مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ امرداد ۱۳۲۳ نشست ۵۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۴
جلسه :۵۵
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۹ مرداد ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس
۲-مذاکره در دستور
۳-تصویب سه فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
۴-تصویب نمایندگی آقای دکتر کیهان از شهرضا
۵-سئوال آقای فداکار و پاسخ آقای وزیر پیشه و هنر
۶-بقیه شور در گزارش کمیسیون بهداری راجع به سازمان بهداری
۷-تقدیم یک فقره لایحه به قید دو فوریت از طرف آقای وزیر دارایی راجع به تمدید مدت ماده ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ و تصویب دو فوریت آن
۸- مذاکره نسبت به تعیین وقت جلسات
۹-موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای سید محمدصادق طباطبایی تشکیل گردید.
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۶ مرداد ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائبین با اجازه آقایان: خاکباز - رحیمیان - جلیلی
غائبین بی‌اجازه آقایان: تربتی - مظفرزاده - بیات - ذوالقدر- نبوی- نقابت- کفایی- عامری- آصف- فتوحی- تولیت- قبادیان- ظفری- دکتر رادمنش- ملایری- سیف‌پور- دشتی- تهرانچی- معدل- حشمتی
-تصویب صورت مجلس
۱-تصویب صورت مجلس
رئیس- اعتراضی به صورت مجلس نیست؟ آقای طباطبایی
محمد طباطبایی- عرض کنم در صورت جلسه ملاحظه فرمودید خوانده شد که بعد از این که راجع به استیضاح صحبت شد (دولت‌آبادی- بلندتر) آقای فرهودی را نوشتند موافقت کردند به پیشنهاد آقای بهبهانی و دولت موکول به نظر مجلس کرد در آخر صورت جلسه هست که بعد از این که مقام ریاست توضیحی داد با موافقت اکثریت یعنی اکثریت مجلس استیضاح به تأخیر افتاد رفت. برای روز یکشنبه پنجم شهریور آقای فرهودی (همه آقایان شاهد هستند) که خودشان اعتراف کردند که این حق مجلس است و شخصاً حق زیادی در این باب ندارند آقای نخست‌وزیر هم تصریح کردند که موکول به نظر مجلس است بنده هم اخطار نظامنامه کردم آخر فصل ششم را مخصوصاً یادآوری کردم آن دو سطر آخر ماده ۴۴ را و حالا دوباره تذکر می‌دهم که استیضاحاتی در باب امور سیاسی داخلی مملکت است نباید بیشتر از یک ماه به عهده تعویق بماند از یک ماه بیشتر بر خلاف قانون است چون این اسمش آئین‌نامه است و مثل آیین‌نامه‌های وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی نیست قانون است روی این چندین دوره مجلس عمل کرده است این قوانینی که از تصویب مجلس گذشته است با رعایت این مقررات قانونی گذشته است این یک عمل خلاف قانون است این که نوشته شده است که با موافقت اکثریت آقایان شاهدند که این موافقت اکثریت نبود وقتی موافقت اکثریت حاصل می‌شود که رأی بگیرند هم من هم با عده‌ای از آقایان تقاضا کردیم که این عمل خلاف قانون این عمل غلط را موکول کنیم به اراده مجلس که فوق بعضی از تشریفات است و خواستم که رأی بگیرند ولی رأی هم نگرفتند و همین طور که ملاحظه فرمودید برخلاف ترتیب و بر خلاف اصول و قواعد یک مسئله قانونی که به قول خود استیضاح کننده مربوط به ایشان نیست مربوط به مجلس است با آن شکل غلط و خود سرانه ماند و نگذاشتند اعتراضی که هست اشکالی که هست از لحاظ قانون و نظامنامه است که باید رعایت بشود یک ماده نظامنامه یک ماده قانونی را هم به مقام ریاست خواستم تذکر بدهم که لطفاً بعد از این توجه بفرمایند:
ماده صد و شانزدهم می‌گوید: به طور کلی تمام تکالیف رئیس در موقع غیبت به عهده نائبان رئیس است من شخصاً با همه آقایان به مقام آقای طباطبایی کمال ایمان را داریم و به شرافت و متانت و مخصوصاً بی‌طرفی ایشان معتقدم و ایمان دارم و میل ندارم که بر خلاف سوابق ایشان تشریف بیاورند به مجلس و خودشان نیابند به مجلس که مجلس را اداره کنند به نظر من وقتی که ممکن است نایب رئیس مقام رئیس را اشغال کند که واقعاً رئیس غیبت کرده باشد ماده ۱۱۶ می‌گوید به طور کلی تمام تکالیف رئیس در موقع غیبت به عهده نایبان رئیس است یعنی وقتی که رئیس غایب باشد عرض می‌کنم ملاحظه بفرمایید که همه اشخاص و همه نفس‌ها مثل هم نیست بعضی اشخاص می‌توانند بی‌طرفی را حفظ کنند بعضی نمی‌توانند و بیش از این بنده برای رعایت مقام مجلس نمی‌توانم عرضی بکنم.
رئیس- عرض کنم بالاخره بنده این مسائل را در مورد موضوعش اشکالی ندارم ولی مسئله مربوط به صورت مجلس باید باشد حالا اعتراضی که ایشان به صورت مجلس گرفت که اکثریت موافقتند یا نیستند این یک حرفی بود ولی این موضوع جدیدی است اگر مجلس موافقت کند وقتی که وارد دستور شدیم می‌شود صحبت کرد ولی حالا به عنوان صورت مجلس آقایان دیگری هم اجازه خواسته‌اند و حالا در صورت مجلس یک مسئله تازه را نمی‌توانیم طرح کنیم.
امیر تیمور- بفرمایید
امیرتیمور- عرض کنم راجع به این که صورت مجلس چه طور تنظیم شده است و آقایان منشیان چه طور قرائت فرمودند عرضی ندارم اما راجع به فرمایشاتی که آقای طباطبایی فرمودنی تمنی می‌کنم آقای طباطبایی توجه بفرمایند من تصور می‌کنم برای آقای طباطبایی سوء تفاهمی ایجاد شده و دچار اشتباه شده‌اند عرض کنم ماده ۴۴ را که قرائت فرمودند کاملاً صحیح است و طبق این ماده مقرر است که استیضاحی که در امور داخلی کشور است بیش از یک ماه نباید به تأخیر بیفتد این یعنی چه؟ معنایش آن طور که بنده استفاده می‌کنم این است که در آن یک ماه دولت و نخست‌وزیر به مجلس بیایند و مهیا بودن خودشان را برای جواب استیضاح به عرض مجلس برسانند و بیش از یک ماه تأخیر نکنند (صحیح است) موقع استیضاح را مجلس تعیین می‌کند این مفهوم بنده از نظر ماده ۴۴ است استیضاح و سئوال با یک تفاوت هیچ گونه فرق دیگری ندارد استیضاح و سئوال هر دو از حقوق خاص افراد نمایندگان است همان طور که یک سئوالی را نماینده می‌تواند به عمل بیاورد یا می‌تواند تأخیر کند یا این که به وقت دیگر موکول کند استیضاح را هم می‌تواند آن نماینده اصلاً به عمل نیاورد (طباطبایی- فقط می‌تواند پس بگیرد) اجازه بفرمایید می‌تواند به وقت دیگر بیندازد (طباطبایی- کو؟ این نظامنامه) بنده که در موقع فرمایشات حضرتعالی به کلی سکوت داشتم عرض کردم برای جنابعالی سوءتفاهم ایجاد شده است استدعا می‌کنم توجه بفرمایید عرایض بنده تمام بشود اگر جنابعالی قانع شدید که هیچ و گر نه به سوءتفاهم خودتان باقی بمانید و ممکن است سوءتفاهم نشده باشد و آقا یک تعمدی داشته باشند (طباطبایی- خیر تعمد نبود این نظامنامه است شما سوء تعبیر می‌کنید) بعد از آن که استیضاح به عمل آمد فقط بعد از آن مورد بحث مجلس واقع می‌شود یعنی مورد قضاوت مجلس قرار می‌گیرد و سپس راجع به آن رأی اعتماد می‌گیرند پس این ایراد شما و اردنیست استیضاح و سئوال این تفاوت را دارد والا هیچ تفاوت دیگری بین سئوال و استیضاح نیست همان طور که سئوال کننده می‌تواند هم سئوال خودش را مسترد بکند هم به عمل نیاورد و هم به وقت دیگر موکول کند و این اصلاً مربوط به رأی مجلس نیست استیضاح کننده هم می‌تواند استیضاح خودش را مسترد بکند یا به وقت دیگر موکول کند و این مطلقاً به رأی مجلس مربوط نیست این از حقوق افراد است و از حقوق اقلیت مجلس است مجلس شورای ملی نمی‌تواند با رأی خودش حق یک فرد و اقلیت را از بین ببرد این برخلاف اصل است و برخلاف اصل آزادی نمایندگی است آزادی یک نماینده را که رأی مجلس شورای ملی نمی‌تواند از بین ببرد نماینده دلش می‌خواهد یک استیضاح را امروز بکند نمی‌خواهد ده روز دیگر این اصلاً مربوط به مجلس شورای ملی نیست این از حقوق خاصه نمایندگان است و بنده از نقطه نظر وظیفه که برای حفظ حقوق نمایندگان دارم و از نقطه نظر وظیفه که برای اجرای کامل نظامنامه دارم و از نقطه نظر وظیفه که برای اجرای کامل نظامنامه دارم به وظیفه خودم عمل کردم حالا اگر آقای طباطبایی از شخص بنده شخصاً دلتنگی دارند بنده از شخص ایشان به طور فردی معذرت می‌خواهم و این طرز اجرای نظامنامه را صحیح می‌دانم و اگر باز هم مقرر شود وظیفه خودم را به همین نحو انجام می‌دهم
رئیس- آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی- عرضی ندارم
رئیس- آقای دولت‌آبادی
دولت آبادی- بنده آقا راجع به صورت مجلس یک اعتراضی دارم یک طرحی بنده تقدیم کردم که به امضای جمعی از آقایان نمایندگان رسیده بود و به واسطه لزوم طرح مربوط به وزارت بهداری بنده موافقت کردم که تأخیر بشود این قضیه جنبه فوری دارد و یک مقداری از کارهایی که مربوط به مالیات بر درآمد است مانده است خواستم تمنا بکنم و متذکر بشوم که قبل از طرح این لایحه طرح بنده مطرح بشود.
رئیس- مذاکرات در صورت مجلس است اگر آقایان اعتراضی دارند بفرمایند. آقای ایرج اسکندری
ایرج اسکندری- چون در صورت جلسه گذشته قید شده است که آقای دکتر رادمنش بدون اجازه غیبت کرده‌اند خواستم عرض کنم ایشان کتباً از مقام ریاست استجازه کرده بودند و بنده خدمت‌تان تقدیم کرده بودم تمنا می‌کنم اصلاح بفرمایید چون ایشان مریض هستند.
رئیس- اصلاح می‌شود. اعتراض دیگری نیست؟
(اظهار شد- خیر) صورت جلسه تصویب شد
-مذاکره در دستور
۲-مذاکره در دستور
آقای دکتر طاهری فرمایشی دارید؟
دکتر طاهری- خواستم عرض کنم وارد دستور بشویم
رئیس- عده از آقایان برای مذاکرات قبل از دستور اجازه خواسته‌اندحالا بسته به نظر مجلس است (گفته شد دستور)
فداکار- بنده مخالفم با ورود در دستور
رئیس- آقای حاذقی قبلاً اجازه خواسته‌اند
حاذقی- من مخالفم با ورود در دستور
رئیس- بفرمایید
حاذقی- به طوری که خاطر آقایان مستحضر است در یکی دو جلسه پیش مطالبی بود که دو جنبه داشت که قسمتی از آن را به عرض آقایان نمایندگان محترم رساندم و این حق را محفوظ کردم که برای جلوگیری از خستگی آقایان در جلسه بعد آن مطالبی که راجع به حوزه انتخابیه بنده بود گفته شود و در جلسه بعد چون مجلس مخالفت با نطق قبل از دستور کرد و ماند بنابراین بنده مخالفم تا موقعی که این حق به من داده نشود که عرایضم را بکنم با ورود در دستور مخالف هستم (اردلان- رأی بگیریم)
رئیس- آقای فداکار
فداکار- بنده یک سئوالی از آقای وزیر بازرگانی و پیشه و هنر کرده‌ام چون ایشان هیچ وقت قبل از دستور تشریف نمی‌آورند و وسط دستور تشریف می‌آورند قبل از ختم جلسه هم تشریف می‌برند حالا بهترین موقع است خواستم استدعا کنم که جواب سئوال بنده داده شود.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر (آقای اردلان)- آقای فداکار تذکر دادند که سئوالی کرده‌اند و بنده هم همین جا حاضرم و به رئیس هم اطلاع داده‌ام برای جواب‌شان هم حاضرم.
فداکار- وسط دستور تشریف می‌آورید، اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم و اواخر مجلس هم که تشریف می‌برید.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر- اشتباه فرمودید بنده اظهارات ایشان را تکذیب می‌کنم برای این که بنده تا آخر دستور اینجا بودم در آخر جلسه هم با آقای امیر تیمور صحبت کردم.
امیرتیمور- صحیح است
رئیس- آقای ساسان
ساسان- عرض کنم بنده چهار ماه است از آقای نخست‌وزیر و آقای وزیر دارایی دو سئوال که حائز اهمیت فوق‌العاده است کرده‌ام در جراید هم منعکس شد و شاید جامعه منتظر است که ببیند آقایان نخست‌وزیر و وزیر دارایی چه جوابی در این موضوع می‌دهند و جریان امر چه بوده است بنده تعجب می‌کنم که دولت مشروطه و حکومت مشروطه نسبت به سئوالات نمایندگان این قدر خودسر و بی‌اعتنا می‌باشند و متأسفانه دستگاه دیکتاتوری سابق صورتاً عوض شده ولی معنا و حقیقتاً همان طور که بوده هست و همان رویه را دولت فعلی از بدو تشکیل خودش تا به حال ادامه داده است این است که استدعا می‌کنم به آقایان نخست‌وزیر و وزیر دارایی تذکر داده شود هر چه زودتر برای جواب سئوالات بنده حاضر شوند و چون بنده می‌دانستم که از استیضاح نتیجه حاصل نخواهد شد و اکثریت با این دولت سست پوشالی موافق می‌باشد از این جهت از استیضاح خودداری نمودم ولی اگر این رویه ادامه پیدا کند و برای جواب حاضر نشوند ناچارم استیضاح مشروحی بنمایم که آقایان حالا انتظارش را ندارند و دلایل و برای همین زیادی برای تخلفات حکومت فعلی ذکر خواهم کرد.
رئیس- آقایان خواهش می‌کنم وقتی که اجازه که می‌گیرند برای صحبت کردن از موضوع خارج نشوند موضوع راجع به نطق قبل از دستور و ورود در دستور است آقایان اجازه می‌گیرند بعد راجع به سئوال و غیره حرف می‌زنند آقایانی که موافقند با ورود در دستور قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
-تصویب سه فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
۳-تصویب سه فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
رئیس- چند فقره خبر کمیسیون مرخصی است چون مدتی است مانده است خوانده می‌شود:
(گزارش مرخصی آقای خلیل دشتی به شرح زیر قرائت شد)
آقای خلیل دشتی برای انجام امور محلی به حوزه انتخابیه خود مسافرت نموده و سی و پنج هزار از تاریخ چهاردهم اردیبهشت ماه ۱۳۲۳ غایب بوده‌اند و درخواست اجازه نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن به عرض می‌رسد.
رئیس- آقای مجد ضیایی
مجد ضیایی- بنده با غیبت ایشان مخالفتی ندارم اما می‌خواستم به آقای رئیس یک تذکری بدهم چون وضعیت غیبت آقایان خیلی اسباب زحمت شده است ما یک ساعت و نیم اینجا نشسته‌ایم تا اکثریت حاصل شده است ماده ۱۲۰ می‌گوید:
اشخاصی که بدون عذر موجه غایب می‌شوند جزو غائبین بدون اجازه هستند. نمایندگان از وقت مقرر برای انعقاد مجلس بدون اجازه تأخیر نمایند یا در موقع دادن رأی در مطالبی که جز دستور آن جلسات است بدون عذر موجه غیبت نمایند به هر نیم ساعت تأخیر و به هر سه غیبت در یک جلسه
در موقع دادن رأی ثمن مقرری یک روزه آنها کسر خواهد شد و به علاوه مدت غیبت آنها در صورت مجلس و در روزنامه رسمی اعلان می‌شود. آقایان این مقررات را رعایت نمی‌کند و ما اینجا می‌آییم حاضر می‌شویم ولی آنها حاضر نمی‌شوند و کسی از آنها مؤاخذه نمی‌کند و وقت مجلس تلف می‌شود من خواهش می‌کنم از مقام ریاست که این مقررات را اجرا بفرمایند و دستور بدهند که آقایانی که غایب هستند اسامی‌شان را اعلان بکنند.
رئیس- آقای طوسی
طوسی- ملاحظه فرمودید آقای مجدضیایی در آئین‌نامه داخلی جز این جریمه چیزی معین نشده و آن هم مراعات خواهد شد و البته این معامله می‌شود با آقایان نمایندگان به طور کلی آنها که تأخیر می‌کنند و ما راه دیگری هم که نداریم این راه است که عملی می‌شود علی ای حال این مرخصی هم مال سه ماه قبل است.
رئیس- آقای دهستانی
دهستانی- بنده موافقم
رئیس- آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده- راجع به مرخصی می‌خواستم توضیحاتی به عرض مجلس شورای ملی برسانم و حالا بهترین موقعی است که عرض بکنم به نظر بنده نمایندگان ملت در برابر ملت مسئولیت دارند و باید برای انجام وظایف‌شان حاضر بشوند جز در مواردی که مریض باشند یا مغاذیر و عذرهای مشروع داشته باشند آقای خلیل دشتی به هیچ وجه استدلال نکردند که چرا و به چه دلیل مشروعی مرخصی می‌خواهند و به علاوه چه مانعی دارد که مرخصی هم بخواهند و لااقل حقوقش را برای سازمان‌های خیریه تخصیص بدهند بنده در هر صورت از آقایان نمایندگان ملت تقاضا می‌کنم که این مطلب در مجلس شورای ملی مورد توجه بشود شایسته نیست نماینده که از هر حیث اوضاع مالیش خوب است بدون این که کاری داشته باشد که مربوط به ملت باشد، بدون این که یک مأموریتی از طرف ملت داشته باشد تقاضای مرخصی بکند و حقوقش را هم به مؤسسات خیریه ندهد (صفوی- چندین برابر ایشان داده‌اند)
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده هم مخالفم با مرخصی آقا
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- بنده خیلی متأسفم که آقای شریعت‌زاده که همیشه بیانات‌شان مورد مطالعه و منطقی بود اینجا یک قدری تابع احساسات شدند آقای خلیل دشتی یکی از اشخاص خیری است که تمام مردم جنوب ایشان ایشان را به نیکوکاری و کمک به نوع می‌شناسند ایشان از بازرگانانی هستند که قبل از این که انتخاب هم بشوند در بوشهر زندگی خودشان را وقف آسایش عامه کرده بودند مسافرت اخیر آقایان آقای شریعت‌زاده از هر مسافرتی ضرورتش بیشتر بوده است در آنجا به واسطه نیامدن باران آب خوردن مردم نداشتند و در روزنامه نوشته بود که قبل از رفتن ایشان و آقای صفوی مردم از لحاظ نبودن آب مشروب شروع کرده بودند به شهر آمدن ایشان پا شدند رفتند به محل برای مردم بیچاره آنجا فکری کردند آب آوردند و رفع تشنگی آنجا را کردند راجع به حقوق‌شان هم ایشان شایده ۵ برابر آن برای مصارف خیره آنجا می‌رسانند به علاوه خرج مسافرت زیاد می‌شود بنده با این رویه موافق نیستم که اساساً یک اشخاصی که یک کارهای خیری می‌کنند و یک مردمان خیری هستند از یک مسافرتی که می‌خواهند بروند حقوق‌شان را نگیرند و اگر این طور باشد اشخاصی هم که در مجلس هستند و به یک محاکمات و کارهای دیگری هم می‌روند پس آنها هم حقوق نگیرند این مطلب به نظر بنده صحیح نیست و بنده عقیده‌ام این است که ما وظیفه‌مان را باید انجام بدهیم اما یک کسی که برای سرکشی به امور محلی مسافرت کرده و کمیسیون هم موافقت کرده نباید مورد اعتراض واقع بشود.
رئیس- آقایانی که موافقند با مرخصی آقای خلیل دشتی قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
(گزارش مرخصی آقای یمین اسفندیاری به شرح زیر قرائت شد)
آقای یمین اسفندیاری درخواست پانزده روز مرخصی از تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۳۲۳ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده در این مورد چندان مخالفتی ندارم ولی باید عرض کنم که کار نکردن و حقوق گرفتن یک کار بسیار بدی است و بایستی مجلس و نمایندگان سرمشق دیگران بشود آقای دشتی می‌خواند تشریف ببرند بسیار خوب (یکی از نمایندگان- آن تصویب شد آقا) بله گذشت ولی اینجا یک مسئله است می‌خواهند برای آب بروند بیایند به مجلس بگویند که ما می‌خواهیم برای فلان امر برویم ما نباید یک روز هم غیبت بکنیم عرض کردم ماها اگر یک روز دیر بیاییم بنده مخالف هستم که کار نکرده حقوق بگیریم ما باید سرمش خارج باشیم این در بیرون یک وضع بدی در وزارتخانه‌ها و ادارات داده است یک ماه دو ماه نیستند و سر وقت می‌آیند و حقوق‌شان را می‌گیرند و می‌روند این بسیار کار بدی است این مطلب باید موقوف بشود هر کس باید کار بکند و حقوق بگیرد و مجلس هم باید سرمشق این کار باشد
رئیس- آقای دکتر شفق
دکتر شفق- بنده می‌خواهم چون در باب مرخصی اینجا صحبتی شد یک اشاره بکنم اجازه بفرمایید بنده این یک نکته را عرض بکنم و استدعا می‌کنم که به آقایان همکاران محترم برنخورد برای این که فرمودند ایشان وقت‌شان را می‌خواهند صرف سعادت کشور بکنند بدون تردید هر یک از آقایان یک احتیاجاتی به حکم ضرورت دارند که به مرخصی بروند و باید هم تشریف ببرند ولی بنده دو پیشنهاد دارم که مجلس متوجه این مطلب بشود ما در یک موقعی زندگی می‌کنیم که نه تنها روزها بلکه شب‌ها هم تمام اوقات‌شان صرف کار می‌شود ما هم باید تمام مدت شبانه‌روز این قدرتی که داریم صرف سعادت کشور بکنیم و کار کنیم اگر چه مجلس اغلب کار زیادی ولو در غیاب آقایان انجام نداده ولی متضی است که این موضوع مرخصی‌ها حتی‌الامکان کم بشود و اگر آقایان خلیل دشتی یا آقای یمین اسفندیاری یا دیگران اوقات‌شان را در مرخصی صرف خدمت به کشورشان می‌کنند ولی یک عده هم خدای نکرده شاید وجود داشته باشند که بروند به کارهای شخصی رسیدگی کنند و رسیدگی با ملاک شخصی کرده یا این که خدای نخواسته بروند گردش یا تفریح بکنند این هم محال نیست راه حلی که به نظر من رسیده است و عملی است این است که آقایانی که متمکن هستند از حقوق‌شان به نفع خیریه یا به نفع مجلس صرف نظر بفرمایند.
مثلاً اگر آقای دشتی که این همه احساس فرمودند نسبت به دیگران چه مانعی دارد که ایشان حقوق‌شان را هم احسان بفرمایند و این برای ما یک عبرتی خواهد شد و شاید سبب بشود که مرخصی‌ها محدود بشود.
رئیس- آقایانی که موافقند با مرخضی آقای یمین....
(یمین اسفندیاری- بنده ۱۰ روز مرخصی خواستم) بسیار خوب با مرخصی ۱۰ روزه آقای یمین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
(گزارش مرخصی آقای شجاع به شرح زیر قرائت شد)
آقای شجاع برای اصلاح امور حوزه انتخابیه خود ۲۰ روز مرخصی از تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۲۳ تقاضا نموده بودند و به تصویب مجلس شورای ملی رسیده اینک به واسطه انجام امور عشایری و رفع اختلافات بین بعضی از طوایف تلگرافاً ۲۵ روز درخواست تمدید نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده عرض کردم کلیه با این مرخصی‌ها مخالفم و مخالفت هم کردم و حالا هم عرض می‌کنم که کار نکرده را نباید حقوق بدهند اگر در محل کار لازمی دارد بیاید کار خودش را به مجلس ارائه بدهد تا مجلس هم اجازه بدهد که کارش را انجام بدهد.
رئیس- آقای امیر تیمور
امیر تیمور- بنده تصور می‌کنم وقتی که یک کمیسیونی کار خودش را کرد و به وظیفه‌اش عمل کرد و گزارش را داد
چون این کمیسیون مخلوق مجلس شورای ملی است مجلس شورای ملی به اعتماد آن کمیسیون رأی را باید تأیید و تصویب بکند کمیسیون عرایض و مرخصی در مجلس شورای ملی برای این کار تشکیل شده است و کمیسیون به جمیع این مراتب که مورد توجه آقای فیروزآبادی و سایر آقایان است رسیدگی می‌کند و بعد از رسیدگی و تأمل بسیار اظهار نظر می‌کند و نظرش را به طور گزارش به اطلاع مجلس می‌رساند در اینجا دیگر جای اعتراضی باقی نمی‌ماند بنده در اینجا غیبت آقای شجاعغ را که کمیسیون تصویب کرده است بسیار مشروع و موجه تلقی می‌کنم و به آن رأی هم می‌دهم.
رئیس- اگر آقایان مخالف نیستند رأی بگیریم (یکی از نمایندگان- عده کافی نیست) بسیار خوب آقای دکتر شفق از نمایندگان- عده کافی نیست) بسیار خوب آقای دکتر شفق
دکتر شفق- آقایان می‌دانند معمولاً مسائلی که در مجلس می‌آید از کمیسیون‌ها می‌آید و مخصوصاً در مسائل مهمتر از این کمیسیون گزارش می‌دهد و ما در اطراف آن بحث می‌کنیم در مجلس آقای فرخ اعلام جرم کرد و کمیسیون نظرش را داد و با این همه ما در اطراف آن اعلام جرم بحث کردیم و برگرداندیم به کمیسیون باز هم بحث خواهیم کرد ولو این که کمیسیون هم طرف اعتماد مجلس است.
رئیس- آقای طوسی
طوسی- البته مخالفت مجلس برای مباحثه است برای اخذ نتیجه است و لکن اینجا یک مسائلی است که مقتضی نیست که گفته شود بنده معتقدم و پیشنهاد می‌کنم برای این قبیل مسائل خوب است به همان کمیسیون مربوطه مراجعه شود و آنجا ببینند معاذیر چیست و مشکلات چه بوده است و برای چه این مرخصی را کمیسیون تصویب می‌کند بنده یک اطلاعاتی راجع به آقای شجاع و مرخصی ایشان و خدماتی که کرده‌اند در محل دارم که اینجا مقتضی نیست عرض کنم و این است که خیال می‌کنم بسیار موجه و مورد تصویب مجلس است
رئیس- آقایانی که موافقند با مرخصی ۲۵ روزه آقای شجاع قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۴-تصویب نمایندگی آقای دکتر کیهان از شهرضا
رئیس- یک فقره گزارش اعتبارنامه آقای دکتر کیان است آقای دکتر اعتبار مخبر شعبه می‌خوانند:
(گزارش شعبه سوم را آقای دکتر اعتبار به شرح زیر خواندند)
مجلس شورای ملی
جریان انتخابات شهرضا به ترتیبی است که ذیلاً به عرض می‌رسد:
انجمن مرکزی انتخابات شهرضا در تاریخ ۱۷/۵/۲۲ تشکیل گردید و روز اول آذر ۲۲ را برای توزیع تعرفه و اخذ آرا تعیین می‌نماید قبل از سر رسید تاریخ فوق از طرف وزارت کشور در ۱۹/۸/۲۲ دستور توقیف انتخابات داده می‌شود. انجمن پس از رفع توقیف دهم دی ماه ۲۲ را برای توزیع تعرفه و اخذ آرا اعلام می‌دارد ولی عصر روز نهم دی ماه دستور مجدد توقیف انتخابات از وزارت کشور می‌رسد بالاخره در ۱۷ اسفند ۲۲ انتخابات مجدداً جریان پیدا کرده و روز چهاردهم فروردین برای توزیع تعرفه و اخذ آرا تعیین می‌گردد نتیجه انتخابات ۱۲ حوزه از ۱۳ حوزه انتخابیه در تاریخ ۲۶ فروردین ۲۳ به دست می‌آید ولی انجمن مرکزی برای این که حوزه فرعی جغریا موفق نمی‌شود که انتخابات را در مدت قانونی خاتمه دهد و مشمول ماده ۳۷ قانون انتخابات می‌گردد. پس از استخراج آرا آقای دکتر کیان به اکثریت ۱۲۲۷۵ رأی از ۲۲۷۷۶ رأی حائز اکثریت گردیده و انجمن مرکزی گردیده و انجمن مرکزی اعبتارنامه مشارالیه را در ۲۳/۲/۲۳ صادر و انحلال خود را اعلام می‌دارد شعبه ۳ پس از رسیدگی دقیق به پرونده امر و شکایات وارده صحت انتخابات شهرضا را تصدیق و تصویب آن را به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید.
رئیس- مخالفی نیست (اظهار شد- خیر) آقایانی که موافقند با اعبتارنامه آقای دکتر کیان قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۵-سئوال آقای فداکار و پاسخ آقای وزیر پیشه و هنر
رئیس- آقای فداکار آقای وزیر پیشه و هنر هم برای جواب حاضرند بفرمایید.
فداکار- من خیلی متأسفم که سئوالم را دو سه ماه قبل کرده‌ام و در این مدت یک قسمتی از آن مشمول مرور زمان شده عرض کنم در سه ماه قبل که بنده به اصفهان مسافرت کردم با متخصصین کارخانه‌ها صحبت می‌کردیم حساب کردیم هر متر پارچه نخی که در خود کارخانه چهار ریال تمام می‌شود نود ریال به فروش می‌رسد پارچه‌های پشمی که هر متری سی تا هشتاد ریال تهیه می‌شود به دست مصرف کننده هر متری پانصد تا هشتصد ریال می‌رسد (فاطمی - گاهی زیادتر) بغچه ریسان هر بغچه به خود کارخانه تمام می‌شود دویست و پنجاه ریال در بازار هر بغچه هزار و هفتصد و هزار و هشتصد ریال به فروش می‌رسد قرقره خیاطی دوازده شاهی تمام می‌شود ولی در بازار پانزده ریال به دست مصرف کننده می‌رسد در قانون ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ ماده واحده‌ای از مجلس شورای ملی گذشت به موجب تبصره ذیل آن که عیناً قرائت می‌کنم: دولت مکلف است برای کالاهایی که از کارخانه‌های داخلی و شرکت‌ها تهیه می‌شود قیمت معین و در سال حداکثر صدی دوازده سود برای صاحبان سهام آن منظور دارد) ملاحظه بفرمایید حالا این کالاها با صدی پانصد سود به دست مصرف کننده می‌رسد و این یک نوع غارتگری و دزدی است مدت سه ماه است بنده از آقای وزیر بازرگانی تقاضا کردم و مراسله نوشتم که مردم را دارند غارت می‌کنند مردم تمام عریان هستند ولی ترتیب اثری به اینها داده نمی‌شود و به جواب‌های (در جریان است) و این حرف‌ها مردم را مشغول کرده‌اند آقا تمام دهاتی‌های اطراف اصفهان عریان هستند (یک نفر از نمایندگان - همه جا این طور است) خواستم فعلاً ببینم چه شده است که این ماده واحده اجرا نشده است؟ (ایرج اسکندری- مربوط به دولت گذشته بود) خیر مربوط به همین دولت است.
فرهودی- مربوط به دولت آینده است.
فداکار- در هر صورت بنده سئوالم همین بود و استدعا دارم که جواب قانع کننده بفرمایند ببینم چه علتی داشته است این تبصره اجرا نشده است.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر (آقای اردلان)- عرض کنم قانونی که آقا بهش اشاره فرمودند اگر به متن آن مراجعه بفرمایند می‌نویسد که دولت مکلف است مراقبت کند از صدی دوازده بیشتر سود کالاها به فروش نرود و آن قانون هم الان به اعتبار خودش باقی نیست برای این که آن قانون یک سال بیشتر قوت قانونی نداشت و آن یک سال هم منقضی شده است و مجلس شورای ملی هم آن قانون را تجدید و تأکید نکرد بنابراین می‌شود گفت سئوال آقا از سه ماه پیش تا حالا وارد نبوده است ولی در اصل موضوع: جریان کار مطابق تحقیقاتی که بنده کردم این بوده که در سال قبل دولت اجرای این قانون را به وزارت خواربار محول کرده و بعد از آن که اختیاراتی به رئیس کل دارایی داده شد و اداره منع احتکار هم از وزارت خواربار به آنجا منتقل شد آنجا موظف بودند که این قانون را اجرا کنند و باز هم تذکر می‌دهم که آن قانون مدتش منقضی شده است. اما اقداماتی که خود ما کردیم نسبت به کالاهایی که از کارخانه‌جات وزارت پیشه و هنر تهیه می‌شود تمام آن کالاها به سود صدی دوازده به اداره کل پخش تحویل شده و آنها هم یک منافعی که مقتضی باشد برای نگاهداری پارچه‌ها و مخارج مغازه‌ها و کارمندانی که مشغول این کار هستند رویش می‌کشند و به مردم می‌فروشند کالاهای وزارت پیشه و هنر هیچ وقت بیش از صدی دوازده نفع فروش نرفته است اما از کارخانه‌جات تا به حال از یک آدم معینی به وزارت پیشه و هنر (سایر وزارتخانه‌ها را نمی‌دانم) شکایتی نرسیده است که این کالاها این طور تمام شده است و زیادتر از آن نفعی که قانون معین کرده است می‌فروشند حالا این مطلب هم مورد بحث است همین که بنده آمدم اینجا گفتم که پارچه متری چهار ریال تمام می‌شود و بیست ریال می‌فروشند (بنده حمایتی از صاحبان کارخانه‌جات ندارم) ولی همین طور سرسری هم
نیست باید حساب کرد که مواد اولیه را اول چقدر می‌خریده است و حالا چقدر می‌خرد و مواد لازمی که برای کارخانه تهیه می‌شود به چا مبلغی است چقدر از کارخانه‌اش امروز کار نمی‌کند و تعطیل است اینها یک حساب‌هایی است که باید معلوم شود و بنده امروز از نظر دفاع صاحبان کارخانه‌جات این را نمی‌گویم ولی در هر قسمت‌هایی که خودمان وارد هستیم می‌بینیم چه اشکالاتی در کار هست به هر حال اگر آقایان نمایندگان محترم مایل باشند که وزارت بازرگانی و پیشه و هنر این منظور را کاملاً در کنترل خودش قرار بدهد خواهش می‌کنم که آن تبصره را زنده بکنید و یک طرح قانونی تهیه بکنید ولو این که آن تبصره تنها هم باشد زنده‌اش بکنید حالا اگر تمام آن قانون هم نباشد همان تبصره را قوت قانونی بهش بدهید و بنده آن را اجرا خواهم کرد.
رئیس- آقای فداکار توضیحی دارید بفرمایید.
فداکار- بنده خیلی متأسفم که گاهی در عبارات فارسی هم بعضی از آقایان اشتباه می‌کنند این ماده کاملاً صراحت دارد و دو جزء است راجع به اختیاراتی است که به دولت داده شده برای جمع‌آوری غله و مجازات متخلفین و محتکرین این قسمت البته مدت دارد چ ون معین کرده است تا آخر مهر ۱۳۲۲ ولی قسمت دوم که مربوط به همین تبصره ماست مربوط به همیشه است برای این که می‌گوید دولت مکلف است در سال نه این که یک سال و اگر مربوط به یک سال بود قید مدت می‌شد جزء اول آن مربوط به یک سال است و جزء دوم که تبصره باشد دائمی است. اما این که فرمودند که مراجعه به وزارت خواربار شده است و وزارت خواربار هم بعد از اختیارات دکتر میلسپو در جزء اختیارات دکتر میلسپو رفته است. این هم درست نیست برای این که اختیاراتی که به دکتر میلسپو داده شده قوانین سابق را که نقض نمی‌کند.
اما این که فرمودند محصول کارخانه‌جات دولتی بیش از صدی دوازده نفع به فروش نرسیده است بلی یک قسمتش که راجع به رشیدیان بود با سود صدی دوازده منظور شده ولی نسبت به بقیه تصور نمی‌کنم این طور منظور شده باشد این که گفتند کسی شکایت نکرده است این قانون دولت را مکلف کرده است که این کار را انجام بدهد و شکایت لازم نیست و از طرف بیانات آقای وزیر بازرگانی این طور برمی‌آید که صریحاً رد می‌کنند این موضوع را و جواب‌شان قانع کننده نبود و ناچارم بنده استیضاح کنم.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر-قسمت اخیری که فرمودند استیضاح می‌کنند مانعی ندارد هر وقت استیضاح کنند من حاضرم و مانعی ندارد اما در اصل آن قسمت همان طور که عرض کردم اگر این طور که ایشان تبصره را تفسیر می‌کنند مجلس شورای ملی هم موافقت کند که این تبصره به قوت خودش باقی است بنده همین الان می‌روم و آن را تعقیب می‌کنم ولی به نظر بنده این ماده قانون برای یک سال است و وزارت بازرگانی را هم تکلیف نکرده است دولت را مکلف کرده است و دولت به موجب اختیاراتی که به رئیس کل دارایی نسبت به تثبیت قیمت‌ها داده شده است او را موظف می‌داند و الان هم یک اداره برای این کار تحت نظر او هست و بنده مانعی نمی‌بینم که این کار به بنده مراجعه شود ولی این محتاج به یک قانونی خواهد بود ممکن است یک لایحه خود بنده تهیه کنم و آقایان رأی بدهند که وزیر بازرگانی وقت هر کس می‌خواهد باشد مأمور اجرای آن است (رئیس- خودتان پیشنهاد کنید بهتر است) بسیار خوب بنده پیشنهاد می‌کنم.
۶-بقیه شور در گزارش کمیسیون بهداری راجع به سازمان بهداری
رئیس- گزارش کمیسیون بهداری راجع به اجازه سازمان بهداری مطرح است. رأی پیشنهاد آقای روحی که در جلسه گذشته مطرح شد مانده است خوانده می‌شود و رأی گرفته می‌شود:
وزارت بهداری مکلف است با سرع اوقات یک نفر پزشک دیپلمه با داروی کافی به جیرفت - رودبار- ساردونیه- اسفندقه- جبال به ارز اعزام دارد.
رئیس- فعلاً عده برای رأی کافی نیست.
بعضی از نمایندگان- پیشنهادات دیگر را بخوانند تا عده کافی شود.
یمین اسفندیاری- اگر عده کافی نیست پس بفرمایید چای بیاورند.
رئیس- پیشنهاد آقای مجد ضیایی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم بعد از کلمه منضم به وزارت بهداری اضافه شود: در تحت نظر مستقیم وزارت بهداری که توسط یک هیئت مدیره از طریق بازرگانی اداره خواهد شد.
مجد ضیایی- نظر بنده تأمین شده است مسترد می‌دارم.
بنده پیشنهاد می‌کنم به تبصره ۲ اضافه شود: هیئت مدیره مذکور در ماده دوم قانون مصوب ۱۸ اسفند ۱۳۲۱ مرکب خواهد بود از سه نفر که دو نفر از طرف وزارت بهداری و یک نفر از طرف وزارت دارایی خواهد بود.
رئیس- آقای دکتر عبده
دکتر عبده- عرض کنم قانون ۱۸ اسفند ۱۳۲۱ که به موجب آن بنگاه دارایی تأسیس شده در ذیل آن تصریح شده که هیئت مدیره بنگاه دارویی از نمایندگان وزارت بهداری و وزارت دارایی است بدون این که قید بکند چند نفر از طرف وزارت بهداری و چند نفر از طرف وزارت دارایی می‌باشد بنده تصور می‌کنم که اگر قانونگذار در این مورد موضوع را ساکت بگذارد بعدها اسباب اشکال شود و وزارت دارایی بخواهد یک عده بیشتری را در نظر بگیرید به این جهت بنده پیشنهاد کردم که هیئت مدیره مرکب از سه نفر خواهد بود دو نفر از طرف وزارت بهداری و یک نفر از وزارت دارایی تعیین کردم برای این بود که بالاخره این بنگاه بنگاه مالی است و لازم است که از طرف وزارت دارایی هم یک نفر در اداره این بنگاه نظارت داشته باشد و این پیشنهاد بنده از نظر رفع ابهام و جلوگیری از اشکال مقدر است.
مخبر کمیسیون بهداری- منظور از اضافه کردن این تبصره به ماده واحده این بود که بنگاه کل دارویی کشور در تحت نظر مستقیم بهداری باشد و این هم منحصراً برای زمان جنگ است و لازم هم هست که تحت نظر مستقیم و کنترل وزارت بهداری باشد و اگر بنا باشد دوباره مسئولیت تقسیم شود آن کاری که باید انجام شود انجام نخواهد شد بنابراین بنده معتقدم که همکار محترم بنده آقای دکتر عبده هم این تبصره را پس بگیرند و اجازه بفرمایند که مسئول شخص واحدی باشد و ترتیب کار بهتر خواهد شد و این را لازم است عرض کنم که این بنگاه کل دارویی کشور وجودش فقط در زمان جنگ ضرورت پیدا کرده و برای زمان جنگ مناسب است تمام شود یک قسمت مهم از کارهای بنگاه دارویی از بین خواهد رفت و رقابت بین داروفروشان و کسانی که دوا می‌آورند قیمت دوا را پایین خواهد آورد و آن گاه این بنگاه تبدیل خواهد شد به یک بنگاه داخلی وزارت بهداری و آن وقت لازم خواهد شد که یک ماده واحده بیاورند به مجلس شورای ملی و دخالت آن یک نفری که از طرف وزارت دارایی معین شده است پس بگیرند.
رئیس- آقای دکتر عبده
دکتر عبده- عرض کنم این پیشنهاد بنده و مخصوصاً این که پیش‌بینی کردم یک نفر از طرف وزارت دارایی تعیین شود از نظر حسن ظن زیادی نیست که به وزارت دارایی دارم خیر به دستگاه امروز وزارت دارایی نه از نظر شخص وزیر دارایی بلکه از نظر شخص دکتر میلسپو حسن نظر زیادی ندارم ولی در عین حال به نظر بنده اصول را بایستی رعایت نمود بنگاه دارویی با سرمایه ده میلیون ریال تشکیل می‌شود و بالاخره این بنگاه یک بنگاه مالی است از نظر این که مالی است باید در هیئت مدیره این بنگاه یک نفر از طرف وزارت دارایی تعیین شود این منطقی نخواهد بود که ما ده میلیون ریال را همین طور در دسترس وزارت بهداری بگذاریم بدون این که برای وزارت دارایی که در کوچکترین مخارج امروز نظارت می‌کند حق نظارت قائل شویم (دکتر معظمی - سرمایه‌اش سی میلیون ریال است نه ده میلیون ریال) عرض
کنم نظر بنده این است که ما از اصول نباید منحرف شویم و بنده تصور نمی‌کنم نسبت به مسئولیتی هم که آقای دکتر کشاورز متذکر شدند اخلالی بشود برای این که مطابق پیشنهاد بنده دو نفر از طرف وزارت بهداری است و اکثریت خواهند داشت و وجود یک نفر از طرف وزارت دارایی این کار را کنترل خواهد کرد و نظارت وزارت دارایی را تأمین خواهد کرد و ما را هم از اصول منحرف نمی‌کند و نظارت وزارت دارایی را هم در تمام امور مالی تأمین می‌کند.
رئیس- آقای اردلان عضو کمیسیون بهداری هستید؟
(اردلان - بلی) بفرمایید.
اردلان- فرمایشی را که آقای دکتر عبده فرمودند فعلاً موردی ندارد این تبصره برای این بود که در جلسه اسبق آقای دهستانی پیشنهاد کردند که بنگاه دارویی کلاً و جزئاً تحت نظر وزارت بهداری بشود مجلس هم پیشنهاد ایشان را قبول توجه دانست و به کمیسیون مراجعه شد و کمیسیون هم این پیشنهاد را قبول کرد و طبق آن پیشنهاد به مجلس گزارش داد والا قبلاً مطابق قانونی که در ۱۳۲۱ تصویب شده است همان طور که آقای دکتر عبده فرمودند این بنگاه با تشریک مساعی وزارت بهداری و وزارت دارایی اداره می‌شد و این یک پیشنهاد جدیدی است که آقای دهستانی فرمودند و قابل توجه مجلس شد و این نظر را کمیسیون روی متابعت از نظر مجلس اتخاذ کرد و بنده هم گمان می‌کنم جزء وزارت بهداری باشد بهتر است.
رئیس- چون عده برای رأی کافی نیست پیشنهادات دیگر خوانده می‌شود:
دکتر عبده- نسبت به هر موضوعی که طرح می‌شود باید رأی گرفته شود بعد یک موضوع دیگری مطرح شود (صحیح است)
رئیس- پس فعلاً پیشنهادات می‌ماند آقای هاشمی
هاشمی- اگر چه عرایض بنده درباره آقایانی که حضور دارند موردی ندارد و بنده خیلی متأسفم که نسبت به مرخصی آقایان نمایندگان شرح زیادی اینجا صحبت می‌شود از قبیل دادن حقوق به مؤسسات خیریه که مستمعین بشوند در صورتی که به عقیده بنده تقویت حق این مجلس به مراتب چندین مقابل از مسافرت یک نماینده بیشتر اهمیت دارد و باید بیشتر اهمیت داد و توجه کرد (صحیح است) بنده از مقام ریاست تقاضا می‌کنم که قیام کنند و تشریف ببرند تا تکلیف مجلس تعیین شود (صحیح است) و اینجا نشستن و خواندن و همین طور متراکم ماندن مطالب و تکلیفش معین نشدن فایده‌اش چیست؟
رئیس- بنده ده دقیقه قبل به آقایان گفتم که مقتضی است بنده بلند شوم ولی چون تکلیف موقع جلسات ماه رمضان معلوم نبود فقط خواستیم بدانیم جلسات ماه رمضان را چه کار کنیم حالا هم اگر چه اکثریت نیست ولی بعضی از آقایان معتقدند که برای روزه‌دارها جلسات اگر صبح باشد فعلاً منظور این است که وقت جلسات را تعیین کنیم و پا شویم.
جمال امامی- این که نمی‌شود یک ساعت و بیست دقیقه به ظهر آمدیم یک ساعت کار کردیم حالا پا شویم و برویم؟
ملک مدنی- بگویید آقایان بیایند این طور که نمی‌شود!
رئیس- حق با شما است ولی نمی‌آیند. آقای رفیع
رفیع- عرض کنم سابق بر این هم در ماه رمضان جلسات عصرها بود و حالا هم بنده پیشنهاد می‌کنم که عصرها جلسه بشود (جمال امامی- عصر نمی‌شود) بنده برای خودم عرض می‌کنم سه بعدازظهر جلسه تشکیل شود و شش بعدازظهر ختم شود واین وقت هم کافی است.
دکتر عبده- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم پیشنهاد مطرح بود وقت مجلس چرا تلف می‌شود؟
رئیس- عده برای رأی گرفتن کافی نیست آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- در ماده رمضان همیشه جلسات شب بوده است و به عقیده بنده شب هم بهتر از روز است هم حسن اثرش در عامه بهتر است و هم برای خود ما بهتر است که اول شب آقایان افطار که کردند و نماز را خواندند برای دو ساعت از شب رفته می‌آیند و چند ساعت هم برای کار وقت هست و در سابق هم همیشه جلسات مجلس شب بود.
(در این موقع عده برای رأی کافی شد)
رئیس- فعلاً برای رأی کافی است و به پیشنهادها رأی می‌گیریم.
دکتر عبده- اجازه می‌فرمایید چون آقای اردلان نسبت به پیشنهاد صحبت‌هایی کردند بنده می‌خواهم توضیح بدهم
رئیس- پیشنهاد آقای روحی مجدداً خوانده می‌شود و رأی می‌گیریم
(به شرح سابق خوانده شد)
مخبر کمیسیون بهداری- پیشنهاد آقای روحی به مناسبت این که خودشان در مجلس نیستند قابل طرح نیست
رئیس- در جلسه پیش طرح شده است و توضیح داده‌اند فقط رأی آن مانده است
مخبر- در باب این پیشنهاد بنده توضیحی دارم (رئیس- بفرمایید) این پیشنهاد به نظر بنده اشکال بودجه‌ای هم دارد و نظامنامه مجلس هم آن را اجازه نمی‌دهد چون پیشنهاد خرج است و مطابق نظامنامه پیشنهادخرج نمی‌تواند قابل توجه بشود این را آقایان توجه بفرمایند.
رئیس- آقایانی که با پیشنهاد آقای روحی موافقند قیام فرمایند (عده کمی قیام نمودند) قابل توجه نشد رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر عبده موافقین قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای طباطبایی
تبصره- وزارت بهداری مکلف است مازاد بودجه پرسنلی خود را صرف لوله‌کشی و آب مشروب مرکز و شهرستان‌ها نموده و برای انجام این منظور نقشه چند ساله تهیه و اجرا نماید.
رئیس- آقای طباطبایی
محمد طباطبایی- بنده خیلی میل داشتم وقت بیشتری داشته باشم و برای آب و تأثیر آب در زندگی عمومی یک مقداری صحبت کنم اما چون در اطراف این ماده زیاد صحبت شده است بنده همین قدر نظر آقای وزیر بهداری را (که امیدوارم مدت زیادی ایشان شخصاً به بهداشت مملکت خدمت کنند) متوجه کنم به این مطلب اساسی که یک مملکت و یک مردمی که آب خوردن‌شان این اندازه آلوده و کثیف است واقعاً موفق شدن از لحاظ صحی و بهداشت به نظر بنده اگر یک امر محالی نباشد واقعاً مستبعد است
رئیس- آقایان بیرون تشریف نبرند جلسه باز از اکثریت می‌افتد.
محمد طباطبایی- همین عرضی بود که بنده می‌خواهم مختصراً عرض کنم و فعلاً خاتمه می‌دهم به توضیحات خودم همین اواخر در یک روزنامه یا در یک مجله بود خواندم که نوشته بود که این مملکت از لحاظ آب دچار یک ننگ بین‌المللی است (جمال امامی- این در راپورت وندل ویلکی بود) و حالا واقعاً اگر از نظر انصاف قضاوت کنیم در دنیایی که این اندازه از لحاظ صحی و بهداشت جلو رفته است خوردن این آب‌های آلوده و کثیف واقعاً ننگ بین‌المللی است و حالا این پیشنهاد را تقدیم کردم مجالی است برای صحبت و می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و از آقای وزیر بهداری خواهش کنم تقاضایی که در وزارتخانه از ایشان کردم راجع به راه انداختن مریضخانه سبزوار مورد توجه قرار بدهند عرض کردم یک مریضخانه‌ای است در سبزوار که با یک زحمات زیادی ساخته شده است این دفعه که رفتم سبزوار دیدم (به آقای وزیر بهداری هم عرض کردم) که از دیوار رفته‌اند بالا و تمام آجرهای این مریضخانه را دارند می‌برند و تمام دستگیره درها و اسباب و لوازم برق را که بوده است دارند می‌برند. در سبزوار فعلاً یک مریضخانه‌ای است به اسم مریضخانه حشمتیه آن هم در حال تعطیل است تمام حوزه سبزوار که مهمترین شهرستان خراسان است گویا در حدود ده دوازده هزار تومان بودجه سالیانه بهداری آن است و بنده به جمع و خرج آن که نگاه کردم دیدم از لحاظ بودجه پرسنلی هم یک مبلغی کسر دارد یعنی اگر این دوازده سیزده هزار تومان را بخواهند صرف مخارجی پرسنلی هم بکنند باز یک مقداری کسر دارند این است که از آقای وزیر بهداری خواهش می‌کنم در این موضوع توجه بفرمایند و پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم.
۷-تقدیم یک فقره لایحه به قید دو فوریت از طرف آقای وزیر دارایی راجع به تمدید مدت ماده ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ و تصویب دو فوریت آن
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (آقای فروهر)- آقایان اجازه می‌فرمایند که یک لایحه‌ای است می‌خواهم به قید دو فوریت تقدیم کنم آقای وزیر بهداری هم موافقت فرمودند که در ضمن شور لایحه ایشان تقدیم شود. البته خاطر محترم آقایان متذکر است که از لحاظ جمع‌آوری غله و مخصوصاً تعهداتی که از مالکین گرفته می‌شود و همچنین از برای رسیدگی به امورتان و جلوگیری از احتکار در ۲۷ اسفند ۱۳۲۰ قانونی وضع شد به عنوان قانون جلوگیری از احتکار در قانون مزبور مقرراتی هست راجع به جمع‌آوری غله و راجع به ترتیب گرفتن مازاد و راجع به میزان خوارباری که هر یک از افراد می‌توانستند برای خودشان نگاهداری کنند بر طبق این قانون یک آیین‌نامه‌ای هم در کمیسیون مجلس شورای ملی تصویب و به مورد اجرا گذاشته شد پس از عمل دولت برخورد که این قانون برای جمع‌آوری غله مخصوصاً در سال‌هایی که یک اندازه نگرانی است کافی نخواهد بود به این مناسبت قانون دیگری در ۲۴ خرداد ۳۲۱ وضع و به دولت اختیاراتی دادند که برای جمع‌آوری مازاد غله و برای استفاده از وسایل نقلیه حق داشته باشد اقداماتی بکند و حتی با در نظر گرفتن مقررات قانون ۲۷ اسفند ۱۳۲۰ راجع به منع احتکار می‌تواند یک مقررات جزایی در حدود آن قانون وضع کند این قانون که در تاریخ خرداد ۱۳۲۱ وضع شده است در تاریخ مهر ۱۳۲۲ موعدش منقضی است (فداکار- تبصره‌اش به قوت خودش باقی است) تبصره هم مدتش منقضی شده است برای این که تبصره هم فرع ماده است وقتی که مدت ماده منقضی شد تبصره هم خود به خود مدتش منقضی خواهد شد. در ۱۳۲۰ چون مقرراتی نبود در مقابل انجام تعهدات مالکین اقداماتی غیر از اقدامات اداری نمی‌شد و بعد از تصویب این قانون اقداماتی به موجب این قانون می‌شد و حالا هم مدتی است که مدت این قانون منقضی شده است اخیراً با مراجعاتی که آقایان نمایندگان محترم به وزارت دارایی فرمودند برای جواز آرد برای خانواده‌ها که آن را آقایان یک عمل مفیدی می‌دانستند این طور به نظر آمد و بیم آن می‌رود که بدون داشتن اختیارات کافی برای جمع‌آوری مازاد وضع جمع‌آوری دچار زحماتی شود این بود که در نظر گرفته شد برای این که بتوانیم مازاد امسال را وصول کنیم و همچنین تعهدات قبلی را قدرت وصول داشته باشیم آن قانون اختیارات ۲۴ خرداد تمدید شود و برای این منظور ماده واحده تهیه شده است و به قید دو فوریت تقدیم مجلس شورای می‌کنم که از تاریخ آخر مهر ۱۳۲۲ الی آخر مهر ۱۳۲۴ قانون ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ را اجازه اجرایش را بفرمایند و استدعا می‌کنم قرائت بفرمایند.
رئیس- لایحه قرائت می‌شود:
مجلس شورای ملی موضوع استدعای تمدید قوت ماده واحده ۲۴ خرداد ۱۳۲۱
چون تسهیل جمع‌آوری مازاد غله و دیگر مواد خوارباری از اهم مسائل و مستلزم داشتن اختیاراتی است که به موجب ماده واحده ۲۴ خرداد ماه ۱۳۲۱ به دولت داده شده و چون مدت مقرر در قانون مذکور منقضی گردیده و داشتن چنین اختیاراتی با توجه به موقع فعلی کشور برای دولت ضروری است تمدید قوت ماده واحده معروض با قید دو فوریت مورد استدعا است که از فترتی که بین تاریخ انقضای مدت قانون فوق‌الذکر و تصویب این طرح حاصل می‌شود زیانی به جمع‌آوری مازاد و الزام مالکین از نظر ایفا به تعهدات متوجه تأمین خواربار کشور نشود:
ماده واحده- قوت ماده واحده مصوب ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ از تاریخ انقضا (آخر مهر ۱۳۲۲) تا مدت دو سال تمدید می‌شود:
رئیس- فوریت اول مطرح است آقای طباطبایی (تجدد)
طباطبایی- حالا فوریت لایحه مطرح است و به نظر من الان ماده واحده را که آقا خواندید فرستادم از خودتان بگیرم تا درش دقت بکنم. الان هیچ کس در نظر ندارد که آن وقت این ماده واحده چه جور نوشته شده و چه جور تصویب شده که حالا این را به قید دو فوریت آورده‌اند حالا اجازه
بفرمایید بنده بخوانم که آقایان مستحضر بشوند: ماده یگانه (ماده واحده) - مجلس شورای ملی برای خرید و جمع‌آوری مازاد غله و سایر مواد خواربار و تأمین وسایل نقلیه به منظور تهیه ارزاق عمومی از تاریخ تصویب این قانون تا آخر مهر ماه ۱۳۲۲ به دولت اجازه می‌دهد برای مواردی که در قانون احتکار و آئین‌نامه آن پیش‌بینی نشده است هر اقدامی را که لازم بدانند به موقع اجرا بگذارند کیفرهای ضروری نیز در این باب (در حدود کیفرهای مقرر در قانون احتکار) از طرف دولت اعلام و اجرا خواهد گردید
تبصره- دولت مکلف است برای کالاهایی که در کارخانه‌های داخلی و شرکت‌ها تهیه می‌شود قیمت معینی که در سال حداکثر صدی ۱۲ بشود برای صاحبان سهام آن منظور دارد. عرض کنم حضور عالی که خوب حالا که این قانون را خواندم از همین جا استفاده می‌کنم که این قانون تا آخر مهرماه ۱۳۲۲ به قوت خودش باقی بوده است.
بعضی از نمایندگان-حالا می‌خواهند این را تمدید کنند.
طباطبایی- بنده خیال می‌کنم که دوماه دیگر وقت داریم.
وزیر دارایی- خیر آقا ۱۰ ماه است منقضی شده است.
طباطبایی- از همین فرمایش آقا استفاده می‌کنم که مورد ندارد که به قید دو فوریت این قانون را بگذرانیم الان ده ماه از موقعش می‌گذرد ۱۰ روز هم بیشتر باشد فوریتش را استدعا می‌کنم آقا پس بگیرند یا لااقل به قید یک فوریت باشد که این ماده برود به کمیسیون و درش مطالعه بشود چون این قانون موقعی که گذشته یک عده‌ای از آقایان در مجلس تشریف نداشتند و شرکت نداشته‌اند در تصویب این قانون و بهتر است که آقایان درست توجه کنند که با مقتضیات و موجبات امروزه هم ما تطبیق بکنیم اگر مطابقت کرد بعداً رأی داده شود.
رئیس- آقایان موافق هستند که رعایت مخالف و موافق بشود؟ (صحیح است) آقای امیرتیمور
امیر تیمور- بنده مخالفم
رئیس- آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار- آقایان همه سابقه دارند که بنده اصولاً به اختیارات اقتصادی آقای دکتر میلسپو مخالفم ولی این دلیل نمی‌شود که اگر واقعاً یک قانون خوبی هم از طرف ایشان پیشنهاد شده باشد بنده مخالفت کنم این قانونی که از طرف ایشان پیشنهاد شده به نظر بنده خیلی خوب است و فوریت هم دارد و این هم که آقای تجدد می‌فرمایند که حالا که ده ماه دیر شده است ۱۰ روز هم دیرتر بشود بنده عرض می‌کنم که این ماه مورد احتیاج نبوده است (صحیح است) چون این برای جمع‌آوری غله است و ضمناً اجازه می‌خواهم که یک قدری توضیح عرض کنم در مجلس شورای ملی که رفع نگرانی شده است و رفع نگرانی آقایان هم بشود و در آن کمیسیونی که برای این موضوع با حضور آقای دکتر میلسپو و دکتر بلاک تشکیل شده و بنده هم حضور داشتم دو موضوع بود که مورد نظر آقایان نمایندگان مجلس بود و آن این بود که اولاً پروانه برای ورود آرد به شهر داده بشود یعنی پروانه خواسته نشود و آزاد باشد و یکی این که چون در آئین‌نامه دکتر میلسپو قید شده است که برای افت اگر میزان آن از صدی پنج بیشتر باشد هر قدر که بیشتر باشد دوبل بشود برای این دو نظر آقایان نمایندگان با دکتر میلسپو و دکتر بلاک مذاکره کردند و آنها متقاعد شدند که با تصویب این قانون آن دو موضوع هم اصلاح شده است و نظر مجلس هم تأمین شده است و به عقیده بنده چون این موضوع خیلی فوریت دارد و رفع نگرانی هم شده است استدعا می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند.
رئیس- آقای امیر تیمور
امیر تیمور- قاطع کلام آقای وزیر دارایی و لایحه‌ای که برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم کرده‌اند این است که آن قانون ۱۳۲۱ برای یک مدتی تمدید بشود لیکن توجه نفرمودند و بنده توجه‌شان را جلب می‌کنم که آن قانون برای یک نظریات مخصوص و مقتضیات آن روز بود و
به هیچ وجه من‌الوجوه با وضعیت کنونی کشور تطبیق نمی‌کند علاوه بر این بنده از ادوار مختلفه که افتخار نمایندگی داشتم گویا یک مرتبه دیگر هم به عرض مجلس شورای ملی رسانده‌ام و حقیقه هم این مطلب را از روی کمال حسن نیت به عرض می‌رسانم که در موارد عدیده راجع به کلیه موضوع‌ها که دولت یک لوایحی به قید فوریت آورده‌اند وقتی که توجه کردیم دیدیم که به هیچ وجه من الوجوه مطلب فوریت نداشته است و بی‌جهت و بی‌سبب یک امری که بایستی مورد توجه و مطالعه آقایان نمایندگان قرار بگیرد آن فرصت بحث و مطالعه آقایان نمایندگان سلب کرده‌اند اگر مجال می‌دادند بیشتر متوجه می‌شد و منافع و مصالح کشور زیادتر تأمین می‌شد حالا در این قضیه هم با این که اصولاً بنده معتقدم که ابداً تمدید موردی ندارد ولی به احترام مرقومه‌ای که آقای فاطمی به بنده مرقوم فرموده بودند و اطاعت فرمایشات ایشان بر بنده فرض است این را حقیقه اطاعت می‌کنم و بنده هم عرضی نمی‌کنم و حتی اگر بفرمایید بنده هم حاضر هستم که رأی بدهم ولی استدعا می‌کنم که آقا موافقت بفرمایند که به قید یک فوریت این لایحه بیاید به کمیسیون قوانین دارایی و در آنجا کمیسیون رویش مطالعه بکند طول هم نمی‌کشد در ظرف یکی دو روز و این قوانین را به صورت بهتری برای شما تهیه کنند یکی از موارد اجباری که در آن قانون منقضی شده و گذشته بود موضوع باربری و فلان و اینها است که ملاحظه می‌فرمایید که در اثر آن این باربری مملکت را به چه روزی انداخته‌اند که میلیون‌ها تومان به خزانه مملکت ضرر زده‌اند و این ماده یک مستمسکی برای دولت خواهد شد که این کار به روز بدتر بیفتد و عرض کنم در آخر دوره ۱۳ هم عین این ماده شما را آوردند که عین این ماده شما را بگذرانند وسعی بسیاری هم کردند و دوره ۱۳ با یک حسن نیتی زیر بار این ماده واحده نرفت و همان طور که به فرمایش آقا در این چند ماهه چرخ شما از کار نیفتاده است و کاری هم لنگ نشده و مورد احتیاج شما هم نیست اجازه بفرمایید و موافقت بشود که به کمیسیون برود که آنجا درش مطالعه بشود و بنده هم با احترام آقای فاطمی بهش رأی می‌دهیم.
رئیس- آقای ملک مدنی شما موافقید (ملک مدنی- خیر بنده مخالفم) آقای فاطمی
فاطمی- بنده اولاً از اظهار حسن‌ظن آقای امیر تیمور تشکر می‌کنم و امیدوارم اگر یک وقتی یک عرضی را که می‌کنم جز مصالح عمومی نظری نداشته باشم و نظر خاصی در این کار نداشته باشم این که این لایحه را دولت به قید دو فوریت آورده است این برای این بوده است که اولاً جواب آقای طباطبایی را که آقای دکتر دادند که در این مدت که چرا نیاوردند دلیلش خیلی واضح است برای این که موقع جمع‌آوری غله نبوده است اما علت این که امروز این لایحه را به قید دو فوریت آورده‌اند بنده اینجا عرض می‌کنم که در جلسات متعدده که فراکسیون‌های مجلس با حضور یک عده از آقایان نمایندگان تشکیل شده و بنده هم حضور داشته‌ام یک مذاکراتی با آقای دکتر میلسپو و معاون‌شان آقای دکتر بلاک کردیم و در موضوع این مسائل که مورد اشکال مجلس بود داخل مذاکره شدیم و یک قسمتش این بود که آئین‌نامه اصلاح شد در چند روز قبل و اعلان شد راجع به مازاد رعایا و دو قسمت دیگر هم بود یکی راجع به تلگرافات و شکایاتی که از اهالی می‌رسد مربوط به این که می‌خواهند آرد به خانه‌های خودشان بیاورند و دولت موافقت نمی‌کند در نتیجه مذاکراتی که با حضرات شد قرار شد که یک آئین‌نامه جدیدی تهیه بشود و شده است که بعد از این که قانون گذشت ممکن است آئین‌نامه را برای آقایان بخوانم که تا به حال آیین‌نامه‌ای به این بی‌سوسه‌ای ندیده بودم نوشته شود خیلی واضح و صاف نوشته‌اند که خلاصه هر کس در آتیه بخواهد غله وارد خانه‌اش بکند هیچ گونه مانعی نباشد. حالا ملاحظه بفرمایید با این وضع اگر یک چنین قانونی هم نباشد که اگر یک کسی تعهدی داشته باشد باید بپردازد ممکن است اغلب تعهدات‌شان را نپردازند بالاخره باید اینها به مصرف نان شهرستان‌ها برسد شما خودتان را نبینید آقای امیر تیمور که اگر تعهد می‌کنید تمامش را
می‌پردازید هستند مالکینی که می‌آیند تعهد می‌کنند ولی نمی‌پردازند آخر باید ملاحظه تمام مصالح کشور را بکنیم (صحیح است) به این جهت بنده استدعا می‌کنم که موافقت بفرمایید و خیال می‌کنم که لازم است.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- کفایت مذاکرات پیشنهاد شده است
مظفرزاده- بنده اخطار نظامنامه دارم
رئیس- بفرمایید
مظفرزاده- عرض کنم این طوری که آقای طباطبایی آن قانون را خواندند معلوم می‌شود که آن قانون از مهر ۱۳۲۲ به کلی از بین رفته است یعنی یک قانونی نیست که الان ما بتوانیم قوت آن را تمدید کنیم و این اصلاً تمدید ندارد اگر حالا بخواهید که یک قانونی را تصویب کنیم ممکن است در این خصوص یک قانونی بیاید و باید یک قانون مستقلی بیاورند والا قانونی که در آخر مهر از بین رفته است و تقریباً یک سال فاصله داشته است این قانونی نیست که تمدیدش بدهیم
رئیس- این که اخطار نظامنامه‌ای نیست اخطار نظامنامه‌ای این است که بفرمایید مطابق فلان ماده نظامنامه این عمل خلاف نظامنامه واقع شده است.
مظفرزاده- این یک بهانه‌ای بود چون خواستم صحبت کنم. (خنده نمایندگان)
رئیس- آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند...
(بعضی از نمایندگان به فوریت اول رأی بگیرید) نسبت به فوریت اول مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) آقایانی که با فوریت اول این لایحه موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقایان اگر موافقند بقیه اجازه‌ها داده بشود. (صحیح است)
حاذقی- مجلس از اکثریت می‌افتد.
رئیس- آقای ملک مدنی
رئیس- آقای دکتر آقایان
دکتر آقایان- عرض کنم این که بایستی اصولاً تعهد کننده باید مجبور باشد که مال تعهد کرده را بدهد و اگر نداد همه نوع باید او را مجازات کرد در این موضوع که حرفی نیست و بنده هم موافق هستم اگر یک چنین ماده خالص و صافی را آقایان آورده بودند بنده موافق بودم ولی شما آقای وزیر دارایی می‌خواهید تجدید حیاتی بکنید برای یک قانونی که دو عیب بزرگ دارد (فداکار- هیچ عیبی ندارد) یکی این که این مجازاتی که آقا الان می‌خواهید به تمام مازاد دارندگان تعلق بگیرد بخشودگی که در سال گذشته برای خورده مالکین و زارعین بود امسال تقریباً نصف شده برای این که امسال زارعینی که یک مازاد مختصری هم دارند یا ندارند و مأمورین شما بیشتر قلمداد می‌کنند و آنها را تعقیب می‌کنند و این تعقیب و توقیف اسباب زحمت خواهد شد. این دو قسمت باید حل شود این مازاد رعیتی را بایستی با مازاد مالکین فرق قائل شد هر مجازاتی که برای مازاد مالکین قرار بدهید بنده قبول می‌کنم ولی برای زارعین من نمی‌توانستم قبول کنم (کام‌بخش- مازاد ندارند زارعین) آن که رفع شد غیر از این است که وجود دارد اجازه بفرمایید بنده عرضم را بکنم بعد شما این قانون را با تبصره‌اش می‌خواهید رأی بدهید شما یک قانون دارید که یک عده‌ای این را در دوره ۱۳ گذرانده‌اند (آقا در فوریت صحبت کنید) اجازه بفرمایید الان من توضیح می‌دهم که چرا با فوریت مخالفم می‌خواهم توضیح بدهم که شما یک وقت آمدید یک قانونی را وضع کردید ولی نمی‌توانستید قانون را اجرا کنید چون مطالعه نکرده بودید به این جهت قابل اجرا نبود. شما آمدید یک لایحه‌ای را گذراندید از مجلس و در عوض ۱۲ درصد منافع ۴۰۰ در صد منافع گرفتید و هیچ کاری هم نتوانستید بکنید برای این که قانون شما منطق نداشت.
دکتر طاهری- در موقع طرح ماده واحده بفرمایید.
دکتر آقایان- اجازه بفرمایید عرض کنم عده‌ای از رفقای ما ریش‌شان را گرو گذاشتند پیش دکتر میلسپو که این آئین‌نامه که نوشته شده باید این قانون هم بگذرد.
فاطمی- میلسپو مستخدم دولت ایران است کسی ریش
گرو نمی‌گذارد بهش حکم کردیم.
دکتر آقایان- پس بهتر است یک مطالعاتی بکنید این تبصره را بردارید از قانون و بعداً با مطالعات بیشتری بگذرانید.
وزیر دارایی- عرض کنم اظهارات نماینده محترم آقای دکتر آقایان چندین جنبه داشت یکی این که فرمودند نسبت به سهمیه و مازادی که از رعایا گرفته می‌شود این قانون سخت است و نمی‌بایستی که نسبت به آنها تحمیلی بشود. بنده عرض کردم که از مردم و رعایا مازادی گرفته نمی‌شود و از آنها کسی چیزی نگرفته است و چیزی هم گرفته نخواهد شد بنابراین چیزی موجود نیست که این قانون نسبت به او قائل به این تضییقات باشد. دوم این است که فرمودند که یک عده از آقایان رفقا رفته‌اند پیش آقای دکتر میلسپو که (من آن لغت را استعمال نمی‌کنم) ولی این طور نیست آقا یک قانونی دولت لازم داشته و آورده است به مجلس می‌خواهد بگذراند و احتیاج هم دارد پیشنهاد می‌کند و از آقایان استدعا می‌کند و با دلایلی که دارد درخواست فوریت کرده است و علت این که درخواست فوریت کرده‌ایم این است که به ما اجازه داده شود بقیه تعهدات سنه گذشته را مطابق مقررات قانون وصول کنیم و تعهدات امسال را که موقعش رسیده است و اغلب تعلل می‌کنند در پرداخت آن را هم بتوانیم وصول کنیم بنابراین این قسمتی که در متن راجع به غله است عیبی ندارد ولی راجع به تبصره بنده تصور می‌کنم با بودن آقای وزیر پیشه و هنر بنده نبایستی این را عرض بکنم این تبصره یک تسهیلاتی برای تثبیت قیمت قائل است و منافع را محدود می‌کند حالا البته اگر این قانون کافی نباشد برای تثبیت قیمت‌ها استدعا می‌کنم که این را تصویب بفرمایید و اگر یک قوانین دیگری با یک مقررات دیگری از برای پایین آوردن اجناس لازم باشد در موقع دیگر و در موقع خودش خواهیم آورد والا اگر قانونی نباشد و بخواهیم که این قسمت را صرف نظر بکنیم و موکول به مطالعات بعدی بکنیم و هیچ قانونی در دست نداشته باشیم که رویش اجرا کنیم این شایسته نیست و بنده تصور می‌کنم که وجود ناقص به از عدم صرف است به عقیده بنده بهتر است که این قانون را بگذرانیم.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- آقای دکتر آقایان فرمودند که این قانون چون منطق نداشته است درست اجرا نشده خیر آقا این قانون منطق داشته ولی اشخاص می‌خواهند از زیر با کمک به جامعه و کمک بنان شهر فرار کنند در این قسمت عرض می‌کنم منطق هم دارد و ما با گذراندن یک چنین قانون به این سختی دولت دستگاه دولت موفق نشد کاملاً تعهدات خودش را جمع‌آوری کند. امسال مخصوصاً در قسمت‌هایی که باران آمده و جنس هست دولت وظیفه دارد از مالکین جنس بگیرد و به آنهایی که ندارند برساند و این مربوط به این است که ما قانون سختی بگذرانیم تا دولت بتواند بگیرد و این به عقیده بنده بهترین قانونی بوده است که در دوره گذشته از مجلس شورای ملی گذشته است. می‌فرمایید زارع را چه کار کنیم؟ زارع را که آزاد کرده‌اند خرید و فروش و حمل و نقل و همه را آزاد کردند بنابراین به نظر بنده فوریت این قانون ضروری است و همان طور که آقای فاطمی توضیح دادند الان موقع جمع‌آوری جنس است اگر درفع خرمن دولت جنس را جمع‌آوری نکرد بعضی از مالکین بی‌انصاف پخش می‌کنند توی رعیت و این طرف و آن طرف دولت به اشکال برمی‌خورد و هر چه زودتر این قانون بگذرد بهتر است. ده روز بود ما گرفتار مذاکره با دکتر میلسپو بودیم برای قضیه آزاد شدن آرد برای شهرستان‌ها و انصافاً هم یک آئین‌نامه خوبی تهیه کرده است که آزاد کرده است غله و آرد را برای هر کسی هر چقدر می‌خواهد بردارد بیاورد ملاکین هم تعهدات خودشان را بپردازند که نان شهر تأمین بشود بنابراین به عقیده بنده این قانون فوریتش لزوم دارد و باید رأی بدهیم که دست دولت باز باشد که بتواند نان شهرستان‌ها و مخصوصاً نقاط جنوبی را در این زمستان آینده تأمین کند.
رئیس- مذاکرات کافی است؟
جمعی از نمایندگان- بله آقا کافی است.
رئیس- آقایانی که با فوریت دوم این لایحه موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای طباطبایی
طباطبایی- عرض کنم به نظر من آقای وزیر دارایی اولاً موافقت بفرمایند یک اشکالی اینجا است که آقا تذکر دادند یک قانونی که یک سال است منقضی شده است و یک قانونی که اصلاً نیست آن را خوب بود که دستور می‌دادید که از سر می‌نوشتند و یا این که به جای کلمه تمدید تجدید بگذارید که واقعاً یک قدری هم طبق یک اصلی رفتار بشود اگر ممکن بود که یک قانونی بگذرانیم که دوره سیزدهم تمدید بشود قانونی هم که در آن دوره گذشته بود تمدید می‌شد ولی این موضوع وارد نیست. اشکال دیگری که موجود است این است که نوشته شده است از فترتی که بین تاریخ انقضای مدت قانون فوق‌الذکر و تصویب این طرح حاصل می‌شود زیانی الی آخر گویا برای آن مدتی که این نبوده است و منقضی شده بود است می‌خواهند از این قانون که می‌گذرانند استفاده کنند و این هم در این مواقع البته عطف به ما سبق و عطف به ده ماه پیش کردن هم خلاف ترتیب است مخصوصاً در قسمت مجازاتیش به عقیده بنده مشگل است زیرا گذشته از این که یک عواقب کیفری دارد که در آن موقع قانون نبوده است شما می‌خواهید یک مازادی هم از اینها بگیرید مثلاً من که متخلف بودم شما حالا می‌خواهید جنس بگیرید خوب حالا مطابق آن قانون چه شکلی پیدا خواهد کرد من مورد تعقیب از لحاظ کیفری که تذکر داده شد واقع خواهم بود یا نخواهم بود؟ اگر بفرمایید بلی این که برخلاف مقررات است (یکی از نمایندگان- مربوط به جنس امسال است) بله مربوط به جنس امسال است من متخلف هستم با چه قانونی می‌خواهید مجازات کنید در خود قانون همچو خبری نیست. یعنی این قانون از روزی که منقضی شده تا حالا به قوت خودش باقی است اگر این قانون تصویب بشود آن عواقب کیفری و جزایی که مترتب است در اثر این قانون اشخاصی را شامل خواهد بود و خودتان تصدیق بفرمایید که ده ماه است قانون نبوده است و بنده تعهدی داشته‌ام و نداده‌ام حالا می‌خواهید قانون بگذرانید که مرا مورد تعقیب کیفری قرار بدهید این صحیح نیست. شما اگر می‌خواهید که جنس جمع‌آوری بکنید این قانون با این تجربه که ما حاصل کردیم طوری بایدباشد که فقط مربوط به جمع‌آوری محصول باشد از لحاظ باربری و وسایط نقلیه برای کارخانه‌جات و محصولات داخلی و سود معین کردن برای اجناس این کار خوبی نیست برای این که این یک مقداری تحت تأثیر واقع شده و یک چیزی نوشته شده و صحیح نیست بنده اصل مطلب را کاری ندارم که این حرف حسابی است صحیح است ولی در عمل دیدید که اجرا نشد حالا من چه کار دارم به این مسائل که مابه الاختلاف است شما باید یک ماده واحده یک لایحه به ما بدهید که مربوط به جمع‌آوری جنس باشد و آن هم از این تاریخ تصویب بشود و یا لااقل اگر بخواهید قدری کشش بدهید نسبت به جنس باید نسبت به اجناسی باشد که تا حالا در دست اشخاص بود، با صرف‌نظر از عواقب کیفری و مجازات‌هایی که در قانون اول پیش‌بینی شده است
رئیس- آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار- بنده عرایضی را که می‌خواهم به عرض آقایان برسانم مربوط به تبصره است همان طور که آقای وزیر دارایی تذکر دادند اصولاً این تبصره با این ماده ارتباطی ندارد ولی حدفش هم نمی‌شود کرد برای این که چیزی نداریم که جای آن را بگیرد. باید تجربه بکنیم که این گرانی قیمت از کجا آمده با این که اینجا دولت معین می‌کند که صاحبان کارخانه‌ها حق ندارند که قیمت اجناس را از قیمت تولیدی جنس به علاوه صدی دوازده بیشتر بفروشند پس چه طور می‌شود که گران‌تر به دست ما می‌رسد؟ این صاحبان سهام آمده‌اند یک فکر خوبی کرده‌اند آمده‌اند یک کاری کرده‌اند که هم منظور دولت را تأمین کرده‌اند و هم به منفعت خودشان می‌رسند جنسی که تولید می‌شود با همان صدی دوازده به صاحبان سهم می‌فروشند ولی بعد از آن که به صاحبان سهم رسید بدون این که در دفتری چیزی وارد بشود در دست اول و دوم می‌فروشند
تا این که پارچه متری ۴ ریال متری ۱۴ تومان به فروش می‌رسد یا این که فلان کارخانه بلورسازی که ما داریم یک استکانی که سابق دو عباسی قیمت داشت الان ۸ قران شده است. (نراقی- ۲۲ قران) و این هم البته روی این اصول است که بنده عرض کردم اما چه طور می‌شود که جلوی انها را گرفت بنده یک پیشنهادی کردم که دولت محصول این کارخانه‌جات را خودش با منظور نمودن صدی دوازده سود بخرد و در دسترس عامه بگذارد و گمان می‌کنم با این ترتیب اشکال این قضیه حل خواهد شد.
رئیس- آقای فرمانفرماییان
فرمانفرمائیان- اینجا راجع به مسئله تعهد که در واقع اصل لایحه روی او است آقای وزیر دارایی و بعضی از آقایان دیگر اشاره کردند تمام اشکالات (آقای وزیر دارایی) به عقیده بنده روی تشخیص است شما مطابق قانون که در سال ۱۳۲۱ گذشته است و مطابق قانون منع احتکار اشخاصی که تعهدشان را نپردازند آنها را متخلف می‌شناسید و مطابق آن قانون می‌توانید آنها را بگیرید حبس کنید و جریمه کنید ولی تمام مطلب سر یک چیز است که اگر یک مالکی آمد و تعهدش را داد یعنی روی کاغذ آورد و تعهدش را امضا کرد بنده خیال می‌کنم با وجود این که یکی از آقایان فرمودند ممکن است مالکی باشد که وقتی یک تعهدی را داد بعداً کلاه بگذارد سر دولت و نپردازد بنده این را تکذیب می‌کنم و عرض می‌کنم که همچو چیزی نیست. وقتی که یک مالکی امضا کرد و یک تعهدی را داد قطعاً می‌پردازد ولی تمام قضایا روی تشخیص تعهدات است بنده سوگند می‌خورم که شما آقای وزیر دارایی اصلاً کوچکترین اطلاع را ندارید چه طور این تعهد را تشخیص می‌دهند می‌رود کی می‌رود؟ و کی تشخیص می‌دهد؟ الان هر روز در اطراف تهران و در اکناف این مملکت این قضیه در جریان است یک مأموری را که شما برای این کار استخدام کرده‌اید بدون این که سابقه اداری داشته باشد بدون این که علاقه داشته باشد به این که سوابق خودش را محفوظ بدارد بدون این که سعی داشته باشد که لکه‌ای به او نچسبانند یک مأمور (سزنی به) یعنی یک مأمور فصلی و موسمی را استخدام می‌کنید و می‌فرستید به ولایات این مأمور شاگرد بزاز بوده است. شاگرد کارخانه بوده است شاگرد نجار و غیره بوده است این مأمور را بدون هیچ نوع قیودی می‌فرستید به ولایات اینها می‌روند آنجا آیا اطلاع دارید که چگونه عمل می‌کنند؟
آخر این یک مأموریتی است که باید مطابق آن عملی که شما او را مأمور آن کار کرده‌اید اطلاعی از آن داشته باشد اختلاف محصول را بداند و محصول را بتواند برآورد کند مثلاً بداند که این تخم مثلاً تخمی تخم در فلان جا عمل می‌آید باید یک اطلاعی داشته باشد این مأمورین شما هیچ اطلاعی ندارند همین طور می‌آیند یک ده یک بلوکی را گتره‌ای یک دیدی می‌زند البته شما اطلاع دارید که امسال سال خیلی خوبی نیست لااقل در بعضی از قسمت‌های تهران در ماه‌های فروردین و اردیبهشت و خرداد حتماً اقا اطلاع دارند که باران نیامده است این را هم اطلاع دارید که امسال با سال ۱۳۲۲ که بهترین سال‌ها از لحاظ محصول بوده است خیلی فرق دارد. آن وقت همین مأمورین شما آمده‌اند از بیست تا ده عبور کرده‌آند و بعد اطلاع داده‌اند که باید امسال مثل پارسال تخمی ۷ تخم بدهید هر چند که همه جا مالک نیست و به اسم مالک سوءاستفاده می‌کنند ولی این یک (پاراوانی) است این را می‌چسبانند به مالک مالک در حقیقت آن کسی است که این محصول را به عمل می‌آورد و زحمت می‌کشد که این محصول را به عمل بیاورد.
یک نفر از نمایندگان- زارع به عمل می‌آورد.
فرمانفرمائیان- بله وقتی که شما رعایت آنها را نکردید قهراً آن محصول را به عمل نمی‌آورند و هیچ الزام هم ندارند که به عمل آورند و عوض آن گوجه فرنگی و بادمجان می‌کارند و می‌آورند اینجا به هر نرخی که دل‌شان می‌خواهد می‌فروشند ملاحظه می‌فرمایید؟ تمام اشکالی که اینجا می‌شود روی تشخیص مازاد است مأمورین شما چون صلاحیت ندارند و اطلاعاتی ندارند و مردم عادی هستند همین طور گتره‌ای می‌گویند شما مطابق پارسال باید تخمی ۷ تخم یا مثلاً تخم بدهید بلکه
می‌آیند یک چیزی هم اضافه می‌کنند و این اختلافات می‌ماند الان که شهریور دارد می‌رسد در خیلی از جاها به واسطه این اختلافات خیلی از خرمن‌ها مانده است زیرا باران زیر برف زیر باد زیر دزدی شبانه تمام این آفت‌ها متوجه این خرمن‌ها می‌شود بعد هم یک مسئله دیگر این که در اثر شکایات و مکاتباتی که از آذربایجان شده بود در دو ماه قبل یا در ۵۰ روز قبل در یک جلسه‌ای که با نمایندگان آذربایجان و آقای دکتر بلاک بحث می‌کردیم ایشان یک حرف خیلی منطقی و خیلی پسندیده‌ای را بیان کردند یکی از مطالبی بود که مورد بحث قرار گرفته بود مطالب متعددی بود یکی هم راجع به کسر قیمت بود امسال در خیلی از ولایات قیمت را کسر کرده‌اند ما هم حرفی نداریم البته یک وقتی مقتضی است که نان را با یک نرخ معینی بخورند قیمت را کسر کردند اگر باید قیمت کسر بشود ما هم حرفی نداریم ولی متناسب باید باشد با سایرین نرخ‌ها ولی وقتی که ما گفتیم به چه دلیل؟ در یک بلوکاتی که حاصلخیز است و باید نتایج زحمات‌شان را با کمال میل و رغبت بیاورند به شما تسلیم کنند این کسورات را در نظر گرفتید چرا شما در سر حدات یک چیزی را اضافه کردید؟ و چرا در بلوکات یک چیزی هم کسر کردید؟ ایشان نوید دادند که چون ما در نظر داریم که راجع به کارهای انحصاری یک ترتیبی بدهیم و قیمت کالاهای انحصاری در نتیجه آن عملی که ما می‌کنیم پایین خواهد آمد وقتی که قیمت کالاهای انحصاری که مورد احتیاج مبرم زارع و مردم است قیمتش پایین آمد البته آن هم عیبی ندارد که یک قدری قیمتش کسر بشود ما هم گفتیم دیگر چیزی بهتر از این نمی‌شود وقتی که زارع یک گندمی را می‌خواهد بفروشد و خریدارش هم دولت است او هم می‌خواهد رفع حوایج خود را از قبیل قند و شکر و قماش و مخارج گاو و امثال اینها را بنماید و غیر از این هم چیز دیگری نمی‌خواهد در صورتی که امروز گاو در آذربایجان یک جفت آن ۱۳۰۰ تومان ۱۵۰۰ تومان قیمت دارد دیگر فکر این را نمی‌کنند که آن زارعی که امروز گندمش را باید خرواری ۲۴۰ تومان بفروشد باید گاوش را بخرد ۱۲۰۰ تومان این چه طور می‌شود؟ فرض بفرمایید این زارع یک تن یا نیم تن محصول دارد این چه طور می‌تواند حوایجش را تأمین نماید؟ بعد وقتی که ما پرسیدیم چه طور شد این قیمت کالاهای انحصاری؟ گفتند مشغول مطالعه هستند در صورتی که آن کسری را که بنده عرض کردم معمولی کرده‌اند و متداول هم شده است مسئله دیگری که باید مورد توجه واقع شود مسئله افت و کرایه است در غالب نقاط خود دولت برای احتیاجات مبرمی که دارد یک مأموری را بفرستد به محل مثلاً خود ما مذاکره کردیم که یک بازرسی برود به آذربایجان گفتند ما وسایل نداریم اتومبیل نداریم و برای این که یک بازرسی به آنجا بفرستیم پنج هزار تومان خرج دارد و این پنج هزار تومان را هم نداریم ملاحظه بفرمایید در یک کشوری که در بعضی نقاطش مثل ارسباران کامیون وجود ندارد بلکه در تمام آذربایجان پنجاه تا کامیون وجود نداشته باشد آنهایی هم که هست باربری دست انداخته است رویش یا از برکت باربری شما اینها هم از کار افتاده است و کار نمی‌کنند برای این که وسایل فراهم نیست و با این وضع و ترتیب هم هیچ در فکر نیستند و هر کدام از این مسائل فردا به موجب این قانون یک تخلفی می‌شود و به موجب این تعهد این آدم که یک تعهدی داده است که جنس بیاورد و تحویل بدهد خوب حالا انبار شما کجاست؟ انبار شما در ۸ فرسخی است در ده فرسخی است این شخص به شما می‌گوید وسایل بدهید ما ممکن است اینها را در مدت ده روز بیاوریم ولی این قدر طول می‌دهند که بکشد به آن مواقعی که در راه‌ها برف است و راه‌ها مسدود باشد ممکن است بکشد تا دی ماه و تا بهمن ماه هیچ کدام از اینها را در نظر نمی‌گیرید و توجه نمی‌کنند و مردم را دچار محفوظ می‌کنند شما فردا برای نبودن وسایل فقط به عنوان تعهدات برای تمام این تخلفات مزاحم مردم می‌شوید شما وقتی که یک قانونی و تمام جهاتش را مطالعه کنید نه این که فکر شما این باشد که متخلف پیدا کند ولی ما در تمام این مدتی که این قانون گذشت در سال ۱۳۲۱ در سال
۱۳۲۲ یک متخلف را هم تعقیب نکردیم یک نفر را در تمام این مملکت از اشخاصی که چه تعهد دادند چه ندادند چه اشخاصی که خود من می‌شناسم که آمدند اینجا رفتند در اداره ثبت و از اداره دارایی پول گرفتند و سند رسمی سپردند بعد سند رسمی‌شان را ندادند شما به موجب همان قوانینی که برای همه موجود است شما آن را هم احترام نکردید و به موقع اجرا نگذاشتید یعنی خودداری کردید پس این وسیله می‌شود برای بند و بست‌ها و برای سوءاستفاده مأمورین شما
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است؟
حاذقی- بنده مخالفم
رئیس- آقای فولادوند موافقید یا مخالف؟
فولادوند- بنده مخالفم
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- عرض کنم ناچار هستم که در مقابل بیانات آقایان نمایندگان محترم دو چیز را تذکر بدهم یکی این است که آقایان نمایندگان محترم وقتی که در یک موضوعی بحث می‌کنند همیشه قیاس به نفس می‌کنند یعنی وقتی که خودشان مالک هستند و یک تعهدی را می‌سپارند و می‌پردازند چون تخلف نمی‌کنند و در موقع به شرط خودشان عمل می‌کنند تصور می‌کنند سایر ملاکین هم مثل آنها هستند ولی متاسفانه باید عرض کنم که آقایان قیاس به نفس می‌فرمایند و خیلی از ملاکین هستند که این عمل را نمی‌کنند و به تعهد خود وفا نمی‌کنند و به موقع تعهد خود را ادا نمی‌کنند البته بنده شخصاً ملکی ندارم و نمی‌توانم این را به طور قطع بگویم ولی مطابق تجربیات اداری به بنده ثابت شده که یک اشخاصی هستند که امضا می‌کنند ولی بعد یک تشبثاتی می‌کنند وزیر امضای خودشان می‌زنند و نمی‌دهند این قسمت اول تذکر قسمت دومی که می‌خواستم به عرض آقایان محترم برسانم این است که اشکالات مهمه‌ای که به قوانین می‌شود مربوط به خود این قانون نیست مربوط به طرز اجرای آن است می‌فرمایید مأمورین محل مأمورین نیستند بالاخره چه باید بکنیم؟ متأسفانه بایدبگوییم در مملکت مأمورین با اطلاع این اندازه نداریم گر چه باید اعتراف کنم که از مأمورین دانا و تحصیل کرده هم استفاده نمی‌کنیم ولی با وجود این هم باید اعتراف کنیم که به اندازه کافی مأمورین دانا و توانا هم نداریم می‌فرمایید که مأمورین می‌روند و به مردم اذیت می‌کنند البته یک قوانینی هست که برای این اشخاص یک مجازات‌های زیادی را تعیین می‌کند تا اندازه‌ای که اطلاع پیدا کرده‌ام هر کس که می‌آید و به ما می‌گوید که کسی دزدی و تقلب کرده است تعقیبش می‌کنیم ولی البته باید یک قسمتی را هم در نظر گرفت که مملکت به واسطه جنگ دچار اشکالاتی شده و باید یک مقرراتی را اجرا نمود که ما قادر به این که آن مقررات را به خوبی اجرا کنیم نیستیم و مأمورین ما هم نمی‌توانند آن قوانین را به خوبی اجرا کنند این است که بنده تصور می‌کنم که عیب در قانون نیست عیب در اجرای قانون است عیب ممکن است در طریق عمل داشته باشد و البته به پیشنهاداتی که از طرف آقایان می‌شود این عیب ممکن است مرتفع شود و همچنین ممکن است با مراقبت‌هایی که بعداً می‌شود معایب به مرور مرتفع بشود ولی اگر ما یک قانونی نداشته باشیم که آن مالکینی که متخلف هستند و تعهد خودشان را نمی‌پردازند نتوانیم آنها را تعقیب بکنیم و نتوانیم آنها را ملزم بکنیم که به موقع تعهدات خودشان را بپردازند البته آن وقت ما نمی‌توانیم از مازاد رعایا صرف نظر بکنیم و نمی‌توانیم به خانه‌دارها اجازه بدهیم که آرد خودشان را وارد بکنند و بالاخره نمی‌توانیم کنترل بکنیم و تأمین بکنیم مصارف کشور را ولی برای این که منفعت عمومی را بتوانیم منظور نماییم و بتوانیم مصرف نان مردم را تأمین بکنیم مجبور هستیم که مقررات جزایی برای متخلفین داشته باشیم و البته آقایان نمایندگان محترم تصدیق می‌فرمایند که باید مقرراتی باشد که به موقع اجرا گذاشته شود اما راجع به این که فرمودند که این قانون را چرا به این طریق پیشنهاد کرده‌ام خواستم این را خدمت آقایان تذکر بدهم که از این لحاظ این طریق پیشنهاد
کرده‌ام که برای استفاده از مدت گذشته باشد از نقطه نظر اجرا تعهدات که اگر تخلفاتی به فاصله ده ماه پیش آمد بشود ترتیب اثری داد فرمودند آثار جزایی دارد خوشبختانه دولت تا به حال روی آن قانون مقرراتی وضع نکرده است که در اجرا دخالت داشته باشد بنابراین مقررات جزایی نیست که دولت آن را عطف به ماسبق نموده و اجرا بکند ولی از وقتی که این قانون تصویب می‌شود آن مقررات وضع می‌شود و البته هر کسی که وظیفه خودش را انجام نداده است و در سابق نداده است طبق این قانون اجرا خواهد نمود بنابراین از آقایان استدعا می‌کنم که در این مورد زودتر رأی بدهند که ما بتوانیم زودتر عمل بکنیم.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- عده برای رأی کافی نیست
بعضی از نمایندگان- پیشنهادات خوانده شود
رئیس- به پیشنهادات باید رأیی گرفت و عده هم کافی نیست آقای حاذقی
حاذقی- نظر به این که مورد مخالفتم را نسبت به لایحه تقدیمی عرض کرده بودم نظر آقای رئیس مجلس را به این موضوع توجه می‌دهم به طور کلی مردم در خارج انتظار زیادی از مجلس شورای ملی دارند که مورد تصدیق خود آقایان نمایندگان هم هست بدون این که اکثریت در پارلمان باشد.
بعضی از نمایندگان- خارج از موضوع است.
حاذقی- این موضوع مهمتر از موضوعی است که می‌خواهم عرض کنم این را می‌خواستم عرض کنم که در موقعی که یک لایحه‌ای مطرح است آقای رئیس به آقایان نمایندگان محترم تذکر بدهند که آقایان از جلسه بیرون تشریف نبرند که جلسه از اکثرتی بیفتد (صحیح است) موضوع مخالف بنده این است که خواستم عرض کنم تصویب این پیشنهاد به طور کلی البته مورد موافقت اکثریت آقایان نمایندگان محترم هست و مورد مخالفت بنده از این جهت است که وزارت دارایی و دولت تأمین نان شهرستان‌ها تبعیضی روا می‌دارد این است که این طرح پیشنهاد می‌شود که مردم بعضی از نواحی ممکن است به استناد این که گندم و جود در انحصار دولت است به کلی از داشتن نان و تحصیل آذوقه برای خودشان باز می‌مانند و دچار اشکالات خیلی شدیدی می‌شوند و مخصوصاً توجه مجلس را جلب می‌کنم که درعین حالی که دولت متعهد است نان مردم مملکت را تأمین کند در بعضی از شهرستان‌ها هست که اساساً دولت به عذر این که در سابق آنجا مازادی نداشته است تأمین نان آنجا را در نظر نگرفته است و سه سال است که دچار قحطی و نیستی شده‌اند فریاد می‌کنند و استرحام می‌نمایند دولت توجهی نمی‌کند الان به طور مثال عرض می‌کنم مردم لارستان و مردم جهرم و کازرون این سه شهر در فارس به جرم این که مازاد نداشته‌اند و تعهد نداده‌اند دولت نان آنها را نمی‌دهد و می‌گوید باید از بازار آزاد نان تهیه کنید از طرف دیگر از تمام دهات اطراف و دهات حاصلخیز آن ناحیه از مالکین تعهد می‌گیرند آن وقت مردم باید از بازار سیاه نان تهیه کنند در حالی که نان در طهران به قیمت ۱۲ ریال است آنجا قیمت سی ریال و چهل ریال باید تهیه کنند یک مردمی که درآمد آنها خیلی کم است و سطح زندگی انها اجازه نمی‌دهد که نان را در یک همچو سال سختی به بهای گران خریداری کنند این کمال بی‌لطفی دولت است که آنها باید نان را به قیمت سی چهل ریال خریداری نمایند بنابراین اگر دولت بتواند نان مردم را تأمین بکند کافی است که وقتی که جنس‌ها را جمع کرد بایستی که این توجه را هم نسبت به سکنه مردم لارستان و جهرم و کازرون داشته باشد که وقتی که تعهد نگرفت و آنها هم مازاد نداشته‌اند به آنها هم نان بدهند بنابراین مورد ندارد این تبعیض باشد. به مردم شیراز یا اصفهان نان بدهند آن وقت کازرون باید از بازار آزاد نان بخرد و این مقدورشان نیست من مخالفتم این بود که حالا که دولت این لایحه را طرح می‌کند تبعیضی برای سکنه شهرستان‌ها قائل نشود و شهرستان‌هایی هم که مازاد نداشته‌اند به آنها هم نان بدهد و اداره تثبیت را از آنجا برندارد این موضوع سابقه دارد و سه سال است که آنها شکایت می‌کنند و توجهی نشده است (صحیح است)
پس بنابراین بنده استدعا می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم موافقت کنند که این قانون بدون تبعیض در تمام مملکت اجرا شود که بدون اشکال به تمام مردم این مملکت نان داده شود.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است. پیشهاد بکنید آقا.
رئیس- آقای فولادوند
فولادوند- اگر در ابتدای هر قانونی که می‌خواهیم بگذرانیم توجه کنیم که طوری باشد که برای هر مضیقه نباشد مردم هیچ وقت برخلاف قانون رفتار نمی‌کنند این موضوع را بنده چندین مرتبه در اینجا تذکر داده‌ام که برای آنهایی که برزگر هستند و عائله‌مندند یک خروار آرد برای عائله آنها کم است پارسال یک تن بخشودگی قائل شده بودند ولی امسال برای آنها (برای مالکین جزء) نیم تن قائل شده‌اند اینها نو کردارند نوکرش زن و بچه دارد خودش زن و بچه دارد خودش زن و بچه دارد چه طور می‌شود بگوییم گندم خودت را بیار تحویل بده و زن و بچه‌ات از گرسنگی بمیرند این ممکن نیست عملی نیست آقا این کار را نکنید، ممکن نیست که اینها نان خودشان را تهیه نکنند بالنتیجه این عمل باعث می‌شود که مردم یک مقداری رشوه به مأمورین ناصالح می‌دهند دولت هم ضرر کرده است مردم هم داد و فریادشان بلند است پارسال برای مالکین جزء دولت قائل شد که از یک تن برای نان خانه‌شان معاف باشند و حالا آن را نیم تن کرده‌اند عرض دیگر بنده راجع به قیمت تمام اجناس است که از پارسال تا امسال دو برابر تا ۱۰ برابر ترقی کرده ولی گندم را می‌خواهید به قیمتی که پارسال برایش قائل شدید امسال ۲۰% و بعضی جاها ۴۰% هم تخفیف بدهید شما توجه بفرمایید؟ این گندمی که به دست مالک می‌آید می‌خواهد بفروشد و در عوض پارچه و قند و چای تهیه کند اگر شما رضایت مالک و رعیت را تأمین کنید تمام غله کشور مال شما است ولی با این وضع ممکن نیست امروز غیر از دولت کسی خریدار غله نیست شما می‌خواهید گندم را ۲۰% - ۳۰% از پارسال بخرید این را بعد از وضع کرایه بعد از وضع مالیات و بعد از وضع افت حساب کنید قیمت یک خروار گندم برای رعیت چقدر تمام می‌شود قیمت یک من قند هم نمی‌شود. شما اجناس‌تان ۲ برابر ۵ برابر ۱۰ برابر ترقی کرده چرا گندم را می‌خواهید از نرخی که پارسال خریدید ارزان‌تر بخرید این ممکن نیست مأمورین شما ناصالح هستند می‌روند با مردم سازش می‌کنند یک وقت می‌بینید که مملت دچار قحطی شده است شما نرخ غله را می‌آورید پایین ولی نرخ سایر اجناس را نمی‌آورید پایین؟ اگر نرخ سایر اجناس را آوردید پایین نرخ غله را هم بیاورید پایین وقتی که سایر اجناس ترقی کرده است چه طور می‌خواهید قیمت گندم را بیاورید پایین.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
روحی- فایده خواندن پیشنهادات چیست؟ اکثریت نیست فرستاده‌ایم که یک نفر از آقایان تشریف بیاورند و جلسه اکثریت پیدا کند هیچ یک از آقایان نیستند.
محمد طباطبایی- جلسه را ختم کنید و فردا صبح جلسه تشکیل شود.
۸- مذاکره نسبت به تعیین وقت جلسات
رئیس- بنابراین بایستی تکلیف جلسات را معین کرد.
فداکار- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بفرمایید
فداکار- البته تصدیق می‌فرمایید که هیچ عبادتی بهتر از خدمت به خلق نیست آقایان نمایندگان که می‌خواهند شب عبادت کنند بهتر این است که شب‌ها تشریف بیاورید و خدمت به خلق کنند بنابراین بهتر این است که جلسات را به شب موکول نمود که کارها هم بگذرد وقت هم داشته باشیم.
رئیس- آقای فاطمی
فاطمی- بنده شخصاً خودم با تشکیل جلسات در شب مخالف نیستم ولی ملاحظه یک عده از آقایان نمایندگان را هم باید کرد که منازل‌شان دور است چه عیبی دارد که جلسات را مطابق هر سال از ۳ بعدازظهر تا ۶ بعدازظهر قرار دهید
این پیشنهاد من است حالا هر طور میل دارید عمل کنید.
دکتر زنگنه- اجازه می‌فرمایید؟
دکتر زنگنه- بنده می‌خواهم ببینم که مقصود از این تغییر وقت چیست؟ که می‌فرمایند رمضان است آقایان روزه می‌گیرند بسیار خوب بنده تصور نمی‌کنم که مقصود دین اسلام این باشد که انسان تا دو ساعت بعدازظهر بخوابد و روزه بگیرد (عبادت به جز خدمت خلق نیست) مانعی ندارد که آقایان روزه را بگیرند و دو ساعت و نیم به ظهر هم تشریف بیاورند و کار کنند.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده عقیده‌ام این است که در ماه رمضان همین طور که سابق بر این هم معمول بود که در شب جلسه تشکیل می‌شد حالا هم جلسات به شب موکول شود برای این که مذاکرات مجلس و کارهای قانونگذاری در روز با شکم گرسنه و تشنگی و گرسنگی موافقت نمی‌کند به این جهت بنده عقیده دارم که جلسات دو از شب گذشته شروع شود و تا ۴ - ۵ از شب گذشته ختم شود.
رئیس- آقای طباطبایی تجدد
محمد طباطبایی- افراد و طبقاتی که قبل از ما بوده‌اند اطلاعات بیشتری دارند و بهتر از ما می دانند که صبح‌ها همه سرحال هستند از لحاظ مجلس و جریان کار اینجا هم سابقه داریم تجربه داریم که وقتی که شب جلسه تشکیل می‌شد یا بعضی اوقات که عصرها جلسات تشکیل می‌شد در هر دو موقع دچار یک نوع گرفتاری و مشکلات می‌شدیم اگر می‌گفتیم بعدازظهرها تا آقایان تشریف بیاورند چهار پنج بعدازظهرمی‌شد آن وقت از آن طرف مصادف می‌شدیم با اول افطار اگر می‌گفتیم شب جلسه تشکیل شود تا آقایان تشریف می‌آوردند ۳-۴ ساعت از شب گذشته بود و تا نیمه شب طول می‌کشید و باز هم دچار اشکالات دیگری می‌شدیم و کار مجلس هم نمی‌گذشت و عاقبت به این نتیجه رسیدیم که اگر صبح‌ها جلسه شود خیلی بهتر است (صحیح است) این است که بنده تذکر می‌دهم کسی که پای‌بند بدین است و واقعاً روزه می‌گیرد شب تا صبح بیدار نمی‌ماند به مو قع می‌خوابد و به موقع پا می‌شود می‌رود سر کارش بیدار خوابی مال اشخاصی است که با روزه کمتر سر و کار دارند (صحیح است)
۹-موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه
رئیس- چون عده کافی نیست فعلاً نمی‌توانیم رأی بگیریم جلسه آتیه عجاله به روز سه‌شنبه ۳۱ مرداد ماه موکول می‌شود آقایان ساعت ۹ تشریف بیاورند که ساعت ۱۰ جلسه تشکیل بشود. دستور هم بقیه دستور امروز (صحیح است)
مجلس یک ساعت بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- سیدمحمدصادق طباطبایی