مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ تیر ۱۳۵۲ نشست ۱۱۹

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و سوم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ تیر ۱۳۵۲ نشست ۱۱۹

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۸ تیر ۱۳۵۲ نشست ۱۱۹

صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز پنجشنبه (۲۸) تیر ماه ۱۳۵۲.

فهرست مطالب:

مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان مهندس اردلان، مهندس احتشام شهیدی، دکتر الموتی، مهندس برومند، غلامرضا بهادری، مهندس پروشانی، پیمان، تژده، جهانی، مهندس جلالی نوری، تیمسار خطیب شهیدی، حسام الدین رضوی، سجادی، دکتر سعید، شاهنده، دکتر شریف امامی، شیخ بهائی، مهندس زاهدی، دکتر فضل الله صدر، دکتر وجیه الله صدر، مهندس قادرپناه، خانلر قراچورلو، دکتر کفائی، مرندی، کاظم مسعودی، معیری، مهندس معینی زند، دکتر محمد حسین موسوی، ناصرزاده، نامور، نیکپور، دکتر گاگیک، کریم بخش سعیدی، خانم پیرنیا، خانم زاهدی، خانم دولتشاهی، خانم ضرابی.

غائبین مریض

آقایان دکتر ابوالهدی، دکتر اسکوئیان، امام مردوخ، اهری، بدرخانی، بوشهری، پرویزی، دکر جزایری، دکتر حاتم، تیمسار حکیمی، اسمعیل خزیمه، ذوالفقاری، شریفها، مهندس عطائی، فروتن، دکتر فروزین، فرهادپور، دکتر قهرمان، دکتر مشایخی، مهرزاد، میرافضل، مهندس نصر.

- بیانات آقای رئیس و نطق قبل از دستور، آقایان: دکتر الموتی، رامبد

۲- بیانات آقای رئیس و نطق قبل از دستور، آقایان: دکتر الموتی، رامبد.

رئیس- وظیفه خود میدانم از دوستان عزیز و سروران محترمی که در این دوره کسالتم لطف و محبت کردند، مخصوصاً لازم میدانم از جناب آقای هویدا نخست وزیر و جناب آقای دکتر اقبال تشکر کنم، از همه دوستان و همکاران محترم که با اظهار لطف فراوانشان روحیه مرا تقویت کردندو باعث تسریع در بهبودم شدند، سپاسگزاری کنم (احسنت).

از خداوند مسئلت دارم که همه ما را در وظیفه‌ای که بعهده داریم که خدمت به شاهنشاه وملت ایران است بیش از پیش موفق و مؤید بدارد (انشاءالله) نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای دکتر الموتی تشریف بیاورید.

دکتر الموتی- جناب آقای رئیس، همکاران محترم، بطوریکه استحضار دارید بر حسب دعوت پارلمان چین وکمیته مرکزی خلق چین هیئت پارلمانی ایران به ریاست جناب آقای شریف امامی رئیس محترم مجلس سنا و مرکب از جنابان آقایان اشرف احمدی، اعزاز نیک پی، بلوری، خانم نبیل از مجلس سنا و جنابان آقایان دکتر سعید نایب رئیس مجلس شورای ملی، رامبد رئیس فراکسیون پارلمانی حزب مردم و علی برومند و صادق ناصرزاده و اینجانب از مجلس شورای ملی که بر حسب دعوت کمیته دائمی مجلس جمهوری خلق چین عازم آن کشور گردیده بود، روز شنبه نهم تیر ماه با هواپیما به پکن وارد و مورد استقبال جناب آقای کویر و معاون رئیس کمیته دائمی خلق چین و جناب آقای آرام سفیر ایران در چین و عده‌ای دیگر از مقامات چینی و ایرانی قرار گرفت.

هیئت پارلمانی ایران در مدت ده روز اقامت در چین مورد استقبال و پذیرائی گرم و صمیمانه و دوستانه مقامات و ملت چین قرار گرفت که این امر بخوبی نشان می‌داد روابط دوستانه و صمیمانه دول ملت که از ۲۵۰۰ سال قبل برقرار شده از هر جهت دوستانه و صمیمانه هستند، هیئت پارلمانی ایران در مدت اقامت در چین به شهرهای پکن، سیان، شانکهای، هانچو، کانتون، سفر کرده واز مناطق مختلف سفر، آثار تاریخی آن بازدید بعمل آورد و مورد استقبال صمیمانه مقامات این مناطق جمهوری خلق چین قرار گرفت.

هیئت پارلمانی ایران با جناب آقای چوئن لای نخست وزیر، جناب آقای چوئه رئیس مجلس خلق چین، ملاقات کرده و مطالب بسیار مهمی در باره توسعه مناسبات دوستانه ایران و چین که از قدیم الایام از طریق جاده ابریشم برقرار بوده بیان گردید و اظهار امیدواری شد که با علاقه شدیدی که بین رهبران دو کشور شاهنشاه آریامهر و حضرت مائوتسه تونک به توسعه این مناسبات دوستانه وجو دارد روزبروز روابط صمیمانه تری برقرار گردد.

و این امر از روزی که شاهنشاه بزرگ ما سیاست مستقل ملی را اعلام کردند روابط ایران با همه کشورها و ملتها با داشتن هر رژیم و هر سیستم بر اساس دوستی متقابل و احترام آمیز است و بهمین جهت است که ما هر جا که می‌رفتیم میدیدیم که نسبت به رهبر انقلاب ایران شاهنشاه آریامهر احترام را قائل بودند و از رهبر ملت ایران صمیمانه تجلیل می‌کردند (صحیح است، احسنت) و این امر برای ما ایرانیان باعث کمال افتخار است.

اظهارات جناب آقای چوئن لای نخست وزیر جمهوری خلق چین بسیار مهم و جالب و عمیق بود و مخصوصاً این جمله که (پذیرائی از شهبانوی ایران و والاحضرت اشرف پهلوی، والاحضرت فاطمه پهلوی، جناب آقای هویدا نخست وزیر و سفر هیئت پارلمانی با تجلیل خاصی یاد کرده و این سفرها را مؤید توسعه مناسبات دوستانه دو کشور می‌دانستند، بهر کجا که می‌رفتیم اشاره می‌شد به جاده ابریشم که ۲۵۰۰ سال پیش ساخته شده و از آنروز بین ایران و چین رابطة دوستانه‌ای برقرار بود و امروز هم بسیار موجب خوشوقتی بود که باز هم در توسعه مناسبات که مناسبات بسیار دوستانه‌ای برقرار شده است از نکات جالبی که در این ملاقاتها استنباط می‌کردیم اشاره به سیاست شاهنشاه ما در باره مبارزه با سیاستهای استعماری بود.

در ضیافت آقای گومور معاون رئیس کنگره دائمی خلق چین و جناب آقای آرام سفیر ایران در چین مطالب زیادی در باره توسعه هر چه بیشتر روابط دوستانه دو کشور ایران و چین بیان گردید و یادآوری شد که همه کشورهای آسیائی باید مانند ایران و چین اقدام کنند تا ریشه‌های استعمار و استثمار در جهان بخصوص در سرزمین آسیائی قطع گردد. و این امر دیگر نمودار آنستکه آسیائیها رستاخیز تازه‌ای در زندگی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی خود آغاز کرده‌اند. در تمام ملاقاتها و ضیافتها و مذاکرات که جناب آقای شریف امامی رئیس هیئت پارلمانی با مطالب بسیار جالب واقعی و عمیق خود سیاست مستقل ملی ایران و برنامه‌های وسیع انقلابی ایران واقدامات مهمی که برای رفاه اکثریت ملت صورت گرفته و مخصوصاً اقدامات اخیر شاهنشاه ایران در باره استیفای حقوق حقه ملت ایران در نفت و مالکیت ایران بر تأسیسات نفتی و اداره شدن سازمانهای عظیم نفتی وسیله ایران مورد استفاده قرار می‌دادند مقامات جمهوری خلق چین سیاست مستقل ملی ایران و اقدامات صلح جویانه و بشردوستانه شاهنشاه آریامهر و نگهبانی از صلح و آرامش و امنیت منطقه خلیج فارس و همچنین سیاست ضد استعماری مبارزه با استعمار رهبر انقلاب ایران را مورد تجلیل و تکریم خاص قرار داده و از برنامه‌های انقلابی ایران ستایش میکردندو خواهان آن بودند که دوستی با ایران از جهات مختلف توسعه و تحکیم یابد.

هیئت پارلمانی ایران در این سفر سعی داشت که هر کس بسهم خودش با مقامات و مردم چین که مذاکره می‌کرد راجع به پیشرفتها و برنامه‌های انقلابی ایران بخصوص برنامه اصلاحات ارضی و سهیم کردن کارگران در سود کارخانه‌ها که براستی از مترقی ترین برنامه‌های دنیای امروز است وقتی توضیحات می‌دادیم برای آنها، آنهائیکه اطلاع داشتند ذیقیمت تر بود گروهی هم اطلاع نداشتند باعث خوشوقتی برای آنها می‌شد که در قاره آسیا ملتی هست که به رهبری شاهنشاه خودش توانسته است از نظر سیستم اجتماعی با اندیشه‌های تازه‌ای اقداماتی بکند که ملت خود را در جهات مختلف به منافع حقه خودش برساند مطلبی که باز هم در این سفر میدیدیم آن اقدام ایران در حفظ صلح منطقه اقدامات بشردوستانه شاهنشاه ما در سطح جهانی و اقداماتی که برای حفظ صلح و امنیت و آرامش منطقه مخصوصاً خلیج فارس می‌شود انعکاس بسیار وسیعی داشت همه جا مورد تجلیل و تکریم بود.

جناب آقای شریف امامی در نطق رسمی خود گفتند:

«سرزمین پهناور و باستانی چین که اکنون با کوشش و تلاش توده‌های عظیم و سخت کوش خود تحت رهبری صدر مائوتسه تونک در مدتی کوتاه به کشور صنعتی و پیشرو مبدل گشته از قدیم الایام که از بیست و پنج قرن تجاوز می‌کند با ایران روابط دوستانه و مناسبات سیاسی و فرهنگی و بازرگانی داشته است دیدار علیاحضرت شهبانوی ایران از جمهوری خلق چین که می‌توان آنرا از رویدادهای بزرگ در تاریخ روابط دو کشور محسوب داشت و حق روشن و امیدبخشی را برای مناسبات دو کشور ایجاد کرد. ملت ایران هرگز استقبال گرمی را که هنگام ورود بانوی اول ایران وسیله توده‌های زحمتکش و طبقات مختلف و مقامات رسمی چین بعمل آمده فراموش نخواهد کرد و با صراحت می‌توان گفت که سفر تاریخی شهبانوی ایران به جمهوری خلق چین نقطه عطفی در تاریخ روابط ایران و چین محسوب می‌گردد».

جناب آقای شریف امامی رئیس هیئت پارلمانی ایران از هیئت پارلمانی جمهوری خلق چین برای مسافرت به ایران دعوت کردند که این دعوت مورد قبول قرار گرفت و قرار شد پس از انجام انتخابات جدید پارلمانی هیئتی از جمهوری خلق چین برای بازدید به ایران سفرکنند. مسافرت هیئت پارلمانی ایران به چین و همچنین سفر کوتاهی به پاکستان و هنگ کنگ و ژاپن و احترام خاصی که شخصیتها و مردم کشورهای مختلف جهان به ایران و رهبری ایران می‌گذارند نشانه افتخارآمیز دیگری از اثرات درخشان سیاست مستقل ملی شاهنشاه ایران است که نشان می‌دهد کشور شاهنشاهی ما با هر کشوری با داشتن هر رژیمی دارای بهترین روابط دوستانه بوده و از احترام خاصی میان همه ملل جهان برخوردار می‌باشد که این امر بر صلح بین المللی و امنیت وآرامش منطقه از هر جهت مؤثر و مفید می‌باشد.

در پاکستان نکته‌ای که برای ما مهم بود احترام خاص مردم پاکستان به شاهنشاه بزرگ ما بود. شاهنشاه بزرگ ما با اقدامات صلحجویانه و بشردوستانه خود و حمایت از ملت پاکستان نشان دادند که دوستی صادق برای ملتهای دوست هستند (صحیح است) آنچنان نسبت به شاهنشاه و رهبر ما احترام می‌گذاشتند و تجلیل میکردندو بما می‌گفتند که از شما می‌خواهیم که صدای ملت پاکستان را از مجلس ایران بصدا درآورده و بگوئید که ملت پاکستان اقدامات بشردوستانه شاهنشاه ایران را هرگز فراموش نخواهد کرد و از حمایت بیدریغ شاهنشاه ایران صمیمانه تجلیل می‌کردند (صحیح است) در کشورهای دیگر هم میدیدیم که پیشرفتها و ترقیات ایران انعکاس وسیعی داشت همه جا می‌گفتند ما شاهنشاه ایران را شاهنشاهی صلحدوست و بشردوست می‌شناسیم و میدانیم و اقدامات ایران را برای حفظ صلح بسیار محترم میشماریم و از این اقدامات از صمیم قلب تجلیل می‌کردند من وظیفه خود میدانم در این جلسه تاریخی از پذیرائیهای گرم و صمیمانه مقامات و ملت چین از هیئت پارلمانی ایران تشکر کنم و خواستار آن باشم که این اقدامات بیش از پیش موجب تشیید روابط دوستانه دو کشور و تحکیم اساس صلح در همه دنیا و بخصوص در آسیا بشود (انشاءالله).

در پایان لازم میدانم از طرف هیئت پارلمانی ایران از کمیته دائمی خلق چین که برنامه بسیار دقیق و مرتبی برای هیئت پارلمانی ایران تهیه کرده‌اند نهایت سپاسگزاری را نموده و از جناب آقای شریف امامی رئیس مجلس سنا با شایستگی و لیاقت و مدیریت رهبری این گروه پارلمانی را بعهده داشته‌اند سپاسگزاری نموده آرزو می‌نمایم که روابط دوستانه ایران و چین روزبروز محکم تر و استوارتر گردد تا هر دو ملت نجیب و زحمتکش و پرتلاش بیش از پیش از ثمرات این دوستی بهره مند گردند (احسنت – احسنت).

رئیس- آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- جناب آقای دکتر الموتی لیدر محترم اکثریت وظیفه بنده را خیلی سبک کردند زیرا هرچند ما دو نفر از دو حزب متفاوت در این سفر شرکت داشتیم، ولی در مأموریت و برنامه و هیئت و هدف واحدی شرکت می‌کردیم، لذا مطالب و فرمایشات ایشان گزارشی از طرف هیئت تلقی می‌شود همچنان که فرمایشات جناب آقای مهندس شریف امامی در خارج از مجلس باز گزارش ارزنده‌ای بود که از طرف تمام اعضای هیئت مورد تأیید است، ما در این مسافرت که وظیفه گسترش و توسعه دوستی با کشور بزرگ و دوست چین را داشتیم بحمداله حامل خبر موفقیت این هیئت هستیم یعنی در ۳۰ برنامه مختلف در بازدیدهای اجتماعی، کشاورزی، صنعتی، فرهنگی، هنری، آموزش و پرورش و سایر مسائل در هر یک از جهات ما بچشم دیدیم که طبقات مختلف با الهام- گیری از گردانندگان این کشور چگونه مقدم نمایندگان ملت ایران را گرامی شمردند و احترامی که شایسته کشوری که به رهبری شاهنشاه آریامهر اداره می‌شود واقعاً ادا کردند، ما از دولت و ملت چین نهایت حقشناسی و تشکر را برای این پذیرائی گرم و بسیار محترمانه داریم همانطوریکه جناب آقای الموتی نیز اشاره کردند حسن مدیریت تدبیر و سیاست و ابراز شخصیت که از طرف جناب آقای مهندس شریف امامی در ریاست این هیئت عرضه و ابراز شد وظیفه یکایک اعضای هیئت خواهد بود از ایشان تجلیل و تشکر و ادای سپاس بکند. بنده بمناسبت لوایح مهمی که امروز در دستور مجلس هست بیشتر وقت مجلس محترم را تضییع نمی‌کنم فقط با این جمله عرایضم را خاتمه می‌دهم، این ۳۰ برنامه عر عین حال که از نظر ما فقط جنبه بازدید داشت برای شخص من آموزنده بود بصورت اندرز برای من باقیماند که در ۳۰ برنامه در پایان هر مطلب گزارش دهندگان می‌گفتند ما هم معتقدیم که کار ما مثل هر کار در دنیا بی عیب نمی‌تواند باشد و اگر عیبی و نقصی مشاهده می‌کنید بمابگوئید وما را راهنمائی بکنید و این آن چیزی است که فکر می‌کنم جامعه و دولت ما نیز باید چنین رویه‌ای را اگر داشته توسعه بدهد و اگر نداشته شروع بکند (احسنت – آفرین).

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی و ارسال به مجلس سنا

۳- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دادگستری راجع به اصلاح قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی و ارسال به مجلس سنا.

رئیس- وارد دستور می‌شویم، گزارش شور دوم اصلاح قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی.

کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۰ تیر ماه ۱۳۵۲ با حضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۶۷۱۲-۵۲/۳/۲۷ دولت راجع به اصلاح قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی را که گزارش شور اول آن بشمارة ۷۹۸ چاپ شده است، مطرح و بشرح زیر تصویب کرد.

اینک گزارش شور دوم آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.

لایحة قانون اصلاح قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی.

مادة واحده - قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی مصوب ۱۳۴۷/۱۱/۴ بشرح زیر اصلاح می‌شود:

در موارد مذکور در مادة ۲ کمیسیون امنیت اجتماعی فوراً رسیدگی و متخلف را پس از ثبوت تقصیر طبق مادة ۱۶ قانون کیفر عمومی به اقامت اجباری در محلی که مقتضی بداند محکوم می‌نماید.

مخبرکمیسیون دادگستری- دکتر سید محمدرضا تنکابنی.

گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی.

کمیسیون کشور در جلسه ۲۳ تیر ماه ۱۳۵۲ با حضور نمایندگان دولت لایحه اصلاح قسمت اول مادة ۳ قانون امنیت اجتماعی را که گزارش شور اول آن بشمارة ۷۹۸ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون دادگستری را در این مورد عیناً تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش شور دوم آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کشور – غلامرضا غضنفری.

رئیس- مادة واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- تصویب صورتجلسه قبل

۴- تصویب صورتجلسه قبل.

رئیس- نسبت به صورتجلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورتجلسه تصویب می‌شود.

- طرح گزارش شور دوم کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت

۵- طرح گزارش شور دوم کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت

رئیس- گزارش شور دوم لایحه حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی به مجلس شورای ملی.

کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی در جلسات عدیده با حضور آقای وزیر کشاورزی و منابع طبیعی لایحه شماره ۷۶۰۶ مورخ ۱۳۵۲/۴/۸ دولت راجع به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت را که گزارش شور اول آن بشماره ۷۹۹ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادهای رسیده در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۴/۲۶ با اصلاحاتی تصویب کرد.

اینک گزارش آنرا بشرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت

مادة ۱- بمنظور حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درختان از تاریخ اجرای این قانون قطع هر نوع درخت در روستاها بدون اجازه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و در محدودة شهرها و همچنین دهات مجاور ان که فضای سبز شهر را تشکیل می‌دهند بدون اجازة شهردری ممنوع است.

• تبصره- درخت از نظر این قانون هر نوع درختی است که قطر بن آن از پانزده سانتیمتر بیشتر باشد.

مادة ۲- شهرداریها در محدودة نهائی و حریم شهر مکلفند ظرف مدت یکسال شناسنامه شامل تعداد و نوع و سن تقریبی درختان محلهای مشمول این قانون را تنظیم کنند و این شناسنامه ملاک و سند اجرای این قانون خواهد بود.

مادة ۳- قطع درخت در محلهای مشمول این قانون بعد از تاریخ ابلاغ ممنوع است مگر با تحصیل اجازه که طبق مقررات آئین نامه مذکور در مادة ۱۳ داده خواهد شد.

• تبصرة ۱- از تاریخ اجرای این قانون تا ابلاغ شناسنامه قطع درختهای مشمول این قانون بدون تحصیل اجازه طبق مقررات آئین نامه مذکور در مادة ۱۳ ممنوع است.
• تبصرة ۲- اراضی مشجر و اماکن مسکونی و محلهای کسب و پیشه و تجارت که مساحت آن از پانصد متر مربع تجاوز نکند از شمول این قانون مستثنی است. تفکیک قطعات اراضی مشجر و باغات بزرگتر از پانصد متر مربع بعد از اجرای این قانون مجاز است ولی قطع درخت در قطعات تفکیک شده بهر مساحت که باشد بدون تحصیل اجازه طبق مقررات این قانون ممنوع است.
• تبصرة ۳- در پروانه‌های ساختمانی که بر اساس طرح جامع و یا هادی شهرها از طرف شهرداریها صادر می‌شود، تعداد درختی که در اثر ساختمان باید قطع شود تعیین و قید خواهد شد. در صورتی که پس از دریافت پروانه و قطع درخت ظرف مدت مندرج در پروانه بدون عذر موجه اقدام به ساختمان نشود، مرتکب مشمول مجازاتهای مقرر در این قانون خواهد شد.
• تبصرة ۴- شهرداریها موظفند بازاء درختهای مشمول تعریف درخت در این قانون که در باغات و اماکن مشمول این قانون قرار دارند و یا کاشته می‌شوند برای مدتی که طبق مقررات این قانون اجازه قطع آنها داده نمی‌شود مبلغی را که به پیشنهاد مشترک وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت کشور به تصویب هیئت وزیران می‌رسد هر ساله بعنوان جایزه کاشتو حفظ و مراقبت از درخت به صاحبان آن پرداخت نمایند.

نصف این مبالغ از محل اعتبار عوارض نوسازی هر شهر و نصف دیگر آن ز محل اعتباری که در بودجه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای اینکار منظور خواهد شد، تأمین می‌گردد.

آئین نامه اجرائی این تبصره طبق مادة ۱۳ تهیه و تصویب خواهد شد.

• تبصرة ۵- بمنظور تشویق در امر ایجاد و توسعه فضای سبز دولت می‌تواند اعتباراتی با شرائط مساعد و بهره نازل تخصیص داده و هر گونه کمک و راهنمائی به اشخاص و افراد مربوط بنماید.

مادة ۴- مأموران وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و شهرداریها بر حسب مورد می‌توانند برای تنظیم برگ شناسائی درختان با در دست داشتن معرفینامة کتبی و نمایندگی دادستان وارد محلهای مشمول این قانون بشوند.

مادة ۵- دولت تاریخ اجرای این قانون را برای روستاهای خارج از مناطق مذکور در مادة ۲ بر حسب استان یا فرمانداری کل در هر مورد که لازم بداند اعلام خواهد نمود.

ضوابط مربوط به چگونگی اجرای این ماده در روستاهای مذکور از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها پیشنهاد و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

مادة ۶- از بین بردن درختان واقع در معابر، پارکهای عمومی، میادین داخل شهرها و همچنین در شاهراهها و راههای عمومی خارج شهر به هر قطر ممنوع است. مگر طبق آئین نامه این قانون.

• تبصره- کاشت و حفاظت و آبیاری درختهای معابر و میادین و پارکهای عمومی از اهم وظایف شهرداریها می‌باشد.

مادة ۷- وزارت کشاورزی و منابع طبیعی می‌تواند وظایف و اختیارات حاصل از این قانون را به سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و انجمنهای ده، شهر، شهرستان و استان تفویض نماید.

مادة ۸- در مورد قطع درختان جنگل و مناطق دیگر منابع طبیعی کماکان طبق مقررات قوانین و آئین نامه‌های مربوط عمل خواهد شد.

• تبصره – در مورد اراضی جنگلی جلگه‌ای شمال که از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای اجرای طرح به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار و یا منتقل شده است علاوه بر اینکه طبق مادة ۳۶ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها ومراتع بهیچ عنوان و صورتی قابل تفکیک نیست، عدول از اجرای مفاد قرارداد مربوط نیز ولو بعد از انتقال قطعی مجاز نمی‌باشد و هر گونه تغییری از نظر کشاورزی در جهت بهبود بهره برداری از اراضی مذکور موکول به ارائه طرح مجدد و موافقت وزارت کشاورزی و منابع طبیعی است.

عدم رعایت مفاد این تبصره موجب خلع ید ازاراضی واگذار شده یا منتقل شده در مقابل بازپرداخت عین وجوه دریافتی اولیه بعلاوه هزینه‌های عادله انجام عملیات مندرج در طرح مصوب از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی می‌باشد. نحوه ارزیابی و بازپرداخت طبق آئین نامه‌ای که بموجب مادة ۱۳ این قانو بتصویب می‌رسد خواهد بود.

مادة ۹- ضوابط مربوط به خزانه و جابجا کردن جانشین ساختن و قطع درختان که ملازمه یا بهره- برداری از نهالستانها، قلمستانها و باغات و موارد دیگر دارد بموجب آئین نامه‌های اجرائی این قانون تعیین خواهد گردید.

مادة ۱۰- هر کس عمداً و برخلاف مقررات این قانون مرتکب از بین بردن درختان مشمول این قانون بشود همچنین مالکان باغات که عمداً موجبات از بین رفتن درختان مشمول این قانون را فراهم نمایند به حبس جنحه تا سه سال و پرداخت جزای نقدی بشرح زیر محکوم می‌شوند:

در روستاها یکهزار ریال برای هر اصله درخت،

در محلهای مذکور در مادة ۲ ده هزار ریال برای هر اصله درخت،

در محلهای مذکور در مادة ۵ بر حسب نوع و قطر درخت از یکهزار تا یکصد هزار ریال.

• تبصره- مجازاتهای مذکور در این ماده قابل تعلیق یا تبدیل نقدی نیست و احکام صادره فقط قابل پژوهش خواهد بود.

مادة ۱۱- گزارش مأموران وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و سایر مأموران دولتی و شهرداریها مأمور اجرای این قانون که وظائف ضابطین دادگستری را در کلاس مخصوص تحت نظر دادستان تعلیم گرفته باشند در این موارد بمنزلة گزارش ضابطین دادگستری است.

مادة ۱۲- هر کس اعم از مأموران مجری این قانون و یا سایر اشخاص عالماً جرائم مذکور در این قانون را بخلاف حقیقت به کسی نسبت دهد یا گزارش خلاف واقع بدهد بمجازات حبس جنحه تا سه سال محکوم می‌شود مگر اینکه در قوانین جزائی مجازات شدیدتری پیش بینی شده باشد که در اینصورت بمجازات اشد محکوم خواهد شد. رعایت مفاد تبصره مادة ۱۰ این قانون در این مورد الزامی است.

مادة ۱۳- آئین نامه‌های مربوط به این قانون به پیشنهاد وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

مخبرکمیسیون کشاورزی ومنابع طبیعی- مهندس نظمی.

گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی.

کمیسیون کشور در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۴/۲۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبرکمیسیون کشور- غلامرضا غضنفری.

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی.

کمیسیون دادگستری در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۴/۲۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی را تصویب کرد.

اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.

مخبرکمیسیون دادگستری – دکترسیدمحمد رضاتنکابنی.

رئیس- مادة اول مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۱- بمنظور حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درختان از تاریخ اجرای این قانون قطع هر نوع درخت در روستاها بدون اجازه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و در محدودة شهرها و همچنین دهات مجاور ان که فضای سبز شهر را تشکیل می‌دهند بدون اجازة شهرداری ممنوع است.

• تبصره- درخت از نظر این قانون هر نوع درختی است که قطر بن آن از پانزده سانتیمتر بیشتر باشد.

رئیس- آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- «اگر دوست ما هستید عیب ما را بگوئید» این سوغاتی بود که من از چین برای شما آوردم و دوست شما هستم آقای وزیر کشاورزی که عیب شما را می‌گویم هدفی بسیار عالی، نیتی بسیار والا، ولی لایحه‌ای بسیار بی مطالعه، شما تشریف نداشتید بنظر بنده بسیار ناقص علت آنرا عرض می‌کنم حفظ درخت مطلبی است که اگر هر کس بخواهد صحبت کند مثنوی هفتاد من کاغذ شود هر موجودی که خودش را انسان بداند طبعاً یک علاقه و حتی عشقی باید به درخت داشته باشد، در ایران به هر سبب ارزش درخت به جهت کمبود آب در کشور ما سابقه بسیار طولانی دارد که ایرانیها نسبت به درخت همیشه چه ارزش زیادی قائل می‌شدند بنابراین ما از شما تشکر می‌کنیم که به فکر حفظ و توسعه کشت درخت افتادید ولی بسیار متأسف هستیم که لایحه را دیر آوردید و ناقص آوردید، در هیچ مذهبی، در هیچ مرامی در دوران تاریخ بشر تنبیه مطلق نتوانسته است نتیجه‌ای بدهد (صحیح است) مگر درختهائی که امروز من، شما در هر جا می‌بینیم با کدام تنبه کاشته شده است، بنابراین در این لایحه که بحق در فکر این بوده‌اند که درختها را حفظ کنند، ولی یک مطلب فراموش شده، آن این است که اگر فرضاً درختهای موجود و حاضر کمتر از ۱۵ سانتیمتر تماماً حفظ بشود، شما تیمسار سپهبد (خطاب به تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ) تصور می‌کنید تا چند سال دیگر در ایران درخت خواهد بود، به یقین فقط ما یک نسل یا دو نسل دیگر تمام درختهائی که امروز می‌بینیم بهر صورت از بین می‌رود زیرا درخت یک عمر معینی دارد به استثنای درختان جنگلی، جز چند درخت در ارک مربوط به قرن قبل است، لذا اگر امروز درخت نکاریم و فقط درختهای موجود را نگاه بداریم معنای آن این است که فاتحه درخت را برای نسلهای بعد خوانده‌ایم و در این لایحه که شما برای قطع درخت سه سال حبس بدون حق مراجعه به دیوان کشور تعیین کرده‌اید، همچنین هر مأمور دولت می‌تواند ضابط دادگستری بشود و بر اثر گزارش او که صفحه اول پرونده شما را تشکیل می‌دهد می‌تواند هر کس را در زندان بیندازد متقابلا کدام تشویق را برای درختکاری در نظر گرفته‌اید، فقط یک تعارف و شوخی که دولت می‌تواند هر کمک که بخواهد بکند، شاید دولت نخواست و هیچ کمک نکرد، آیا این تشویق کافی برای درخت کاشتن است؟ آقای مهندس روحانی صمیمانه از شما تشکر دارم که به اصل موضوع حفظ درخت توجه کردید ولی به شما تسلیت می‌گویم که همکاران شما و تهیه کنندگان لایحه مطلقاً از درخت و درختکاری و اجتماع و سیاست و احتیاجات مردم مملکت اطلاع نداشته‌اند شما اگر تمام مملکت را از جلفا تا چاه بهار یکسره درختکاری بکنید ولی این تماس و کشمکش پرونده سازی که با این لایحه به ازای هر اصله درخت بین مأمور و مردم بوجود آوردید بنظر من ارزشی ندارد (صحیح است) و آقای وزیر اطلاعات بحث شما در دستگاههای تبلیغاتیتان حاکی از علاقه دولت به اجرای انقلاب اداری است، انقلاب اداری فقط با کاغذ و حرف و رادیو و تلویزیون انجام نمی‌شود، با عمل است، انقلاب اداری یعنی آن جائی که بدون سوء روابط بین مردم و مأمور دولت کاری انجام بگیرد یا سهولت و سریع جناب آقای مهندس روحانی میفرمائید برای درختها شناسنامه صادر میفرمائید از یکی از دوستان اکثریت پرسیدم که خیلی علاقه به لایحه شما داشت و سخت دفاع می‌کرد، پرسیدم شما در مدت عمر خود چند درخت کاشته‌ای، گفت ۲۰ درخت، اما من گوینده این نواقص لایحه بیش از دویست هزار درخت کاشته‌ام بدون انکه هیچ وحشت و ترس و اجبار و تهدید و تنبیه وجود داشته باشد، لذا اطلاعاتی دارم و لازم میدانم شما را روشن کنم طبق این لایحه در محلی صدهزار درخت را بشما عرضه می‌کنند شناسنامه صادر می‌کنید بعد از شناسنامه اگر کسی درخت را قطع کرد به دستگاه آقای صادق احمدی وزیر دادگستری می سپارید که سه سال زندانش کنید، بفرض آنکه این عمل صحیح باشد، اما «مادة دیگری در لایحه گذارده‌اید که قبل از صدور شناسنامه هم بمحض اجرای این قانون باز اگر درختی قطع کردند، باید مشمول آن مجازات بشود، آیا هیچ توجه کرده‌اید که برای هیچ مأموری مقدور نخواهد بود تشخیص بدهد که درخت قطع شده مربوط به دو ماه قبل است یا سه ماه قبل، زیرا اگر دو ماه قبل قطع شده باشد، بعد از اجرای قانون بوده و مجرم است ولی اگر سه ماه قبل باشد، قبل از اجرای قانون بوده و مجرم نیست. لذا با این عدم تشخیص چگونه حق را از باطل و بیگناه را از گناهکار تمیز خواهید داد. در حالی که تمام دستگاههای مربوطه شما چند سال قبل تشخیص علاج یک رشته درخت تبریزی را در کرج نتوانسته‌اند بدهند و من رامبد بعلت نقصان دستگاههای شما ۲۰۰ هزار اصله درخت را که بیش از ۲ میلیون خرج کاشتن آن کرده بودم، ناچار شدم قطع کنم، مبالغ گزافی خرج کردم که ریشه‌های آنها را دربیاورند، آنوقت این متخصصین چگونه تشخیص می‌دهند که این درخت یک ماه قبل بین فاصله اجرای قانون و شناسنامه گزاری قطع شده یا یک ماه و دو روز قبل، یعنی قبل از اجرای قانون قطع شده، آقای مهندس روحانی چگونه ممکن است؟ به شما ایرادی ندارم و باز هم تجلیل می‌کنم. خودتان میدانید که من خدمات بزرگی که در این مملکت شما کردید تجلیل کردم و این را هم از این جهت می‌گویم، چون میدانم اهل منطق، عمل و فعالیت هستید، اکنون شجاعت هم بخرج بدهید و بگوئید این لایحه ناقص را به مسئولیت خودم پس می‌گیرم. برای حفظ درخت توسعه کاشت درخت چنان لایحه‌ای می‌آورم که همه اقلیت و اکثریت و همه ملت ایران در مقابل آن سر تعظیم فرود بیاورند. آقای مهندس روحانی همه اشخاصی که چند کیلومتر خیابان را در وسط بیابان درخت کاشته‌اند. شما از کجا خبر دارید اکنون چند تا از آنها خشک شد؟ و حتی ۳ تا از اینها خشک شده، شناسنامه گزار شما چگونه تشخیص می‌دهد که این سه تا در اردیبهشت خشک شده یا در تیر خشک شده؟ آن شخص که آنها را کاشته باید از کمک دولت استفاده بکند یا به زندان سه ساله برود؟ این است برنامة توسعه کشت درخت. برای من از درخت بالاتر مملکت و رژیم ما است (احسنت) برای اینکه ما به این رژیم قسم خوردیم، علاقه و اعتقاد داریم، اگر این رژیم بناشد، مملکت باقی نمی‌ماند، آقای مهندس روحانی من این لایحه را بعقیده خودم مخالف مصالح مملکت میدانم، در هر کجای دنیا هر وقت یک فرد ملت بر اثر سوء رویه مأمور یا بر اثر نقص قانون ناراحتی بی جهتی پیدا بکند، مسببین این ناراحتی مقصر هستند و به وظائف واقعی خود نسبت به مملکت و رژیم توجه کافی نداشته‌اند (دکتر الموتی – رژیم ما یکی از محکمترین رژیمهای دنیاست وبا این حرفها متزلزل نمی‌شود) (عباس میرزائی – هیچ کس جرأت ندارد در باره رژیم ما و مصالح عالیه مملکت ما حرفی بزند).

رامبد- آقای عباس میرزائی شما میدانید که من شما را دوست دارم، به سبب تحصیلات عالیتان نیست؟ به سبب علاقه (عباس میرزائی – من افتخار می‌کنم که کارگر در انقلاب توانسه است به مجلس شورای ملی بیاید) به سبب وطنپرستی شماست، به سبب احساسات پاکی است که در انجام وظیفه دارید، ولی خدمت به یک رژیم در ایران، در شرق، در غرب، در این زمان، در گذشته، در آینده فقط با شعار و حرف عمل نمی‌شود، کسانی که مثل شما، مثل دکتر الموتی و من و همه ملت ایران بپای جان این رژیم را دوست داریم باید عمل هم بکنیم، عمل ما جلب اعتقاد هر چه بیشتر مردم، جلب اعتماد هر چه بیشتر، تولید رضایت هر چه بیشتر، ایمان هر چه بیشتر مردم به دستگاههای گرداننده موجود در مملکت است، ایمان هر چه بیشتر به دستگاههای گرداننده موجود در رژیم است (احسنت) و وقتی در یک لایحه می‌بینیم که قطع درخت سه سال حبس بدون مراجعه به دیوان کشور دارد و ورقه اول این پرونده را می‌تواند ضابط دادگستری هر مأمور دولت، هر مأمور دولتی که یک دستور کتبی دو سطری گرفت، می‌تواند داشته باشد، من، رامبد، این را نه در صلاح انقلاب اداری، نه در جهت احقاق حق، نه در جهت حفظ درخت و نه در جهت حفظ مردم، در هیچ چیز نمیدانم. اما مطلب بالاتر به فرمایش جناب آقای مهندس روحانی این لایحه ۱۲ آئین نامه دارد و این ۱۲ آئین نامه چند تای از اینها مربوط به اینست که این اجازه را چگونه بدهند، چون در لایحه موجود فقط یک چیز داریم، تصویب می‌کنیم که هر کس درخت را بدون اجازه برید، تنبیه کنید، پس مفهوم مخالفش اینست که اگر تمام درختان مملکت را با اجازه بریدند، کسی قابل تعقیب نیست و برعکس اگر حتی یک درختی هم که کج شده و ممکن است ۲۰ نفر زیرش کشته بشوند، اگر این درخت را هم اجازه ندادند قابل بریدن نیست، پس بحث اساسی سر نحوه اجازه است، نه بریدن و نبریدن، و این اجازه طبق آئین نامه ایست که با تصویبنامه اجرا خواهند کرد، من یک سئوال دارم، جناب آقای مهندس روحانی، زن و بچه شما در روز چند ساعت شما را می‌بینند؟ من خبر دارم که بیشتر از یکی دو ساعت اضطراری نمی‌بینند، شما وزرا که میگوئید روزی ۱۲ ساعت و بیشتر کار می‌کنیم و باید هم بکنید، چطور وقت دارید شما و بقیه آقایان وزرا که ۱۲ آئین نامه را بجانشینی مجلس شورای ملی که هر یک شامل صدها مواد است با دقت بخوانید و اصلاح و تصویب کنید و برای این یک لایحه که ۱۲ آئین نامه است، برای صدها قوانین دیگر هم ۴۱۲ آئین نامه هست و صدها صفحه و در نتیجه هزاران مواد را شما تصویب می‌کنید، ولی این اجتماعی که اینجا نشسته- اند و حقوق می‌گیرند، صلاحیت دارند، چرای برای این وظیفه خود اینها به وظایفشان عمل نکنند ممکن است این اشخاص را و مهندس صائبی، مهندس کشاورزی و سیار متخصصینی که حزب ایران نوین به مجلس فرستاده، بفرمائید که اینها صلاحیت ندارند و آن حشره شناسهای شما که نتوانستند شته درخت تبریزی راتشخیص بدهند، آنها صلاحیت دارند که سرنوشت انقلاب اداری مملکت را دستخوش بازیچه قرار بدهند. جناب آقای نخست وزیر باری امر مهمی به مجلس شورای ملی تشریف آورده‌اند، از این جهت به عرایضم خاتمه می‌دهم و به اختصار عرض می‌کنم هدف و نیت لایحه آنقدر عالی است که اگر تمام نمایندگان اکثریت بلند می‌شدند پشت تریبون می‌آمدند و دولت را از تأخیر تقدیم این لایحه توبیخ می‌کردند، حتی دولتهای گذشته را جا داشت ولی برنامه اجرا و مواد لایحه آنقدر ناقص است و آنقدر مضاری ببار خواهد آورد که خود آقای نخست وزیر در انتظار هستم روزی تشریف بیاورند پشت این تریبون بفرمایند، مزیت من اینست که اگر راهی عیب داشت و راهی را غلط رفتیم برمیگردیم و منهم از همین جهت به حضرتعالی احترام دارم، امیدوارم این بیان و فرمایش را در مورد این لایحه هر چه زوتر بفرمایند (احسنت).

- بیانات جناب آقای امیر عباس هویدا نخست وزیر و تقدیم لایحه مربوط به قرارداد فروش و خرید نفت بین دولت شاهنشاهی ایران وشرکتهای خارجی

۶- بیانات جناب آقای امیر عباس هویدا نخست وزیر و تقدیم لایحه مربوط به قرارداد فروش و خرید نفت بین دولت شاهنشاهی ایران وشرکتهای خارجی.

رئیس- خانمها و آقایان اطلاع دارند که جناب آقای نخست وزیر خبر بسیار خوشی دارند، اجازه بفرمائید ابتدا جناب آقای نخست وزیر فرمایشاتشان را بفرمایند، بعد در این لایحه بحث می‌کنیم (صحیح است) جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.

نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- خانمها و آقایان:

در طی سالیان شکوفان انقلاب شاه و ملت، دولت خدمتگزار همواره مباهی و مفتخر بود که در فرصتهای مناسب لوایحی را در جهت تحقق آرمانهای ملی برای تصویب به نمایندگان ملت عرضه نماید.

امروز بار دیگر این افتخار نصیب اینجانب و همکارانم می‌گردد که با تقدیم لایحه حاضر نه فقط به انجام یکی از فرایض میهنی خود توفیق یابیم، بلکه نام این دولت را در تاریخ مبارزات حقه ایران برای استیفای یکی از اساسی ترین حقوق خود که ظاهراً جنبه اقتصادی دارد، ولی به گواهی تاریخ معاصر همواره نقشهای گوناگونی را در حیات سیاسی ما بعهده داشته است ثبت نمائیم (صحیح است). بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است روابط کشورهای تولید کننده نفت با شرکتهای بزرگ نفتی در قسمت اعظم از مدت هفتاد و دو سالی که از تاریخ اولین قرارداد نفتی خاور میانه معروف به (قرارداد دارسی) می‌گذرد، بطور کلی بر اساس امتیاز مستقر بوده و اداره امور صنعت نفت بطور دربست در اختیار شرکتهای نفتی قرار داشت.

این شرکتها نفت را بهر صورت و بهر مقدار که خود می‌خواستند استخراج می‌کردند و بهر قیمت و در هر کجا که مایل بودند بفروش میرسانیدند. این شرکتهای نفتی بودند که برنامه تولید را تنظیم و جریان نفت را به بازارهای دنیا هدایت می‌کردند و این شرکتهای نفتی بودند که خود رأساً نسبت به سرنوشت کارگران و کارمندان صنعت نفت و شرایط کار آنها تصمیم می‌گرفتند.

با آنکه بین این غولهای عظیم نفتی در مسائل فروش و بازاریابی و دسترسی به منابع جدید همواره رقابتی بیرحمانه وجود داشت، ولی آنجا که پای منافع مشترک بمیان می‌آمد، چون تنی واحد از تمام وسائل و امکانات برای نیل به مقاصد سودجویانه خود استفاده می‌نمودند و از منافع یکدیگر تا پای جان دفاع و حمایت می‌کردند و از راه همدستی و همداستانی بسیار مؤثر شرایط خود را هم به کشورهای تولید کننده و هم به مصرف- کنندگان نفت تحمیل می‌نمودند (صحیح است).

با ملی شدن نفت ایران در تاریخ ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ برای نخستین بار در دیوار روئین انحصار و حاکمیت مطلق شرکتهای نفتی لااقل در این قسمت از جهان، رخنه ایجاد شد.

ملی شدن نفت ایران درآن تاریخ نقطه عطفی در تاریخ روابط نفتی جهان و سرآغاز اقداماتی بود که امروز به آرمانهای ملت ایران تحقق بخشیده و مردم ما از نتایج رخشان آن برخوردار می‌شوند (صحیح است).

در سال ۱۳۳۳ ایران قراردادی را با گروه شرکتهای معروف به کنسرسیوم امضاء کرد که شاهنشاه آریامهر در چند مورد فرمودند:

«در آنروز باشکال قراردادی بهتر از آن نمی‌توانست منعقد شود».

و همچنین نخست وزیر وقت نیز بهنگام تقدیم لایحه قرارداد به مجلس اظهار داشت که قرارداد مزبور کمال مطلوب نمی‌باشد. قرارداد کنسرسیوم برای ملت ایران آغاز راهی بود که از همان زمان اجرا خطوط اساسی راهی را که می‌بایست ملت ایران به رهبری داهیانه شاهنشاه بپیماید مشخص ساخت (صحیح است – احسنت). مرحله اول در این راه قراردادهای ابتکاری نوع مشارکت بود که نخستین آنها سه سال پس از قرارداد کنسرسیوم و تعدادی هم در سالهای بعد توسط شرکت ملی نفت ایران به امضاء رسید و متعاقب آن فکر تجدید نظر و ایجاد تحولی عمیق در روابط نفتی ممالک این قسمت از جهان ظاهر گردید. البته فراموش نکرده‌ایم که چگونه شرکتهای بزرگ نفتی و مطبوعات وابسته بدانها در سراسر جهان این اقدام ایران راتخطئه کردند و از اینکه صاحبان واقعی این منابع ولو بعنوان شریک خواهان سهمی در اداره ثروت ملی خود باشند به وحشت افتاده و از این رو نهایت کوشیدند که از اشاعه این اندیشه جدید شدیداً جلوگیری نمایند.

در آنموقع کسی نمی‌دانست که الگوی مشارکت ایران به زودی در این ناحیه از جهان عمومیت خواهد یافت و بصورت پدیده‌ای در روابط بین کشورهای نفت خیز و شرکتهای نفتی درخواهد آمد.

از آن ببعد تحت رهبری شاهنشاه اصل مجزا کردن بهره مالکانه از مالیات به کرسی نشانده شد و در سال ۱۳۴۳ این دولت افتخار تقدیم لایحه قرارداد الحاقی را به مجلس شورای ملی داشت. ضمناً ما در بهمن ماه سال ۱۳۴۹ شاهد واقعه تاریخی موافقتنامه تهران بودیم که شرکتهای نفتی در برابر اراده راسخ شاهنشاه سر تسلیم فرود آوردند (صحیح است) و در نتیجه نه تنها قیمت نفت افزایش یافت، بلکه رابطه‌ای نیز بین قیمت نفت و سطح تورم در کشورهای صنعتی دنیا برقرار گردید (صحیح است).

در سال ۱۳۴۷ سازمان کشورهای صادرکننده نفت معروف به اوپک در ضمن قطعنامه‌ای که اصول سیاست نفتی کشورهای عضو را مشخص می‌کرد مسئله مشارکت را مطرح نمود و هر یک از کشورهای عضو را محق دانست که با توجه به تغییراتی که در شرائط کلی و اوضاع و احوال مربوط به روابط بین کشورهای تولید کننده و شرکتهای نفتی پدیدار شده، خواستار مشارکت در صنعت نفت خود گردند. موضوع مشارکت از آن پس بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در مراحل مختلف مورد بحث بین نمایندگان کشورهای عضو اوپک و شرکتهای نفتی قرار گرفت و سرانجام کشورهای عمده صادرکننده نفت حوزه خلیج فارس یعنی عربستان سعودی و کویت و قطر و ابوظبی با شرکتهای نفتی که در آن کشورها به استخراج نفت اشتغال داشتند به توافقتهای اصولی رسیدند و بر پایه این توافقها از اول سال ۱۹۷۳ هر یک از دولتهای مزبور بمیزان ۲۵ درصد در عملیات نفتی که در قلمرو آنها صورت می‌گرفت، مشارکت نمودند و میزان این مشارکت بر طبق شرائطی که پیش بینی گردیده است متدرجاً افزایش یافته تا در سال ۱۹۸۱ به ۵۱ درصد برسد، لیکن در مورد ایران که نفت خود را ملی نموده بود اعمال موضوع مشارکت مورد و مفهومی نداشت.

نظر شاهنشاه، همواره بر این بود که در راه نیل به یکی از آرمانهای ملی خود آنچه را که در سال ۱۳۳۲ نتوانسته بودیم بدست آوریم، در شرایط مساعد امروز بدست آوریم.

شاهنشاه طی بیانات تارخی خود در کنگره ملی بزرگداشت دهه انقلاب خانمها و آقایان در آن کنگره شرکت داشتید و بیاد دارید در ششم بهمن ماه ۱۳۵۱ از نظر تحقق بخشیدن به این منظور دو راه حل زیر را ارائه فرمودند:

«یک راه اینست که تا شش سال دیگر کمپانیهای موجود بکارشان ادامه دهند، بشرطی که درآمد هر بشکه نفتی که بما می‌رسد از درآمد نفت ممالک هم حوزه ما کمتر نباشد، بشرطی که قدرت صادراتی ایران به هشت میلیون بشکه در روز برسد و فاصله ایکه حالا تا آن رقم هست پر شود، ما خود میدانیم با آن نفت اضافه چه کنیم. در سال ۱۹۷۹ قرارداد خاتمه پیدا خواهد کرد و شرکتهای فعلی بدون هیچ مزایائی مثل دیگران باید بیایند و صف بکشند.

یا اینکه از موقع امضای قرارداد جدید تمام مسئولیتها و هر چه که امروز در دست ما نیست تمام برگردد به ایران و شرکتهای نفتی مشتری طویل املدت ما باشند و ما نفت را به آنها برای مدت طولانی به قیمت خوب با تحقیقی که هر کس به یک مشتری خوب می‌دهد، خواهیم فروخت»

این را بیاد دارید مسئله‌ای بود در آن موقع زمانی حاد، مسئله نفت مشارکت مطرح بود، این پیشنهادی بود که شاهنشاه در آن کنگره فرمودند.

متعاقباً اوامر ملوکانه در مورد تجدید نظر در روابط ایران با کنسرسیوم بر اساسی جدید که متضمن تأمین تمامی حقوق و منافع ایران باشد شرف صدور یافت و کنسرسیوم با واقع بینی و توجه به شرایط و اوضاع و احوالی که بخصوص در مورد ایران حکمفرما بود آماده برای مذاکره و قبول شرایط جدید باشد.

مذاکراتی که در حضور شاهنشاه در تهران، کیش و سن موریتس با رؤسای کنسرسیوم بعمل آمد منجر به تدوین سند تاریخی و افتخارآمیز سن موریتس در بهمن ماه ۱۳۵۱ گردید که اصول مهم آنرا شاهنشاه انشاء فرمودند و جای چون و چرا برای طرف باقی نگذاردند.

آنچه در این لحظه تاریخی نه بعنوان فردی مسئول، بلکه بعنوان یک ایرانی ناظر و شاهد می‌توانیم در مقابل شما نمایندگان مردم برای ضبط در تاریخ سیاسی مملکت جهت آگاهی نسل حاضر و نسلهای آینده بیان دارم، تلاش و کوشش پیگیر، ابراز نهایت حسن نیت و انجام مذاکرات و بحثهای طولانی مداوم و توسل بتمام تدابیر و ابتکارات خلاق و بالاخره مبارزه‌ای بی امان و خستگی ناپذیر از طرف شخص شاهنشاه برای اثبات حقانیت ایران و استیفای هر چه بیشتر منافع مملکت بود (صحیح است- احسنت).

در این مقام آنچه آموزنده و درخور تکریم است عدم سازش و تسلیم در تمام مراحل در مقابل قدرت خارجی بود. باید عرض کنم بودم در این مقام آنچه آموزنده و قابل تکریم است عدم سازش و تسلیم در تمام مراحل در مقابل قدرت خارجی بود (صحیح است – احسنت).

شاهنشاه با اتکاء به نیروی خداوند و پشتیبانی مردم هر آنچه با اصول و منطق مطابقت می‌داشت قبول می‌نمودند و با آنچنان صلابت و قدرتی عمل می‌کردند که جائی برای بحث و مجادله باقی نمی‌ماند و شرکتهای نفتی به اراده واستدلال صحیح و محکم معظم له تسلیم می‌گردیدند. خود بنده چه در مقام وزارت دارائی و چه در این چند سال شخصاً شاهد مذاکرات نفتی زیادی بودم و امیدوارم خداوند روزی امکان این را به بنده بدهد که بتوانم یادداشتهای این مذاکرات را چه من شخصاً و چه همکارم وزیر دارائی تنظیم کنیم که بتواند کتابهای بسیار ارزنده‌ای برای تاریخ ایران و نشان دادن جهاد شاهنشاه برای استیفای حقوق ملت ایران باشد (احسنت).

بموجب تصمیم تاریخی سن موریتس قرارداد ۱۳۳۳ ملغی قلمداد شد و روابط بین ایران و شرکتهای عضو کنسرسیوم بر مبنای رابطه خریدار و فروشنده استوار گردید (احسنت) شالوده قرارداد جدید ریخته شد و کوششهای تازه در زمینه طرح و تنظیم قرارداد جدید با طرف قرارداد آغاز گردید و بدین ترتیب موقع نفت در اقتصاد شکوفان آینده ما فقط بعنوان یک عامل پیشرفت و توسعه و ترقی محسوب خواهد شد و همانند منابع کافی دیگر چون مس و آهن صرفاً جنبه هی اقتصادی و صنعتی آن در حیات سیاسی و اقتصادی ایران مطرح گردیده و اقتصاد ایران بطور قطع در آینده بر پایه اقتصاد بدون اتکاء به نفت پایه گذاری خواهد شد (احسنت).

خانمها، آقایان: قرارداد حاضر نتیجه مدتها تلاش پیگیر در زمینه تحقق بخشیدن به هدف مزبور بوده و نقطه پایانی است بر دوره هفتاد ساله امتیازها در تاریخ صنعت نفت کشور ما و بلکه در تاریخ صنعت نفت دنیا (احسنت).

بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مسبوق است مهمترین خصوصیت امتیازهای نفتی در این است که حق کنترل و مدیریت و اتخاذ تصمیم در زمینه فعالیتهای موضوع امتیاز همواره در دست شرکتهای نفتی صاحب امتیاز متمرکز بوده و ستاد مدیریت آنها در خارج از کشور امتیاز دهنده می‌باشد. در قرارداد ۱۳۳۳ کنسرسیوم نیز با همه تعدیلاتی که در طول این مدت در آن صورت گرفت این واقعیت ناگوار وجود داشت که اداره و کنترل عملیات در دست شرکتهای خارجی و مرکز رهبری آنها در لندن بود و اینک آن بساط برچیده شد (الحمدالله) و در واقع اینک می‌توانیم بگوئیم قانون ملی شدن نفت پس از بیست و سه سال بمفهوم کامل و واقعی بمرحله اجرا درآمد و این آرمان ملی ما تحقق یافته است (احسنت – احسنت).

از این پس سرنوشت نفت ما بدست خود ما خواهد بود واین دولت ایران است که هر ساله میزان حوائج خود را که باید از محل تولیدات نفتی کشور مرتفع گردد به شرکت ملی نفت ایران اعلام خواهد نمود تا بر اساس آن برنامه تولید و استحصال از ذخائر نفتی مملکت را طرح – ریزی نماید و به این ترتیب موضوع گفتگو و چانه زدن با اعضای کنسرسیوم در مورد سطح تولید از نظر رفع حوائج کشور منتفی و به سینه تاریخ سپرده شده است (احسنت – آفرین).

اینجانب به جهت سابقه خدمت در صنعت نفت و همچنین در مقام وزیر دارائی با تاریخ معاصر نفت آشنائی کامل داشته و همواره شاهد و ناظر بوده‌ام که استیلای شرکتهای خارجی در اداره بزرگترین صنعت و ثروت کشور تا چه پایه با منافع حیاتی ما مغایرت داشته واین آرزو را مثل هر ایرانی دیگری داشته‌ام که روزی بتوانیم اختیار و تسلط بر ثروت ملی خود را بجهت بهره مند ساختن هر چه بیشتر مردم مملکت از مواهب این ثروت خدادادی تأمین نمائیم (احسنت).

در اینجا شاید بی مناسبت نباشد به خاطرات تلخی که در این زمینه بویژه از دوره خدمتگزاری خود در شرکت ملی نفت دارم اشاره نمایم. ما در آن زمان هر سال دو بار، یک دفعه در تهران و دفعه دیگر در لندن، با نمایندگان کنسرسیوم در باره برنامه تولید و میزان بهره برداری از منابع نفتی خود به بحث و چانه زدن می‌پرداختیم، زیرا بموجب قرارداد ۱۳۳۳ نمی‌توانستیم آنها را وادرا نمائیم تا سطح تولید را به میزانی که می‌خواستیم برسانند. اکنون افتخار دارم که در این لحظه در برابر مجلس شورای ملی الغاء قرارداد ۱۳۳۳ را به ملت ایران اعلام داشته (احسنت – آفرین) بشارت آغاز سرفصل درخشان و امیدبخشی را در تاریخ اقتصاد و صنعت نفت کشور بدهم (احسنت – آفرین) این برای ما نقطه عطفی است امروز و چند روز دیگر با تصویب شما خانمها و آقایان قرارداد ۱۳۳۳ ملغی است و قرارداد جدید فروش نفت بجای آن به تصویب خواهد رسید.

صنعت نفت ایران با اجرای قرارداد جدید تاریخ نوینی را آغاز می‌نماید که در دنیای متحول کنونی برخورداری از اصول و مبانی و منافع آن منحصراً به کشورهای معدودی مانند شوروی، رومانی و چین تعلق دارد که در آنها دولت صنعت نفت را در اختیار داشته و آنرا اداره می‌کند.

اینک برای نمونه نکات برجسته قرارداد حاضر وپیروزیهائی را که با مقایسه نستب به قرارداد سابق بدست آمده است به استحضار نمایندگان محترم میرسانم:

۱- در قرارداد ۱۳۳۳ حق استفاده انحصاری از کلیه تأسیسات صنعت نفت که در حوزه قرارداد واقع شده بود (بجز تأسیسات مربوط به پخش داخلی) برای تمام مدت قرارداد به دو شرکت عامل خارجی سپرده شده بود.

امور اکتشاف و استخراج در دست شرکت اکتشاف و تولید و کار پالایش بعهده شرکت تصفیه سپرده شده بود که مرکز فرماندهی هر دوی آنها در لندن و در دست اعضای کنسرسیوم قرار داشت.

بموجب قرارداد حاضر دست این دو شرکت از صنعت نفت ایران کوتاه شده و اداره کنترل عملیات در اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفته است، شرکت ملی نفت بلافاصله و بطور مستقیم اداه پالایشگاه آبادان، پالایشگاه ماهشهر و کلیه تأسیسات مربوط به آنها را در دست خواهد گرفت و تنها در مورد قسمتی از عملیات اکتشاف و استخراج که احتیاج به تعداد کافی متخصص آزموده و مجرب دارد که در حال حاضر شرکت ملی نفت بخدمات آنان نیاز دارد برای مدت موقت ۵ ساله از خدمت یک شرکت مقاطعه کاری که طبق قوانین ایران تأسیس می‌گردد و تابعیت ایران را نیز خواهد داشت، استفاده خواهد نمود (احسنت).

۲- با انتقال کنترل ذخائر نفتی کشور از کنسرسیوم به شرکت ملی نفت بطور مسلم به میزان بهره دهی این ذخائر اضافه خواهد شد، هر چند هم که تحقق چنین امری ملازم با سرمایه گذاریهای هنگفت باشد.

در اینجا یادآوری این مطلب را لازم میداند که در این مورد بخصوص منافع ما با کنسرسیوم در یک جهت قرار نداشته و همواره کنسرسیوم خواهان نفت ارزان بود، لیکن ما در پی افزایش میزان نفت قابل استخراج بودیم و بهمین دلیل پیوسته به این خواست ما با نظر بی اعتنائی می‌نگریستند و هرگز قدم مؤثری در این زمینه برنداشتند، در حالیکه اگر ما حتی با صرف هزینه‌های لازم تنها چند درصد به میزان بهره دهی مخازن نفتی کشور بیفزائیم دهها هزار میلیون دلار به عایدات کشور افزوده خواهد شد.

۳- گاز طبیعی که یکی از بزرگترین منابع زیرزمین ایران می‌باشد و از نظر توسعه صنایع کشور در آینده نقش فوق العاده اساسی و مهمی را ایفا خواهد نمود، بموجب قرارداد جدید کلا متعلق به ایران و اجازه صدور آن مطلقاً در دست شرکت ملی نفت می‌باشد و تنها در مورد صادرات از طریق خلیج فارس و در تحت شرائط مساوی به اعضای کنسرسیوم این حق داده شده است که در طرحهای ناظر به صادرات از طریق مزبور حداکثر پنجاه درصد شریک شوند و گاز مربوط بسهم الشرکه خود را به بهای رقابت آمیز از ایران بخرند.

۴- بر خلاف قرارداد ۱۳۳۳: داوری قرارداد جدید بر اساس قوانین ایران معمول و بموقع اجراء گذارده خواهد شد. (احسنت) بعلاوه تعبیر مواد آن نیز طبق قوانین ایران بعمل خواهد آمد (احسنت). بعلاوه این پیش بینی بعمل آمده که در هر زمان هر گونه امتیازی به سایر کشورهای حوزه خلیج فارس داده شود، آن امتیاز فوراً شامل ایران نیز بشود.

۵- این قرارداد بهیچ وجه قابل مقایسه با سایر قراردادهای مشارکت، همسایگان، نبوده و وجه تشابهی با هیچیک از آنها ندارد و بطور کلی حاوی مزایای بیشتری است و برای نفت قابل فروش نیز از نظر مالی حداقل متضمن بالاترین عوایدی است که برای سایر کشورهای نفت خیز خلیج فارس متصور است. این بود شمه‌ای از روش قرارداد جدید که به اجمال به استحضار نمایندگان محترم رسید و چنانچه در باره جزئیات وارقام مذکور در قرارداد توضیحات بیشتری بخواهند، بدیهی است در کمیسیون و در جلسه علنی همکاران بنده و مسئولین مربوط، آماده برای انجام این کار می‌باشند (احسنت).

خانمها – آقایان

همگی خوب میدانیم که در بستر حوادث تاریخ ملت ما همواره شاهد و ناظر ماجراهای بسیاری بوده که می‌بایست در برهه‌ای از زمان یا تجدید حیات نماید و یا به نیستی بگراید.

اصول فلسفه قوم ایرانی یعنی ایمان بخدا و اعتقاد به سنن و ملتی خود و اتکاء به ادب و فرهنگ متعالی آن در وفاداری به نظام مقدس شاهنشاهی (صحیح است) و بالاخره دارا بودن آرمانی واحد و اندیشه‌ای راستین موجب گردیده که این ملت در سخت ترین لحظات حیات خود بر مشکلات فائق آمده و به حیات خود ادامه دهد (صحیح است). دوران ما تجدید یکی از همان لحظات تاریخی است که مسلماً با اتکاء به همان فلسفه ایدئولوژی ایرانی و همبستگی و اتحاد ملی قادر خواهیم بود نه فقط به تحقق آرمانهای ملی خود از آن قبیل که امروز مطرح گردید برسیم بلکه با قدمهای استوارتر بسوی پیروزیهای باز هم بیشتری گام برداریم (آفرین).

خوشبختانه ثبات سیاسی، وضع مستحکم اقتصادی و موقع ممتاز جهانی ایران، که همه این پیشرفت از پرتو وجود شاهنشاه (صحیح است) و پشتیبانی و حمایت بی دریغ مردم مملکت حاصل گردیده (صحیح است) ما را در موقعی قرار داده است که نیل به هدفهای بزرگ را هر قدر هم که والا و بلند باشد بسی آسان می‌نماید.

در خاتمه یادآوری این مطلب را لازم میداند که با انعقاد قرارداد جدید و انتقال کنترل و اداره نفت از دست خارجی بدست ایرانی، مسئولیت خطیر و عظیمی بعهده شرکت ملی نفت ایران محول خواهد شد، خصوصاً که این شرکت علاوه بر اداره و کنترل حوزه عملیات کنسرسیوم از لحاظ ورود نفت خامی که در اختیار خواهد داشت وظائف جدیدی را بعهده خواهد گرفت. همانطوری که نیت بلند شاهنشاه آریامهر می‌باشد شرکت ملی نفت ایران در آینده‌ای نزدیک در زمره یکی از بزرگترین شرکتهای نفتی جهان درخواهد آمد (انشاءالله) که فعالیتهای آن نه تنها از نظر تولید و اکتشاف و تصفیه در داخل کشور، بلکه به مقیاس وسیعی از لحاظ عملایت صدور، فروش، تصفیه و توزیع و حتی اکتشاف و استخراج در خارج از کشور، گسترش خواهد یافت و از این رو لازم است که خود را آماده برای انجام چنین مسئولیتهای خطیر بنماید و تشکیلات لازم و تحولات ضروری را در سازمانهای خود بعمل آورد که از هر لحاظ پاسخگوی این وظیفه مهم باشد. متشکرم (احسنت – احسنت).

رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- ادامه بحث و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت و ارسال به مجلس سنا

۷- ادامه بحث و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی راجع به حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت و ارسال به مجلس سنا.

رئیس- با اجازه خانمها و آقایان، دنباله بحث در شور دوم لایحه حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت مطرح است، آقای مهندس روحانی تشریف بیاورید.

مهندس روحانی (وزیر کشاورزی و منابع طبیعی)- با اجازه مقام ریاست، بنده تقدیم لایحه به این حد از اهمیت و با این همه موفقت را به فال نیک می‌گیرم که در مقدمه سخنم راجع به لایحه درخت و فضای سبز که آن لایحه هم در سرسبزی و شکوفان شدن وطن ما تأثیر بسزا دارد و امیدوارم که بدنبال آن لایحه، این لایحه هم که کم و بیش موجب سرسبزی وطن ما است، مورد تأیید قرار بگیرد، در شور اول لایحه نمایندگان محترم مجلس در حدود ۵۰ پیشنهاد مرحمت فرمودند که عرض کردم هر پیشنهادی که از طرف نمایندگان محترم با یک دست تقدیم شود ما با دو دست آن پیشنهادها را خواهیم گرفت و در کمیسیون و در خود جلسه علنی و در حول و حوش کمیسیون و در مجامع مختلف چند نفری، بنده حساب کردم در حدود ۱۵۲ ساعت راجع به این لایحه، جناب رامبد صحبت شد، جنابعالی در سفر تشریف داشتید و امیدوارم که خوش گذشته باشد، ولی ما در اینجا جلسات ۹ ساعته و ۱۰ ساعته داشتیم برای اینکه این لایحه که بنظر جنابعالی پراهمیت جلوه می‌کند و اهمیت هم دارد، مورد بررسی قرار بگیرد، در کمیسیون کشاورزی، در کمیسیون دادگستری، در کمیسیون کشور، روی کلمه به کلمه این لایحه و مواد صحبت شد، نمایندگان محترم کلمات را وزن کردند، کلمات را سبک و سنگین کردند و ملاحظه میفرمائید آن چیزی که امروز در شور دوم مطرح است، با آنچه که اصل لایحه بود و در شور اول بود، خیلی اختلاف دارد، بنده از همه راهنمائیها و ارشاد نمایندگان محترم و بالاخص هم مسلکان تشکر می‌کنم، چون جناب رامبد انگشت خود را روی مجازات گذاشته‌اند، بنده توضیحی بعرض میرسانم که مسأله اساسی در این لایحه و هیچ لایحه‌ای تنبیه نیست، بلکه از لوازم هر قانون که تکلیف افراد و وظایف او را نسبت به قانون و جامعه تعیین می‌کند، یکی هم تنبیه بزهکار است، جنابعالی تمام مفاد مفید لایحه را نادیده گرفتید فقط در مورد تنبیه ذره بین بزرگ بینی را گذاشته‌اید و میفرمائید که کار خلاف اصل شده است عرض بنده اینست که در یک جامعه که برای درخت ضابطه‌ای وجود نداشته، ضمن بسیاری از مطالب و بسیاری از ضوابط که برای نگهداری درخت ذکر شده یک مورد هم در باره تنبیه است، این ضوابط یک نظام قانونی و علمی را در امر درختکاری مملکت روشن می‌کند و البته هر وقت که نظم و قاعده‌ای برای کاری پیشنهاد شود و قاعده‌ای بوجود آید که نظم و نسقی را بوجود بیاورد و بر جامعه مستقر بکند، اقلیتی که منافعشان با این نظم تطبیق نمی‌کند، قطعاً مخالفت می‌کنند، لایحه تقدیمی لایحه ایجاد نظام یا سیاست درختکاری در کشور است، مثل قوانینی که برای نظام کاشت چغندر یا پنبه یا سایر مواد کشاورزی در مجلسین مطرح و تصویب شده است این یک لایحه اساسی است و از نظر اجتماعی هم قابل توجه است جناب رامبد متخصص این هستند که زشت و زیبا را در کلامشان چنان بهم بیامیزند که طرف نه می‌تواند جواب زشت را بدهد نه جواب زیبا را بنده با کمال ارادتی که بجناب رامبد دارم ناگزیرم که در ساحت مقدس مجلس شورای مطالبی را که ایشان فرموده‌اند و بنظر من صحیح نمی‌آید بعرض نمایندگان محترم برسانم شما فرمودید که این لایحه را دیر آوردید، در مقدمه گفتید که من تبریک می‌گویم که چنین لایحه‌ای آوردید و بعد بلافاصله میگوئید ولی این لایحه را ناقص آوردید و من تسلیت می‌گویم برای چنین لایحة ناقصی، اگر ما لایحه‌ای را ناقص آوردیم، بنده تردید ندارم که هر لایحه‌ای ممکن است ناقص باشد ما ادعای کمال مطلق نداری، شما که ۵۰ پیشنهاد دادید می‌خواستید پنجاه و پنج پیشنهاد بدهید، آنوقت لایحة ما را کامل می‌کردید (رامبد – کو گوش شنوا قربان) در شور دوم ۱۵۲ ساعت وقت در کریدورهای مجلس در کمیسیونها در مذاکرات خصوصی و یا در حزب صرف بررسی این لایحه شده، آیا این کافی نیست که بگوئیم این لایحه بدون مطالعه در مجلس مطرح نمی‌شود تا شما بمن تسلیت بگوئید در گفت و شنودی که با هم داشتیم از یکطرف میفرمائید اصل فکر خوب است و از طرف دیگر میفرمائید این یک لایحه تنبیهی است و هیچ تنبیهی جامعه را اصلاح نکرده است مثال این مطلب این است اشخاصی که هروئین حمل می‌کنند و می‌فروشند ما اینها را تشویق بکنیم و بگوئیم با تنبیه کار درست نمی‌شود، این که صحیح نیست جناب رامبد، در تبصرة ۴ مادة ۳ صریحاً پینشهاد شده است که شهرداریها مکلفند بازاء تعداد درخت مشمول تعریف قانون که در نقاط مشمول این قانون قرار گرفته‌اند و تا موقعی که این درختها سرپا هستند و اجازه قطع داده نشده، مبالغی را بعنوان جایزه به صاحبانش پرداخت کنند، نصف این مبلغ از بودجه عمومی دولت که مجلسین تصویب می‌کنند و نصف دیگر از عوارض شهرداریها تأمین می‌شود، اگر این تشویق نیست، بنده نمیدانم تشویق چیست؟ اگر معافیت مالیاتی برای کسانی که در زمین درختکاری می‌کنند، تشویق نیست، اسم تشویق را چه باید گذاشت، اگر پرداخت وام برای ایجاد باغات و توسعه کاشورزی با بهره نسبتاً ارزان و با طول مدت کافی ده، پانزده ساله تشویق نیست، پس تشویق چیست؟ ضمن سخنانتان جناب رامبد فرمودید که این لایحه اینقدر خطرناک است که رژیم ما را بخطر می‌اندازد، جناب رامبد اشتباه می‌کنید (رامبد – اینطور نیست، فرمایشاتتان را اصلاح بفرمائید بنده عرض نکردم بخطر می‌اندازد گفتم مضر است) دو هزار و پانصد سال تاریخ مدفون ما دو هزار و پانصد سال روابط پدر و فرزندی شاه و ملت ما نشان می‌دهد که این رژیم خدایی لایزال است، دشمنان ما و ایران این آرزو را که رژیم ما بخطر می‌افتد بگور خواهند برد از شما بعید بود که در لایحه درخت چنین مطلبی را بفرمائید (ایلخانی پور- این رژیم خدائی است و قابل زوال نیست) در ضمن صحبت فرمودید ما این لایحه را بکارمندان دولت بدهیم اجرا کنند یا کارمندان شهرداری بنده نمیدانم چرا مد شده است که هر روز ما چوب بر گرده کارمندان دولت بزنیم در بین کارمندان دولت افراد شریف زیاد هستند ممکن است یکی دو نفر از افراد هم باشند که کار نادرست انجام بدهند یک جامعه را بخاطر اقلیتی یک یا چند نفر نمی‌شود مورد ملامت قرار داد بنده از اینکه به مهندسین و تحصیل کرده‌های کشاورزی توهین کردید به نمایندگی از طرف چند هزار متخصص کشاورزی که در رشته خودشان لیسانس و فوق لیسانس و دکترا هستند تشکر می‌کنم خیلی هم تشکر می‌کنم که به این افراد خدمتگزار و سربازانی که در روستاها در نقاطی دورافتاده با حقوق کم و مزایای کم به کشاورزی ایران خدمت می‌کنند اینقدر مرحمت کردید جناب رامبد شما که از تنبیه قانون می‌ترسید چرا افرادی را که نمیدانید گناه دارند یا ندارند توهین می‌کنید و پشت این تریبون به آنها چوب می‌زنید این از شما بعید است یکی از پیشنهادهای شما این بود که لایحه را پس بگیرم که اقلیت لابد خوشوقت می‌شوند، فرمودید شما بروید لایحه‌ای را بیاورید که هم اکثریت و هم اقلیت متفقاً بآن رأی دهند من تصور می‌کنم که لوایح معدودی می‌توانند رأی متفق و مطلق اکثریت و اقلیت را بخود بگیرد و لایحه درخت که منافع یکنفر از هزار نفر را بخطر می‌اندازد و با رژیم هم مخالفتی ندارد از آن لوایحی نیست که اقلیت مجبور باشد بآن رأی مثبت بدهد ما این لایحه را تقدیم می‌کنیم پیشنهادهای شما را در جلسات متعدد مورد بررسی قرار دادیم صحبتهای مفصل کردید هیچ اشکالی ندارد که جنابعالی با این لایحه مخالف باشید و حتی در رژیم ما و شرط رژیم ما اینست که با لوایح مخالفت بشود، فقط در رژیمهای توتالیتر تمام لوایح بدون بحث و به اتفاق آراء تصویب میبشود، بنده این لایحه را پس نمی‌گیرم، هر پیشنهادی را دارید بفرمائید بررسی می‌شود و بعد رأی نمایندگان محترم بین من و شما قاضی و حکم است، بنده خیلی سعی کردم در توجیه این لایحه کلی صحبت بکنم و. طوری صحبت نکنم تا در باره اسرار کسانی که نظام درختکاری با منافعشان تضادی دارد بحث شود جنابعالی مرا مجبور کردید کمی روشنتر صحبت کنم «هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم، نبود بر سر آتش می‌سرم که نجوشم» (آفرین) فرمودید دویست هزار درخت کاشتید نزدیک اراضی کرج هم کاشتید از دو لحاظ به جنابعالی تبریک می‌گویم یکی بعنوان وزیر کشاورزی از لحاظ غرس درخت یکی هم بخاطر اینکه جنابعالی بخاطر غرس و کاشتن این درختها از مالیات معاف شدید چون در تمام اراضی بایر اگر کسی درخت کاشت و دویست هزار درخت را در پانصد هزار هکتار کاشت از مالیات اراضی هم معاف است از جهت دیگر هم بشما تبریک می‌گویم که این اراضی عنقریب به قیمت خوب فروش می‌رود و انشاءالله مالیات را هم می‌پردازید (عبدالحسین طباطبائی شوخیها و طنزها را برای چه میگوئید اینجا جای این حرفها نیست) راجع به آئین نامه قطع درخت در کمیسیون فرمودید و اینجا هم فرمودی که آئین نامه‌ها به تصویب هیأت وزیران می‌رسد در لایحه‌ای که تمام ضوابط درخت، محلهای مشمول قطع و عدم قطع، روشن است مقام اجازه دهنده نوع شناسنامه و صدور شناسنامه روشن است جنابعالی فرمودید آئین نامه را به هیأت دولت نبرند اگر آئین نامه را به هیئت دولت نبریم چگونگی بهم تلفیق کردن این مواد که خارج از این مواد هم نخواهد بود، در یک مورد به اداره حفظ نباتات کشاورزی اجازه داده خواهد شد و در یک مورد به شهرداری پایتخت اجازه داده خواهد شد اگر این را به هیأت وزیران نبریم و تصویب نکنیم کجا ببریم شأن قوة مقننه این نیست که آئین نامه را در کمیسیونها برای کارهای اجرائی به تصویب برسانیم که مثلا در محدوده شهر تهران شهرداری پایتخت و در حریم فلان محل فلان شهرداری مجری این قانون می‌باشد در ارکان این آئین نامه ارقام و مطالبی که گذاشته شده بود روشن است و این چیزها با زمان تغییر می‌کند و ناگزیر هستیم که گاه در آن تغییرات بدهیم ولی اصولا دولت نمی‌تواند خارج از مواد این قانون آئین نامه‌ای بگذرند این در هیأت وزیران تصویب می‌شود بنده در خاتمه سخنم عرض می‌کنم بین بدبینی، خوش بینی، واقع بینی فرق بسیار است شکرانه بازوی توانا به گرفتن دست ناتوان است چرا آقای رامبد با بدبینی مطلب را نگاه می‌کنید واقع بینی بفرمائید شما که خودتان در سایه ۲۰۰ هزار درخت زندگی می‌کنید اجازه بفرمائید ۹۹۹ در هزار مردم این مملکت که این لایحه و آن درخت شما بحالشان مفید است زندگی بهتری بکنند (آفرین).

رئیس- آقای دادفر بفرمائید.

دکتر دادفر- علت اینکه بنده تصدیع دادم این است که در اطراف این لایحه متأسفانه مثل خیلی از موارد دیگر بدخواهان این مملکت از وجود چنین لوایحی احساس ضرر احتمالی می‌کنند و شایعاتی رواج می‌دهند و ذهن مردم را مشوش می‌کنند و مردم خیال می‌کنند لایحه قطع درخت یعنی اینکه فردا هر کس یک نهالی در خانه اش یا در باغش ایجاد کند و آن را قطع بکند سه سال حبس دارد این چنین نیست اولا باید بدانیم که اصولا در این مملکت باید درخت را محترم بشماریم و از قطع بی رویه آن جلوگیری کنیم من تصور می‌کنم درخت در مملکتی که آب و هوایش خشک است و تولیداتش زیاد است در مملکتی که الان برای سالم سازی محیط زیستش وزارت کشاورزی ومنابع طبیعی اداره‌ای بوجود آورده عدم توجه به درخت عدم توجه به حیاتی ترین ماده زندگی وزیست درست مثل عدم توجه به آب است این توجه به درخت نه الان بنظر ما رسیده است اصلا در آئین ما وجود دارد حتی بعضی درختان قطور بین روستاها و دهات هست که به آن نذر و نذور می‌کنند و حالت تقدس دارد شاه عباس کبیر مجازات قطع درخت را اعدام قرار داده بود همین مجازاتها بود که چنارهای ۴۰۰ ساله در اصفهان مانده و ما متأسفانه، نه احترام قائلیم و نه از مجازات می‌ترسیم این درختهای باب همایون و باغات اصفهان و تبریز و سرو کاشمر را که تاریخی بودند مثل یونجه درو می‌کنیم هر وقت اراده بکنیم می‌اندازیم و هر وقت خواستیم درو می‌کنیم در مملکتی که ما زندگی می‌کنیم برای درخت باید احترام وحیات قائل شویم نمایندگان محترم استحضار دارند اینها قوانین تطبیقی است در کشورهای اروپائی اگر درخت بکارند دیگر آبیاری لازم ندارد مثل هلند و انگلستان قطع یک درخت بمراتب مشکلتر است از اینکه آدم یک کارخانه بوجود بیاورد و بخواهد پروانه بگیرد بنده جزئیاتش را اینجا ذکر نمی‌کنم اما قطع درخت اینکه در این قانون ذکر شده مراد این نیست که هر کس نهالی کاشت نتواند قطع کند، اولا در اینجا گفته شده است درختانی که قطر بن آن بیش از ۱۵ سانتیمتر باشد، ثانیاً در محدوده شهرها و حریم شهرها و روستاها باشد و دارای شناسنامه باشد این نکته را مخصوصاً تأکید می‌کنم با توجه به بحثهائی که در یک باغ یا خانه‌ای وجود دارد صادر نخواهد شد شناسنامه برای آن مقدار درختان صادر خواهد شد که حفظ آنها و ماندن آنها برای شهر و روستا ضروری تشخیص داده شود، ثالثاً وقتی که شناسنامه صادر شد مفهومش این نیست که این درخت ابدالدهر قطع نشود، طبق ضوابطی که در آئین نامه‌ها تعیین شده و اصول آن در آئین نامه معین است اجازه قطع داده خواهد شد ما چه قانونی می‌توانستیم بیاوریم و چه نوع لایحه‌ای دولت می‌توانست تقدیم کند که از قطع درخت جلوگیری بکند بنده در کمیسیون عرض کردم اگر این قانون را بصورت یک تصمیم محرمانه اعلام می‌کردند، مثل تصمیمی که وزارت اقتصاد راجع به سهمیه می‌دهد اگر سهمیه سال آینده را وزارت اقتصاد بصورت قانون بیاورد اینجا هر کس هر چه دارد و می‌بیند سود آن در سال آینده زیادتر می‌شود، قطعاً احتکار می‌کند یا اختفا می‌کند، هر قانونی وقتی به مجلس آمد چون قانون است عمومی است و چاپ و توزیع می‌شود و مردم میدانند عده‌ای از افراد که مضر برای منافعشان تشخیص می‌دهند برای خودشان چاره اندیشی می‌کنند در مورد قطع درخت هم همینطور شد بنده شخصاً از قطع درختان در کرج و تهران و غیره ازتاریخ تقدیم این لایحه متأسف نیستم چون این درختها بخودی خود محکوم به قطع شدن بود کسی که در تهران یا کرج بر خیابان اصلی اززمین متری چهار هزار تومان درخت کاشته این بخاطر نفس درختکاری نبوده، بلکه برای فرار از مالیات زمین بایر بوده است اگر تصمیم داشته است مثلا ده سال دیگر قطع کند حالا زودتر قطع کرده است والا کسی که در کرج باغ درست کرده است که عوارض ندهد، بعد از ۵ سال آن را تقسیم می‌کرد و متری ۲۰۰ تومان می‌فروخت، اینها بقصد درختکاری غرس نشده بود که حالا از قطع آن متأسف باشیم چه امروز قطع شود، چه پنجسال دیگر، این درختها محکوم به قطع بود اما چرا در روستاها یک درخت قطع نشده، چرا در شهرستانهائی که درختکاری بمنظور نگاهداری زمین و فرار از پرداخت مالیات نبوده، قطع نشده، مگر مردم این مملکت به درخت و آبادانی علاقه ندارند؟ و همانطور که فرمودند به سبز کردن محیط علاقه دارند و بالاتر احتیاج دارند این امر اقتصادی است آنکس که در باغش الزاماً درخت باید بکارد درخت خواهد کاشت آنچه که لازمست در اینجا عرض کنم و باید روشن شود، اینست که یک منطقی در بین مردم مملکت ما تا این سنوات اخیر حکومت می‌کرد و آن منطق این بود که درختی را که خودم می‌کارم می‌توانم خودم قطع کنم، این منطقی که تا بحال بوده، احیاناً موجب قطع بی رویه درخت شده است، ولی باید بدانیم هیچکس چنین حقی را نداشته است، همانطور فرزندی که از پدر و مادری بوجود می‌آید، آنها حق ندارند سرش را ببرند، درختی که بوجود می‌آید، حیات دارد و موجود زنده‌ای است باید حمایت شود و قطع آن باید تابع ضوابط و ضروریاتی باشد اگر یک روستائی در شهری یا دهی یا هر جائی درخت سنجدی را قطع کند و بجایش سیب بکارد، یعنی درخت غیرمثمر را قطع و بجایش مثمر بکارد، مأمور مربوطه می‌گوید نه؟ وقتی تقدیم لایحه برای حفظ درخت و فضای سبز مملکت است، ما باید این موضوع قطع درخت را که قبلا بدون ضابطه بود تحت ضابطه و لاحقه‌ای درآوریم، چون ما در ایران به درخت احتیاج داریم در این لایحه ۶۰ پپیشنهاد داده شد که ۸ تای آنها از طرف فراکسیون حزب مردم بود، از این ۸ پیشنهاد، ۴ تای آنها متشابه بود و راجع به استعداد اراضی جلگه‌ای بود و بقیه اصل تشویق و گسترش درختکاری و آشنائی با این کار و نگهداری درختان و هزینه‌ای که از نظر کاشت و نگهداری و مراقبت متقبل می‌شوند شامل می‌شد، در اینجا حتی در بودجه دولت هم منظور شده، علاوه بر ۵۰ درصد که از طرف شهرداریها برای این منظور، یعنی به کسی که درخت می‌کارد جایزه داده خواهد شد، این جایزه را شهرداریها و دولت متفقاً طبق آئین نامه‌ای که تصویب خواهد شد، خواهند پرداخت، در روستاها دولت مکلف شده است که برای دادن اعتباراتی برای درختکاری با بهره نازل فکری بکند و از اهم وظایف شهرداریها درختکاری قرار داده شده، البته تمام وظایف شهرداریها مهم است ولی این موضوع اهم قرار داده شده، این پیشنهاد مال بنده بود، در کمیسیون کلمه اولی را اصلاح یا بهتر کردند و اهم قرار دادند، در این لایحه تا آنجا که مقدور بود، جنبه‌های تشویق آمیز گنجانده شده، اما در باره مجازات، ما میدانیم که همیشه مردم تابع نصیحت و تشویق نیستند، از یک جهت تشویق و در جائی اگر کسی با سوء نیت برخلاف منطق درخت شهر یا روستا را بخاطر منافع خود بخواهد قطع کند و بخواهد تأسیساتی بوجود بیاورد باید مجازات شود و این مجازات حتماً یک ماه یا سه سال باشد، این را دادگاه تعیین می‌کند، میفرمائید تخفیف داده نشده، چرا، البته در کمیسیون دادگستری بحث شده، اغلب در جرائم که بلحاظ اهمیت خاصی که داشت این حق را قائل شدیم، مادة واحده‌ای بود، خاطرتان هست در مورد حمله کنندگان به بانکها، اگر منجر به فوت و جرح بشود، مجازات اعدام است و محکمه حق تخفیف ندارد، اما این از آن قبیل نیست، یعنی در این لایحه حتی در مورد اعدام که ممکن است اشتباه هم تصور بشود، این حق سلب شده است، در حقوق جزا هم هست اگر در مورد درخت گفته‌اند برای این است که آن کسی که درخت قطع می‌کند، روستائی نیست، آن آقائی است که مثلاً در محله خوب شهر باغ ۵۰ هزار متری دارد و ۵۰ تا درخت می‌برد و می‌گوید ۶۰ تا پنجاه تومان می‌دهم و نمی‌روم زندان، پول می‌دهم می‌آیم بیرون، این برای جلوگیری از این کارها است، اگر محکوم شد باید برود زندان، البته تصدیق میفرمائید ما که الآن صحبت می‌کنیم، باید پیش بینی کنیم برای آینده محیط سالمی بسازیم و اگر این پیش بینیها را نکنیم معلوم نیست جامعه آینده چگونه باید زندگی بکند بهر صورت بنده تصور می‌کنم به سهم خودم با توضیحاتی که بعد از این لایحه داده شده و مخصوصاً این مطلب گفته شد که بعد از این جائی که درخت هست، قابل تفکیک نیست، عبارت شاید قدری مبهم بوده یا شاید طوری در روزنامه‌ها نوشته شده است که اینطور نتیجه گرفته‌اند. تفکیک اراضی، درختکاری، مجازات قطع درخت و غیره در آئین نامه ذکر می‌شود، مخصوصاً در قانون قید شده که در آئین نامه به همه این موارد توجه کنند و از این شایعات که بناحق تجلی کرده است، جلوگیری گردد، بنظر بنده لایحه مفیدی است که بعد از چند سال معلوم می‌شود که اثر آن در وضع مملکت تا چه حد است، کشور ما هم مثل کشورهای دیگر که به سرسبزی و طراوت احتیاج دارد، می‌تواند از آن برخوردار شود (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در مادةاول نیست؟ آقای فضائلی فرمایشی دارید بفرمائید.

فضائلی- بنده تصور می‌کنم در اینکه همه همداستان هستیم که باید ترتیبی داده شود که اولا درخت در مملکت بیشتر کاشته بشود و ثانیاً درخت بیجا قطع نشود، هیچ تردیدی نیست اگر بحثی هست در باره این است لایحه‌ای که داده شده و در جریان تصویب است درست نقض غرض نباشد بخصوص در شهرها که ما بیشتر در شهرها به درختکاری اجتیاج داریم این لایحه موجب بشود که کسی درخت نکارد و درختکاری فقط کار دولت و شهرداریها بشود، در حالی که امروز هم دولت و شهرداریها درخت می‌کارند و هم مردم.

رئیس- آقای فضائلی فعلا شور دوم لایحه مطرح است همه آقایان حق داشتند پیشنهاد بدهند واین پیشنهادها اگر در کمیسیون هم تصویب نمی‌شد اینجا مطرح بفرمایند، بهر حال بنده خیال می‌کنم این مطالب که مربوط به کلیات لایحه است بیانش لازم نباشد.

فضائلی- ما معتقد هستیم این لایحه برگردد به کمیسیون برای اینکه تصویب لایحه به این ترتیب مضر خواهد بود.

رئیس- در شور اول می‌خواستید پیشنهاد بدهید. خیال می‌کنم طرح این مطالب در شور دوم مناسب نباشد.

فضائلی- اگر مطالبم بر خلاف آئین نامه است مرخص شوم برگردم سرجایم، ولی تصور می‌کنم از نظر آئین نامه یک وکیل حق دارد چه در مادة اول، چه در شور اول، چه در شور دوم در لایحه صحبت کند و این بسته بنظر جنابعالی است و اگر اجازه بفرمائید یک تذکری به آقای وزیر بدهم.

رئیس- در شور دوم اگر معایبی در ماده می‌بینید صحبت بفرمائید نه در کلیات لایحه، فرمایشتانرا بفرمائید.

فضائلی- مشکل مهم این است که در شهرها کسی توی زمینش درخت بکارد که اختیارش از دستش برود آقای نماینده محترم گفتند ما چه جور لایحه‌ای بیاوریم ما معتقد هستیم شما اول لایحه می‌آوردید بدون اینکه مجازات تعیین کنید، سالهاست که شده شناسنامه برای درختها درست کنیم بعد بتدریج مردم که عادت کردند بتوانید اینگونه لوایح را بگذرانید که در شهرها درختها را قطع نکنند والا دیگر کسی درخت نخواهد کاشت، حالا میفرمائید لایحه مفیدی است آتیه نشان خواهد داد.

رئیس- نسبت به مادة اول نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادةدوم قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد).

مادة ۲- شهرداریها در محدودة نهائی و حریم شهر مکلفند ظرف مدت یکسال شناسنامه شامل تعداد و نوع و سن تقریبی درختان محلهای مشمول این قانون را تنظیم کنند و این شناسنامه ملاک و سند اجرای این قانون خواهد بود.

رئیس- در مادة دوم نظری نیست؟ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.

فخر طباطبائی- عرض کنم این مادة ۲، خود ماده، مادة صحیحی است که ملاک اجرای این قانون تعیین شناسنامه برای درخت است، ولی بلافاصله تبصره‌ای در ذیل ماده هست که از تاریخ اجرای این قانون اگر درختی خواستید قطع کنید یا کشاورزی تیر سقف اطاقش شکسته شده بود، خواست عوض کند، مشمول همین مقررات هست و باید اجازه بگیرد، این است که جناب آقای وزیر کشاورزی مادة ۲ بسیار مادة صحیحی است، ولی ملاک اجرای این قانون تعیین شناسنامه برای درخت است، ولی یک تبصره‌ای ذیل ماده است که از تاریخ اجرای این قانون اگر درختی بدون اجازه قطع شود، اینها با هم متضاد هستند یا تبصره را حذف بفرمائید کاملا مادة ۲ صحیح است ولی اگر با این تبصره باشد شما ملاک را از یک طرف شناسنامه قرار داده‌اید و از طرفی از تاریخ اجرای این قانون دیگر شناسنامه برای درخت صار نکرده‌ایم وضع کشاورزان را در نظر بگیرید باید از لحاظ اجرا دید این قانون در چه نقاطی اجرا می‌شود، یک کسی، یک کشاورزی تیر خانه- اش شکسته می‌شود می‌خواهد برود تعویض کند، شناسنامه‌ای شما برای درخت صادر نکرده‌اید این تبصره که ذیل این ماده گذاشتید مشمول مقررات این قانون حبس جنحه تا سه سال بدون تخفیف خواهد بود، این عرض بنده بود و من در اصل مطلب این لایحه که جلوگیری از قطع بی رویه درخت است موافقم فکر کاملا صحیحی است، باید جلوگیری شود، ولی توجه بفرمائید این ماده را با یک کیفتی آوردید ابتدا از مجازات شروع کردید وا یجاد توهم کرده و بنده اعتقاد دارم ۹۹٪ توهم برای مردم ایجاد شده و شما با این تبصره‌ها این توهم را تشدید خواهید کرد و این تبصره در اصل تقدیم لایحه بنظرم نبوده بعداً اضافه شده است و این شمرا را باز می‌دارد از مأموریت واقعی که برای اجرای این قانون دارید مأموریت واقعی این است که شناسنامه برای درخت صادر شده باشد بعد هر کس درختی را قطع کرد شما مستوجب کیفرش بدانید، این تبصره که گذاشته شده بکلی نقض غرض است.

رئیس- آقای حکمت یزدی بفرمائید.

حکمت یزدی – بنده خواستم اظهار خوشوقتی کنم از اینکه جناب رئیس مجلس رفع نقاهت و کسالتشان شده و باز افتخار دادند که زیر سایه شان باشیم و خداوند انشاءالله ایشان و همه را موفق بدارد، بنظر بنده معذرت می‌خواهم جناب مهندس روحانی که چرا پیشنهادی ندادم، مسافرت بودم، عرض کنم که واقعاً همه در جهت این هستند که یک قانونی که از مجلس میگذر منقح تر جامع – الاطراف تر و تا آن مقدار که ممکن است بدون نقص باشد من اشکالی که برایم در این ماده هست این است که شهرداریها در محدوده نهائی و حریم شهر مکلفند ظرف مدت یکسال شناسنامه شامل نوع و سن تقریبی درختان را معلوم کنند ولی شناسنامه سند اجرای این قانون است موقعیکه شناسنامه تهیه شد فرض کنید منزل بنده که به چهارصد متر بزور می‌رسد در تاریخ تنظیم شناسنامه ۵۰ اصله درخت وجود داشت قطع درخت را از تاریخ تنظیم شناسنامه ملاک میدانید یعنی در موقعی که شناسنامه شهرداری تنظیم می‌کند ۵۰ درخت داشت بعد بنده اگر درخت کاشتم نمی‌تواند کاری بکند چون ملاک شناسنامه است یعنی اجازه ضمنی برای قطع داده‌ایم دیگر مفه. م از بین بردن از لحاظ قضائی با مفهوم قطع متفاوت است و شما برای قطع فکری نکرده‌اید واقعاً هست و با خلوص نیت است (دکتر الموتی- شور اول می‌فرمودید) مسافرت بودم در کمیسیون هم عرض کردم بحثم این است که چون مسئله گسترش بسیار مهم است حفظ بجای خودش گسترش اعم از حفظ است باید مسئله گسترش را چنین رویش فکر کنیم بنابراین بنظر بنده اگر بازرسیهای مجدد نباشد اگر نظارتهای بعدی نباشد و ملاک را شناسنامه در این مدت یکسال بدانید این اجازه قطع ضمنی نسبت به سایر درختهاست.

رئیس- آقای مهندس روحانی بفرمائید.

مهندس روحانی (وزیر کشاورزی)- بنده از توضیحاتی که جناب فخر طباطبائی فرمودند بسیار تشکر می‌کنم ملاحظه بفرمائید قطع درختی که در این قانون تعریف شده یا از بین بردن که باز هم در این قانون تعریف شده اگر اجازه نگرفته باشد جرم است و مستوجب مجازات و بعد برای اینکه مطلب برای قاضی و رأی دهنده ضابطه‌ای داشته باشد در اینجا پیش بینی شده که برای آن درخت شناسنامه صادر شده باشد ولی این بدان معنی نیست؟ من یک مثال می‌زنیم شاید مفهوم تر باشد در جامعه هم تمام افراد باید شناسنامه داشته باشند ولی اگر آدم بی شناسنامه را کشتند دلیل نمی‌شود که این کار جرم نیست و برای اینکه این توهم پیدا نشود تبصرة ذیل ماده قید شده است دولت و شهرداریها از درختهائی که در نقاط مختلف هست و در فاصله‌ای از زمان نمیدانند چن درخت است، چند نوع است و چه قطر است که مستوجب مجازات هست یا نیست اما در تمام این مدت اگر اشخاصی طبق تعریف قانون درخت بزرگتر در ۱۵ سانتیمتر را البته در شهرها، روستاها موکول به تصویب هیئت وزیران است اما در شهرها اگر کسی مرتکب این جرم شد مأمور شهرداری و پلیس دید شاهد است مستوجب مجازات است اما راجع به مطلبی که جنابعالی فرمودید جناب حکمت یزدی این شناسنامه که ملاک و سند اجرای این قانون است دائماً و همیشه در مدتهائی که در آئین نامه صادر خواهد شد یکسال یک مرتبه یا دو مرتبه باید قابل تجدید نظر باشد که اگر در این خلال درختی اجازه داده شد قطع شود بحساب بیاید هم جایزه و تشویق و هم احتمالا در مجازات و این مطلب در مادة دوم بطوری که ملاحظه میفرمائید ملحوظ است و اگر توضیحی لازم بود که منظور این است که این شناسنامه‌ها هر چند یکبار تجدید نظر بشود مسلماً سالی یکبار بستگی دارد به امکانات شهرداریها و امکانات سازمانهای نظارت کننده اگر ممکن باشد که سالی یکبار تجدید نظر بشود، اگر نشد بهتر است از افراد خواسته شود این مطالبی است که در آئین نامه که در مادة ۱۳ آمده است اگر کافی نبود بنده حاضرم باز توضیح عرض می‌کنم.

رئیس- نظر دیگری در مادة دوم نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

ریاست مجلس شورای ملی

در مادة ۲ پیشنهاد می‌نماید جمله «و این شناسنامه ملاک و سند اجرای این قانون خواهد بود» از قسمت آخر ماده حذف شود.

دکتر سید محمد رضا تنکابنی.

رئیس- با این پیشنهاد مخالفی نیست؟ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.

فخر طباطبائی- عرض کنم بنده در بحثی که قبلا عرض کردم گفتم آنچه که موجب انجام این قانون است صدور این شناسنامه است. بنده مخالفتی با مادة ۲ نداشتم، گفتم این ماده ۲ تعارض با تبصره مادة ۳ دارد، آن قسمتی که در مادة ۲ ضرورت دارد، حالا پیشنهاد حذفش شد، چرا لایحه- ای که دولت آورده و اینها که در مسیر صحیح است این را حذف کنم، بنده استدعا می‌کنم جناب لیدر محترم توجه کنند که این پیشنهاد را پس بگیرند، چون بودن این جمله قانون را منسجم خواهد کرد و خود وزیر کشاورزی فکری کرده‌اند که لازم است شناسنامه ملاک این قانون باشد.

رئیس- آقای دکتر تنکابنی پیشنهادتان را پس می‌گیرید.

دکتر تنکابنی- بلی پس گرفتم.

رئیس- رأی می‌گیریم به مادة ۲، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۳- قطع درخت در محلهای مشمول این قانون بعد از تاریخ ابلاغ ممنوع است مگر با تحصیل اجازه که طبق مقررات آئین نامه مذکور در مادة ۱۳ داده خواهد شد.

• تبصرة ۱- از تاریخ اجرای این قانون تا ابلاغ شناسنامه قطع درختهای مشمول این قانون بدون تحصیل اجازه طبق مقررات آئین نامه مذکور در مادة ۱۳ ممنوع است.
• تبصرة ۲- اراضی مشجر و اماکن مسکونی و محلهای کسب و پیشه و تجارت که مساحت آن از پانصد متر مربع تجاوز نکند از شمول این قانون مستثنی است. تفکیک قطعات اراضی مشجر و باغات بزرگتر از پانصد متر مربع بعد از اجرای این قانون مجاز است ولی قطع درخت در قطعات تفکیک شده بهر مساحت که باشد بدون تحصیل اجازه طبق مقررات این قانون ممنوع است.
• تبصرة ۳- در پروانه‌های ساختمانی که بر اساس طرح جامع و یا هادی شهرها از طرف شهرداریها صادر می‌شود، تعداد درختی که در اثر ساختمان باید قطع شود تعیین و قید خواهد شد. در صورتی که پس از دریافت پروانه و قطع درخت ظرف مدت مندرج در پروانه بدون عذر موجه اقدام به ساختمان نشود، مرتکب مشمول مجازاتهای مقرر در این قانون خواهد شد.
• تبصرة ۴- شهرداریها موظفند بازاء درختهای مشمول تعریف درخت در این قانون که در باغات و اماکن مشمول این قانون قرار دارند و یا کاشته می‌شوند برای مدتی که طبق مقررات این قانون اجازه قطع آنها داده نمی‌شود مبلغی را که به پیشنهاد مشترک وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت کشور به تصویب هیئت وزیران می‌رسد هر ساله بعنوان جایزه کاشتو حفظ و مراقبت از درخت به صاحبان آن پرداخت نمایند.

نصف این مبالغ از محل اعتبار عوارض نوسازی هر شهر و نصف دیگر آن ز محل اعتباری که در بودجه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای اینکار منظور خواهد شد، تأمین می‌گردد.

آئین نامه اجرائی این تبصره طبق مادة ۱۳ تهیه و تصویب خواهد شد.

• تبصرة ۵- بمنظور تشویق در امر ایجاد و توسعه فضای سبز دولت می‌تواند اعتباراتی با شرائط مساعد و بهره نازل تخصیص داده و هر گونه کمک و راهنمائی به اشخاص و افراد مربوط بنماید.

رئیس- نسبت به مادة سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة۴ قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد).

مادة ۴- مأموران وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و شهرداریها بر حسب مورد می‌توانند برای تنظیم برگ شناسائی درختان با در دست داشتن معرفینامة کتبی و نمایندگی دادستان وارد محلهای مشمول این قانون بشوند.

رئیس- نسبت به مادة ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة۵ قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد).

مادة ۵- دولت تاریخ اجرای این قانون را برای روستاهای خارج از مناطق مذکور در مادة ۲ بر حسب استان یا فرمانداری کل در هر مورد که لازم بداند اعلام خواهد نمود. ضوابط مربوط به چگونگی اجرای این ماده در روستاهای مذکور از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها پیشنهاد و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

رئیس- در مادة ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۵ رأی می‌گیریم، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۶ قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد).

مادة ۶- از بین بردن درختان واقع در معابر، پارکهای عمومی، میادین داخل شهرها و همچنین در شاهراهها و راههای عمومی خارج شهر به هر قطر ممنوع است. مگر طبق آئین نامه این قانون.

• تبصره- کاشت و حفاظت و آبیاری درختهای معابر و میادین و پارکهای عمومی از اهم وظایف شهرداریها می‌باشد.

رئیس- در مادة ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۶ رأی می‌گیریم، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۷ قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد).

مادة ۷- وزارت کشاورزی و منابع طبیعی می‌تواند وظایف و اختیارات حاصل از این قانون را به سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و انجمنهای ده، شهر، شهرستان و استان تفویض نماید.

رئیس- در مادة ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۷ رأی می‌گیریم، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۸ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۸- در مورد قطع درختان جنگل و مناطق دیگر منابع طبیعی کماکان طبق مقررات قوانین و آئین نامه‌های مربوط عمل خواهد شد.

• تبصره – در مورد اراضی جنگلی جلگه‌ای شمال که از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای اجرای طرح به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار و یا منتقل شده است علاوه بر اینکه طبق مادة ۳۶ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها ومراتع بهیچ عنوان و صورتی قابل تفکیک نیست، عدول از اجرای مفاد قرارداد مربوط نیز ولو بعد از انتقال قطعی مجاز نمی‌باشد و هر گونه تغییری از نظر کشاورزی در جهت بهبود بهره برداری از اراضی مذکور موکول به ارائه طرح مجدد و موافقت وزارت کشاورزی و منابع طبیعی است.

عدم رعایت مفاد این تبصره موجب خلع ید ازاراضی واگذار شده یا منتقل شده در مقابل بازپرداخت عین وجوه دریافتی اولیه بعلاوه هزینه‌های عادله انجام عملیات مندرج در طرح مصوب از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی می‌باشد. نحوه ارزیابی و بازپرداخت طبق آئین نامه‌ای که بموجب مادة ۱۳ این قانو بتصویب می‌رسد خواهد بود.

رئیس- در مادة ۸ نظری نیست؟ آقای احتشامی فرمایشی دارید بفرمائید.

احتشامی- در موقعی که شور اول لایحه مطرح بود دوست عزیزم آقای زهتاب فرد با نهایت علاقه و ایمان گفتند که در شمال که رفتم دیدم درختان قطع شده و متأسف شدم جناب روحانی بیانی فرمودند که مرا وادار کرد که مختصر جوابی عرض کنم، گفتند این قانون در سال ۴۱ تصویب شد که در آن موقع خدمتگزار مردم ایران دولتی بود که خود شما نمایندگی آنرا داشتید، بلی دولت خدمتگزار جناب آقای علم بود و ما همه به ایشان اعتقاد داریم، ولی طبق موازینی که توضیح فرمودید همین الآن درختهای جنگل را اگر بموقع قطع نکنند و بهره برداری نکنند از بین می‌رود و ضرر می‌دهد، علیهذا کارشناسان پیشنهاد کردند که آن قانون از نظر توسعه کارهای اقتصادی تهیه شود و به تصویب برسد، در سال ۱۳۴۹ جناب آقای هویدا نخست وزیر بمن مأموریت دادند بعنوان مشاور با آقای گل سرخی وزیر منابع طبیعی همکاری کنم و من بدون اینکه از کارهای نامطلوب ایشان دفاعی داشته باشم و با اعتراف به اینکه از طرف مردم کارهای اصولی نیز انجام شده به این نکته تکیه می‌کنم اکثر این درختهای سبزی که در کنار جاده‌ها می‌بینید جنگل حقیقی محسوب نمی‌شود، بلکه جنگل نماهائی هستند که بصورت ظاهر درختان زیبائی می‌باشند ولی از نظر بهره برداری بهتر از جنگل نماها می‌باشند و خوشوقتم پیشنهاد نمایندگان اقلیت راجع به تفکیک و همچنین خلع ید افراد سودجو مورد قبول واقع شد و من از آقای وزیر کشاورزی تشکر می‌کنم و امیدوارم هیچ گونه سوء استفاده‌ای نشده باشد و هیچ حقی از کسی ضایع نگردد.

رئیس- نسبت به مادة ۸ نظردیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادة ۸ رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه خواهش می‌کنم موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۹ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۹- ضوابط مربوط به خزانه و جابجا کردن جانشین ساختن و قطع درختان که ملازمه یا بهره- برداری از نهالستانها، قلمستانها و باغات و موارد دیگر دارد بموجب آئین نامه‌های اجرائی این قانون تعیین خواهد گردید.

رئیس- نسبت به مادة ۹ نظردیگری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۹ رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه خواهش می‌کنم موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۰ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۱۰- هر کس عمداً و برخلاف مقررات این قانون مرتکب از بین بردن درختان مشمول این قانون بشود همچنین مالکان باغات که عمداً موجبات از بین رفتن درختان مشمول این قانون را فراهم نمایند به حبس جنحه تا سه سال و پرداخت جزای نقدی بشرح زیر محکوم می‌شوند:

در روستاها یکهزار ریال برای هر اصله درخت،

در محلهای مذکور در مادة ۲ ده هزار ریال برای هر اصله درخت،

در محلهای مذکور در مادة ۵ بر حسب نوع و قطر درخت از یکهزار تا یکصد هزار ریال.

• تبصره- مجازاتهای مذکور در این ماده قابل تعلیق یا تبدیل نقدی نیست و احکام صادره فقط قابل پژوهش خواهد بود.

رئیس- در مادة ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۱۰ رأی می‌گیریم، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۱ قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد).

مادة ۱۱- گزارش مأموران وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و سایر مأموران دولتی و شهرداریها مأمور اجرای این قانون که وظائف ضابطین دادگستری را در کلاس مخصوص تحت نظر دادستان تعلیم گرفته باشند در این موارد بمنزلة گزارش ضابطین دادگستری است.

رئیس- در مادة ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۱۱ رأی می‌گیریم، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۱۲- هر کس اعم از مأموران مجری این قانون و یا سایر اشخاص عالماً جرائم مذکور در این قانون را بخلاف حقیقت به کسی نسبت دهد یا گزارش خلاف واقع بدهد بمجازات حبس جنحه تا سه سال محکوم می‌شود مگر اینکه در قوانین جزائی مجازات شدیدتری پیش بینی شده باشد که در اینصورت بمجازات اشد محکوم خواهد شد. رعایت مفاد تبصره مادة ۱۰ این قانون در این مورد الزامی است.

رئیس- در مادة ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادة ۱۲ رأی می‌گیریم، خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۱۳ قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد). مادة ۱۳- آئین نامه‌های مربوط به این قانون به پیشنهاد وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

رئیس- در مادة ۱۳ نظری نیست؟ آقای آموزگار بفرمائید.

محمد علی آموزگار- این ماده در کمیسیون مشترک که صحبت می‌کردیم پیشنهادی شد جناب وزیر کشاورزی هم قبول فرمودند خیال می‌کنم افتادگی دارد در کمیسیون گفتم آئین نامه اجرائی این قانون حالا اجرائیش افتاده و نوشته شده آئین نامه‌های مربوط به این قانون تقاضا دارم بهمان صورت اصلاح بفرمائید که نوشته شود آئین نامه‌های اجرائی این قانون.

رئیس- آقای وزیر کشاورزی موافقید؟

وزیر کشاورزی و منابع طبیعی- بلی موافقم در کمیسیون هم بهمین صورت اصلاح شده بود.

رئیس- رأی می‌گیریم بمادة ۱۳ با کلمه اجرائی که اضافه شد، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- در موقع تقدیم این لایحه و طرح و بحث در آنها مواد و پیشنهادات در کمیسیونها در مسافرت چنین بودم ولی مطلبی جناب آقای وزیر کشاورزی عنوان فرمودند که متوجه شدم صحیح است فرمودند ۱۵۲ ساعت در این مورد ما بحث و گفتگو کردیم این را از آن جهت فکر می‌کنم صحیح باشد، برای اینکه یکی از خصائل آقای مهندس روحانی را این می‌دانستم که تذکرات اصولی و دوستانه ایشان را ناراحت و عصبانی نمی‌کرد متأسفاهه نحوه بیان مطالب امروز ایشان حاکی از این بود که تذکرات من را جنبة خصوصی دادند و از آن مهمتر با حسن نیتی که در آقای مهندس روحانی سراغ داشتم هیچوقت سابقه نداشت که ایشان مطالب گوینده را تحریف نمایند و با تغییر عبارت و بعد هم سوء استفاده از آن کار جنبه پرونده سازی پیدا کند.

جناب آقای مهندس روحانی شخصاً معتقدم دو صد گفته چون نیم کردار نیست هر شخص در هر مقام و مرتبه که باشد باید علاقمندی خود را نسبت به اساس مملکت و اصول و معتقداتی که اظهار می‌کند در اثرات اعمال خود در عکس العمل کار خود و در نتایج اقدامات خویش توجه داشته باشد لذا آن عباراتی که عنوان فرمودید و دیگر صلاح نمی‌بینیم که جملات شما را در پشت تریبون تکرار کنم و شما از زبان من عنوان کردید چنین چیزی نگفتم بفرض محال اگر یکی از اشخاص چنین مطلبی را به اشتباه هم در عبارت خود می‌گفت مردانگی سیاست حسن نیت و علاقمندی به مملکت و اعتقاد به همان اساس و اصول که همه بدان علاقمند و معتقدیم ایجاب می‌کرد که در صدد اصلاحش باشید نه عنوانش با تحریف و پرده دری و پرونده سازی. بنابراین در این قسمت با هم کنار بیائیم و شما عرایض مرا قبول کنید که تمام مأمورین دولت باید بدانند اعمال آنها با افراد مراجعه کننده نحوة میزان علاقمندی و فهم و تشخیص آنها را نسبت به اساس به مملکت نشان می‌دهد. کافی نیست که من با حرف و بیان اینجا شعر بگویم و بعد با اعمال و رفتارخودم موجبات ناراحتی ونارضایتی بیمورد مردم را فراهم آورم تعریف بی جهت و بی اساسی است شما می‌کنید که همه مأمورین بلااستثناء خوب هستند بله اکثر مأمورین خوب هستند، ولی اشخاصی هم که وظایف خود را خوب انجام نمی‌دهند بسیار وجود دارند اگر فرمایشات دیروز جناب آقای جوانشیر را در کمیسیون توجه کرده بودید امثال آن قبیل مأمورین هم وجود دارند ما اینجا برای مجادله و مباحثه راجع به افراد مأمور و غیر مأمور نیامده‌ایم ما برای این آمدیم که بدانیم و بگوئیم که در مقابل مراجعه کنندگان به دستگاه دولت صدی چند مأمورین دولت با توجه به انجام خدمت حس مساعدت و موافقت و مراقبت نسبت به افراد ملت نشان می‌دهند وظایفی که دارند صمیمانه و صادقانه عمل می‌کنند. البته جنبه‌های منفی بافی و امروز به فردا انداختن انشاءالله ماشاءالله گفتن همة اینها هنوز در دستگاه موجود است ما با این حرفها موفق نمی‌شویم اوامر شاهنشاه را در باره انقلاب اداری اجرا کنیم، باید آنجائی که در لوایح ارتباط زاید و بیمورد مردم و مأمور دولت را زیاد می‌کند کم کنیم و این چیزی است که در لایحه شما باید اصلاح شود پس مطلبی را که بنده چنین نگفته بودم و حضرتعالی یا اشتباه یا عمداً عنوان فرموده بودید موافقت بفرمائید هر دو اصلاح کنیم و بگذریم و برگردیم سر اساس وظیفه مشترکمان که باید مأمور دولت در ضمن اجرای قانون و وکیل مجلس در ضمن تصویب قانون و شمای وزیر در حال تنظیم قانون توجه داشته باشید که در ضمن اجرای قانون موجبات ناراحتی بیمورد و زائد و بی جهت مردم را فراهم نکنیم و این خدمتی است که جزو وظایف ما نسبت به تعالی اساس موجود مملکت که جزو وظایف ما نسبت به تعالی اساس موجود مملکت هست این بود نیت من اما جناب مهندس روحانی شما که اهل این صحبتها نبودید؟ به کی اشاره می‌کنید که زمین دارید و درخت می‌کارید و مالیات نمی‌دهید و گران می‌فروشید برادر پرونده‌ها را ورق بزنید بدانید که اشخاص چه داشتند و برای مملکت چه دادند و جه کرده – اند آنوقت بخودتان اجازه نمی‌دادید که حتی در مجلس که من حضور داشته باشم نسبت به دیگری هم چنین بگوئید (احسنت) جناب آقای رئیس مجلس بزرگوار ما دیروز از سفر محلی برمیگردند که تأسیسات درمانی شما شیر و خورشید شما خانه اجدادی من است که به رایگان تقدیم کردم و امروز میلیونها ارزش دارد اراضی تأسیسات انتظامی شما و هر چه در امر تأسیسات آموزش و پرورش دارید در یک مرکز شهرستان من بلاعوض تقدیم کرده‌ام ولی شما آقای وزیر باید بدانید و اصولا مالیات اراضی بایر بخارج شهر تعلق نمی‌گیرد و بنده در خیابان وزراء زمین نداشتم که درخت بکارم که مالیات ندهم، بنده در بیابان صحرای لم یزرع با چه مشقات و خساراتی از قعر زمین آب درآورده‌ام و بیابانی را به باغی و مزرعه تبدیل کردم و احتیاجی هم ندارم تا آخر عمر چیزی بفروشم جناب آقای روحانی مطالب اصلی لایحه چیز دیگری بود فرمودید مردم را برای درختکاری تشویق می‌کنید آیا عبارت «دولت می‌تواند» که در لایحه گذارده‌اید یعنی چه، یعنی اگر نخواست نمی‌کند، شما در لایحه نوشته‌اید دولت می‌تواند بودجه‌ای در نظر بگیرد و بنحوه‌ای اشخاص را کمک و راهنمائی کند آیا کدام کشاورز با این عبارت تشویق عملی می‌شود که درخت بکارد، ما جز خدمت به مملکت و کمک به شما و امید توفیق شما، نیت و غرضی نداریم، می‌خواهید کمک کنید عرض بنده را قبول کنید این خرج هدر مأمورینتان را که برای بازرسی پرونده سازی اکتشاف و هزار سوء استفاده که در آن ممکن است پیش بیاید، بگذارید کشاورز و خودمان درخت بکاری و مردم را تشویق کنید درخت بکارند و هر کس هم تعمداً به درخت صدمه زد، نهایت تنبیه کیند، این است نظر من، بنابراین استدعا می‌کنم شما از حالت ناراحتی و عصبانیت خارج شوید، ارادت قلبی مرا کماکان قبول داشته باشید، عرایض مرا قبول کنید، این لایحه را آوردید، حالا بعقیده بنده آنقدر که به درختکاری صدمه بزند، خواهد زد، ولی لازم است که درختها بریده نشود، حق بشما می‌دهم لایحه بیاورید که درختی کاشته شد بعد بریده نشود، اگر میل دارید، اگر میل ندارید ما جز گفتن راه دیگری نداریم، با این تشویق درخت کاشته نخواهد شد تشویق باید روشن، عملی و طوری باشد که هر فردی بداند که اینکار را برای چه می‌کند، همچنین مطلب دیگر ما این اصل را در این ادوار اخیر مجلس نداشتیم از حضرتعالی هم استدعا دارم، این یکبار گذشت، در آینده تکرار نفرمائید، اصولا در کشور آزاد ما به همه کس اجازه داده شده است در حدود قانون و حفظ منافع اجتماع در فعالیتهای آزاد بهره برداری کند، فعالیت سالم افراد در صنایع کشاورزی کارهای آزاد تا موقعیکه مالیاتشان را می‌دهند، طبق قانون عمل می‌کنند، هیچگونه عیب و مانعی نداری، تخطئه کردن آن هم صحیح نیست، این را هم خاتمه بدهیم که نیائید بگوئید فلان کس، فلان ساختمان را ساخته، برای اینکه اجازه بدهد استفاده کند، البته همه کس همه جا ساختمان بزرگ را می‌سازند، برای اینکه اجازه بدهند، نمی‌سازند که هر شب توی یک آپاررتمان آن بخوابند، بنده از حوصله‌ای که فرمودید خیلی سپاسگزارم و امیدوارم لایحه آینده جناب مهندس روحانی برای تشویق درختکاری موجب شود که منهم بیایم و سپاسگزاری کنم.

رئیس- نظردیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مجموع مواد و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود. آقای مهندس روحانی بفرمائید.

مهندس روحانی (وزیر کشاورزی و منابع طبیعی)- بنده در آستانه تصویب لایحه ضرورت داشت مطالبی عرض کنم بخصوص دوست عزیزم جناب رامبد برایشان سوء تفاهم شده بود سخنها گفته می‌شود مطالب رروشن می‌شود و بعضی سوء تفاهمات که پیدا شده رفع می‌شود بنده لازم میدانم عرض کنم اگر راجع به مطلبی که اینجا رفت سوء تفاهم شده برای بنده حداقل این سوء تفاهم حاصل نشده و معتقد هستم گفتگو بر سبیل سخنان و جملات بوده و قصد و نیتی در کار نبوده بنده عرض کردم راجع به مالیات دادن یا ندادن قصد کنایه نداشتم عرض کردم برای کسانیکه درختکار هستند درخت می‌کارند و برای دوستداران درخت هیچ ضرری ندارد برای کسانی که درخت دارند و درختکار نیستند بنابراین ناظر است، کسانی که زیر چتر درخت سوداگری زمین می‌کنند خود جنبعالی صبت از تشویق و ارشاد فرمودید بنابراین استدعا می‌کنم خود جنابعالی که سخن از تشویق میفرمائید هدایت و ارشاد کنید ولی مطلبتان راجع به افرادی که در خدمت دولت هستند و دانش پژوه هستند و آن ذره ریز که بنظر جنابعالی آفت و شته تبریزی باشد این بیچاره‌ها انواع و اقسام آفتها را بررسی می‌کنند تشخیص می‌دهند مشغول خدمت هستند مبارزه با آفت می‌کنند آفت زیتون را تشخیص می‌دهند آفت خاردار و آفت پنبه را تشخیص می‌دهند بنده نمی‌خواهم سخنی راجع به این مطلب بگویم ممکن است پزشکی هم یک نوع بیماری را تشخیص ندهد و بسیار ماهر هم باشد در کشاورزی هم ممکن است آفت یا شته تبریزی خاصی را در زمان خاصی نتوانند بشناسند و آن توصیه‌ای که می‌کند نتواند مؤثر باشد خود جنابعالی با دیده محبت نگاه کنید بعدیها دانش پژوهان دیگر این تشخیص را خواهند داد با مهر و محبت با آنها صحبت کنید.

بهوش باش دلی را به قهر نخراشی

به ناخنی که توانی گره گشائی کرد.

بنده از کمیسیون دادگستری از کمیسیون کشور از نمایندگان محترم که ساعتها پیشنهاداتی دادند بحث کردند از دوستان اکثریت و اقلیت از جناب زهتاب فرد از رفقای اکثریت که ما را مورد محبت قرار دادند تشکر می‌کنم و از نمایندگان محترم که با رأی ودشان دولت خدمتگزار خودشان را مورد حمایت قرار دادند سپاسگزاری می‌کنم، امیدوارم روسفید باشم، هم نزد دوستان واقعی و حمایت کنندگان و هم نزد اقلیت.

دکتر ناوی- برنامه جنگلکاری شما مایه مباهاتتان است شهری را که من نماینده شان هستم نجات داده است.

طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی

۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی.

رئیس- گزارش شور اول منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی.

کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۷ تیر ماه ۱۳۵۲ با حضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه شماره ۸۰۶-۱۳۵۲/۴/۱۰ دولت راجع به منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی را که در جلسه سه شنبه ۱۳۵۲/۴/۱۲ به مجلس شورای ملی تقدیم و بشمارة ۷۹۲ چاپ شده است مطرح و با اصلاحی بشرح زیر تصویب کرد.

اینک گزارش شور اول آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی.

مادة واحده- از تاریخ اجرای این قانون جز در مورد جزای نقدی هیچکس در قبال عدم پرداخت دین و محکوم به و تخلف از انجام سایر تعهدات و الزامات مالی بهر عنوان که باشد توفیق نخواهد شد و کسانی که به این جهت در توقیف می‌باشند، آزاد میشودند. بدهکار مکلف است از تاریخ ابلاغ اجرائیه تا یکماه مفاد آنرا بموقع اجرا گذارد یا ترتیبی برای پرداخت محکوم به یا انجام تعهد بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم یا استیفای طلب از آن میسر باشد. در صورتیکه بدهکار خود را قادر به اجرای مفاد اجرائیه نداند باید ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ آن صورت جامع دارائی خود را به مسئول اجرا تسلیم کند هر گاه ظرف سه سال بعد از انقضای مهلت مذکور معلوم شود که بدهکار توانائی اجرای حکم یا ایفای تعهد را داشته، لیکن برای فرار از آن اموال خود را معرفی نکرده یا صورت خلاق واقع از دارائی خود تسلیم کرده بنحوی که اجرای مفاد اجرائیه متعسر گردیده است به حبس تأدیبی از شصت و یک روز تا ششماه محکوم خواهد شد. تعقیب کیفری در این مورد منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت او تعقیب یا اجرای مجازات موقوف می‌گردد.

آن قسمت از مقررات مربوط به اجرای احکام و اسناد و تعهدات که مغایر این قانون نباشد کماکان لازم الرعایه است.

مخبرکمیسیون دادگستری- دکترسید محمدرضاتنکابنی.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی.

کمیسیون دارائی در جلسه ۲۴ تیر ماه ۱۳۵۲ با حضور آقای دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی و آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری لایحه منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی را مطرح و مصوبه کمیسیون دادگستری را عیناً تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش شور اول آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون دارائی- امان الله ریگی.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است، آقای حکمت یزدی بفرمائید.

حکمت یزدی- بنظر من یکی از لوایح بسیار مفید که باید سالها قبل آورده باشند، این لایحه بود بخاطر اینکه قبل از اینکه این معنی رعایت شده باشد یکی از مصرحات اسلام رعایت شده فنظره‎‏‍ الی میسره اسلام در مورد بدهیها می‌گوید فنظره و الی یده در مورد شخصی که توانائی و قدرت پرداخت ندارد می‌گوید صبر کنید تا برای او گشایش ایجاد شود این بزرگترین آئین مقدس ماست و این چنین امر می‌فرماید در قالب این لایحه به مجلس اسلامی ایران تقدیم شده (احسنت) من اعتقاد دارم باید آنجا که انتقاد است صریح گفت و آنجا که جهات حسنی است صریح و عریان گفت و لذا بنده اعتقاد دارم همانطور که در طلایه سخنم عرض کردم از بهترین لوایح و در جهت حق و واقع و مذهب است النهایه بنده استدعائی داشتم از حضور جناب وزیر دادگستری مسئله این است که این رباخواران خواه ناخواه ممکن است از طرق دیگری وارد شوند مثلا از راه اخذ چک یا مجازات چک بدهکار را هر روز تهدید کنند خواستم دستور بفرمائید که این امر را بررسی کنند روشن کنند یک امر لازمی است با بررسی از آن جلوگیری بشود و این لایحه برای اجتماع ما بسیار مفید است عرض دیگری ندارم.

رئیس- آقای دکتر متین بفرمائید.

دکتر متین- امروز در تاریخ ملت ایران روز بسیار ارزنده و پرارجی است برای اینکه دولت خدمتگزار ما صبح لایحه پراهمیت و عظیم نفت را به مجلس عرضه کرد و من می‌بینم در همین روز گرامی یک لایحه انقلابی دیگر تحت عنوان (لایحه منع تعقیب اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی) شور اول آن مطرح است و تصویب می‌شود بنده باید عرض کنم در تاریخ انقلاب سفید ایران چه از لحاظ سنتها و اعتقادات و چه از لحاظ حفظ حقوق و چه ار لحاظ مذهبی این یکی از بهترین و عالیترین لوایحی است که در جهت اجرای عدالت آورده شده است برای اینکه ما در عصری زندگی می‌کنیم که اصول و موازین حقوق بشر اجازه نمی‌دهد کسی را که قادر به پرداخت دیون خودش نیست و ای عدم پرداخت و عدم توانائی ناشی از اعمال خود او نیست بلکه در کشاکش زندگی گرفتار شده است او را برای مدت مدیدی زندانی کنیم و در واقع این یک لکه‌ای بود در قانون و مقررات و قوانین این مملکت و امروز روی بسیار با ارزشی است که این لکه ننگ برداشته شده است و بنده باید عرض کنم وزیر دادگستری جناب صادق احمدی و همکارانشان و وکلای دادگستری و کانون وکلای دادگستری و مخصوصاً متخصصین حقوق حزب ایران نوین اعم از وکلا و قضات در اینکار زحمت زیادی کشیدند که امروز این قانون در شور اولش اینجا مطرح است و مورد تصویب قرار خواهد گرفت، من خیال کردم همکار عزیزم از حزب اقلبت می‌خواهد راجع به این قانون انتقاد کند و مخالف است، ولی من از ایشان تشکر می‌کنم با یک روشن بینی واقعی که خودشان قاضی بودند لایحه را تأیید کردند و ستودند و به یک مطلب اشاره کردند من مخیواهم ضمن بیاناتم در کلیات اول به این موضوع اشاره کنم ملاحظه بفرمائید اصولا استقراض برای امر تولیدی است ولی از مدتها پیش در این مملکت شاید بنحوی از انحاء استقراض برای خرج کردن و برای لذت و حوائج غیر ضروری و غیره وجود داشته و عده‌ای در کمین بودند، اینهائی که بطرف هوی و هوس می‌روند، قرض می‌کنند، برای اینکه بتوانند زندگی بهتری داشته باشند، یا قرض می‌کنند برای خرج کردن، اینها را گیر بیاورند و با گرفتن چک و سفته مبلغی بآنها قرض بدهند و آنهم با نزول و بهره سنگین و مدتها مثل شمشیر داموکلس این سفته و چک را بالای سر آنها نگاهدارند هر ماه مبلغی بابت اصل و فرع از او بگیرند و شاید چندین برابر مبلغ استقراض پرداخت شده به طلبکار می‌پردازند ولی قرض سر جای خودش باقی مانده و وحشت و اضطراب بدهکار هم همیشه باقی است، الآن در شهرستانها عده زیادی هستند که بهیچوجه رعایت عدل و انصاف را نمی‌کنند و به اشخاص مخصوصاً در سطح روستاها و کشاورزان پول قرض می‌دهند چون ما می‌بینیم که امکانات زیادی هست که در سطح روستاها و کشاورزان پول قرض می‌دهند چون ما می‌بینیم که امکانات زیادی هست که در سطح روستاها و شعبات بانک باز بشود امروز با انگشت مهر برای کشاورز حساب جاری باز می‌کنند و یک مبلغ ناچیزی آنجا پول می‌گذارند و دسته چک می‌گیرند و به این ترتیب چک و سفته به رباخوار می‌دهند و آنها با یک سفته و چک مدتها بدهکاران را مرعوب خود نگاه می‌دارند و مدتها این کشاورز زحمتکش را می‌دوشند و بابت اصل و فرع از او پول می‌گیرند و آخر سر هم اگر لازم شد او را به زندان می‌اندازند. تصور بفرمائید در پایتخت تعداد زیادی از زندانیان هستند که بدهکار هستند و قدرت پرداخت بدهی خود را ندارند و عده زیادی هم در زندان ثبت هستند چون در مراکز استانها و شهرستانها زندان ثبت نیست تمام این زندانیان که واقعاً می‌شود گفت بیگناه و معصومند یا گول خورده‌اند یا اشتباه کرده‌اند و یا واقعاً تحت آن وسوسه‌های فریبنده قرار گرفته‌اند که قرض کرده‌اند رادیو تلویزیون، اتومبیل خریده‌اند با این ترتیب توجه بفرمائید به مسأله انقلابی بودن این لایحه. همین طلبکارها و قرض دهندگان ممکن نیست که دیگر قرض بدهند برای اینکه اینها کسانی هستند که قرض می‌کنند برای خرج کردن، بهتر زندگی کردن ولی چک و حربه چک و شمشیر داموکلس بالا سر آنها هست همانطور که همکار عزیزم تقاضا کرده‌اند منهم تقاضا می‌کنم جناب آقای وزیر دادگستری به این مطلب توجه بفرمایند، الآن سفته از بین خواهد رفت در قبال اسناد رسمی لازم الاجراء که در دفترخانه هست تنظیم می‌شود کسی به کسی قرض نمی‌دهد، بنابراین قرض دادن بین تولید کنندگان و فروشندگان جزء است و مغازه دارها و غیره سفته می‌دهند که سفته‌های وصولی است و کمتر به این بحرانها برمیخورد که بدهکارش بعلت نداشتن به زندان برود و این نظم و نسقی که بعد از توشیح این لایحه از طرف شاهنشاه در امر اقتصاد مملکت پیدا می‌شود جای تحسین است و بنده با دل و جان تبریک می‌گویم، آقای وزیر دادگستری چون دیگر مسأله استقراض می‌رود در امور تولیدی در رشته‌های دیگر اقتصادی یعنی تاجر به بنکدار و بنکدار به مغازه دار اعتبار می‌دهد، اعتبار با قرض خیلی فرق می‌کند تا این ساعت مسأله قرض مطرح بود که با تصویب این لایحه مسائل اقتصادی پیش می‌آید و استقراض برای امر تولیدی به یک نظم و ترتیب خاصی گزارش پیدا می‌کند، بنابراین خود همین قرض دهندگان و رباخوارانی که آن پشت کمین کرده‌اند که از احتیاج صد در صد افراد استفاده کنند دیگر دنبال اینگونه قرض گیرندگان نمی‌روند و باید بروند با سرمایه‌ای که دارند حرفه دیگری در نظر بگیرند تا از پولشان استفاده کنند، اما ممکن است تا یکسال، شاید دو سال دیگر همین عده در کمین هستند که از چک استفاده بکنند، تقاضا می‌کنم از دانشمندان حزب ایران نوین، از وکلاء و قضاتش استفاده بفرمائید از متخصصین علم حقوق و علم قضا در دادسراها استفاده بفمرائید یک تجدید نظری، و ریویزیونی، در قانون چک بفرمائید شاید من در این کمیسیون بیایم یا نیایم و اظهار عقیده کنم و آن مسأله حساس مسأله سهولت باز کردن حساب جاری در بانکهاست اگر در قانون و مقررات چک ماده‌ای، تبصره‌ای پیش بینی بشود که سهولت باز کردن حساب جاری از بین برود و هر بانک خصوصی و دولتی که در گوشه‌ای از خیابانها در تهران و شهرستان شعبه دارد، به سهولت برای هر کس حساب جاری باز نکند و هر کس با معرفی دو شاهد و گذاشتن مبلغ هزار تومان پول یک حساب جاری باز نکند و دسته چک نگیرد و تا آخر ۲۵ برگ آنرا نکشد و قرض نکند با این جریان کسی نمی‌آید که او را تعقیب کند که اول مجازات اصلی بشود و بعد بر اثر صدور اجرائیه مجازات تبعی بشود زیرا طلبکار مطمئن خواهد بود که یکسال بدهکار او در زندان است و بعد عرضحال ضرر و زیان می‌دهد حکم نهائی اجرائیه صادر می‌شود اکثر رباخواران به این بیچارگان می‌گویند که اینقدر ترا در زندان نگه می‌داریم تا نعش ترا از زندان بیرون ببرند این تهدید است و گفتگوها بین مرابحه کاران و آنها که از کار نزول خواری با بهره‌ای سنگین از این بیچارگان استفاده می‌کردند همیشه ورد زبان آنها بود اگر واقعاً طبق قانون بانکها طابق النعل بالنعل نص صریح و مقررات این قانون را اجرا کنند، اجرا به این معنی که اگر کسی یکبار چک بی محل کشید حساب او را ببندند و طی بخشنامه‌ای به تمام بانکهای ایران این آدم را معرفی کنند با عکس و هویت که دیگر برای او حساب باز نکنند و با کشیدن چک بی محل نتوانند استقراض کنند و تومانی یک عباسی، دو عباسی، دهشاهی و یک قران به نزول بدهند، دیگر کسی برای بدهی به زندان نخواهد رفت، زیرا آنها نمی‌توانند با وجود این از این موقعیت استفاده کنند، بنابراین من به جنابعالی تبریک عرض می‌کنم به متخصصین علم و قضات دادگستری و حزب ایران نوین و همه کمیسیونهای تخصصی کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی و نمایندگان یکه در اینجا حضور دارند چه اکثریت و اقلیت و با رغبت و میل زیادی این قانون را به اتفاق تصویب می‌کنند تبریک می‌جویم این جای افتخار و مباهات است با چنین قانونی پس از یکماه دیگر تعداد زیادی بدهکاران از زندانهای ایران بیرون می‌آیند این قانون بسیار خوبی است و بشما تبریک می‌گویم انشاءالله آئین نامه اجرائی را برای این کار در نظر می‌گیرید که اقلا از کشیدن چک بی محل و سوء استفاده رباخواران این بدهکاران بیچاره راحت شوند (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مادة واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مقام معظم ریاست محترم مجلس شورای ملی.

با کمال احترام پیشنهاد می‌نماید: در سطر دهم پس از جمله (بدهکار توانائی) عبارت (تمام یا قسمتی) اضافه شود.

محمد علی آموزگار.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

ضمن تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید تبصره بشرح ذیل به مادة واحده قانون منع توقیف اشخاص اضافه شود:

• تبصره- هر نوع انتقال اموال غیر منقول از طرف بدهکاران و متعهدین مورد این قانون باقوام نسبی و سببی تا درجه سوم موخر بر تاریخ منشاء تعهدات و بدهی کان لم یکن است و بدون مراجعه به دادگاه با تصمیم مقام اجرا کننده این اموال برای استیفای حقوق طلبکاران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انوشیروانی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

ضمن تقدیم احترام پیشنهاد می‌نماید جمله ذیل:

«در بارة مطالباتی که در اثر نداشتن اموال متعهد لاوصول می‌نماید مرور زمان جاری نیست» به آخر لایحه اضافه شود.

انوشیروانی.

رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به ثبت آثار ملی

۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ و هنر راجع به ثبت آثار ملی.

رئیس- گزارش شور اول ثبت آثار ملی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی.

کمیسیون فرهنگ و هنر در جلسه ۱۳۵۲/۴/۱۸ با حضور آقای زاد معاون پارلمانی وزارت فرهنگ و هنر لایحه شمارة ۷۲۹۴ مورخ ۱۳۵۲/۴/۲ دولت راجع به ثبت آثار ملی را که در جلسه روز سه – شنبه ۱۳۵۲/۴/۱۸ تقدیم و بشماره ۷۹۱ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد. اینک گزارش آنرا بشرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه ثبت آثار ملی.

مادة واحده- به وزارت فرهنگ و هنر اجازه داده می‌شود علاوه بر آثار مشمول قانون حفظ آثار عتیقه مصوب دیماه سال ۱۳۰۹ آثار غیر منقولی را که از نظر تاریخی یا شئون ملی واجد اهمیت باشد، صرفنظر از تاریخ ایجاد یا پیدایش آن با تصویب شورای عالی فرهنگ و هنر در عداد آثار ملی مذکور در قانون مزبور به ثبت برساند. آثار مذکور در این ماده مشمول کلیه قونین و مقررات مربوط به آثار ملی خواهد بود.

مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی مهر.

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی.

کمیسیون دادگستری درجلسه ۱۳۵۲/۴/۲۰ باحضور تمایندگان دولت لایحه مربوط به ثبت آثارملی را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون فرهنگ و هنر را در اینمورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون دادگستری – دکترسیدمحمد رضا تنکابنی.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم درخواست تأمین اعتبار مورد نیاز اداره کل هواپیمائی کشوری برای روکش اسفالت و باند تاکسیروهای فرودگاه مهرآباد، بوسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور و معاون نخست وزیر

۱۰- تقدیم درخواست تأمین اعتبار مورد نیاز اداره کل هواپیمائی کشوری برای روکش اسفالت و باند تاکسیروهای فرودگاه مهرآباد، بوسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور و معاون نخست وزیر.

رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری (وزیر مشاور و معاون نخست وزیر)- با اجازه مقام محترم ریاست، بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است بموجب تبصرة ۲ مادة۲۰ قانون سازمان برنامه و بودجه اجازه داده شده است که دستگاههای دولتی می‌توانند در موارد لزوم تعهداتی نسبت به سالهای آینده بعهده بگیرند و قراردادهائی بر مبنای این تعهدات ولی با تصویب کمیسیون محترم بودجه منعقد کنند نظر به اینکه اداره کل هواپیمائی کشوری برای ترمیم باند فرودگاه مهرآباد به بیش از ۳۰۰ میلیون ریال احتیاج دارد و قراردادی بایستی بسته بشود چون در سال جاری در اعتبارات مربوط بیش از ۷۰ میلیون اعتبار موجود نیست و بقیه اعتبارات باید در سالهای بعد تأمین شود از این جهت لایحه‌ای تهیه شده که کمیسیون محترم بودجه اجازه بدهند بر اساس مصوبات و مقررات تبصره ۲ مادة ۲۰ این قرارداد را سازمان برنامه و بودجه منعقد بکنند پیشنهاد تقدیم می‌شود و استدعا دارد اجازه بفرمایند به کمیسیون بودجه ارجاع بشود.

رئیس- لایحه به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی

۱۱- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی.

رئیس- گزارش شور اول ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی.

کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۳۵۲/۳/۲۸ با حضور آقای هنرمندی معاون وزارت دادگستری و آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر لایحه شماره ۴۹۶۸ مورخ ۱۳۵۲/۳/۷ دولت راجع به ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۲/۳/۲۲ تقدیم و بشماره ۷۴۷ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.

اینک گزارش شور اول آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی

مادة ۱- حق تکثیر یا تجدید چاپ و بهره برداری و پخش و نشر هر ترجمه‌ای با مترجم یا قائم مقام قانونی او است. مدت استفاده از حقوق مادی مترجم موضوع این قانون مادام العمر خواهد بود و این حق که بموجب وصایت یا وراثت منتقل می‌شود از تاریخ مرگ مترجم سی سال است. حقوق مذکور دراین ماده قابل انتقال به غیر است و از حیث مدت یا دفعات چاپ یا تیراژ یا نوع استفاده تابع شرایطی می‌باشد که مورد توافق طرفین قرار گرفته است. ذکر نام مترجم در تمام موارد استفاده الزامی است.

مادة ۲- تکثیر کتب ونشریات به همان زبان و شکلی که چاپ شده به قصد فروش یا بهره برداری مادی از طریق چاپ افست یا عکسبرداری یا طرف مشابه بدون اجازه صاحب حق ممنوع است.

مادة ۳- نسخه برداری یا ضبط یا تکثیر آثار صوتی که بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر ضبط شده است بدون اجازه تولید کنندگان انحصاری یا صاحبان حق یا قائم مقام قانونی آنان برای فروش ممنوع است. حکم مذکور دراین ماده شامل نسخه برداری یا ضبط یا تکثیر از برنامه‌های رادیو و تلویزیون یا هر گونه پخش دیگر نیز خواهد بود.

مادة ۴- صفحات یا نوارهای موسیقی و صوتی در صورتی حمایت می‌شود که در روی هر نسخه یا جلد آن علامت بین المللی پ لاتین در داخل دایره و تاریخ انتشار و نام و نشانی تولید کننده و نماینده انحصاری و علامت تجارتی ذکر شده باشد.

مادة ۵- تکثیر و نسخه برداری از کتب و نشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سه این قانون بمنظور استفاده در کارهای مربوط به آموزش یا تحقیقات علمی مجاز خواهد بود مشروط بر اینکه اجازه نسخه برداری از آنها قبلا به تصویب وزارت فرهنگ و هنر رسیده باشد.

• تبصره- نسخه برداری از کتب ونشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سه این قانون در صورتی که برای استفاده شخصی و خصوصی باشد بلامانع است.

مادة ۶- احکام مذکور در این قانون موقعی جاری است که آثار موضوع این قانون مشمول حمایتهای مذکور در قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان نباشد. در غیر اینصورت مقررات قانون مزبور نسبت به آثار موضوع این قانون ملاک خواهد بود.

مادة ۷- مقررات این قانون در هیچ مورد حقوق اشخاص مذکور در قانون حمایت مؤلفان و مصنفان و هنرمندان را نفی نمی‌کند و محدود نمی‌سازد.

مادة ۸- در مورد تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی حمایتهای مذکور در این قانون بشرط وجود عهدنامه یا معامله متقابل نسبت به اتباع سایر کشورها نیز جاری است.

مادة ۹- اشخاصی که عالماً و عامداً مرتکب یکی از اعمال زیر شوند، علاوه بر تأدیه خسارات شاکی خصوصی به حبس جنحه‌ای از سه ماه تا یکسال محکوم خواهند شد.

۱- کسانی که خلاف مقررات مواد یک و دو و سه این قانون عمل کنند.

۲- کسانی که اشیاء مذکور در مادة سه را که بطور غیر مجاز درخارج تهیه شده به کشور وارد یا صادر کنند.

ماده ۱۰- هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزائی شخص حقیقی مسئول که جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد. در صورتی که اموال شخص حقوقی به تنهائی تکافو نکند، مابه التفاوت از اموال شخص حقیقی مسئول جبران می‌شود.

مادة ۱۱- مارجع قضائی مکلفند ضمن رسیدگی به شکایات شاکی خصوصی به تقاضای او نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه کتب و نشریات و آثار صوتی موضوع شکایت و ضبط آن تصمیم مقتضی اتخاذ کنند.

مادة ۱۲- تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون منوط به شکایت شاکی خصوصی است و با گذشت او تعقیب یا اجرای حکم موقوف می‌شود.

مخبرکمیسیون دادگستری- دکترسید محمدرضا تنکابنی.

گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی.

کمیسیون فرهنگ و هر در جلسه ۱۳۵۲/۴/۱۸ با حضور آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر و عده‌ای از مترجمان و نویسندگان لایحه ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی را مطرح و با اصلاحاتی که بعداً در جلسه ۱۳۵۲/۴/۲۰ کمیسیون دادگستری مورد تأیید قرار گرفت تصویب کرد. اینک گزارش شور اول آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبرکمیسیون فرهنگ وهنر- مجید محسنی مهر.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است، آقای جوانشیر بفرمائید.

جوانشیر- جناب آقای رئیس، همکاران محترم، بهر صورت لازم بود با نقاهت و کسالت بمناسبت اهمیت و عظمت محتوای لایحه سخنی چند گفته شود، قبل از ورود به متن، دستگاه تلویزیون مرا بیاد این انداخت که کاهش صحنه‌های پرشور و جالب مجلس شورای ملی را که برای برخی از مردم بیگانه و ناآشنا است، تلویزیون که وسیله‌ای ملی است و در اختیار توده و نظر فرهنگ عامه و تعلیمات سیاسی است، به مردم نشان می‌داد که در مجلس شورای ملی دمکراسی بمفهوم اساسی و غائی خودش حکمفرماست (صحیح است) مردم مملکت همانقدر که لازم است از ترانه‌ها و تصنیفهای نوع گوگوشی بیش از آنچه بآن احتیاج دارند می‌شوند به حقانیت و اصالت دمکراسی انقلابی خود نیز آشنا شوند. من اگر جای تلویزیون بودم، که معتقدم جوانهای بسیار با عقیده و صادق و درستکار و متخصص آنجا را اداره می‌کنند، گاهی اوقات جناب آقای الموتی، سعی می‌کردم صحنه هائی مثل صحنه امروز مجلس شورای ملی را به مردم این مملکت نشان بدهم، گفتار آقای رامبد، جواب وزیر، صحبت نماینده اکثریت، گفتار نماینده اقلیت، اینها همه نشانه‌های اصالتی است که بنده اینجا صادقانه و با صراحت عرض می‌کنم که مردم از این مقولات بیگانه‌اند (صحیح است) مردم از این مقولات واقعی و انقلابی و اصیل بیگانه‌اند. اگر شگردهای بعضی از وکلا و نمایندگان نباشد که در حاشیه-های شیرین موضوعات صحبت کنند، در مطبوعات هم اثر و بازتاب آن بسیار کم است (صحیح است) امروز این لایحه برای حفظ آثار صوتی است. شاید تعجب کنید که چرا من در باره آثار صوتی می‌خواهم صحبت کنم، آقایان یکی از مشخصات کشورهای استعمارزده در جهان ما بیگانگی نسبت به زبان ملی است، استعمار در طول قرون کشورهای استعمارزده را نسبت به زبان آباء و اجدادی ملی خودشان بیگانه ساخت. امروز بیچاره هائی ک در اوگاندا و موریتانی و آن کشورهای کوچک افریقائی زندگی می‌کنند، جز آشنائی با فرهنگ مستعمراتی و پیوند با فرهنگ استعمار که در سرزمینهای مادری استعمار، متروپلهای استعماری رایج است، آشنائی به فرهنگ ملی خود ندارند و این مهمترین زمینه‌های بهره برداری قدرتهای استعمار بین المللی است (صحیح است) من برای شما مثل می‌زنم، تا قبل از رفتن انگلستان، بریتانیای کبیر، به هند، زبان فارسی دری ما یعنی شورانگیزترین و شیرین ترین و زیباترین زبانهای عالم، زبان رسمی دربار هند بود. کمپانی هند شرقی ۵۰ سال وقت صرف کرد، میلیونها پوند خرج کرد تا زبان شورانگیز و عالمگیر حافظ، مولانا و سعدی را از سرزمین هند ریشه کن کند، چرا؟ برای اینکه می‌دانست زبان فارسی از یک غنای آزادگی برخوردار است. زبان فارسی، زبان فردوسی است، زبانی است که زنجیرهای رقیت را می‌گسلد. این زبان باید از سرزمین هند می‌رفت. من معتقدم آقای دکتر، شما که سالهاست خدمت فرهنگی می‌کنید، جناب موسوی گذشته از فلسفه سیاسی بزرگ ملی ما که فلسفه سیاسی سلطنتی است یکی از عوامل و عناصری که همبستگی ملی ما را در طول قرون حفظ کرده است، مثل یک دیوار پولادین، همین زبان زیبای ما است. آیا شما امروز به راحتی وقتی پیچ رادیو را برمیگردانید برای شما آواز و تصنیف و گفتار بزبان اصیل فارسی می‌گویند؟ در قرن نهم از خراسان حسینی شاعر یا صاحب گلشن راز به آذربایجان غربی در بارة کسب مسائل و تفسیر مسائل عرفانی و علمی در مبادله بود، این زبان بود که شرق و غرب را در عین پارکندگی بهم بسته بود. و آن زبان فردوسی که ملاک استحکام و انسجام ملی بود و من اگر در هر فرصت با سلامت یا نقاهت و با ناراحتی مزاج در هر لایحه‌ای که مربوط به زبان و فرهنگ است اگر سخن می‌گویم آقایان برای این است که ۲۵ سال دوران زیبای جوانی خودم را صرف مطالعه در باره کشورهای استعمار زده و دلیل تسلط بیگانگان کردم و سرانجام به این حقیقت پی بردم که یکی از عوامل اساسی مقاومت، یکی از عوامل برخورداری از استقرار و عضمت و شهامت ملتها، تکیه به غنای فرهنگی، تکیه به ثروت فرهنگی آن کشورهاست، خاطر مبارکتان هست بعد از شهریور چگونه کوشیدند ادببات نوینی جانشین ادبیات اصیل ماکنند، هیچ از خود پرسیدند در مقابل فردوسیها و حافظها و سعدیها و خیامها، چه بینامها و گمنامهائی را بنام شاعرهای ملی علم کردند، چرا؟ برای اینکه نسل جوان ما را نسبت به زبان درخشان وشورانگیز فارسی، زبانی که بدون قدرت ارتش در قرن پنجم تا سرزمین هند رفت، بدبین کنند، کدام قدرت نظامی پشت این زبان بود، جز احساسات و زیبائی و محتوی فلسفی این زبان، این بر مجلس شورای ملی است همانطور که ثروتهای مادی خود را مثل نفت حفظ می‌کند، این گنجینه چند هزار ساله را سعی کند از گزند حوادث محفوظ بماند (احسنت) در ۱۵۰۰ سال پیش سرود سازها و تصنیف سازهای ملت ایران، سرودهائی می‌ساختند که امروز در مدارس شرق شناسی جهان، بعنوان خسروانی سرود تدریس می‌شود.

آیا هیچ به تصنیفهائی که کودکان شما می‌شنوند توجه فرموده‌اید آقای دکتر رشتی؟ هیچ میدانید که در تصنیف سازی چگونه دشنه و خنجر به این زبان زیبا می‌زنند و این زبان را زشت می‌کنند؟ کودکان در ۶ سالگی باید در مهد خانواده با زیباترین و آهنگین ترین زبان که زبان فارسی است آشنا بشوند، آنها با بدشکل ترین، بی قواره ترین و گندترین الفاظ خیلی عذر می‌خواهم از بیان این کلمات با کارد سلاح و آخ قیافه می‌سازند. حمله به این زبان سعدی و حافظ کردن دست است؟ آیا فقط افتخار ملت ما به گنجینه‌های زیرزمینی ماست؟ آیا فقط بدان است که ما نفت را حفظ کنیم؟ و صنعتهای ملی پولاد و مس را حفظ کنیم؟ نه، تمام اینها در گرو حفظ دلیل بزرگتری است و آن وجود ملت ما، بقای ملت ملتی با هویت، ملتی با شخصیت، ملتی صاحب صدای فرهنگی، ملتی صاحب هویت هنری و فرهنگی است، من چقدر خوشوقتم که گاهی وقتی مجلات کشورهای همسایه بدستم می‌افتد، می‌بینم یکی مولوی را از آن خود میداند، آن دیگری نظامی گنجوی از آن خود میداند. چرا بعضی از کشورهای بزرگ که از قدرتهای اتمی هم برخوردارند، افتخار می‌کنند که نظامی گنجوی از آن آنهاست، چرا سایر ملتها سعی می‌کنند در قونیه بگویند که مولوی از آنهاست با اینکه تمام شاهکار مولوی اینست که تمام فلسفه خود را با زبان اصیل یعنی زبان فارسی بیان کرده است، این روح ملت است، این جوهر حقیقی و هویت اساسی ملت است، ما قضیه را سرسری گرفتیم و خیال کردیم فقط با کاشتن درخت و جنگل یا پس و پیش کردن آبریزهای داخلی کشتزارها می‌شود ملت، خیال کردیم ملت یعنی صاحب معدن و صاحب درخت، این تعریفی است که تمام مستعمرات انگلیس در دنیا یک وقتی صاحب آن بودند، منهای هویت ملی، منهای شخصیت ملی، آن صدائی که در قرن هیجدهم در دانشگاههای اروپا منعکس می‌شد، صدای ابوعلی سینا بود، صدای خیام بود، الجبر خیام بود، صدای شفا و قانون ابوعلی سینا بود، این بود روشنگر هویت و اصالت ملی ما، معاون وزارت تبلیغات تشریف بردند، ولی معاون وزارت فرهنگ و هنر هست، برادر، ملتی که از زیباترین و غنی ترین فرهنگهای هنری و ذوقی چنان برخوردار است درست نیست که با پیچاندن رادیو یا بعضی پاساژهای تلویزیون نامأنوس ترین الفاظ را بشکل تصنیف کودکان بشنوند (صحیح است) و زبان ما را خراب کنند، مجلس نباید اجازه بدهد به غنی ترین و با ارزش ترین جوهر و شئون اساسی استقلال و همبستگی ملی ما خدشه‌ای وارد بشود، اینها باید حفظ بشود، ولی این تصنیفها قابل انتقال نیست و بی محتوی است، الفاظی نازیبا، محتوی کثیف تر و غیر ظریف تر از شکل، باید در کمیسییونهای خاصی در کمیسیونهای هنرمندان و اساتید بررسی بشود، ببینید شاعر عصر انقلاب، شاعر دوران بعد از انقلاب مشروطیت هنوز آهنگ و تصنیف او در اقصی نقاط مملکت خوانده می‌شود و شور و حال ایجاد می‌کند، شاعری که منتظر بود که در شکایت از جهان به شاه باز کند، یعنی به مرجع آمال ملت، چه شورهائی توانست بپا کند، حیف نیست؟ این بود زبان ذوقی ما، زبان هنرمندانه ما و حالا این زبان ذوقی تبدیل شده به قافیه‌های زشت و به تصنیفهای زشت بدون محتوی، من در این باره می‌توانم ساعتها صحبت کنم، چون وقت مجلس مقتضی نیست به کلیات مختصری اکتفا کردم و خواستم یادآوری کنم که نفرمائید که چرا هر بار جوانشیر راجع به زبان صحبت می‌کند، این روح ملت است و ملت بدون زبان، یعنی جامعه بدون روح و روان (احسنت، احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقتند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة اول مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۱- حق تکثیر یا تجدید چاپ و بهره برداری و پخش و نشر هر ترجمه‌ای با مترجم یا قائم مقام قانونی او است. مدت استفاده از حقوق مادی مترجم موضوع این قانون مادام العمر خواهد بود و این حق که بموجب وصایت یا وراثت منتقل می‌شود از تاریخ مرگ مترجم سی سال است.

حقوق مذکور دراین ماده قابل انتقال بغیر است و از حیث مدت یا دفعات چاپ یا تیراژ یا نوع استفاده تابع شرایطی می‌باشد که مورد توافق طرفین قرار گرفته است. ذکر نام مترجم در تمام موارد استفاده الزامی است.

رئیس- درمادة اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشهاد رسیده قرائت می‌شود. قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید که در لایحه قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی به ماده یک تبصره زیر اضافه شود:

• تبصره- آثار پدید آورندگان و مترجمان اگر بعد از سی سال از تاریخ فوت آنها منتشر شود، از تاریخ انتشار آثار تا سی سال حمایت خواهد شد.

باتقدیم احترامات- دکتر رشیدیاسمی.

رئیس-. مادة دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۲- تکثیر کتب ونشریات به همان زبان و شکلی که چاپ شده به قصد فروش یا بهره برداری مادی از طریق چاپ افست یا عکسبرداری یا طرف مشابه بدون اجازه صاحب حق ممنوع است.

رئیس- در مادة دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة سوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۳- نسخه برداری یا ضبط یا تکثیر آثار صوتی که بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر ضبط شده است بدون اجازه تولید کنندگان انحصاری یا صاحبان حق یا قائم مقام قانونی آنان برای فروش ممنوع است. حکم مذکور دراین ماده شامل نسخه برداری یا ضبط یا تکثیر از برنامه‌های رادیو و تلویزیون یا هر گونه پخش دیگر نیز خواهد بود.

رئیس- در مادة سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة چهارم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۴- صفحات یا نوارهای موسیقی و صوتی در صورتی حمایت می‌شود که در روی هر نسخه یا جلد آن علامت بین المللی پ لاتین در داخل دایره و تاریخ انتشار و نام و نشانی تولید کننده و نماینده انحصاری و علامت تجارتی ذکر شده باشد.

رئیس- در مادة چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة پنجم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۵- تکثیر و نسخه برداری از کتب و نشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سه این قانون بمنظور استفاده در کارهای مربوط به آموزش یا تحقیقات علمی مجاز خواهد بود مشروط بر اینکه اجازه نسخه برداری از آنها قبلا به تصویب وزارت فرهنگ و هنر رسیده باشد.

• تبصره- نسخه برداری از کتب ونشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سه این قانون در صورتی که برای استفاده شخصی و خصوصی باشد بلامانع است.

رئیس- در مادة پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌نماید که در لایح قانون ترجمه و تکثیر کتب ونشریات و آثار صوتی در مادة ۵ کلمه تکثیر سطر اول حذف شود.

باتقدیم احترامات- دکتررشید یاسمی.

رئیس- مادة ۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۶- احکام مذکور در این قانون موقعی جاری است که آثار موضوع این قانون مشمول حمایتهای مذکور در قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان نباشد. در غیر اینصورت مقررات قانون مزبور نسبت به آثار موضوع این قانون ملاک خواهد بود.

رئیس- در مادة ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة هفتم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۷- مقررات این قانون در هیچ مورد حقوق اشخاص مذکور در قانون حمایت مؤلفان و مصنفان و هنرمندان را نفی نمی‌کند و محدود نمی‌سازد.

رئیس- در مادة هفتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة هشتم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۸- در مورد تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی حمایتهای مذکور در این قانون بشرط وجود عهدنامه یا معامله متقابل نسبت به اتباع سایر کشورها نیز جاری است.

رئیس- در مادة هشتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة نهم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۹- اشخاصی که عالماً و عامداً مرتکب یکی از اعمال زیر شوند، علاوه بر تأدیه خسارات شاکی خصوصی به حبس جنحه‌ای از سه ماه تا یکسال محکوم خواهند شد.

۱- کسانی که خلاف مقررات مواد یک و دو و سه این قانون عمل کنند.

۲- کسانی که اشیاء مذکور در مادة سه را که بطور غیر مجاز درخارج تهیه شده به کشور وارد یا صادر کنند.

رئیس- در مادة نهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة دهم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱۰- هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزائی شخص حقیقی مسئول که جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد. در صورتی که اموال شخص حقوقی به تنهائی تکافو نکند، مابه التفاوت از اموال شخص حقیقی مسئول جبران می‌شود.

رئیس- در مادة دهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) مادة یازدهم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۱۱- مارجع قضائی مکلفند ضمن رسیدگی به شکایات شاکی خصوصی به تقاضای او نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه کتب و نشریات و آثار صوتی موضوع شکایت و ضبط آن تصمیم مقتضی اتخاذ کنند.

رئیس- در مادة یازدهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراماً پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بعنوان تبصره ۱ بمادة ۱۱ لایحه قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و. آثار صوتی اضافه شود.

• تبصرة ۱- چنانچه پس از رسیدگی مراجع قضائی شکایت شاکی مردود شناخته شود به تشخیص دادگاه مرجع رسدگی خسارت وارده بابت جلوگیری از نشر و پخش و عرضه کتب و نشریات و آثار صوتی باید از طرف شاکی تأدیه شود.

با احترام – علی اصغر قدردان.

رئیس- مادة ۱۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

مادة ۱۲- تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون منوط به شکایت شاکی خصوصی است و با گذشت او تعقیب یا اجرای حکم موقوف می‌شود.

رئیس- در مادة ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول گزارش کمیسیونها

۱۲- اعلام وصول گزارش کمیسیونها.

رئیس- گزارش کمیسیونها هم رسیده است با اجازه خانمها و آقایان در صورتجلسه چاپ خواهدشد.

- اعلام تعطیلات تابستانی

۱۳- اعلام تعطیلات تابستانی.

رئیس- چون امروز بیست و هشتم تیر ماه است و تصور نمی‌کنم که تا آخر ماه جلسه‌ای داشته باشیم و تعطیلات تابستانی مجلس باید در تیر ماه شروع بشود، بنابراین با اجازه خانمها و آقایان خاتمه این دوره اجلاسیه را اعلام می‌کنم و تعطیلات تابستانی مجلس شروع می‌شود، ولی نظر باینکه دولت برای رسیدگی به چند لایحه تقاضای جلسات فوق العاده نموده است، بنابراین کمیسیونها بطور فوق العاده تشکیل می‌شود و پس از اینکه گزارش کمیسیونها آماده شد، جلسه علنی مجلس برای بررسی و رسیدگی باین لوایح بطور فوق العاده تشکیل خواهد شد.

- ختم جلسه

۱۴- ختم جلسه.

رئیس- با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم می‌کنیم، تاریخ و دستور جلسه فوق العاده بعداً باطلاع همکاران محترم خواهد رسید.

(مجلس ساعت دوازده و چهل دقیقه ختم گردید).

رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.

گزارش چهار ماهه اول سال ۱۳۵۲ کمیسیونهای پارلمانی

۱۵- گزارش چهار ماهه اول سال ۱۳۵۲ کمیسیونهای پارلمانی.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون آبادانی و مسکن،

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۲/۲۳

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

شور دوم لایحه نظام ساختمانی و معماری.

رئیس کمیسیون آبادانی و مسکن – دکتر کیان.

گزارش یکماه خرداد سال۱۳۵۲ کمیسیون آبادانی و مسکن،

تاریخ تشکیل: ۳/۱۶و۱۳۵۲/۳/۳۰،

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- اساسنامه شرکت سهامی تأسیسات ساختمان،

۲- شور اول لایحه نظارت بر گسترش شهر تهران.

رئیس کمیسیون آبادانی و مسکن – دکتر کیان.

گزارش یکماهه خرداد ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون آب و برق،

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۳/۳۱،

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- معاهده آب رود هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت افغانستان.

۲- لایحه تشکیل شورای نظارت بر گسترش شهر تهران.

رئیس کمیسیون آب و برق- مهندس جلالی نوری.

گزارش یکماهه تیر ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون آب و برق،

تاریخ تشکیل: ۵۲/۴/۲ و ۵۲/۴/۲۰،

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور دوم معاهده آب رود هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت افغانستان.

۲- لایحه تأسیس شورای نظارت بر گسترش شهر تهران.

رئیس کمیسیون آب و برق- مهندس جلالی نوری.

گزارش یکماهه فروردین سال ۱۳۵۲ کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری.

تاریخ تشکیل: سه شنبه ۲۱، شنبه ۲۵، چهارشنبه ۲۹ فروردین ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه تأسیس صندوق پس انداز افسران و درجه داران کادر ثابت ارتش شاهنشاهی (اصلاحات سنا).

۲- اساسنامه شرکت سهامی فروشگاه مرکز صنایع دستی (اصلاحات سنا).

۳- لایحه شورای آموزش پزشکی و تخصصی و علوم وابسته.

۴- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به نظام معماری و ساختمانی.

۵- شور دوم لایحه تأسیس صندوق ضمانت صادرات ایران.

۶- شور دوم لایحه تغییر نام اداره کل گمرک.

رئیس کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- عبدالمجید موسوی.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری.

تاریخ تشکیل: شنبه ۲، یکشنبه ۹، یکشنبه ۱۶- پنجشنبه ۲۰- شنبه ۲۲- دوشنبه۳۱ اردیبهشت ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه اصلاح مادة ۳ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات.

۲- لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزش کشور.

۳- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به تشکیل سازمان غله و قندو شکر و چای کشور.

۴- شور دوم لایحه نظام معماری و ساختمانی.

۵- اصلاح بعضی از مواد اساسنامه شرکت سهامی نمایشگاههای بین المللی ایران.

۶- اساسنامه شرکت ملی صنایع فولاد ایران.

۷- شور دوم لایحه دیوان محاسبات.

۸- شور دوم لایحه تشکیل سازمان غله و قندو شکر و چای کشور.

۹- اساسنامه شرکت سهامی تأسیسات ساختمان.

۱۰- اساسنامه شرکت سهامی خدمات ماشینهای محاسب الکترونیکی.

۱۱- الحاق سه ماده به قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات (تغییرات مجلس سنا).

۱۲- لایحه تعمیم تبصره یک بند (ب) مادة ۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به ژاندارمری کل کشور.

رئیس کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- عبدالمجید موسوی.

گزارش یکماهه خرداد سال ۱۳۵۲ کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری.

تاریخ تشکیل: شنبه ۵، سه شنبه ۸، دوشنبه ۱۴، سه شنبه ۲۲، شنبه ۲۶، یکشنبه ۲۷ خرداد ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- مقررات استخدامی، تشکیلاتی، انضباطی و مالی وزارت امور خارجه (تغییرات کمیسیونهای مربوط مجلس سنا).

۲- مقررات استخدامی شرکتهای دولتی موضوع بند پ مادة ۲ قانون استخدام کشوری (تغییرات کمیسیون مجلس سنا).

۳- شور دوم لایحه اصلاح بند د مادة ۵۸ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۴- لایحه الحاق یک تبصره بمادة ۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۵- لایحه اجازه ادامه استفاده از مشمولان پزشک نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۶- لایحه اصلاح بند ج مادة ۱۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۷- لایحه الحاق یک تبصره به قانون تشکیل سازمان تعاون مصرف کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۸- اساسنامه شرکت سهامی تأسیسات ساختمان (تغییرات کمیسیونهای سنا).

۹- شور دوم لایحه اصلاح مادة ۳ قانون اختیارات مالی و استخدامی سازمان بنادر و کشتیرانی و تشکیل گارد بنادر و گمرکات.

۱۰- شور دوم لایحه تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی و علوم وابسته.

۱۱- لایحه تغییر نام صندوق توسعه کشاورزی ایران و اصلاح مادة ۵ قانون صندوق مزبور.

۱۲- شور دوم لایحه تعمیم تبصرة یک بند (ب) مادة ۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۱۳- اساسنامه سازمان غله و قند و شکر و چای کشور.

۱۴- لایحه شورای نظارت بر گسترش شهر تهران.

رئیس کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- عبدالمجید موسوی.

گزارش یکماهه تیر سال ۱۳۵۲ کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری.

تاریخ تشکیل: شنبه ۲، یکشنبه ۱۰، یکشنبه ۱۷، سه شنبه ۲۶ تیر ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور دوم لایحه الحاق یک تبصره به قانون تشکیل سازمان تعاون مصرف کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۲- شور دوم لایحه الحاق یک تبصره به مادة ۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۳- شور دوم لایحه اجازه ادامه استفاده از مشمولان پزشک در نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۴- لایحه تأسیس سازمان جهانگردی ایران.

۵- اساسنامه سازمان تأسیس خدمات درمانی مستخدمین دولت.

۶- شور دوم لایحه تغییر نام صندوق توسعه کشاورزی ایران و اصلاح مادة ۵ قانون صندوق مزبور.

۷- شور دوم لایحه اصلاح بند ج مادة ۱۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۸- لایحه تشکیل سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی.

۹- لایحه تشکیل صندوق رفاه دانشجویان.

رئیس کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- عبدالمجید موسوی.

گزارش یکماهه فروردین ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون آموزش و پرورش.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۱/۲۲، ۱۳۵۲/۱/۲۵.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

لایحه اصلاح قانون تأسیس سازمان پیشاهنگی ایران.

رئیس کمیسیون آموزش و پرورش- شوکت ملک جهانبانی.

گزارش یکماهه اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون آموزش و پرورش.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۲/۶

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزش کشور.

رئیس کمیسیون آموزش و پرورش- شوکت ملک جهانبانی.

گزارش یکماهه تیر ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون آموزش و پرورش.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۴/۲۵، ۱۳۵۲/۴/۲۶، ۱۳۵۲/۴/۲۸.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

لایحه برقراری مستمری در باره وراث مرحوم رضا ضیاء احمدی و مرحوم علی معیری.

رئیس کمیسیون آموزش و پرورش- شوکت ملک جهانبانی.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون راه.

تاریخ تشکیل: سه شنبه ۴ اردیبهشت، دوشنبه ۱۷ اردیبهشت.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه موافقت نامه سرویسهای هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و کنفدراسیون سویس.

۲- لایحه موافقت نامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا.

۳- (شور دوم) لایحه موافقت نامه سرویسهای هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و کنفدراسیون سویس.

۴- (شور دوم) لایحه موافقت نامه حمل و نقل هوائی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ممالک متحده آمریکا.

رئیس کمیسیون راه – دکتر غلامرضا عدل.

گزارش یکماهه خرداد سال ۱۳۵۲ کمیسیون راه.

تاریخ تشکیل: سه شنبه اول خرداد، سه شنبه ۸ خرداد.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه موافقت نامه حمل و نقل هواپیمائی کشوری بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری خلق چین.

۲- (شور دوم) لایحه موافقت نامه حمل و نقل هواپیمائی کشوری بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری خلق چین.

رئیس کمیسیون راه – دکتر غلامرضا عدل.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون بودجه.

تاریخ تشکیل: دوشنبه ۱۷ اردیبهشت.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه افزایش حقوق وظیفه وراث مرحوم اسمعیل خوشبهاری خلبان سمپاش.

۲- (شور دوم) لایحه دیوان محاسبات.

رئیس کمیسیون بودجه – دکتر دادفر.

گزارش یکماهه تیر سال ۱۳۵۲ کمیسیون بودجه.

تاریخ تشکیل: دوشنبه ۴ تیر، یکشنبه ۱۷ تیر، سه شنبه ۲۳ تیر، یکشنبه۲۴ تیر، چهارشنبه ۲۷ تیر.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه تعمیم قانون اجازه پرداخت مزایای ویژه به افسران ودرجه داران ارتش شاهنشاهی مصوب هشتم آذر ماه ۱۳۵۰ به افسران و درجه داران ژاندارمری کل کشور.

۲- نامه شماره ۳۷۲۴-۱۳۵۲/۳/۶ نخست وزیری راجع به قسمتی از صورت ریز سهمیه، حق عضویت و کمک دولت ایران بابت مخارج سازمان ملل متحد در سال ۱۳۵۲.

۳- نامه شماره ۵۰۳۴-۱۳۵۲/۳/۷ نخست وزیری راجع به اجازه پرداخت باقیمانده وام پرداختی به دولت مراکش جهت ساختمان سد آیت عادل.

۴- نامه شماره ۱۰۱/م/۹۲۱-۱۳۵۲/۳/۲۳ سازمان برنامه و بودجه در مورد تأمین اعتبار تکمیل طرحهای ساختمانی نیروی هوائی شاهنشاهی.

۵- نامه شماره ۷۳۶-۱۳۵۲/۴/۱۲ نخست وزیری در مورد انتقال اعتبار بودجه مصوب سال ۱۳۵۲ آسایشگاههای مجذومین وزارت بهداری به جمعیت کمک به جذامیان.

۶- نامه شماره ۸۰۹۶-۱۳۵۲/۴/۱۰ نخست وزیری در مورد اصلاح مادة ۴۰ آئین نامه فوق العاده و هزینه سفر افسران و کارمندان نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۷- نامه شماره ۸۴۱۸-۱۳۵۲/۴/۱۳ نخست وزیری در مورد اصلاح مادة یک فصل ششم آئین نامه معاشهای نیروهای مسلح شاهنشاهی.

۸- لایحه برقراری مستمری وراث مرحوم رضا ضیاء احمدی و مرحوم علی معیری دبیر وزارت آموزش و پرورش.

۹- نامه شماره ۱۱۷۱۵-۱۳۵۲/۴/۱۹ وزارت دارائی در مورد معرفی ۴۰ نفر برای انتخاب ۱۵ نفر مستشار اصلی و ۵ نفر مستشار جانشین دیوان محاسبات.

رئیس کمیسیون بودجه – دکتر دادفر.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون تعاون و امور روستاها.

تاریخ تشکیل: پنجشنبه ۱۳، پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه تشکیل سازمان غله و قند و شکرو چای کشور.

۲- شور دوم لایحه تشکیل سازمان غله و قند و شکر و چای کشور.

رئیس کمیسیون تعاون واور روستها – عبدالله جوانشیر.

گزارش یکماهه خرداد سال ۱۳۵۲ کمیسیون تعاون و امور روستاها.

تاریخ تشکیل: دوشنبه ۲۸ خرداد ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

اساسنامه سازمان غله و قند و شکر و چای کشور (ارسالی از مجلس سنا).

رئیس کمیسیون تعاون واور روستها – عبدالله جوانشیر.

گزارش یکماهه تیر سال ۱۳۵۲ کمیسیون تعاون و امور روستاها.

تاریخ تشکیل: شنبه ۹، دوشنبه ۱۱ تیر ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه کار کشاورزی.

۲- لایحه متمم قانون ثبت املاک در مناطق عشایری.

۳- لایحه اصلاح بعضی از مواد و الحاق سه تبصره به قانون شرکتهای تعاونی.

۴- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به ضوابط مربوط به خرید اراضی ومستحدثات و اعیانی و ماشین آلات و قنوات و چاههای آب و وسائل آبیاری واقع در داخل حوزه عمل شرکتهای سهامی زراعی و شرکتهای تعاونی تولید روستائی که در تاریخ تشکیل شرکت در مالکیت سهامداران نمی‌باشد.

رئیس کمیسیون تعاون واور روستها – عبدالله جوانشیر.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون دادگستری.

تاریخ تشکیل: ۲/۲ و ۲/۸ و ۲/۱۳ و ۲/۱۷ و ۲/۲۲ و ۱۳۵۲/۲/۲۹.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور دوم قانون اصلاح قانون مجازات عمومی.

۲- شور اول لایحه اصلاح بند پ مادة۱۰ قانون ثبت شرکتها.

۳- شور اول لایحه دعاوی اشخاص علیه دولت راجع به املاک.

۴- شور دوم لایحه دیوان محاسبات.

۵- شور دوم اصلاح مواد ۵۵ و ۱۰ قانون شهرداریها.

۶- شور اول و دوم لایحه سهیم کردن کارگران در منافع کارخانه‌های صنعتی و تولیدی.

۷- شور دوم لایحه نظام معماری و ساختمانی.

لوایح و کارهائی که در دستور است:

لوایح دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران روابط مالک و مستأجر.

رئیس کمیسیون دادگستری – مهندس شیخ الاسلامی.

گزارش یکماهه خرداد سال ۱۳۵۲ کمیسیون دادگستری

تاریخ تشکیل: ۳/۵ و ۳/۱۲ و ۳/۱۵ و ۳/۱۷ و ۳/۲۳ و ۱۳۵۲/۳/۲۸.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور اول و دوم لایحه اصلاح بند الف مادة ۲۴ قانون دریائی.

۲- شور دوم لایحه اصلاح بند پ مادة ۱۰ قانون ثبت شرکتها.

۳- شور اول اصلاح بعضی از مواد قانون مجازات مرتکبین قاچاق و الحاق چند ماده و تبصره بآن قانون.

۴- آئین نامه حمل بار و مسافر و مدت تعطیل مؤسسات مسافربری و حمل و نقل زمینی.

۵- شور اول لایحه ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی.

۶- شور اول لایحه نظارت بر گسترش شهر تهران.

لوایح وکارهائی که در دستور است:

۱- لوایح دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران.

۲- روابط مالک و مستأجر.

۳- اصلاح بعضی از مواد قانون مجازات مرتکبین قاچاق و الحاق چند ماده بآن.

۴- اصلاح قانون دعاوی اشخاص علیه دولت راجع به املاک.

رئیس کمیسیون دادگستری – مهندس شیخ الاسلامی.

گزارش یکماهه تیر سال ۱۳۵۲ کمیسیون دادگستری

تاریخ تشکیل: ۴/۶ و ۴/۱۲ و ۴/۱۷ و ۴/۲۰ و ۴/۲۳ و ۱۳۵۲/۴/۲۶.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور اول و دوم لایحه اصلاح موادی از قانون تأسیس شورای عالی فرهنگ و هنر.

۲- شور اول و دوم لایحه اصلاح مادة ۳ قانون حفظ امنیت اجتماعی.

۳- شور اول و دوم لایحه ثبت املاک در مناطق عشایری.

۴- شور اول و دوم لایحه کنوانسیون راجع به مسئولیت بین المللی در مورد خسارات ناشی از اجسام فضائی.

۵- شور اول و دوم لایحه معاهده راجع به آب رود هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت افغانستان.

۶- شور اول و دوم لایحه منع توقیف اشخاص در قبال تخلف از انجام تعهدات و الزامات مالی.

۷- شور دوم لایحه کار کشاورزی.

۸- شور اول و دوم لایحه حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت.

۹- شور اول و دوم لایحه ثبت آثار ملی.

۱۰- شور دوم لایحه ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی.

لوایح و کارهائی که در دستور است:

۱- لوایح دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران.

۲- روابط مالک و مستأجر.

۳- اصلاح بعضی از مواد قانون مجازات مرتکبین قاچاق و الحاق چند ماده بآن.

۴- اصلاح قانون حمایت خانواده.

۵- اصلاح قانون دعاوی اشخاص علیه دولت راجع به املاک.

رئیس کمیسیون دادگستری – مهندس شیخ الاسلامی.

گزارش یکماهه فروردین سال ۱۳۵۲ کمیسیون کار و امور اجتماعی.

تاریخ تشکیل: پنجشنبه ۲۳، پنجشنبه ۳۰ فروردین ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه اصلاح مادة ۵۹ قانون کار و الحاق یک ماده به قانون مذکور.

۲- شور دوم لایحه اصلاح مادة ۵۹ قانون کار و الحاق یک ماده به قانون مذکور.

۳- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به نظام معماری و ساختمانی.

رئیس کمیسیون کار و امور اجتماعی– مهندس کیا.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون کار و امور اجتماعی.

تاریخ تشکیل: دو شنبه ۳، دوشنبه ۱۰، پنجشنبه ۲۰، سه شنبه ۲۵ اردیبهشت ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه اصلاح اساسنامه سازمان بین المللی کار.

۲- لایحه سهیم کردن کارگران در منافع کارگاههای صنعتی و تولیدی.

۳- شور دوم اصلاح اساسنامه سازمان بین المللی کار.

۴- شور دوم لایحه نظام معماری و ساختمانی.

رئیس کمیسیون کار و امور اجتماعی– مهندس کیا.

گزارش یکماهه خرداد سال ۱۳۵۲ کمیسیون کار و امور اجتماعی.

تاریخ تشکیل: چهارشنبه ۱۶، دوشنبه ۲۸ خرداد ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه دولت راجع به آزمایش متقاضیان پروانه‌های تشکیل مؤسسات کارآموزی و پروانه‌های صلاحیت فنی و حرفه‌ای و ارزیابی میزان تخصص و مهارت حرفه‌ای (بازگشته از سنا).

۲- لایحه کار کشاورزی.

۳- لایحه شورای نظارت بر گسترش شهر تهران.

۴- لایحه بیمه اجباری کارگران ساختمانی.

رئیس کمیسیون کار و امور اجتماعی– مهندس کیا.

گزارش یکماهه تیر سال ۱۳۵۲ کمیسیون کار و امور اجتماعی.

تاریخ تشکیل: دوشنبه ۱۸، دوشنبه ۲۵ تیر ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- اساسنامه صندوق تأمین آموزش فرزندان کارگران.

۲- شور دوم لایحه بیمه اجباری کارگران ساختمانی.

رئیس کمیسیون کار و امور اجتماعی– مهندس کیا.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون علوم و آموزش عالی.

تاریخ تشکیل: ۲/۴ و ۲/۱۰ و ۱۳۵۲/۲/۳۰.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور اول لایحه موافقت نامه همکاری فنی و علمی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری مجارستان.

۲- اصلاح آئین نامه اجرائی تبصره ۴ ماده واحده قانون تشکیل هیئت امنای دانشسرای عالی.

۳- شور اول لایحه تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی و علوم وابسته.

لوایح و کارهائی که در دستور است:

لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزش کشور.

رئیس کمیسیون علوم و آموزش عالی- دکتر عظیمی.

گزارش یکماهه خرداد سال ۱۳۵۲ کمیسیون علوم و آموزش عالی.

تاریخ تشکیل: ۳/۸ و ۱۳۵۲/۳/۱۷.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور دوم موافقت نامه همکاری فنی و علمی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری مجارستان.

۲- شور دوم لایحه تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی و علوم وابسته.

لوایح و کارهائی که در دستور است:

لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزش کشور.

رئیس کمیسیون علوم و آموزش عالی- دکتر عظیمی.

گزارش یکماهه تیر سال ۱۳۵۲ کمیسیون علوم و آموزش عالی.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۴/۲۱.

لوایح و کارهای خاتمه یافته

شور اول لایحه تشکیل سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی.

لوایح و کارهائی که در دستور است:

لایحه و تشکیل سازمان صندوق رفاه دانشجویان.

رئیس کمیسیون علوم و آموزش عالی- دکتر عظیمی.

گزارش یکماهه اردیبهشت سال ۱۳۵۲ کمیسیون فرهنگ و هنر

تاریخ تشکیل:

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

شور اول لایحه تأسیس شورای مرکزی آموزش کشور.

رئیس کمیسیون فرهنگ و هنر – منوچهر سعیدوزیری.

گزارش یکماهه تیرماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون فرهنگ و هنر

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۴/۲ و ۱۳۵۲/۴/۱۸.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی.

۲- لایحه اصلاح پاره‌ای از مواد قانون تأسیس شورای عالی فرهنگ و هنر.

۳- لایحه ثبت آثار ملی.

رئیس کمیسیون فرهنگ و هنر – منوچهر سعیدوزیری.

گزارش یکماهه فروردین ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون کشور.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۱/۲۱ – ۱۳۵۲/۱/۳۰.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه الحاق دو تبصره بمادة ۵۵ و اصلاح تبصره یک مادة ۱۰۰ قانون شهرداریها.

۲- لایحه الحاق یک تبصره به قانون پرداخت فوق العاده افسران و افراد پلیس راه ژاندارمری کل کشور.

۳- لایحه نظام معماری و ساختمانی ایران.

رئیس کمیسیون کشور – مهندس فروهر.

گزارش یکماهه اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون کشور.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۲/۱۰ – ۱۳۵۲/۲/۲۰- ۱۳۵۲/۲/۲۲ – ۱۳۵۲/۲/۳۰.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه اصلاح مادة ۱۰ قانون تشکیل نیروی پایداری.

۲- لایحه اصلاح تبصره ۲ مادة ۷۸ قانون شهرداریها.

۳- لایحه الحاق دو تبصره بمادة ۵۵ و اصلاح تبصره یک مادة ۱۰۰ قانون شهرداریها.

۴- لایحه نظام معماری و ساختمانی ایران.

رئیس کمیسیون کشور – مهندس فروهر.

گزارش یکماهه خرداد ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون کشور.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۳/۸ – ۱۳۵۲/۳/۳۰.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه تعمیم تبصره یک بند ب مادة ۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به ژاندارمری کل کشور.

۲- لایحه تعمیم قانون اجازه پرداخت مزایای ویژه افسران و درجه داران ارتش شاهنشاهی به افسران و درجه داران ژاندارمری کل کشور.

رئیس کمیسیون کشور – مهندس فروهر.

گزارش یکماهه تیر ماه سال ۱۳۵۲ کمیسیون کشور.

تاریخ تشکیل: ۱۳۵۲/۴/۱۳- ۱۳۵۲/۴/۱۷- ۱۳۵۲/۴/۲۳- ۱۳۵۲/۴/۲۶.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه تعمیم تبصرة یک بند ب مادة ۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به ژاندارمری کل کشور.

۲- لایحه حفظ و گسترش فضای سبز وجلوگیری از قطع بی رویه درخت.

۳- لایحه اصلاح قسمت اول ماده ۲ قانون امنیت اجتماعی.

۴- آئین نامه حمل بار و مسافر و مدت تعطیل مؤسسات مسافربری و حمل و نقل.

رئیس کمیسیون کشور – مهندس فروهر.

گزارش از کمیسیون عرایض به مجلس شورای ملی.

۱۶ - گزارش از کمیسیون عرایض به مجلس شورای ملی.

مقام محترم ریاست عالیه مجلس شورای ملی.

با نهایت احترام، گزارش دومین اجلاسیه بیست و سومین دورة قانونگذاری کمیسیون عرایض را به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:

در تاریخ ۵۱/۷/۱۵ که کمیسیون هیئت رئیسه خود را انتخاب نمود، بلافاصله تشکیل جلسه داد و با مطالعه سوابق امر و رویه‌ای که در نحوه رسیدگی به شکایات و نامه‌های واره مجری بود خط مشی کمیسیون را تعیین و نمایندگان وزارتخانه‌ها و سازمانهای مستقل دولتی را دعوت نمود که بمنظور اشتراک مساعی بیشتر و تعاطی فکر حضور بهمرسانند.

در جلسه که اکثریت قریب باتفاق نمایندگان مزبور شرکت داشتند به آقایان یادآوری گردید که لازمه تحول و انقلاب اجتماعی ایران که بنا به ابتکار رهبر عالیقدر ایران صورت گرفته بیداری و سرعت عمل و داشتن صمیمیت و علاقمندی در کلیه مسائل مملکتی بالاخص در اداء وظائفی است که بهر کس محول گردید، آقایان که از لحاظ مقام اداری در طبقات بالاتری قرار دارند موظف خواهند بود مدلول انقلاب اداری را تفهیم نموده تا با اجراء این رویه مرضیه متصدیان امور را بانجام وظایف محوله هدایت و رفع شکایت از شاکیان بعمل آمده و احقاق حق شود تا موجبات رضایت شاهنشاه آریامهر و ملت ایران فراهم گردد.

البته در مورد تسریع و رسیدگی و جوابگوئی مراجعات کمیسیون نیز مذاکراتی بعمل آمد و با اظهار قدردانی از همکاریهای نمایندگان وزارتخانه‌ها و مؤسسات خواسته شد کماکان در جهت تأمین و تقاضاهای حقه اقدام گردد.

در این دورة اجلاسیه یکساله توفیق حاصل گردید با حضور مسئولین امر سی بار تشکیل جلسه داده که شانزده جلسه آن با حضور نمایندگان بعضی از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شاکیان و بقیه با حضور اعضاء کمیسیون بوده و در هر یک از جلسات مزبور که از ساعت ده صبح تا دوازده انعقاد یافته برتق و فتق امور و نامه‌ها و شکایات واصله رسیدگی و اقدامات لازم انجام گرفته است.

در خاتمه با نهایت خوشوقتی یادآور می‌شود که بعلت آشنائی بیشتر اولیای امور و دستگاههای اداری و اجرائی دولت به مفهوم انقلاب اداری تعداد شکایات واصل به کمیسیون عرایض در سال جاری بمراتب کمتر از سالهای گذشته بوده است.

باتقدیم احترام – رئیس کمیسیون عرایض- مهندس محمود پروشانی.