مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ دی ۱۲۹۳ نشست ۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سوم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ دی ۱۲۹۳ نشست ۷
جلسه ۷
صورت مشروح مجلس روز چهار شنبه چهارم شهر ربیع الاول سنه ۱۳۳۳
مجلس تقریبا دوساعت ونیم قبل از غروب در تحت ریاست آقای موتمن الملک تشکیل و صورت مجلس روز یکشنبه قرائت شد
رئیس – در صورت مجلس ملاحضاتی است ؟ اظهاری نشد صورت مجلس تصویب شد دستور امروز راجع است به اعتبارنامه چند نفر آقایان وکلاء یک راپورتی در جلسه قبل راجع بنمایندگان عراق خوانده شد ولی آقای نظام السلطنه تلگرافی را خواستند که امروز باید قرائت شود
حاج شیخ اسدالله – راپورت را هم خوب است مجددا بخوانند
سردار سعید راپورت شعبه سوم را راجع بنمایندگان عراق که درجلسه قبل قرائت نموده بود مجددا قرائت کردند
سردار سعید – بنده تلگراف را میخوانم ولی در این راپورت نظری هست که درست در راپورت تکمیل نشده اگر اجازه فرماید برگردانم بشعبه و تکمیل کرده بمجلس تقدیم دارم بعبارت اخری پس می گیریم ( صورت تلگراف حکومت عراق بمضمون ذیل قرائت شد )
طهران – توسط آقای حاجی میرزا شمس الدین مجتهد نماینده عراق دامت برکاته مقام محترم مجلس مقدس شورای ملی شیدالله ارکانه ترتیب صحت انتخاب عراق را شابق تصدیق در این موقع افتتاح مجلس مقدس هم لازم دانست پس از عرض تبریک وتشکر شرح صحت جریان انتخابات را بر طبق قوانین مقرر ه بعرض برسانم در دهم شهر جمادی الثانی موافق مقررات قانونی اعلان عمومی منتشر از روز بیستم شهر مسطور تا پنجم رجب مشغول بدادن تعرفه و از ششم رجب تا دهم که پنج روز است مشغول گرفتن آراء بودیم نظار بلوکات هم موافق مقررات قانونی رفتار درموعد معین صندوقهای آراء ممهور را در انجمن مرکزی حاضر نموده با رعایت تمام مراتب قوانین مقرره من البدوالی الختم بانهایت صحت ودقت قانونی انتخاب را انجام عموم صحت جریان انتخابات را معروض و توفیق وکلای محترم را در انجام وظایف مقدسه که بر عهده آن ذوات محتر است از خداوند مسئلت مینمائیم ( مصطفی الحسینی ) خادم شرع محمد الحسینی ) ( داعی عبدالمجید ) جلیل آقا حسین بطوریکه صحت جریان انتخابات را بر طبق قانون آقایان نظار معروض داشته اند عین واقع و این جانب هم تصدیق دارم و اطلاعا لازم بعرض میداند که ۳ نفر از آقایان نظار که مهر نکرده اند یکی جناب مستطاب حجه الاسلام آقای حاج میرزا شمس الدین مجتهد نامبرده محترم عراق میباشند که در تهران تشریف دارند و دو نفر دیگر یکی حاجی ملا علی پیش نماز و دیگری شمس العلماء بودند که مدلول فوق را قبلا تصدیق نموده دردو سه ماه بعد از ختم عمل انتخابات این دو نفر مرحوم شده اند ۱۷۷ ابوالفضل
رئیس – عرض میکنم اینطور که اعتبار نامه هارا نگاه داشتند و معطل کرده اند صحیح نیست الان یکماه و نیم است که این اعتبار نامه ها در شعبات است راپورت متعلق بعراق را که امروز آورده اند حالاپس میگیرند راجع بنمایندگان کردستان هم یکماه است معطل شده خوب است در این باب یک اهتمامی بکنند و این اعتبارنامه های آقایانی که تصویب شده یا نشده ترتیبش را معین کنند که در جلسه آتیه تکلیفشان معین شود
سردار سعید – شعبه اقدام خواهد کرد ولی تعطیل اعتبارنامه ها بواسطه نبودن اسباب کار بوده و علت تاخیر اعتبار نامه عراق این بود که صورت مجلس هم نداشته حالا هم تلگرافی آمد وشعبه نظری پیدا کرداین است که پس گرفته میشود تاهفته دیگر انشاءالله تکمیل نموده وبمجلس تقدیم می شود
رئیس – آقای دکتر اسمعیل خان مخبر شعبه ششم یک نقاهتی دارند وشعبه آقای معدل الدوله را بجای ایشان تعیین کرده که راپورت شعبه را راجع بآقای دکتر لقمان قرائت کنند
آقای معدل الدوله راپورت شعبه ششم رادر خصوص نمایندگی آقای دکتر لقمان بمضمون ذیل قرائت نمود
شعبه بریاست آقای مدرس منعقد آقای دکتر اسمعیل خان مخبر شعبه بواسطه کسالت غایب بودند اعتبار نامه آقای دکتر لقمان نماینده کلیمیان مطرح مذاکره وتمام اوراق راجعه بآن قرائت گردید شیراز واصفهان وکرمانشاهان وکردستان وهمدان انجمن نظار کلیمیانش موافق باترتیب قانونی انتخاب داده ونتیجه آراء بانجمن نظار کلیمیان طهران فرستاده فقط یزد کلیمیانش اقدام درانتخابات ننموده وبانجمن نظار کلیمیان طهران توسط وزارت داخله تلگراف کرده اند که بواسطه فقر وپریشانی قوه چند روزبیکار ماندن را نداریم ورأی خود را باانجمن نظار کلیمیان طهران میدهیم وهر کس راآنها انتخاب کنند ماهم بوکالت میشناسیم حکومت یزد هم همین مطلب رابوزارت داخله اطلاع داده ونتیجه استخراج آراء انجمن کلیمیان تهران و ولایات این است که دکتر لقمان باکثریت ۸۳۵ رأی از ۱۴۲۰ ورقه ماخوذه بنمایندگی کلیمیان منتخب گردیده که شکایتی هم نرسیده جز یک ورقه که بامضای یکی از کاندیدهای وکالت کلیمیان وچند نفر از منسوبان اوست آن هم چون ایراد قانونی نداشت قابل توجه نگردید-بعد پس از قرائت تمام اوراق چون جریان انتخابات کلیمیان راموافق با قانون دانسته اعتبار نامه آقای دکتر لقمان را صحیح ونمایندگی ایشان را از طرف کلیمیان تصدیق مینماید (اورنک وقار السلطنه )
رئیس – راجع باین انتخاب مخالفی هست یا نیست آقایانیکه نمایندگی دکتر لقمان راتصویب میکنند قیام نمایند (عده کثیری قیام نمودند )(تصویب شد )
یکفقره راپورت شعبه چهارم است راجع بآقای میرزا سلیمان قرائت میشود
(شاهزاده سلیمان میرزا راپورت شعبه مزبور را راجع بانتخاب آقای سلیمان میرزا خان قرائت نمودند )
رئیس – راجع بانتخاب آقا میرزا سلیمان خان مخالفی نیست ؟ مبین السلطنه بنده مخالفم
رئیس- پس میماند برای بعدعجالتا کار دیگری نداریم مگر انتخاب کمیسیونها آت هم در خارج وتعیین کمیسیونها مطابق ماده ۱ نظام نامه داخلی است عده راکه باید آقاین معین کنند کمیسیون خارجه اگر تصویب میکنند عده اعضایش شش نفر باشند ( جمعی گفتند صحیح است ) کمیسیون داخله ۱۲ نفر کمیسیون نظام ده نفر
محمد هاشم میرزا – چون اعتبار نامه های تمام نمایندگان نگذشته گمان میکنم کافی باشد عده اعضای کمیسیونها راانقدر معین کنیم واینکه بنظر بنده میرسد کمیسیون داخله هم چندان کاری نخواهد داشت واگر تصویب فرمائید ۶نفر معین شود بعد که اعتبار نامه ها گذشت اگر لازم شد ممکن است عده آن اضافه شود
رئیس – بسیار خوب کمیسیون داخله را اگر مجلس صلاح بداند ۶نفرباشد بعدا اگر لازم شد چهار نفر اضافه میکنیم پس کمیسیون خارجه ۶ نفر – کمیسیون داخله ۶نفر –کمیسیون نظام ۶نفر کمیسیون قوانین مالیه ۱۲ نفر –کمیسیون عدلیه ۱۲ نفر –کمیسیون معارف وصنایع مستظرفه ۸نفر در۶ نفر مخالفی نیست ؟( اظهاری نشد ) کمیسیون پست وتلگراف ۶ دو نفر باید برای نظارت این کار بحکم قرعه معین شوند (آقای سلیمان میرزا استقراع نمودند )آقای سید اسد الله چهار سوقی و آقا شیخ محمد جواد بحکم قرعه معین شدند
رئیس – کمیسیونهائی که از شعبات باید معین شود یکی کمیسیون عرایض است یکی کمیسیون مبتکرات که اعضای آنها گویا ۶ نفر است یکی هم کمیسیون بودجه است که باید اعضاء آن از ۱۲ تا ۱۸ نفر باشند (بعضی اظهار کردند هیجده نفر –هیجده نفر تصویب شد )
رئیس –آقای ارباب کیخسرو پیشنهادی کرده اند قرائت میشود .
(پیشنهاد مزبور بمضمون ذیل قرائت وچون مخالفی نداشت تصویب شد )
بنده پیشنهاد میکنم عده اعضاء کمیسیون خارجه ۶نفر باشد ولی انتخاب یکنفر از اعضاء آن بماند تابعد ازتعیین تکلیف اعتبارنامه آقایان وزراء (کیخسرو شاهرخ )
رئیس - چنانکه سابق عرض کردم بعد از اینکه کمیسیونها معین شد دیگر مجلس کاری ندارد باید ازطرف دولت لوایحی فرستاده شود هنوز لوایحی فرستاده نشده که در مجالس علنی مذاکره شود این است که نمیدانم جلسه رابرای چه روز ی معین کنم اگر آقایان موافق باشند جلسه را معین نکنم بعد از آنکه کاری پیدا شد بآقایا ن اطلاع داده شود .
ناصرالاسلام – تصور میکنم برای جلسه بعد یکی دو فقره اعتبار نامه آقایان وکلاء حاضر باشد یکی هم میخواستم تقاضا کنم اگر صلاح بدانند در قانون دیوان محاسبات یک نظری بکنند .
رئیس - برای رسید گی باعتبارنامه ها میشود شنبه ویکشنبه مجلس راتشکیل داد ولی راجع به قانون دیوان محاسبات خودتان درمجلس گذشته تجربه فرمودید که این قبیل لوایح که راجع به امور دولتی است باید از طرف دولت پیشنهاد شود ونظریات آنها قبلا معلوم شود اگر هم از طرف آقایان وکلا پیشنهاد شود باید با اطلاع آنها باشد باین جهت عرض میکنم قبلا نظریات وزراء معلوم باشد تا مطرح شود بعد اشکالی فراهم نشود .
ناصر الاسلام - نظری راکه فرمودند خیلی خیلی صحیح است بنده هم که تقاضا کردم نظرم این بود که قبلا نظر وزیر مالیه رادراین مطلب جلب کنیم درصورتیکه موافقت کرد آنوقت مطرح بشود وامیدوارم موافقت هم بکنند
رئیس – اینکه میفرمائید برای روز یکشنبه کار نیست این راباید آقایان وزراء مجلس بفرستند بعد ارآنکه فرستادند باید برود درکمیسیون وده بیست روز مطرح مذاکره شود پس از برای آتیه نمی توان ان را جز ء دستور معین نمود
محمد هاشم میرزا – یکی دو اعتبار نامه بود که مخالفت شد وبشعبه برگشت بنده عرض می کنم که برای جلسه آتیه حاضر خواهدشد وگذشتن آنها یک ربع بیشتر برای این کار وقت لازم نیست بنده تصور میکنم باید بهیئت دولت پیشنهاد شود که هرچه می توانند قوانین ولوایح را زودتر بفرستند که مجلس بیکار نباشد
رئیس – اگر صلاح بدانند جلسه رابرای این شنبه خیر شنبه آتیه معین نمائیم ضمنا شعبات اعتبارنامه های راجع بکردستان درجزوتر شیزو نائین وسایر اعتبارنامه ها ئی که مانده است حاضر کنند بنده بآقایان وزراء تأکید میکنم که لوایحی که باید بمجلس فرستاده شود هرچه زودتر ممکن است بفرستند
حاج عز الممالک – چون آقای رئیس متذکر شدند که بآقاین وزراء درخصوص لوایحی که پیشنهاد میشود مذاکره کنند بنده عرض میکنم اگر مجلس صلاح بداند این نظر راهم بهیئت وزراءبگویند از قراریکه معلوم است یک کمیسیون بودجه درخارج تشکیل داده ودربودجه بعضی ادرات نظر کرده اند اگر مجلس متنظر باشد بودجه کل مملکت بمجلس پیشنهادشود بعقیده بنده شش ماه طول میکشد وهر ماه ضرر بزرگی برای مملکت خواهد داشت وازاین حیث ضرر خواهد داشت که بعضی مخارجات رازیاد میکنند تا مجلس تصویب نکند ممکن نیست که آن مصارف کسر شود بنده عقیده ام آن است اگر آقایان موافقت کنند بآقایان وزراء اخطار شود که آنچه بودجه از کمیسیون گذشته ازوزارت مالیه بمجلس پیشنهاد شود تا یک یک از مجلس بگذرد واگر ما حالا معطل بشویم تا بودجه کل مملکت در کمیسیون بودجه بگذرد مدتی طول خواهد داشت .
رئیس - این راه عرض بکنم که درمجلس سابق هم این تجربه رانمودم اگر یک نظر صحیحی در بودجه باید داشته باشیم باید همه رادرنظر بگیریم وبفهمیم مخارج چه چیز استفرض بفرمائید یک بودجه راجع به وزارت داخله آنرا تصویب میکنند بعد بودجه وزارت خارجه آنرا هم تصویب میکنن وهمین طور بودجه تمام وزارت خانه ها بعد اگر تمام را جمع کنیم می بینیم که برمخارج افزوده پس باید همه را یک مرتبه خواست ونظریات نمود واگر دیر شود ازاول کار بهتر شود بهتر است وتمام بودجه را یک مرتبه بیاورند مناسبنر است ولی تأکید میکنم که زودتر بودجه رابه مجلس پیشنهادکنند
حاج شیخ اسد الله – بنده امروز قصد نداشتم داخل این مذاکره بشوم ولیکن مذاکرات مجلس بنده را مجبور کرد که دراینباب عرض کنم الان یک ماه ونیم است که ازعمر مجلس میگذرد یکماه مجلس داخل در رسیدگی اعتبار نامه ها بود ومطابق قانون که باید منتظر شکایات بود وبعد ازیکماه دردو سه جلسه سه ربع اعتبارنامه ها گذشت هیئت رئیسه تشکیل شد بعد از آنکه هیئت رئیسه تشکیل دراین جلسات زمینه مجلس معلوم شد خیللی متشکر وخوشوقتم واظهار امتناع میکنم از آقایان که ائتلاف کرده اند که یم اکثریت تامی درمجلس تشکیل شد نمودند وخیلی منتظرم که آقاین بعداز این ائتلاف که نظرشان به پیشرفت امور بوده است ویک ائتلاف وتوافق نظری پیدا کردند بعد ازآنکه ائتلاف شد واکثریت مجلس معلوم شد ازامروز ببعد بنده حس میکنم که سیر اکثریت خیلی بطئی است وکند حرکت میکند نباید اکثریت دراینموقع که بهترین مواقع استفاده است از برای مملکت ایران اولین موقع است داخل دریک اصلاحات اساسی بشویم مقدم تر از همه اصلاحات اصلاح مالیه وبودجه است اگر بنا باشد که مجلس منتظر باشد که روزی دولت پیشنهادیبمجلس بکند شاید شش ماه طول بکشد این دوره تقنینیه بسر آید دراین مجلس موقعیت پیدا نکند بنده خیلی خواهش دارم که یک اقدامی بکنید واسترحام والتماس میکنم ازاکثریت مجلس که قدر ی همت کرده قدم رو باصلاح برداریم باید تأکید نمود ووظیفه اکثریت آنست که منتظر آوردن دستور وپیشنهاد از طرف وزیر نباشد باید بخواهند از وزیر اگر پیشنهادی راجع باصلاحات مملکتی تهیه کرده اند بمجلس بیاورند اگر نکرده اند باید تأکید کرد که زودتر پیشنهاد خود را مرتب کرده تقدیم مجلس نمایند مطابق قانون باید دو ماه قبل از سال از مجلس گذشته ومرتب شده باشد دو ماه بسال نداریم اگر امروز شروع بکار بکنیم ممکن است پنج شش ماه دیگر موفق باصلاح تمام بودجه بشویم بنده عرض میکنم باز خواهش مینمایم از آقایان که بخواهند از هیئت دولت نه اینکه منتظر باشند که دولت پیشنهاد ها را بمجلس بیاورد هر چه زودتر داخل کار شوند بهتر است وقتی که حسیات مجلس رادولت فهمید حسیات مجلس هم حسیات اکثریت است نه اقلیت اقلیت هم درموارد خودش اگر دید که اکثریت یک نظریات موافقی دارد باید باآنها موافقت کند واگر دید موافق عقیده خودش نیست تنقیدش کند درهر حال وظیفه اکثریت است باز هم عرض میکنم که وظیفه اکثریت است که از دولت بخواهد اگر میتواند تا روز شنبه هر چه حاضر شده است بمجلس بیاورد واز روز شنبه که کمیسیونها انتخا ب شد مشغول کار شود .
رئیس - این وظیفه اکثریت نیست وظیفه مجلس است (جمعی گفتند صحیح است ) اگر خاطر آقایان باشد درخطابه که بپیشگاه اعلیحضرت همایونی عرض شد مخصوصا درآنجا این مسئله تعقیب شده بود که مجلس منتظر است حتی المقدور هرچه زودتر لوایحی که راجع بمالیه ووسائل امنیت است بمجلس بیاورند باز هم همان طور که عرض کردم اگر لازم بدانند هیئت رئیسه اقدامات میکند وبهیئت وزراء اخطار میکند که هر چه از آن لوایح حاضر است بمجلس بفرستند .
ناصرالاسلام –بنده کاملا باآقای حاج عزالممالک موافقم بانظری هم که آقای رئیس فرمودند منافی نمیدانم اگر تصویب بفرمائید از هیئت وزراء تقاضا بشود هر قدر بودجه هائی که حاضر است بیاورند بمجلس این مطلب جلوگیری میکند از خرجهای زیاد واگر ممکن است یک نظریه دیگری اتخاذ شود وآنرا هم بنده بد نمی دانم یعنی آنچه را که کمیسیون بودجه بعد از خرج وتعدیل تصویب کرده همان در وزارتخانه معمول شود وآن نظری که آقای حاج عز الممالک دارند اجرا میشود وهم مخالفتی با نظریات آقای رئیس نیست بعد اگر نقصانی داشته باشد مجلس یک نظر کلی درآن مینماید بااین نظریه هم ان مقصود بعمل می آید وهم مقاصد مجلس مجری می شود .
آقا سید فاضل – چند فقره اعتبارنامه آقایانی که از مجلس نگذشته است قطعا تا روز یکشنبه حاضر خواهد شد مقرر بفرمائید جلسه آتیه روزیکشنبه باشد .
رئیس – مجلس هم رأی داده است که روز یکشنبه باعتبارنامه آقایان وزراء رسیدگی شود .
محمد هاشم میرزا – مجلس رأی داده که رسیدگی باعتبارنامه وزراء یکهفته تأخیر شود رأی نداده است که حتما روزیکشنبه درخصوص اعتبار نامه آنها رأی گرفته شود .
رئیس – خیر درجلسه گذشته مجلس این طور رأی داد که روزیکشنبه آینده اعتبار نامه های آقایان وزراء بیاید درمجلس جلسه آتیه را بروز یکشنبه یکساعت بغروب مانده معین میکنم (اظهار مخالفتی نشد )
(مجلس تقریبا یکساعت ونیم بغروب مانده ختم گردید )