مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ خرداد ۱۳۲۳ نشست ۳۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
جلسه ۳۹
شماره مسلسل
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۲۳ نشست ۳۹
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورت مجلس
- ۲- تقدیم بودجه سال ۱۳۲۳ کل کشور
- ۳- بیانات آقای هژیر وزیر کشور راجع به مسافرت لندن در جواب سئوال چند نفر از آقایان نمایندگان
- ۴- سئوال آقای دکتر کشاورز از آقای وزیر دارائی
- ۵- موقع ودستور جلسه آتیه- ختم جلسه
مجلس یکساعت و نیم قبل از ظهر بریاست آقای آقا سید محمد صادق طباطبائی تشکیل گردید.
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۵ خردادماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند.
- تصویب صورت مجلس
(۱- تصویب صورت مجلس)
رئیس- از آقایان استدعا دارم که در موقعی که زنگ زده می‌شود اگر شعبه یا کمیسیون یا فراکسیون هست تعطیل بکنند و بموقع در جلسه حاضر بشوند. در صورت مجلس نظری نیست؟
اردلان- بنده عرضی دارم (رئیس- بفرمائید) در صورت مجلس نوشته شده‌است که آقای وزیر کشور گفته‌اند که راجع به قضیه اورامان و مریوان کمیسیونی با حضور بنده تشکیل شده‌است اینطور نبود چنین کمیسیونی هنوز تشکیل نشده‌است در آتیه تشکیل خواهد شد و بنده انتظار دارم که تشکیل بشود و یکی هم راجع به پنبه‌است که خواستم عرض کنم که برای این موضوع کمیسیون قوانین دارائی بیشتر صلاحیت دارد تا کمیسیون مبتکرات حالا این را البته هیئت رئیسه بهتر تشخیص خواهد داد.
رئیس- ملاحظه می‌شود و اصلاح می‌شود اعتراض دیگری در صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
- تقدیم بودجه سال ۱۳۲۳ کل کشور
(۲- تقدیم بودجه سال ۱۳۲۳ کل کشور)
وزیر دارائی- در اینموقع بنده اجازه می‌خواهم از مقام ریاست که یک وظیفه قانونی که بعهده وزارت دارائی محول شده بود که تا آخر خرداد بودجه را تهیه بکند بودجه سال ۱۳۲۳ که طرح آن تهیه شده‌است تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم ضمناً بعرض میرسانم جمع کل بودجه ۱۳۲۳ از بودجه ۱۳۲۲ در حدود ۲۶۳۹۸۴۵۰۲۷ ریال اضافه بر بودجه سال گذشته درآمد دارد. درآمد عادی سال ۱۳۲۳ (البته این درآمد عادی که بعرض آقایان می‌رسد در مقابل درآمد بازرگانی است و درآمدی است که صرفاً مربوط به وصول مالیاتهائی است از قبیل انحصار دخانیات و انحصار تریاک که سال گذشته برده بودند جزء درآمد بازرگانی و امسال ما آوردیم جزء درآمد عادی مربوط بسال ۱۳۲۳) درآمد عادی امسال ۳۹۵۷۶۱۹۶۶۰ ریال و این درآمد البته با منظور کردن همان عایدات دخانیات و عادیات مربوط به تحدید تریاک که با وجودیکه در بودجه گذشته جزء عایدات بازرگانی بود انتقال دادیم بدرآمد عادی و درآمد عادی سال گذشته ۲۹۴۱۷۹۵۰۹۶ ریال بوده‌است باین ترتیب اضافه درآمد که مبلغ ۱۰۱۵۸۲۴۵۶۴ ریال است این مقدار اضافه شده‌است و این اضافه درآمد بیشتر مربوط به مالیات بردرآمد امسال است که پیش بینی می‌شود. برای اینکه در سال گذشته ۲۹۰ میلیون ریال وصول کردیم و امسال در حدود ۸۸۰ میلیون ریال می‌باشد و سایر درآمدهای دیگر هم از قبیل درآمد دخانیات و مشروبات الکلی هم اضافه دارد که درحدود صد میلیون اضافه بیشترش مربوط بمالیات بردرآمد قانون جدید است. درآمدهای بازرگانی ۱۳۲۳-۶۳۶۷۱۸۲۴۵۰ ریال و درآمد بازرگانی ۱۳۲۲-۴۷۴۳۱۶۱۸۷ ریال است بنا بر این اضافه درآمدی که در قسمت بازرگانی پیش بینی می‌شود ۱۶۲۴۰۲۰۴۶۳ ریال است. البته این عوائدی که از بازرگانی پیش بینی می‌شود مربوط باین خواهد بود که امسال کارخانهای ما با یک جدیت بیشتری کار بکنند و کنتراتی که بما تخصیص داده شده‌است از تمام آن استفاده بکنیم و بتوانیم جنسهائی که متفقین بما تخصیص داده‌اند وارد کنیم و از این بابت بتوانیم این اضافه عایدات را داشته باشیم. باین ترتیب تصور می‌رود که با یک حسن اداره‌ای که قابل توجه نمایندگان محترم است وزارت دارائی بتواند امسال این اضافه درآمدی که پیش بینی شده‌است وصول بکند و مخارجی هم که در مقابل آن پیش بینی شده‌است بپردازد. از این اضافه عایدی خواستم بعرض آقایان برسانم که البته به بودجه‌های وزارتخانه‌ها یک مقداری اضافه شده‌است. به بودجه‌های ادارات و کارخانجات آن هم نظر باینکه محصولی که ما تقاضا کرده‌ایم آن محصول زیادتر خواهد بود مجبوراً بایستی یک مقداری اضافه پول بدهیم که می‌خواهیم یک محصول زیادتری هم بگیریم و همچنین در همین قانون بودجه پیش بینی شده‌است که اگر محصول امسال زیادتر از مقدار معمول باشد مجلس شورای ملی بما اجازه بدهد که ما از محلهای دیگر اضافه خرج آنها را بدهیم مثلاً فرض کنیم امسال بازای ۱۵۰ هزار تن چغندر که حاصل آنجا بوده‌است و به کارخانجات داده‌اند و قیمت آن را باید تأدیه کنیم امسال ۵۰ هزار تن دیگر اضافه داشته باشیم که خریداری بکنیم باید پول آن را بپردازیم تا محصول قندمان هم اضافه بشود و همچنین محصول کارخانجات خودمان از قبیل کارخانه شاهی و غیره که اگر یک محصول بیشتری بگیریم البته باید بیشتر هم اجرت بدهیم یعنی بهمان نسبت که عایدی مان زیادتر می‌شود. نسبت به بودجه‌های عادی کشور بنده می‌توانم به عرض آقایان برسانم که بهیچیک از وزارتخانه‌ها باستثنای اینهائی که بعرض میرسانم اضافاتی داده نشده‌است یکی اضافاتی است که بر اثر قانون استخدام راجع به ترفیعات و اضافات مستخدمین وزارتخانه‌ها و ادارات است که ملزم بودیم که در موقع مقرر قانونی به مستخدمین بدهیم و البته در بودجه پیش بینی شده‌است و یک قسمت هم تفاوت خرج هائی است که پیدا شده برای وزارتخانه‌ها از قبیل خریدن لوزام- ذغال سنگ- مخارج حمل و نقل- اضافه خرج مسافرت و غیره که از روی اجبار اضافه شده‌است ولی بطور کلی بوزارتخانه‌ها اضافه نداده‌ایم مگر بوزارتخانه هائی که بعرض میرسانم: بوزارت بهداری در حدود چهار میلیون ریال اضافه داده شده‌است و این چهار میلیون ریال از برای این است که وزارت بهداری توسعه بدهد در تشکیلات خودش و مخصوصاً آقای وزیر بهداری در نظر دارند که یک مریضخانه‌های سیاری که سفارش هم داده‌اند تهیه بکنند ودر اغلب نقاط کشور بوسیله این مریضخانه‌های سیار رسیدگی کنند و بتوانند بمردم برسند.
دولت آبادی- آقای این مبلغ خیلی کم است.
وزیر دارائی- البته این مبلغ کم است ولی می‌خواهم عرض کنم که با آن اصلی که وزارت دارائی و دولت فعلی ایجاد کرده‌است ما باید با عایدی خودمان زندگی کنیم و نباید قرضه کنیم و نه قرضه خارجی و نه قرضه داخلی.
فولادوند- از بودجه‌های زیادی وزارتخانه‌ها کسر بکنید ببودجه بهداری اضافه کنید.
وزیر دارائی- البته از بودجه‌های زیادی وزاتخانه‌ها باید کم بشود. بودجه‌های تفصیلی وزاتخانه‌ها که به کمیسیون داده می‌شود هر جا که زیادی داشته و وزیر مربوطه نتوانست دفاع کند و قانع کند البته آن حذف می‌شود و این یک چیز واضحی است بوزارت فرهنگ پنجاه میلیون اضافه داده شده‌است.
نراقی- این مبلغ کم است.
وزیر دارائی- البته این مبلغ کم است ولی خوب بالاخره استطاعت هم باید داشت اگر میفرمائید اینها کم است پس از رسیدگی ببودجه‌های جزو اگر نتوانستند صرفه جوئی کنند ممکن است آقایان محلهای دیگری را نشان بدهند یا اجازه بدهند که وام بکنیم تا بتوانیم آن کسر را انجام بدهیم و الا با بودجه‌های خودمان فعلا این مبلغ درنظر گرفته شده‌است دولت عقیده ندارد که اضافه بر عایدات خرجی بکند.
نراقی- تعلیمات عمومی اجرا می‌شود یا خیر؟
وزیر دارائی- وزارت فرهنگ راجع بتعلیمات اجباری در حدود پانزده میلیون تومان که صدو پنجاه میلیون ریال باشد تقاضای بودجه کرده بود ولی متأسفانه نمی‌شود بهشان بدهیم.
نراقی- شما قول داده بودید.
وزیر دارائی- قول باید باندازه استطاعت اشخاص باشد اگر من بآقایان قول بدهم که پیاده می‌روم بقم البته تصدیق میفرمائید که صحیح نیست اگر گفته باشم بقم می‌روم ولی با اتومبیل البته آن صحیح است و خواهم رفت امروز ما پول نداریم و وسیله دیگری برای تهیه پول بیشتری نداریم هر چه قرض کنیم به وضعیت کشورمان صدمه زیادتری خواهد رسید و هزینه‌ها بالا خواهد رفت و تورم اسکناس پیدا خواهد شد باین جهت صلاح نیست که قرض کنیم با تمام جدیتی که کردیم فقط پنجاه میلیون ریال بوزارت فرهنگ اضافه داده‌ایم که این را صرف یک تأسیسات جدیدی بکند گویا در حدود ۱۲۰ الی ۱۴۰ باب مدرسه امسال در نظر دارد افتتاح کند و امیدواریم که بتواند افتتاح بکند بوزارت دارائی ۴۲ میلیون ریال اضافه داده شده‌است آن ۴۲ میلیون ریال شامل سه قسمت است: قسمتی مربوط است به اجرای قانون مالیات بردرآمد پیش بینی می‌کنیم که اجراء قانون مالیات بر درآمد اضافه بر مخارج خودش در حدود ماهی دو سه میلیون ریال خرج دارد و برای وصول اضافه عایدات که پیش بینی شده‌است این مقدار هزینه که در حدود یک مختصری از صدی چهار زیادتر خواهد بود و اگر ما موفق شویم که یک مالیاتی هائی را با صدی چهار خرج وصول کنیم حداقل میران پولی را که برای وصول عواید ناچاریم خرج کنیم تنظیم کرده‌ایم و این حداقل خرجی است که در تمام دنیا برای وصول یک مالیاتی در نظر گرفته می‌شود تصور می‌کنم که قابل توجه باشد یک قسمت دیگر مربوط به هزینه‌های ضروری است و مربوط به حقوق آقایان مستشاران است که مطابق قوانین مربوطه متدرجاً استخدام می‌شوند بوزارت راه هم برای ساختن بنادر و ترمیم راههای شوسه در حدود ۰۰۰ر۶۷۶ر۶۴ ریال بودجه تخصیص داده شده‌است در سنوات گذشته بهیچوجه وجه مطالبه نکرده و متأسفانه بیش از ۵۴ میلیون ریال برای راههای شوسه و بیش ازده میلیون ریال برای ساختمان بنادر نتوانستیم بوزارت راه تخصیص بدهیم و این هم برای این بوده‌است که توانائی ما زیاد نبوده‌است و امیدواریم که در سالهای آتیه بتوانیم زیادتر بکنیم یک قسمتی که در بودجه رقم بزرگی را تشکیل می‌دهد ۶۲ میلیون ریالی است که امسال پیش بینی کرده‌ایم از برای یک اضافات مهمتری که نسبت بیک مخارج ضروری در کشور پیش می‌آید از قبیل اضافه قیمت علیق اضافه قیمت طرز نگاهداری مرضی در مریضخانه‌ها اعم از مریضخانه‌های ارتش و غیره اضافه قیمت نان که ممکن است تعلق بگیرد بیک قسمت از مؤسسات لشکری و کشوری این قسمت‌ها بطور خلاصه بود که بعرض آقایان رسانیدم و امیدوارم که آقایان نمایندگان آن اصلی را که بیش از همه در موقع طرح این لایحه مورد نظر قرار خواهند داد این خواهد بود که متوجه باشند ما این بودجه را روی اصول قرض تنظیم نکرده‌ایم و امیدوارم که آقایان هم همانطور تصویب بفرمایند دولت هم بتلقین مجلس این نظر را داشته‌است که نه قرضه داخلی بکند و نه قرضه خارجی.
اردلان- آقای وزیر دارائی صورت ریز این بودجه هم هست؟
وزیر دارائی- البته صورت ریزش هم هست و می‌رود به کمیسیون و صورت ریز بودجه‌ها را حالا نمی‌توانیم بکمیسیون بودجه تقدیم بکنیم برای اینکه اعتباراتیکه برای هروزارتخانه پیش بینی کرده‌ایم تا زمانیکه آنها تصویب نشود صورت بودجه‌های تفصیلی را نمی‌توانیم حاضر بکنیم ولی بطور کلی اعتبارات جزء تمام اقلام بودجه در این لایحه تهیه شده و تقدیم می‌شود و استدعا دارم که کمیسیون بودجه زودتر تشکیل بشود تا ما بتوانیم بودجه‌های جزو را زودتر تقدیم بکنیم و مجبور نشویم که لوایحی از برای یک دوازدهم یا دو دوازدهم تقدیم بکنیم.
- بیانات آقای هژیر وزیر کشور راجع به مسافرت به لندن در جواب سئوال چند نفر از آقایان نمایندگان
(۳- بیانات آقای هژیر وزیر کشور راجع به مسافرت به لندن در جواب سئوال چند نفر از آقایان نمایندگان)
رئیس- آقای وزیر کشور اظهاراتی داشتند
وزیر کشور- آقایان نمایندگان محترم چندی قبل اظهار تمایل فرمودند که بنده مختصری از مأموریت خودم بلندن حضورشان عرض کنم آقای دکتر شفق و آقای دکتر مصدق هم بخصوص در این موضوع یک سئوالی لطف فرموده‌اند آقای شهاب هم در این باب یک سئوالی فرستاده‌اند بنده خواستم خیلی مختصر بعرض آقایان برسانم که ضمناً جواب آقای شهاب هم گفته باشم دو نکته دولت ایران را در سال گذشته بر آن داشت که یکی از وزراء را بلندن بفرستند نخست آنکه سفیر ایران کماهو حقه و من جمیع الجهات باوضاع مملکت واقف شود زیرا که انجام این منظور بالخاصه بسبت مشکلات قهری که مولود جنگ است با ارسال مکاتیب و رسائل کما ینبغی مجال حصول نداشت و درثانی آنکه اگر اولیای دولت انگلستان موافقت نمایند در راه پیروی از سنتی که مخصوصاً در سنوات اخیر در میان ممالک عالم رواج یافته و خاصیت آن این است که امور جاریه و مسائل ذات البین را دول هر چندی یکبار بوسیله نمایندگانی علاوه بر سفرای دائم خود با هم در میان می‌گذارند و برای توضیح کامل قضایا و سعی در حل مشکلات ببحث و مشاوره می‌پردازند تجرتبی شده باشد و بدیهی است که مخصوصاً در آنموقع آنچه عزم دولت را باین اقدام جزم نمود تلقین و دلالت نمایندگان مجلس شورای ملی و هادیان افکار عامه بود که از چندی قبل ضرورت این عمل را بشرح بسط بیان کرده و اذهان را بدان متوجه ساخته بودند و چون در دستگاه عظیمی که مناسبات همکاری و معاضدت ایران را با متفقین بوجود می‌آورد خطوط شوسه و خط آهن ایران یکی از چرخهای پرکار و دقیق بشمار می‌آید و در آن ایام افتخار خدمت وزارت راه با این بنده بود دولت انجام این مأموریت را ببنده تکلیف کرد زیرا که از جمله اموریکه جنبه‌های مختلف آن در مناسبات ایران با متفقین محتاج به تشریح بود امور مربوط بوزارت راه موقع مهمی را حائز شده بود بحکم وظیفه امر دولت را اطاعت کرده بلندن رفتم و باعتقاد خودم و بعقیده دولت آنچه در حیطة امکان بود برای حسن انجام این مأموریت صرف وقت و بذل جهد نمودم و اکنون اگر آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مایل باشند که برای ذکر نتیجه‌ای که بقدر میسور از این خدمت حاصل شده‌است برسبیل ایجاز کلمه‌ای چند عرض کنم تمنا دارم قبلاً بدو جمله ذیل توجه فرمایند آقای تقی زاده سفیر ایران در لندن در نامه‌ای خطاب بآقای رئیس الوزراء چنین نگاشته‌اند:
… در باب کلیه مسائل همینقدر باید عرض کنم که آمدن آقای هژیر باینجا بسیار مفید بود و چنانکه مقصود اصلی را توضیح کامل مطالب و اوضاع به بنده شمرده بودید ایشان خیلی ذهن مرا روشن کردند و همه چیز را طوری بیان و تشریح نمودند که با صدها مراسلات و تلگرافات عشری از آن ممکن نبود…) مستر ایدن وزیر امور خارجه انگلستان در نامه خود بسفیر ایران در لندن چنین نوشته‌اند: از اعزام آقای هژیر بلندن برای بحث در امور ذات البین دولت ایران را بر من منت است و روح و دادی که دولت ایران در اقدام باین امر بکار برده موجب کمال قدردانی من می‌باشد و مرا یقین حاصل است که بآن بحث صریح و روشن در مورد قضایائیکه آقای هژیر طرح کرده مزید حسن تفاهم و تحکیم معاضدت دو دولت است و زحمتی که آقای هژیر بخود داده‌است تا نظریات دولت ایران را تا این درجه مبسوط و کامل تشریح نماید موجب امتنان من است و امیدوارم که دولت ایران نیز این تبادل آرائی را که بعمل آمده‌است لایق همان شأنی که من بجهت آن قائلم بداند…
با این وصف بر خاطر آقایان نمایندگان محترم روشن است که وظیفة اصلی که در این مأموریت بعهده این بنده محول شده بود باینصورت انجام گرفته که سفیر ایران در لندن بتمام جهات امور ایران وقوف کامل یافته‌اند اما در باب مأموریت تبعی که اقدام بآن از بدو امر موقوف بآن بوده‌است که اساساً دولت انگلستان بورود در مذاکره موافقت کنند حسن نیت و یک جهتی و موافقت دولت انگلیس با دولت ایران که موجب کمال امتنان دولت است فکر دولت ایران را در باب شور و مباحثه در امور ذات البین پذیرفت و این حسن استقبال اولیای دولت انگلستان مجالی به بنده داد که اصول نظر دولت را که در واقع جوهر افکار مجلس شورای ملی و مردم بود در باب مناسباتی که بر اساس پیمان سه گانه فیما بین ایران و متحدین وی مستقر شده‌است مبسوطاً و با ذکر دلائل و ارقام وشواهد و آثار تشریح کنم و کم و کیف بسیاری از اموری را که متعاقب پیمان سه گانه پیش آمده و بجهتی از جهات مربوط و منتسب به پیمان می‌شود از وجهه‌های عدیده توضیح دهم و مساعدت مالانها یه دولت ایران را بمتحدین خود که مصداق کامل کمال الجود بذل الموجود است و بالخاصه وضع خطوط شوسه و خط آهن را روشن سازم و عسرتی را که ملت ایران در راه همکاری با متحدین خویش بخود راه داده و فدیه خطیری را که باین ترتیب برای حصول کمال مطلوب ملل متحد دنیا برخود هموار نموده‌است بیان کنم و انتظاراتی راکه با این وصف مملکت ایران از متحدین خود در حین جنگ و بعد از جنگ دارد یادآوری نمایم شرح این مطالب بطوریکه در وزارت امور خارجه انگلیس تأیید می‌کردند حقیقت اوضاع ایران را در نظر اولیای امور انگلستان درست روشن نمود و این پیش آمد مخصوصاً از این جهت از لحاظ دولت ایران نافع بنظر رسید که بنا بتصادف در همان اوان نمایندگان بزرگ دول متحد متوالیاً در اقطار جهان جمع شدند و تشکیل کنفرانسهای معتبری چند داده که آخرین آنها کنفرانس تهران بود علی ای حال تبادل آرائی که مسترایدن وزیر امور خارجه انگلستان در نامه خود به سفیر ایران درلندن بآن اشاره کرده بود و ذکر آن گذشت در باب همین مطالب بود که بنا بموافقت وزارت امور خارجه انگلستان مطرح مذاکره قرار داده بودم و در آن ابواب مفصلاً ببحث و مشاوره پرداختم در اینجا شاید زائد نباشد عرض کنم که در کلیه اقدامات بنده در بندن بدون هیچگونه استثنائی آقای تقی زاده سفیر ایران همیشه حاضر و ناظر بوده‌اند و هر چه در آنجا شده است بهمراهی و همدستی ما هر دو نفر بوده‌است که همواره با کمال وحدت نظر عمل کرده‌ایم و بدیهی است که در هر مورد احاطه و بصیرت کامل آقای تقی زاده در امور و فداکاری معظم له در تأمین مصالح مملکت راهنما و هادی بنده در انجام خدمت بوده‌است. در ضمن بحث و مشاوره‌ای که در امور طرح شده صورت می‌گرفت و گفت و شنودهائی که در باب شرح و تفصیلات بنده از نظر دولت ایران در باب امور ذات البین بعمل می‌آید مشکلاتی هم که بر اثر جنگ مخصوصاً در امور اقتصادی بجهت عموم متفقین پیش آمده‌است یادآوری می‌شد و نسبت بایران اقداماتی که باید اجرا می‌شد و یا قبلاً برای تخفیف مشکلات مملکتی مفید بنظر رسیده بود قلمداد می‌کردند و از جمله آنها افزایش سهمیه بعضی از اقلام و اردات بود مانند چای تا میزان پانزده میلیون گیروانکه و ذکر موافقت دولت هندوستان راجع باینکه چهار خمس سهمیه قماش را منحصراً بدولت ایران بفروشد و همان ترتیبات تازه‌ای که حاضر شده بودند برای بعضی از معاملات خود در داخله ایران بدهند و موافقت با تعیین نماینده دولت ایران در کمیته تدارکات و قراری در عمل بهره برداری از راه آهن که بآن ترتیب سرانجام کار راه آهن زودتر مملکت الحصول می‌شد و گذشته از اینها آنکه متعاقب مذاکراتیکه در همان اثنا در باب کار راه آهن بعمل آمد در ۲۱ آذر ۱۳۲۲ مبلغ بیست و سه میلیون و هفتصد هزار تومان علی الحساب از باب عواید خالص راه آهن بخزانه ایران پرداخته شد و حال آنکه هر چند تادیه عواید خالص راه آهن در سال ۱۳۲۱ در طرح قرارداد مربوط بآن پیش بینی شده بود لیکن چون امضای قطعی قرارداد مزبور معوق مانده بود تأدیه عواید خالص از بدو کار تا آن موقع بلاتکلیف مانده بود قید این مطالب فقط از این لحاظ است که خاطر نمایندگان محترم بنا بمناسبتی که پیش آمده‌است از کیفیت این امور آگاه شده باشد لیکن حاصل این قبیل مذاکرات و تبادل آرائی که فیما بین دول صورت می‌گیرد مخصوصاً در این اوقات که نظایر آن در همه جا رایج و متداول شده‌است اساساً همان تأثیر کلی است که قهراً در استحکام رشته مناسبات دو دولت و تقویت مبانی حسن تفاهم طرفین بهم می‌رسد و بدیهی است که هر چه ممکن باشد عموم دولتها همواره سعی می‌کنند وسیله‌ای بجهت تحکیم روابط و سرانجام مطالب ذات البین بدست بیاورند و در این مورد همین شرح و بسطی که در باب اوضاع بین المللی ایران و مناسبات همکاری او با متفقین وی در حین جنگ فعلی داده شده و دولت انگلستان در آن مسائل با حسن نیت وارد گفتگو و تبادل رأی گردیده‌است از طرف دولت اقدام بسیار مفیدی بوده‌است در این مأموریت در تمام مذاکراتیکه با رجال معظم دولت و اولیای وزارت امور خارجه انگلستان داشتم آنچه مشهود شد همه ابراز محبت و کمال مودت و حسن توجه و علاقه به تحکیم مناسبات نسبت بایران بود مستر چرچیل رئیس الوزرای انگلستان روی که مرا پذیرفتند بیاناتی کردند مشعر بر اینکه کمال اطمینان را دارند که بعد از جنگ باز ایران مقامی را که شایسته تمدن درخشان گذشته او است احراز خواهد نمود و علاوه کردند که در این عقیده هم من شخصاً جازم هستم هم رئیس جمهور دول متحده آمریکای شمالی و هم رئیس الوزرای دولت شوروی که خطر هجوم دشمن بایران بر اثر استقامت بینظیر و رشادت ملت با عزم وی مرتفع گردیده‌است مستر ایدن وزیر امور خارجه انگلستان تأیید نمودند که دولت انگلستان آرزومند است که همواره ایران را توانا و دارای وحدمت کامل و استقلال تام به بیند و مانند خود ملت ایران خواهان امنیت و ثبات و استقرار سیاسی و اقتصادی مملکت ایران است دولت انگلستان آرزومند است که قوای منظم ایران صاحب چنان نیرو و قدرتی باشد که بهمه جهت امنیت داخلی و تمامیت خاک و استقلال ایران را حفظ کند از این گذشته بسیاری از جراید و مجلات معتبر و مهم انگلستان نیز از قبیل روزنامه تایمز و غیر آن در مدت توقف بنده در لندن با کمال حسن نیت مقالاتی در باب ایران درج کردند و اطلاعاتی در شئون مختلف ایران و مخصوصاً در باب خطوط شوسه و راه آهن از بنده گرفته و منتشر ساختند که برای روشن شدن عامه انگلستان در باب اوضاع ایران و شرکتی که مملکت ما در کار جنگ داشته‌است بسیار مؤثر بود بعلاوه در مدتیکه در لندن بودم مأمورین انگلستان چنانکه درباره عموم میهمانان و واردین بدولت معمول می‌دارند ترتیبی داده که فرصت شد چندین مرکز از مراکز معتبر وسائل حمل ونقل انگلستان را از اتوبوس و راه آهن و طیاره از نزدیک معاینه کنم و با طرز کار و ترتیب رفت و آمد آنها آشنا بشوم و کارخانه‌های عظیم ساختمان و تعمیر آنها را به بینم و همچنین چند دایره از دوائر بزرگی را که مرکز فعالیت جنگی دولت انگلستان از دفاع و حمله محسوب می‌شود بازدید نمایم تا آنجا که از همین چند نمونه ممکن بود بعظمت دستگاهی که در انگلستان شب و روز مشغول اداره کار جنگ است بخوبی پی برد البته مساعدت و کمال محبتی که در تهیه وسایل مشاهدة این مراکز مبذول داشتند باعث کمال امتنان است لیکن بدیهی است که هر کمک و مساعدتی که در کار این مأموریت از طرف اولیای دولت انگلستان با بنده شده و تسهیل مسافرت بنده بلندن و مراجعت از آنجا با طیاره نیز از آن جمله می‌باشد همه بلا استثنا از آن جهت بوده‌است که دولت انگلستان همواره علاقه مند بحفظ و تحکیم مناسبات دوستانه خود با مملکت ایران است و این بنده بسمت عضو دولت ایران از اسفند۱۳۲۰ ببعد مرتباً از افتخار اعتماد اکثریت نمایندگان محترم مجلس شورای ملی بهره مند بوده‌ام و با این وصف با عرض سپاسگذاری از این حسن توجه و اعتماد نمایندگان محترم اجازه می‌خواهم که در این موقع از حسن نیتی که اولیای دولت انگلستان در موقع بحث و مشاوره با بنده در لندن در باب مطالب طرح شده از طرف دولت ایران بمنصه بروز رسانیدند تشکر کنم (صحیح است) در این باب هم اقداماتی بشود که موجب آسایش مردم و مملکت فراهم شود.
بعضی از نمایندگان- ختم جلسه.
دکتر کشاورز- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمائید.
دکتر کشاورز- آقای وزیر دارائی برای جواب سئوالی که بنده کرده بودم حاضر هستند اگر آقایان اجازه بفرمایند فعلاً آن سئوالاتی که از طرف بنده یا سایر آقایان داده‌است بشود.
رئیس- پنج فقره سئوال هست اگر آقایان اجازه بفرمایند وارد سئوال شویم و همان سئوالات را در دستور قرار دهیم. آقایان موافقند که وارد دستور شویم؟
هاشمی- بنده مخالفم رأی بگیرید.
رئیس- رأی می‌گیریم بورود در دستور آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
اردلان- تقاضا می‌کنم طرح راجع به غله که جزء دستور است مطرح بفرمائید.
- سئوال آقای دکتر کشاورز از آقای وزیر دارائی
(۴- سئوال آقای دکتر کشاورز از آقای وزیر دارائی)
رئیس- آقای دکتر کشاورز سئوالی از آقای وزیر دارائی دارند و برای جواب هم حاضرند بفرمائید.
دکتر کشاورز- بنده خیلی متأسف هستم که آقایان خسته‌اند و با اینکه سئوال بنده راجع بیک مسئله مهمی بود ناچار باختصار می‌کوشم چون وقت گذشته‌است. از آقای وزیر دارائی بنده سئوالی کرده بودم راجع به کوپن‌های تقلبی استعمال و کشیدن تریاک که در این اواخر یعنی پانزده روز قبل دورة هشتم آن انجام شد به بنده یک توضیحاتی در مجلس شورای ملی بدهند. چون الآن وقت نیست بنده وارد در این قضیه نمی‌شوم که یکی از خطرهای بزرگی که نسل ایرانی را تهدید می‌کند معتاد بودن عده زیادی از ایرانیها به تریاک و الکل است اگر وقت داشتم برای آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی بمناسبت اینکه طبیب هستم (عذر می‌خواهم) مثل یک معلم دانشکده طب عرض می‌کردم و شرح می‌دادم که تریاک در سلولهای بدن انسان چه خرابیهائی تولید می‌کند و این خرابیها چه اثرات شومی دارد این را فعلاً بنده کنار می‌گذارم و صحبت نمی‌کنم چون میدانم و اطمینان دارم که آقایانی که اینجا تشریف دارند اطلاع دارند که دو سم تریاک و الکل از خطرناکترین چیزهائی است که برای خرابی نسل بشر موجود است متأسفانه ملت ایران هم از مللی است که عده معتادین به این دو سم درشان فراوان است البته اگر بخواهیم علت اعتیاد باین سم را جستجو کنیم علل مختلف برای اعتیاد به تریاک پیدا می‌شود مثلاً من شخصاً در وهلة اول یکی از این علل را خدمت آقایان عرض می‌کنم که در ایران مخصوصاً در طبقة روشن فکر شایع شده‌است و شاید هم هنوز هست یک عده از افاضل و اشخاص تحصیل کرده و حساس و روشن فکر بمناسبت اینکه افکارشان مطابقت با جریانی که در مملکت وجود داشت نمی‌کرد و باصطلاح از جریان عمل طبقة حاکمه مملکت سر می‌خوردند و همیشه متأسف و متأثر از جریان مملکت بودند یک عده از این اشخاص برای این که خودشان را تخدیر بکنند و برای این که آن حس تأثر و تألم خودشان را آرام بکنند معتاد بالکل و تریاک شدند البته بنده اسم نمی‌برم ولی اگر بخواهم اسم ببرم یک عده‌ای از بزرگان مملکت را که جزء این طبقه هستند می‌توانم اسم ببرم البته علت آن برای اوضاع مملکت بوده‌است. یک عده هم از کارگرها و زارعین بیسواد بمناسبت دوستی و آمیزش با اشخاص معتاد مبتلا شده‌اند و یک عدة هم از اشخاص بیمار بمناسبت این که موقتاً تسکین دردشان بشود خودشان را بدامان این سهم مهلک انداخته‌اند تمام این معاذیری را که عرض کردم برای فرد فرد مبتلایان شاید قابل قبول باشد و عمل آنها از نظر خودشان شاید قابل اغماض نیست این است که مدیران یک مملکت کمک کنند با شاعة این سموم در بین مردم و این سمومی را که نسل این ملت را مطابق مدارکی که الآن عرض می‌کنم تهدید بفنا می‌کنند شایع بکنند و سعی بکنند که عده مبتلایان روزبروز زیادتر بشود آقایان شاید اطلاع داشته باشند که در ایران یک کمی کمتر از هزار تن تریاک از نظر اعتیاد مصرف می‌شود (امیرتیمور- در کجا؟) در ایران (امیرتیمور- هزار تن؟) بله به بخشید هزار کیلو. اجازه بفرمائید بنده عدة معتادین را که عرض می‌کنم تصدیق خواهید فرمود که عدة خیلی زیادی است. مطابق تحقیقی که شده‌است یک میلیون و سیصد هزار نفر در ایران مبتلای به تریاک هستند (بعضی از نمایندگان- بیشتر) در بعضی از ولایات اشخاص بالغ در حدود هشتاد درصد عادت به کشیدن تریاک یا خوردن تریاک دارند و حتی بچه‌های کوچک را هم در بعضی از ولایات برای این که مادر بتواند بکارهای خودش برسد و محلی هم که بچة خودش را بسپارد ندارد بخوردن تریاک کمی برای اینکه همیشه بچه خواب باشد عادت می‌دهد اگر حساب کنیم که عدة فعال مملکت پس از کسر بچه‌ها و زن‌ها و پیرها در حدود سه میلیون و نیم هستند و اگر قبول کنیم که در حدود یک میلیون و سیصد هزار نفر در این مملکت از فعالینش مبتلا هستند یک کمی کمتر از نصف آن عده‌ای که باید برای مملکت تولید ثروت بکنند آنها الان مبتلا به تریاک هستند و آن روزی که دولت لایحة برای جلوگیری از کشت تریاک بیاورد روزی است که کمک به ثروت مملکت و با منافعی که از کار این اشخاص می‌برد عایدی زیادی بدولت خواهد رسید. اولاً بنده پیش بینی درآمد و هزینة سال ۱۳۲۲ را دیدم پیش بینی درآمد از مؤسسه کل تریاک ۲۸۶ میلیون ریال و پیش بینی هزینه ۲۱۱ میلیون ریال و خورده ایست و بطوری که ملاحظه میفرمائید عایدی که از این راه بدولت می‌رسد یک عایدی بسیار بزرگ نیست ولو فرض قبول کنیم که این عایدی خیلی هم زیاد است یک ملتی نباید برای اینکه ظاهراً عایدی زیاد داشته باشد افراد مملکت خودش را بمرگ حتمی تدریجی و عدم فعالیت محکوم کند برای اینکه یک عایدی بدست بیاورد این کار عقلانی نیست. بنده خیلی تشکر می‌کنم از آقای مهندس فریورکه یک نکته‌ای را تذکر کتبی می‌دهند که عده معتادین را اینطور که بنده یادداشت کرده‌ام اگر بهر نفری نیم مثقال بطور متوسط در روز اختصاص داده شود حساب کرده‌اند که میزان مصرف سالیانه همان هزار تن می‌شود اگر این مطلب را در نظر بگیرند آقایان نمایندگان باید یک فکری برای این کار بفرمایند و اقدام بفرمایند که راجع به منع کشت تریاک یک پروژة صحیح به مجلس بیاورند.
بعضی از نمایندگان- عده برای مذاکره کافی نیست.
رئیس- اگر اجازه بفرمائید چون عده کافی نیست بجلسه بعد موکول کنیم (صحیح است)
دولت آبادی- چون اکثریت نیست بنده هم پیشنهاد ختم جلسه می‌کنم.
دکتر کشاورز- پس اجازه و نوبت بنده برای جلسه بعد محفوظ باشد که سئوالم را بکنم.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه)
رئیس- اگر میفرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه
آتیه روز پنجشنبه (بعضی ازنمایندگان- سه شنبه) چون آقایان اعضاء کمیسیون بودجه تقاضا کرده‌اند که چون روز سه شنبه جلسه کمیسیون بودجه‌است جلسه پنجشنبه باشد…
مهندس فریور- مانعی ندارد ممکن است جلسه کمیسیون را دوشنبه یا چهارشنبه معین کنند الآن خیلی در مجلس کار داریم.
رئیس- فعلاً جلسه آتیه برای پنجشنبه معین می‌شود ممکن است آقایان در خارج بین خودشان حل کنند.
(مجلس پنجاه دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- سید محمد صادق طباطبائی