مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اسفند ۱۲۸۶ نشست ۲۵۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ اسفند ۱۲۸۶ نشست ۲۵۲
مذاکرات روز ۵ شنبه شانزدهم شهر صفرالمظفر دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز سه شنبه چهاردهم را آقا میرزا مرتضی قلیخان قرائت کردند.
لسان الحکما – دو مسئله در خلاصه مذاکرات است که بی نتیجه مانده است اگر حالا هم مذاکره نشود باز بی نتیجه خواهد ماند یکی تقاضائیکه خوانین و نجبای لرستان کرده بودند وجواب خواسته بودند جواب چه داده خواهد شد ودیگری در باب صدیق حضرت از بابت عمل دفتر که اگر اقدام نشود باز دفتر بی ترتیب خواهد ماند.
رئیس- البته جواب خوانین لرستان داده خواهد شد و وکیل هم از تمام ایلات احضار خواهد شد ودر باب دفتر هم اعضاء مشغول اصلاح آن هستند (در این موقع شروع بقرائت قانون متوفیات شده) پس از مذاکرات لازمه دو ماه که راجع بود باینکه هر گاه هر یک از بازمانده گان متوفی شغل دیوانی داشته باشد سهمی که از وظیفه مزبوره می‌برد از بابت مواجبی که درازاء شغل دیوانی می‌گیرد محسوب می‌شود با نه اخذ رأی شد وباکثریت آراء تصویب گردید که بایدمحسوب شود و بعددر سایر مواد باقی مانده مذاکره شده پس از تنقیح و تصویب در کلیه مواد قانون متوفیات اخذ رأی شده باکثریت آراء تصویب گشته قرار شد برای توشیح بصحه همایونی فرستاده شود راپورت کمیسیون خارجه درباب اداره تفتیش و امتیاز تخم نوغان که در چند جلسه قبل قرائت شده بود مجدداً قرائت شده مطرح مذاکره گردید.
بحرالعلوم رشتی – درخصوص این امتیاز البته امتیازیکه دولت داده است صحیح است ولی این امتیاز هم مثل سایر امتیازاتست از قبیل چای وغیره چون منفعت می‌برد این امتیاز را قبول کرده و باید چیزی هم بدولت بدهد خصوص این تخم نوغان بهره اش خیلی است زیر که هر جعبه از آنرا پس از تربیت و عمل آوردن بمبلغ زیادی خواهد فروخت ومبالغی از قبل آن منقع می‌شود پس با بودن این ترتیب نباید بجهة مخارج این کار یک چیزی از ملت بگیرد باسم حق المعاینه زیرا که اکثر این تخمها راکه وارد می‌نمایند بجهة شرکت است ودر این صورت تخم معیوب فاسد وارد نمی‌کنند و برفرض هم که بجهة دیدن و معلوم کردن خوب و بد آن محض خدمت ملت چیزی می‌خواهد بگیرد باید در مقابل خدمت خود چیزی بگیردو آنهم فقط یکنفر دو سه ماهی در موقع وارد کردن تخم نوغان و معاینه آن در گمرک باشد واز هر جعبه یک شاهی هم بگیرد و هزار تومان میشودواین مبلغ در ازاء این خدمت کافی است واگر می‌گوید از بابت اینکه معلم می‌آورد و تخم نوغان را تربیت می‌کنند مخارج دارد باید چیزی بگیرد از این بابت هم نباید چیزی گرفته شود زیرا که تخم نوغان را بخود منحصر کرده و بقیت گزاف می‌فروشد و بهره می‌برد دیگر نباید چیزی از ملت بگیرد و علاوه آیا ببینیم رعیت هم می‌تواند تخم نوغان را خودش تربیت کند یا اینکه مجبور است بیاید از صاحب امتیاز بقیمت گزاف بخرد بنده بخاطر دارم در عهد حکومت عضدالسلطان مأموری بجهة این کار آمد گویا اسمش هم میرزا احمدخان بود و در این خصوص گفتگوی زیاد شد ابداً تجار راضی باین قرارداد نشدند و فقط صحبت جعبه یک شاهی در میان بودولی درست در نظرم نیست که این جعبه یک شاهی را تجار میخواستندبدهند و مأمور باین کار راضی نمی‌شد یا اینکه از طرف مأمور اظهار شده وتجار راضی نمی‌شدند در هر حال این امتیازنامه خیلی محل ایراد و اشکال است.
وکیل التجار- بنده دراساس گرفتن دهشاهی حق المعاینه حرف ندارم زیرا که این تخم را از خارج وارد می‌نمایند که نفع ببرند البته باید معاینه شود و گمرک هم گرفته می‌شد ونیز جعبه یک قران ازسابق می‌گرفتند کسی حرف نداشت و می‌دادند امسال آوردند باین میزان کردند بنده یک ایرادی بکمیسیون خارجه دارم که این امتیازنامه را تصویب کرده اما برای تصویب کردن جعبه دهشاهی بمجلس آوردند.
رئیس- چرا باید آنها امتیازنامه راکه از سابق داده شده تصویب نکنند و اما از بابت حق المعاینه چون مربوط بمالیه است و تصویب آن باکمیسیون مالیه ومجلس بود از این جهت بمجلس آمده و بایددر این باب رأی گرفته شود حال خوبست بکمیسیون تجارت راجع شود که در آنجا مذاکره کرده تصویب نمایند.
آقا سید حسین – صحبت در اصل امتیاز نیست فقط صحبت در این است که حق المعاینه یکقران گرفته شود یادهشاهی و چون اتباع خارجه راضی نمی‌شدند که یک قران بدهند و بعضی از سفرا هم حاضر شده بودند که حق المعاینه راده شاهی بگیرندو چون حق المعاینه داخل در مالیه است و قرار است که یک عشر آنهم عاید دولت شود از اینجهة بمجلس آمد که مجلس رأی خود را در این باب بدهد.
وکیل الرعایا – در اصل امتیاز کسی حرفی نداشت وندارد اما اینکه میگویند حق المعاینه دهشاهی گرفته شودبایدمعین شود که تا چند وقت باید این وجه گرفته شود واگر بگوییم که هیچ حق المعاینه لازم نیست اینهم صحیح نیست فقط باید تعیین مدت گرفتن حق المعاینه بشود.
آقا میرزا محمود – بنده عرض می‌کنم آن چیزی را که می‌گیرند ملت می‌دهد و این شخص هم که امتیاز گرفته است از ملت است و وکیل که بعضی اشکالات واعتراضات درامتیاز دارد آزاد است رأی خود را اظهار می‌کند ولی صاحب امتیاز حاضر نیست و اگر هم حاضر باشد حق نطق ندارد این تقریبا ظلم است پس باید بکمیسیون رجوع شده گفتگو نمایند و تصویب ورأی کمیسیون معلوم شود.
اسدالله میرزا – چون بنده یکی از اعضاء کمیسیون خارجه بوده‌ام لازم است که توضیح بدهم که اولا وکیل حق ندارد ایراد بر رأی کمیسیون نماید مگر اینکه ثابت کند و می‌تواند بگوید که رجوع بکمیسیون دیگری شود و دوباره گفتگو نمایند ثانیا آنچه مذاکره کرده‌اید خراج ازموضوع است زیرا وقتی که این راپورت بکمیسیون خارجه آمد گفتگو شده وبملاحظه اینکه اگر این امتیاز رانقض نماینددیگر از داخله کسی بخیال این امتیازات وآبادی مملکت نخواهد افتاد و بعلاوه اگر این امتیاز بخارجه داده شده بود نقضش ممکن نبود لهذا در نقض اصل امتیاز رأی نداده و امتیاز را تصویب کردند و ثانیا در خصوص دهشاهی ویکقران حق المعاینه است که تصویب نمودند که بمجلس آمده وتا رأی مجلس معلوم شود در اینصورت وکیل التجار یا باید معذرت بخواهد ویا ثابت کنند که چرا نسبت خلاف بکمیسیون داده‌اند.
آقا میرزا مجاهد- این لفظ خلاف که آقای وکیل التجار اظهار کردند زیاد بود زیرا که ایشان ملتزم شده‌اند در خصوص هر کمیسیونی که تشکیل شود این لفظ را بگویند و گویا اشتباه کردند خوب است معذرت بخواهند.
رئیس- آقای وکیل التجار هم ترضیه خواهد خواست و گویا مرادشان لفظ اشتباه بوده.
اسدالله میرزا – بلی کمیسیون اصل امتیاز را تصویب کرده ومسئله یک قران وده شاهی رابتصویب مجلس واگذار نموده و باید در باب یکقران وده شاهی گفتگو کرد.
رئیس- بلی در اصل امتیاز کسی حرفی ندارد وبطوری که گفته شد خوب است بکمیسیون تجارت رجوع شده با حضور وزیرتجارت و بعضی ازوکلا گفتگو نموده ونظریات خود رادراو بنمایید بعد بمجلس بیاید و روز شنبه هم چون روز اول سال نو است خوب است یک هیئتی معین شده حضور همایونی مشرف شوند اگر چه ایام عزاست ولی چون سفراء رسماً مشرف می‌شوند از طرف مجلس هم گمان می‌کنم هیئنتی بروند لازم است حالا نمیدانم رأی مجلس چه چیز است (گفتند بلی لازم است).
رئیس- پس بیست نفر از آقایان وکلا وسایرین معین کرده‌ام اطلاع داده می‌شود که برای روز شنبه چهار ساعت از دسته گذشته در دربار حاضر شوند برای شرفیابی.
آقا شیخ یوسف – موضوع مذاکره مجلس بعد چه چیز است.
رئیس- قانون عدلیه اگرچه مسئله تفتیش تذکره هم مانده و لازم است که بدواً در او هم گفتگو شده و بیکجایی منتهی شود.
آقا شیخ یوسف – یکی هم مسئله بلدیه است در جاهایی که انجمن ایالتی و ولایتی دارند و بلدیه هم دارند بلدیه در کارهای خودش رجوع بانجمن ولایتی می‌کند واینجا ولایتی ندارد عمل بلدیه قدری تأخیر افتاده هر گاه ما باید بلدیه صحیح داشته باشیم و مجلس باید در این کار قراری بدهد خوب است لایحه را که پیشنهادکرده مطرح مذاکره شده ترتیبان آن را معین کنند واگر هم باید باختیار خود بلدیه واگذار شود بآنها بگوییم که معطل نباشند و مشغول کار باشند زیرا که بلدیه لازم است و باید بعضی مخارجات از پول بلدیه بشود چنانچه درسابق گفته شد که مخارج پلیس را بلدیه باید بدهد در این صورت باید آن لایحه بلدیه را زودتر مطرح مذاکره قرار داده وتصویب کرده بآنها بدهند.
رئیس- صحیح است و نباید در جزئیات آن لایحه هم زیاد گفتگو شود که مثلا فلان عبارت خوب نیست باید زودتر درآن لایحه گفتگو شده وتصویب شده بآنها داده شود تا آنها هم بوظایف خود مشغول باشند و هر چه تأخیر بیفتد اسباب ضرر است.
آقا سیدحسین – برای این که این لایحه را پس از آمدن بمجلس نگویند سیاهه است خوب است بفرماید بعبارات قانونی نوشته شود.
رئیس- چه ضرر دارد و کمیسیون عرایض هم نمیدانم فردا خواهند آمد یا نه درهر صورت جناب مخبرالملک هم از ریاست کمیسیون عرایض استعفا داده‌اند اگرچه موجب تأسف است ولی باید یک نفر بجای ایشان انتخاب شود کمیسیون مالیه هم باید فردا بیایند چون روز شنبه مجلس نیست وتعطیل است بعضی اظهار داشتند که آقای احسن الدوله برای ریاست کمیسیون عرایض خیلی خوب است و مدتی هم ریاست داشته‌اند واز ترتیبات آنهم مسبوق هستند و انتخاب ایشان خیلی صحیح است.
رئیس- عریضه ایست از انجمنها نوشته‌اند وبا چهل نفر از نماینده گان خود بمجلس فرستاده‌اند قرائت شود عریضه مزبوره قریب بمضمون ذیل قرائت شد حضور مبارک وکلای محترم عرضه می‌دارد درخصوص انقلاب واغتشاش فارس بموجب تلگرافاتی که رسیده هیجان برای اهالی طهران خاصه انجمنها حاصل شده وخواستند در مجلس مقدس اجتماع نمایند و رفع انقلابات آنجا را بخواهند بملاحظه این که در آن ساخت مقدس اجتماع نشود ولهذا بیست نفر از نمایندگان خود را خدمت حجج اسلام فرستاده و اصلاح فارس را خواستار شدند ولی تاکنون نتیجه نبخشید لهذا انجمنها اصلاح فوری آنجا را از مجلس مقدس استدعا می‌نمایند و می‌خواهند بدانند کار برادران شیرازی ما بکجا رسیده و مجلس مقدس تاکنون در اصلاح آنجا چه اقدامات نموده.
رئیس- جوابی است که بانجمنها نوشته شده قرائت شد (قریب بمضمون ذیل قرائت شد مراسله شما بهیئت رئیسه واصل گردید و مجلس تاکنون نهایت اقدام را در تنظیم فارس نموده واصلاح آنجا را از وزراء خواسته است از جمله دیروز درحضور وزراء بوزیر داخله خیلی تأکید شده وجداً اصلاح آنجا را خواسته است وانشاءالله بزودی رفع این انقلابات خواهد شد.
اسدالله میرزا – اقدام مجلس فقط اخطار بوزراء است و در جواب نوشته شده اقدام در تنظیم آنجا نموده خوب است آن لفظ اقدام زده شده و بجایش تأکیدات نوشته شود.
رئیس- در این که مجلس اقدام در اجرائیات نموده بر من یکنفر شبهه نیست و بعدها خوبست دراجرائیات دخالت نکند.
اسدالله میرزا – مجلس یعنی هیئت عموم وکلا واین هیئت در اجرائیات هیچوقت دخالت نکرده ونمیکنند و اگر بعضی از وکلا دخالت می‌کنند ربطی بمجلس ندارد.
رئیس- خواهش می‌کنم که بعدهانکنند.
آقامیرزا محمود – از فرمایشات جناب رئیس اعتراض بر خود جناب رئیس وارد می‌شود در صورتیکه میدانید بعضی اقدامات از طرف وکلا می‌شود حق جناب رئیس است که بدوا نصیحت کنندواگر نصیحت فایده نکرد آنوقت بتکلیفی که معین است باید رفتار شود.
وکیل التجار – از این گفتگوها چیزی معلوم نیست از یک طرف وزیر داخله تلگراف می‌کند که شش نفر را از فارس بفرستید و در تلگراف قید می‌کند که بتصویب مجلس است و از یک طرف گفته می‌شود که مجلس در اجرائیات نباید خل وتصرف کند در صورتیکه همین تلگراف موجب انقلاب فارس خواهد شد.
رئیس- وزراء گویا برای اینکه بتوانند خیالات خود رااجرا کنند درهر کاری میگویند بتصویب مجلس است این لفظ در میان ایشان معمول شده در صورتیکه بعضی کارها را خبر دارم که هیج مجلس خبر ندارد ولی شاید بعضی مطالب را هم مجلس تصویب کرده باشد بهر حال مجلس نباید دخیل اجرائیات شود و وزراء هم این رسم را دیگر نباید معمول بدارند.
معاضدالسلطنه – راپورت تفتیش تذکره هم خوب است قرائت شده و مطرح گشته تمام شود.
رئیس- اگر حاضرید خوانده شود.
آقا سید حسین – کراراً گفته شد که هیچیک از وکلا در خارج حق ندارند از طرف مجلس بسمت نمایندگی کاری بکنند و در خارج فقط رئیس مجلس از طرف مجلس سمت نمایندگی دارد و وکلا وقتی که از مجلس خارج می‌شوند حکم افراد ملت را دارند در این صورت باز بعضی از وکلا درخارج مجلس هزار کار می‌کنند و باید اکیداً در این کار قراری داده شود.
مجلس ختم شد.