاهم این فرمایش راعنوان میفرمائیدکه بایداعتبارداده شودبنده گملن میکنم که ماعجالتاًرای دراین باب بدهیم رای حدسی است برای اینکه مایک میزانی برای کم کردن وزیادکردن دردسن نداریم وقتی یک میزانی بدست بیایدکه عایدات مملکت خودمان رابدانیم درصورتیکه ازبودجه کل خبرنداریم بدیهی است که این بودجه های جزءراازروی هیچ میزانی نمیتوانیم درآن رای بدهیم که کمتربشودیازیادترمیزان تحقیقی وقتی بدست میآیدکه بودجه کل بیایدبنابراین عقیده بنده این است که بودجه کل رازودتربخواهیم واول درآن ملاحظات خودمان رابکنیم آنوقت اگردرباب حقوق اجزاءبودجه کل بما اجازه دادکه البته تصویب خواهیم کردوالابرای ضرورت لابدیم که تبعیض کنیم والاالان هرقدردراین باب مذاکره کنیم فایده نخواهدداشت ونخواهیم فهمیدکه چقدرداریم وچقدربایدبدهیم این هم که ارباب فرمودندبایدکم کردوکم کرده اندبنده عرض میکنم که این هم یکمطلب حدسی بوده بواسطه اینکه چنانچه عرض کردم میزان صحیحی دردست نبوده است

ارباب کیخسرو_اشتباه کردندبنده مقصودم زیادوکم حقوق نبودبنده عرض کردم درابتدای مجلس بملاحظه اینکه شایدکارها زیادباشدادارت متعددتشکیل شدبعدهیئت رئیسه نظربصرفه مملکت ازعده اداراتشان بمرورکاستندواینکه بمرورکاستندالبته اشخاصی که دراینمدت بوده اندخدمت کرده وحقوق گرفته انداین بودجه ده روزبیشترنیست که نوشته شده وازروی ادارات وملاحظات حالیه نوشته شده وقبل ازاین بملاحظه اینکه عده زیادبودحقوق هم زیادترازاین میزانی که دربودجه نوشته است گرفته اندوازاین باب عرض کردم که بایدیک اعتباری بااداره مباشرت دراین خصوص داده شودکه تکلیفش معین باشدواینکه میفرماینداول بودجه کل رابخواهیم بنده خیلی تعجب میکنم بودجه کل عبارت ازچیست بودجه کل معین بودجه های جزءاست که بایدنوشته شودتااین بودجه کل راتشکیل بدهدچیزدیگرکه نیست.

رئیس_دیگردرکلیات مذاکره کافی است عجالتاً موضوع مذاکره اینماده است که خوانده میشود(ماده (۲)راپورت بکابینه مرکب ازدواداره و۵دایره ازقرارذیل قرائت شد)

• (۱)رئیسومعاون
• (۲)اداره تحریرات مرکزی
• (۳)اداره تحریرات ولایتی
• (۴) دایره ترتیب لوایح
• (۵)اندیکاترا
• (۶)دایره خلاصه نویسی عرایض (۷)دایره ارسال ومراسلات(۸)دایره تندنویسی (۹)دایره خلاصه صورت مجلس نویسی.

افتخارالواعظین_اولامیخواستم عرض کنم اینکه بایددرماده رای گرفته شودآیاجزء بجزء رای گرفته میشودیااینکه مثلاًیک ماده که دارای بیست جزءاست خونده میشودودرتمام بعدازمذاکرات یک رای گرفته میشودوثانیاًدوباره مدیراداره خلاصه نویسی عرایض چون مدتی بنده درکمیسیون عرایض بوده ام زحمات این اداره رااطلاع دارم واینجامیبینم که برای مدیرآن۲۵تومانوبرای یک نفرعضوآن۲۰تومان کمیسیون تصویب کرده است در صورتیکه همانطورکه عرض کردم اطلاع دارم که زحمات این اداره خیلی است برای اینکه تمام عرایض که به مجلس بیایدبایدبرودباین اداره واین دایره بایدتمام آنهاراخلاصه بکندوبکمیسیون عرایض ومرخصی بدهدوآنچه ازکمیسیون عرایض ومرخصی درباره آن عرایض دستورداده میشودبایددرکتابچه علیحده دیگری ثبت کنندوبوزارت خانها یاجای دیگری که رجوع شده است بفرستندبعدکه ازوزارت خانهاتحصیل جواب میشودصورت آنها راهم بایددریک کتابچه دیگری ثبت وضبطبکنندوچون حقوق درمقابل کثرت وقلت کاراست وکاری که برای دایره است خیلی است باین واسطه این چیزی راکه دربودجه نوشته اند تصویب میکنموراپورت کمیسیون محاسبات رادراین خصوص ردمیکنم.

ارباب کیخسرو_بموجب نظامنامه داخلی کلیه آنچه که تصویب میشودبرای حقوق اداری مجلس بایدبتصویب اداره مباشرت مجلس رسدبنده ازمخبرکمیسیون محاسبات استفسارمیکنم که آیااین راپورت اخیرراکه داده اندهیچ تصدیق واطلاع اداره مباشرت رادرآن خصوص کسب کرده اندیاخیرخواهندگفت کدیراداره مباشرت درهیئت رئیسه حاضربودندواطلاع دارندولی بنده عرض میکنم که قانوناًکمیسیون محاسبات میبایستی تصدیق اداره مباشرت رادراین باب داشته باشندمثلاًاینجا یک فقره سی تومان درحق تندنویس هانوشته اندوتصویب کرده اندوحال اینکه آنچه درهیئت رئیسه مذاکره شده واداره مباشرت هم تصدیق کرددربیست وهفت تومان ونیم بوداین است که اداره مباشرت هیچ اطلاعی ازاین راپورت نداردونمی دانم چطورشده است که اینطورتصویب کرده اند.

وکیل التجار-اینکه درراپورت کمیسیون نوشته شده است که بعدازتشکیل وتاسیس روزنامه رسمی ۲نفربرعده تندنویس هاافزوده شودمیخواستم عرض بکنم که امروز هم تقریباًهمان حال رادارد بجهه اینکه همان صورتی راکه بعدازتاسیس روزنامه رسمی بایدبنویسندودرآن روزنامه درج بشودهمین صورت راامروزبدون کم و زیاد میبینید که بااداره روزنامه استقلال میدهندوهمان زحمت رامیکشندازاین جهه بنده عقیده ام این است که این۲نفرراهمین حالابرعده اینها بیفرایند برای اینکه میبینیدکه آنچه مذاکراتی که میشودتمام راعیناًبدون کم وزیادبروزنامه استقلال ایران می دهندوبعدازتاسیس روزنامه رسمی هم همین کارراخواهندکرد وفرقی برای ایشان نخواهدداشت.

حاج شیخعلی_بنده تصدیق میکنم این راکه آقای حاجی آقافرمودندکه این بودجه موهومی است امااین راهم ضمناًمیدانم که اضافه دخل ندارم بلکه اجمالاًمیدانم که کسرخرج داریم وبایدحتی المقدورنظرمان برتقلیل حقوق باشدوهمیشه این نکته رانبایدازنظرخودمان دوربکنیم وباینجهه بنده درهمان ماده اول که نوشته شده است رئیس کابینه هشتادتومان ومعاون چهل تومان عرض میکنم چه جهه داردکه بیک نفررئیس کابینه این اندازه داده شودوتصورمیکنم که درحق رئیس کابینه شصت تومان تصویب بشودوبیشترازاین بعقیده بنده صحیح نیست واین راپورت جزءراهم که کمیسیون محاسبات پیشنهادکرده اندبملاحظه اینکه بااداره مباشرت نرفته وازراه قانونی پیشنهادنشده است بعقیده بنده بایدبرگرددبکمیسیون که بااطلاع اداره مباشرت پیشنهادبشود.

ارباب کیخسرو_اینکه میفرمایند هشتادتومان برای یکنفررئیس دارالانشاءزیاداست استدعامیکنم آقایانی که میخواهندایرادبگیرنداول بسابقه رجوع بکنندآنوقت اظهارات خودشان رابفرمایندهیئت رئیسه دونفررئیس کابینه ودارالانشاءراکه دریک صدوشصت تومان حقوق میگرفتندواداره کمیسیون محاسبات هم تصویب کرده بود کسر کرده اند و بیک نفر منحصر کرده اند و دراین صورت گمان نمیکنم که این اندازه برای یکنفررئیس دارالانشاءکه کار دو نفر را میکند زیاد باشد دیگر اینکه بنده عرض کردم که خوب بودبااطلاع اداره مباشرت کمیسیون راپورت اخیررامیدادغرضم این نبودکه این برگرددبکمیسیون بلکه میخواستمایرادقانونی بنمایم که کمیسیون محاسبات هیچ وقت ملاحظه نکات قانونی راازدست ندهد.

معاضدالملک_بنده لازم میدانم خاطرنمایندگان راازترتیب کابینه مجلس کاملاًمسبوق نمایم که دیگرمحتاج بمذاکره زیادنباشددرابتدای افتتاح مجلس هیئت رئیسه یک کابینه ودارالانشائی تشکیل کردندونظرباینکه اندازه کارازحیث نوشتجات درست معلوم نبودیک عده تخمیناداخل خدمت کرده وبعدازچندی که دیدندیک مقداری ازآنهازیادآست کابینه وداراالانشاءرایکی کردندوچندنفراجزاءکه زائدبودندخارج کردندورئیس کابینه ویکی رئیس دارالانشاءبودیکی کردندوازآنجائی هم که بایدخیلی صرفه جوئی کرددرمصارف دولت بحقوق آنهاهم مراجعه مردندویک مقداری ازحقوق آنهائی که آن اندازه رابرای ایشان زیادمیدانستندکسرکردندفقط چیزی راکه آنجاعلاوه کرده اندحقوق اعضاءدایره تندنویسی است آن هم نظرباین بودکه اینهاخیلی زحمت میکشندوازابتداءماهی پانزده تومان میگرفته اندونمیدانم چطورشده بودکه کمیسیون محاسبات آنطوریکه بایدزحماتشان رامنظورنداشته اندبااینکه اینهاازاول روزمشغول خدمت هستندتادویاسه ساعت ازشب گذشته بعدازختم مجلس هم بایدآن اوراقی که مذاکرات رادرآنهابطورتقطیع ضبط کرده اندپهلوی هم بگذارندوآنهاراباهم ارتباط بدهندومدتی هم مشغول هستندتااینکه آنهارابزحمت استخراج بکنندواخیراً هیئت رئیسه پس ازرسیدگی راپورت دیگری دادندبکمیسیون محاسبات که خودآقای ارباب کیخسروهم درآن وقت حاضربودندوتصدیق کردندکه زحمات اینهازیاداست علاوه براین یک روزچنانچه خاطرآقایان مسبوق است آقای حاج وکیل الرعایادرضمن مذاکره درتاسیس روزنامه رسمی اظهارکردندکه خوب است تندنویسهانطقهای وکلاراتماماًحتی شوردرموادقوانین راهم بنویسندکه درروزنامه رسمی درج بشودچون تابحال همان مذاکره درکلیات قوانین رامی نوشتندو مذاکراتی راکه درضمن شوراول ودویم میشدمی نوشتندواین اظهارآقای حاج وکیل الرعایا چون یک اظهارصحیحی بودهیئت رئیسه خیلی دراین باب تامل کردندوخواستندکه این اداره راصحیحاًمرتب بکنندکه بعدازآنی که روزنامه رسمی دائرشداینهابتوانندبوظیفه شان رفتارنمایندوهمین طوریکه تقاضاکردندمذاکرات راتماماًبنویسندچیزیکه بالاخره بنظرهیئت رئیسه رسیداین بودکه دونفربراین پنج نفرحالیه بیفزایندکه هرروزی پنج نفرازآنها کاربکنندودونفرتعطیل داشته باشنداگرچه این هیئت حالیه که مشغول کارنداظهارکردندکه اگرحقوق مااضافه شودخودمان تحمل اینکاررامیکنیم ولی چون دیدیم که این کارازطاقت بشری خارج است این بودکه این طورتصویب کردهیئت رئیسه که دونفربرآنها اضافه شودهمان طوریکه عرض کردم مشغول کارباشندوهردونفرهفته یک روزتعطیل داشته باشندوهمین طورهم راپورتی بکمیسیون محاسبات داده شدولی کمیسیون محاسبات نوشته اندکه درموقعی که روزنامه رسمی دائرمیشوداینهاراداخل خدمت بکنیدلیکن عقیده ورای هیئت رئیسه برخلاف این است بواسطه اینکه آن دونفریکه داخل میشوندعاری ازکارخواهندبودوبایدآن دونفرباین اشخاص که فعلا کارمیکنندداخل کاربشوندوبعملیات وکاراینها آشنابشوندتاموقعیکه روزنامه رسمی دائربشودواین ماهی سی تومان راکه کمیسیون محاسبات تصویب کرده است ازاول عقرب حقوق اینها افزوده بشوداول مقداری است که کمیسیون تصویب کرده است همچنین درسایرادارات که ملاحظه میفرمائیدچهل تومان هرمدیری رانوشته انددرصورتی که گمان نمیکنم درهیچ وزارت خانه این طوربنویسندواین که آقای حاجی شیخعلی فرمودند گمان میکنم که هشتادتومان اقل مقداری است که برئیس یک دارالانشاءوکابینه داده میشودبرای اینکه رئیس دارالانشاءبایدعالم بگردانیدن باشدومنشی وچیزنویس واهل قلم باشدهمه کس رانمی توان داخل کارکردوکابینه یاداراالنشاء راباوتفویض نمودووقتی که ملاحظه ترتیب سابق رابکنیم میبینیم که این یک حدوسطی است که کمیسیون محاسبات هم آنراتصویب کرده است وگمان هم میکنم که زیلدنیست وهمین طوردبیرهای دویم راکه سی تومان ودبیرسیم راکه بیست وپنج تومان نوشته اندهیچ کدام زیادی نیست ولی چیزی که محل تامل است این است وخیلی هم مواظبندوصورت مشروح راهم چندی است که درباره حقوق تندنویسهاکمیسیون محاسبات تصویب کرده است که ازاول عقرب ماهی سی تومان بآنهاداده شودوباین طورگمان میکنم که یک قدری رعایت نصفت درباره آنها نشده است بجهه اینکه ازابتداءماهی پانزده تومان بآنهاداده شده است که بااداره روزنامه استقلال ایران میدهندوفعلادرشبانه روزی یازده دوازده ساعت کارمی کنندباین جهه تصورمیکنم اگرمجلس صلاح بداندتصویب شودازاول سال باینهاسی تومان داده شود

ارباب کیخسرو_اینکه آقای معاضدالملک درباب حقوق تندنویسهامیفرمایندبنده هم دربابت اینکه اینهاخیلی زحمت میکشندباایشان همراهم واین هم که فرمودندازابتداءتابحال ماهی پانزده تومان بآنها حقوق داده میشودصحیح است ولی اکرنظرشان باشددرراپورت سابق کمیسیون محاسبات درحق آنها ماهی بیست وپنج تومان تصویب کرده بودند که داده شوداین جهه عقیده بنده این است که همان طوریکه کمیسیون محاسبات تصویب کرده است ازاول حمل بآنها ماهی بیست وپنج تومان داده شودوازاول برج عقرب ماهی سی تومان

فهیم الملک_بنده همین قدرمی خواستم عرض کنم که این صورت راپورتی که ازکمیسیون محاسبات داده شده است صحیح است وجای حرف نیست بجهه اینکه اگرماترتیب اداره رادانسته ودیده باشیم وبدانیم که منشی چه کارمیکندتصدیق خواهیم کردکه این اندازه حقوق برای آنها زیادنیست واین اندازه مذاکره لازم نداشته باشدخوب است رای بگیریدکه مذاکره ختم شودواین مطلب زودبگذرد.

افتخارالواعظین_ بنده برای تمام کردن مذاکرات یک کلمه عرض میکنم که بودجه وزارت خانه هاراکه ازاول حمل است وقتی که آوردندآقایان خواهنددیدکه برای روساءاداراتشان چقدرپیشنهادمی کنندواشحاصیکه دراین اداره کارمیکنندکارشان کمترازکاراشخاص نیست که دروزارت خانها هستندبلکه میخواهم عرض کنم که رحمت آنها ازبعضی حیثیات بیشتراست وباین جهه این چیزی راکه این بودجه نوشته شده است صحیح می دانم وتصویب میکنم.

آقامیرزااحمد_بنده چون یکی ازاعضاءسابق کمیسیون محاسبات بوده ام می خواستم ازمخبرکمیسیون بخواهم که این پنجفقره راکه اخیراً راپورت داده انددلائل چهارفقره آن رابیان بفرمایندکه بچه نظری بوده است که برحقوق آنها افزوده اند

دکتراسمعیل خان_ همینطوریکه آقای معاضدالملک شرح دادندوقتیکه دارالانشاءرادربتدای افتتاح مجلس تشکیل کردندمیزهای متعلقه ودوائرزیادی ازقبیل دائرشرق غرب جنوب شمال قرار دادندومدتی هم آنها مشغول کاربودندوکارمیکردندتااینکه بعدازمدتی معلوم شدکه عده ازآنهازیادی است وهمانطورکه فرمودندهیئت رئیسه آنهاراکم وزیادکردندوعده راکه لازم نداشتنداخراج نمودندوهمین طوردرابتداءیک کابینه بودویک دارالانشاءواینکه هرکدام یک اندیکاتورنویس داشتنداین بودکه وقتیکه منحصربیک دارالانشاءشدوکارهای اندیکاترانویس کابینه هم رجوع باندیکاتورنویس دارالانشاءشدهیئت رئیسه تقاضانمودکه پنج تومان برحقوق اوافزوده شودکمیسیون محاسبات هم بهمین ملاحظه تصویب کرددرباب اداره ارسال مراسلات درراپورت ثانوی که آقایان ملاحظه میفرمایندیکنفرمدیربیست وپنج تومان ویکنفرعضوبیست ودوتومان معین شده بودبعدازیک طرف هیئت رئیسه اظهارشدکه این دونفرمنحصربیک نفربشودوحقوق اوسی تومان باشدکمیسیون دراینجا یک فایده فوق العاده راملاحظه کردبرای اینکه باین دونفرچهل وهفت تومان داده میشدبیک نفرسی تومان داده شودواوکارهردورابکندهفده تومان دخل مجلس میشودازاین جهه بودکه کمیسیون هم تصویب کردامدرخصوص تندنویسها هکانطورکه آقای معاضدالملک مشروحاُفرمودنداین هیئت درواقع کارشان خیلی زحمت میکشنددربودجه سابق که ازکمیسیون محاسبات گذشته بودبرای هرکدام ازآنها بیست وپنج تومان تصویب شده بوددراین جلسه اخیری که کمیسیون منعقدشدآقای معاضدالملک تشریف آوردندوفرمودندکه هم عده شان کم است وبایددونفردیگربرایشان افزوده شودوهم حقوق شان بجهه اینکه اینهافعلا شبانه روزمشغول کارندونمیتوانندباین اندازه گذران بنمایندکمیسیون بلحاظ کثرت کارهمان طوری که ازهیئت رئیسه تقاضاشده بودتصویب کردپنج تومان برحقوق آنهاافزوده شودامادرباب افزودن دونفربرعده ایشان کمیسیون ازآقای معاضدالملک دراین باب توضیحات خواست آنچه راکه ایشان اظهارداشتنداین بودکه وقتیکه روزنامه رسمی دراثرشدزحمات تندنویسهاخیلی زیادخواهدشدبرای اینکه شورکلی وجزئی قوانین رابایدبنویسند وزاینجهه اگردونفربرعده آنها افزوده شودکه هرروزدونفرازآنهاقائم مقام دونفربشودونوبت قراربدهندبرای نوشتن مذاکرات یک اندازه برای انهابهترخواهدبودکمیسیون هم گفت هروقت که روزنامه رسمی دائرشددونفردیگرتصویب میکنیم که داخل کاربشوندولی آقای معاضدالملک اینجایک ایرادی کردندکه وقتی که روزنامه رسمی دائرشدآن دونفریراکه آنوقت داخل میکنندفوراًنمی توانندازعهده اینکاربربیایندبلکه بایدقبلاَیکماه چهل روزبیشترداخل کاربشوندکه بترتیب نطق نویسی آشنابشوندوبتوانندازعهده برآیندآنهم گفته شدکه یک چندروزقبل ازموقعی که این دونفررالازم خواهندداشت داخل درکارشان بکنندویک حقوق ابتدائی هم بآنها داده شودبعدازاینکه تجربیات بالنسبه زیادشدوعملیات اینکاررایادگرفتنداین حقوقی که برای اینهاتصویب شده بآنهاهم داده شودودرباب اعتباری که آقای ارباب کیخسرودراینجا خواسته اندبرای بعضی ازمخارجی که شده است مثل اینکه آن عده راکه هیئت رئیسه زائددانستندوخارج کرده اند مادامی که بوده اند لابد حقوق گرفته اند این اعتبار گمان نمیکنم که چندان موضوعیت داشته باشدبرای اینکه درمجلس خدمت کرده اندتاآن روزیکه بوده اندمطابق آن کتابچه ارائه خواهنددادبآنهاحقوق داده اندوقبول خواهدبودعلاوه براین درآن باب یک تصویبی هم درکمیسیون محاسبات شده است علاوه براین نظرباینکه کمیسیون محاسبات وهیئت رئیسه کمال اطمینان رابااداره مباشرت دارندکه مدتی راکه اجزاءدرمجلس کارکرده انداداره مباشرت حقوق آنهاراباندازه آن مدت میدهدوکمیسیون محاسبات هم تصویب خواندکرد.

ارباب کیخسرو-بنده درباب دومسئله که فرمودیدیک عرض مختصری دارم اولادرباب حقوق اشخاصی که رفته اندکه اداره مباشرت هرقدرداده است کمیسیون تصویب خواهدکرداینطورنیست که همه آنها خارج شده باشندبلکه بعضی ازآنهابواسطه تغییرعنوان درحقوق آنها تفاوتی حاصل شده است مثل اینکه فرضاًملاحظه بفرمائیدکه درابتداچهاراداره بوده وچهارمدیرداشته است وحالادواداره شده است ودومدیروحالیه آندونفرحقوقشان سی ونج تومان شده است واین موافقت نمیکندباآن حساب برای اینکه درآنوقت چهل تومان پرداخته شده است ودراینجا اینطورنوشته شده است ودرباب دونفری که بایدبرعده تندنویسهااضافه شوداینکه میفرمائیدهروقت روزنامه رسمی دائرشدافزوده بشودبنده این رانمی فهمم أن چیزی راکه بروزنامه رسمی بایدبدهند چه فرق داردباین شرحی که الان برای روزنامه استقلال ایران مینویسنددرصورتی که ملاحظه میفرمایندکه این چهارنفرپنجساعت اغلب دراینجامینشینندکارمیکنندوبعدازختم مجلس شب ازبایدبروندأن اوراقی راکه بامداد نوشته اند پهلوی هم بگذارند وپاک نویس کنندوفردایش بروزنامه بدهند بنده تصورنمی کنم که زحمت أنها الان کمترازموقعی باشدکه روزنامه رسمی دائرمیشودباینجهه عقیده ام این است که أن دونفری راکه هیئت تقاضا کرده اندهمین حالا براینهاافزوده شودوالازحمت زیاداست وتصورنمی کنم که این چهارنفرتوانندازعهده برأیندودرباب اعتباری هم که عرض کردم چندان لزومی نداردبرای اینکه یک خارجی است که پیش بینی تااندازه شده است وهرقدرکه مصرف شده درموقع رسیدگی بحساب معلوم خواهدشد.

دکتراسمعیل خان_اعتباربرای مخارجی است که بهیچوجه پیش بینی نشده است واین أقایانی که دردارالانشابوده اندتامدتی مدیربوده اندمعلوم است چقدرحقوق داشته اندوازوقتی که مدیربوده اندهم حقوقشان معین است ودرموقع محاسبه صورت أنرامیدهندتصویب میشودوامادرباب اقایان تندنویسهااینکه تصویب شده است که بعدازتاسیس روزنامه رسمی دونفربرعده انها افزوده شودبرحسب تقاضای هیئت رئیسه است والاخوداقایان تندنویسهاگویااظهارکرده بودندکه چنانچه برحقوق مابیفزایندماخودمان ازعهده این کاربرمیائیم وحالاکه خودشان اظهارکردندکه برحقوق مابیفزاینداینکارامیکنیم کمیسیون این اندازه برحقوق ایشان افزوده بودوبعدازأنی هم که روزنامه رسمی دائرشدبرای اینکه زحمت شان کمتربشودتصویب کردان ودنفریکه تقاضاشده است وعده شان افزوده شود.

معاضد الملک_اداره تندنویسی یک همچوتقاضائی کرده اندکه اضافه حقوق شان بما داده شودخودمان اینکاررامی کنیم انها بواسطه طمعی که داشتندمی خواستندخودشان رابمهلکه بیندازندوشبانه روزی هیجده ساعت کاربکنندولی هیئت رئیسه این تقاضاراقبول نکردبرای اینکه اینکارازقوه بشری خارج است وشایدهم بعدازدوروز که این کاررامیکردندناخوش میشدند برای اینکه بطوریکه ملاحظه میفرمایندروزی همچوکتابچه که متجاوزازرویست نمره است درمجلس بامداد مینویسندوبعدازختم مجلس بایداینهاراپاک نویی بکنندوبااداره روزنامه استقلال بدهندویک همچونسخه هم بدفترمجلس بدهندوامااین ترتیب گمان میکنم اگراین دونفرحالابرعده شان افزوده شودبهتراست حالادیگربسته برای مجلس است.

دکتراسمعیل خان_درکمیسیون عقیده أقای معاضدالملک باعقیده امضایکی بودتاموقعی روزنامه رسمی دائربشوداین أقایان مشغول کارندوهرچه کارشان رابیشترمینویسندمهارتشان بیشترمیشودودرانموقع دونفردیگرکه برایشان افزوده شودبخوبی ازعهده برای این درهرصورت اگرمجلس تصویب میکندکه این دونفرهمین حالابرانهاافزوده شودمختاراست رای بدهدکه این مطلب بگذردبرای اینکه سه مرتبه است که این بودجه درکمیسیون محاسبات مطرح شده است وکمیسیون بیش ازاین نظریاتی ندارد(پیشنهادازطرف اقای حاجی عزالممالک قرائت شدکه برحقوق مسئول دائره طبع لوایح پنج تومان اضافه شود)

فهیم الملک_برحسب ماده(۶۵)نظامنامه داخلی درقانون بودجه هیچ طرحی راکه مستلزم ازدیادمقرری یامددمعاش یاوظیفه باشدبعنوان ماده الحاقیه یابعنوان اصلاح درضمن شودنمیتوان پیشنهادکردباینجهت تصورمیکنم که این پیشنهادمخالف نظامنامه داخلی است نمیشودرای گرفت(اغلب گفتند صحیح است)

دکتراسمعیل خان_بنده درهمین ضمن که اقایان ردکردنداین پیشنهادرالازم میدانم عرض سابق خودم راتکرارکنم وخاطراقایان رامتوجه بنمایم باینکه چنددفعه دراین بودجه مداقه شده است مرتبه رفته است بکمیسیون محاسبات وسه مرتبه رفته است بهیئت رئیسه وهمه دقتهای کامل دران کرده است وحالانتیجه ان به مجلس امده است وحالااینکه بازهریک ازاقایان پیشنهادی بکنندوبکلی خارج ازموضوع خواهدبود

(دراینموقع پیشنهادی ازطرف اقای حاج شیخعلی بعنوان ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهادمیکنم که درحق رئیس کابینه شصت تومان حقوق منظورشود.

دکتراسمعیل خان_عرض کردم سابقا یک رئیس کابینه ویک رئیس دارالانشاداشتیم وحالا کاردونفربرعهده این یک نفرگذاشته شده ودرصورتی که هشتادتومان باوبدهیم شصت تومان دخل کرده ایم اقایانی که پیشنهادمیکنندهمچوتصورمیفرمایندکه کمیسیون این ملاحظه رانکرده است بنده که بعقیده خودم این پیشنهادرابکلی خارج ازموضوع میدانم

معاضدالملک-اقای حاج شیخعلی همچو تصورکرده اند که بشصت تومان کسی میاید رئیس کابینه میشوداین پیشنهادمعنیش این است که رئیس کابینه نبایدداشته باشیم.

رئیس_درهرصورت پیشنهادی کرده اندومجبوریم که دران رای بگیریم.

دکتراسمعیل خان_بنده ازاقاتقاضا میکنم که پیشنهادخودشان راپس بگیرندبرای اینکه هیچ رای درباره ان داده نخواهدشد

حاج شیخعلی_هیچ پس نمیگیریم وبایددران رای گرفته شود

رئیس_رای میگیریم دراین پیشنهاداقای حاج شیخعلی که شینهادکرده اندبیست تومان ازحقوق رئیس دارالانشاکسربشود.کسانیکه این پیشنهادراتصویب میکنندقیام نمایند(تصویب نشد)

رئیس_حالارای میگیریم بماده(۲)بودجه بطوریکه اقایان ملاحظه فرمودند کمیسیون محاسبات تصویب کرده است کسانی که باماده(۲)موافقندورقه سفیدخواهندانداخت (اوراق رای اخذ شده اقای حاج میرزارضاخان استخراج ونتیجه ازقرارذیل اعلام شد)

معاضدالملک_عده حضار(۷۲)ورقه سفید(۵۶)امتناع (۱۶)تصویب کنندگان:

اقاشیخ محمدخیابانی .صدرالعلما.دکترعلیخان.ضیاالممالک.معاضدالسلطنه.معتمدالتجار.ذکاالملک. حاج محمدکریمخان سلیمان میرزا.اقاشیخ ابراهیم زنجانی.حسن علی خان .میرزاداودخان.اقامیرزااحمداقامیرزاابراهیم قمی.اقاشیخ غلامحسین.حاجی شیخ اسدالله.حاج سیدنصرالله. عزالملک. وحیدالملک.مشیرالدوله. بهجت. معززالملک. حاج سیدابراهیم. ابوالقاسم میرزا. اقاشیخ رضا.سپهداراعظم. ممتازالدوله. شیبانی. دکتراسمعیل خان.وکیل الرعایا.اقاسیدحسین اردبیلی.اقامیرزاعلی اکبردهخدا.حاج میرزارضاخان. اقاشیخ مهدی. اقامیرزاابراهیم خان . ارباب کیخسرو. دکترامیرخان. ادینه محمدخان. افتخارالواعظین. وکیل التجار.معین الرعایا.حاج فاتح الملک.متین السلطنه.فهیم الملک.لواالدوله.حاج شیخ الرئیس.ادیب التجار. اقاشیخ شیرازی . حیدرمیرزا.لسان الحکما. اقاسیدجلیل.

رئیس_ با اکثریت تصویب شد بقیه این بودجه می ماند برای جلسه دیگر حالا موضوع مذاکره مسئله مستخدمین بلژیکی است.

وزیر مالیه- استدعامیکنم ازاقایان که امروز هرطوری هست اینمسئله مستخدمین گمرک تمام شودودیروزاینکه فرمودندیک تفاوتی درمدت کنترات اینهاگذاشته شوددراین خصوص باآنهامذاکره کردم قرارشدکنترات پنج نفرازاینهاسه ساله باشدوسه نفردیگرچهارساله.

حاج آقا_خوب بود آقای وزیرمالیه اول اسامی آنهائیکه بناشدچهارساله باشندبفرمایندودیگراینکه ایشان دیروزتشریف داشتندودیدندنظر مجلس بقلت بیشتراست ازکثرت چطورشدکه این تفاوت رابین دودسته قرارندادندوبین سه وچهارمعین نمودندنفرمودند که آنهائی راکه سه ساله کردندبچه ملاحظه بودوآنهائی راکه چهارساله کردندبچه ملاحظه واسامی آنهاراهم نفرمودندچون درمقام کنترات بنده که تقاضا کردم که مدت مختلف باشدومعلوم بشودکه غرضم این بودکه آنهائیکه اطلاعاتشان بیشتراست وواقعاًکاری هستندوازنقطه نظرازوجودآنهاخیلی بیشترمیتوانیم فایده ببریم درهرحال فایده ازآنهابهترمیشوداستفا ده نمودمدت آنهارابیشترامتدادبدهندوبعلاوه چنانکه عرض کردم بازتکرارمی کنم که چرااین تفاوت رابین دووسه قرار ندادندودرسه سال چهارسال قراردادند.

وزیرمالیه_دیروزبا تمام این مستخدمین بلژیکی مذاکره کردم ۳نفرازآنهاراکه (مسیو دینبه)(کرملنس)(ژوئن)باشداین راچهارساله کنترات کردم وسه نفردیگررادرهمان سه ساله پیشنهادشدواین چهارنفرچون نسبتاًصحیح ترخدمت کرده اندوباسطه این که اطلاعاتشان بیشتراست بهترفایده ازوجودشان برده میشودضررنداردکه دراینملت قراردادبشود.

حاج سیدابراهیم_اولا استدعامیکنم آقای وزیرمالیه تشریف ببرنددرمحل نطق وفرمایشات خودشان رابفرمایندکه ما بشنویم این هیچ ملتفت نمی شویم وثانیابنده هیچکدام شان رادرچهارسال تصویب نمیکنم ورای نخواهم داد.

ارباب کیخسرو_این پیشنهادی راکه بنده وآقای حاج آقاکرده بودیم که تفاوتی درمدت اینها داده شودبرای این نبودکه مدت ازه سال زیادترشودوالااگربجهه همان پیشنهادات که مدت زیادشده است پیشنهادخودراپس میگیرم مقصودماازآن پیشنهاداین بودکه یک تفاوتی داشته که بازمدت آنها مثل الان بهمراه منقضی نشودمی خواستم ازسه سال بپائین این تفاوت منظورشودنه ازسه سال ببالا

دکترعلیخان_آن روزکه دراین خصوص مذاکره شدبنده درخصوص مبلغ یک پیشنهادی کردم که وزارت مالیه دراین خصوص با آنهامذاکره بکنندویک تغییری درآن بدهندبرای اینکه این طوریکه پیشنهادکرده که یک نفرمستخدمی که (۱۲)هزارفرانک حقوق داشت چهارهزارفرانک دراین مدت کنترات برحقوقاوافزودن گمان میکنم صحیح نباشدبرای اینکه سابقه ازبرای بعدهای مابایددرفکراین باشیم که کارتسهیل کنیم نه اینکه مشکل کنیم واین طوریکه آقای وزیرمالیه میفرمایندکاررامشکل کرده اندبرای اینکه همان طوریکه گفته شدمقصودازاین پیشنهادهااین بودکه اینهاکنتراتشان یک دفعه تمام نشودکه بازمامحتاج بآنهابشویم دچاراشکالات بشویم وعمده نظرهم باین بودکه این تفاوت ازسه سال بپائین باشدوحالااین طوریکه قرارداده اندعلاوه براینکه بندهتصویب نمیکنم هیچیک ازوکلاءاین عقیده راداشته باشند.

حاج فاتح الملک_بنده آن روزازاشخاصی بودم که می گفتندبایدمدت کنتراتشان این ها دوسال باشدبعدمارامتقاعدکردندکه از۳سالکمترنمیشودوحالااینطوریکه قراردادکرده اندبنده مخالفم وابدارای نخواهم داد.

معززالملک_قطع ظرازاین اظهاراتی که آقایان میفرمایندبنده لازم میدانم عرض کنم اینکه مدت کنترات این پنجنفرراچهارساله قرارداده آیاهمینطوری که درلایحه پیشنهادشدکه درصورتی که سه ساله باشدسال اول(۱۴)هزارفرانک سال دوم(۱۵)هزارفرانک قرارشده است که درسال چهارم همین طوراضافه شودوبعباره اخری سال چهارم(۱۷)هزارفرانک خواهندگرفت یاخیراگراینطوراست که بعقیده بنده تولیداشکال خواهدشدبرای اینکه درخصوص این قرارداد سه ساله درکمیسیون مذاکره شدعقیده کمیسیون این بودکه اندازه زیاداست ولی نظرشان براین بودکه ایرادی دراین باب باشدبه پیشنهادوزیراست وازاین جهت بودکه کمیسیون اظهارعقیده نکرد.

وزیرمالیه_این قراردادنظربه تقاضای خواآقایان بودکه اینطورقرارشددرصورتی که چهارسال راتصویب کننددرسال چهارم لابد(۱۷)هزارفرانک خواهدشد.

آقامیرزاابراهیم خان_بنده میخواهم یادآوری کنم حضورمبارک آقایان که ماوزارت مالیه رادریک محظورخیلی بزرگی می گذاریم ونمی دانیم آن مسئولیتی راکه درمقابل دارالشوری ملی درعهده یک وزیرمیگذاریم چه خواهدبودزیراوقتیکه مذاکره میشود در استخدام چندنفری که ازطرف وزیرپیشنهادمیشودمی گوئیم عده آنهاراکمیسیون قوانین مالیه تصویب میکندهیئت شان را کمیسیون بودجه مدت خدمتشان هم همین طوردرمجلس مذاکره میشودپس آنجائیکه وزیرمسئول است کجا است وآنجاکه وزارت مالیه میتواندباختیارخودکاربکنندتااینکه مسئولیت داشته باشددرچه جاخواهدبودعرض میکنم حضور مبارک آقایان نمایندگان محترم که نبایدفراموش کنیم درپیش خودمان که این عمل ازروی صرفه وصلاح ملاحظه واقدام شده است وتاکنون درنتیجه عمل این مستخدمینی که داخل خدمت دولت ایران شده اندوقتی ملاحظه کنیم گمان میکنم که ازصدی نودونه فایده اشته است دراین صورت ما نبایداینقدردراین خصوص مذاکره کنیم میفرمایندوزارت مالیه بچه دلیل کنترات این هاراسه ساله قرارداده است اولا طول مدت برای آشناشدن این مستخدم خارجی است بعادات واخلاق این مملکت شما اگربخواهیم بجای این اشخاص مستخدم دیگری بیاوریم برای مدت یک یادوسال خیلی کاربکنداین است که بتواندباین عادات آشناشودودرآن خدمتی که باورجوع میشودنمیتوانداقدام نمایدوآن آقایانیکه میفرماینداین کنترات رادوساله قراربدهندخوب است ملاحظه بفرمایندببیندفرضاًرفتیدسه نفرمستخدم دیگرازخارجه آوردیدآن سه نفر این است که سالی ۱۲ هزارفرانک از ما خواهدگرفت خیراین مبلغ را از بابت مقرری و حق توقف از ما خواهدگرفت وبعلاوه درهزارفرانک خرج ذهاب ودوهزارفرانک خرج ایاب میخواهدوبعدازدوسال که این نستخدمین را مرخص میفرمایندویکنفرمستخدم دیگررامی آوریدنه این است که اوهم دوهزارفرانک خرج مسافرت ازماخواهدگرفت این میشودشش هزارفرانک حالاملاحظه بفرمائیدکه این اضافه حقوق راکه درمدت سه سال وزیرمالیه برای اینهاپیشنهادکرده است معادل خواهدبودباآن خرج مسافرتی که به مستخدمین جدیدخواهیم دادعلاوه براین یک مستخدمی راکه ما می آوریم وازاویک تنظیماتی رامتوقع هستیم بایدباودلگرمی بدهیم بایدوزارت مالیه ماباونشان بدهدکه من تورادرزیرتوجه خودم نگاه خواهم داشت مجلس شورای ملی وعموم مردم باتوبایک نظرلف ومدارائی رفتارخواهندکردووقتیکه مابا خدمات فوق العاده اینهااینطورسخت گیری کنیم تصورنمیکنم که بتوانیم جلب خاطراشخاص رابکنیم که برای ماازروی صداقت وراستی ودرستی خدمت کنندپریروزهم مخصوصاًشرحی دراین باب بعرض آقایان نمایندگان محترم رسانیدم که چون تاکنون این هیئت باین اداره خدمات صحیحه کرده اندمجلس شورای ملی وزارت مالیه ازاضافه این حقوق بآنها میفهماندکه بعدازاین هم بهترازاین خدمات ازشمامنتظرهستیم آن روزبعضی ازآقایان فرمودندکه اینها مثل این میمانندکه یک مرتبه (کرو)کرده اند

بنده میخواهم عرض کنم این خوب لفظی نبودوابداًمناسب نبودکه این لفظ دراین مقام رسمی استعمال شودبرای اینکه بنده سراغ دارم ونظرم هست که قبل ازاینکه قراردادمسیو(مرناز)بمجلس بیایدوتصویب شودقرار داداین هشت نفربه وزارت مالیه رفته است حالاچه شده است که درزمان وزیرمالیه سابق پیشنهادنشده وتابحال نفرستاده اندوچه شده که وزیرمالیه هم بخاطرنیاورده ودیرفرستاده اندنمیدانم ولی همینقدرمیدانم که زیادازچهل روزاین کنترات درکمیسیون خارجه مانده است وچندین جلسه دراین خصوص مذاکرات کرده مکاتبات باخودوزیرمالیه نموده اندوتا بمجلس بیایدقریب پنج الی شش ماه طول کشیده است که دراین بین بلاتکلیف بوده است وبازیادآوری میکنم خاطرنمایندگان محترم راکه نسبت بسابق ۱۶درصد واردات مازیادشده ونسبت به آن واردات دخل گمرکی رااگرملاحظه فرمائید(۲۵)درصدبرمیزان سابق افزوده شده پس وقتیکه ملاحظه کنیم میبینیم که عایدات مانه درصدتفاوت پیداکرده است این هیچ صحیح نیست که ازحسن اداره کردن این هااظهارامتنان نکنیم وبرای این مبلغ اضافه حقوق درصورتیکه چنانچه عرض کردم میدانم که صرفه برای مانیست این اندازه مذاکرات کنیم وبااین صدماتی که دراین مدت این مستخدمین کرده اندکه ازقاچاق ازبعضی تقلیداتی که درکارمیشدجلوگیری کرده اندوحقوق مملکت وصرفه دولت رامراعات کرده اندآیابهتراین است که ازیک چنین مستخدمینی که متوقع خدمت هستیم دلجوئی کنیم وطوری با آنها نشان بدهیم که ماقدر زحمات شمارامیدانیم واین اندازه اضافه حقوقی راکه خواسته اندباآن معاش وگذران بنمایندتصویب کنیم بنابراین بعقیده بنده هیچ جانداردکه مااینقدرسخت گیری بکنیم دریک امری که راجع است بانتظامات یک اداره منظمی که وزارت مالیه راضی نیست که انتظام آن یک قدری مزتلزل شودوبنده تکرارمیکنم وپیشنهادمیکنم حضورآقایان نمایندگان محترم که بهتراین است که همان پیشنهادوزارت مالیه راتصویب کنیم برای اینکه مواقع بسیارعدیده داردکه مااینها راآنطوریکه بایددرنظربگیریم نگرفته ایم وچنانچه عرض کردم تمام این اضافاتی راکه ازمامیخواهندهفت هزارتومان است واگرمااین هشت نفرر ا بخواهیم جواب بدهیمهشت نفردیگریرابخواهیم برای مخارج مسافرت فقط پنجاه هزارتومان فرانک که معدل با(۱۲)هزارتومان باشدبایدآنها خرج مسافرت بدهیم برای اینکه ما یک آدمی راکه درکوچه وبازاراست وداخل خدمت نیست که نمیخواهیم بیاوریم البته آنشخص یک کسی است که داخل یک خدمتی بودوبرای اینکه اروطن خودهجرت کندلابد مخارج ایاب وذهاب میخواهدپس دراینصورت گمان میکنم ابنطوریکه وزارت مالیه پیشنهادکرده است ازروی صرفه وصلاح دولت است ومذاکرات ما دراینمدت بکلی بی اساس وبی فایده است حالادیگربسته برای نمایندگان محترم است وهرچه صلاح میدانندرای بدهند.

آقامیرزا ابراهیم قمی_بنده بکلی درخصوص عده اینهاحرف دارم که اولاببینم آیااینهاراتمامالازم داریم یاخیربنده عقیده ام این است جمعی ازمستخدمین سابق گمرک هستندکه خدمت کرده اندوزحمت کشیده اندوتااندازه اطلاعاتشان زیاداست ومیتوانیم عده ازآنهارابجای بعضی ازمستخدمین بگذاریم بکلی درخصوص مدت کنترات اینهااست وزارت مالیه ۳سال پیشنهادکرده بودوبعدکه درمجلس محل اختلاف شدنمایندگان هرکدام نظری داشتندبعضی میگفتنددوسال وبعضی سه سال درهرحال ازسه سال بیشترکسی عقیده نداشت وآن تفاوتی راهم که بعضی ازآقایان پیشنهادکردندکه درمدت کنترات اینهامنظورشودمقصوداین بودکه ازسه سال بپائین باشد زیادتر ازسه سال حالااینکه آقای وزیرمالیه بعضی هارادرچهارسال قرارداده اندوبعضی رادرسه سال بنده همراه نیستم حالاسایرنمایندگان تصویب میکنندمختارندویکی هم درخصوص مواجب اینهابودکه میخواستم عرض کنم بایدازروی قانون باشدواینطورکه مااینجا ازروی بی تربیتی داریم حقوق تصویب میکنیم گمان نمی کنم نتیجه خوبی داشته باشدیکی هم درمسئله فرانک وبودچنانچه خیلی ازآقایان اظهارکردندکه بایدباقران معین شودوالااینکه دلیل آوردند که فرانک لایتغیراست علت نمیشودکه ماکنترات اینهارابافرانک قراربدهیم والایک مستخدمی بخواهیم ازروس بیاوریم اوهم خواهد گفت بامنات قراربدهیدبرای اینکه منات لایتغیراست وهمچنین ازعثمانی بیاوریم خواهدگفت بالیره بایدقراربدهیدما خودمان پول داریم ومستخدمی که میآوریم بایدبه میزان پول خودمان کنترات اوراببندیم دیگراینکه چندنفرازآقایان تعریف کردندازحسن اداره اینهابنده عرض میکنم متاسفانه اینها(۱۲)سال است دراین اداره خدمت کرده اندمضایقه کرده اندازاینکه یکچندنفری رابرای ما تربیت کنندباین جهت بنده عقیده ام این است که خوب خدمت نکرده اندومتاسفانه بخواهیم عرض کنیم که هرمستخدمی درایران یکمدتی خدمت میکندعوض اینکه بدرستی خدمت نیایدباراه تقلب آشنا میشودودیگراینکه درتمام ادارات گمرک بزبان فرانسه معمول است واگرچهارنفرایرانی بروندپهلوی أنها سردر نمیاورند .

دکتراسمعیل خان_اقای میرزا ابراهیم خان چندین مسئله اساسی اظهارکردندکه بایدجلب نظراقایان رابکنندیکی ازانها این است که یک دولتی وقتی که یکمستخدم خارجی بیاوردبعدازانی که مدت خدمت ایشان گذشت بایداظهارامتنان خودش رابنمایدومجلس دولت ایران بمستخدمین بلژیکی بگویدکه کنترات شما سرامده چون خدمت کرده ایداشتیاق این راداریم که ثانیا درخدمت ماباشیدبنده عرض میکنم خوداقایان بلژیکی خوب است ملاحظه این رابکنندکه وقتی حقوق (۱۲)هزارفرانکی که (۱۶)هزارفرانک بشودمثل این است که تکلیف شاقی بدولت شده واین تکلیف شاق رانبایدبکنندمجلس شورایملی کمال مساعدت راازبابت تجدیدکنترات بلژیکی هاازبرای اینکه بتمام عالم بفهماند که هرکس خدمتی کندماهم مساعدت بااوداریم وکنترات انها راتجدیدخواهدنمودواضافه حقوقی که درهمه دنیا معمول است بانهاخواهددادولی نبایدتکلیف شاق بکنندویکمرتبه حقوق(۱۲)هزارفرانکشان (۱۶)هزارفرانک بخواهنداینکه میگویندماوزارت مالیه رادریکحضورسختی انداخته ایم بنده عرض میکنم ماخودمان رادچارمحظورسختی کرده ایم برای رای مثل اینکه اگرخودم دراین باب رای بدهم ازناچاری است بجهت اینکه ازیکطرف موقعی یکموقعی بدست امده است که اگریکقدری طول بکشداسباب اختلال کارخواهدشدوازانجائی که مااعتمادبایشان داریم تقاضا خواهندکردکه چون کنترات ایشان بسرامده بایدتجدیدکنترات شودوازطرف دیگرنمیتوانیم حقوق(۱۲)هزارفرانک رایکمرتبه (۱۶)هزار فرانک تصویب کنیم ودیگراینکه فرمودند مستخدمینی که الان میخواهیم تجدیدکنتراتشان رانمائیم کمترازسه سال نمیشود بلی صحیح است درصورتی که بخواهیم انهاراازاروپا جلب کنیم کمترازسه سال نمیتوانیم کنترات بکنیم ولی انهائیکه درهمینجا هستندووضع وتربیتشان همه جورمنظم است وچنانچه موقع تنک نبودمیتوانستیم مستخدمین جدیدازخارجه جلب کنیم اگرچه ازبرای مامخارجی تاسیس میکردکه مخارج ذهاب وایاب انهارابایدبدانیم و(۱۳)تا(۱۵)هزارفرانک بگیرندچرانمی شودکمترازسه سال باشدپس همانطورکه ایشان ملاحظه خودشان رامیکنند اگربخواهنداین کنترات مارا تجدیدبکنندچون دراینجا هستنددرولایت خودشان نیستندکه دردوایرخودشان مشغول باشندخوب است ماهم ملاحظه خودمان رابکنیم وبنابراین میتوانیم ازیکسال ونیم تادوسال ما انها رامامتقاعدکنیم وکنتراتشان راتجدیدنمائیم وبنده حق میدهم باقایانی که می گویندکه ماوقتی یک اضافه مواجب میخواهیم بدهیم بایدازروی یک ترتیب صحیحی باشدبرای اینکه دوره های بعدکه میایدوقتی که باین کنتراتها ملاحظه میکنندنگویندکه این اقایان نشسته بودندودهانشان بازبود که تااظهار تجدیدیک کنترات شدورقه سفیدبدهندما بایدتصورکنیم که وقتی اضافه مواجبی میدهیم یک چیزی راتصویب بکنیم که ازروی یکقانونی بوده واساسی داشته باشدوالاپس فرداکه مستخدمین جدیدرابرای سایرادارات بخواهیم اجیرکنیم انهاهم بگویندفلانمبلغ اضافه مواجب میخواهیم واین یک سرمشق خواهدشدبرای سایرمستخدمینی که مامجبورخواهیم شدازبرای ادارات مملکتمان دراتیه جلب کنیم بنابراین حالاازاقای وزیر مالیه تقاضا میکنم که اگرممکن است ثانیاداخل درمذاکره شوندچون تین مستخدمین دراینجا منزل دارنداین کنتراتشان راازسه سال کمترقرار بدهندنه بالاترهمچنین درخصوص حقوق که یکدفعه از(۱۲)هزارفرانک به (۱۶)هزاررودبرای اینکه این یک ترتیب صحیحی نیست وبنظربنده نمیشودرای داد.

وزیرمالیه_ان اندازه که ممکن بوده است بنده گفتگوکردم وبالاخره مطلب باینجا رسیدوبنده اگراینمسئله امروزازمجلس نگذرداین مسئولیت رانمیتوانم بعهده بگیرم .

متین السلطنه _خیلی جای افسوس است که ماتصورکردیم که بواسطه اظهارخدماتی که ازانها خواهدشدکه حاوی خواهدبودانصورت عایدی زیادراکه افزوده اندبراداره گمرک واقعا حقوقشان رانسبت به خدماتشان بیفزایندوافسوس که این مذاکراتی که دراینجا میشودنتیجه بر عکس می بخشدوممکن نیست نتیجه بعکس نبخشدبرای اینکه درمقابل خدماتی که ازاینها شده است ازمذاکراتی که دراین دوروزه شده بنده هیچ نفهمیدم چه نتیجه بخشیده است پریروزدراینجابطورایهام گفته شد کنترات ماسه چهارنفر انها تجدیدشودوسه چهارنفردیگرنشودبدون اینکه گفته شودبرای چه ان سه نفربدهستندیاخوب ودرصورتی که می دانیم چگونه ما می توانیم بگوئیم دوسه نفرازاینها بدهستنداخوب اداره گمرکات یک اداره است یک مدیرمسئول دارد در تحت نظر وزیر مسئول ان مدیر مسئول درتجدیدیک کنترات مستخدمین آن اداره یک مبلغی رامعین میکنندآنوقت هم وزیرمسئول عین آنراپیشنهاد میکندومی گویدمن سعی خودم راکردم اگرتصویب نشودمسئول نخواهم بوددراین صورت ما می آئیم صحبت ازاشخاص میکنیم وسه نفررامیپسندیم وسه نفررانمی پسندیم دیروزدراینجا گفته شدکه اینها صبرکردندتاساعت آخروحالامی خواهندکنترات خودشان رابقبولاننددرصورتی که بنده اطلاعات خارجی دارم که یکنفرازآنهاکه خودشان بودومدت کنتراتش سرآمده بودکسب تکلیف کردکه دولت مرامیخواهدیانمی خواهداگر می خواهدتجدیدکنترات نمایدوجوابی داده نشدبازالتماس کردکه تکلیف مرا معین کنیدبازهم دولت باوجوابی ندادگفت معلوم میشودکه دولت مرانمی خواهداین بودگذاشته است ورفته است بلژیک حالالینهادرسرخدمت خودشان هستندوعجله واصرارهم درتجدیدکنترات ندارندواما برای ضیق وقت تعجب اینجا است درصورتی که مکررگفته میشودکه این مطلب پنجماه است بتوسط مسیو(مرنارد)رئیس گمرک تقدیم شده است درموقعی که (مرنارد)درطهران وآقای وثوق الدوله وزیرمالیه بودندوحالاوزیرمالیه گفتگوکرده است واین ترتیب راپیشنهادکرده است پس نبایددراینجا صحبت شودکه اینهاصبرکردندودرساعت اخیرمیخواهندکنترات خودشان رابقبولانندودلیل برصحت عمل اینها هم آن خدماتی است که بدولت ایران کردن اندزمانی که بنده خارج بودم شنیدم بعضی ازنمایندگان فرمودندکه خوب است اینهادراینجا نباشندبروندویکدسته دیگربیایندبجههاینکه مثلا اینها منقلب هستندخیلی بازجای افسوس است که یک همچوایرادی ازنمایندگان محترم بشودچطوراین اشخاص که اینقدرخدمت کرده اندبنظرآقایان منقلب میشوندبنده منکرتقلب نیستم البته متقلب ممکن است که درتمام ممالک باشداختصاص بایران نداردولی مامورینیکه بسمت رسمی شناخته میشوندومقیدبترتیب اداری هستندمجبورندکه نگذارندتقلب درادارات خودشان بشودوهیچ نمیتوان نسبت به آنهااظهاری کردیاسندی ارائه دادکه باعث تقلب آنهایشودنمیشودآنهارامتقلب گفت وعلی ای حال بعقیده بنده بقدرکفایت مذاکره شدواهمیت موقع راهم البته آقایان درک وملاحظه فرموده اندوزیرمالیه هم بقدری که ممکن بوده است بموجب اظهارات خودشان سعی واهتمام کرده اندمعلوم مشودکه مدت کنترات آنها کمترازسه سال نمیشودوممکن نیست درباره داخل درمذاکرات شدکه آیا یکساله یادوساله قبول میکنیدیانمیکنیدوامروز موقع نداریم که یکماه یادوماه این کنترات رامعطل کنیم پس خوب است ری بدهیم که این کنترات بطوریکه پیشنهادشده است بگذرداگرچه آقایان نمایندگان مجبورنخواهندبوددرآراءخودشان ولی لازم میدانم که عرض کنم اگراین پیشنهاد رد شود و اسباب یاس این مستخدمین شوداداره گمرکات بکلی مختل خواهدبودواین باترتیب حاضره مملکت بیمناسبت است.

آقامیرزا ابراهیم قمی_چون دراین بیانات بنده سوءتفاهمی شدلازم است توضیحاًعرض کنم که بنده نسبت تقلب باینهاندادم وآقای میرزا ابراهیمخان یک چیزکلی فرمودندبنده عرض کردم کلیت نداردکه هرکس بیایدحتماًصحیح خدمت خواهدکردممکن است تقلب بکند.

حاجی دکتررضاخان_بعضی ازنمایندگان محترم چه دراین جلسه وچه درجلسه قبل اظهارمیدارندواصرارمینمایندکه مامورین گمرکی خدمات شایان کرده اندکه ازآن جلسه نظم اداره وازدیاددخل وکسر خارج است درصورتیکه دخل گمرک اگرزیادشده باشدبواسطه این است که واردات مملکت زیادشده است همچنین درخصوص کسرمخارج ونیزدرباب نظم عجب اینجا است که ماهنوزاینهاراامتحان نکرده بی کفایتی آنها راثابت میکنبم که نمیتوانندیک چنین اداره مرتب نماینددرصورتیکه بنده شخصاًاطلاع دارم که ایرانیها درانزلی ازهمین اداره گمرک بوده اند وخدمات کرده انددرصورتیکه اسمش باسایرین بوده است واگرچنانچه بخودایشان واگذارکنیم مابطورصحت خدمت خواهند کردپس بدون امتحان نبایدگفت که درایران کسی نمیتواندیک چنین اداره مرتب کندودرخصوص تفاوت مدت هم نظرمابراین بودکه درکمترازسه سال این تفاوت منظورشودوحالا که رفته اندوزیادترقرارداده اندبنده نمیدانم چطورمیشودتصویب کرد.

مشیرالدوله_بنده میخواستم عرض کنم نقطه نظرکمیسیون هم این بوده است که تفاوتی درمدت کنترات آنهاباشدوقرارشدکه وزیرمالیه دراینباب تجدیدنظری بکندومذاکراتی که لازم است بنمایدآنوقت راپورت بدهندوبعدازاین اظهاراتیکه امروزفرمودندبنده چنان تصورکردم که نقطه نظرمجلس راخوب فهمیده اندولی اقداماتی راکه کرده اندمنتج نتیجه نشده وچون صریحاًفرمدنداگراین امراصلاح وهمراهی نشودنمیتوانیم این مسئولیت رابرعهده بگیریم باینجهه اگرچه مجلس بملاحظاتی که داردحق بجانب مجلس است لیکن چون دراینباب تجدیدنظرواقداماتیکه لازم است ازطرف وزارت مالیه بشودشده است ازبرای بعضی ترتیبات داخلی وخارجی که بنده ملاحظه میکنم بقدرحصه خودم استدعا میکنم که همراهی بکنندبه وزیرمالیه که این کنترات بگذردولی پیشنهادمیکنم درباب کلیه حقوق لایحه قانونی که پیشنهادشده است بمجلس بیایدومطرح شودکه کلیه مستخدمین داخلی وخارجی بدانندکه اضافه حقوق که بآنهاداده خواهدشدازروی یک قانون معین است وبیشترداده نخواهدشدودرباب استخدام آنهاهم اگرمجلس لازم میداند یکقانونی وضع کندکه من بعدکه مستخدمین خارجه میآیندمجلس دچاراشکالات نشودوزیرمالیه هم مطابق همان قانون رفتارکند.

رئیس_دومجلس است که دراین باب صحبت کرده ایم سوالات واعتراضات آقایان هم تمام شددیگربنظربنده هیچ اعتراضی نیست که درآن مذاکره شود(بعضی اجازه نطق خواستند)

رئیس_ملاحظه بفرمائیدخیلی اشخاص هستندکه اجازه خواسته اندومیخواهندمذاکره کنندحالارای میگیریم اگردرباب رای فرمایشی داریدبفرمائید.

دکترعلیخان_این رای که مامیگیریم درباره مستخدمین گمرک درمیان این اشخاص دونفرهستندکه مربوط یگمرک نیستندومانمیدانیم لازم داریم که دونفرمستخدم برونددرکارآنها تفتیش کنندکه درعمل تذکره پول دولت رانگذارندتفریط شودیاخیردراینوصرت چه طوری رای بدهیم مااینجا که نشسته ایم نمی توانیم پول ملت رابیجهت باین ها بدهیم خوب است این راملاحظه کنیم که بیجهه مبلغ زیادی بآنهامواجب بدهیم برای کارتذکره وآنوقت دونفرخارجه رامواجب ندهیم که بروندتفتیش کنندگمانم این است که غالب وکلاءدرخصوص مامورین تفتیش باین هم عقیده باشند.

رئیس_درباب مامورین خارجه ملتفت نشدم که فعلامامورین داریم یاخیر.

دکتراسمعیل خان_بنده این راکه عرض کردم مخالف باآقای مشیرالدوله نبودم که بایداین مامورین عوض شوندبایدماهابحالم نشان بدهیم که وقتی که مستخدمین مابخوبی خدمت کردندماهم مساعدت خودمان رامیکنیم وماقدرشناس هستیم بنده هم دراینموضوع عرض کردم وهمینقدرکفایت میکندکه دراین مجلس شورای ملی اظهارحسن خدمت گذاری آنهابشودوکمال میل دارم که کنترات اینهاتجدیدشودواینکه آقای مشیرالدوله می فرمایندکه قانون استخدام راخوب است دردستوربگذاریم برای اینکه بعدازاین مجلس بداندمطابق چه ترتیبی اضافه حقوق بدهدواین برای بعدازاین خیلی خوب است بنده هم تصویب میکنم ولی الان بنده دچاراین هستم که حقوق ۱۲هزار فرانک رانمی توانیم ۱۶هزارفرانک بکنیم واین که میفرمائیدوزیرمالیه راآسوده کنیداگردرمدتشان میفرمائیدکمترنمی شودشایدبنده رای بدهم ولی درباب اضافه حقوقشان بنده بااین مبلغ نمی توانم رای بدهم .

لسان الحکما_درموضوع اختلاف مدت گمان بنده این است که همانطورکه آقای ارباب کیخسرواظهارفرمودندبایداین پیشنهادخودشان رامسترد بدارندبرای اینکه این اختلاف مدت هیچ فایده نداردهمین قدرنظرآقایان نمایندگان هست که این منحصربه هشت نفرنیست بلکه بیشترازاین خواهدبودولی بایدملاحظات دیگری رابکاربردوکاررابموقع کردکه دچاراین اشکالات نشویم وچنانچه کارهاباملاحظه داخل مجلس بشودهرکس درواقع ازروی وجدان وکمال اطمینان رای خواهددادوبعقیده بنده گویا هیچ کس راضی نباشدکه باین ترتیب سه سال اضافه شودکه راضی نمی شومپس دراینصورت خوب است وزیر مالیه درباب مدت بازبروندباآنها مذاکره کرده مدت راهمان سه سال قراربدهند.

وزیرمالیه_مدت همان سه سال است منتهی مجلس گفته بودکه تفاوتی داشته باشنددرمدت این طورقرارشدکه بعضی ازسه سال بیشترباشندوبعضی همان سه سال ودرصورتی که مجلس این قسم تصویب نمی کندمطابق پیشنهادسابق رای بدهد

رئیس_پس آقای وزیرمالیه اظهارخودشان راپس میگیرند.

معززالملک_دراین ۵سالی سه هزارفرانک حقوق دادن زیاداست وبهمین جهه بودکه کمیسیون خارجه اظهاررای نکردودراین که قصورشده است درآوردن کنتراتها بمجلس هیچ جای تردیدنیست ازاینکه می بایستی زودتربمجلس آورده باشندکه کسی نظریات کرده رای خودش ازروی اطلاع اظهار کنداگرهم لازم میشد ازبلژیک مستخدمین جلب می نمودندولی این یک چیزی است که ربطی بتجدیداستخدام نداردکنترات چیزی است که بایدرضایت طرفین شرط باشداینجا تنها هرچه بگوئیم فایده نداردما که نمایندگان ملت هستیم البته یک نکته رابایدخیلی رعایت کنیم وآن این است که صرفه جوئی بکنیم درمال ملتی که شایدمحتاج باشدوخیلی ضبق مالیه داشته باشدولی این نکته راهم نبایدفراموش کردکه این صرفه جوئی اسباب یک خرابی زیادی برای مملکت نشودچنانچه وزیر مالیه دوسه مرتبه درکمیسیون آمدنداظهارکردندوماهم سختمان درباره ندادن اضافه حقوق شایدبیش ازسایرنمایندگان بوده است ماهم این اضافه حقوق رابرای سه چهارنفرازاین هشت نفرتصویب نکردیم وتصورکردیم آن اعلاءدرجه اضافه حقوی راکه ممکن است اینهادرمملکت داراباشندداراشده اندباوجوداینکه ما می دانیم این ترتیب بداست باوجوداین بدی هااگرمی دانیم این کنترات رااگرتجدیدبکنیم اداره گمرک فرقی نمیکندحالاآنها دانسته اندکه ما وقت نداریم خواسته اندکه بااین میزان کنتراتشان راتجدیدکنندهرچه می خواهنداسمش رامیگذارندکاری نداریم شماهابایدنظرکنیدوببینیداگراین کنترات راتصویب نکنندآیامختمل است وممکن است این اداره راهمین طورمرتب داشته باشیم متصوراست که دراداره گمرک یک اختلالی پیداشودیانه بعقیده بنده ممکن است اگراین تصورراکرده ایدراضی نشویداداره گمرک شمابهم بخوردوراضی نشوندبواسطه این صرفه جوئی یک ضررخیلی بزرگی واردشود.

رئیس_حالارای میگیریم برای این که مذاکرات خیلی شده است.

عزالملک_بنده درباب رای عرض دارم بنده تصورمی کنم که وزیرمالیه خودشان رابرای دفاع حاضرننموده ام دراینصورت خوبست این رای جلسه آتیه بیفتدکه ایشان هم برای دفاع حاضرشوندماهم نظریات رابکنیم ورای بدهیم.

رئیس_خیلی دراینباب مذاکره شدوگمان می کنم دیگرنظریاتی باقی نمانده است وهرچه مذاکرات بشودمکررخواهدبود.

متین السلطنه_عرض میکنم اینکه آقای دکترعلیخان فرمودندکه دونفرازاینها دراداره تذکره هستندعرض میکنم که این دونفرمستخدمین گمرک هستندموقت آنهاراقرض داده اندبرای اینکه اینهادراینکارها سابقه دارندچنانچه دراداره پست متصدی اموردیگربوده اندمدتی اداره صندوق کارهای دیگررااداره کرده اندبعلاوه این بسته بنظردولت است وقتی وزراءصلاح بدانندکه دونفرازاین اشخاص درجای دیگرموقتاماموربخدمت دیگری شوندبآنها بحثی نیست .

دکترعلیخان- بنده عرض کردم اگردولت ماموری برای تذکره داردبایداشخاص صحیح باشندکه دیگرمجبورنباشیم که مفتش برای آنهابفرستیم عرض بنده این بودفرض این نبودکه چراازگمرک داخل تذکره هستندیااینکه ازطرف گمرک نیستندغرض بنده این است که اولا اداره تذکره کارخطائی که سابق کرده انداعاده نکنندبرای اینکه مادرسابق میدیدم اشخاصی راکه صحیح نبودندبرای یک کاری آنهارامامورکردندآنوقت دونفررامامورتفتیش کارآنهامینمودند که بتوانندپول دولت رابخورندبااینکه دولت میتوانست اشخاص صحیح بفرستدکه محتاج بتفهش نباشد.

رئیس_حالارای میگیریم درپیشنهاد وزیرمالیه درخصوص مستخدمین بلژیکی بطریقی که دراین پیشنهاداست_گفته شدیکی یکی رای گرفته شود)

رئیس_پس رای میگیریم راینکه یک رای بگیریم درباره کل آنهایااینکه یکی یکی رای بگیریم کسانی که تصویب می کنندیکی یکی رای گرفته شودقیام نمایند(اغلب قیام نمودندوباکثریت تصویب شد)

رئیس_پس رای میگیریم دوفقره اول رئیس گمرکات مرکزی مسیو(ویبیه)هزاروپانصد فرنک اضافه که سالی(۲۱۵۰۰)فرانک داده شودکسانی که تصویب می کنندورقه سفیدخواهندانداخت(ورقه رای توزیع واخذشده نتیجه ازقرارذیل اعلام شد)

معاضدالملک_عده حضار(۷۲)ورقه سفیدعلامت قبول (۳۵)ورقه آبی علامت رد(۱۸)امتناع(۱۹)

کسانی که تصویب کرده‌اند:

عزالملک.شیبانی.آقاشیخ رضا. نجات.دکترعلیخان.آقاشیخ ابراهیم.آقامیرزاابراهیم.خان قمی .حسنعلیخان.ابوالقاسم میرزا.وحیدالملک.صدرالعلماء.حاجی وکیل الرعایا.ممتازالدوله.حاجی میرزارضاخان.هشترودی.ناصرالاسلام داراسعد.ارباب کیخسرو.وکیل التجار.بهجت.افتخار الواعظین.حاجی شیخ اسدالله.فهیم الملک.مشیرالدوله.طباطبائی.متین السلطنه.معین الرعایا.معززالملک.معاضدالملک. میرزا مرتضی قلیخان .آقامیرزاابراهیم خان.نیرالسلطان.حاجی سیدنصرالله.آقامیرزارضاخان نائینی.ذکاءالملک.

کسانیکه ردکرده اند:

تربیت.دکترامیرخان.منتصرالسلطان.دکترحیدرمیرزا.حاجی سیدابراهیم.آقاشیخ غلامحسین.آقاسیدحسین اردبیلی.آقامیرزا داودخان.آقاسیدجلیل.آقاسیدحسین کزازی.معتمدالتجار.آدینه محمدخان.دکتراسمعیل خان.ضیاءالممالک.حاجی محمد کریمخان.سلیمان میرزا.معاضدالسلطنه.مرتضی قلیخان.

رئیس_نتیجه دست آمده نیامدتصورمیکنم که دوباقی هم همین طور خواهدشد.

سرداراسعد_استدعامیکنم ازتمام وکلاءمترم توجهی بفرمایندکه این اداره بهم نخوردبرای اینکه اگربهم بخورداداره کردن این اداره ازکارهای بسیاردشوراخواهدشدحالااگرنظری داریددرباب اصلاحات بعدهم ممکن است بفرمائیدردنکنندکه تولیداشکالات خواهدنمود.

ارباب کیخسرو_بنده تقاضامیکنم که این بماندبرای فردابرای اینکه وقت گذشته است واگرهم درسایرین رای بگیرندهمینطورخواهدشد.

آقاسیدحسین اردبیلی_معلومخ نیست که اگردرباره سایرین رای بگیرندهمین طوربی نتیجه بماندبرای اینکه ممکن است اشخاص این مستخدمین تفاوت داشته باشندیک جمعی درباره یکی رای ندهنددرباره دیگری رای بدهند.

متین السلطنه_اولاردنشدبلا تکلیف ماندچون(۳۵)نفرازجمله(۷۲) نفررای دادندمعلوم نیست ردشده باشدامااینکه فرمودندممکن است اشخاص تفاوت داشته باشنداین بکلی ازتکلیف مجلس خارج است برای اینکه وزیراین اشخاص رالازم می داندوبهرترتیبی می داندهمان خواهدکرداصلانبایستی درباره اشخاص رای گرفته شودحالااگریک مرتبه یک کاربدی راکردیم خوب است دومرتبه آنکاررانکنیم ویک دفعه درکلیه رای بگیریم.

رئیس_درهرصورت این ردنشده است که مامحتاج خواهیم بوددراینفقره هم رای بگیریم اماامشب گمان نمیکنم فایده داشته باشدوتصورمیکنم که درباره سایرین هم همین طوربشودوگمان میکنم که این مسئله محتاج تبادل افکاری است پس میگذاریم برای جلسه دیگرکه نمایندگان هم تبادل افکارکنندورای گرفته شود.

وزیرپست وتلگراف_ نمی دانم آخررای مجلس درمسئله مستخدمین بالاخره چه شدقرارشدمباحثه شودیا رای بگیرندیک مسئله هست که گمان میکنم آقایان نمایندگان هم بابنده شرکت داشته باشندبنده گمان میکنم که بعضی مطالب برآقایان معلوم نیست وچنانچه مذاکره شودوآقایان آن مطالب رابدانندبنده یقین دارم که خوب اکثریتی دراین باب حاصل شود.

رئیس_مااین مذاکراتی راکه میکنیم بی فایده است برای اینکه تصورمیکنم هرچه بایدگفته شودگفته شده دیگرمذاکراتی باقی نمانده است.

وزیرامورخارجه_بنده می خواهم عرض کنم که تجدیدکنترات یاردآن بایدششماه قبل ازاین باشدمثل اینکه همان اشخاصیکه موعدکنتراتشان قریب الاتمام است آنهاهم بایدتکلیف خودشان رابدانندونبایداین اندازه بتاخیربیندازیم که بااین حال بیفتدمامجبورشویم که این طورقبول کنیم وازاین مسئله هم طوری که بعقیده بنده است این که نبایدبتاخیربیفتدوعقیده بنده این است که همین امروزمطرح شودوبگذردیک مطلبی راهم که بنده می خواهم عرض کنم ویک مطلبی است که خیلی خیلی اهمیت داردمسئله مالیه است راست است که مجلس همیشه درکنتراتهامذاکره کرده است ورای داده است یعنی ردوقبول کنتراتهای خارجه مبنی برتصویب وردمملکت بوده است وبعدازاین هم همانوطرخواهدبودولی چیزی که بقانون اختصاص واهمیت فوق العاده داردکه بایدمخصوصادرآن موردمخصوص دقت کردمسئله مالیه است ودرباقی مطالب عرض نمیکنم که خارج ازتکلیف نمایندگان محترم است البته آنها درهرچیزی حق دارندکه مداخله کنندولی این هیچ صحیح نیست که بااین ترتیب دست دولت راببندندومخصوصابگویندکه فلان بلژیکی رامارای ندادیم اگرچه نمی خواهم عرض بکنم که نبایدمجلس مداخله دراین کارها بکندبجهه اینکه این راخارج ازوظیفه خودمی دانم وجسارت می دانم ولی عرض میکنم که درخصوص کنتراتها ازهرجهه که دقت بکنیدبازراجع است بمالیه که مجلس رای می دهدوالادراین که (مسیودیبه)خوب مستخدمی است این چیزی است که راجع است بوزارت مالیه وهیئت دولت برای اینکه این هاآن ترتیبات کلی وجزئی راخیلی خوب اطلاع دارندومی توانندبگویندمافلان مستخدم را میخواهیم وفلان مستخدم رانمی خواهیم یک مطلب دیگری است که پریروزنتوانستم بوقت بیایم ودرانتهای مذاکره رسیدم این بودکه شنیده بودم که بعضی ازوکلاگفته بودندکه بلژیکیها(گرو)کرده اندودست ازکارکشیده اندومی خواهندکه زودکنترات آنهابگذردومخصوصاًبنده امروزآمده ام عرض کنم که آنهاچه ندارندکه کنتراتشان تجدیدشودومشغول خدمت خودشان هستندوخیلی هم تمجیل ندارندکه کنترات نامه مارابایدبدهیدوالاماازکاردولت دست می کشیم ولیکن بعضی ازانها یعنی یکنفرازآنهاکه درنزدتان بوده است کراراًاصرارکرده است که تکلیف مرا معین کنیدکه دولت مرالازم داردیاخیرحالاازطرف کابینه سابق یاحالیه تقصیرشده است نمیدانم این قصورشده است واین تکلیف رامعین نکرده است اوهم ول کرده است ومعلوم شده است که رفته است بوطن خودش وچون این تکلیف معین نشده است مسئله گمرک خراسان معوق مانده است ازاینجهه بنده تاکیدمیکنم که خیلی زوداین کنترات رابگذرانیدمنتهی درمقدادحقوقشان بایدمباحثه کنیم اینمطلبی است علیحده ولی کنترات راخوبست زودتربگذرانند.

آقاسیدحسین اردبیلی_گمان میکنم تعویق این مسئله ازاین جلسه یک نتیجه نخواهدبخشیدبجهه اینکه نمایندگان افکارجدیدی پیدانخواهندکردواگرفعلاتصویب نشودشایدیک اختلالی درامرگمرک بشودوماهم بواسطه ملاحظات اخلاقی مجبوریم که این مسئله راتصویب کنیم یعنی یک صرفه جوئی بکنیم که ضررش بیشتراست ازنفعش ولی درخصوص اشخاص که تقاضا کرده اندیکی یکی رای گرفته شودبعقیده بنده ثمری نداردغیرازاینکه یکمدتی وقت ماراضایع خواهدکرداگرچه درباره بعضی ازاینهانظرهامختلف است که گمان میکنم تغییری پیدا نخواهدشداین است که بنده خیال میکنم که اگررای گرفته شوددرباره بعضی شایداکثریت نزدیک اتفاق حاصل شودبهمین ملاحظه عرض میکنم که خوب است رای گرفته شودوخیلی زوداین امربگذردبرای اینکه افکارهم خیلی حاضراست برای گذشتن این مطلب

افتخارالواعظین_اینجا دونظراست که بایدآن دورازایکدیگر مجزا کردتامعلوم شوداولا گمان میکنم هیچ یک ازآقایان تصویب نفرمایندکه درهیچ جای دنیا رسم باشدکه یک مستخدمی راکه میخواهند اضافه حقوق بدهنددرمدت سه سال هزارفرانک یکمرتبه باوحقوق بدهنددرباب اضافه حقوق این اضافه حقوق خیلی زیاداست ودرتحت هیچ قانونی نیست وابداًنمیشود اینطور رفتار کرد برای اینکه برای سایرمستخدمین ایرانی وغیرایرانی اسباب اشکال خواهدشداین است که این راهیچیک ازنمایندگان حاضرنیستندتصویب کننداما درموقعی کع مااین ضررراملاحظه میکنیم نمیدانیم که سالی هفت هزارفرانک راموافق آن چیزی که دروزارت جلیله مالیه پیشنهادکرده است اگرتصویب بکنیم یک اختلالی درامورگمرکی پیش خواهدآمدونمیدانیم که این اختلال هزارفرانک خواهدبودیا کمتر یا بیشتر نمیتوانیم دراینخصوص اظهاررای بکنیم ولی بترتیبی که هیئت دولت ذکرمی کندوهمچومصلحت میبینند که این صرفه جوئی رانکنیم واین کنترات راتصویب کنیم وبنده عرض می کنم که این لایحه ششماه قبل پیشنهادشده بودوازبرای هیئت دولت ونمایندگان یک مدتی وقت باقی بودوبتوان درصدداستخدام مستخدمین تازه برآمدآنوقت سهل بودکه مجلس این اضافه حقوقی راکه ابداًدرتحت هیچ قاعده نیست ردبکندودولت هم تکلیف خودش را می دانست ومشغول مذاکره میشدومستخدمین جدیدی رابرای خودش استخدام کردولی حالاکه موقع تمام شدن استخدام آنها است این لایحه رافرستاده انددرکمیسیون خارجه هم یک مقدارقلیلی مانده است اگرچه تمام توقفش دروزارت مالیه بوده است دولت هم امروزبالصراحه بمامی گویدکه اینراتصویب نکنیدما احتمال بعضی مضرات می دهیم که آن مضرات بیشتراست ازاین هفت هزارفرانک وچون موقع تنگ است ودولت نمی تواندبرودمستخدمین تازه استخدام کندگمان میکنم که بایدچشممان راروی هم بگذاریم واین پول رابدون هیچ قاعده تصویب کنیم.

وزیرامورخارجه_بنده می خواستم عرض کنم اگرچه راجع بوزارت مالیه است مربوط ببنده نیست ولی بنده عرض میکنم اینکه اظهارمیشودچراششماه بیشتراین کنترات راپیشنهادنکرده اندبنده عرض میکنم اگرپیشنهادکرده بودندمجلس میگفت تاشش ماه دیگروقت داریم چراباین زودی پیشنهادشده مثل اینکه بنده مخصوصایادم هست درزمانی که نماینده بودم درمسئله (مسیومرنارد)رئیس ادره گمرکات که موعدمرخصی رسیده بودووزیرمالیه سابق پیشنهادکرده بودکه شما تکلیف اورامعین کنیدبایدبرگرددویابر نگرددبنده خودم یادم است که اغلب ازوکلاایرادکردندکه سه ماه مانده است چه جهت داردسه ماه قبل ازانقضاءمدت پیشنهادکرده اندبااینکه ما می توانستیم رای مجلس راکسب کنیم که سه ماه قبل ازانقضاءمدت اوتکلیف اورامعین کنندوقتی که مادقت کردیم درکارهای بلژیکیها که ببینیم خادم هستندیاخائن دیدیم اینهاواقعاًخادم هستندوخیلی خوب خدمت کرده اندودرمملکت (مسیونوز)عقیده بنده این است که (مسیونوز)خیلی خیلی بدکارکرده بلکه خیانت کرده است ولی حالامربوط به اینهانیست وامیدواریم که امثال(نوز)هم بعدازاین داخل دراین مملکت نشوندواین اشخاصی که فعلا رئیسندومستخدمنددراین گمرک شمابنده عقیده ام اینست که خیلی خوب خدمت میکنندوبالاترازاینهاهمین بس است که درآمدگمرک شماپارسال نسبت بانسال صدی نوزده فرق داشته وشش ماهه گذشته صدی بیست وپنج فرق داشته یعنی اگرصدتومان بوده است عایدی گمرک پارسال ششماه امسال یکصدوبیست وپنج تومانست حالاخواهیدگفت شایداین اضافه که زیادشده مخارج کرده اندمخارج راهم تقریباًمعادل همین طوری که ازدرآمدگمرک معلوم کرده اندازمخارج گمرک تنزل کرده پس بنده تکرارمیکنم که ازخدمت بلژیکیها خیلی راضی هستم وخیلی مایلم که این کنترات رامجلس مقدس تصویب نماید

حاجی آقا_این همه مدت مذاکره بالاخره نتیجه ازاین نمی گیریم بایدازیک نقطه نظرمارای بدهیم وبگذردولی این همه وقت که ضایع شدتمام تقصیرکسانی می دانم که بی خودمشغول شدند بمداحی این هاومجبورشدند سایرین بمدافعه ازآنها این بودکه یک مدتی راصرف کردیم وهیچ نتیجه نگرفتیم .آقای وزیرمالیه درپارلمان میفرمایندکه من سعی کرده اموبااین اندازه رسانیده ایم باین مدت واین قیمت حالا اگرفی الواقع مجلس این اشخاص راباین مدت واین قیمت می خواهدودومرتبه می خواهداین هارامستخدم کندبایدباین قیمت وباین مدت استخدام کندحالامجبوراست یامحتاج بهرطوری هست باین نقطه نظرما امروزمی توانیم این ها راتصویب کنیم نه بنقطه نظراین که این هاخوب خدمت کرده اندونه باین نقطه نظرکه من تقبیح کنم بواسطه این که درهیچ جای دنیا معمول نیست که یکدفعه از۱۲هزار فرانک ۲۰ هزارفرانک ترقی کندونه بنقطه نظرزیادی گمرکات که گفتندگمرک بندرمحمره ترقی کرده است ونگفتدگمرک بوشهرتنزل کرده است آنها را می گویندولی این هانمی گویندوان وقت همین که یکی مخالفت کرد فوراًبلندمی شونددفاع میکنندمثل این که یکی ازوکلاءاگرچه خارج ازموضوع است ولی لازم است عرض کنم که دراظهارات خودشان بغدازمداحی این هاگفت که آنهائی که بااین مستخدمین مخالفندوخدمات آنها راتصدیق نمی کنندکسانی هستندکه این ها از دزدی آنها جلوگیری کرده انددرحالتی که بنده ازآنها ئی بودم که این مداحیها را بی موقع می دانستم وحالاواقعاً وجدادفاع میکنم ازبیانات کسانی که بی موقع اظهاری میکنندوالاآنها مستخدم می خواهندکه برای اداره گمرک بیاورندوما یک اداره مرتبی را نمی توانیم خنثی ودربحران بگذاریم که تایکمدت دیگری مستخدمین دیگری بیاوریم ولی اگربنده رای ندهم بواسطه این است که هم مواجبشان زیاداست وهم این که درمدت این هایکتفاوت منظورنشده واین که فرمودندکه بایدرای بدهیم ناچاریم عرض کنیم که این دونوبت است درحال اختیاررای نمی دهیم وآقای وزیرامورخارجه میفرماینداگرهم زودترمی آوردندلابداعتراض میشدکه ماچندماه دیگروقت داریم چراحالابیش نهادکرد ه ایدمثل کنترات مرنارد۵ ماه قبل ازوقت وزیرمالیه یکی دیگرآمدند این جاوگفتندما امشب می خواهیم موافقت مجلس رابخودمان بببینیم تقریباًبرای جلوگیری وتهدیدات آن کنترات ثانوی راگذرانیدندحالاهم باین ترتیب ماکه فعلاوقت نداریم بایداین کنترات رابه بگذرانیم دراین صورت مجبورم عرض کنم چه این کابینه چه آن کابینه فرق نمیکندتمام تغییرات کابینه دولتی است .

وزیرامورمالیه_اقلایکماه تمام است که این پیشنهادبمجلس آمده است.

وزیرامورخارجه_میفرمائیدده ماه قبل وقت کنترات (مرنارد)راآوردندبمجلس طوری که یکدقیقه قبل عرض کردم فقطسه ماه مانده بودازکنترات (مرنارد)ودرخصوص اینمسئله هم که ایرادمی فرمائیدبوزیرمالیه که چرااین رادیرآورده اندچنانچه وزیرمالیه گفت اگررجوع بکنیدبدفترمجلس شورای ملی خواهیددیدکه یکماه ونیم است این پیش نهادبمجلس تقدیم شده است ازبرای این که مذاکره شده وتصویب شودوچون آندفعه سه ماه قبل آورده بودندوایرادکرده بودندازاینجهه ایندفعه گفتندیک ماه ونیم کافی است.

لسان الحکما_ بنده عرض میکنم خوب است این رابگذاریدبرای جلسه آتیه برای اینکه ازسابقه که داریم میدانیم که دراینمدت عده نمایندگان کم وزیادخواهدشدشایددرآن جلسه بواسطه افزایش عده نما یندگان اینکاراصلاح شد.

(جمعی اظهارنمودندکه درهمین جلسه بایدرای گرفته شده اینمطلب تمام شود)

رئیس_صحیح است چندجلسه است که وقت مجلس راصرف اینکارکرده ایم وآنچه مذاکرات لازم بوده بعمل آمده است دراینصورت گمان نمیکنم که بجلسه دیگرگذاشتن فایده داشته باشدرای میگیریم شایداین مطلب امشب تمام شود(اغلب تصدیق کردند)

رئیس_چون درمسئله مسیودیبیه درآن مرتبه که رای گرفتیم نتیجه بدست نیامدبازرای میگیریم که رای مجلس درآنخصوص معلوم شود

وزیرامورپست وتلگراف_بنده اصرارندارم که کنترات اینهاتصویب شودولی عرض میکنم که مابین دولت ومجلس باهیئت وزراءیک رابطه بایدباشدیعنی باهم همراهی نمایندواعتمادی بآنها داشته باشندوقتی که وکلابدانندکه وزیرخائن نیست ومیل هم نداردکه ضرری بمملکت واردبیایدوقتی که میآیدیک چیزی راپیشنهادمی کندبایدموافقت نموده تصویب کنندبرخلاف دراین مسئله میبینیم آقایان یکان یکان مخالفت میکنندبنده قبل ازاین نبودم ولی حالاکه آمدم میبینم که اغلب نمایندگان مخافت دارندواظهارات مینماینددرصورتیکه گمان میکنم درهیچ پارلمانی اینطورمذاکرات رانمی گذارندبلاجواب بماندمثلاًآقای دکترعلیخان که بحمدالله ازهمه ماها بصیرتشان زیادتراست میفرمایندمردمان امین انتخاب کنیدمفتش لازم نداردمکرر عرض شد(پرنسیف)یک مسئله اساسی است که درتمام دنیا معمول است که میگویند انسان رادزدفرض کنیدوهرکس رابهرکاری بگماریدبایدیک کسی رابراوبگماریدشما میفرمایندکه یک کسی باشدبدون مفتش اینکاررابکنداین یک مذاکره اخلاقی است یک حرفی نیست که کسی اورابپذیرددرهیچ نقطه عالم کسی این حرف راقبول نمی کنددیده شددرتمام دنیا باتمام آن اقتدارات وترتیبات بازتقلیات می شودپس چطورمااطمینان داشته باشیم باین اشخاص که بدون مفتش درادارات ماباشنداگرچه درموقع مذاکرات بنده اینجا نبودم ولی مختصرش راشنیدم وحالادیگرنمیخواهم تکرارنمایم ولی عرض میکم که اوضاع مملکت شما طوری است که خودتان میدانیدچقدراهمیت داردهیچ لازم باین نیست که بنده تشریح کنم که ازحیث پلتیک خارجه وغیره شمااداره داریدکه ازاین راه میدانیدعایداتی بشماعایدمیشودومیدانیدکه اگراخلالی دراین عایدات واردشودخوتان نمیتوانیدراهی ازبرای حفظ آن عایدات پیداکنیدپس بایدجدکنیدکه این چندفقره کنترات تجدید شود رای اینکه اغلب ازنمایندگان تصدیق خواهندکردکه اگراین کنترات تجدیدشوداخلالی درکاراین اداره که منظم ترین ادارات است پیداخواهدشدواگروزراصلاح نمی دانستندنمی آمدندبشماپیشنهادکنندپس حالا امیدواریم که دیگر نسبت بوزرای خودتان اظهاراعتمادکنیدوآنقدرمذاکرات دراینخصوص نفرمائیدبلکه چون اینمذاکراتی که شده است غالباًبرخلاف نزاکت بوده است میخواستم عرض کنم خوب بودعقیده خودتان رادرمجلس خصوصی اظهارمی گردیددراینجارای قطعی خودتان رادراینباب اظهارمی گردیدملاحظه نزاکت هم میشدواقلادریک همچومسئله اساسی که داخل پارلمان میشودهیچوقت نبایدمذاکره ازاین بشودکه دیبیه خوب است یا اینکه (کنیه)چطورآدمی است وزیرمالیه بشمانمی گوید فلان ماموررامیخواهم بفلانجابفرستم یافلان مستخدمین مدتشان مقتضی شده بایدتجدیدشودشمااگراعتمادبان وزیرداریدبایدتصویب کنیددیگرآنقدرایرادنبایدکرداگرمی دانیدومقتضای مملکتی شمااست که دراشخاص مذاکره نمائیدپس بنده تقاضا میکنم که بعدازاین اینطورمطالب رادرمجلس خصوصی مطرح مذاکره قرارهیدوبعددرمجلس علنی بیاوریدبرای اینکه حالابعدازچندروزمذاکرات هنوزبنده میبینم اکثریت مجلس مردداست که چه بایدبکنداین است که بنده تمنا وخواهش میکنم که رای بدهیدهمانطوریکه آقای وزیرمالیه پیشنهادکرده اندوهمان طوریکه آقای وزیرامورخارجه وبعضی ازوکلااظهارداشتندکه این اشخاص خدمت کرده اندبرای مرتب کردن ادارارت گمرک شما امروزه خوب مستخدمینی هستندکنترات آنها بهمین طورتجدیدشودواینکه ازبابت بندربوشهرفرمودندکه گمرک آنجاتنزل کرده است بنده عرض میکنم که تنزل گمرک بوشهردلایل دیگری داردمربوط به مستخدمین نیست برای این نیست که اشخاصی که آنجا هستندکفایت ندارندعلاوه براین بنده اطمینان میدهم که تنزل هم نکرده است برای اینکه موفق صورتی که می دهند می گویندامساله احتمال ترقی داردوقتی که صورت عایدات راآوردندخواهیددیدفقط یک نقطه که ماعایدی داریم همان گمرک است واینکه اینقدردراینخصوص مذاکرات میشودگویا این کارعادت مااست که همیشه جدمی کنیم یک آبادی خراب میکنیم وقتیکه خراب کردیم دیگردرفکرآبادی اونیستیم مثل اینکه حاکم یک ولایت راببعضی دلایل معزول میکنیم وقتیکه آن حاکم معزول میشودمدتی معطل میشویم که برای آن ولایت حاکم تعیین کنیم وآنقدربمسامحه میگذردتاآنکه اختلال درامورآن نقطه شودهمین طورحالادرتخریب این مسئله سعی میکنیم تاخراب شودآنوقت هرقدرکه سعی میکنیم درست نخواهدشدیااینکه چقدرسعی هابایدبکنیم وچه زحمتها بکشیم تاآنکه آن نقطه اول رابرسانیم وازاین جهه استدعا میکنم که حاضرشویددراین مسئله همین امشب رای بدهیدوبگذاریدزودختم شود.

دکترعلیخان_بنده هیچوقت ضدیت نکرده ام درباب تجدیداین کنترات وازجمله آن اشخاصی هستم که خیلی اهمیت میدهم وبارها عرض کرده ام که ادارات ما بدون مستخدمین خارجه اداره نخواهدشدواین ایرادی که آقای وزیرپست وتلگراف ببنده فرمودندکه درتمام ادارات دنیا مفتش بایدباشدعرض میکنم درهیچ جای دنیا گمان نمیکنم معمول باشدکه ازایران مستخدم خارجه بفرستندپاریس که کارممتازالسلطنه راتفتیش کنداین درهیچ جای دنیا معمول نیست وعرض میکنم که هیچ ضدیت هم نداردوخیلی هم همراهم مقصودبنده سئوالی بودکه بکنیم.

رئیس_رای میگیریم درباب(مسیودیبیه)کسانیکه تصویب میکنندموافق پیشنهادوزیرمالیه که سه ساله کنترات اوتجدیدشودوسالی بیست ویک هزارفرانک باوداده شودورقه سفیدخواهندانداخت. (اوراق رای توزیع واخذشده نتیجه ازقرارذیل اعلام شد)

معاضدالملک_عده حضار(۷۱)ورقه سفید(۴۳)ورقه آبی(۱۲)امتناع(۱۶)

اسامی تصویب کنندگان:

آقای شیخ اسمعیل هشترودی.شیبانی.نجات.آقاشیخ محمدخیابانی.آقاشیخ علی شیرازی.صدرالعلما.آقاشیخ رضا.دکترعلی خان.وکیل الرعایا. آقامیرزاابراهیم قمی.حسنعلی خان.بهجت.شیخ اسدالله.فهیم الملک.حاجی آقا.ارباب کیخسرو.افتخارالواعظین.آقامحمد بروجردی .معین الرعایا.معززالملک.حاجی میرزارضاخان.عزالملک.میرزارضاخان نائینی.نیرالسلطان.وکیل التجار.ناصر الاسلام.طباطبائی.مستشارالدوله.ممتازالدوله.دهخدا.ادیب التجار.آدینه محمدخان.معاضدالملک.میرزاابراهیم خان.مرتضی قلیخان بختیاری .آقاسیدنصرالله.مشیرالدوله.متین السلطنه.ذکاءالملک

اسامی ردکنندگان:

منتصرالسلطان.سیدحسین کزازی.دکترحیدرمیرزا.حاجی محمدکریم خان.آقاسیدحسین اردبیلی.میرزاداودخان.سلیمان میرزا.معاضدالسلطنه .معتمد التجار. شیخ غلامحسین.ضیاءالمملک سیدجلیل.

رئیس_باکثریت تصویب شد_حالارای میگیریم درباره مسیوکینه رئیس گمرک آذربایجان سه ساله بیست ویک هزاروپانصدفرانک داده شودکسانی که تصویب میکنندورقه سفیدخواهندانداخت. (نیزاوراق رای توزیع واخذشده نتیجه ازقرارذیل اعلام شد)

معاضدالملک_عده حضار(۷۱)ورقه سفیدعلامت قبول (۵۷)ورقه آبی علامت رد(۱)امتناع(۱۲)

اسامی تصویب کنندگان:

ابوالقاسم میرزا.آقاشیخ محمدخیابانی.صدرالعلماء.آقاشیخ اسمعیل هشترودی.سلیمان میرزا.حاج آقا.آقامیرزاابراهیم خان .حاجی وکیل الرعایا.وحیدالملک.حسنعلی خان .حاجی شیخ علی خراسانی.آقاشیخ رضا.معتمدالتجار.حاجی فاتح الملک.دکتراسمعیل خان.شیبانی.آقاشیخ علی شیرازی.ادیب التجار.آقامیرزاداودخان.لسان الحکماء.حاجی محمدکریمخان.معاضدالسلطنه.موتمن الملک.آقاشیخ ابراهیم زنجانی.دکتر امیرخان.دکترحیدرمیرزا.دکترعلی خان.آقاسیدحسین کزازی.آقاشیخ مهدی.فهیم الملک.آقامیرزااحمدقزوینی.حاجی شیخ اسدالله.معززالملک.دهخداحاجی سیدنصرالله.نیرالسلطان.افتخارالواعظین.بهجت.آقامحمدبروجردی.وکیل التجار.ممتازالدوله -ارباب کیخسرو.طباطبائی.مستشارالدوله.ناصرالاسلام.عزالملک.ضیاءالممالک.میرزارضاخان.مشیرالدوله.آقاشیخ غلامحسین. آقامیرزاابراهیم قمی.میرزامرتضی قلیخان.معاضدالملک. حاجی میرزارضاخان.معین الرعایا.متین السلطنه.

ردکننده.حاجی سیدابراهیم.

رئیس_باکثریت تصویب شدحالارای میگیریم درباره (مسیوللو)سالی نوزده هزاروپانصدفرانک داده شود کسانیکه تصویب میکنندورقه سفیدخواهندانداخت(دراینموقع یکی ازنمایندگان پیشنهادنمودکه درقیه مستخدمین یک دفعه اخذرای شود)

معاضدالملک_بنده باکمال تاسف این پیشنهادراردمیکنم برای اینکه نیمساعت قبل رای دادیم که جزء بجزءرای بگیریم حالاپیشنهادمیکنیدکه یکدفعه رای گرفته شودخوب است یک قدری ملاحظه بفرمائید.

(اوراق رای توزیع واخذشده نتیجه بطوری که درج میشوداعلام شد)

معاضدالملک_عده حضار(۶۹)ورقه سفیدعلامت قبول (۵۴)ورقه آبی علامت رد(۱)امتناع (۱۴)

ردکننده :حاجی سیدابراهیم.

کسانیکه تصویب کرده اند: متین السلطنه.آقاشیخ علی شیرازی.هاشم میرزا.صدرالعلماء.آقاشیخ محمدخیابانی.حاج فاتح الملک.معتمدالتجار.ادیب التجار.حاجی شیخ علی خراسانی .حاجی محمدکریمخان.معضدالسلطنه .وحیدالملک.شیبانی.آقامیرزاابراهیم خان.موتمن الملک.آقاشیخ ابراهیم زنجانی.دکتراسمعیل خان.حسنعلیخان.دکترحیدرمیرزا.حاج وکیل الرعایا.ارباب کیخسرو.بهجت.لسان الحکماء.آقامحمد بروجردی.ممتازالدوله.نجات.فهیم الملک.آقاشیخ مهدینجم آبادی.وکیل التجار.حاجی میرزارضاخان.حاجی شیخ اسدالله. افتخارالواعظین.مستشارالدوله.معین الرعایا.حاجی سیدنصرالله.میرزاابراهیم قمی.طباطبائی.ناصرالاسلام.مشیرالدوله. نیر السلطا ن. مرتضی قلیخان بختیاری.دکتراسمعیل خان.میرزامرتضی قلیخان.ذکاءالملک.آقاشیخ رضا. ضیاءالممالک. آقاشیخ غلامحسین. میرزارضاخان نائینی.حاجی آقا.دهخدا.معززالملک.دکترعلیخان.

رئیس_باکثریت تصویب شد.

وکیل الرعایا_ مدتی است که اجازه خواسته ام که دراینباب عرض کنم مجال نشداینکه حاجی آقامیفرمایندکه گمرک محمره اگراضافه شده است گمرک بوشهر بملاحظاتی کسرکرده است گمرک بوشهر درپنج ماه اول سال ۱۵هزارتومان اضافه داردبعدازاین هم معلوم است وچقدرتفاوت دارد

رئیس_رای میگیریم درباب(مسیودوت)سه ساله سالی نوزده هزاروپانصدفرانک کسانیکه تصویب میکنندورقه سفیدخواهندانداخت (اوراق رای اخذشدونتیجه ازقرارذیل اعلام شد)

معاضدالملک_عده حضار(۷۰)ورقه سفید(۳۳)ورقه آبی(۱۳)امتناع(۱۴)کسانیکه تصویب کرده اند:

حاجی میرزارضاخان .وحیدالملک.مرتضی قلیخان بختیاری.حاجی آقا.هشترودی.ابوالقاسم میرزا.حسنعلیخان معززالملک.حاجی شیخ علی خراسانی زنجانی.نجات. آقاشیخ رضا.صدرالعلماء.فهیم الملک.نیرالسلطان.عزالملک.ضیاءالممالک.ذکاءالملک.آقامیرزارضاخان.اقاشیخ غلامحسین. معاضدالملک.میرزاابراهیم خان.دکتراسمعیل خان.آقامیرزامرتضی قلی خان.متین السلطنه.حاج سیدنصرالله.شیخ محمد خیابانی.حاج وکیل الرعایا.معتمدالتجار.دکترحیدرمیرزا.لسان الحکماءآقاشیخ مهدی.بهجت.وکیل التجارمشیرالدوله.

کسانی که ردکرده اند:

دهخدا.حاج سیدابراهیم.آقامحمدبروجردی.حاجی دکتررضاخان.معاضدالسلطنه.آقاشیخ علی شیرازی .حاج محمدکریمخان.آدینه محمدخان.آقاسیدجلیل.لواءالدوله.طباطبائی.افتخارالواعظین. رئیس_باکثریت تصویب شد_حالارای میگیریم درباب (مسوکله)سه ساله(۱۸۵۰۰)فرانک کسانی که تصویب میکنندورقه سفیدخواهندانداخت(اوراق رای اخذواحصاءشدنتیجه ازقرارذیل اعلام شد.)

معاضدالملک_عده حضار(۶۹)ورقه سفید(۳۴)ورقه آبی(۱۴)امتناع(۲۱)

کسانی که تصویب کرده اند:

مشیرالدوله.آقامیرزاابراهیم خان.میرزامحمدخراسانی.حاجی فاتح الملک.حاجی سیدنصرالله.مستشار الدوله.میرزارضاخان نائینی.معتمدالتجار.ممتازالدوله.دهخوارقانی.متین السلطنه.معین الرعایا.معززالملک.خیابانی.هاشم میرزا حاجی وکیل الرعایا.فهیم الملک.نجم آبادی.وکیل التجار.میرزامرتضی قلی خان.بهجت.شیخ اسدالله.حاجی میرزارضاخان. معاضدالحکماء.ضیاءالممالک.عزالملک.صدرالعلماء.دکترامیرخان.حاجی آقا.لسان الحکماء.حسنعلی خان.آقاشیخ علی.ذکا ء الملک.وحیدالملک.

ردکنندگان:هشتردوی.میرزاعلی اکبرخان دهخدا.حاج محمدکریمخان. آقامیرزاداودخان.شیبانی.موتمن الملک.مدرسی.زنجانی.سلیمان میرزا.حیدرمیرزامعاضدالسلطنه.آقاسیدجلیل .آقامحمدبروجردی.افتخارالواعظین.

رئیس_ نتیجه بدست نیامده

ارباب کیخسرو_مکرراینجاعرض شدکه بموجب نظامنامه داخلی آقایانی که ورقه سفیدوآبی ازبرای ایشان تهیه شده وقتیکه تشریف می آورندازبرای اینکه رای بدهندبایداوراق راهمراه داشته باشندکسانی که آن اوراق راهمراه ندارندمثل اینست که رای ندارندخوبست بیش ازاین آقایان درامرخودشان مواظبت داشته باشندمکررعرض شده است که چیزیکه مهیا شده است برای رای همراه خودشان بردارنداگرآقایان نتوانندترتیب کارخودشانرا منظم بکنند پس چه چیزرادرست میکنند.

رئیس_حالا دیگرمیخواهیم برای مذاکره پاره مطالب راخصوصی کنیم دستورجلسه آتیه بقیه بودجه مجلس وبقیه کنترات مستخدمین بلژیکی.

(مجلس دوساعت ازشب گذشته ختم شد)