مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ تیر ۱۳۳۷ نشست ۲۱۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۲۱۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۹ تیر ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مشار
۳- سؤال آقای مهندس فروهر راجع به معافیت گمرکی لوازم آب و برق شهرداری‌ها و جواب آقای معاون وزارت گمرکات
۴- اخذ رأی و تصویب گزارش مجلس سنا راجع به معافیت یک دستگاه فرستنده تلویزیون از حقوق و عوارض گمرکی
۵- شور دوم گزارش کمیسیون راه راجع به تمدید استخدام پنج نفر کارشناس راه‌آهن و ارسال به مجلس سنا
۶- شور دوم گزارش کمیسیون دارایی راجع به فروش یک قطعه طمین به سفارت کبرای پاکستان و تصویب آن
۷- اخذ رأی جهت انتخاب ده نفر مستشاران دیوان محاسبات
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
(مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نائب‌رییس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس
نائب‌رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه- آقایان: صارمی. بوربور. جلیلی. بزرگ‌نیا. پناهی. اعظم‌زنگنه. قراگزلو. دکتر حسن افشار. دکتر آهی. دکتر عمید. غضنفری. عامری. مشایخی. سعیدی. حشمتی. اسکندری. دکتر امین. دکتر شاهکار. هدی. مهندس اردبیلی. اکبر. بزرگ ابراهیمی. صفاری. عرب‌شیبانی. دهقان. بهادری. سراج حجازی. اسفندیاری. فضایلی. اریه. مهندس بهبودی. مهندس فیروز. دکتر اصلان افشار. اورنگ. دکتر ضیایی. شادمان. سنندجی. اخوان. قنات‌آبادی. صراف‌زاده. کورس. امامی خویی. ثقهةالاسلامی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری. قرشی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: دیهیم. عباسی.
نائب‌رئیس- نسبت به صورت‌جلسه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مشار
نائب‌رئیس- آقای مشار.
مشار- سؤالی است از وزارت بهداری راجع به آسایشگاه مسلولین مشهد که تقدیم می‌شود.
۳- سؤال آقای مهندس فروهر راجع به معافیت گمرکی لوازم آب و برق شهرداری‌ها و جواب آقای معاون وزارت گمرکات
نائب‌رئیس- سؤالات مطرح است آقای مهندس فروهر.
مهندس فروهر- بنده چون از علاقه نمایندگان محترم راجع به پبشرفت برنامه‌های عمرانی شهرستان‌ها از جمله برق و آب که واقعاً تمام شهرستان‌ها فاقد آن هستند مطلع بودم سؤالی از وزارت انحصارات و گمرکات کرده‌ام که آیا صحت دارد که گمرک از لوازم برق و آب شهرستان‌ها حقوق گمرکی مطالبه می‌کند یا خیر؟ چون آقایان محترم مسبوق هستند که با وضع بسیار بد درآمد شهرداری‌ها و رویه مأمورین که منجر به تصویب ماده واحده در قانون سازمان برنامه شد و بعداً تسهیلاتی که در این کار در مقابل تصمیم مجلس شورای ملی پیش آمد و موضوع تضمین دارایی محل که در واقع دو سال مرارت کشیدیم تا یک ترتیبی برای پیشرفت عمران شهرستان‌ها ایجاد بشود و این کار عملی بشود مدتی هم گرفتار مطالعات سازمان برنامه بودیم که به حمدالله می‌گویند حالا تمام شده است و کار دارد به عمل می‌رسد بنده در موقعی که مملکت تحت توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی قرین آرامش است برای این که به وضع مردم توجه بشود و برای بالا بردن سطح زندگی مردم کوشش بشود دولت را موظف فرموده‌اند و همچنین به نمایندگان محترم تذکر و دستور فرموده‌اند برای مردم محروم شهرستان‌ها اقدامی بشود شنیده شده است که عوارض گمرکی از اجناس آب و برق شهرستان‌ها که وارد بنادر می‌شود یا در تحت سفارش است عوارض گرفته می‌شود بنده یقین دارم که دولت نهایت توجه را در این کار می‌کند و به تمام عقب‌ماندگی شهرستان‌ها و نبودن وسایل واقف است یک عده مأمورین جزء اقداماتی خلاف رویه کرده‌اند و قطعاً چنین نظری نیست که این کار عملی نشود بنده این سؤال را کرده بودم و امیدوارم با توضیحاتی که معاون محترم وزارت گمرکات و انحصارات خواهند داد این مطلب برای آقایان روشن شود.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات.
معاون وزارت گمرکات (خطاطان)- همان طور که آقای مهندس فروهر توضیح فرمودند سؤال ایشان دو قسمت است یکی راجع به لوازم آب و یکی راجع به لوازم برق شهرستان‌ها است که بایستی وارد شود در مورد لوازم آب مطابق قانون اصلاح قانون اصلاح قانون آب طهران و شهرستان‌ها طبق ماده ۵ در هر مورد که وزارت کشور تصدیق بکند که این لوازم برای عمران یک شهرستانی وارد شده بدون چون و چرا گمرک آنها را مشمول معافیت قرار می‌دهد و دیناری عوارض گمرکی نمی‌دهند و تا حال اتفاق نیفتاده است در یک موردی راجع به آب حقوق گمرکی بگیریم اما در مورد لوازم برق تصور می‌کنم که اغلب آقایان تصدیق می‌فرمایند که وزارت گمرکات در اجرای برنامه‌های عمرانی پیشقدم بوده و در اجرای منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و در مواردی که از حدود وظیفه خودش هم خارج بوده است تمام مأمورین گمرک سعی خودشان را کرده‌اند که عملیات عمرانی انجام بگیرد و مأمورین وزارت گمرکات اجرای قانون را وظیفه خود می‌دانند البته آنچه لوازم برق سازمان برنامه به نام خودش وارد می‌کند و اسناد جعلی که به نام سازمان برنامه باشد طبق ماده ۱۵ که تصریح دارد که کارخانه‌جات و ماشین‌ها و اسباب یدکی و منفصله آنها که برای اجرای برنامه به وسیله سازمان برنامه از خارج وارد می‌شود از پرداخت گمرکی معاف است مطابق این قانون اجناس وارده را مشمول معافیت قرار می‌دهند و تصور می‌کنم با این توضیحی که دادم رفع نگرانی از جناب آقای مهندس فروهر بشود و اگر باز هم در عمل مواردی مشاهده فرمودند که مأمورین این قانون را اجرا نکرده‌اند به محض این که به وزارت گمرکات اطلاع دهند آن مأمور تعقیب خواهد شد و برای برنامه‌های عمرانی هر عمل و مساعدتی که لازم باشد انجام می‌شود.
نائب‌رئیس- آقای مهندس فروهر.
مهندس فروهر- توضیح جناب آقای خطاطان معاون وزارت گمرکات بسیار لازم بود چون همان طور که فرمودند بعضی از مأمورین اتفاق افتاده است که در این مورد برایشان سوءتفاهم پیش آمده است با ماندن این لوازم در زیر آسمان آزاد جنوب با بارندگی و رطوبت وغیره البته خساراتی وارد می‌شود بنده می‌خواستم استدعا کنم که این مطالبی را که فرمودند برنامه به اتکای ماده ۱۵ برنامه با توجه به این سؤالی که بنده کردم معلوم می‌شود ممکن است در طرز سفارش و ترتیب اسناد یا تنظیم صورت‌ها یک اختلاف سلیقهای از نظر متخصیصن سازمان برنامه از یک طرف و مأمورین تشخیص گمرک پیش آمده باشد بنده از جناب آقای ذوالفقاری تقاضا می‌کنم که بفرمایند یک هماهنگی ایجاد بشود که وقتی سازمان برنامه یک سفارشاتی می‌دهد البته فقط منحصراً برای عمران و برنامه‌های عمرانی صحبت می‌کنم طوری ترتیب بدهند که در موقع تنظیم مناقصه‌ها و تنظیم صورت‌ها و سفارش‌ها اسنادی که می‌رسد قابل قبول مأمورین گمرک باشد و در کارها وقفه پیدا نشود همان طوری که عرض کردم فرصت‌ها به اندازه کافی بوده است و در خلال آن مطالعات به این قبیل مطالب هم رسیدگی شده گذشته را کاری نداریم از این به بعد توجه بفرماید برای لوازمی که برای شهرستان‌ها می‌آید ترتیبی داده بشود که از لحاظ آن فورمالیته‌ها که البته با توضیحات جنابعالی رفع خواهد شد و پیش نمی‌آید بلکه تسریعی در حمل این کالاها بشود و مردم شهرستان‌ها که الان مأیوس شده‌اند از اجرای برنامه‌ها و مکرر به ما مراجعاتی می‌شود و از عقد قراردادها هم مدتی گذشته است روی این اصل خواستم که آنها بدانند که دولت مشغول اقدام است که وسایل این برنامه اولاً سفارش داده شده است و اعتبارش هم تأمین شده است و دولت هم متوجه است که به تمام قسمت‌ها عمل شود به طوری که آب به مردم برسد و برق مردم روشن شود چون تا وقتی که اینها برقشان روشن نشده است و آب بهشان نرسیده است می‌گویند در برنامه ما اقدامی نشده است روی این اصل است که حالا که ترقی سطح زندگی مردم مورد توجه است و بنده می‌بینم که دولت این کارها را کرده است چه بهتر که یک قدری هم هم‌آهنگی بیشتری در نظر بگیرند و بنده هم اظهارات آقای معاون وزارت گمرکات برایم کافی است در صورت‌مجلس البته نوشته شده است و من مطمئنم اگر اشکالی پیش بیاید با یک‌بار مراجعه خدمت ایشان رفع این اشکال خواهد شد چون همه ما هدف و منظوری جز بالا بردن سطح زندگی مردم ایران نداشته و نداریم (احسنت).
نائب‌رئیس- توضیح دیگری ندارید آقای معاون وزارت گمرکات.
معاون وزارت گمرکات- خیر.
۴- اخذ رأی و تصویب گزارش مجلس سنا راجع به معافیت یک دستگاه فرستنده تلویزیون از حقوق و عوارض گمرکی
نائب‌رئیس- لایحه‌ای است مربوط به معافیت یک دستگاه فرستنده تلویزیون که در مجلس سنا با اصلاحات عبارتی مختصری تصویب شده و برای تصویب نهایی به مجلس شورای ملی فرستاده‌اند قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب مرقومه شماره ۶۴۸۵- ۲۰/ ۲/ ۱۳۳۷ راجع به لایحه مربوط به معافیت دستگاه فرستنده تلویزیون از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی اشعار می‌دارد:
لایحه فوق در جلسه چهارشنبه ۲۵ تیر ماه ۱۳۳۷ مطرح و پس از تصویب یک فوریت و آن عنوان لایحه به شرح فوق اصلاح درعبارت ماده واحده قبل از (در طهران) حرف (که) و در تبصره ۳ قبل از (اعلام خواهد کرد) عبارت (برای اطلاع عموم) اضافه گردید و به تصویب رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه مزبور به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
نائب‌رئیس مجلس سنا
نائب رئیس- نسبت به دو اصلاح عبارتی مختصری نظری نیست؟ (اظهاری نشد) و چون اظهاری نشده با ورقه رأی می‌گیریم
(اسامی نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: یارافشار. مهندس دهستانی. مهندس بهبودی. مهندس شیبانی. دکتر سعید حکمت. خرازی. موسوی. صادق. بوشهری. ابتهاج. باقر بوشهری. امیدسالار. مشار. قائم‌مقامی. مهندس هدایت. دکتر مشیرفاطمی. دکتر وکیل. پردلی. محمدعلی مسعودی. قوام. صدرزاده. علامه. بیات ماکو. قبادیان. فضایلی. تیمورتاش. مهندس فروهر. دکتر دیبا. فولادوند. اردلان. استخر. فخر طباطبایی. حمید بختیار. توماج. برومند. دکتر امیر نیرومند. شیبانی. مهران. کدیور. شادلو. احمد طباطبایی. دکتر اسدی. بهبهانی. صارمی. مرتضی حکمت. خزیمه علم. حکیمی. مجید ابراهیمی. سالار بهزادی. نصیری. دکتر نفیسی. فیلکس آقایان. دشتی. گیو. محمود ذالفقاری. افخمی. دولت‌آبادی. دکتر دادفر. جلیلوند.
(آراء مأخوذه شماره شده ۵۱ ورقه سفید موافق و دو ورقه مخالف و چهار ورقه سفید بی‌اسم شمرده شد)
نائب رئیس- معافیت یک دستگاه فرستنده تلویزیون با ۵۱ رأی تصویب شد. به دولت ابلاغ می‌شود.
اسامی موافقین- آقایان: علی قوام. صدرزاده. تیمورتاش. کدیور. فضایلی. مجید ابراهیمی. کاظم شیبانی. دکتر مشیرفاطمی. مرتضی حکمت. نصیری. جلیلوند. مهندس بهبودی. ابتهاج. دکتر دادفر. دولت‌آبادی. مهندس هدایت. مهندس دهستانی. مسعودی علامه. قبادیان کلهر. دکتر دیبا. استخر. مهران. فخر طباطبایی. برومند. پردلی. صارمی. حکیمی. سالاربهزادی. محمود ذالفقاری. بیات‌ماکو. خزیمه‌علم. افخمی. محمدباقر بوشهری. یارافشار. دکتر سعید حکمت. شادلو. مهندس فروهر. دکتر نفیسی. دکتر وکیل. امیدسالار. مشار. دکتر امیر نیرومند. صادق بوشهری. مهندس شیبانی. فولادوند. توماج. دشتی. اردلان. گیو. دکتر اسدی.
اسامی مخالفین- آقایان: بهبهانی. دکتر پیرنیا.
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع- چهار برگ
۵- شور دوم گزارش کمیسیون راه راجع به تمدید استخدام پنج نفر کارشناس راه‌آهن و ارسال به مجالس سنا
نائب‌رئیس- گزارش کمیسیون راه دایر به تمدید استخدام پنج نفر کارشناس راه‌آهن برای شور دوم مطرح است گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود:
(به شرح ذیل خوانده شد)
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسه ۲۸ دی ماه ۱۳۳۶ لایحه شماره ۲۷۱۵ دولت راجع به تمدید استخدام پنج نفر کارشناس راه‌آهن دولتی ایران را با حضور آقای معاون وزارت راه برای شور دوم مطرح و گزارش شور اول را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده: به وزارت راه اجازه داده می‌شود که مدت خدمت پنج نفر از کارشناسان تبعه آلمان غربی را که در خدمت راه‌آهن دولتی ایران بوده‌اند و مدت استخدام آنها پایان یافته برای مدت دو سال دیگر از تاریخ خاتمه قرارداد قبلی که با حقوق و مزایای دریافتی به شرح زیر می‌باشد:
۱- آقای مهندس کریستیان اشمید ماهیانه بیست و پنج هزار ریال حقوق ریالی به اضافه دوهزار و پانصد مارک آلمان و سایر مزایای متعلقه.
۲- آقای دکتر لودلف کلی ماهیانه بیست و پنج هزار ریال حقوق ریالی به اضافه دوهزار و پانصد مارک آلمان و سایر مزایای متعلقه.
۳- آقای هانریخ هاسکامپ ماهیانه بیست و سه هزار ریال حقوق ریالی به اضافه دو هزار و پانصد مارک آلمان و سایر مزایای متعلقه.
۴- آقای کارل هنس شولتس ماهیانه بیست هزار ریال حقوق ریالی به اضافه یک‌هزار و پانصد مارک آلمان و سایر مزایای متعلقه.
۵- آقای گرهارد سیسگرت ماهیانه بیست هزار ریال حقوق ریالی و یک‌هزار و پانصد مارک آلمان و سایر مزایای متعلقه.
تمدید نموده و حقوق و مزایای آنها را از اعتبارات راه‌آهن دولتی ایران تأمین و پرداخت نمایند.
مخبر کمیسیون راه- مهندس فروهر
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۹ بهمن ماه ۱۳۳۶ لایحه دولت مربوط به تمدید استخدام پنج نفر کارشناسان راه‌آهن را برای شور دوم با حضور آقای معاون وزارت راه مورد رسیدگی قرار داده و گزارش شور اول را تأیید نمود اینک خبر آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
به جای مخبر کمیسیون بودجه- دکتر رضایی
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۷
تیر ماه ۱۳۳۷ با حضور آقای وزیر امور خارجه لایحه شماره ۲۷۱۵ مربوط به تمدید استخدام پنج نفر کارشناس راه‌آهن را برای شور دوم مطرح و با خبر کمیسیون راه موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری
نائب رییس- آقای مهران مخالفید بفرمایید.
مهران- بین چهل سال قبل که نهضت فرهنگی ایران با توجه خاص اعلیحضرت فقید و توجهات مخصوص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی فرزند والاتبار ایشان هنوز به وقوع نپیوسته بود قانونی بنام قانون عقرب ۱۳۰۱ که در اغلب قوانین استخدام مستخدمین خارجی ذکری از آن به میان می‌آید از مجلس شورای ملی گذشته است بنده فعلاً نمی‌خواهم به اولیای دولت تذکری بدهم که از تاریخ آن قانون سی و پنج شش سال گذشته است و اگر دولت ایران احتیاج به مستخدمین خارجی دارد امروز شأن فرهنگی این کشور اقتضا می‌کند که کم‌کم سیاست سی و پنج شش سال قبل را درش تجدید نظر کند یعنی اولاً وقتی به استخدام مستخدم خارجی مبادرت کند که یک احتیاج فوق‌العاده مبرمی وجود داشته باشد و این استخدام مخصوص رشته‌ای باشد که در این مملکت نیست ثانیاً کیفیت استخدام آن مستخدم را طوری قرار بدهد که در مدت توقف او در ایران بشود از شخصیت‌های مستخدم ایرانی برای تربیت همان کار و همان تخصص استفاده کرد مثلاً در مورد حاضر، راه‌آهن یک مسئله‌ای شده است در ایران که حایز اهمیت است در حال حاضر یک شبکه‌ای است که حایز اهمیت است و چند شریان اساسی در کشور ایران وجود دارد که بنده در آخرین مسافرت‌های خودم که با راه‌آهن کردم انصافاً دیدم که با یک تشکیلات بسیار منظمی اداره می‌شود (صحیح است) ولی ما که می‌خواهیم متخصص برای راه‌آهن استخدام کنیم فکر می‌کنم که این راه‌آهن قرن‌ها می‌خواهد کار بکند ما باید از الان به فکر تربیت متخصصینی که احیاناً نداریم باشیم و آنها را مهیا و آماده کنیم و در این موقع که می‌بینیم آقای وزیر راه این لایحه را می‌آورند و می‌گویند خدمت این آقایان برای مدت دو سال تمدید گردد اطمینان باشد که مثلاً دو سال دیگر ما پنج متخصص ایرانی خودمان را جایگزین این آقایان خواهیم کرد چون از قانون عقرب ۱۳۰۱ صحبت کردم اینجا باید عرض کنم که بنده حقیقت این را نمی‌فهمم که ما وقتی مستخدمین خارجی استخدام می‌کنیم حقوق اینها را هم به ارز کشور متبوعه خود او می‌دهیم و هم ریال رایج خودمان اگر در ۳۶ سال قبل این کار عملی بوده است و جهاتی داشته است امروز بنده هیچ دلیلی برای این کار نمی‌بینم ممکن است بفرمایید که چون متخصصین زن و بچه‌اش را از کشور خودش نمی‌آورد احتیاج به ارز کشور خودش دارد عرض می‌کنم که حقوق ریالی او را تعیین کنید هر مقدار ارز خواست برود از بانک ملی بخرد و به هر نقطه‌ای خواست حواله بکند حالا که برای ارز یک قیمت ثابت معین هست بنده که در این گونه عبارات در لوایح ناراحت می‌شوم که ما نوشته باشیم که به ایشان ۲۵۰۰ تومان می‌دهیم و ۲۵۰۰ مارک می‌دهیم یا هزار دلار یا صد هزار فرانک فرانسه می‌دهیم بنده فکر می‌کنم این کار را نباید کرد و باید حقوق را به ریال داد و هر قدر ارز طرف مایل است چه بیش از ۲۵۰۰ مارک احتیاج داشته باشد برود از بانک بگیرد این کار دیگر حالا به نظر بنده ناراحت‌کننده است در پایان می‌خواهم عرض کنم آقای وزیر راه و سایر آقایان همکاران محترم‌شان باید به این مطلب توجه داشته باشند که شئون فرهنگی این مملکت اقتضا می‌کند که متخصصین ایرانی را به کار بگمارند و با سیاست مهمی که مورد توجه شخص اعلیحضرت همایونی است که دانشجویان ما از خارج که می‌آیند در مملکت به کار گماشته شوند و ناراحت نباشند آقایان باید فکری بفرمایند که کم‌کم کارها به دست خود ایرانی‌ها بیفتد و سعی بکنید که حتی‌المقدور از استخدام یا تمدید استخدام مستخدمین خارجی قطعاً خودداری بفرمایند.
نائب‌رئیس- آقای مخبر توضیحی دارید بفرمایید.
مهندس فروهر (مخبر کمیسیون راه)- بنده معذرت می‌خواهم وقت همکاران محترم را می‌گیرم این دفعه به عنوان مشاهداتی که در راه آهن هفته گذشته کردم و کمیسیون راه را دعوت کردند بنده می‌خواستم عرض کنم که فرمایشات جناب آقای مهران همکار محترم صد در صد صحیح می‌بود اگر به جای کلمه وزارت راه کلمه سازمان برنامه را می‌گذاشتند و بنده استدعا می‌کنم در دوره آینده تشریف بیاورند در کمیسیون برنامه و ملاحظه کنند در آنجا با چه حقوق‌های گزاف و چه تعداد بی‌حساب کارشناس استخدام می‌شود و با چه وضع عجیبی ما دچار هستیم که بنده با تمام کوششی که سال گذشته کردم قانون عقرب ۱۳۰۱ را هم آنجا تذکر دادیم دیدیم فایده ندارد بالاخره یک موفقیت کوچک پیدا کردیم و قانوناً ملزم‌شان کردیم که این متخصصین عجیب و غریب که آنجا ریخته‌اند و این ژنی‌های دنیا که آنجا ریخته‌اند لااقل معاون متخصص ایرانی را به جایشان بگذاریم و اگر استعداد داشته باشند در چهار سال شش سال یاد بگیرند این جمله معترضه‌ای بود چون مبتلا به تمام همکاران محترم است خواستم عرض کنم که وارونه این در وزارت راه شده و در وزارت راه یک موقعی بود که بعد از جریانات جنگ جهانی دوم هیچ کاری نمی‌شد بنده که افتخار همکاری آنها را داشتم می‌دیدم تمام کارها راکد بود فقط یک حقوقی داده می‌شد و از کار جز یک خاک‌بازی در تابستان‌ها و یک برف‌بازی در گردنه‌ها به رسم زمستان با بیل و عمله که در تابستان‌ها می‌رفتند زیر سایه می‌نشستند و در زمستان یک جایی را گیر می‌آورند پای منقل و خودشان را گرم می‌کردند حالا باید عرض کنم با تغییرات و تحولات و عوایدی که در راه‌آهن و وزارت راه پیدا شده است یعنی یک وجوهی که پیدا شده است در قسمت راه‌آهن می‌خواهم عرض کنم که خرابی‌ها تا حد امکان اصلاح شده است. به قدری فرسودگی زمان جنگ و به خصوص خراب شدن زیرسازی شدت پیدا کرده است که به هیچ نوع وسیله‌ای نمی‌شد که اندازه بگیریم ریل چقدر فرسوده است و این تراوس چقدر خراب است یا ارتعاشات و خطرات آتیه و مسافرین را کشتن و قطار را از بین بردن یا ساییدگی باندهای چرخ‌ها و امثالهم تا چه اندازه است و دیگر هیچ مقیاس نبود و با مشاهداتی که ما در هفته گذشته کردیم بنده آدم منصفی هستم و کار خوب را می‌گویم و اگر نواقصی هم در هر دستگاهی باشد وظیفه خودم می‌دانم که بگویم نواقص هر دستگاهی را با یک تنقید و یک ایرادات موجهی خوشوقت باشند که گفته شود بنده به گواهی همکاران دیدم در راه‌آهن یک اصلاحات اساسی شده است ریل‌های قسمت‌های کوهستانی تماماً عوض شده، لکوموتیوهای بخاری نه تنها همه از کادر مسافری بیرون رفته بلکه در کادر حمل و نقل هم لکوموتیوها به لکوموتیوهای دیزل که با فواصل طولانی و کمی آب و احتیاج سوخت کمتر را می‌کرد تبدیل شده است آقایان در خطوطی که تشریف برده‌اند البته ملاحظه فرموده‌اند که یک تأمین جانی و ترتیب منظم در برنامه و یک کوشش‌هایی در مواصلات راه‌آهن فراهم شده است که در هر جا که تشریف ببرند به چشم می‌خورد و الان هم برای حفظ رفاهیت و تأمین آسایش مردم و عبور و مرور در خطوطی مثل مشهد که یک قطار کم آمده است به دو قطار تبدیل شده و حالا هم با رسیدن ماه محرم دو به سه قطار مبدل شده است و البته این کارها وسایل می‌خواهد واگن می‌خواهد پرسنل می‌خواهد و از همه بهتر و مهمتر مدیریت می‌خواهد که ما به رأی‌العین دیدیم که ریل‌های قدیمی که هیچ حتی چرخ‌های آن را هم اصلاً کسی به فکر تعویضش نبود الان تمام اینها عوض شده یا تعمیر شده است این قسمت‌ها را بنده از این لحاظ عرض کردم که برگردیم به این متخصصین راه‌آهن که قطعاً در این کارها سهمی داشته‌اند لایحه تمدید استخدام این ۵ نفر متخصص را دولت در ۳۱/۲/۳۶ یعنی متجاوز از ۱۴ ماه پیش تقدیم مجلس کرده است این ۵ نفر فعلاً به خدمتشان خاتمه داده شده است به این معنی که از ۱۲ نفر یک مرتبه تقلیل داده شده بود به پنج نفر و این ۵ نفر چون یک عده‌ای کارآموز زیر دستشان بوده است و این تخصص را یاد گرفته‌اند وزارت راه به خدمتشان خاتمه داده و لایحه تمدیدی نیاورده است و این لایحه تقاضای تصفیة حساب و حقوق‌شان است بنابراین بنده می‌توانم عرض کنم که تصویب این لایحه بسیار خوب است و همه آقایان هم فکر می‌کنم موافق باشند و اگر سایر دستگاه‌ها هم یک اندازه‌ای این رویه و روش را در پیش بگیرند به خصوص که این لوایح در مجلس می‌آید و همة آقایان می‌توانند اظهار نظر کنند. ما در یک کمیسیون‌های بسیار محدودی که دیروز حتی با ۱۲ نفر تشکیل شده بود دو رأی ۷ نفری قاطع و کافی بود برای پرداخت حقوق‌های گزافی بدون رسیدگی از ابواب جمعی این مملکت و از بیت‌المال این مردم. آنها را باید جلویش را گرفت نه تقاضای تصفیه حساب ۵ نفر متخصص راه‌سازی و راه‌آهن را که نتیجه کوشش‌هایشان را اغلب ماها به چشم دیده‌ایم و لازم به توضیح بیشتر نیست. این بود عرایض بنده (صحیح است).
نائب‌رئیس- آقای دولت‌آبادی موافقید بفرمایید.
دولت‌آبادی- بیانات همکار عزیزم جناب آقای مهران و همچنین فرمایشات جناب آقای مهندس فروهر کافی بود که بنده قناعت کنم و دیگر عرضی نکرده باشم اما این که آقای مهران راجع به خدمات و عظمت فرهنگ و رفع نیازمندی مملکت از متخصصین خارجی فرمودند بسیار بیانات صحیحی است و مایه کمال افتخار است که فرهنگ ما بتواند متخصین و مهندسین و دکترهای کاردان لایق به جامعه تقدیم نماید. اما یک مطلب اساسی که بنده می‌خواستم عرض کنم این است که از بس که زندگی ما تحت تأثیر عوامل و حوادث زیادی من‌جمله جنگ اخیر که هنوز ما تحت تأثیر آن قرار داریم و به قدری دچار و نواقص نگرانی هستیم که موفقیت‌ها هر چه باشد یک پورسان مؤثری ندارد. اما نباید از این نکته دور بود که آنچه با رنج و زحمت و جان کندن به دست آمده است بایستی آن را حفظ کرد باید موفقیت‌ها را تشویق کرد و نواقص را هم گفت. اما اگر دیده ما تنها عیب‌جو باشد هیچ وقت رفع عیب نمی‌کند. به عقیده من عیب‌جویی نباید کرد بلکه عیب‌گویی باید نه عیب‌جویی آن هم درست و مبرهن تا به نتیجه برسد و باید دید که چه خدماتی در مملکت شده است آنها را با کمال حسن نظر
و با کمال بلندنظری و خوش‌بینی تشریح کرد و تشویق و تقدیر کرد تا مردم بدانند و بی‌جهت تحت تأثیر این همه یأس و حرمان که احیاناً دور از خیانت هم نیست قرار نگیرند. مطلبی که بنده را تشجیع کرد که با حال کسالت بیایم و صحبت کنم فقط این بود که وزارت راه کار کرده است در مملکت کارهای ساختمان راه‌آهن بسیار شایان اهمیت است برای یک مملکتی که دچار هزاران نگرانی و ناراحتی است واقعاً این مطلب معجزه است که ما به چشم خودمان ببینیم که اتصال راه‌آهن ما به آذربایجان و خراسان عملی شده است این چیز کوچکی نیست خیلی مطلب مهمی است بسیار ارزش دارد در قسمت راه‌سازی هم خدماتی شده است ما راه نداشتیم نباید منکر شد که راه‌های ما همان راه‌های قاطررو بود که بوده بعضی‌هایش اسفالت شده بود تازه داریم اقدام می‌کنیم برای راه‌های اساسی و این کار هم شده است بنده خواستم از خدماتی که در مؤسسه راه‌آهن شده است مخصوصاً اتصال راه‌آهن به تبریز و خراسان که دو استان عظیم و چشم و چراغ مملکت هستند تقدیر کنم این اصلاحاتی که در این مؤسسه شده است این لکوموتیوها این ترن‌ها آن نیست که سابقاً بوده است باید رفت و دید و استراحتش را چشید و بعد هم تقدیر کرد این یک نکته اساسی است. اما مطلبی که می‌خواستم اعتنام فرصت کرده باشم و می‌دانم که این مطلب مورد توجه اعلیحضرت همایونی و دولت به خصوص شخص وزیر راه است توسعه شبکه راه‌آهن به فارس و کرمان و یزد و اصفهان و شیراز است و همچنین ادامه راه‌آهن به سرحدات جنوب شرقی این مطلب اساسی است راه‌آهن و راه شریان حیاتی مملکت است نمی‌شود که یک دست و یک پا از این شریان سهیم باشند و دست و پای دیگر بدون داشتن ورید و شریان زندگی کنند بنده اینجا استدعای مردم اصفهان- کرمان- فارس- یزد- را تکرار می‌کنم و مخصوصاً از جناب آقای وزیر راه تیمسار سرلشکر انصاری تمنی می‌کنم تأییداً و تصریحاً برای اجرای نیات شاه یعنی شاهنشاه خیرخواه روی مصلحت مملکت هر چه زودتر به این کار برسند و پیشنهاد کنند و از پیشگاه اعیحضرت همایونی بخواهند که از محل ۲۵ میلیون دلار شرکت پان‌آمریکن یک مقداری برای تعمیر راه‌های شوسه و توسعه راه‌آهن اختصاص بدهند و باید عرض کنم که جناب آقای مهران هم مخالف نبودند و تذکرات مفیدی دادند این عده هم کار خودشان را انجام داده‌اند و بعدها هم در تمام مواردی که متخصص مشابه ایرانی داریم از استخدام خارجی باید صرف‌نظر کنیم (صحیح است).
نائب‌رئیس- آقای خرازی مخالفید.
خرازی- با توضیحی که مخبر محترم راه دادند که به کنترات ۱۲ نفر کارشناس خارجی راه‌آهن خاتمه داده شده است و این لایحه‌ای که آمده است در اردیبهشت ۳۳۶ است و برای تحصیل مجوز قانونی برای حقوق اینها است بنده عرضی ندارم لیکن همان طور که همکار محترم بنده جناب آقای مهران فرمودند بنده هم یک تذکرات اصولی دارم آقایان ما ایرانی هستیم و بایستی کارهای مملکت را به دست ایرانی‌ها بدهیم ملاحظه بفرمایید موضوع راه‌آهن در زمان اعلیحضرت فقید در سال ۱۳۰۵ شروع شد در سال ۱۳۰۷ اولین کلنگ را زدند در سال ۱۳۰۸ زمان وزارت راه سرلشکر بوذرجمهری حسب‌الامر اعلیحضرت فقید اولین کاروان محصلین راه‌آهن برای تحصیل در رشته‌های مختلف راه‌آهن به آلمان اعزام شدند و همین آقای مهندس گروگان از مفاخر همان عده است که رفته است و آمده است و حالا مدیرکل راه‌آهن است و حالا ما افتخار می‌کنیم که راه‌آهن کشورمان را یک ایرانی تحت سرپرستی تیسار سرلشکر انصاری اداره می‌کند بنده این را کراراً عرض کرده‌ام این جزو معتقدات بنده است که هیچ وقت خارجی‌ها به ما متخصص درجه ۱ و ۲ نمی‌دهند یعنی متخصص درجه ۱ و ۲ حاضر نمی‌شوند به خارج بروند همان طور که اگر در طهران دبیر عالی‌مقام ریاضیات یا فیزیک را وزارت فرهنگ بخواهد بفرستد به قم و کاشان و سمنان درس بدهند و روزهای جمعه برگردند به تهران حاضر نخواهند شد بروند متخصصین درجه ۱ و ۲ هم به ما نمی‌دهند و درجه ۳ می‌دهند و این امر موجب می‌شود که ما دوهزار و کسری محصل در امریکا داشته باشیم و اینها حاضر نشوند که بیایند ایران آقایان وزارت راه تقصیر ندارد و وضع قانون دست ماست اینجا به مهندسین می‌دهند ۶۰۰ تومان و اگر ما الان آمار بگیریم یکی از چیزهایی که کم داریم مهندس راه است در رشته‌های مختلف ما مهندس راه کم داریم و برای این که قانونی که در دست وزارت راه است همان قانون استخدام کشوری است و به یک کارشناس ایرانی حقوق کمی می‌دهند ولی به آن کسی که از خارج آمده است به عنوان متخصص و کارشناس بنده هم قبول دارم کارشناس هستند ۲۵ هزار ریال شما حقوق ریالی می‌دهید و ۲۵۰۰ مارک هم از قرار مارکی ۱۸ ریال و کسری حقوق ارزی می‌دهید و یک چیز دیگری هم اینجا نوشته است به عنوان سایر مزایای مختلفه آقا چرا؟ چرا شما این کمک‌ها را به ایرانی‌ها نمی‌کنید که تشویق شوند بیایید همان طور که اعلیحضرت همایونی این محصلین را در امریکا تشویق کردند یک قانونی برای مهندسین بگذاریم که مهندسین ایرانی که رفته‌اند در خارجه و زحمت کشیده‌اند و حقیقتاً عده زیادشان متخصص عالی‌مقام شده‌اند اینها را تشویق بکنیم نه این که ما هی برویم دنبال خارجی‌هایی که در مملکت خودشان کار ندارند آنجا می‌آیند برای ما آقا بالاسر می‌شوند اینها را قبول کنیم، بحمدالله با اعزام سالی صد نفر محصل به اروپا ما الان مهندسین زیاد در رشته‌های مختلف داریم که اسباب افتخار برای مملکت ما هستند بایستی ما سعی کنیم که رفع نیاز از اینها بکنیم بنده به شهادت همکاران محترمم که در کمیسیون نفت تشریف داشته‌اند از هیئت مدیره نفت خواستم که از این پول یک عده زیادی را بفرستند بروند شیمیست نفت بشوند بروند در رشته اکتشاف بروند در رشته تصفیه‌خانه بروند در رشته بهره‌برداری متخصص بشوند و اگر دیدند ما بی‌نیاز نشدیم و احتیاج داریم، وزارت راه بینی و بین‌الله آمده است یک قدم‌های بزرگی برمی‌دارد تمام به صحت عمل و پشتکار و کاردانی تیمسار سرلشکر انصاری معتقدند بنابراین چرا این سرلشکر انصاری نمی‌آید یک عده ایرانی را بفرستد کار یاد بگیرند بیایید مسابقه بگذارید والله ایرانی هوشش خیلی خوب است اگر اشخاصی که در امتحانات درجه اول می‌شوند اینها را بفرستید ۵ سال یک برنامه‌ای درست کنید برای ایرانی‌ها در رشته‌های مختلف به اروپا بفرستید البته اشخاصی که در رشته‌های مختلف در کنکور قبول می‌شوند و زبان هم بدانند مطمئن باشند که اینها برمی‌گردند و راه‌آهن ما را اداره می‌کنند و راه ما را اداره می‌کنند و ما دیگر احتیاجی به خارجی نخواهیم داشت اما تا به ایرانی می‌گوییم بیا ماهی ۶۰۰ تومان بگیر و به خارجی می‌گوییم هفت هزار تومان بگیر این دلسرد می‌شود مهندس ایرانی نمی‌آید اینجا کار بکند آقایان باید سعی بکنند که در هر رشته‌ای که احتیاج داریم به خارجی من فکرم کوتاه و کوچک نیست، ما احتیاج داریم، ممالکی که خیلی از ما جلوتر هستند محصل می‌فرستند به خارجه ولی سعی می‌کنند که مملکت‌شان به دست افراد خودشان اداره بشود بنده اسم نمی‌برم یکی از محصلین امریکا به بنده می‌نویسد امروز که ما تحت توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رهبری شده‌ایم این را یکی از محصلین ایرانی از میناپولیس نوشته است که ما افتخار می‌کنیم اطلاعات بین‌المللی اعلیحضرت ما توفق دارد بر عده زیادی از سران ممالک مترقی ما یک چنین شاهنشاهی داریم چرا دولت نمی‌آید یک برنامه‌ای درست بکند که محصلین درجه اول را با امتحان و کنکور بفرستد و دیگر از این لوایح مجلس نیاورد.
نائب‌رئیس- آقای صدرزاده موافق هستید؟ (صدرزاده- بله) بفرمایید.
صدرزاده- عرض کنم که چند روز قبل از این راجع به این مسئله محصلین ضمن یک لایحه‌ای بحث شد جناب آقای ارباب صحبت فرمودند بنده مترصد بودم که یک فرصت مناسبی بدست بیاید و در این قسمت عرایض مختصری به عرض همکاران محترم برسانم دیدم که اینجا حکایت محصلین است دو تا مطلب راجع به این محصلین هست که ما باید هر دو را توجه بکنیم یکی این است که این اشخاص در خارج تحصیل می‌کنند بعد از اینکه تحصیل‌شان خاتمه پیدا کند از کمپانی‌ها به آنها مراجعه می‌کنند که کمپانی ما به وجود شما محتاج است و در این جا این حقوق و مزایا را به شما می‌دهند در صورتی که استخدام ما را قبول می‌کنید بفرمایید اما همان محصل ایرانی وقتی که به ایران می‌آید باید ۶ و ۷ ماه بدود تا اولاً ارزش تحصیلات خودش را از شورای عالی فرهنگ بگیرد به این وزارتخانه مراجعه کند که بگویند جا نداریم به آن وزارتخانه مراجعه کند که بگویند وزیر وقت ملاقات ندارد، او افسرده می‌شود این از ناحیه ما نسبت به محصلین است اما یک مطلب هم از ناحیه محصلین است که باید گفت و آن این است که از دروازه طهران که وارد می‌شوند مقام اولی که می‌خواهند وزارت است در آنجا در یک کمپانی استخدام می‌شوند اما اینجا می‌خواهند وزیر بشوند اینجا از وزارت پایشان را پایینتر نمی‌گذارند ما باید هر دو مطلب را به موازات هم پیش برویم اولاً به آن آقایان نور چشم عزیز خودمان عرض بکنیم که اینهایی که وکیل و وزیر و سناتور شده‌اند یک مدتی از عمر خودشان را صرف کرده‌اند یک کارهایی کرده‌اند تا آمده‌اند وزیر شده‌اند جنابعالی هم همان مدارج را طی بفرمایید البته وزیر می‌شوید اما از آن طرف هم به وزارتخانه‌های خودمان عرض بکنیم که آقا شما یک صورتی داشته باشید که محصلینی که می‌آیند تحقیق بکنید که او در چه رشته‌ای تحصیل کرده است؟ پیش از این که بیاید به ایران صندلی او را تأمین کنید، در فرودگاه به او بگویید صندلی شما حاضر است، فردا هم بیایید تشریف ببرید سر کار دیگر پشت اطاق این وزیر و آن وزیر نروید، چون تحصیلکرده‌ای که افتخارش تحصیلات و معلوماتش است او که نباید دیگر التماس به آن وزیر و آن وکیل بکند که کار گیر بیاورد این یک مطلب اساسی است یک مطلب مملکتی است یک مطلب اجتماعی است ما بایستی نسبت به این دو مطلب به موازات یکدیگر اقدام بکنیم از یک طرف به آنها بگوییم که وقتی آمدید به ایران اینجا آب و خاک وطنتان است باید خدمت بکنید، مدارج را بپیمایید و ترقی کنید از یک طرف دیگر برای مدارک آنها ارزش قائل بشوید برای آنها کار تعیین کنید
تا این تبلیغاتی که در خارج می‌شود روی اینها اثر نکند. این مطلبی بود که می‌خواستم در مورد محصلین عرض کنم، البته باید انصاف داد که در بعضی موارد شده است که بعضی مقامات بالنسبه خوب به اینها پیشنهاد شده است و اینها نیامده‌اند و این هم خوب نیست. مطلب دیگر راجع به راه‌آهن است و محصلینی که اینجا دعوت می‌کنند، اتفاقاً این طور است که مسئله راه‌آهن برای ما قابل توجه است یعنی نماینده هوش و مظهر استعداد ایرانی است اولین وهله‌ای که در ایران راه‌آهن کشیده شده به وسیله کمپانی‌های آلمانی و متخصصین خارجی بود، الان مهندسین ایرانی دو تا راه‌آهن کشیده‌اند یکی از تهران به مشهد و یکی از تهران به آذربایجان و مهندسین ایرانی در این قسمت عمل کرده‌اند و قطعاً قسمت خارجی بسیار بسیار کم بوده است قسمت اعظمش به دست ایرانی بوده است از این مطلب دو استفاده می‌شود یکی استعداد ایرانی که ایرانی برای یک کاری که برایش تازگی داشت همین قدر که دید لازم است و در مقام تحصیل برآمد لیاقت و استعداد خودش را نشان داد که خودش می‌تواند آن کار را انجام بدهد، اما این نکته را هم باید در نظر داشت که به دست آوردن یک معلومات فنی برای این کار کاری نیست که یک روز و دو روز انجام بشود، یعنی اگر شما بخواهید یک مهندس را برای یک امر فنی تربیت بکنید و الان تصمیم بگیرید ده سال هفت سال هشت سال دیگر وقت لازم است که شما بتوانید از او بهره‌برداری بکنید پس ما در مسائل خیلی لازم مادام که متخصص تربیت‌شده واقعی به قدر کافی نداشته باشیم ناگزیر هستیم از متخصصین خارجی استفاده بکنیم، بنده یادم می‌آید که در یکی از کتاب‌ها دیده‌ام که هر وارده‌ای که به مملکت بیاید ممکن است برای آن مملکت ضرر داشته باشد جز سرمایه علمی و دانش که به هر مملکتی وارد بشود برای آن مملکت زیان نخواهد داشت بنابر این مادامی که ما متخصص فنی نداریم از اشخاصی که دارای دانش زیادتری هستند و تخصص دارند بسیار خوب است که استفاده بکنیم و آنها را دعوت بکنیم از آنها ضرری نخواهیم دید خاصه این که اینها یک متخصص هستند که در ایران بوده‌اند و لابد خدماتی کرده‌اند که خدمت آنها مورد قبول وزیر محترم راه بوده است که ایشان مورد احترام همه ما هستند (صحیح است) بنابر این برای تصویب این لایحه بنده هیچ مانعی نمی‌بینم ولی اینجا یک فرصتی هست که بنده یک تذکری به جناب آقای وزیر راه عرض بکنم و آن راجع به مسئله راه‌آهن است اگر راه‌آهن چیز مفیدی است برای همه مملکت مفید است به همان دلیل که برای خراسان مفید است به همان دلیل برای اصفهان مفید است (ارباب- برای بندرعباس مفیدتر است) برای بندرعباس هم مفید است برای کردستان هم مفید است هیچ فرق نمی‌کنند مملکت یک واحدی است که همه‌اش باید از راه‌آهن استفاده بکند بنابر این راه‌آهن‌هایی را که می‌کشید پولش را از تمام افراد مملکت می‌گیرید و باید تمام افراد مملکت از این شبکه راه‌آهن استفاده بکنند (صحیح است) جناب آقای وزیر راه از اولین راه‌آهن که در ایران تشکیل شده است سی سال می‌گذرد از سی سال قبل تا این دقیقه‌ای که من در اینجا صحبت می‌کنم مردم شیراز از آن کیلویی ۵/۲ ریال را داده‌اند اما یک وجب راه‌آهن ندارند کردستان جناب آقای دکتر وکیل همین طور و سایر نقاط هم همین طور جناب آقای وزیر راه من می‌خواهم از جنابعالی تمنی بکنم که به تمنیات مردم استان‌ها احترام بگذارید آنها انتظار دارند خاصه اینکه من در یکی از گزارشات خارجی دیدم که راه‌آهن در ایران آن استفاده‌ای که دارد در سایر کشورها ندارد پس این کاری است که شما از آن ضرر نمی‌کنید منفعت هم می‌برید پس برای یک کاری که برای مملکت ضرر ندارد و نفع هم دارد و مردم هم از آن بهره‌مند می‌شوند چرا تعجیل نمی‌کنید؟ علت این تأخیر چیست؟ این از آن چیزهای مضری است که مردم را ناراضی می‌کند به خودتان هم ضرر می‌رسد، وقتی پولش از خزانه بیت‌المال می‌رود هر چه به مردم تحمیل بکنید مردم با کمال میل وقتی بدانند در مقابل آن راه‌آهن به دست می‌آورند مضایقه ندارند یک شهر تاریخی مثل شیراز که امروز مطاف و زیارتگاه جهانگردان و سیاحان خارجی و ایرانی است زیبنده نیست که راه نداشته باشد (صحیح است) در حالی که اگر امروز شما اقدام بکنید ده سال دیگر هفت سال دیگر این کار به نتیجه می‌رسد خوب آقا این راه ما بین خوزستان و شیراز و یک فکر بفرمایید تا یک سال دو سال دیگر ممکن است این کار انجام بشود این کار دو سال و نیم در جریان بود و اعتبارش تعیین شد و بعد گفتند که جان مولم باید بکند خوب جان مولم هم رفت حالا جنابعالی یک روش دیگری اتخاذ فرمودید که بلکه راه بین شیراز و اهواز برقرار شود تا مردم این دو استان بهره‌مند بشوند من از تصمیمی که گرفته‌اید بسیار تشکر می‌کنم ولی به شرط این که این تصمیم را عاجلانه انجام بدهید حالا مناسب‌ترین فصل است برای راه‌سازی و اگر حالا راه نسازید فردا در وسط زمستان این کار را خواهید کرد؟ بنده بار دیگر هم عرض کردم که شما همیشه مطالبی را در نظر می‌گیرید ولی مطلب مهم را در نظر نمی‌گیرید شما صرفه را مثلاً در نظر می‌گیرید ولی سازمان را در نظر نمی‌گیرید شما یک کاری را که باید بکنید اگر ده سال بعد یا دو سال بعد انجام دهید ضرر زیادتری متوجه شما می‌شود امروز مسلم است که اولین وسیله برای ترقی و تعالی مملکت داشتن راه‌آهن است این مردم باید به وسیله راه محصولات را از نقاط دوردست حمل بکنند حتی وسیله تبادل علمی هم راه است اگر راه نباشد شما نمی‌توانید یک استاد یا یک دانشمندی را از مملکتی به مملکت دیگر و از شهری به شهر دیگر ببرید (صحیح است) پس رشته تمام ترقیات یک جامعه‌ای راه است راه (صحیح است) هر چه در این مورد بیشتر تأخیر بکنید من به شما اطمینان می‌دهم که به زیان مملکت تمام شده است و بنابراین من از آقا استدعا می‌کنم تمنی می‌کنم در اینجا نظر شخصی هم ندارم تعصب محلی هم ندارم من حرف برای همة مملکت می‌زنم این اصفهان و شیراز را که می‌گویم برای این است که می‌دانم آنها حرمان‌شان خیلی زیادتر است والا تمام استان‌ها برای ما عزیز است و ما آرزو داریم که همه آنها صاحب راه‌های اسفالت شده بشوند و به وسیله راه‌آهن به هم اتصال پیدا بکنند (احسنت- احسنت).
نائب رئیس- آقای صارمی موافق هستید یا مخالف؟ (صارمی- مخالفم) غالب بیانات آقایان خارج از موضوع بود و اغلب راجع به اعزام محصلین به خارج بیاناتی ایراد کردند همان طور که آقایان می‌دانند لایحه وزارت راه برای استخدام چند نفر کارشناس خارجی برای راه‌آهن مطرح است خواهش می‌کنم در همین موضوع صحبت بفرمایید.
صارمی- بنده ایمان دارم به این که کار را به دست کاردان باید سپرد تا این که انجام بگیرد در دنیای امروز هم دیگر جای تردید باقی نمانده است که با مطالعات و دقت‌هایی که می‌شود برای تخصص احترام قائلند و وضع هم طوری شده است که تخصص در یک امری لازمه‌اش این است که در یک مورد به خصوص مدیرها مطالعه بکنند تا بتوانند از تخصص استفاده بکنند ولی بحث در این است که ما همیشه بایستی به این متخصصین احتیاج داشته باشیم آن افرادی که مدتی است در ایران استخدام شده‌اند و کار کرده‌اند آیا ما نتوانستیم در مدتی که اینها در ایران بوده‌اند افرادی را تربیت بکنیم که فعلاً جانشین آنها بشوند و احتیاجی به آنها نداشته باشیم البته باید دقت کرد به این که متخصصین تهیه بکنیم و حتی‌المقدور در بین افراد ایرانی این متخصصین به وجود بیایند فی‌المثل عرض می‌کنم بنده دیدم که یک دولت کوچک به نام تایلند همین که توجه پیدا کرده است که احتیاج دارد در آتیه برای سدسازی ۲۰۰ نفر محصل فرستاده است امریکا که در رشته سدسازی مطالعه بکنند و تجربیات به دست بیاورند و در مراجعت به مملکت خودشان خدمت بکنند خوشبختانه از این ۲۰۰ نفر ۱۸۷ نفرشان برگشته بودند چند نفری در آنجا یعنی در امریکا باقی مانده بودند حالا هم دولت به استخدام این افراد البته احتیاج دارد ما هم رأی می‌دهیم ولی در نظر بگیرد در هر مورد احتیاجات ما کمتر بشود و افراد ایرانی را تربیت کنند که جانشین آنها بشوند امیدوارم این موضوع مورد توجه واقع بشود و هر روز ما مواجه با گذراندن لایحه‌های متعددی برای استخدام مهندسین خارجی نباشیم و اگر هم فعلاً احتیاج دارند این کار را بکنند بحثی نیست ولی برای آتیه به فکر این باشید که افرادی را تربیت کنید تا جانشین متخصصین خارجی گردند و دقت بفرمایید مستخدمین خارجی را که در وزارت راه هستند وادارشان بفرمایید که همان افراد ایرانی که زیردست آنها کار می‌کنند تربیت بکنند و متخص بشوند که احتیاجاتتان رفع بشود.
نائب‌رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- بنده موافقم با این لایحه و به عنوان موافق عرض می‌کنم موضوع تمدید استخدام ۵ نفر کارشناس است که سال‌ها در راه‌آهن ایران خدمت کرده‌اند و خدمتشان مورد قبول است اینها از آلمان غربی بوده‌اند و کسانی هستند که خدمتشان تمام شده است بنابر این بنده خیال می‌کنم که لایحه‌ای است که مورد احتیاج است و تمام نمایندگان محترمی هم که به عنوان مخالف صحبت کردند در واقع مطالبشان یک تذکرات اصولی بود از نظر این که ما چه بکنیم که نسبت به استخدام کارشناسان در آینده بی‌نیاز باشیم و اگر از کارمندان و کارشناسان ایرانی استفاده بکنیم به نظر بنده این یک مطلبی است که جای خودش و محل خودش بحث دارد البته لایحه‌ای را که خود دولت آورد در مجلس شورای ملی تصویب کرد قانون اعزام محصل به اروپا و امریکا سالی صد نفر تصویب فرمودید و در اینجا تقسیم می‌شوند به کارهایی که دولت احتیاج دارد یکی از قدم‌هایی است که دولت برداشته است و این کار را کرده است البته ممکن است تذکری داده شود و مقداری هم از احتیاجات خود را دولت از آن لیست محصلین ایرانی که به خارج خواهند رفت جبران بکند راه دیگرش این است که یک فکری بکنیم که محصلین ما که به خارج می‌روند و کارشناس می‌شوند برگردند به ایران این یک نکته اساسی است الان بسیاری از فرزندان خودمان که در خارج تحصیل کرده‌اند مخصوصاً در آمریکا آنجا یک محیط مساعدی است برای نگاهداری کارشناسان ایرانی در اروپا جوان‌های ما که تحصیل می‌کنند شاید به این عنوان که در بعضی کشورها خارجی حق کار کردن ندارد و جاهای دیگر امکان
برگشتشان به ایران بیشتر است ولی در آمریکا که محیط استخدام خارجی مساعدتر است برای کار حتی قبل از این که دوره خدمتشان را تمام بکنند بعضی کمپانی‌ها می‌آیند و با ایشان قرارداد می‌بندند ما باید یک فکر کلی و اساسی بکنیم که بتوانیم موانعی که در جلوی جوان‌های تحصیل‌کرده و کارشناس ما در خارج هست آنها را برداریم که اولاً آنها بیایند و ثانیاً در ایران که آمدند آن مشکلاتی که از نظر استخدام هست آنها را برداریم البته ملاحظه می‌کنید که این‌گونه کارشناسان با یک حقوق‌های اداری و با یک مزایا و یک لایحه قانونی استخدام می‌شوند اما امروز اگر شما یک کارشناس ایرانی داشته باشید برای راه‌آهن اگر برگردد به ایران تازه رتبه یک یا دو یا سه به او می‌دهند (صارمی- یا رتبه چهار) یا چهار خیلی تفضل کنند یک اضافات هم می‌خواهند به او بدهند این می‌رود در وزارت راه می‌نشیند پس با این حقوق این کارشناس ایرانی نمی‌آید به ایران این مهندسینی که الان در وزارت راه هستند و سال‌های سال سابقه خدمت دارند وقتی بنده با بعضی از آنها تماس می‌گیرم که مدیرکل راه‌آهن ایران است می‌پرسم تو چقدر حقوق داری می‌گوید رتبه ۹ اداری هستم و ماهی شش‌صد و خورده‌ای با اضافاتی که می‌گیریم می‌شود نهصد تومان خوب وقتی که شما به متخصصین خودتان که ۲۰ سال یا ۳۰ سال کار کرده‌اند و در رأس کار هم قرار دارند نهصد تومان در ماه حقوق می‌دهید و یک کارشناس خارجی به موجب همین لایحه شش هزار تومان حقوق و مزایا دارد و نمی‌توانید اطمینان پیدا کنید که ایرانی اگر رفت به خارج برگردد به ایران باید این مسائل را حل کنیم باید دولت یک کمیسیون عالی‌مقامی تشکیل بدهد و کلیه این مسائل را تجزیه و تحلیل بکند و یک لایحه قانونی بیاورد و تکلیف این کار حل بشود که هم تشویق بشوند ایرانی‌ها و هم بروند به خارج کارشناس بشوند و هم این کارشناسان ایرانی برگردند و اگر هم دولت نمی‌خواهد لایحه‌ای تهیه بکند خود نمایندگان مجلس شورای ملی ممکن است مطالعه بکنند و طرحی تهیه نمایند و این مشکل را ما از پیش پای جوان‌ها برداریم که ایرانی‌ها و جوان‌های ما برگردند بیایند یکی از نگرانی‌هایی که بنده خودم دارم این است که فرزندان ما با زحمت پدران و مادران تحصیل می‌کنند و به خارج می‌روند و با چه مشکلاتی ارز برای آنها فرستاده می‌شود مفارقت، طول زمان، و بعد آخرش هم که دیپلمه شدند دکتر شدند، پروفسور شدند نتیجه آن مفارقت ابدی پدران و مادران از فرزندان خودشان است این چه نتیجه‌ای دارد این خطری است برای مملکت اخیراً یکی از آمریکایی‌ها در انجمن ایران و آمریکا به خصوص راجع به جوان‌های ایرانی و راجع به همین مشکلات.
نائب رئیس- آقای عمیدی‌نوری تقاضا دارم در اصل موضوع صحبت بفرمایید.
عمیدی‌نوری- خلاصه این که ما از نظر کارشناس‌ها احتیاج داریم و باید این لایحه تصویب بشود و بنده هم به عنوان موافق عقیده‌ام این است که این لایحه بایستی تصویب شود ولی از نظر مشکلاتی که وجود دارد از دولت تمنا دارم لایحه‌ای بیاورد و این مشکلات را حل کنند که ما بتوانیم از کارشناسان خودمان استفاده بکنیم.
نائب رئیس- چون دیگر اظهار مخالفتی نشده لذا رأی می‌گیریم به ماده واحده آقایانی که با ماده واحده موافقند قیام کنند اکثر برخاستند تصویب شد کلیات آخر مطرح است (گفته شد- مخالفی نیست) چون اظهار مخالفتی نشد لذا رأی می‌گیریم به مجموع لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
برای اظهار نظر به مجلس سنا ارسال می‌شود. آقای وزیر راه فرمایشی دارید بفرمایید.
وزیر راه (سرلشکر انصاری)- بنده از اظهار لطف آقایان محترم از تصویب لایحه تقدیمی بی‌نهایت سپاسگزارم برای مزید احضارتان عرض می‌کنم که مطالبی که جناب آقای مهران در مورد استفاده از کارشناسان ایرانی فرمودند در وزارت راه صددرصد رعایت می‌شود در موقعی که این لایحه تقدیم شد وضع راه‌آهن طوری بود که قطارهای مسافری با تأخیر می‌رسیدند و در روز پیش از ۱۲ دفعه شکستن ریل داشتیم و چه بسا حوادث و سوانحی که همه روزه رخ می‌داد و موجبات نگرانی آقایان نمایندگان محترم را فراهم می‌کرد خوشبختانه این مهندسین که دعوت شده‌اند به تدریج کارشان تمام شد الان به جای همه اینها یک عده مهندسین ایرانی مشغول کارند در مورد استفاده بیشتری از مهندسین ایرانی بایستی به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم که موضوع تحصیل و استفاده از محصلین ایرانی همواره مورد توجه ذات اقدس ملوکانه بوده است و اوامر بسیار مؤکدی در این خصوص به هیئت دولت همیشه صادر می‌فرمودند و در همین سفر اخیر هم مقرر فرمودند که به هر یک از محصلین که در امریکا مشغول تحصیل هستند ۵۰ دلار اضافه داده شود برای این که اینها تشویق بشوند و در آنجا تحصیل بکنند امیدواریم که همه اینها برگردند و با صمیمت به وطن عزیز خدمت بکنند در مورد امتداد راه‌آهن که قطعاً مورد توجه همه آقایان نمایندگان محترم است بایستی عرض کنم در نتیجه تجربیاتی که از ساختمان این دو قطعه راه‌آهن آذربایجان و خراسان به دست آمده است وزارت راه طرح‌هایی تهیه کرده است و امیدواریم به زودی راه‌آهن اصفهان شیراز یزد و کرمان و سایر نقاط کشور کشیده بشود.
۶- شور دوم گزارش کمیسیون دارایی راجع به فروش یک قطعه زمین به سفارت کبرای پاکستان و تصویب آن
نائب‌رئیس- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به شور دوم فروش یک قطعه زمین به سفارت کبرای پاکستان مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون قوانین دارایی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه فروش یک قطعه زمین به سفارت کبرای پاکستان را با حضور آقایان معاونین وزارت دارایی و وزارت امور خارجه برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده ماده واحده مصوب مجلس سنا را تصویب نمود.
اینک گزارش آن را در تأخیر خبر شور اول تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- وزارت کشاورزی می‌تواند معادل هشت هزار و هفده متر (۸۰۱۷ متر) مربع از اراضی خالصه در تهران (شمال نهر کرج) را که حدود و نقشه آن وسیله بنگاه خاصجات تعیین و تهیه می‌شود به بهای مترمربعی چهارصد ریال به سفارت کبرای پاکستان بفروشند.
از طرف مخبر کمیسیون دارایی- باقر بوشهری
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشاورزی در جلسه ۱۴ اسفند ماه ۱۳۳۶ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه فروش یک قطعه زمین به سفارت کبرای پاکستان با حضور آقای معاون وزارت کشاورزی برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و خبر کمیسیون دارایی را تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشاورزی- عماد تربتی
نائب رئیس- ماده واحده مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده واحده آفایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات مطرح است (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به لایحه آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد برای اجرا به دولت ابلاغ می‌شود.
۷- اخذ رأی جهت انتخاب ده نفر مستشاران دیوان محاسبات
نائب‌رئیس- اکنون موضوع انتخاب ۱۰ نفر برای هیئت دیوان دیوان محاسبات عمومی مطرح است آقایان می‌توانند از بین این ۱۵ نفری که اسامی آنها داده شده به ۱۰ نفر رأی بدهند. (علامه وحیدی- صورتش را نداریم) قبلاً طبع و توزیع شده است اگر حاضر ندارید بگیرید فعلاً سه نفر به قید قرعه برای نظارت انتخاب می‌شوند.
(اقتراع به عمل آمده آقایان مجید- ابراهیمی و یارافشار و دشتی معین شدند).
نائب‌رئیس- آقایان نظار به اتفاق دو نفر از آقایان منشی‌ها در اخذ و استخراج آرا نظارت می‌فرمایند شروع می‌شود به اخذ رأی.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب زیر به وسیله آقای جلیلوند (منشی) اعلام و در محل اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: دکتر عدل. دکتر دادفر. پردلی. دکتر اسدی. مهندس بهبودی. خرازی. افخمی. قبادیان. مشار. قائم‌مقامی. طباطبایی قمی. صدرزاده. دکتر سعید حکمت. فضایلی. باقر بوشهری. ابتهاج. محمودی. ثقةالاسلامی. دکتر وکیل. مهران. مهندس فروغی. اردلان. علامه وحیدی. بیات‌ماکو. ساگینیان. مهندس فروهر. دولت‌آبادی. استخر. مرتضی حکمت. ارباب. فخر طباطبایی. توماج. دکتر نیرومند. تیمسار شیبانی. دکتر نفیسی. برومند. فولادوند. سالاربهزادی. کدیور. حمید بختیار. مهندس ظفر. حکیمی. عمیدی نوری. دکتر امیر حکمت. دکتر دیبا. دکتر پیرنیا. نصیری. دشتی. آقایان مهندس دهستانی. مجید ابراهیمی. یارافشار. جلیلوند. فرود. دکتر مشیرفاطمی. بهبهانی.
(مهره‌های تفتیشیه و اوراق شماره شده هر یک ۵۶ بود).
نائب رئیس- چون مهره‌های تفتیشیه و اوراق رأی را با یکدیگر تطبیق کردند و مساوی بود لذا خواهشمندم که آقایان منشی‌ها و سه نفر آقایان نظار اوراق رأی را در خارج استخراج نموده نتیجه را جلسه آینده اعلام بفرمایند.
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نائب‌رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه ۳۱ تیر ماه ساعت ۹ صبح دستور لوایح جاری
(مجلس یک ربع ساعت پیش از ظهر ختم شد)
نائب‌رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی