مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ امرداد ۲۵۳۷ شاهنشاهی نشست ۱۷۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و چهارم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ امرداد ۲۵۳۷ شاهنشاهی نشست ۱۷۸
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۴
جلسه: ۱۷۸
صورت مشروح مذاکرات فوق‌العاده مجلس شورای ملی روز یکشنبه (۲۹) امردادماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی
جلسه فوق‌العاده ساعت ده صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل شد.
فهرست مطالب:
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین بااجازه
خانمها و آقایان دکتر ابوالهدی ـ جعفربای ـ اربابی ـ اردلان ـ افتخار ـ الداغی ـ بهبهانی ـ بیات ـ پارسا مطلق ـ تدین ـ تژده ـ توکلی ـ جباری ـ محمد جزایری ـ کاظم جزایری ـ سعید جوادی ـ دکتر چهرازی ـ دهقان ـ دکتر رشید یاسمی ـ رضوی‌نژاد ـ رفعتی ـ ساگینیان ـ سعادت ـ قدس‌نیا ـ سیفی ـ شادلو ـ دانشمند ـ شریعت ـ رحیم شیخ‌الاسلامی ـ صحرایی ـ صدر ـ صفری‌پور ـ عطارد ـ غلامرضا غضنفری ـ فرمان ـ دکتر فرزین ـ قربانی‌نسب ـ قریشی ـ قوامی ـ کهن ـ لیوانی ـ قاضی ـ محمد خانلو ـ دکتر محمدی کوشکی ـ محمودیان ـ معتضدی ـ ملکشاهی ـ یاسینی ـ یگانه ـ خزیمه ـ عدل ـ شهابی ـ حریری ـ نیره ابتهاج‌سمیعی ـ پروین‌دخت سلیلی ـ کمالی آزاد ـ وحیدی ـ نجیمی.
- تصویب صورت جلسه قبل
۲- تصویب صورت جلسه قبل.
رئیس ـ راجع‌به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- طرح پیشنهاد دولت در مورد برقراری یک ماه حکومت نظامی در اصفهان و موافقت با آن
۳- طرح پیشنهاد دولت در مورد برقراری یک ماه حکومت نظامی در اصفهان و موافقت با آن.
رئیس ـ این جلسه فوق‌العاده مجلس شورای ملی برای رسیدگی به پیشنهاد دولت در مورد برقراری حکومت نظامی به مدت یک ماه در اصفهان تشکیل شده است برای این که ذهن همکاران محترم روشن بشود اجازه بفرمایید ماده واحده مربوط به مقررات اعلان حکومت نظامی مصوب ۳ بهمن‌ماه ۱۳۲۹ شمسی قرائت شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
«ماده واحده ـ دولت نمی‌تواند جز در مواقع فوق‌العاده که ضرورت ایجاب کند اعلان حکومت نظامی بدهد و آن هم باید با تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا باشد اگر وقتی در جایی ضرورت فوری ایجاب کرد دولت می‌تواند آن را اعلام کند ولی باید در ظرف یک هفته پیشنهاد آن را با ذکر علت به مجلس شورای ملی و مجلس سنا بدهد و موافقت آنان را بخواهد. مجلسین به محض پیشنهاد دولت هر یک جلسه فوق‌العاده تشکیل و تصمیم خود را اعلام می‌دارند. مدت حکومت نظامی نیز باید در اعلان معین گردد و تمدید آن اگر لازم شود محتاج به اجازه جدید است.
تبصره ـ اعلام حکومت نظامی در مدت انتخابات اکیداً ممنوع است. این قانون که مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره است در جلسه سوم بهمن‌ماه یکهزار و سیصد و بیست و نه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی ـ «رضا حکمت».
- اخطار نظامنامه‌ای به وسیله آقای غلامرضا اخلاق‌پور
۴- اخطار نظامنامه‌ای به وسیله آقای غلامرضا اخلاق‌پور.
اخلاق‌پور ـ بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس ـ فعلاً بفرمایید بنشینید، همان طور که ملاحظه فرمودید قرائت قانون حکومت نظامی برای این بود که همکاران محترم متوجه باشند چرا امروز مجلس شورای ملی جلسه فوق‌العاده تشکیل داده است، حالا وارد دستور می‌شویم آقای اخلاق‌پور اخطاری دارید بفرمایید.
عباس میرزایی ـ طبق چه ماده‌ای اخطار دارید؟
غلامرضا اخلاق‌پور ـ طبق مواد ۱۳۰ و ۹۲ و ۹۴ آیین‌نامه. جناب آقای رئیس، حضار محترم. دستور جلسه فوق‌العاده که طبع و بین نمایندگان توزیع شده به این شرح است. دستور جلسه فوق‌العاده روز یکشنبه ۲۹/۵/۲۵۳۷، جلسه علنی فوق‌العاده مجلس شورای ملی بنا به تقاضای دولت ساعت ده صبح روز یکشنبه ۲۹ امرداد ۲۵۳۷ تشکیل می‌گردد. دستور جلسه رسیدگی به لایحه دولت درباره برقراری حکومت نظامی در اصفهان، رئیس مجلس شورای ملی (نمایندگان ـ اشتباه چاپ شده است) بعداً این دستور را بلادلیل تغییر داده و روی لوحه مخصوص نصب دستور جلسه نوشته‌اند: دستور جلسه فوق‌العاده روز یکشنبه ۲۹/۵/۲۵۳۷، رسیدگی به پیشنهاد دولت درباره اعلام حکومت نظامی در اصفهان و معلوم نیست که علت این تغییر عنوان متکی به کدام یک از مواد آئین‌نامه داخلی و منطبق با چه اصل یا اصولی از قانون اساسی و متمم آن می‌باشد به این وسیله نسبت به این عمل غیراصولی ایراد می‌گردد. وانگهی طبق ماده واحده مصوب ۳ بهمن ۱۳۲۹ که اشعار می‌دارد. دولت نمی‌تواند جز در مواقع فوق‌العاده که ضرورت ایجاب کند اعلان حکومت نظامی بدهد و آن هم باید با تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا باشد، اگر وقتی در جایی ضرورت فوری ایجاب کرد دولت می‌تواند آن را اعلام کند ولی باید در ظرف یک هفته پیشنهاد آن را با ذکر علت به مجلس شورای ملی و مجلس سنا بدهد و موافقت آنان را بخواهد... باید متوجه بود که پیشنهاد دولت در جهت کسب موافقت مجلسین که احتیاج به تصویب دارد از مصادیق لوایح دولت بوده و باید مقررات مواد ۹۲ و ۹۳ و ۹۴ آئین‌نامه داخلی در آن رعایت گردد که خوشبختانه مقررات مذکور از طرف دولت در آن رعایت و لایحه مورد بحث نیز به امضای نخست‌وزیر و وزیر جنگ و وزیر کشور رسیده است و این لایحه طبق صریح ماده ۹۲ آئین‌نامه داخلی که مقرر می‌دارد لوایح قانونی با رعایت اصل ۳۳ قانون اساسی باید در جلسه علنی مجلس شورای ملی تقدیم گردد و در موقع طرح آن نیز باید وزیر مربوط یا معاون او و یا یکی از وزرای حاضر باشد.
رئیس ـ این لایحه نیست.
اخلاق‌پور ـ باید از طرف دولت در جلسه علنی به مجلس تقدیم و برابر با ماده ۹۴ آئین‌نامه موصوف پس از تقدیم از طرف رئیس مجلس به کمیسیون‌های مربوط ارجاع و سپس چاپ و توزیع گردد که متأسفانه هیچ یک از مواد ۹۲ و ۹۴ آئین‌نامه رعایت نگردیده و قبل از این که از طرف دولت به جلسه علنی به مجلس تقدیم و مقام ریاست آن را به کمیسیون یا کمیسیون‌های مربوط ارجاع نمایند مشاهده می‌گردد که اول چاپ و توزیع و بعداً ممکن است در مجلس بدون ارجاع به کمیسیون قرائت و نسبت به آن اتخاذ تصمیم گردد...
رئیس ـ آقای اخلاق‌پور این پیشنهاد است لایحه نیست بفرمایید بنشینید.
اخلاق‌پور ـ پس در صورت جلسه بنویسید که جناب رئیس مانع اظهارات بنده شدند.
رئیس ـ علت این اختلاف این است که قبل از این که نامه دولت برسد برای آن که ما در کارمان تأخیر نکرده باشیم و نمایندگان مجلس شورای ملی اغلب در روستاها بودند و بایستی آنها را مطلع سازیم (صحیح است) تا امروز تشریف بیاورند چون خیال می‌کردیم ممکن است دولت در نظر داشته باشد در محل‌های دیگری هم اعلام حکومت نظامی بکند و در آن صورت باید از مجلس اجازه بگیرد و لایحه لازم داشت ولی خوشبختانه آن طور که ما فکر می‌کردیم نبود و همین که در اصفهان اعلام شده است پیشنهاد گردیده است و چنان که ملاحظه می‌فرمایید طبق این ماده واحده دولت فقط یک پیشنهاد به مجلس تقدیم می‌کند و موافقت مجلس شورای ملی را می‌خواهد از طرف دیگر چون در آئین‌نامه مجلس از این نوع موارد ذکری نشده و آئین‌نامه در این مسائل ساکت است به سنت و سابقه، در دوره‌های ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ که چنین اتفاقاتی افتاده رجوع شد که در جلسه‌ای که پیشنهاد دولت قرائت شده است یک مخالف و یک موافق صحبت کرده و رأی گرفته‌اند و بعد نظر مجلس شورای ملی به دولت ابلاغ شده است امروز در این باره قریب ۵۰ نفر از نمایندگان پیشنهاد داده‌اند چند نفر دیگر هم پیشنهاد دیگری داده‌اند پیشنهادی که از طرف آقایان پزشکپور و بنی‌احمد و مظهری و ظفری و دکتر طبیب و اخلاق‌پور و یزدی رسیده قرائت می‌شود:
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست مجلس شورای ملی
هر چند لایحه تقدیمی دولت در مورد تقاضای تجویز اعلام حکومت نظامی در اصفهان حسب مقررات قانون اساسی و آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی می‌بایست به صورت لایحه تقدیمی دولت مورد رسیدگی قرار گیرد (رئیس ـ که این چنین نیست) ولی به فرض آن که مجلس شورای ملی سوای این تصمیم بگیرد و لایحه را برخلاف مقررات قانونی صرفاً پیشنهاد تقدیمی دولت تلقی کند (رئیس ـ این هم چنین چیزی نیست) امضاکنندگان این نامه پیشنهاد می‌نماییم که مذاکرات نمایندگان اعم از مخالف و موافق با نامه تقدیمی دولت مشمول مقررات بحث در کلیات اول لوایح مطروحه در جلسه علنی مجلس شورای ملی باشد. محسن پزشکپور ـ بنی‌احمد ـ علی‌اصغر مظهری ـ پرویز ظفری ـ دکتر حسین طبیب ـ غلامرضا اخلاق‌پور ـ منوچهر یزدی.
دکتر الموتی ـ این پیشنهاد خلاف آئین‌نامه است.
رئیس ـ اولاً لایحه نیست و بنده خیال می‌کنم این پیشنهاد خلاف آئین‌نامه است.
پزشکپور ـ باید از پیشنهاد دفاع بشود.
رئیس ـ بعداً صحبت خواهید کرد.
ظفری ـ همین جور مملکت را به آتش می‌کشانید!
رئیس ـ پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی
احتراماً پیشنهاد می‌نماید چون درباره‌ی نحوه بحث و اظهارنظر مجلس شورای ملی پیرامون پیشنهاد دولت جهت برقراری حکومت نظامی در آئین‌نامه داخلی پیش‌بینی به عمل نیامده از طرفی بنا به سنت پارلمانی در موارد مشابه گذشته یک نفر موافق و یک نفر مخالف صحبت نموده‌اند اکنون تقاضا دارد پس از اظهارنظر یک موافق و یک مخالف هر یک حداکثر به مدت نیم ساعت اخذ رأی به عمل آید.
با تقدیم احترام ـ دکتر جواد سعید ـ دکتر خطیبی ـ دکتر الموتی ـ دکتر صنیع ـ مهندس صائبی ـ دکتر محققی ـ دکتر اسفندیاری ـ دکتر امیری ـ جلالیان ـ تقوی ـ اخباری ـ ادیب‌مجلسی ـ ریگی ـ عباس‌میرزایی ـ جندقی ـ معتضدی ـ سلیمی ـ قاسم‌زاده ـ پوربردباری ـ جعفر جوادی ـ اسکویی ـ کمیلی‌زاده ـ معینی قراگزلو ـ فلاح مقدم ـ فرخ‌لقا بابان ـ منصوریان ـ خورشید ـ سیف‌الله افشار ـ محمد پارسا ـ قدس ایران عدیلی ـ کاسمی ـ فرهنگ ـ لیقوانی ـ کبیری ـ اردلان ـ ناظمی ـ اجاق ـ میرزالو ـ دکتر منصور ـ حیدری ـ دکتر فیروزآبادی ـ دکتر واحدی ـ رفعتی ـ دکتر ضیائی ـ مافی ـ لیوانی ـ دکتر رئیسی.
بنی‌احمد ـ پیشنهاد ما مقدم بر این پیشنهاد است.
رئیس ـ پیشنهاد اول خلاف آئین‌نامه است راجع‌به این پیشنهاد مخالفی هست؟ آقای مظهری بفرمایید.
بنی‌احمد ـ پیشنهاد اکثریت موافق آئین‌نامه است ولی پیشنهاد اقلیت مخالف آن؟!
مظهری ـ جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم گرچه پیشنهاد تقدیمی ما مورد عنایت قرار نگرفت حتی به شور و بحث هم گذاشته نشد ولی به هر تقدیر در زمینه این پیشنهاد من با اعتقاد به این که مجلس باید در این موقع حساس در این زمینه با آگاهی کامل تصمیم بگیرد (صحیح است) و نظر خودش را اعلام کند اعتقاد به بحث و گفتگو دارم (صحیح است) باید این فرصت را فراهم کرد که هر تعداد از نمایندگان هر نظری که دارند در این زمینه عنوان کنند (احسنت) همه کسانی که به عنوان نماینده مجلس با احساس مسئولیت در اینجا نشسته‌اند همه وطن‌پرست هستند....
دکتر تجدد ـ دنبال بهانه می‌گردید؟
مظهری ـ اجازه بدهید نظریات مختلف عنوان شود هر کس صاحب نظری است بیاید اینجا آزادانه مطالب خودش را بگوید بعد مجلس با آگاهی از آنچه در اینجا پیرامون این مسئله می‌گذرد تصمیم بگیرد (صحیح است) در مورد آنچه که مقام ریاست در مورد سنت فرمودند به شهادت جناب شیخ‌الاسلامی رئیس محترم کمیسیون دادگستری که اینجا تشریف دارند ما همه این مسائل را بررسی کردیم جناب رئیس موردی هم بوده است که تعدادی بیش از یک نفر در پیرامون چنین مطلبی صحبت کرده‌اند که جناب شیخ‌الاسلامی و جناب دکتر اسفندیاری هم ملاحظه فرمودند و ایرادی نبوده است که فقط یک نفر به عنوان مخالف و یک نفر به عنوان موافق صحبت کنند و هیچ جا این بحث نشده و اگر آن روز تصادفاً بیش از یک مخالف یا یک موافق داوطلب صحبت نبوده این را به عنوان سنت تلقی نکنید به این دلیل است که در آن موقع یک نفر مخالف وجود داشته که آن یک نفر هم ثبت‌نام کرده و بعد از ثبت‌نام هم سخن گفته است و این یک سنت پارلمانی نیست من استدعا می‌کنم از همه همکاران محترم که به این نکته توجه بفرمایند که به جای این که یک نفر وقت بگیرد و سخن بگوید و مفصل هم بگوید فرصت بدهیم که مطالب گفته شود و با آگاهی بحث شود و همچنین با آگاهی تصمیم‌گیری و نتیجه اتخاذ بشود نه تصمیمی که از پیش گرفته شده است و این خلاف مصلحت مملکت است (همهمه نمایندگان) و خلاف وطن‌پرستی است.
بنی‌احمد ـ احساس مسئولیت بکنید.
سیفی ـ نوکر بیگانه بگیر بنشین، حرف نزن آقا اجازه ندهید که این اراجیف را بگویند.
رئیس ـ جناب آقای سیفی بفرمایید بنشینید.
یزدی ـ شما و هم‌فکرانتان مملکت را به آتش کشیدید، شما خائن هستید.
رئیس ـ آقای الموتی بفرمایید.
الموتی ـ جناب آقای رئیس، همکاران محترم، شرایط بسیار حساسی است و مملکت ما روزهای بسیار مهمی را می‌گذراند (صحیح است).
ملت ایران از آزادی و امنیت و ثباتی که دارد از جان و دل دفاع می‌کند ما اجازه نمی‌دهیم که هرج و مرج و ناامنی در مملکت به وجود بیاید (صحیح است).
جناب آقای رئیس اگر در اصفهان حکومت نظامی اعلام نمی‌شد عده زیادی از زنان و مردان این مملکت به خاک و خون کشیده می‌شدند و مسئول شما هستید که این موقعیت را به وجود آوردید (همهمه و اعتراض چند نفر از نمایندگان).
بر اساس قانونی که مجلس ایران در سال ۱۳۲۹ تصویب کرده است دولت‌ها را مکلف ساخته است که بدون اجازه مجلسین حق برقراری حکومت نظامی را ندارند (یکی از نمایندگان ـ چنین چیزی نیست)
ماده واحده را بخوانید ولی در مواقع ضروری و به حکم اجبار دولت می‌تواند حکومت نظامی برقرار کند ولی باید گزارش امر را به مجلس بدهد برای تأیید. و بر اساس دولت وظیفه خودش را انجام داده و حکومت نظامی را برقرار و مستقر کرده و امروز مجلس ایران در این جلسه فوق‌العاده باید نسبت به این گزارش اظهارنظر بکند حالا اگر چنانچه مجلس اشتباهی کرده است و گزارش خلاف چاپ کرده است این امری است علیحده، برای ما همیشه قانون حاکم است، شما که این همه از آزادی دفاع می‌کنید بگذارید آزاد صحبت کنیم، شما آزادی را تا آنجا که خودتان حرف بزنید می‌خواهید امروز مجلس ایران همان طور که عرض کردم از آزادی‌های مملکت و از ثبات مملکت و از امنیت مملکت دفاع می‌کند (صحیح است) ما به هیچ وجه اجازه نمی‌دهیم که در این مملکت برادرکشی به وجود بیاید (صحیح است).
ملت ایران باید در ساحت مقدس و امنی حرف‌هایش را بزند ولی ما با هرج و مرج مخالفیم چون هرج و مرج دشمن آزادی است و چون ما هم طالب آزادی هستیم بنابراین با هرج و مرج مخالفیم و مبارزه می‌کنیم، بنابراین بگذارید حرف‌هایمان را بزنیم و البته این حرف‌ها را در یک محیط آزاد بزنیم و نتیجه بگیریم در یک جلسه فوق‌العاده مجلس دولت گزارشش را به مجلس داده است طبق سنت پارلمانی آنچه در صورت جلسات دیده می‌شود وقتی چنین گزارشی مطرح است یک موافق و یک مخالف پنج دقیقه صحبت می‌کنند ولی ما پیشنهاد کردیم یک موافق و یک مخالف نیم ساعت صحبت بکنند بنابراین با توجه به آئین‌نامه مجلس و با توجه به سنت پارلمانی و قانون موجود ما پیشنهاد کردیم و این پیشنهاد نمایندگان را به رأی می‌گذاریم ولی چون معتقد به دموکراسی و آزادی هستیم اگر اکثریت نمایندگان این پیشنهاد را تأیید کردند اجرا خواهد شد ولی با کمال صراحت همان طور که جناب آقای رئیس گفتند پیشنهاد شما خلاف آئین‌نامه و خلاف نظامنامه مجلس است (صحیح است).
دکتر طبیب ـ باید ریشه حوادث را پیدا کنیم قانون‌شکنی و بی‌عدالتی اجتماعی منشأ نارضایتی‌هاست.
رئیس ـ بنابراین به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافق هستند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دولت قرائت می‌شود.
آستانه‌ای ـ از کدام آزادی دفاع می‌کنید؟
دکتر تجدد ـ خرابکاران مملکت شما هستید.
یزدی ـ در این چند سال گذشته ببینید مملکت را به چه روزی کشانده‌اید.
رئیس ـ آقای یزدی شلوغ می‌کنید شما آنجا جبهه گرفته‌اید علیه تمام مجلس این چه حرکتی است که می‌کنید؟
عباس میرزایی ـ بلند شوید و بروید روی صندلی‌های خودتان بنشینید.
رئیس - آقای عباس میرزائی اجازه بفرمائید پیشنهاد قرائت شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
- جناب آقای عبدالله ریاضی رئیس مجلس شورایملی
- بدلیل اقدامات خرابکارانه و ضدامنیتی عده‌ای مخرب توام با تظاهرات ضد ملی در اصفهان شورای تامین استان اصفهان با توجه به گزارش شهربانی اصفهان در جلسات تشکیل شده در ساعتهای ده و نیم و سیزده و چهل و پنج دقیقه جمعه بیستم امرداد ماه جاری لزوم تغییر قوری وضعیت امنیتی آن شهر را تصویب نمودند و دولت نیز برای پیش گیری از وقوع اتفاقات ناگوار با در نظر گرفتن مفاد ماده واحده مصوب ۱۳۲۹ شمسی (۲۵۰۹ شاهنشاهی) و با توجه به فوریت امر موقتا و برای مدت یک ماه از روز بیستم امرداد ماه جاری در شهرستان اصفهان حکومت نظامی اعلام داشت که اکنون به استناد ماده واحده مذکور تقاضای موافقت با آن را دارد.
- نخست وزیر - جمشید آموزگار.
- وزیر جنگ - ارتشبد رضا عظیمی.
- وزیر کشور - اسدالله نصر اصفهانی.
رئیس - نسبت به پیشنهاد دولت نظری نیست؟
دکتر طبیب - لایحه است، سابقه دارد باید مثل لایحه عمل بشود.
رئیس - نخیر، گزارش است آقای پزشکپور بفرمائید.
پزشکپور - جناب آقای رئیس، همکاران گرامی، خانمها و آقایان، من در این جلسه با عنوان کردن یک اشتباه از سوی ریاست مجلس شورای ملی روبرو شدم و بعد اشتباه ثانوای تکرار مقام محترم ریاست البته از نظر ایشان نه من، نسبت به این نکته بود که پیشنهاد دولت را لایحه تلقی کردند که تلقی صحیحی است (صحیح است) و اتفاقا این مربوط می‌شود به بحث بسیار عمیق و اصولی و اساسی که به عنوان مخالفت با لایحه تقدیمی دولت من عرض می‌کنم، زیرا آن چه را که همکاران گرامی کرارا و همگی در مجلس بیان فرمودند، می‌خواستم عرض کنم من و یا کسانی که امروز به عنوان مخالف ثبت نام کرده‌اند بلکه در موارد بسیار که دیده‌ام گذشته، از این آتمسفرهای خاص که به وجود می‌آید هر یک از نمایندگان که پشت این تریبون قرارگرفته‌اند، و مصالح و مسائل مملکتی را از چنین دیدگاهی بررسی کرده‌اند و کرارا به این نتیجه رسیده‌اند که جامعه‌ای نمی‌تواند قوام و نظام بگیرد مگر این که اصول قوانین و مقررات در آن جامعه اجرا بشود (صحیح است) این تنها ناظر به جامعه ما نیست این درسی است، این نتیجه‌ای است، این تعلیمی است که آن چه را به نام قوانین اساسی می‌نامند در هر مقطع زمانی و در هر لحظه از این روزگار که بوده است اساس کار او، نظم او و زندگی او بر این اصل استقرار داشته است، اگر در هر کجا اصول درهم بشکند، اگر در هر کجا قوانین اجرا نشود، اگر هر کجا و موقعی، هر مقامی، هر گروهی خاص، قوانین را به میل خودشان تعییر بدهند و به میل خودشان و مصلحتی که آنها تعبیر می‌کنند تعییر بدهند نتیجه نخواهید گرفت و نتیجه جز این نخواهد بود که متاسفانه امروز در مملکتمان شاهد آن هستیم و این یک واقعیت است، همکاران گرامی اجازه بفرمایید عرض کنم که، بموجب اصول و قوانین اساسی و نظامنامه مجلس شورای ملی آنچه که از طرف دولت پیشنهاد شود لایحه است. دولت ممکن است نسبت به هر مطلبی و نسبت به هر مساله‌ای به مجلس پیشنهاد بدهد. اما این پیشنهاد جز در لباس لایحه و جز در موضع لایحه به مجلس نمی‌تواند تقدیم بشود. اگر طرح اینگونه پیشنهادات از ناحیه نمایندگان باشد سوای طرح نمی‌تواند باشد، و بهمین مناسبت است که در نظامنامه مجلس شورای ملی قواعد و مقررات خاص پیش بینی شده است برای اینکه لوایح مطرح و رسیدگی شود تا نمایندگان ملت بتوانند وظایف خود را ایفا کنند پس باید لوایح و یا طرح‌های تقدیمی بلباس قوانین مصوبه دربیاید و به توشیح ملوکانه برسد و بصورت قانون اجرا بشود در اینمورد من هم بسوابق مراجعه کردم ملاحظه بفرمائید در دوره‌های متعدد گفته شده که لایحه مطرح است و جز این هم نمی‌تواند باشد و من به سهم خودم متاسف هستم در این هنگام که ما بسیاری از مشکلات مملکت و بسیاری از نابسامانی‌ها را همکار عزیز، آقای سیفی بسیاری از خونریزی‌ها و کشتارها که به هر کیفیتی با آن مواجه شده‌ایم به سبب عدم اجرای قوانین در این مملکت است. (سیفی - به سبب تحریکات عوامل بیگانه است) آقای سیفی هیچکس نمی‌تواند ملت ایران را متهم بکند که آنچنان ملتی است که می‌تواند به سادگی تحت تاثیر عوامل خارجی قرارگیرد، مجلس ایران حق ندارد این اتهامات را متوجه ملت ایران بنماید. افسوس! اگر به گزارش روزنامه‌ها مراجعه کنید که هزارها نفر کسانی که در این حوادث هستند در سنینی کمتر از ۱۸ یا ۲۰ سال هستند، دانش‌آموز و دانشجو هستند افسوس می‌خورم که شما نماینده مجلس بخواهید آنها را عناصر وابسته به عوامل بیگانه تلقی کنید، من که چنین تلقی نمی‌کنم. همکاران گرامی، ما سال‌های بسیاری را پشت سر گذاردیم، سال‌هایی که ایران در این سال‌ها درآمدهای هنگفتی به دست آورد. درآمدهایی که در تاریخ ما بی‌سابقه بوده است، ما امکانات امنیتی بی‌مانند داشتیم ما موقعیت‌های سیاسی مستحکم خارجی داشتیم (نمایندگان ـ داریم) سؤال می‌کنم که چه شد به ناگهان چنین مسائلی پیش آمد و چه شده است که در تبریز و شیراز و قم و در رفسنجان و یزد و جهرم و اردکان و تهران ما عصیان را می‌بینیم، این شما هستید که مسائل را ایجاد کرده‌اید (نمایندگان ـ چنین چیزی نیست) ما مملکتمان حوادث بسیاری دیده است ما حوادثی از قبیل هجوم و یورش بیگانگان در سوم شهریور ۱۳۲۰ را پشت سر گذاشتیم ما حوادثی را از قبیل توطئه‌های بیگانگان در ۲۱ آذر پشت سر گذاشتیم. مگر نه این که ملت ایران هماهنگ و همدوش هم این توطئه‌ها را درهم شکست؟
جعفری ـ باز هم هست ـ باز هم ملت ایران همان طور است. این ملت زیر بار خارجی نمی‌رود، در سایه تدبیر شاهنشاه این ملت پیش می‌رود.
پزشکپور ـ آقای رئیس نطق نشسته ایشان هست یا نطق من؟، به هر حال، آنچه اینک پس از تعطیل نا به هنگام مجلس (همهمه نمایندگان) در جلسه فوق‌العاده امروز...
رئیس ـ آقای پزشکپور شما میل دارید هر چه شما می‌فرمایید مجلس دربست در اختیار شما باشد چرا مجلس را تخطئه می‌کنید نا به هنگام چی هست؟
پزشکپور ـ در جلسه فوق‌العاده امروز به عنوان لایحه پیشنهادی دولت...
رئیس ـ لایحه نیست آقای پزشکپور پیشنهاد است.
پزشکپور ـ... به عنوان لایحه پیشنهادی دولت برای تجویز ابقای حکومت نظامی در اصفهان مطرح می‌باشد، نموداری غم‌انگیز از نتایج قانون‌شکنی‌ها و استقرار نوعی حکومت توتالیر بوروکرات به جای نظامات و نهادهای قانونی است. وقوع حوادثی نظیر وقایع تبریز، قم، شیراز، اصفهان، یزد، جهرم، اردکان و رفسنجان و بسیار مناطق دیگر میهن ما مسلماً پی‌آمد حوادث شوم و غم‌انگیز بسیار می‌باشد که نتیجه قانون‌شکنی‌ها و خودکامگی‌های استبدادگران بوروکرات است.
بدیهی است حاصل اعمال چنین روشی طی چندین سال از طرف بسیاری از مجریان امر به هر کیفیت کشتار گروه بسیاری از هم‌میهنان ما، تبعید گروه‌هایی از مردم، انباشته شدن پیاپی زندان‌ها، به محاکمه کشیدن مستمر دانشجویان و بالاخره ایجاد حوادثی نامطلوب از این قبیل است.
بی‌گمان نتیجه چندین سال قانون‌شکنی‌ها پیاپی مسئولان ما درهم شکستن موازین قانونی و حقوق عمومی و بی‌اعتنایی به خواست‌ها و اعتراضات به حق گروه‌های عظیم مردم میهن ما، پی‌آمدی جز آنچه که دیده‌ایم و می‌بینیم نمی‌توانست داشته باشد. این توجیه منطقی و راستین از سوی نمایندگانی بیان می‌گردد که هر یک در مسیر آرمان‌های ملی همواره در این راه استقلال و دفاع از وحدت ملی و آزادی و حراست قانون اساسی و تعمیم عدالت اجتماعی، مجاهدتی بی‌دریغ داشته‌اند.
این توجیه از سوی نمایندگانی بیان می‌شود که هر یک زندگی سیاسی روشنی در متن مبارزات ملت ایران علیه هر گونه سیاست ضدایرانی و استعماری داشته و برای حفظ میراث فرهنگی جامعه ایرانی تلاشی وسیع را دنبال نموده‌اند و اکنون نیز مسئولیت بروز حوادثی نظیر حادثه اصفهان و دیگر وقایع را بیش از هر چیز متوجه نحوه عملکرد دولت‌ها طی سال‌های گذشته تاکنون می‌دانند.
این توجیه از سوی نمایندگانی است که در آینده نیز برای دفاع از وحدت ملی و اصول مترقی قانون اساسی و آزادی‌های دموکراتیک در پناه حکومت قانون تا پای جان خواهند ایستاد.
آنچه به عنوان انگیزه اصلی و زمینه‌سازی قبلی بروز این حوادث و وقایع به عنوان قانون‌شکنی‌ها و خودکامگی‌های دولت بیان گردید متأسفانه با آن که کراراً از سوی وطن‌پرستان و مصلحت‌اندیشان مورد تذکر و توجه مکرر قرار گرفت هرگز تأثیری در نحوه رفتار کلی دولت‌ها و مقامات مسئول ننموده است. اگر به خاطر داشته باشید نمونه‌اش، ثروتمند جبار و ستمگر که در هنگام بحث در پیرامون کلیات لایحه بودجه که جناب آقای وزیر دادگستری هم تشریف داشتند عرض کردم که بیش از یک سال است که این پرونده را متوقف گذارده‌اند و معوق گذاشته‌اند، چرا چنین مجرمی را تعقیب نکرده‌اید؟ ولی من به شخصه آنچه را که در روزنامه‌ها دیدم حاکی از عدم تعقیب و حاکی از متوقف گذاشتن پرونده و حاکی از این که این قدرتمند متجاوز آمد به دادسرا و گفت خود من مهاجمین را تنبیه خواهم کرد و حاکی از این که پرونده را در کلانتری بستند همه اینها جرائم عمومی نیست بلکه جرائم عمومی که از طرف متصدیان امور انجام گرفته، اینها است نمونه‌هایی چند از آنچه سال‌های متمادی است که دولت از موضع قانونی خود...
یکی از نمایندگان ـ چرا اینها را قبلاً نگفتی؟
پزشکپور ـ بسیار گفتم و بسیار سؤال کردم، سه سال است سؤال می‌کنم.
سیفی ـ شما کی فرصت دادید که با فساد مبارزه کنیم؟
پزشکپور ـ... و هر چند بیان قانون‌شکنی دولت‌ها که معارض با نظام قانونی مملکت و مباین با خواست و مصالح جامعه ایرانی مسبب اصلی بروز این حوادث است مثنوی هفتاد من کاغذ خواهد شد ولی به طور خلاصه و اجمال به چند مورد کلی از آن اشاره می‌گردد:
۱ـ اقدامات مکرر و پیاپی دولت‌ها در نقض اصول ۲۶ و ۲۷ و ۲۷ متمم قانون اساسی و در نتیجه نقض اصل تفکیک قوا و تسری خواست و تمایل قوه مجریه در نحوه کار قوه مقننه و قوه قضائیه.
۲ـ نقض اصول بیستم و بیست و یکم قانون اساسی از طرف مقامات اجرایی در نتیجه نقض اصل آزادی اجتماعات و آزادی مطبوعات که به ویژه در یک ماه اخیر و پس از تعطیل نا به هنگام مجلس علیرغم تمایل قبلی دارندگان و نویسندگان مطبوعات شدیدترین نحوه سانسور از طرف دولت در مطبوعات و دیگر وسایل ارتباط جمعی اعمال گردیده است.
۳ـ عدم پاسخگویی دولت به پرسش‌های متعدد طرح شده از سوی نمایندگان مجلس شورای ملی که پاره‌ای از آنها بیش از یک سال است مطرح گردیده و بدین کیفیت عملاً اعمال نظارت مجلس شورای ملی در نحوه اجرای قوانین دچار عبرت گردیده است، از جمله این که بیش از یک سال است که از طرح سؤال در مورد وصول بدون مجوز عوارض گذرنامه و ماه‌ها است که از طرح سؤال مربوط به هجوم و یورش مسلحانه مأموران دولت به خانه حضرت آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدکاظم شریعتمداری می‌گذرد، ولی هنوز دولت به هیچ یک از این سؤالات پاسخ نداده است!
۴ـ عدم تعقیب و مجازات قانونی کسانی که سال‌ها به بیت‌المال مملکت تجاوز نموده‌اند، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، و بالاخره عدم تعقیب و مجازات کسانی که بخشی عظیم از ثروت فناپذیر ملی یعنی درآمد نفت را به انحاء گوناگون حیف و میل نموده‌اند.
۵ـ عدم تعقیب و مجازات کسانی که مسئولیت مستقیم و انکارناپذیر شکست بسیاری از برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی را به عهده دارند که از این طریق مهم‌ترین فرصت‌های زمانی و امکانات مالی میهن ما را از دست داده و می‌دهند.
۶ـ عدم اجرای قوانین، به سود گروه قدرتمند و متصدی و بازگذاردن دست آنان در تجاوز به حقوق عمومی و جان و مال و شرف مردم که سؤال‌های مطروحه در این مورد در مجلس شورای ملی که هنوز دولت به آنها پاسخ نداده است روشنگر این واقعیت می‌باشد.
اینها است نمونه‌هایی چند از آنچه سال‌های متمادی است دولت را از موضع قانونی خود به موضع نوعی حکومت خودکامه بوروکرات منتقل نموده است، که ادامه چنین روشی در حکومت سوای ایجاد عدم رضایت عمومی و بالاخره بروز عصیان نتیجه‌ای نتواند داشت.
با توجه به این که بسیاری از اعضای هیئت دولت کنونی و از جمله جناب آقای نخست‌وزیر نیز در دولت‌های گذشته مشارکت و مسئولیت مشترک داشته و نیز با توجه به این که هنوز هم چنان پیمان قانون‌شکنی‌ها و روش‌های معارض اصول قانون اساسی و مصالح عمومی و خواست به حق مردم ادامه دارد. آقای بنی‌احمد ادامه می‌دهند.
- تقدیم استیضاح از دولت به وسیله آقای بنی‌احمد
۵- تقدیم استیضاح از دولت به وسیله آقای بنی‌احمد.
بنی‌احمد ـ از طرف خودم و جنابان آقایان: محسن پزشکپور ـ علی‌اصغر مظهری ـ دکتر حسین طبیب ـ پرویز ظفری ـ غلامرضا اخلاق‌پور ـ منوچهر یزدی، در شش مورد دولت جناب آقای آموزگار را استیضاح می‌کنیم ـ
(عده‌ای از نمایندگان ـ مبارک باشد!!)
رئیس ـ آقای منصوریان بفرمایید.
منصوریان ـ با اجازه جناب رئیس، همکاران ارجمند بحث من درباره پیشنهادی است که از طرف...
رئیس ـ آقای بنی‌احمد این چه کاری است که می‌کنید؟ اعلامیه در جلسه علنی پخش می‌کنید؟ بفرمایید بنشینید. من نمی‌دانم شما می‌خواهید چیزی را به من بدهید یا به مخبرین خارجی و داخلی؟ اگر به روزنامه‌ها می‌دهید پس سر و کارش با خود روزنامه‌ها است! این عوام‌فریبی‌ها جایش در مجلس نیست (صحیح است)
دکتر طبیب ـ به رکن چهارم مشروطیت داده نشود؟!
منصوریان ـ همکاران ارجمند بحث من راجع به پیشنهادی است که از طرف دولت تقدیم مجلس شده است. آزادی موهبتی است الهی و بشر از روزی که زاده می‌شود تا روزی که از دنیا می‌رود آزاد است. اما آن وقت که بشر چند زندگی اجتماعی را برگزید مقداری از آزادی‌های فردی و شخصی خود را به خاطر آزادی‌های اجتماعی حاضر شد از دست بدهد زیرا آن چنان آزادی‌هایی که سلب آزادی اجتماع کند، آزادی محسوب نمی‌شود. هرج و مرج، آزادی نیست (صحیح است) هرج و مرج دشمن آزادی است، هرج و مرج دشمن امنیت است (دکتر طبیب ـ علت هرج و مرج را باید پیدا کنید) نشر اکاذیب آزادی نیست، بلکه دشمن آزادی و دشمن امنیت است. وقایعی که در اصفهان رخ داد همه ما کم و بیش از آن مستحضر شدیم و همه متأسف گردیدیم. اگر دولت به موقع اقدام نمی‌کرد و اگر جلوی این هرج و مرج گرفته نمی‌شد این کار به این زودی‌ها پایان نمی‌گرفت چه خونریزی‌ها که نمی‌شد و چه برادرکشی‌ها که به پا نمی‌شد. این خواسته عده‌ای اخلال‌گر بود که دولت به موقع جلوی این امر را گرفت که کارش صحیح بود و صحیح عمل کرد. عمل دولت بر اساس یک قانون بود، قانون که در سال ۱۳۲۹ به تصویب مجلس رسیده است و به دولت اجازه داده شده در مواقع ضروری این عمل را انجام بدهد. منتهی ظرف یک هفته پیشنهاد آن را به مجلسین تقدیم کند تا مجلس نسبت به آن اتخاذ تصمیم کند. به همین مناسبت دولت این کار را کرد. اما آنچه همکار عزیز آقای پزشکپور بیان فرمودند، من به عنوان مخالفت با پیشنهاد دولت نمی‌توانم تلقی کنم. چون بحثی از مخالفت با این پیشنهاد نبود. بحث ایشان یک بحث کلی بود، یعنی آنچه ایشان فرمودند بیاناتی بود که قبلاً به دفعات و به کرّات چه ضمن لایحه بودجه و چه ضمن نطق‌های قبل از دستور فرموده بودند. اما چون یکی دو مورد را بیان کردند گرچه این پاسخ به فرمایشات ایشان نیست اما برای این که نکته ابهامی باقی نماند مطلبی را عرض می‌کنم. فرمودند تعطیل نا به هنگام مجلس. مجلس به هیچ وجه تعطیل نشد. بنده و ایشان به خوبی می‌دانیم که مجلس دارای آیین‌نامه‌ای است که طبق آئین‌نامه در دو مورد، یکی در تابستان و یکی در زمستان مجلس تعطیلات دارد. تعطیلات تابستانی مجلس در تیرماه به رأی مجلس آزاد می‌شود منتهی در آئین‌نامه نوشته نشده چه روزی در تیرماه؟ فقط نوشته شده در تیرماه، و به همین مناسبت تا ۱۵ تیرماه مجلس ادامه داشت (دکتر طبیب ـ دستور جلسه ۱۷۸ طبع و توزیع شده بود) اجازه بفرمایید عرایضم را بکنم، همچنان که شما فرمایش که می‌فرمایید بنده سراپا گوش هستم. به رأی مجلس تعطیلات تابستانی شروع شد اما آنچه شما می‌فرمایید مجلس تعطیل شد و متأسفانه به فرمایش شاهنشاه با تیتر ۸۴ در روزنامه‌ها هم نوشته شد که مجلس تعطیل شد. مجلس تعطیل نشد بلکه تعطیلات تابستانی خود را آغاز کرد. جناب پزشکپور فرمودند که پیشنهاد دولت نموداری است غم‌انگیز از قانون‌شکنی‌ها. جای بسی تأسف است، آیا دوست و همکار عزیزم پیشنهاد شما این است که برادرکشی بشود؟ و مردم بی‌پناه کشته شوند؟ پیشنهاد دولت در برقراری نظم و جلوگیری از برادرکشی غم‌انگیز است؟ من متأسفم که به شما عرض می‌کنم عوامل بیگانه، جوانان پاک‌دل ما را می‌فریبند و از پاک‌دلی آنها سوءاستفاده می‌کنند. دوستان عزیز باید مواظب باشید. صرفاً نفرمایید مجلس ملت را محکوم می‌کند. چنین نیست. این ملت است که عوامل مخرب را محکوم می‌کند، ما عوامل مخرب را محکوم می‌کنیم. دوست عزیزم من متأسفم که این خبر را در اینجا به شما می‌دهم. شب گذشته در آبادان در یک سینما را می‌بندند که کسی نتواند خارج شود و بعد سینما را به آتش می‌کشند و ۳۷۷ نفر مردم بی‌گناه در آتش می‌سوزند. این است معنی آزادی؟ این کارها صحیح است؟ (طغیانی ـ اگر دولت این اقدامی را که در اصفهان کرد، نکرده بود اصفهان بدتر از آبادان می‌شد باید از دولت آموزگار به خاطر اقدام اخیرش در اصفهان تشکر کرد) در دین مقدس اسلام اصلی داریم به نام اصل تسلیط که نشانه آزادی است. اما در همان دین مقدس اسلام اصل دیگری داریم به نام اصل لاضرر. هیچ کس حق ندارد به کسی ضرر برساند و به دیگری زیان وارد کند. آزادی تا حدی محترم است که به آزادی دیگران لطمه وارد نشود. سلب آزادی دیگران کشتن برادران، شکستن شیشه‌ها، تخریب مغازه‌ها، به آتش کشیدن بناها، بناهایی که با پول مردم ایران به وجود آمده و به خاک و خون کشیدن برادران و خواهران ما. آیا این آزادی است نه، این اخلال در نظم اجتماع است من متأسفم که در مجلس هم سخنانی گفته می‌شود که خدای‌نکرده بوی دفاع از چنین اعمالی به مشام می‌رسد این صحیح نیست و من تصور نمی‌کنم هیچ نماینده مجلس حاضر باشد این گونه بی‌نظمی‌ها و این گونه اختلالات را تأیید کند و شما و همه نمایندگان مجلس باید تأیید کنند که ناامنی نباید در اجتماع باشد و باید با تمام قدرت از دولت خواستار شویم که امنیت را در کشور برقرار کند و آزادی هم به امر شاهنشاه باید باشد و هست (بنی‌احمد ـ ولی آزادی نیست) هست و نمونه بزرگ این آزادی آن است که شما برخلاف امیال ملت ایران سخن می‌گویید و باز آزاد هستید دیگر چه می‌خواهید؟ قضاوت اینها با ملت ایران است و این نمایندگانی که اینجا نشسته‌اند نمایندگان ملت ایران هستند و اگر قبول ندارید بگویید تا بنده هم بگویم که شما هم یک نفر از این نمایندگان هستید (بنی‌احمد ـ قضاوتش با جنابعالی نیست) بله قضاوتش با ملت ایران است باید مملکتی باشد رژیمی وجود داشته باشد باید مردمی در این مملکت باشند تا آزادی هم باشد آزادی به خاطر مملکت و به خاطر مردم است اگر کسانی تیشه به ریشه مملکت و مردم بزنند این آزادی نیست این آزادی در تخریب است این از نظر اجتماع و از نظر قانون و از نظر بین‌المللی و از نظر انسانیت مذموم و ناروا است و مجلس ایران چنین اعمالی را جداً و شدیداً مورد انتقاد قرار می‌دهد و این اعمال از نظر ما مذموم و محکوم است.
بانو دکتر صنیع ـ اگر دولت در اصفهان اعلام حکومت نظامی نمی‌کرد آن وقت بود که همه نمایندگان دولت را استیضاح می‌کردند.
یزدی ـ استیضاح کنندگان را هم شناختیم!
منصوریان ـ اما آنچه که فرمودند که هر چه از طرف دولت به مجلس تقدیم شود جز در لباس لایحه نمی‌باشد باید بگویم هیج این طور نیست همان طور که در ابتدای سخن صحبت از اجرای قانون کردید مجلس ایران اجرای قانون و نظارت در اجرای قوانین است و حالا هم به موجب قانونی که در سال ۱۳۲۹ به تصویب رسیده و صریحاً قید شده که دولت پیشنهاد حکومت نظامی را ظرف یک هفته به مجلس تقدیم کند ملاحظه می‌کنید که ننوشته دولت لایحه به مجلس تقدیم می‌کند و باز در قانون تکلیف شده که مجلسین به محض دریافت پیشنهاد دولت در یک جلسه فوق‌العاده تصمیم خودش را مبنی بر قبول یا رد آن اعلام می‌کند بنابراین آنچه از طرف دولت برای حفظ امنیت مملکت و شهر اصفهان انجام گرفته مورد تأیید مجلس ایران است (صحیح است) و اگر چنین نمی‌شد از طرف مجلس دولت مورد سؤال قرار می‌گرفت.
دکتر طبیب ـ ولی در سال ۱۳۳۳ دولت سپهبد زاهدی برای حکومت نظامی لایحه به مجلس داده است و سابقه دارد.
منصوریان ـ جناب آقای دکتر طبیب عمل یک فرد هر چه باشد ناقض قانون نمی‌تواند باشد آنچه انجام شده قانونی است و مستلزم اجرا از طرف دولت و لاغیر بنابراین بنده می‌خواهم عرض کنم که پیشنهاد دولت مبنی بر اعلام حکومت نظامی در تاریخ بیستم امردادماه ۲۵۳۷ در اصفهان به مدت یک ماه مورد تأیید مجلس ایران است و بنده با این کار به خاطر امنیت و حفظ حقوق مردم و به خاطر حفظ جان و مال مردم و ناموس مردم موافق هستم و بسیار عمل صحیحی بوده و آن را تأیید می‌کنم.
رئیس ـ آقای شیخ‌الاسلامی نسبت به مطلبی که آقای مظهری به آن استناد کردند و نامی از ایشان بردند می‌خواهند توضیح بدهند، بفرمایید.
مهدی شیخ‌الاسلامی ـ با اجازه جناب آقای رئیس چون آقای مظهری در بحثی که راجع به لایحه و سنت و رویه مجلس در گذشته نسبت به این نوع مسائل کردند اسمی از بنده بردند خواستم عرض کنم مطالعه و مراجعه به سوابق این موضوع در گذشته نشان می‌دهد که هیچ گاه مجلس این مطلب را لایحه تلقی نکرده چون لایحه معمولاً باید دوشوری باشد و به کمیسیون ارجاع شود و یا باید با فوریت باشد و فوریت‌های آن در مجلس مطرح و تصویب بشود ولی حتی آن موردی را هم که آقای دکتر طبیب اشاره فرمودند و دولت به عنوان لایحه تقدیم نموده باز مجلس نه فوریت آن را مطرح کرده و نه به کمیسیون ارجاع کرده بلکه در یک جلسه آن را مطرح کرده و رأی گرفته‌اند و چون در آئین‌نامه مجلس شورای ملی مشخص نبوده که در این مورد چطور عمل بشود و چقدر درباره آن صحبت بشود لذا متفاوت عمل شده است این توضیح را خواستم عرض کنم که طبق رویه گذشته هیچ گاه چنین مسئله‌ای لایحه به مفهوم آیین‌نامه‌ای آن تلقی نشده مقررات و تشریفات یک لایحه را درباره آن اجرا نکرده‌اند.
رئیس ـ بنده هم مجدداً توضیح عرض می‌کنم که وقتی آقای نخست‌وزیر به من تلفن کردند و گفتند که می‌خواهند چنین موردی را به مجلس بدهند بنده فکر کردم خدای‌نکرده موقعیت ایجاب کرده که در نقاط دیگر مملکت هم حکومت نظامی برقرار کنند و روی این اصل می‌خواهند لایحه‌ای برای تصویب به مجلس بدهند و چون همکاران عزیز غالباً در حوزه‌های انتخابیه‌شان بودند و باید هر چه زودتر از تشکیل جلسه فوق‌العاده مطلع می‌شدند بنده به چاپخانه مجلس دستور دادم که هر چه زودتر دستور جلسه را چاپ و به نمایندگان محترم ابلاغ کنند. بنابراین دستور جلسه به این ترتیب چاپ شد و توزیع شد بعد متوجه شدیم که دولت فقط منظورش این بوده که مجلس نظرش را با اعلام حکومت نظامی در اصفهان اعلام کند و وصول این پیشنهاد را ما به همه گفتیم که این فقط یک پیشنهاد است و مجلس راجع به آن اظهارنظر خواهد کرد و حالا هم نسبت به این پیشنهاد دولت یک موافق و یک مخالف صحبت کردند اما پیشنهادی هم از طرف چند نفر از همکاران رسیده است که نسبت به این موضوع با ورقه اخذ رأی می‌شود بنابراین پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
نظر به این که تقاضای دولت درباره برقراری حکومت نظامی در اصفهان از جمله مسائل مهمی است که در این باره از قانونگذاری جهت بررسی و اتخاذ تصمیم به مجلس شورای ملی تقدیم گردیده امضاکنندگان زیر به استناد بند ۴ از ماده ۱۳۵ آئین‌نامه داخلی تقاضا می‌نماییم که با رعایت سایر مقررات آئین‌نامه مزبور به جای رأی با قیام و قعود با ورقه اخذ رأی به عمل آید.
محسن پزشکپور ـ غلامرضا اخلاق‌پور ـ آموزگار ـ منوچهر یزدی ـ علی‌اصغر مظهری ـ احمد بنی‌احمد ـ دکتر طبیب.
رئیس ـ بنابراین نسبت به این پیشنهاد دولت با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی‌ها آقایان دکتر رئیسی و مهندس صائبی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
خانمها و آقایان دکتر اربابی اناری ـ مهین افشارجعفری ـ آستانه‌ای ـ اردلان ـ الداغی ـ بنی‌احمد ـ تقوی لاریجانی ـ آشوریان ـ الموتی ـ بهادری ـ تقی‌زاده منظری ـ اسحقی‌نژاد ـ امیر عشایری ـ بهار ـ اما آقایان ـ محمد اسدی ـ اوحدی ـ بهارلو ـ عبدالهادی آقایان ـ طلعت اسدی ـ جاف ـ آلتی جعفربای ـ ملک‌منصور اسفندیاری ـ ایلخانی ـ بهره‌مند ـ آموزگار ـ اسکندری ـ فرخ‌لقا بابان ـ به‌نیا ـ محمد پارسا – پری اباصلتی ـ اسکویی ـ بارک زهی ـ پردلی ـ تربتی ـ ابطحی‌فهلیانی ـ دکتر اعتمادی ـ باقری ـ پزشکپور ـ دکتر برومند ـ تدین ـ اجاق ـ افتخار ـ بزرگ‌زاده ـ پوربردباری ـ تژده ـ اخلاق‌پور ـ بسیج خلخالی ـ پیر ـ دکتر تجدد ـ ادیب مجلسی ـ سیف‌الله افشار ـ پیرزاده ـ تولائی‌زاده ـ جباری ـ دکتر چهرازی ـ سیدمحمد جزایری ـ جعفری ـ خزیمه ـ دکتر رئیسی ـ جلالیان ـ خسروی دارانی ـ رئیسی‌اردکانی ـ دکتر سعید ـ خطیبی ـ دکتر رحمانی ـ جندقی ـ خلیل‌زاده ـ شیرازی ـ رحیم‌زاده خوئی ـ سلیمی ـ جعفر جوادی ـ خورشید – سعید جوادی ـ دکتر رشید یاسمی ـ پروین‌دخت سلیلی ـ جوکار ـ دانشمند ـ رضوانی ـ سعادت‌فرد ـ رضوی‌نژاد صومعه‌سرائی ـ جهان‌شاهی ـ دکتر رفعت ـ چلاجور ـ درودی ـ رفعتی ـ دکتر ستوده ـ شادلو ـ حاتمی ـ دلخوش فومنی ـ سترک درمشوری ـ حجتی ـ دولتی ـ ریاضی ـ ستاری ـ شادمان ولوی ـ حریری ـ دهقان ـ ریگی ـ هما زاهدی ـ ساگینیان ـ حیدرزاده‌امین ـ دهقان‌نژاد ـ زرگرزاده حاج باغلوئی ـ حیدری ـ ذوالفقاری ـ راشدی – ساری اصلانی ـ سیفی‌اینانلو ـ صائبی ـ ژاله ضرابی ـ محمدحسین غضنفری ـ سیدی ـ نوذر صادقی ـ دکتر ضیائی ـ دکتر طبیب ـ دکتر فروزین ـ سیدکلال ـ منصور صادقی ـ علی طباطبایی ـ فرمان ـ سلیمانی سوادکوهی ـ طرفی ـ فرزان امیری ـ شریعت ـ صبوری ـ یزدی ـ عابدی ـ غضنفری لرستانی ـ شریفی ـ صحرایی ـ ظفری ـ دکتر عادلی رانکوهی ـ شهابی ـ صدر ـ طغیانی دولت‌آبادی ـ فلاح مقدم ـ دکتر صدیق اسفندیاری ـ عاملی ـ فرهنگ بیگوند ـ شهرستانی ـ صدیق‌زاده ـ دکتر عاملی تهرانی ـ قدمی ـ عبداللطیف شیخ‌الاسلامی ـ عباس عطایی ـ قرائی ـ مهدی شیخ‌الاسلامی ـ عباس میرزایی ـ قاسمی ـ شیخ‌الاسلامی بانه ـ دکتر عدل ـ دکتر فیروزآبادی ـ قاسم‌زاده ـ صفری‌پور ـ قدس ایران‌عدیلی ـ قاضی ـ مهین‌دخت صنیع ـ عطارد ـ قادری ـ قراچورلو ـ لیقوانی ـ میرعرب رضی ـ واحدی ـ وشمگیر ـ قراگزلو شجاعی ـ لیوانی ـ لطیفه وحیدی ـ قربانی‌نسب ـ ماحوزی ـ متعالیه نائینی‌طبا ـ معینی چاغروند ـ مافی ـ ناظمی ـ میرزالو ـ هاشمی میاندوآب ـ قوامی ـ فاطمه نجیمی نائینی ـ معینی قراگزلو ـ یگانه ـ کاسمی ـ متولی ـ مظهری ـ هرزندی ـ کاشفی ـ مجتبایی ـ نصیری‌زاده ـ ملکشاهی ـ کاظمی ـ مجتهدی ـ فریده هاشمی ـ کبیری ـ دکتر محققی ـ موسوی ماکوئی ـ محمد خانلوی عشایری ـ معتضدی ـ یزدی ـ درخشنده کمالی آزاد ـ مجتبی نوری ـ منتظری ـ کمیلی‌زاده ـ محمد کوشکی ـ محمد نوری ـ منصوریان ـ کهن ـ محمودیان ـ نوربخش دماوندی ـ دکتر منصور ـ کیان ـ عصمت مشائی ـ پروفسور یغمایی ـ محمدی دشتکی ـ نوری اسفندیاری ـ معززی.
(آراء مأخوذه شماره شد و نتیجه به قرار زیر اعلام گردید).
آراء موافق ۲۰۶ رأی.
آراء مخالف ۷ رأی.
آراء ممتنع ۳ رأی.
رئیس ـ مجلس شورای ملی با ۲۰۶ رأی موافق و ۷ رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع با پیشنهاد دولت درباره برقراری حکومت نظامی در اصفهان به مدت یک ماه موافقت نمود به دولت ابلاغ می‌شود.
موافقین
خانمها و آقایان مهین افشار جعفری ـ آستانه‌ای ـ اردلان ـ الداغی ـ تقوی لاریجانی – آشوریان ـ الموتی ـ بهادری ـ تقی‌زاده منظری ـ امیر عشایری ـ بهار ـ اما آقایان ـ محمد اسدی ـ اوحدی ـ بهارلو ـ عبدالهادی آقایان ـ طلعت اسدی ـ جاف ـ آلتی جعفربای - ملک‌منصور اسفندیاری ـ ایلخانی ـ بهره‌مند ـ آموزگار ـ اسکندری ـ فرخ‌لقا بابان ـ به‌نیا ـ محمد پارسا ـ پری اباصلتی ـ اسکوئی ـ بارک زهی ـ پردلی ـ تربتی ـ ابطحی فهلیانی ـ دکتر اعتمادی ـ باقری ـ دکتر برومند ـ تدین ـ اجاق ـ افتخار ـ ملک‌تاج برومند ـ پزشکی ـ اخباری ـ افتخاری ـ بزرگ‌زاده ـ پوربردباری ـ تژده ـ بسیج خلخالی ـ پیر ـ دکتر تجدد ـ ادیب‌مجلسی ـ سیف‌الله افشار ـ پیرزاده ـ تولائی‌زاده ـ جباری ـ دکتر چهرازی ـ سیدمحمد جزایری ـ جعفری ـ خزیمه ـ دکتر رئیسی ـ جلالیان ـ خسروی دارانی ـ رئیسی اردکانی ـ دکتر سعید ـ خطیبی ـ دکتر رحمانی ـ جندقی ـ خلیل‌زاده ـ شیرازی ـ رحیم‌زاده خوئی ـ سلیمی ـ جعفر جوادی ـ خورشید ـ سعید جوادی ـ دکتر رشید یاسمی ـ پروین‌دخت سلیلی ـ جوکار ـ دانشمند ـ رضوانی ـ سعادت‌فرد ـ رضوی‌نژاد صومعه‌سرایی ـ جهان‌شاهی ـ دکتر رفعت ـ چلاجور ـ درودی ـ رفعتی ـ دکتر ستوده ـ شادلو ـ حاتمی ـ دلخوش فومنی ـ سترک درمشوری ـ حجتی ـ دولتی ـ ریاضی ـ ستاری ـ شادمان ولوی ـ حریری ـ دهقان ـ ریگی ـ هما زاهدی ـ ساگینیان ـ حیدرزاده امین ـ دهقان‌نژاد ـ زرگرزاده حاج باغلویی ـ حیدری ـ ذوالفقاری ـ راشدی ـ ساری اصلانی ـ سیفی اینانلو ـ صائبی ـ ژاله ضرابی ـ محمدحسین عضنفری ـ سیدی ـ نوذرصادقی ـ دکتر ضیائی ـ دکتر فروزین ـ سیدکلال ـ منصور صادقی ـ علی طباطبایی ـ سلیمانی سوادکوهی ـ طرفی ـ فرزان امیری ـ شریعت ـ صبوری یزدی ـ عابدی ـ غضنفری لرستانی ـ شریفی ـ صحرایی ـ دکتر عادلی رانکوهی ـ شهابی ـ صدر ـ طغیانی دولت‌آبادی ـ فلاح مقدم ـ دکتر صدیق اسفندیاری ـ عاملی ـ فرهنگ بیگوند ـ شهرستانی ـ صدیق‌زاده ـ دکتر عاملی تهرانی ـ قدمی ـ عبداالطیف شیخ‌الاسلامی ـ عباس عطایی ـ قرائی ـ مهدی شیخ‌الاسلامی ـ عباس میرزایی ـ قاسمی ـ شیخ‌الاسلامی بانه ـ دکتر عدل ـ دکتر فیروزآبادی ـ قاسم‌زاده ـ صفری‌پور ـ قدس ایران عدیلی ـ قاضی ـ مهین‌دخت صنیع ـ عطارد ـ قادری ـ قراچورلو ـ لیقوانی ـ میرعرب رضی ـ واحدی ـ وشمگیر ـ قراگزلو شجاعی ـ لیوانی ـ لطیفه وحیدی ـ قربانی‌نسب ـ ماحوزی ـ متعالیه نائینی‌طبا ـ معینی چاغروند ـ مافی ـ ناظمی ـ میرزالو ـ هاشمی میاندوآب ـ قوامی ـ فاطمه نجیمی نائینی ـ معینی قراگزلو ـ یگانه ـ کاسمی ـ متولی ـ هرزندی ـ کاشفی ـ مجتبایی ـ نصیری‌زاده ـ ملکشاهی ـ کاظمی ـ مجتهدی ـ فریده هاشمی ـ کبیری ـ دکتر محققی ـ موسوی ماکوئی ـ محمد خانلوی عشایری ـ معتصدی ـ درخشنده کمالی آزاد ـ مجتبی نوری ـ منتظری ـ کمیلی‌زاده ـ محمدی کوشکی ـ محمد نوری ـ منصوریان ـ کهن ـ محمودیان ـ نوربخش دماوندی ـ دکتر منصور ـ کیان ـ عصمت مشائی ـ پروفسور یغمائی ـ محمدی دشتکی ـ نوری اسفندیاری ـ معززی.
مخالفین
آقایان اخلاق‌پور ـ پزشکپور ـ بنی‌احمد ـ دکتر طبیب ـ ظفری ـ مظهری ـ یزدی.
ممتنعین
آقایان اسحقی‌نژاد ـ دکتر اربابی اناری ـ فرمان.
- پایان جلسه
۶- پایان جلسه.
رئیس ـ با اجازه همکاران محترم این جلسه فوق‌العاده را ختم می‌کنم.
«جلسه ساعت ۱۱ و پانزده دقیقه پایان یافت»
رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.