مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ بهمن ۱۳۳۷ نشست ۲۷۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۲۷۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سهشنبه بیست و هشتم بهمنماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- سؤال آقای مهندس اردبیلی را چه به مخارج سازمان برنامه و جواب آقای مهندس خسرو هدایت
۳- اعلام تصویب صورت مجلس
۴- طرح و تصویب فوریت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به الحاق ماده ۲۲۵ مکرر به قانون آیین دادرسی مدنی
۵- طرح و تصویب فوریت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به منع کشت خشخاش و جلوگیری از استعمال تریاک
۶- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجاره تحصیل وام از صندوق وامهای عمرانی آمریکا
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و چهل دقیقه پیشازظهر به ریاست آقای دکتر عمید (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱-طرح صورت مجلس
نایب رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان: مسعودی- دکتر اصلان افشار- امید سالار- دیهیم- دکتر دادفر- سعیدی- مهندس فروغی- شادلو- عبدالحمید بختیار- اخوان- اورنگ- کاظم شیبانی- محمودی- ساگینیان- قناتآبادی- مشایخی- قراگزلو- مهندس فیروز- ثقهالاسلامی.
غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- دکتر فریدون افشار- کورس- اریه- قرشی.
نایب رئیس- در صورت جلسه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- صورت مجلس که طبع می‌شود برای من خاطراتی میآورد که با اجازه ریاست محترم در موقع تصویب صورت مجلس خواستم این مطلب را عرض کنم که یکی از ارکان مسلم مشروطیت ایران جامعه مطبوعات ما است (صحیح است) و بسیار بسیار مایه خوشبختی است که مطبوعات ایران همدوش با قوهمقننه برای استوار کردن و استحکام مبانی مشروطیت کار میکنند و از بدو تابش نور آزادی در این مملکت این آقایان پرچمدار استقلال و نگاهدار مشروطیت ایران بودند من به عنوان نماینده تهران ورود نمایندگان مطبوعات ولایات را صمیمانه تبریک میگویم و امیدوارم در راه خدمت به مشروطیت بیشتر موفق و کامیاب باشند (صحیح است) و بدانند که افکار عمومی را که این آقایان هدایت میکنند بزرگترین خدمتی است که به مبانی مشروطیت ایرن میکنند. (صحیح است)
نایب رئیس- البته مطالبی را که آقای دکتر شاهکار فرمودند مربوط به صورت جلسه نبود ولی چون مربوط به مطبوعات بود بنده عرضی ندارم. تصویب صورت مجلس بعد از حصول اکثریت اعلام می‌شود.
۲- سؤال آقای مهندس اردبیلی راچه به مخارج سازمان برنامه و جواب آقای مهندس خسرو هدایت
نایب رئیس- سؤالات مطرح است آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- سؤالی است از سازمان برنامه (فضایلی- کدام سازمان برنامه؟) البته این سؤال مدتی قبل از دولت شده و امروز متأسفانه وقت آن تعیین شده بوده ناگزیر برای ادای وظیفه خواستم این سؤال مطرح شود البته این دولت با قانون اخیری که آوردهاند نسبت به آن تصمیماتی خواهد گرفت سؤال این است ریاست محترم مجلس شورای ملی متمنی است به جناب آقای نخستوزیر اطلاع داده شود که در موعد قانونی در مجلس حاضر شده به سؤالات زیرین پاسخ بدهند.
۱- مجوز خرج ساختمان فعلی سازمان برنامه که از مدت قانونی بیش از چهار سال باقی نیست چه بود و به چه حقی بودجه آن سازمان که مطلقاً باید مطابق قانون جهت عمران و آبادی شهرستانها که به شکل خرابه هست خرج شود در ساختمان مزبور خرج می‌شود و چه مبلغی در این ساختمان خرج خواهد شد و تعداد اتومبیلهای زیر پای کارمندان سازمان چند عدد است و از چه منبعی خریداری شده.
۲- آیا دولت در دخل و خرج سازمان مستقیما دخالت دارد یا نه و از ولخرجیهایی که در سازمان برنامه به عناوین مختلف می‌شود اطلاع دارند یا نه البته شخصاً موارد علنی ذکر خواهم کرد و موضوع کوچ اصفهانی چیست.
۳- عایدی سازمان برنامه از نفت از اول برنامه دوم چه مبلغی بوده و مخارج پرسنلی آن چه مبلغی میباشد و تا حال از بابت حق مشاوره به مهندسین مشاور چه مبلغی پرداخت شده. با تقدیم احترامات.
این سؤالی است که بنده از دولت کردهام و امروز متأسفانه وقت آن تعیین شده (دکتر رضایی- چرا متأسفانه؟) اجازه بفرمایید در بدو تشکیل سازمان برنامه و تمرکز مؤسسات و کارخانهجات دولتی نظر اساسی این بود که وزرای وقت به عنوان صاحبه آن سرمایه تشکیل شورایی بدهند و در انجام امور مربوطه تصمیماتی بگیرند و این تصمیمات را به عنوان تصویب نامه دولت به موقع اجرا گذارند و ضمناً مطابق قانون از طرف مجلس شورای ملی هم یک عدهای به عنوان ناظر هزینه سازمان برنامه تعیین شده بودند که بروند این ناظرین هزینه از طرف مجلس نظارت در دخل و خرج و عایدی سازمان برنامه بکنند رفته رفته آقایان وزرا از زیر بار این کار مهم شانه خالی کردند به عوض اینکه خودشان بروند یک نمایندهای تعیین کردند به عنوان نماینده صاحبه آن سهام آنها رفتند به سازمان برنامه و مشغول کار شدند بعد یواش یواش این نمایندگان وزرا هم در سازمان برنامه شرکت نمیکردند و برای نظارت هم سازمان برنامه به میل خودش ۱۸ نفر را تعیین میکرد و صورت این ۱۸ نفر را میداد به دولت و دولت میآورد به مجلس و مجلس هم یک عدهای را از میان آنها انتخاب میکرد و به عنوان ناظر هزینه میرفتند به سازمان برنامه نتیجهاش این شد که دولت اخیراً قانونی که میبایست بیاورد آورد البته در کارهای سازمان و مشغول رسیدگی خواهند بود و من منتظر هستم که ببینم چه جوابی نماینده سازمان برنامه میدهد بعد عرایض خودم را دنبال میکنم.
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت
معاون نخستوزیر (مهندس هدایت)- در جواب نماینده محترم به استحضار آقایان میرسانم که این ساختمان که راجع به ساختمان و چگونگیاش سؤال فرمودند یک ساختمانی است که ۱۲۰۰۰ متر زیر بنا است، ۱۷۸ اطاق دارد که ۲۴ تا از آنها سالنهای بزرگ است برای کنفرانس ۲۱ اطاق دارد برای نصب دستگاههای تلفن و برق و تهویه در این ساختمان دستگاه تهویه‌ای است که در تابستان سرد و در زمستان گرم میکند و دارای ۶۰۰ شماره تلفن است، ساعت دارد، برق قوی دارد و کابلکشی شده از محل ساختمان تا کارخانه برق دو دستگاه آسانسور دارد البته خود ساختمان از آجر و سنگ است جمع کل مخارج این ساختمان با این ابعاد و تأسیساتی که عرض کردم ۹۸ میلیون و پانصد هزار ریال است یعنی نه میلیون و هشتصد و پنجاه هزار تومان (موسوی- چقدر زیر بنا دارد؟) ۱۲۰۰۰ متر و بدون تأسیسات یعنی بدون آسانسور و ساعت و تهویه متری ۳۳۰ تومان تمام شده (چند نفر از نمایندگان- خیلی خوب است) (حشمتی- از کتابخانه مجلس بهتر است) و بنده خوشوقت خواهم شد اگر یک روزی جناب آقای مهندس اردبیلی ساختمانی را در تهران پیدا کنند چه خصوصی و چه دولتی که هر متر مربعش از سه برابر این مبلغ کمتر بشود. (صحیح است)
اما راجع به جواب این سؤالات البته دولت از دخل و خرج سازمان برنامه اطلاع دارد و سازمان برنامه مخارجی را که میکند براثر یک طرحهای عمرانی است که یک یکش به تصویب مجلسین رسیده یک بودجه اداری دارد که این بودجه اداری در هر سال از طرف دولت تقدیم کمیسیون می‌شود بنابراین آنچه که عمرانی است مطابق مجوز قانونی است آنچه که اداری است مطابق ماده ۲۰ قانون سازمان برنامه است که میبایستی از طرف دولت به کمیسیون مشترک داده بشود که داده شده و به علاوه هم دولت و هم مجلسین در دخل و خرج سازمان برنامه هر دقیقهای امکان نظارت دارند به وسیله هیئت نظارتتان که مجلسین انتخاب میکنند و این را غلط به استحضار جناب آقای مهندس اردبیلی رسانیدهاند که صورت آقایانی که انتخاب میشوند سازمان برنامه میدهد این صورت را طبق قانون هیئت دولت تنظیم میکند و به مجلس تقدیم میکند که مورد انتخاب قرار گیرند و چند نفری از آنها انتخاب میشوند به علاوه رسیدگی با این حسابها که سؤال فرموده بودن عایدی سازمان چقدر بوده و چقدر خرج شده و چی خرج شده برای هر فردی از افراد کشور ایران هر صبح پنجشنبه مقدور است و این اولین بار است در ایران و شاید در دنیا که یک مؤسسهای مانند سازمان برنامه که دارای یک درآمدهای نسبتاً قابل توجهی است در مملکت ما هر پنجشنبه کلیه درآمدش و کلیه هزینهها حتی ۱۵ ریال پول تلگرافش چاپ می‌شود بنده در جواب جناب آقای مهندس اردبیلی توجه ایشان را به بولتن پنجشنبه گذشته ۲۳ بهمنماه که آوردهام جلب میکنم یعنی این بولتن را کسی که فرصت داشته باشد وقتش را صرف میکند و به رقم توجه کند در آن تمام آنچه را که سؤال فرمودند هست مثلاً سؤال فرمودند عایدی سازمان از درآمد نفت تا این تاریخ چقدر است دریافتی سازمان از درآمد نفت ۳۴۳ میلیون ۷۰۰ هزار یا به ریال ۲۵ میلیارد ریال است (عمیدینوری- جمعش را بفرمایید) جمع دریافت تا ۲۳ بهمنماه ۳۶ میلیارد و ۵۲ میلیون ۹۷۶ هزار ریال دریافت شده البته آن قسمت الف است که ۲۵ میلیارد است بعد وام است که وامها را خودتان مسبوقید از بانک بینالمللی ۷۵ میلیون دلار از صندوق بینالمللی ۵/ هفدهم میلیون و درآمدهای متفرقهای است که رقم قابل توجهی نیست پس جواب این سؤال در صبح هر پنجشنبه برای هرکس موجود است و صورت پرداختها را هم دارد کمترین پرداختی که در آن صورت گرفته در اینجا قید شده مثلاً به طور مثال در اینجا نوشته است که ساختمان پل زاینده‌رود پلی که روی زاینده‌رود ساخته شده یا هزینه آسایشگاه یا هزینه فرودگاه مهرآباد تمام پولی که خرج شده صورتش هست و این صورت بدین ترتیب که به استحضارتان میرسد از ابتکاراتی است که آقای ابوالحسن ابتهاج در سازمان برنامه معمول کردند و حق این است که ادامه پیدا کند پس بنده خیال میکنم برای جناب آقای مهندس اردبیلی با مراجعه به این ارقام مکتوم نیست و هر اطلاعی که بخواهند میسر است و هر اطلاع دیگری هم که بخواهند خدمتشان بدهیم مخصوصاً با هیئت نظارتی که که در سازمان دارند این استحضار از درآمد و سایر خصوصیات میسر خواهد بود صرفنظر از اینکه طبق قانون ما عواید و مخارج هر سال را تنظیم میکنیم و به هیئت دولت و کمیسیون مشترک برنامه میدهیم این کار هم می‌شود یعنی سال ۳۷ که تمام نشده ولی آنچه که در سال ۳۶ خرج شده صورت حساب طبق قانون تنظیم شده و به آن مراجعی که قانون معین کرده است تقدیم شدهاست و حالا هم بهطوری که جناب آقای مهندس اردبیلی اشاره فرمودند در شرایط فعلی و با قانون جدیدی که از طرف دولت آورده شده شاید این رسیدگی‌هایی که مایلند به دست آن کسانی که اعتماد دارند انجام خواهد شد. (احسنت)
نایب رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- البته جواب‌هایی که جناب آقای مهندس خسرو هدایت دادند مطابق سؤال بنده نبود نه راجع به اتومبیلها صحبت کردند که از چه منبعی این اتومبیلها خریداری شده و تعدا آنها چقدر است و وضع حالا به چه نحوی است به اینها جواب ندادند در هر صورت بنده از آقایان سؤال میکنم که آیا خرج کردن ۹ میلیون ۱۰ میلیون برای این ساختمان واجب بوده یا تکمیل دانشکدههای پزشکی در آذربایجان و خراسان (مهدی ارباب- در بندرعباس هم) در بندرعباس هم لازم بود آقایان در تمام بخشهای ما پزشک نیست دارو نیست (صحیح است) آیا تربیت پزشک برای ما لازم است یا ساختمان سازمان برنامه؟ من نمیگویم البته یک ساختمان خیلی شیک و مجللی درست کردهاند و شاید یک روزی بدرد یکی از وزارتخانههای ما بخورد ولی امروز برای ما پزشک و قابله مورد لزوم است در دهات برای نبودن پزشک و قابله هم بچهها تلف میشوند هم مادرها توجه بفرمایید مدت ده سال است در آذربایجان یک دانشکده پزشکی را شروع کردهاند هنوز هم که هنوز است تمام نشده هی کاخی است در تهران بلند میکنند اینها باید یک حسابی داشته باشد الاهم فالاهم را باید در نظر بگیرید آنچه که لازم داریم باید تهیه کنیم امروز تربیت متخصص کشاورزی و مهندس کشاورزی برای ایران از اهم مسائل است امروز اغلب آفات نباتی و حیوانی تمام حیوانات و محصولات ما را از بین میبرد در آذربایجان ساختمان یک آسایشگاه مسلولین ۷- ۸ سال است شروع شده ما دائماً دوندگی میکنیم به سازمان برنامه که این را تکمیل کند هنوز تکمیل نشده چون طبق آییننامه در سؤال بیش از ده دقیقه نمی‌شود صحبت کرد و چون دولت لایحهای آورده و آقای نخستوزیر آن روز اظهار فرمودند که ما رسیدگی به کارها و خرجهای سازمان برنامه میکنیم و نتیجهاش را به مجلس گزارش خواهیم داد من منتظر گزارش دولت هستم و حرفی نمیزنم و اگر دیدم دولت آنها را نگفته آن وقت آنها را هم به عرض آقایان میرسانم.
نایب رئیس- آقای مهندس خسرو هدایت.
مهندس خسرو هدایت- بنده باید اذعان کنم که در اینجا حق با جناب آقای مهندس اردبیلی است من در اینجا دو نکته را جواب عرض نکردم یکی این بود که به چه نحو این عمارت ساخته شده و از چه محلی ساخته شده بنده این را خواستم عرض کنم به هیچوجه از محل بودجه عمرانی نیست این را اگر ما میخواستیم از محل درآمدهای عمرانی سازمان بگیریم میبایستی مجوزی از کمیسیون مشترک برنامه به دست بیاوریم و چنین چیزی در قانون نیست. آقایان استحضار دارند که اداره کارخانهجاتی که دولتی بود به سازمان برنامه واگذار شده بود و هنوز هم هست و کارخانههایی که بعداً بوجود آمد این کارخانهجات دارای منافع و زیان‌هایی هستند (عمیدینوری- بیشتر زیان دارد) نتیجه این است که در سال در حدود ۴۰- ۵۰ میلیون تومان این کارخانهجات سود دارد این ساختمانی که در حدود ۹ میلیون و خرده‌ای به عمل آمده است این بنا از محل سود آن کارخانهجات است یعنی اصلاً صاحب بنا ما نیستیم چون از طرف دیگر برای آن ساختمان از بانک اعتبارات صنعتی وام گرفته شده الان یعنی بیش از دو ماه است که این بنا فروخته شده به بانک اعتبارات صنعتی آنچه که قرض داده بود گرفته بود و آنچه که بیشتر قیمت داشته پرداخته به آن شرکتهایی که در شروع آن ساختمان پولش را داده بودند به نحوی که امروز مالک این ساختمان بانک اعتبارات صنعتی است (عمیدینوری- پس سازمان برنامه سازنده بود) ما ساختیم (عمیدینوری- کار برنامه هم همین بود) از محل اعتبارات عمرانی هم نیست امروز هم مالکش بانک اعتبارات صنعتی است و ما میخواهیم یک کرایه مناسبی بدهیم این را هم آقایان توجه داشته باشید که قبل از اینکه این بنا ساخته شود ۴۵ هزار تومان در خیابان شاهرضا کرایه میدادیم بنابراین این ساختمان از محل درآمد عمرانی صورت گرفته و صرفهجویی هم از لحاظ پرداخت کرایه شدهاست راجع به اتومبیلها همینقدر میتوانم عرض کنم اتومبیل‌هایی که سازمان برنامه میخرد بر دو نوع است یکی برای اجرای طرح است مثلاً برای طرح مبارزه با مالاریا ما تعدادی جیپ میخریم که واگذار میکنیم به آن مؤسسه ضد مالاریا یا برای مبارزه با آفات نباتی اتومبیل میخریم واگذار میکنیم به وزارت کشاورزی الان مشغول تکمیل سیلوهای مشهد و کرمانشاه هستیم جیپ میخریم میدهیم به آن دستگاهی که باید این کار را انجام بدهند به هر حال یا از محل طرح است و در طرح پیشبینی می‌شود و به تصویب شورایعالی میرسد یا برای کارهای اداری است آقایان استحضار داشته باشند که تناسب تعداد اتومبیل برای کادر اداری در سازمان برنامه بیشتر از سایر دستگاهها نیست برای اینکه در سازمان برنامه ما یک قراردادی داریم که کسانی که خودشان اتومبیل میخرند ما به اقساط پول میگیریم و به فروشنده‌ها نقد میدهیم برای اینکه به خریدار تحمیل نشود غالب آقایان را که میبینید اتومبیل زیر پایشان است اگر حقوقشان از ۱۲۰۰ تومان بیشتر باشد اتومبیل مال خودشان است که به همان ترتیب اقساط خریدهاند اتومبیل‌هایی که دولت به اشخاص داده بسیار محدود است و آن هم مطابق مقرراتی است که در دست هست و ما در بودجهای که پارسال دادیم به تصویب هیئت دولت و کمیسیون مشترک برنامه رسید و در بودجه هست و ضمناً در بودجه یک مبلغی هم هست برای تعویض اتومبیل بدین ترتیب که سازمان برنامه هیچوقت برای خرید اتومبیل نه تنها پول نمیپردازد یعنی در هیچ حالت اتومبیل نو خریده نمی‌شود مگر اینکه اتومبیل کهنه فروخته شود اتومبیل کهنه به فروش میرسد مبلغی که کم دارد از محل آن اعتبار پرداخته می‌شود و از محل اعتبار تعویض‌ها تکمیل می‌شود و اتومبیل گرفته می‌شود یعنی در هیچ حالت یک اتومبیل نو خریداری نمی‌شود
مگر یک اتومبیل کهنه‌ای فروخته شود در این صورت جنبه تعویض دارد و سازمان برنامه در این مورد مجوزی دارد که به تصویب کمیسیون مشترک برنامه مجلسین رسیده و همانطوری که عرض کردم تعداد اتومبیل در سازمان به هیچوجه بی‌حساب نیست (صحیح است)
۳- اعلام تصویب صورت مجلس
نایب رئیس- چون اکثریت حاصل است تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۴- طرح و تصویب فوریت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به الحاق ماده ۲۲۵ مکرر به قانون آیین دادرسی مدنی
نایب رئیس- لایحهای از مجلس سنا رسیده راجع به ماده ۲۲۵ مکرر قانون آیین دادرسی مدنی که فوریتش در آن مجلس تصویب شده فوریت آن مطرح است. قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی لایحه شماره ۷۸۰۴ ح ر ۳۸۲۰۷- ۲۴/ ۸ / ۱۳۳۷ دولت راجع به الحاق ماده ۲۲۵ مکرر به قانون آیین دادرسی مدنی تقدیمی به مجلس سنا که در جلسه روز ۲۴ ر ۸ ر ۳۷ فوریت آن به تصویب رسیده بود.
در جلسه روز شنبه هجدهم بهمنماه هزار و سیصدوسی و هفت به تصویب مجلس سنا رسیده است. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود.
رئیس مجلس سنا- محسن صدر
نایب رئیس- فوریت مطرح است
چند نفر از نمایندگان- ماده هم خوانده شود.
نایب رئیس- قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
قانون الحاق ماده ۲۲۵ مکرر به قانون آیین دادرسی مدنی
ماده ۲۲۵ مکرر- در کلیه دعاوی مدنی اعم از دعاوی اصلی یا طاری و درخواستهای مربوط به امور حبسی مدعی علیه میتواند از دادگاه برای تأدیه خساراتی که از بابت هزینه دادرسی و حقالوکاله ممکن است مستدعی محکوم بشود تقاضای تأمین نماید و دادگاه در صورتی که تقاضای مزبور را موجه بداند قرار تأمین صادر مینماید و تا وقتی مدعی تأمین ندهد دادرسی متوقف خواهد ماند و در صورتی که مدت مقرر در قراردادگاه برای دادن تأمین منقضی شود و مدعی تأمین ندهد به درخواست مدعی‌علیه قرار رد دادخواست مدعی صادر می‌شود.
در دعاوی که مستند آن چک یا سفته یا برات باشد و همچنین در مورد دعاوی مستند به اسناد رسمی و دعاوی علیه متوقف مدعی‌علیه نمیتواند برای تأمین خسارات احتمالی خود تقاضای تأمین نماید.
تبصره- چنانچه بر دادگاه محرز شود که منظور از اقامه دعوی تأخیر در انجام تعهد یا ایذاء طرف یا غرض ورزی بوده دادگاه مکلف است در ضمن صدور حکم یا قرار مدعی را به تأدیه دو برابر هزینه دادرسی به نفع طرف مقابل محکوم نماید. وزارت دادگستری مأمور اجرای این قانون است.
نایب رئیس- فوریت مطرح است، آقای ارباب فرمایشی دارید؟
ارباب- در خود ماده عرض دارم.
نایب رئیس- فعلاً ماده مطرح نیست بنابراین رأی گرفته می‌شود به فوریت این لایحه آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد به کمیسیون دادگستری ارجاع می‌شود.
۵- طرح و تصویب فوریت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به منع کشت خشخاش و جلوگیری از استعمال تریاک
نایب رئیس- لایحه دیگری رسیده راجع به منع کشت خشخاش قرائت می‌شود و بعد فوریت آن مطرح خواهد شد (به شرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی لایحه شماره ۱۹۷۵ الف- ۲۲۹۷۵ مورخ ۱/۵/۱۳۳۷ راجع به اصلاح قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک تقدیمی به مجلس سنا که فوریت آن در جلسه ۲۵/۵/ ۱۳۳۷مجلس سنا به تصویب رسیده بود.
در جلسه روز چهارشنبه ۱۵ بهمنماه ۱۳۳۷ با اصلاحاتی به تصویب مجلس سنا رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود.
رئیس مجلس سنا- محسن صدر
لایحه اصلاح قانون کشت خشخاش و استعمال تریاک
ماده۱- مواد مخدره مذکور در این قانون عبارت است از مواد افیونی (تریاک و سوخته تریاک و شیره و آنچه که از تریاک مشتق شده) و سایر مواد مخدره (هرویین و مروفین و کوکایین و آنچه که طبق فهرست ادویه مخدره سازمان ملل متحد تعیین شدهاست) که فهرست آن را وزارت بهداری به تفکیک تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران همزمان با این قانون انتشار میدهد. فهرست مزبور یک نوبت در روزنامهرسمی کشور شاهنشاهی و سه نوبت متوالی در یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز منتشر خواهد شد.
وزارت بهداری میتواند با تصویب هیئت وزیران در فهرست مواد مخدره تجدیدنظر نماید.
تبصره- حشیش و مواد مشابه آن که از طرف وزارت بهداری در فهرست مندرج در این ماده تعیین خواهد شد از نظر مقررات این قانون در ردیف مواد افیونی محسوب میشوند.
ماده۲- وزارت بهداری منحصراً مجاز است مواد مخدره را که برای مصارف طبی و علمی کشور لازم است تهیه و وارد کشور نموده و طبق آییننامهای که تهیه و به تصویب هیئتوزیران خواهد رسانید توزیع نماید آییننامه مزبور قابل تغییر خواهد بود.
ماده۳- برای نظارت و مراقبت در اجرای این قانون و قانون منع کشت خشخاش مصوب هفتم آبان ۱۳۳۴ و هماهنگ کردن اقدامات کلیه مقامات مسئول و تمرکز کلیه امور مربوط به مواد مخدره، ادارهای در وزارت بهداری به نام اداره کل نظارت بر مواد مخدره تشکیل می‌شود که قائم مقام سازمان منع کشت خشخاش نیز خواهد بود.
ماده۴- هرکس یکی از مواد مخدره مذکور در ماده یک را بسازد یا وارد کشور نماید به حبس موقت با اعمال شاقه از ۵ تا ۱۵ سال و پرداخت جریمه نقدی معادل مبلغ پانصد ریال برای هر گرم از مواد افیونی و سه هزار ریال برای هر گرم ازسایر ادویه مخدره محکوم می‌شود و در صورت تکرار مجازات مرتکب علاوه بر جزای نقدی اعدام است.
ماده۵- هرکس یکی از مواد مخدره مذکور در ماده یک را تهیه کند یا بفروشد یا در معرض فروش گذارد به حبس موقت با اعمال شاقه و پرداخت جریمه نقدی معادل مبلغ پانصد ریال برای هرگرم از مواد افیونی و سه هزار ریال برای هر گرم از سایر ادویه مخدره محکوم می‌شود و در صورت تکرار علاوه بر مجازات نقدی به حبس دایم با اعمال شاقه محکوم میگردد.
ماده۶- هرکس محلی برای استعمال مواد مخدره دایر کند و یا به نحوی از انحاء سهیم در منافع محلهای مزبور باشد و یا وسیله تسهیل عمل دایرکنندگان این قبیل محلها را فراهم سازد و یا به نحوی از انحاء با مرتکب اصلی معاونت و یا شرکت نماید به جریمه نقدی از ده هزار ریال تا یکصد هزار ریال و حبس مجرد تا ده سال محکوم می‌شود و هرکس در محلهای مزبور قبول خدمت نماید به حبس تأدیبی تا دو سال محکوم میگردد.
ماده۷- هرکس یکی از مواد مخدره را نزد خود نگهداری نماید یا مخفی نماید یا از محلی به محل دیگر حمل نماید به حبس تأدیبی تا سه سال و پرداخت جریمه نقدی به میزان مقرردر ماده ۴ این قانون محکوم می‌شود هرگاه مواد مکشوفه یا محموله بیش از مقدار ۵۰ گرم مواد افیونی و یا یک گرم از سایر ادویه مخدره باشد مجازات مرتکب حبس مجرد تا ده سال و جریمه نقدی به میزان مقرر در ماده ۴ این قانون خواهد بود.
تبصره- هرگاه مأمورین کشف و ضبط مواد مخدره تمام یا مقداری از مواد مکشوفه را به نفع متهم از بین برده یا به نفع خود تصاحب نماید به مجازات مصرحه در این ماده محکوم خواهند شد.
ماده۸- در هر مورد که ثابت شود حاملین مواد مخدره که تحت تعقیب قرار گرفتهاند مزدور دیگری هستند و اظهارات آنان موجب شناخته شدن عامل اصلی گردد دادگاه مجازات حامل را یک درجه تخفیف خواهد داد و پرداخت جرایم فقط به عهده عامل اصلی خواهد بود.
ماده۹- استعمال هر نوع مواد مخدره، هرکس بدون مجوز طبی مواد مخدره را استعمال نماید و یا به دیگری تزریق کند به حبس تأدیبی تا سه سال محکوم می‌شود در صورتی که ماده مخدره مرفین یا هرویین باشد مجرم به حداکثر مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.
ماده۱۰- مواد مخدره مذکور در این قانون ولو آنکه مخلوط با مواد دیگری باشد از نظر مجازات خالص محسوب میشوند.
ماده۱۱- در موارد مذکور در ماده ۴ و قسمت اخیر ماده ۷ این قانون وسیله نقلیه موتوری حامل مواد مخدره که متعلق به مرتکب بوده و در حین کشف به دست مأمورین افتد به دستور دادستان موقت توقیف و در صورت محکومیت مرتکب طبق رأی دادگاه به ملکیت وزارت استقرار خواهد یافت.
ماده۱۲- الف- شیره کشخانهها و محل استعمال مواد مخدره پس از کشف بلافاصله به دستور دادستان شهرستان بسته خواهد شد.
ب- چنانچه محلهای مزبور قسمتی از یک خانه مسکونی باشد که اشخاص دیگری در آن سکونت دارند فقط قسمتی که محل
استعمال شیره و یا استعمال سایر مواد مخدره بوده است بسته خواهد شد.
ج- چنانچه مالک محل و دایرکننده شخص واحد باشد محل مزبور برای مدت یک سال بسته خواهد شد و چنانچه محل مزبور اجاری باشد اجاره منفسخ و با حضور نماینده دادستان ملک تحویل موجر خواهد شد و موجر متعهد میگردد که ملک مزبور منبعد محل عمومی استعمال مواد مخدره نشود و در صورتی که موجر با علم و اطلاع محل مزبور را مجدداً برای استعمال مواد مخدره اجاره دهد و یا واگذار نماید به مجازات معاون مجرم محکوم خواهد شد.
تبصره- در مورد محل فروش مواد مخدره پروانه کسب محل مزبور بلافاصله توقیف و در صورت محکومیت متهم باطل خواهد شد.
ماده۱۳- هرکس مبادرت به کشت خشخاش نماید علاوه بر امحاء کشت به حبس با اعمال شاقه تا ۱۵ سال و جریمه نقدی معادل یکصدهزار ریال برای هر هکتار اراضی مورد کشت محکوم می‌شود و در صورت تکرار مجازات مرتکب علاوه بر پرداخت جریمه نقدی حبس دایم با اعمال شاقه است.
تبصره- هرگاه ثابت شود که کشت خشخاش به دستور مالک یا مستأجر یا قائم مقام قانونی آنها به عمل آمده در این صورت اشخاص مزبور علاوه بر پرداخت جریمه معین به حداکثر مجازات مقرر در ماده فوق و زارع به حداقل مجازات مزبور محکوم خواهد شد.
ماده۱۴- هرکس بذر یا گرزه خشخاش را نگهداری یا مخفی کند به حبس تأدیبی از ۲ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
ماده۱۵- در هر محلی که کشت خشخاش به عمل آید کدخدا مکلف است بلافاصله مراتب را کتباً به بخشدار حوزه خود گزارش دهد، بخشدار باید بلافاصله پس از دریافت گزارش کدخدا جریان را به فرمانداری و بهداری و دادستان شهرستان و نزدیکترین پست ژاندارمری محل اطلاع دهد ژاندارمری موظف است پس از دریافت گزارش بخشدار منتهی یا یک هفته با حضور مأمورین بهداری، کشاورزی و دادستان یا نمایندگان آنها در محل کشت حاضر و کشت مزبور را محو نمایند و جریان امر را به فرمانداری مربوطه اطلاع دهند در نقاطیکه دادگاه بخش مستقل وجود دارد امین صلح در امر امحا کشت خشخاش نمایندگی دادستان شهرستان را خواهد داشت.
ماده۱۶- در هر محل که خشخاش کشت شود اعم از آنکه قبل یا بعد و یا در موقع برداشت محصول کشف گردد کدخدای محل با علم در صورتی که اطلاع نداده باشد و بخشدار محل در صورت علم به حبس تأدیبی تا سه سال محکوم خواهد شد و چنانچه بخشدار یا کدخدا نزدیکترین پست ژاندارمری محل را به موقع خود از موضوع مستحضر کرده ولی ژاندارمری اقدام ننموده باشد فرمانده پست مزبور علاوه بر حبس تأدیبی تا سه سال محکوم به انضمام دایم از خدمت دولتی می‌شود.
تبصره۱- در نقاطیکه ژاندارمری نباشد فرمانده مأمورین انتظامی محل موظف به انجام تکلیف فرمانده پست ژاندارمری در امر امحا کشت خشخاش بوده و در صورت تخلف تا سه سال حبس تأدیبی و انضمام دایم از خدمات دولتی محکوم خواهد شد.
تبصره۲- مقصود از رئیس یا فرمانده یا بخشدار یا کدخدای مذکور در این ماده کسانی هستند که مشاغل مزبور را حتی به طور موقت از دو ماه قبل از برداشت محصول تریاک به عهده داشتهاند.
ماده۱۷- درباره کسانی که به اتهام ارتکاب جرایم مذکور در ماده ۴ - ۵ - ۶ قسمت اخیر ماده ۷ و مواد ۱۳ و ۱۶ این قانون مورد تعقیب قرار گیرند چنانچه دلایل و قرائن موجود دلالت بر توجه اتهام به آنان نماید قرار بازداشت صادر خواهد شد و در صورت ادامه بازداشت متهم تا تاریخ شروع دادرسی با صدور اولین حکم برائت طبق ماده ۴۸۳ آیین دادرسی کیفری فوراً آزاد خواهد شد. رسیدگی به جرایم مذکور در این قانون خارج از نوبت به عمل خواهد آمد.
تبصره- در کلیه جرایم مذکور در این قانون هرگاه مرتکبین متعدد باشند جریمه نقدی تضامناً از آنان وصول خواهد گردید.
ماده۱۸- در کلیه جرایم مذکور در این قانون مواد مخدره فوراً ضبط و در اختیار اداره کل نظارت بر مواد مخدره قرار خواهد گرفت و آلات و ادوات جرم تحویل اداره مزبور داده خواهد شد تا تکلیف آلات و ادوات نام برده از طرف دادگاه تعیین شود.
ماده۱۹- درآمدهای حاصل از جرائم مذکور در این قانون پس از پرداخت حق کشت که معادل ۱۵ درصد جرائم مأخوذه خواهد بود و همچنین بهای اجناس مکشوفه و جرایم مذکور در ماده ۲۳ قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب ۲۹ اسفند هزار وسیصدودوازده باید در حساب مخصوصی در وزارت دارایی تمرکز یابد تا به دستور اداره کل نظارت بر مواد مخدره به مصرف درمان معتادین و ایجاد بیمارستان برای درمان آنها و آزمایشگاه مواد مخدره و درصورت ضرورت خرید وسایل نقلیه و وسایل کشف برای مبارزه با مواد مزبور برسد.
ماده۲۰- از نظر اجرای مقررات این قانون مأمورین گارد مسلح گمرک و مأمورین مرزبانی و بازرسان اداره کل نظارت مواد مخدره به ترتیب مذکور در قانون آیین دادرسی کیفری جزء ضابطین دادگستری محسوب میشوند. موارد دخالت مأمورین گارد مسلح گمرک و ژاندارمری و شهربانی و مرزبانی در آییننامهای که از طرف وزارت بهداری و دادگستری تهیه و به تصویب هیئتوزیران میرسد تعیین خواهد شد.
تبصره- کسانی که مأمور تعقیب جرایم مذکور در این قانون میباشند و با علم به اینکه جرایم در این قانون از طرف اشخاصی ارتکاب یافته از انجام وظیفهای که برای تعقیب دارند خودداری نمایند به مجازاتی که برای مرتکبین معین شده محکوم خواهند شد.
ماده۲۱- هر یک از کارمندان دولت یا شهرداریها یا مؤسسات وابسته به آنها که معتاد به استعمال مواد مخدره باشند تا ترک اعتیاد از خدمت برکنار میشوند. مقصود از برکناری انتظار خدمت بدون حقوق کارمندان رسمی و اخراج از خدمت در مورد سایرین است و طبق ماده نهم مجازات خواهند شد.
ماده۲۲- از تاریخ اجرای این قانون آن قسمت از قانون منع کشت خشخاش مصوب آبان ۱۳۳۴ و سایر مواد مجازاتی که در قوانین دیگر مغایر با این قانون وجود دارد در قسمتی که مغایر است ملغی است.
ماده۲۳- وزارتخانههای بهداری- دادگستری- کشور- جنگ و انحصارات و گمرکات مأمور اجرای این قانون میباشد. لایحه فوق مشتمل بر ۲۳ ماده و ۶ تبصره در جلسه روز چهارشنبه پانزدهم بهمن ۱۳۳۷ شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا- محسن صدر
نایب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی
بزرگ ابراهیمی- اخطار آییننامه دارم تشریفات مجلس کامل نیست دو تا منشی چرا نیست یک منشی کم دارد (دکتر بینا- چهارنفر هم باید بنشینند، اگر سه نفر هم باشند اخطار نظامنامهای وارد است)
نایب رئیس- فوریت مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به فوریت این لایحه ارجاعی از مجلس سنا، آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد به کمیسیونهای دادگستری و بهداری فرستاده می‌شود.
۶- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اجاره تحصیل وام از صندوق وامهای عمرانی آمریکا
نایب رئیس- لایحه مربوط به اجازه تحصیل وام از صندوق وامهای عمرانی آمریکا که یک فوریت آن قبلاً تصویب شدهاست مطرح است قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورایعالی لایحه شماره ۴هفدهم۱۹ مورخ ۵/۱۱/۱۳۳۷ دولت راجع به اجازه تحصیل وام از صندوق وامهای عمرانی آمریکا در جلسه ۱۵ بهمنماه ۳۷ کمیسیون بودجه با حضور آقایان وزیر دارایی و معاون نخستوزیر مورد رسیدگی واقع و ماده پیشنهادی دولت عیناً به شرح زیر تصویب اینک گزارش آن را جهت تأیید تقدیم میدارد.
ماده واحده- دولت مجاز است در ماده ۲ قانون مصوب ۲۹ اسفند ۱۳۳۶ و قسمت آخر بند (ب) ماده واحده بودجه سال ۳۷ کل کشور مبلغ چهل وهفت ونیم میلیون دلار (۴۷۵۰۰۰۰۰ دلار) از صندوق وامهای عمرانی آمریکا به موجب قرارداد ضمیمه برای اجرای پارهای از طرحهای عمرانی سازمان برنامه وام بگیرد.
مخبر کمیسیون بودجه- محمود جلیلی
گزارش از کمیسیون امورخارجه به مجلس شورایعالی کمیسیون امورخارجه لایحه شماره ۴هفدهم۱۹ مورخ ۱۳۳۷/ ۱۱/ ۵ با حضور نمایندگان دولت مورد رسیدگی قرارداده و عیناً تصویب اینک گزارش آن را تقدیم میدارد.
مخبر کمیسیون امورخارجه- محسن مرآت اسفندیاری
نایب رئیس- کلیات مطرح است، آقای عمیدینوری بفرمایید.
عمیدینوری- یکی از لوایح بسیار مهمی که مخصوصاً در حال به آن بکنند همین لایحه است لایحهای است راجع به وام که ۵/ ۴۷ میلیون دلار میخواهیم وام بگیریم و اجازه فعلی آن را هم به موجب قانونی که قبلاً مجلس شورایعالی در لایحه بودجه و قانون دیگری که در ماده واحده اشاره شده در سال گذشته تصویب کرده است یک سال هم به عقیده سازمان برنامه زحمت کشیده شده دو مرتبه آقای ابتهاج تشریف بردهاند به آمریکا و برگشتهاند و نتیجه دستپخت ایشان هم این قرارداد شده البته این قرارداد بهطور درست در تحت یک ماده واحده امروز مطرح می‌شود و تصویب می‌شود و به نحوی که ملاحظه میفرمایید متن قرارداد هم
خوانده نشد گرچه خوانده هم میشد فهمش در حال حاضر مشکل بود برای اینکه بنده که خوشبختانه از روز تعطیل میلاد حضرت امامحسین (ع) در هفته گذشته توانستم استفاده کنم و تمام این قرارداد را بخوانم با این حال خیلی کم فهمیدم ولی خوب آنچه که به عقل ناقص خودم فهمیدم امروز میخواهم قدری در اطرافش بحث کنم و به نمایندگان محترم عرض کنم تا بدانند آنچه که عرض میکنم با مطالعه و دقت بوده (سراج حجازی- همیشه جنابعالی مطالب را با مطالعه میفرمایید) و به جناب آقای مهندس خسر هدایت هم عرض میکنم آنطوری که سابقه دارید و میدانید من نوسیون عدد داشتهام و همیشه با عدد صحبت میکنم و خوشبختانه من در عدد اشتباه نکردم در جلسه پیش عرض کردم در حال حاضر چهل هزار میلیون ریال سازمان برنامه خرج کرده، امروز خوشبختانه از بولتن قرائت کردند و حقیقتاً من خودم در عین اینکه با روش آقای ابتهاج در تمام مدت مخالف بودم به شهادت آقایان از این جهت که ایشان یک صورتی هر هفته منتشر میکنند که چقدر پول دادهاند، چی شده موافق بودم چون یک مرتبه سؤال من از سازمان برنامه این بود که نشان بدهند کدام برنامه را اجرا کردهاند و تمام شده و دیگر اینکه بنده خودم عضو کمیسیون برنامه دوم در سال گذشته بودم و این سؤال را کردم بعد این سؤال نتیجهاش این شد که مجموعه پرداختها را منگنه کرده سازمان برنامه به صورت مجلهای برای من فرستادند و البته با این مجله نشان داده می‌شود که سازمان برنامه در این مدت چقدر پول خرج کرده (یک نفر از نمایندگان- چی گرفته) البته اگر نگرفته باشد که آقای ابتهاج از جیبش نداشته که خرج کند، پس از این جهت من خوشوقتم که یک ملاکی به دست داده که چی خرج کرده و به همین جهت بود که من روی ذهنیات خودم چون این بولتنها را همیشه مطالعه میکردیم، حساب میکردیم تا آخر امسال چهل میلیون یا چهل میلیارد ریال خرج شود حالا که جناب آقای مهندس هدایت قرائت فرمودند و مخارج را سیوشش هزار و خوردهای میلیون را به موجب آخرین بولتن ارائه دادند که خرج شدهاست، البته آقایان محترم مسبوقند که یک قرضهای هم پارسال برای همین سازمان برنامه ما گذراندیم و آن را هم تصویب کردیم و از طرف دیگر باز برمیگردم به آن رویه اصولی خودم که ما بیشتر از نصف دوره سازمان برنامه هفت ساله دوم را گذرانیدهایم لااقل بایستی (نه به طور قطع) چون ما با عدد سروکار داریم باید ۵۰ درصد از برنامه‌های مصوب را اجرا کرده باشند برای اینکه ما از ۷۰ هزار میلیون ۳۶ هزار میلیون و کسری خرج کردیم یعنی بیش از نصف باید ۵۰ درصد از برنامه‌های مصوب آنهایی که در برنامه هفت ساله دوم تصویب شده انجام شده باشد در این قسمت خود بنده چهار ساعت تا پنج ساعت در کمیسیون بحث کردم و همچنین نمایندگان معظم دیگر و چه در طرح برنامه‌های تفصیلی در کمیسیون سازمان برنامه که باید به ما نشان بدهند چون ما امروز میخواهیم اجازه وام بدهیم برای کارهای سازمان برنامه، باید بدانیم این دستگاه چه کرده صرف اینکه به ما صورت بدهند چقدر پرداخت کردهاند نمیدانم آقایان قانع میشوند که بگوییم چه شده پرداخت غیر از عمل کردن و به دست آوردن است چنانچه ملاحظه میفرمایید واقعاً این توضیحشان خیلی از مطالب را برای بنده روشن کرد بنده میدانم در برنامه‌های بهداشتی که قسمتی از آن را در حوزه انتخابیه خودم میدانم یکی از آنها ساختمان آسایشگاه بود که خود بنده و همین‌طور آقایان نمایندگان شمار هر روز در فشار مسلولین بدبخت بی‌پناه شمال هستیم (صحیح است) که به ما مراجعه میکنند یک تختخواب داشته باشند و از مرض سل در آخرین سالهای عمرشان بلکه نجات پیدا کنند یا به راحتی بمیرند متأسفانه و متأسفانه با تمام کوشش و همتی که دستگاههای آسایشگاههای تهران به کار میبرند جا ندارند من والا از روی این آقای ابوحسین خجالت میکشم که این سازمان بسیار صحیحی که مبارزه با سل است این مرد درست کرده و وقت خودش را صرف میکند هرچه تقاضا کردهام پذیرفتهاند همین که معرفی میکنم این مرد را بپذیرند با جان و دل می‌پذیرند ولی رفتم دیدم که جاندارند، خوب یکی از کارهایی که ما تصویب کردیم، حتی به پیشنهاد بنده نمایندگان معظم دوره هیجدهم تصویب فرمودند که دولت موکلف است در مدت معینی آسایشگاه‌هایی در استانها بوجود بیاورد این کار تبدیل شد به اعتباری در سازمان برنامه بعد از بالا رفتن‌ها و پایین آمدن‌ها در مازندران یک محلی را پیدا کردند گفتند که اینجا میخواهیم آسایشگاه درست کنیم که سه دانگ ملک آن متعلق به اعلیحضرت همایون شاهنشاهی است اعلیحضرت همایونی طبق اصول ورودیه همیشگی خودشان در خدمت به فرهنگ و بهداشت عمومی فوراً امر فرمودند و سه دانگ از محل آسایشگاه را دادند و سازمان برنامه به بنده فشار آورد که آن سه دانگ دیگر مالخورده مالکین است تو وکیل مازندران هستی به آنها فشار بیاور که بیایند و آن سه دانگ دیگر را به ما بدهند یعنی به سازمان برنامه بدهند من تلگراف کردم و آن بیچارهها هم آمدند واگذار کردند حالا بفرمایید که نتیجه چی شد مگر این کار جزو برنامهها نبود؟ خوب این کار نمی‌شود و لزومی هم ندارد چرا بشود اما بنای ۱۸ طبقه‌ای ساخته بشود بد نیست نود میلیون ریال هم برای ساختمان خرج شدهاست صحیح است بد نیست و بعد هم مژده دادند که از بودجه عمرانی نبود پس از سود کارخانهجات سود کارخانهجات به شما چه ربطی دارد اگر شما سودی از کارخانهجات دارید جزء عواید عمومی است، اما آن زیان‌هایی هم که صورتش را دادید و مرتب پرداختید هیچ مقایسه فرمودید که سود چقدر و زیان چقدر و این سود و زیان را با هم تطبیق فرمودید به چه رقمی درمیآید و تازه این حاصل درآمد مملکت است در اختیار سازمان برنامه و جنابعالی که نیست که استفاده بفرمایید و بنا بسازید به میل خودتان بعد هم اینجا مژده بدهید که متری ۳۰۰ تومان ساختم و هیچ دستگاه خصوصی نمیتواند بسازد شخص بنده آقای مهندس هدایت بنا ساختم در ایران در همین تهران متری ۲۰۰ تومان بنابراین با متری ۲۰۰ تومان می‌شود ساخت فرمودید اگر کسی توانست با سه برابر این مبلغ بسازد بگوید خود بنده با متری دویست تومان ساختم شاید بعضی از آقایان نمایندگان مجلس هم مثل آقای مهندس فروغی یا آقای مهندس فروهر دیدهاند یا یکی از بستگان آقایان دیدهاند من غیر مهندس و شما مهندس هستید ولی بحث بر سر این نیست که سازمان برنامه دستگاه سازنده بنایی باشد و بعد هم به ما مژده بدهند که از سود کارخانهها این کار را کردهاند و بعد هم فروختهاند به بانک اعتبارات بعد هم حواله قباله کردهاند. سازمان برنامه باید در اجرای قانون برنامه که ماده اول آن هدفی است از ملت ایران به سوی بالا رفتن سطح تولید و به سوی به بی‌نیاز شدن از واردات و به سوی سعادت ملت ایران از عواید نفت این هدف شما است این بود کار سازمان برنامه نه اینکه یک آقایی به میل خودش چک بکشد یک میلیون پاداش بدهد و صورت اینجور خرجیها هم معلوم نباشد و دولت هم نداند نه اینکه با این کار ما سال گذشته یک لایحه قرضهای تصویب کنیم برای سازمان برنامه و امسال هم ۵/۴۷ میلیون دلار قرضه تصویب کنیم من با قرضه موافقم، من خودم در زندگی قرض میکنم و از قرض انتفاع میبرم یعنی کار عمرانی میکنم و استفاده هم میکنم قرض برای برنامه‌های رانتابل برای برنامهای که عواید آن برگردد اشکال ندارد یعنی شما بیایید با یک پروژه در یک مدتی چقدر و چهجور استهلاک بشود ۴۷ میلیون که کم است ۴۷۰ میلیون قرض کنید و لایحه آن را هم بیاورید من رأی میدهم و تعظیم هم میکنم اما این قرضه چیست قرائت بفرمایید قرارداد قرضه این است که برای هیچ پروژه مسلمی نیست و محل پرداخت هم مربوط به هیچ پروژهای نیست دولت سفتهای میدهد به بانک عمران و صندوق عمران آمریکا و سررسید یک کدامش را هم که نداد همهاش را میتواند پروتست بکند و جلو همه را بگیرد هیچ مربوط به پروژه نیست، یک وقتی راجع به سد کرج صحبت میکردیم با آقای مهندس طالقانی ایشان میگفتند که پروژهاش این است اینقدر خرج دارد و این خرج را ما در این مدت میتوانیم مستهلک کنیم. به این اقساط هم میتوانیم برگردانیم و حتی راجع به برق صحبت میکرد که اگر برق را کیلواتی ۱۵ شاهی بفروشیم ۲۰ ساله پول آن برمیگردد و اگر کیلواتی سی شاهی بکنیم ۱۰ ساله برمیگردد سه سال پیش بود که ایشان از یک عدهای از آقایان نمایندگان مجلس دعوت کردند رفتیم این توضیحات را دادند در سد کرج و بنده هم در روزنامهام نوشتم این پروژهای است صحیح برای اینکه کاری در مدتی انجام می‌شود پولش هم برمیگردد و انتفاعش را هم مردم میبرند بسیار خوب اما بنده در اینجا میخواهم ببینم این پول و قرضه برای چیست دو نوع کار برایش درست کردهاند این دو نوع کار را اسم برده گفته است که این وامها را میخواهم برای ماشین‌آلات کشاورزی- برای تجهیز سیلوها- برای توسعه جنگل خیلی عجیب است توسعه جنگل که من نفهمیدم توسعه جنگل یعنی چه جنگل را احیاء میکنند اما توسعه نمی‌شود داد آن هم سازمان برنامه چهجور توسعه میدهد من که معنی این را نفهمیدم جنگل درخت آن قطع می‌شود و بعد که ریشه درخت و نهال میکارند و میآید بالا اما توسعه جنگل یعنی اگر جنگلهای ایران صد هکتار است سازمان برنامه میخواهد دویست هکتار بکند آن هم با این قرض اگر شما قانع میشوید و قبول دارید من حرفی ندارم (یک نفر از نمایندگان- ترجمهاش اشتباه است) من که چیزی نمیفهمم خدا میداند در قرارداد نوشته است توسعه شبکهٔ برق همان برقی که تمام شهرستانها می‌نالند باز عبارت کلی، بهبود راهها بهبود راهها شد پروژه؟ و با این قرارداد این مبلغ ۴۷ میلیون دلار را ما میتوانیم برگردانیم در ظرف ده سال، تجهیزات راهآهن- مخابرات- دفع آفات نباتی ایستگاههای راهآهن، کارخانه چیتسازی تهران که این کارخانه هم یکی از معماهای ایران است تا ده سال پیش استالینگراد تودهایها بود به قول خودشان آنجا را درست کرده بودند و نمایشات مملکتی در آنجا داده میشد و هنوز هم که هنوز است، من در برنامه هفت ساله دوم از آقای ابتهاج خواستم که یک صورتی بدهند که الان وضع کارخانه چیتسازی تهران چیست و در این برنامه هفت ساله دوم چه خواهند کرد البته در اینجا توضیح دادهاند که صد هزار دستگاه دستی تازهکار
گذاشتهایم، بافندگی دستی که ماشینآلاتی که با ایتالیاییها بابت پول نفت در دوره دکتر مصدق معامله شد یکی این بود که سهتا کارخانه نساجی به ایران بدهند که یکی در مازندران نصب شود و دیگری در چیتسازی و مربوط بدین پولها هم نیست چون سازمان برنامه این پولها را نداده بر طبق اطلاعاتی که من دارم این هم به جایی نرسیده اگر بخواهید صورت همین کارخانه چیتسازی را بنده میآورم اینجا خدمتتان که چقدر خرج ماهیانه چیتسازی است و چقدر دخلش است و چه عایدی به مملکت میدهد باز هم بنده قبول میکنم که کارخانه چیتسازی صرف داشته باشد مخصوصاً که خواندم در بولتن که نوشته است قرارداد وام که لایحه آن تقدیم مجلس شد به نحو بیسابقهای منافع ایران را تأمین کرده است این مقاله بولتن را که بنده مطالعه کردهام خدمت آقایان عرض میکنم این به نحو بیسابقهای منافع ایران را تأمین کرده است و شرح داده است چهجوری شرح داده است؟ نوشته است که این وام برای این کارها میگیریم البته در خود قرارداد اسم اینها را برده و تقسیم کرده بعد نحوه کارها را معین کرده نصفش را یک مقداری را با بهره ۳/ ۵ درصد یک مقدارش را با بهره پنج و یک چهارم درصد که بنده نفهمیدم این تقسیم برای چیست و به چه مناسبت است البته اسمش را گذاشته است که بعضی از کارها تجاری است و بعضی غیرتجاری بهره آن تجاری‌ها را بردهاند بالا که شاید یکیش کارخانه چیتسازی است شاید آمریکا تصور کرده که چون این کارخانه اگر مجهز شد تجاری است یعنی پارچه نساجی بیرون میدهد و تولیدات ما را میبرد بالا و بی‌نیاز میشویم از رقابت تجاری و واردات قماش بدین مملکت در حالی که اینجا با بهره زیادتری به ما تحمیل کردهاند گفته است که فرعش را پنج و یک چهارم بکند اما یک کاری که مثلاً فرودگاه یا تجهیز فرودگاه باشد این کار چون به نفع خارجیها است ما که هواپیمایی نداریم بار ما را ببرد از خارج بار ما را میآورندد این کار برای آن خارجی است و هواپیمای خارجی بنابراین اگر خرجی برای فرودگاه شد البته بهره کمتری خواهند گرفت که بالنتیجه نفع آنها در آن است (پرفسور اعلم- ما هم استفاده میکنیم و مسافرت میکنیم، شما هم مسافرت میکنید) البته ما هم استفاده میکنیم ولی بیشترش به نفع آنها است بنده که مسافرت میکنم همان فرودگاه سابق هم قابل استفاده بود فرودگاهی که در لندن دیدم سقفش کوتاه بود با قدبلند انگلیسیها که باید سرشان را دولا کنند اینجا به ما منت گذاشته ۷۰ میلیون برایش خرج کردهاند برای اینکه سنگ آن را از ایتالیا آوردهایم و قالبش را هم از انگلستان آوردهایم (پروفسور اعلم- این حرفها چیست آقا) البته بنده مخالف اینجور فرودگاهها نیستم ولی موافق آن فرودگاهی هستم که اینجور حرفها تویش ندارد و هر پنج دقیقه یک هواپیما میآید و میرود و از این عایدات بهدست میآورند جناب آقای پروفسور اعلم نه از فرودگاهی که هفتاد میلیون خرجش کردیم برای اینکه تزیین شهر باشد این کار غلط است و تمام هم شد خرید فرش ماشینیاش هم در اینجا مطرح شد تصدیق هم فرمودند که ملت قالی چون کشور ایران به نام کشور نفت و قالی معروف است و قالی ماشینی انگلستان در آنجا پهن شد به دستور مهندس مشاور پس خواستم عرض کنم البته برای تکمیل فرودگاه عیبی ندارد که فرعش صدی سه باشد (پروفسور اعلم- برای حیثیت ملت ایران است) البته برای حیثیت است ولی جنابعالی تشریف بردهاید فرودگاه انگلستان را دیدهاید این فرودگاه را هم تشریف ببرید و ببینید که چقدر عالی و شیک است ولی به حیثیات مردم انگلستان آن فرودگاه مربوط نیست، خواهش میکنم قدری احساساتتان را فروبنشانید و گوش بدهید عرایض بنده را و اگر خواستید بعد تشریف بیاورید جواب بفرمایید بنابراین خواستم عرض کنم خدمتتان که این قراردادی که در حال حاضر مطرح است و دنباله کاری است که مربوط به کار سازمان برنامه درگذشته است از نظر موضوع وام مبهم است برای اینکه عباراتی که خدمتشان خواندم هیچیک از اینها ناظر به یک پروژه معینی که از نظر خرج معلوم و از نظر ترکیب عایدات معلوم باشد نیست بلکه یک کلیاتی است مربوط به همان کلیاتی که ما در برنامه هفت ساله خودمان تنظیم کردهایم بدون اینکه پروژههایش معلوم باشد که چه چیز است وامی هم که گرفته می‌شود در مقابل این کارهای کلی است که قسمتهای عمده این کارهای کلی همان کارهای اجرایی است که جناب آقای نخستوزیر از پشت تریبون مجلس در جلسه گذشته فرمودند که این کارهای اجرایی باید روشن باشد نه چنین قرضی که پروژهاش روشن نباشد و معلوم نباشد که چطور برمیگرداند و فقط دولت ایران متعهد باشد که سفتهها را از عواید دیگرش بپردازد این یک مطلبی است قابل توجه که باید این پول را این طوری خرج کنیم و اینجوری قرض کنیم قرض باید در مقابل پروژهای باشد که اقساط بدهی خودش را به نفع ملت ایران برمیگرداند (صادق بوشهری- پروژه مخصوصی نیست برای تمام کارها است) اما آمدیم به سر اتمام، ما گفتیم چون قسمتی از عایدات نفت را پارسال جدا کردیم و دادیم به بودجه مملکت و گفتیم برای پروژه اجرایی سازمان برنامه که در سال ۱۳۳۷ کم میآید قرض کنید این همان است اینجا هم در این توضیحاتی که داده نوشتهاند این قرارداد وام برای سال ۳۷ است مخصوصاً نوشته شدهاست بنابراین میزان کل وام تصویبی برای سال ۳۷ که الان در ماه یازدهم آن هستیم مبلغ ۳۶/ ۵ میلیون دلار است یعنی از این ۴۷/ ۵ میلیون دلار که در آخر بهمنماه شما تصویب میکنید تا برود به سنا و برگردد سال ۳۷ تمام می‌شود و سال ۳۸ می‌شود ۳۹/ ۵ میلیون دلارش مال ۳۷ بوده است خوب توجه کنید پس شما تصویب میکنید اخذ وجوهی که برای تکمیل کارهای سازمان برنامه در سال ۳۷ که زمانش گذشته البته در این قرارداد نیست که در ۳۷ اما چون اشارهای شدهاست که دولت مجاز است طبق ماده ۲ قانون مصوب ۲۹ اسفند ماه ۳۶ و قسمت اخیر بند ب ماده ۱۲ بودجه ۳۷ مبلغ ۴۷/ ۵ میلیون دلار از صندوق وامهای عمرانی به موجب قرارداد ضمیمه وام بگیرد توضیحی که در بولتن سازمان برنامه داده شده تجزیه تحلیلی کردم که این ۴۷/ ۵ میلیون ۳۶/ ۵ میلیون آن مال ۳۷ گذشته است در صورتی که سال ۳۷ دارد تمام می‌شود و وضع سازمان برنامه هم در حال تجدیدنظر است برای اینکه دولت میگوید ما نمیدانیم که وضع سازمان برنامه چیست، دیروز آقای نخستوزیر فرمودند اینجا هیئتی باید بفرستند که ببینند آنجا را چه جور اداره کنند و مجلس هم رأی داد که تا ششماه قانون جدیدش را بیاورند، پس ما برای کاری که زمانش گذشته و پروژههایش روشن نیست که چه کاری باید بشود و کلی است چطور اجازه قرض بدهم؟ مثلاً توسعه جنگلها تجهیز فرودگاهها زمانش هم که سال ۳۷ است و گذشته و کارهای اجرایی هم هست کارهایی که وزارتخانهها میکنند، سیلو را پاک کنند که پروژه نیست کار اجرایی است، سد کرج و سد سفید رود نیست و کارهایی مربوط به اینها نیست، چون وقتی که ما حرف میزنیم فوراً این سه چهار تا سد را به رخ ما میکشند، اینکه برای سدها نیست و برای کار رانتابل نیست برای همین حرفهاست و همین چیزهایی که خدمتتان خواندم و این کار هم زمان اجرایش سال ۳۷ است سال ۳۷ هم که گذشت پس این ۳۶/ ۵ میلیون که آنجا توضیح داده مال عملیات اجرایی سازمان برنامه در سال ۳۷ است این را تصویب نکنید و یا موکولش کنید به سال بعد که بدانیم پروژههایی که به موجب وضع جدیدی که در سازمان برنامه مطالعه خواهد شد و در نظر گرفته می‌شود چی است و آن پروژهها قابل اجرا باشد آنها باید مطالعه شود که چه جور قابل اجرا است و بتوانیم به مردم بگوییم که اطمینان بکنند که میتواند عواید برگردد به نفع مملکت ایران نه اینکه به آن سیستم سابق کارمان را ادامه بدهیم این بود که خواستم توجه بدهم با این کیفیت برای بنده هم است ۴۷/ ۵ میلیون را که قرضه میگیرید برای کجا و برای چه سالی و برای چه کاری است، اینجوری که توضیح داده شد ۳۷/ ۵ میلیون مال ۳۷ است و ۳۷ هم در معرض اتمام است مدتش ملغی است و ما هم کاری نداریم بقیه که در حدود ۱۰ میلیون است ممکن است برای سال ۳۸ باشد این مطالبی بود که در اساس قرض عرض کردم اما در شرایط، البته اینجا یک توضیحی داده شدهاست در همین تفسیری که سازمان برنامه راجع به این قرارداد کرده و محاسنش را شرح داده گفته است این قرارداد وام بسیار مهم است و از جمله مزایایش این است که سی درصدش را پیش پرداخت بکند و یکی هم این است که دو تا نرخ به ربح ۳۵/ ۵ درصد ۵ و فلانقدر است بعدش هم این است که میگوید ما را مقید به کاری نکردند که چه جور باشد، اما من که قرارداد را میخوانم و تمنی میکنم که نمایندگان محترم حوصله داشته باشند و یک مرتبه قرارداد را بخوانند، بنده اینطور میبینم که طبق قرارداد این ۴۷/ ۵ میلیون دلار باید به مصرف چه کاری برسد یکی تهیه کالاها است و یکی انجام خدمات بعد هم تفسیر کرده که خدمات چیست و کالاها چیست و شرط شده که بایستی لااقل ۵۰ درصد این کالاها با کشتیهای آمریکایی هم حمل بشود و این کالاها هم باید از کشورهای خاصی خریداری شود و قیمتها هم باید به تصدیق بانک باشد اینها چیزهایی است که در این قرارداد میتواند پیدا کند خوب توجه فرمودید قیمتها باید تحتنظر بانک باشد حمل با کشتی آمریکایی باشد، به مصرف تهیه کالاها و خدمات برسد و اینها هم از دولتهای خاص از دولت آمریکا و یا کشورهایی که در مناطق مذکور در جدول ۹۹ دفترچه جغرافیایی اداره همکاری بینالمللی که من نمیدانم حدودش چیست و کجا است و ۹۹ آن چیست حالا که میخواهیم تصویب کنیم لااقل بگویید این جدول چیست و از کجاست؟ پس تصدیق فرمودید که این قرضهای است به دو تقسیم و بعد هم محل قرضه به دست خودشان و بعد هم مواردی دارد که یک طرفی است مثلاً یکی بند (۱) است البته این مواد نیست همهاش بندبند است بندها هم همهاش ممیز دارد ۱/ ۰۳- ۱/ ۰۴ مثلاً میگوید که جز در مواردی که به نحو دیگری، یعنی چه؟ من نفهمیدم، جز در مواردی که به نحو دیگری مورد توافق کتبی صندوق وامهای عمرانی قرار گیرد، صفحه ۴ بند ۱/ ۰۳ را نوشته جز در مواردی که به نحو دیگری مورد توافق کتبی صندوق وامهای عمرانی قرار گیرد، وام گیرنده اهتمام خواهد نمود، من همین را شرط یک طرفی میدانم یعنی به طور مسلم میگوید هر وقت من دلم خواست آن جوری باشد. آن جوری میکنیم ولی این کارها را باید بکنید (بزرگ ابراهیمی- آن را هم که دلش نخواهد خواست) همین یا مثلاً در بند ۰۱ ر ۳ صفحه ۷ میگوید (مگر در مواردی که صندوق وامهای عمرانی کتباً موافقت نماید) یک شرطی را میکند و یک اشتباه میگذارد و میگوید مگر در مواردی که صندوق وام موافقت بکند، این شرط یک طرفی است در قرارداد، از اینجور
چیزها همه جا دارد یعنی هر جایی که فکر کرده برده به سمت اختیار یک طرفی خودش در حالی که باید قرارداد دو طرفه باشد و قراردادهای یکطرفه از نظر قضایی صحیح نیست قرارداد بایستی دوطرفه باشد و طرفین متساویالحقوق باشند ولی وقتی قرارداد یک طرفی شد و اختیار به یک سمت داده شد به نظر من این قرارداد صحیح نیست آن وقت مطلب بسیار مهم دیگری که از نظر قانون سازمان برنامه و دخالت در قوهمقننه اهمیت زیاد دارد خواستم عرض کنم خدمتتان که یک طرفه است این است که در متن ماده واحده درست نوشته شدهاست جناب آقای ناصر نوشته شده که این وام برای پروژههای برنامه ۷ ساله دوم است که امسال یعنی در سال ۴۷ اجرا شدهاست، چون روح مطلب هم همین است اما در متن قرارداد یک نوع پروژههای جدید قایل شدهاند که خارج از این حرفها است و آن پروژهها را قایل شدهاند که مورد توافق با بانک بینالمللی است این آن چیزی است که بنده میخواهم بگویم حتی اختیار از قوهمقننه گرفته شده و یک قوهمقننه جدیدی بوجود آمده است به نظر بنده این را تشریح میکنم که بدانید خلاف عرض نمیکنم در همین صفحه ۴ جناب آقای ناصر در بند ۰۲- ۱ هست که بنده میخوانم «منظور از وام مزبور منحصراً کمک به سازمان برنامه در اجرای طرحهای خاص توسعه اقتصادی است» نه اجرای طرحهای مصوب در برنامه ۷ ساله دوم این را توجه داشته باشید که نوشته است «اولاً جزء برنامه باشد ثانیاً جزء یکی از قسمتهای زیر باشد» حالا توجه کنید قسمتهای زیر چیست؟ ماشین‌آلات کشاورزی، توسعه جنگل، تکمیل فرودگاهها، جاده‌ها، سیلوها، عمران شهرستانها- مخابرات- دفع آفات نباتی- کارخانه چیتسازی طهران و یا طرحهای کلی دیگری که مورد توافق کتبی صندوق وامهای عمرانی قرار گیرد» و این عبارت اگر این مراتبی که در اول اسم برده ماشین‌آلات، سیلوها، جنگل چه و چه جزء برنامه ۷ ساله دوم است که ما تصویب کردیم و برای سال ۳۷ یک پروژهاش ناقص مانده و کم آورده فرض کنیم مطلبی است، از آن گذشته ایراد اصولی بنده این است که اگر اینها پروندههایی است که مقابلش معلوم نیست خوب میگوییم عمرانی است و جزء برنامه ۷ ساله دوم است اما این عبارت یا طرحهای کلی دیگری که مورد موافقت کتبی صندوق وامهای بینالمللی باشد دیگر چیست؟ اگر جزء کارهای برنامه بود که معلوم کردیم و اگر خارج از برنامه هفت ساله دوم است و میخواهیم این قرض را به مصرف آن برسانیم این برخلاف اراده مجلس شورایعالی و قوهمقننه و آن اصلی است که قایل شدیم چون ما آمدیم برنامه ۷ ساله دوم درست کردیم برای اجرای برنامهها از محل عواید نفت اما این کلی به کلی مطلب را از بین برد خصوصاً که بانک عمرانی هم استفاده از این کلی دارد برای اینکه در بند بعد از بند ۱-۰۴ وقتی که تقسیم میکند نوع پروژهها را برای فرعش غیر از ماشین‌آلات کشاورزی و کارخانه چیتسازی تهران دو قسمت میماند یک قسمت را میگوید با فرع ۳/ ۵٪ و یک قسمت دیگر را ۵ و خوردهای میدهیم روشن هم کرده آن وقت گفته است این طرحهای کلی که آمده بسته به میل بانک است که این را در ردیف یک الف بگذارد و یا در ردیف ب.
مهندس خسرو هدایت- صحیح نیست.
عمیدینوری- فرمودید صحیح نیست پس بنده باید بخوانم چون بنده در این عرایضی که میکنم اطلاعات کاملی ندارم جناب آقای مهندس خسرو هدایت اطلاع بنده از مطالعه این قرارداد است در بند ۳ که بنده خواندم که طرحهایی که تهیه کرده گفته ماشین‌آلات کشاورزی سیلوها کارخانههای چیتسازی تهران و یا طرحهای کلی دیگری که مورد توافق قرار بگیرد و آن وقت در تقسیم فرعش گفته است که کدام فرعش ۳/ ۵ درصد است و کدام پنج درصد است حالا که تقسیم میکند فرع را به بند الف و ب تقسیم میکند میگوید قسمتی از اینها مربوط به فلان است، این قسمت را حالا در این قرارداد پیدا نکردم ولی در مطالعهای که کردهام و در یادداشتهایم هست این است که دو بند قایلند یکی بند الف و دیگری بند ب و تقسیم هم کرده گفته ماشین‌آلات کشاورزی، سیلو ساختمان و روشنایی فرودگاهها، توسعه جنگل، عمران شهرستانها، تجهیزات راهآهن جزء بند الف لا صد ۳/ ۵ فرع و کارخانه چیتسازی و دو قسمت دیگر جزء بند ب با فرع ۵/ ۵ درصد و بعد نوشته طرحهایی که جزء بند الف بود به تشخیص صندوق وام جزء یکی از بندهای الف و ب می‌شود یعنی تشخیص با او است و وقتی تشخیص با او بود که طرحهای کلی دیگری را ببرد جزء بند ب و سود را از ۳/ ۵ درصد به ۵ درصد بالا ببرد این مطلب خیلی ساده است (بهبهانی- مطلبی را که میخواهید در صفحه ۶ است) کمک فرمودید تشکر میکنم (بهبهانی- بند ۰۳ ر ۲ در تاریخ قطعی شدن این قرارداد) بله در این قسمت است که میگوید در تاریخ قطعی شدن این قرارداد صندوق وامهای عمرانی دو حساب به نام «حساب وام الف» و «حساب وام ب» باز خواهد کرد پس از تصویب طرحهای مربوط به طبقه کلی توسعه جنگل ساختمان و روشنایی فرودگاهها- اصلاح جاده‌ها- عمران شهرستانها- تجهیزات راهآهن- مخابرات- دفع آفات نباتی و ایستگاههای راهآهن صندوق وامهای عمرانی مبلغ مصوبه برای طرح مزبور را به «حساب وام الف» خواهد گذاشت. پس از تصویب طرحهای مربوط به طبقه کلی ماشین‌آلات کشاورزی- سیلوها و کارخانه چیتسازی طهران صندوق وامهای عمرانی مبلغ مصوب طرحهایی که جزء هیچکدام از طبقه‌های کلی مشروحه در این بند نیستند صندوق وامهای عمرانی مبلغ مصوبه برای طرح مزبور را پایه حساب وام «الف» و یا به حساب وام «ب» هر کدام مقتضی بداند خواهد گذاشت.
پس بنده خلاف عرض نکردم بنده این قرارداد را از بس خواندم حفظ شدم این نتیجهاش این است که اولاً شما یک طرحهای غیر مصوب را غیر از آنچه قانون برنامه ۷ ساله دوم هست، اجازه میدهید طبق این بندی که برایتان خواندم که اگر صندوق وام توافق کرد، توافق هم یک طرفی است یعنی سازمان برنامه تقاضا میکند یک طرحی که بنده تقاضا میکنم او میگوید اگر میلش بود بعد هم این کار غیر قانونی، یعنی قوهمقننه دیگری بوجود آوردهاید که دولتش سازمان برنامه است و تصویبش هم با صندوق عمرانی است بعد که آن را قبول کرد به میل خودش ببرد جزء فرع صدی پنج و ربع چرا؟ به چه مناسبت؟ این خارج از اختیارات سازمان برنامه است خارج از اختیارت دولت است، خارج از اختیارات مربوط به برنامه هفت ساله دوم، خارج از آن اجازهای است که ما قبلاً درمان واحده مصوب ۲۹ اسفند ۳۶ و قانون بودجه داده بودیم این است که از این جهت بنده یک ایراد بسیار اصولی در این کار میبینم و معتقد هستم که بدین موضوع مجلس باید کمال توجه را بکند و باید حتماً جلوی این کار را بگیرد. نکته بسیار مهمی که همکار عزیزم جناب آقای دکتر شاهکار تذکر دادند و درست هم فرمودند این است که اینجا نوشته شدهاست در متن لایحه، نخستوزیر دکتر اقبال و وزیر دارایی ناصر، یعنی جناب آقای وزیر دارایی هم این را تصویب فرمودهاند: بنابراین مثل این است که میبایستی این کار به کمیسیون دارایی رفته باشد و در آنجا مطالعه شده باشد. بنده نمیدانم به کمیسیون دارایی رفته است و مخبر کمیسیون دارایی گزارش را تهیه کرده است یا خیر؟
(چند نفر از نمایندگان- به کمیسیون بودجه رفته) اما بودجه، کمیسیون دارایی وظایفش چیز دیگری است میگوید کمیسیون قوانین دارایی یعنی آن چنان کمیسیون صلاحیتداری است که در کار مربوط به قوانین دارایی باید رسیدگی بکند کمیسیون بودجه از نظر عمل خاص، از نظر بودجه مطالعه میکند، این یک قانونی است صددرصد مربوط به قوانین دارایی، یعنی مواد مربوطهای که الان خدمتتان خواندم و رویش بحث کردم از آن مواردی است که جزء صلاحیت کمیسیون قوانین دارایی ما است و باید تطبیق بشود با قوانین دارایی و با اصول قوانین، بنابراین در شأنش این بود که به کمیسیون دارایی برود و آنجا مطالعه بشود، در حالی که نرفته است از این جهت هم بنده بدین تذکر صحیح جناب آقای دکتر شاهکار توجه کردم و به عرض مجلس شورایعالی میرسانم که یک چنین اخطار نظامنامهای هست، اخطار دیگر هم این است که متن قرارداد خوانده نشدهاست، الان گزارش خوانده شدهاست و این هم خلاف اصل است، لااقل یک قراردادی که میخواهید ۴۷/ ۵ میلیون دلار قرض را تصویب کنید یک مرتبه در مجلس خوانده شود که نمایندگان توجه داشته باشند، این است که با توجه بدین جریانات بنده معتقد هستم که این قرارداد وام اگر در حال حاضر، توجه بفرمایند جناب آقای وزیر دارایی، که سال ۳۷ گذشته و به موجب توضیحی که خود سازمان برنامه داده ۳۶/ ۵ میلیون دلار مربوط به کارهای سال ۳۷ بوده و سال ۳۷ هم دیگر برنمیگردد از آن طرف هم نظر دارید که در کار سازمان برنامه تجدیدنظری بفرمایید بنده معتقد هستم و مصلحت مملکت را در آن میدانم که اجازه بفرمایید این لایحه برود به کمیسیون دارایی در آنجا رسیدگی بشود شاید بیست روز یک ماهی هم طول بکشد که شما یک تجدیدنظری و مطالعاتی هم در کارهای سازمان برنامه بکنید البته ما متشکر هستیم از دولت آمریکا که دوست ما است خوب اگر ما یک وقتی احتیاج عمرانی داشتیم به ما قرض میدهد و سفتهمان را هم قبول میکند ما هم متشکر هستیم اما سعی بکنیم این وامی که ما میگیریم برای مصرف یک پروژههایی باشد که آن پروژهها قابل برگشت باشد و کارهای اجرایی و اصلاح وزارتخانههایمان را از عوائد جاری نفتمان که در برنامه هست انجام بدهیم آنچه که اجرایی است بدهیم به وزارتخانهها و آنچه که برای پروژههای خاص است قسمت بکنیم و هر قدر احتیاج به قرض داریم بگیریم اما این قرض که میکنیم محققاً به طور صحیح به مصرف یک پروژهایی برسد که قابل برگشت باشد این شکلی که الان در فصل پرداختها نگاه میکنیم میگوید دولت ایران سفته میدهد سفتههایش هم به اقساط شش ماهه است برای ده سال ما امروز سفته میدهیم و کسی هم که سفته میدهد از هر محلی که باشد پولش را میدهد سفتهها که این شکل بود.
دولت هم متعهد است که سفتهها را بپردازد یک جمله هم دارد که اگر یک قسط را نداد جلوی سایر اقساط را بگیرد و این کار در
روابط ایران وآمریکا که ما داریم خوب نیست این بانک هم یک بانکی است متعلق به دولت آمریکا و دولت آمریکا خواسته است حسننیت به خرج بدهد و میگوید که من کمک میکنم به شما، ما باید سعی بکنیم این قرضهای که میکنیم به مصرف پروژههای حقیقی قابل برگشت برسد بعد هم بتوانیم پولش را از آن محلها بدهیم والا واقعاً این کارهای بزرگی که ما داریم، احتیاجاتی که ما داریم از عواید نفت و از عواید دیگر پروژههای دیگر را هم درست بکنیم که جمع و خرج بتواند کند پس حالا که میآییم قرض خارجی میکنیم قرض خارجیمان را شرافتمندانه انجام بدهیم و به مصرف اموری برسانیم که واقعاً به برگشت عایدات خودش برسد نه اینکه ما بیاییم یک کاری بکنیم که حتی به موجب بند ۷-۰۴ صفحه ۲۵ دولت خودمان را در گرو کارهای سازمان برنامه بگذاریم، اینجا نوشته در این قسمت آخر (ایفای حقوق و تعهدات وامگیرنده که به موجب این قرارداد به سازمان برنامه محول گردیده قصور وام گیرنده در اجرای مقاصد این قرارداد تلقی خواهد شد میگوید کمترین قصور سازمان برنامه قصور وامگیرنده یعنی دولت است) و نیز مربوط به هر گونه جبران خسارت صندوق وامهای عمرانی دولت ایران دارد زیر بار یک چنین قراردادی میرود که کمترین قصور به پای دولت ایران محسوب می‌شود خلاصه با یک همچو قراردادی دولت ایران ریشش گرو گذاشته می‌شود پس باید محل مصرفش صحیح و دقیق باشد و به مصرف اموری برسد که برگرداند و از عوائدش قرضش را بدهد، نه اینکه هی به طور کلی قرض بکنیم، سفته هم از این طرف بدهیم که از جای دیگر قرضمان را بدهیم، این است که بنده واقعاً عقیده ندارم در حال حاضر بدین کیفیت کار بکنیم کار سازمان برنامه این است، این یک گزارش است مال دولت سازمان برنامه، این هم یک گزارشی است دولت دکتر اقبال، دو تا دولت است، صفحه ۴۳ این گزارش اقدامات دولت را نگاه میکنیم نوشته است بنگاه رازی در سال ۳۶ اینقدر سرم تهیه کرده، این کارها را کرده و گزارش سازمان برنامه را هم که نگاه میکنیم میبینیم نوشته است، بنگاه رازی این کارها را کرده ۱۶۵ میلیون چه چیز تهیه کرده و فلان غلط بودن کار سازمان برنامه همین است، وقتی که ما نداریم وقتی که ما ۵/۴۷ میلیون دلار از یک دولتی قرض میکنیم این نبایستی لوت مسئولیت در خرج بشود که یک جا جزء بودجه مملکتی است مؤسسه رازی قانونش را گذراندهاید استقلال مالی دادهاید که از پوست روده عوائدش را باید خودش به مصرف خودش بزند یک جا شما به رخ ما میکشید میگویید که من این کار را کردم و جزء پرداختی میآورید یک جای سازمان برنامه جزء کارهای خودش میآورد لایحه ۴۷/ ۵ میلیون قرض با این مواد میآورید یک جا هم دولت جزء کارهای خودش میآورد و حق هم دارد سازمان برنامه باید پروژههای صحیحی که قابل برگشت باشد از منافعش سرمایهاش را بوجود بیاورد، اگر ما بخواهیم قرض بکنیم و به ما قرض بدهند چه بهتر ولی باید به مصرفی برسانیم این پولی را که قرض میکنیم که قابل برگشت باشد. این است که بنده معتقد هستم در حال حاضر با ابهامی که در وضع سازمان برنامه هست و با اینکه سال ۳۷ دارد میگذرد و ۳۶/ ۵ میلیون دلار این قرضه اختصاص به کارهای سال ۳۷ داشت با عجله این قرارداد را ما بدون اینکه در کمیسیون دارایی هم مطرح شده باشد تصویب بکنیم این بود عرایض بنده.
نایب رئیس- عرض شود که دو پیشنهاد رسیده یکی پیشنهاد کفایت مذاکرات یک پیشنهاد هم به امضاء ۵ نفر طبق ماده ۳۶ آییننامه مجلس که به کمیسیون خاص برود ولی چون در این پیشنهادی که شدهاست معین نکردهاند که اعضای کمیسیون خاص چند نفر باشند از شعبه باشند یا از مجلس انتخاب شوند تا تعیین تکلیف این به پیشنهاد کفایت مذاکرات رأی گرفته می‌شود تا تکلیف مشخص بشود (چند نفر از نمایندگان- باید توضیح بدهند) چند نفر باشند؟ از شعب باشند یا از کمیسیون؟
پرفسور جمشید اعلم- بنده توضیح دارم در پیشنهاد کفایت مذاکرات.
نایب رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
اینجانب پیشنهاد میکنم بعد از بیانات آقای عمیدینوری مذاکرات کافی است پرفسور اعلم.
نایب رئیس- آقای پرفسور جمشید اعلم
پرفسور جمشید اعلم- عرض کنم استدلالات بسیار طویل آقای عمیدینوری بنده وارد بحث له و علیهش نمیشوم نکتهای که هست این است که هیچ ابهامی در کار سازمان برنامه نیست دلیلش هم این است که خود رئیس دولت آمد گفت که همین روال ادامه پیدا میکند، هیچ ابهامی در کار نیست، اگر شما جلوی بعضی کارهای سازمان برنامه را بگیرید درست می‌شود اما نکتهای که بنده میخواستم عرض کنم این است که برای حفظ حیثیت و شأن مملکت جناب آقای عمیدینوری هر خرجی ولو به هر قیمتی بشود خوب است و این فرودگاهی که ساخته شده یکی از بهترین کارهای سازمان است و حیثیت و آبروی مملکت را حفظ میکند بسیار بسیار هم کار خوبی شده و همه ممالک دنیا سعی میکنند که طاق فرودگاهها را ببرند بالا نه اینکه بیاورند پایین. (دکتر رضایی- پیشنهادتان را پس بگیرید) بنده پیشنهادم را پس گرفتم.
نایب رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی طبق ماده ۳۶ آییننامه امضاء کنندگان پیشنهاد مینماییم. لایحه به کمیسیون خاص از هر شعبه دو نفر جهت رسیدگی دقیق ارجاع بشود. دکتر شاهکار- بهبهانی- خلعتبری- دکتر پیرنیا- دکتر امیر حکمت.
دکتر مشیر فاطمی- آقای دکتر شاهکار خود شما در کمیسیون بدین لایحه رأی دادید.
نایب رئیس- آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- عرض کنم مجلس مقدس شورای ملی در موقعی که بودجه هزینه میآید در مجلس برای اضافه دادن پنجاه تومان به یک آموزگار و یا چند تومان به ژاندارمی که در سرحدات مشغول حفظ و حراست است نهایت دقت و رسیدگی را میکند از توضیحات مفصل آقای عمیدینوری که بنده با کمال دقت گوش میدادم دیدم واقعاً یک ابهاماتی در این قرارداد هست که وظیفه اصلی مجلس شورای ملی رسیدگی به این امور است از اینکه ما باید فرودگاه بسازیم و ساختیم و کار خوبی کردیم و از اینجور کارها باز هم باید بکنیم مجلس شورای ملی که تنها مرجع است برای رسیدگی به دخل و خرج مملکت همیشه به دولتها کمک کرده است و حتی اظهار قدردانی و رضایت از دولت هم میکند راجع به این اموری که آبادی و عمران مملکت می‌شود این یک مطلب مطلب دو این است که وقتی ما میگوییم باید به این خصوصیات رسیدگی شود این علامت این نیست که خدای نکرده اعتمادی نیست بلکه عدم این کار عدم انجام وظیفه است یعنی آقایان برای این به اینجا آمدهاند که نظارت کامل در امور مملکت بفرمایند مخصوصاً نظارت در عوائد و مخارج مملکت بنده از همکار بسیار عزیزم که خیلی به او ارادت دارم میپرسم آقای دکتر مشیر فاطمی که چقدر ما قرض کردیم تا به حال (دکتر مشیر فاطمی- میگویند صد میلیون) نه قربان الان ما نمیدانیم چقدر است ما امکاناتمان را برای استرداد این قرض نمیدانیم چیست بنده از مخبر محترم کمیسیون میپرسم آیا در کمیسیون بودجه خواستید صورت وامهای ما را؟ در چندی پیش در مجلس رأی دادیم به یک ۷۵ میلیون دلار حالا داریم رأی میدهیم به یک ۴۷ میلیون و نیم دلار یعنی سه میلیارد و ششصد و خوردهای میلیون ریال از پول ما قابل استهلاک در ۱۲ سال به اور بفرمایید که اگر قابل استهلاک در امسال بود باز خیالمان راحت‌تر بود شما میآیید این وام را میگویید البته همین علامت اعتماد به دولت ایران است که صندوق عمران خواسته است و قبول کرده است به ما وام بدهد ولی وقتی در این آخرش میبینیم که میگوید تعهد دولت ایران است که در فلان روز و فلان ساعت و در فلان دفتر حاضر بشود که قسط خودش را بپردازد با ربح صدی پنج نسبت به این مطالب باید جدا رسیدگی بشود و چگونگی خرج و چگونگی الاهم فالاهم که نمایندگان ولایات همیشه درنظر دارند و به حق میگویند باید به آن رسیدگی کرد والا منظور نه عقب انداختن این کار است و نه مخالفت، تذکری که به دولت در مجلس دارم این است که این مطلب به کمیسیون قوانین دارایی ارجاع نشده (یکی از نمایندگان- به کمیسیون برنامه هم نرفته). وظایف کمیسیون دارایی هم در آییننامه که در دستتان است بخوانید ببینید که واقعاً باید به آنجا هم میرفت یا نه، من این مطلب را تذکرش را لازم نمیدانم برای اینکه تشخیصش با آقای رئیس است و اما یک مطلب دیگری که عرض میکنم و آن این است که به استناد این ماده ۳۶ خدمت ریاست محترم نوشتهایم ماده ۳۶ را بنده میخوانم (ماده ۳۶- مجلس به ملاحظه اهمیت هر طرح یا لایحه قانونی میتواند به جای ارجاع به کمیسیون دائمی مربوط با درخواست رئیس مجلس یا پیشنهاد ۵ نفراز نمایندگان رأی بدهد که از هر شعبه یا کمیسیون ۲ یا ۳ نفر برای عضویت کمیسیون خاصی جهت رسیدگی به آن طرح یا لایحه انتخاب شود) به این ترتیب که در آییننامه هست بنده تقاضایم این است که به یک کمیسیونی ارجاع بشود و مطالبی که بنده عرض میکنم و مطالبی که سایر آقایان میفرمایند رسیدگی بشود اولاً آقایان صورت قرضهها را بیاورند (صحیح است) ایرن و ایرانی به امضایش اهمیت میدهد ما باید ببینیم که ما چقدر مقروضیم امکاناتمان چقدر است، هی قرض، هی قرض بعد معلوم نیست کی میپردازیم مطمئناً خواهیم پرداخت ولی ما که وظیفه وجدانیمان این است که نظارت در دخل و خرج مملکت بکنیم باید آنجایی که میبینیم امکاناتمان اجازه نمیدهد جلوی آن را بگیریم. دوم، همین مقدار قرضی که شده و میخواهد بشود کو این پول؟ و کجاست این پول؟ و بعد از دوازده سال دیگر که شما میخواهید بپردازید از چه محلی میپردازید؟
سوم- این پیشنهادی که آقای عمیدینوری فرمودند که قرارداد اینجا خوانده شود بسیار کار صحیحی است ولی کار مشکلی هم نیست اقلاً آن کمیسیون که از تمام مجلس انتخاب می‌شود به یک یک از مواد رسیدگی بکند، شما خودتان را برای ۱۲ سال در مقابل یک دولت و دولت وامدهنده متعهد میکنید و بعد طبق یک ماده واحده با یک
قیام و قعود به آن رأی میدهید بنده تمنی میکنم از نمایندگان محترم براینکه بدین مطالب توجه بفرمایند، آییننامه هم اجازه داده است که طرحهای عمرانی مهم به کمیسیون خاص برود طرحهای مهم عمرانی همینجور طرحهاست وضع دادن سفته را ملاحظه بفرمایید، من یکخورده ناراحت میشوم و متأسفانه نمیخواهم بگویم، تعصب ملی من اجازه نمیدهد خود آقایان این را بخوانند برای اینکه وقت آقایان را بیشتر نگیرم استدعا میکنم که مقرر بفرمایید همانطوری که آییننامه اجازه داده است به یک کمیسیون خاص مرکب از دو نفر از هر شعبه ارجاع بشود و یک ضرب‌العجلی هم تعیین بفرمایید که رسیدگی بشود بیاید به مجلس یا به کمیسیون دارایی برود که نظر آقایان تأمین بشود و در این مطالب دقت کامل بشود این منظور مخالفت با قرضه نیست، منظور روشن کردن راه است و چاه است و دیده بینا و آفتاب تا آدمی بداند که کجا دارد میرود و بدین وضعیت مجلس شورای ملی وظایف خودش را انجام داده بنده فقط استدعای بذل توجه میکنم به عرایضی که کردم و به این پیشنهادی که بنده و همکاران محترم بنده دادهاند.
نایب رئیس- بنده میخواستم تذکرا عرض کنم که این لایحه به کمیسیونهای بودجه و خارجه رفته و طبع وتوزیع هم شده با این وضعیت دیگر احتیاج ندارد که همهاش قرائت بشود این کارها قبلاً شدهاست آقای مهندس خسرو هدایت.
معاون نخستوزیر- (مهندس خسروهدایت)- بنده از آقایان نمایندگان محترم تقاضای یک توجه به خصوص دارم که در این چند دقیقهای که عرایضی میکنم کمال توجه را مبذول بفرمایند و آن این است که در قانونی که وضع کردید برای سازمان برنامه گفتید که درسال ۳۷ هشتاد درصد ازکل درآمد نفت را بدهیم به سازمان برنامه که این مبلغ ۱۸۸ میلیون دلار میشد بعد پارسال یک قانونی وضع گردید گفتید فقط شصت درصد از یک حداکثر ۱۸۸ میلیونی یعنی ۱۱۲ میلیون دلار در سال ۳۷ به جای ۱۸۸ میلیون دلار به سازمان برنامه داده شود از ۱۱۲ میلیون دلار هم که هفت میلیونش را وزارت دارایی کسر کرد بابت غرامت شرکت سابق به ما داده ۱۰۵ میلیون کارهایی که مادر دست عمل داریم ۱۹۵ میلیون دلار است بعد دیدیم که کم داریم اجازه فرمودید که دولت برود وام پیدا بکند و بیاید قانونش را بگذراند رفتهاند و در آمریکا مذاکره کردهاند آن صندوق وامهای آمریکا یعنی دولت آمریکا موافقت کرده است که برای کارهای سال ۳۷ این مبلغ را وام بدهد جناب آقای عمیدینوری خیلی در این قسمت اصرار داشتند که این تمام شده و سال ۳۷ تمام شدهاست لکن یکی از موافقتهایی که این صندوق با ما کرده که در همان مقاله‌ای که به آن اشاره فرمودند و خواندند این است که قبول کردند بابت این طرحها و کلیه مخارجی که ما از اردیبهشت سال ۳۷ کردیم به ما بدهند (عمیدینوری- بعد از امضاء) بله بعد که میخواهیم بگیریم (عمیدینوری- بعد از اینکه مجلس موافقت کرد مجلس که هنوز تصویب نکرده است) بعد از تصویب مجلس ولی تمام این طرحها که ما مشغول هستیم مشغول خرید ماشین کشاورزی هستیم (عمیدینوری- پس هنوز نشده) البته وقتی که تصویب شد تمام خرجهایی که ما از اول کردهایم می‌دهند و ما تمام این خرجها را کردهایم (عمیدینوری- حق نداشتید قبل از تصویب پارلمان خرج کنید) (مشایخی- جزو برنامه ۷ ساله تصویب شده بود) اجازه بفرمایید ما ایستگاه مشهد و تبریز را داریم میسازیم اینکه باید ساخته بشود موافقت کردید خرجهایی که برای این دو ایستگاه میکنیم از آنچه که در این جهت تا بهحال کردهایم بدهند (مشایخی- جزو برنامه‌های مصوب بوده؟) البته سازمان برنامه خارج از برنامه مصوب یک دینار خرج نکرده آنچه که کرده تمام منحصراً آن چیزی است که در قانون به اسم تصریح شده بنابراین این مخارجی که ما کردیم مثلاً برای ایستگاه مشهد و تبریز از اردیبهشت شروع شده و به ما می‌دهند یا اینکه موضوع مکانیزه کردن سیلوها از زمان اعلیحضرت فقید فقط سیلوی مشهد و کرمان و شیراز و اهواز ساخته شده بود ولی ناقص مانده بود ما رفتیم قرارداد بستیم آمدند آنها را تکمیل میکنند این کارها را دارند میکنند و آنچه که ما خرج کردیم به ما خواهند داد پس نگویید ۳۷ تمام شدهاست مخارجی که صورت گرفته یا آنچه که قانون گفته بود ندادید کسری را الان بانک ملی به ما آوانس داده ما الان آنچه را که رفتیم خرج کردیم روی آوانس‌هایی است که بانک ملی به ما داده است آن وقت رفتیم یک چنین وامی به دست آوردیم که در این شرایط در مورد دادن وام هیچوقت سابقه نداشته است اصلاً این صندوقی که کنگره آمریکا بهوجود آورده برای این قبیل وامها در شرایط ساده و سهل است باز برای ما سادهتر و سهلتر کردند مثلاً به ممالک دیگر وام دادند یکی از شرایط این بوده است که ما این وام را با این پولی میدهیم که شما در آنجا خرید میکنید به ما علی‌السویه به دلار می‌دهند از هر جا خریداری بکنیم یا اینکه آمدهاند میگویند در مورد سایر ممالک وقتی که میخواهند پول را پس بدهند نرخ تسعیر آن است که ما میدهیم اما در مورد ایران پذیرفتند که نرخ تسعیر نرخ رسمی بانک ملی ایران باشد نرخ ما را پذیرفتهاند. برای این پذیرفتهاند چون میدانند ایران از لحاظ ارز غنی است و آن نرخی را که بانک ملی ایران می‌دهند نرخ واقعی است جناب آقای عمیدینوری استدعا میکنم عرایضی که میکنم توجه بفرمایند شاید نکتهای که عرض شود که مورد قبول واقع میشد بنابراین بنده میخواهم عرض کنم آنچه که ما احتیاج به وام پیدا کردیم برای این است که خودتان اجازه دادید ما برویم وام بگیریم رفتهاند یک ۴۷ میلیون و نیم وامی پیدا کردند در یک شرایط بسیار اساسی با سهونیم درصد برای ۷۸ درصد یعنی به طور ساده نوشته شده که از این ۴۷ میلیونش با سهونیم بقیهاش با پنج و ربع و این هم برای همان چیزی است که فرمودند کارخانه چیتسازی برای این است که کارخانه چیتسازی کارخانه‌ای است که آن را انتفاعی حساب میکنند پارچه‌اش بیاید بیرون و فروش میرود آن با بهره پنج و ربع است بنابراین از این ۴۷ میلیونونیم ۳۷ میلیونش با سهونیم درصد است و اگر شما امروز بخواهید وام بگیرید از هفت درصد کمتر پیدا نمیکنید این مخارجی هم که شده مخارجی نیست که بی‌جهت باشد این طرحهایی است که خوانده شد خرجهایی که شده آنها پولش را خواهند داد و ما الان به بانک ملی مقروض هستیم بنده میخواستم توجه آقایان را جلب بکنم که در کمیسیون بودجه و در کمیسیون خارجه کمال دقت به عمل آمده تمام جزئیات را توجه فرمودند سؤال کردند و روز یکشنبه آینده دولت بودجه سال ۳۸ کل کشور را تقدیم مجلس میکند و تا آخر سال مجلس گرفتار رسیدگی به کار این بودجه خواهد بود ارجاع این لایحه که در دو کمیسیون مجلس مورد مطالعه قرار گرفته و اصلش روی بنایی است که با اجازه خود مجلس بوده و شرایطش از لحاظ وام به تصدیق همه بهترین شرایط است به نظر بنده تأخیر در تصدیقش و ارجاع به کمیسیون منجر به این خواهد شد که دیگر مجلس فرصت نخواهد کرد تا آخر سال تکلیف آن را معلوم کند و یک تأخیر تأخیری خواهد بود از لحاظ پیشرفت کار این قراردادی که فرمودند یک قراردادی است که بین دولت ایران و دولت آمریکا مبادله می‌شود و طبق آن ماده واحدهای که تقدیم شده خود قرارداد مورد مطالعه قرار نمیگیرد ولی این قرارداد از بهترین قراردادها است جناب آقای عمیدینوری یک بندی را گرفتند پرانتز را خواندند، مگر در مواردی که صندوق وامهای عمرانی کتباً موافقت بکند و این را فرمودند که پس موافقت صندوقهای عمرانی لازم است و خود ماده را بخوانید ماده میگوید به اقساط صد هزار دلاری خواهید آمدید قسط ۱۵۰ هزار دلاری خواهید نمیدهم مگر در مواردی که من موافقت بکنم این به نفع ما است یعنی اگر ما بخواهیم به جای صد هزار دلار ۱۵۰ دلار بگیریم این را نخواسته است صددرصد رد بکند میگوید اگر موردی پیدا شد من موافقم ایشان فقط پرانتز را خواندند اما بعد در قرارداد یک ماده را خواندند و فرمودند برخلاف اصول قوهمقننه است در صورتی که اینطور نیست برای اینکه اول شرطی که این وام را بدهند این است که توی برنامه باشد میگوید اول من به طرحهایی وام میدهم که در قانون برنامه هست و ثانیاً این طرحهایی باشد که مورد تأیید من قرار گرفته و آمده تک تک معلوم کرده ایشان در اول فرمایشاتشان فرمودند که معلوم نیست که این وام برای چه پروژهای است و بعد هم پروژهها را خواندند این ۴۷ میلیونونیم وامی که گرفته می‌شود منحصراً برای این پروژهها است و برای هیچ مورد دیگری نمیدهند ما اگر وام دیگری بخواهیم که در سال ۳۸ بیاید باید با قانون جداگانه بیاید آن هم باید برای طرحهایی باشد که در قانون برنامه تصریح شده و به تصویب مجلس رسیده آن را به ما وام بدهند برای طرحی که در قانون برنامه نیست وام نمیدهند و ما نمیتوانیم بگیریم بنابراین به هیچوجه دخالتی در قوهمقننه نشدهاست و به هیچوجه قوهمقننه جدیدی بوجود نیامده یک دستگاه دولتی است که این دستگاه در شرایط آسانی به ما وام میدهد و برای اینکه مشکل ما را حل بکند و اشکال کار ما از بین برود عطف به ماسبق میکند و بعد هم میگوید به شرطی این وام را میدهم که به تصویب قوهمقننه چه مجلس سنا برسد. اما اینکه در اینجا گفته شد که نصف مدت برنامه ۷ ساله تمام شده و هنوز نصف کار انجام نشده این صحیح نیست. (عمیدینوری- صحیح نیست؟) صحیح نیست برای اینکه.......
نایب رئیس- آقای مهندس هدایت مذاکره در اصل مطلب را بگذارید برای وقتی که خود لایحه مطرح است حالا در اطراف پیشنهاد بفرمایید.
مهندس خسرو هدایت- پس بنده تقاضایم این است که اول کل این قرارداد نباید طرح شود برای اینکه یک ماده واحدهای است قراردادی است بین دو دولت معمول است دوم اینکه رسیدگی‌های دقیق در کمیسیون بودجه و خارجه شدهاست سوم اینکه فرصت نیست با آمدن لایحه بودجه این لایحه بعداً مطرح بشود بنده استدعا دارم خود لایحه مورد طرح قرار بگیرد.
نایب رئیس- چون طبق آییننامه مجلس شورای ملی این پیشنهاد شده و پنج نفر از نمایندگان امضاء کردهاند باید رأی گرفته شود (مهندس سعید هدایت- مخالف صحبت نکرده است) منظورم این است که در اصل پیشنهاد باید رأی گرفت
حالا مخالف و موافق باید صحبت بکند.
نایب رئیس- دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی- بنده اخطار دارم مطابق ماده ۳۵ آییننامه وقتی معلوم نباشد به چه کمیسیونی برود رئیس مجلس میتواند معلوم بکند ولی وقتی رفت به کمیسیون و گزارش آن برگشت تا به حال سابقه نداشته است که بعد از اینکه از دو کمیسیون برگشته به کمیسیون خاص برود.
عمیدینوری- این درست نیست همیشه به اراده مجلس است ارجاع به کمیسیون خاص را مجلس میتواند نه رئیس مجلس.
نایب رئیس- حالا راجع بدین پیشنهاد یک مخالف و یک موافق صحبت خواهند کرد و چون ده نفر اسم نوشتهاند اسامی آقایان به ترتیب خوانده می‌شود آقای مهران مخالفید یا موافق؟
مهران- بنده با پیشنهاد آقای دکتر شاهکار مخالفم.
نایب رئیس- بفرمایید
مهران- عرض کنم بنده چون افتخار عضویت کمیسیون بودجه را دارم لازم میدانم اینجا حقایقی چند را به عرضتان میرسانم اولاً آنچه اینجا گفته شد مطالبی بود که در کمیسیون بودجه مورد مذاکره و بحث قرار گرفت (صحیح است) (دکتر رضایی- ولی متأسفانه کسی از طرف کمیسیون دفاع نمیکند) آقای جلیلی تشریف نداشتند و خوب بود به عنوان مخبر اینجا صحبت میکردند (یک نفر از نمایندگان- تشریف دارند) اگر تشریف آوردهاند از نظر کمیسیون دفاع میکنند چون امضاء فرمودهاند عرض کنم این مطالبی که گفته شد همانطور که آقای مهندس هدایت گفتند ما در تصویب لایحه متکی بودیم به اینکه مجلس تصویب کرده است آن بیست درصد و کسری که از اعتبارات سازمان برنامه گرفته شدهاست از طرف دولت روی بودجه مملکت گذاشته شدهاست و حالا میبایستی وام گرفته شود این پایه مطالعات ما بود بنده هم در باب خود لایحه عرایضی دارم که شرفیاب میشوم و به عرضتان میرسانم ولی بنده بدین دلیل با پیشنهاد آقای دکتر شاهکار مخالفم که میفرمایند مطالب مهم برود در کمیسیون خاص بنده میخواستم از حضورشان استعلام بکنم چون همیشه بنده از ایشان چیز یاد گرفتهام میپرسم چه امری مهمتر از رسیدگی به بودجه مملکت که هم رقمش و هم عددش همه چیزش از این خیلی بیشتر است رسیدگی به آن جزو وظایف کمیسیون بودجه است و حالا این مطلب را از بودجه مملکت هم ایشان مهمتر دانستهاند و معتقدند به کمیسیون خاص رجوع بشود (صارمی- این قرض از خارج است از بودجه مهمتر است) بنده تصور میکنم شما آقای صارمی اگر یک روز موفق بشوید درست به بودجه این مملکت رسیدگی بکنید آن وقت خواهید دید این مملکت بهشت برین می‌شود به بودجه مملکت باید رسیدگی کرد هزار دفعه هم از پشت این تریبون به عرض رساندم (صارمی- شما نسل آینده را مقروض میکنید بودجه مملکت کار جاری است) اگر حساب حساب باشد هیچ چیز نگرانی ندارد در پایان بنده میخواستم عرض کنم اگر به کمیسیون بودجه اعتماد ندارید بفرمایید اگر اعتماد دارید این کمیسیون کمیسیونی است که نه فقط این موضوع بلکه به بودجه کل مملکتی رسیدگی میکند و به تمام وجوهی که در مملکت خرج می‌شود اجازه خرج میدهد و من از طرف ۱۸ نفر از همکارانم جدا عرض میکنم ما نشستهایم به این کار رسیدگی کردهایم قرارداد یک هفته قبل به ما داده شده نشستهایم و مطالعه کردهایم به تمام این نقاط برخوردیم قرارداد هم یک چیز دو طرفی است و یک چیزی نیست که هر آن بشود کلمات آن را بالا و پایین بکنیم و تغییر بدهیم بعد از مطالعات و مذاکرات لازم اشخاص مورد اعتماد از طرف دولت رفتهاند با بانک مربوطه مذاکره کردهاند حالا هم تصویب میفرمایید بفرمایید نمیفرمایید نفرمایید ولی به کمیسیون بودجه چه کار دارید که در این خصوص بحث می‌شود بنده از طرف همکارانم بعداً انتظار دارم آقایان نسبت به کمیسیون بودجه این مطالب را نفرمایند.
نایب رئیس- بعد از ایشان که مخالف با پیشنهاد صحبت کردند یک نفر موافق صحبت بکند آقای صدرزاده شما موافقید؟
صدرزاده- بنده عرضی ندارم.
نایب رئیس- آقای خلعتبری موافقید بفرمایید.
مهران- اگر در لایحه باید صحبت کرد بنده اجازه خواسته بودم.
نایب رئیس- راجع به پیشنهاد است.
خلعتبری- در جریانات مجلس و لوایحی که یک طرفش خارجی است هیچ تعصبی نباید داشت اگر یک فکر و نظری بود باید آن نظر را شنید. برای مثال خدمت آقایان عرض میکنم این ماده ۵ و ۶ قرارداد ۱۹۲۱ ایران و شوروی وقتی به مجلس آمد با ماده واحده آمد و قرارداد در مجلس خوانده نشد مرحوم مدرس اعتراض کرد که باید قرارداد خوانده شود وقتی قرارداد خوانده شد به ماده ۶ برخوردند همان مجلس اعتراض کرد و همان مجلس قرارداد را نگه داشت و گفت این ماده را ما تصویب نمیکنیم تا آن کاغذ را نماینده مختار دولت شوروی نوشت و آن وقت مجلس رأی داد و در مقدمه نوشت به استناد نامه شماره مورخ فلان روتشتین نماینده مختار سفارت شوروی بنابراین اگر گفته می‌شود قرارداد در مجلس خوانده بشود و اگر مباحث می‌شود هیچ ربطی ندارد که به کمیسیون بودجه برود یا به کمیسیون غیر بودجه همه آقایان نماینده هستند همه محترم هستند ملاحظه بفرمایید پریروز دو روز قبل دولت یک لایحهای آورد مقدمه آن لایحه چه بود مقدمه آن لایحه این بود که نظر به این جهات که صرفهجویی لازم است و باید نظارت در مخارج بشود در بعضی از مخارج و قراردادها ایراد هست و مضر بود و بدین جهت سازمان برنامه اینجور می‌شود همه آقایان هم به آن لایحه رأی دادید بنده هم سکوت کردم و به آن رأی ندادم و حرفی نزدم حالا خود دولت باید این لایحه را پس بگیرد یا تقاضا کند که طرفداران دولت پیشنهاد سکوت بدهند که این لایحه برود در کمیسیون خاص یا کمیسیون دارایی رسیدگی بیشتری بشود چون صحبت قرض است صحبت بودجه نیست قرض ممکن است صد هزار تومانش هم به مصلحت مملکت نباشد و این چه ضرر دارد که مجلس از هر کمیسیونی دو نفر تعیین بکند و آن کمیسیون به فاصله یک هفته اظهار نظر بکند و بیاید مجلس هیچ طور نمی‌شود همه هم برای هر یک احترام داریم از لحاظ عقیده بنابراین هیچ تعصبی هم نباید در این خصوص داشت در این قسمت نه در آن حزب صحبت شده نه در این حزب تصمیم گرفته شده آقایان هم در امور مملکتی مختارید رأی بدهید مختارید رأی ندهید.
نایب رئیس- رأی گرفته می‌شود بدین پیشنهاد آقایانی که موافقند.
احمد طباطبایی- مخالف صحبت نکرده
نایب رئیس- یک موافق و یک مخالف صحبت کرده
احمد طباطبایی- دو موافق صحبت کرده و یک موافق
نایب رئیس- طبق آییننامه پیشنهاد دهنده هم توضیح داده و یک مخالف و یک موافق صحبت کرده بنابراین رأی گرفته می‌شود بدین پیشنهاد تشکیل کمیسیون پنج نفری آقایانی که موافقند قیام بفرمایند. (عده کمتری برخاستند) رد شد.
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- جلسه را ختم میکنیم
بقیه بحث در جلسه آینده روز پنجشنبه مطرح خواهد بود.
(مجلس ۲۵ دقیقه بعدازظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر موسی عمید