مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ آذر ۱۳۳۶ نشست ۱۴۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملّی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۴۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۸ آذر ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- بیانات آقای نایب رئیس دایر به وصول تلگراف تأثرآمیز مجلس کبیر ملّی ترکیه نسبت به زلزله غرب
۳- بیانات آقای نایب رئیس دایر به ابراز تأسف از فوت مرحوم ابوالحسن صادقی
۴- اعلام تصویب صورت مجلس
۵- سؤال آقای سالار بهزادی راجع به تشکیل دادگاه شهرستان در بم و جواب آقای کفیل وزارت دادگستری
۶- سؤال آقای دکتر دادفر راجع به ترمیم حقوق کارمندان و جواب آقای معاون وزارت دارایی
۷- سؤال آقای دکتر امین راجع به دبستان ایرانیان در اسلامبول و جواب آقای معاون وزارت فرهنگ
۸- تقدیم استیضاح از دولت آقای دکتر اقبال از طرف آقای دکتر پیرنیا و قرائت آن
۹- مذاکره در گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ مجلس شورای ملّی
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت مجلس
نایب رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان: یارافشار، دکتر اصلان‌افشار، دکتر اسدی، سعید،. مجید ابراهیمی، مرتضی حکمت، فضائلی، بزرگ‌ابراهیمی، رامبد ذوالفقاری، خرازی، دیهیم، بوربور، دکتر فریدون‌افشار، مهندس اردبیلی، حشمتی، صدرزاده، دکتر سعید حکمت، امامی‌خوئی، اورنگ، خزیمه‌علم، اکبر، صراف‌زاده، دکتر رضائی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری، سنندجی، دکتر جهانشاهی، اریه، مشار، اخوان، قبادیان، شادمان، علامه، دولتشاهی، دکتر هدایتی، اعظم زنگنه، قراگوزلو، مهندس فیروز.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه- آقایان: ثقه‌الاسلامی، مسعودی، مهندس جفرودی، موسوی، مهندس دهستانی، اقبال، بزرگ‌نیا، جلیلوند، دهقان، دکتر عمید، عامری، عبدالحمید بختیار.
نایب رئیس- در صورت مچلس اعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب صورت مجلس بعد از حصول اکثریت اعلام می‌شود.
۲- بیانات آقای نایب رئیس دایر به وصول تلگراف تأثرآمیز مجلس کبیر ملّی ترکیه درباره زلزله غرب
نایب رئیس- برای استحضار آقایان نمایندگان محترم به عرض می‌رسانم که تلگرافی از جناب آقای گورالتان رئیس مجلس کبیر ترکیه به مجلس شورای ملّی رسیده در این تلگراف اظهار داشته‌اند که مجلس کبیر ترکیه به اتفاق آرا تأثرات عمیق خود را نسبت به زلزله غرب اظهار داشته و فوق‌العاده اظهار تأثر و همدردی در این خصوص با ملّت ایران نموده‌اند (نمایندگان متشکریم) ضمناً به اطلاع می‌رسد از طرف هلال احمر ترکیه هزار چادر برای آسیب‌دیدگان فرستاده شده (احسنت) که مقداری از آن را با طیاره فرستاده‌اند که زودتر برسد که با همان طیاره فرستاده شد به کرمانشاهان (صحیح است) با اجازه آقایان تلگراف تشکری ازطرف مجلس برای ایشان مخابره می‌شود (صحیح است).
۳- بیانات آقای نایب رئیس دایر به ابراز تأثر از فوت مرحوم ابوالحسن صادقی
نایب رئیس- فوت مرحوم ابوالحسن صادقی که از همکاران ما بوده‌اند موجب تأثر نمایندگان محترم است (صحیح است).
با اجازه آقایان تأثرات و تسلیت قلبی نمایندگان محترم ر ابه بازماندگان آن مرحوم ابلاغ می‌نمایم (صحیح است).
۴- اعلام تصویب صورت مجلس
نایب رئیس- چون عده کافی است تصویب صورت مجلس هم اعلام می‌شود.
۵- سؤال آقای سالار بهزادی راجع به تشکیل دادگاه شهرستان در بم و جواب آقای کفیل وزارت دادگستری
نایب رئیس- سؤالات مطرح است آقای سالار بهزادی
سالار بهزادی- سؤال بنده از جناب آقای مجلسی کفیل وزارت دادگستری نسبت به عدم تشکیل دادگاه شهرستان در بم است چون تا چند سال قبل در آنجا دادگاه شهرستان تشکیل بود در زمان آقای مصدق‌السلطنه که تغییراتی در تشکیلات دادگستری داده شد دادگاه شهرستان بم منحل شد و دادگاه بخش در جیرفت تشکیل گردید....
نایب رئیس- جلو بلندگو بفرمایید.
سالار بهزادی- سال گذشته که دادگاه بخش در شهرستان جیرفت تشکیل گردید در حال حاضر در حدود هشت هزار پرونده را که مانده با اینکه در این مورد قانونی هم از مجلس گذشته و کراراً من حضور جناب آقای مجلسی شرفیاب شدم و تقاضا کردم دادگاه شهرستان در آنجا تشکیل بشود و هنوز تشکیل نشده خواستم از حضورشان تقاضا کنم و ببینم که علّت عدم تشکیل چه بوده است؟ (افخمی- اعتبار ندارند آقای سالار) حالا توضیح خواهند فرمود.
نایب رئیس- آقای کفیل وزارت دادگستری
کفیل وزارت دادگستری (مجلسی)- البته خاطر نمایندگان مستحضر است که مدّتی است استخدام جدید ممنوع است وزارت دادگستری از لحاظ کارمندان دفتری واقعاً در مضیقه است و حتی‌المقدور سعی کرده است از سایر وزارتخانه‌ها در شهرستانها تقاضا کند که یک عدّه از مأمورین وزارتخانه‌های دیگر منتقل بشوند به وزارت دادگستری (دکتر رضائی- از وزارت دارایی بگیرید آنجا خیلی زیاد دارند) از وزارت دارایی هم تقاضا شده و البته یک عدّه‌ای هم از وزارت دارایی منتقل شده‌اند به دادگستری ولی بنده می‌خواستم خاطر آقای سالار بهزادی را متوجه کنم اینکه فرمودند که قانونی گذشته البته اگر قانونی هم نمی‌گذشت وزارت دادگستری مجبور بود که سازمانهای خودش را توسعه بدهد که همه مردم استفاده بکند ولی این چنین قانونی که فرمودند نیست یعنی در زمان آقای دکتر مصدق یک عدّه از دادگاه‌های شهرستانها منحل شده بعد دو مرتبه تشکیل شد ولی در سال گذشته یعنی شهریور ۳۵ قانونی گذشت یعنی در قسمت اصلاح سازمان دادگستری در مادهٔ اول یا دوم بود که ذکر گردید سازمان دادگستری همان است که فعلاً وجود دارد دو سال گذشته که این قانون گذشت دادگاه شهرستان در محل نبود و البته به موجب مواد دیگرش می‌شود دادگاه شهرستان آنجا را تشکیل داد به شرطی که در بودجه محل باشد وما هم در بودجه پیش‌بینی کرده‌ایم فعلاً هم هست و در صدد هم هستیم که دادگاه شهرستان بم را تشکیل بدهیم ولی همان طوری که عرض کردم به علّت کمبود عضو دفتری هنوز موفّق نشده‌ایم. همین تقاضا را هم آقای دشتی دارند (امید سالار- آباده را هم فراموش نفرمایید) و برای آباده بنده درجواب سؤال عرض می‌کنم که دیگر زحمت سؤال را به آقایان ندهم البّته وزارت دادگستری درصدد هست و به محض اینکه مأمورین دفتری به مقدار کافی پیدا کرد تشکیل می‌دهیم.
امید سالار- اتخاذ سند می‌کنم.
نایب رئیس- آقای سالار بهزادی
سالار بهزادی- بنده از اینکه جناب آقای مجلسی فرمودند از اینکه اعتبار لازم در بودجه تأمین فرموده‌اند از این فرمایش ایشان اتخاذ سند می‌کنم و تشکّر می‌کنم که این قسمت چون مورد احتیاج مبرم اهالی هر چه زودتر اقدام بفرمایند (امید سالار- آباده را هم بفرمایید) برای آباده و سایر جاها هم امیدوارم که جناب آقای مجلسی زودتر عضو تهیه کنند مخصوصاً از وزارت دارایی و سایر جاها که عضو زیادی دارند منتقل کنند و انشاءالله در این کار زودتر اقدام شود که خواسته مردم انجام شود و بنده از فرمایشات ایشان اینجا اتخاذ سند می‌کنم.
۶- سؤال آقای دکتر دادفر راجع به ترمیم حقوق کارمندان و جواب آقای معاون وزارت دارایی
نایب رئیس- آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر- سؤال بنده از دولت مربوط به امری است که مورد اتفاق نظر کلیه آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملّی است به دلیل اینکه در این مورد خودشان قانونی وضع و تصویب فرموده‌اند و دولت را مکلّف به این کار کرده‌اند سؤال بنده این است که در خصوص ترمیم حقوق کارمندان و تبدیل کارمندان پیمانی به رسمی و مخصوصاً پرداخت مطالبات کارمندان از بابت اشتباه محاسبه حقوق آنان چه اقدامی به عمل آورده‌اند (یکی ازنمایندگان- بسیار سؤال خوبی است) در بودجه سال ۳۵ یک تبصره‌ای گذشته ازمجلس شورای ملّی به نام تبصره ۲۸ بنده آن را عیناً می‌خوانم که آقایان مستحضر باشند (دولت مکلّف است ظرف ۶ ماه برای متعادل کردن حقوق کارمندان وزارتخانه‌های مختلف با در نظر گرفتن تناسب اهمیت کار آنان اقدام و لایحه آن را تهیه و به مجلس تقدیم دارد) این یک تکلیف قانونی است عوض شش ماه دو سال گذشته در بودجه سال ۳۶ هم بنا به تذکر جناب آقای عمیدی‌نوری آقای وزیر دارایی این تبصره را قبول کردند ولی تا به حال دولت چه تصمیمی گرفته بنده نمی‌دانم البتّه بنده یک توضیحاتی دارم امیدوارم دولت آقای دکتر اقبال که واقعاً خود مراقب وضع کارمندان است یک اقداماتی کرده باشد چنانچه نتایجی تا به حال حاصل شده باشد که بنده عرضی ندارم و الا توضیحات مجدّدی خدمت آقایان عرض خواهم کرد.
نایب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی.
معاون وزارت دارایی- (انواری) درجواب سؤال جناب آقای دکتر دادفر نماینده محترم به استحضار می‌رساند.
اولاً- راجع به ترمیم حقوق کارمندان با تصدیق به اینکه از لحاظ تفاوتی که فعلاً در میزان حقوق کارمندان اداری یا قسمت دیگر از طبقات کارمندان قضایی و فرهنگی و بهداشتی حاصل شده حقاً باید در میزان حقوق طبقات اداری نیز تجدیدنظر شود دولت نیز جداً مصمم است در رفع این اختلاف اقدام نماید امیدوار است با علاقه‌ای که آقایان نمایندگان محترم و دولت دارند در سال ۱۳۳۷ ترتیبی اتخاذ گردد که رفع نگرانی از این طبقه از کارمندان نیز بشود.
ثانیاً- راجع به تبدیل کارمندان پیمانی به رسمی به طوری که استحضار دارند در دولت سابق لایحه در این خصوص تقدیم شده و در کمیسیون مربوطه نیز مکرر مورد شور و رسیدگی واقع و چون در این ضمن لایحه استخدام کشوری تهیه و تقدیم مجلس سنا گردیده و در لایحه مذکور مقرراتی که لازم است پیش‌بینی شده لهذا امیدوار است لایحه تقدیمی با اصلاحاتی که به نظر رسیده و یا خواهد رسید زودتر تصویب و تکلیف این طبقه از کارمندان نیز تعیین گردد.
ثالثاً- درخصوص دعوی کارمندان راجع به اشتباه محاسبه حقوق آنها که آیا عمل گذشته که مبنای آن قانون افزایش بوده و به همین طریق در بودجه‌های سنوات مربوطه محسوب و به تصویب رسیده صحیح بوده و یا اظهار کارمندان که بایستی مقررات قانون استخدام اجرا شود صحیح است موضوع در کمیسیون‌های عدیده در وزارت دارایی مورد بحث واقع و گزارش امر بهیئت دولت تقدیم در هیئت دولت مقرر گردید کمیسیونی از چند نفر آقایان وزرا تشکیل و در این باب مطالعات لازم نموده گزارش خود را برای اخذ تصمیم نهایی بهیئت دولت تقدیم دارند.
رابعاً- راجع به قانون استخدام کشوری جریان امر به قراری است که در قسمت دوم به عرض رسید.
نایب رئیس- آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر- واقعاً بنده سؤال کردم آقای معاون وزارت دارایی هم جواب دادند و شکم کارمندان دولت هم سیر شد احسنت آقا، با گرسنگی قوت پرهیز نماید افلاس عنان از کف تقوی برهاند- بنده الان متن اظهارات آقای نخست‌وزیر را در وقتی که برنامه دولت‌شان مطرح بود می‌خوانم و به دولت تذکّر می‌دهم که علاوه بر خواسته مجلس این نیت و رأی اعلیحضرت همایونی است که دولت باید تا یک سال برای وضع کارمندان خودش چاره‌ای بیندیشد آقای نخست‌وزیر در موقع طرح برنامه‌شان می‌فرمایند یکی از مواد برنامه اصلاح کارهای ادارت و این دستگاه اداری است این دستگاه اداری ما کارمند دارد وحقوق کافی به این کارمندان داده نمی‌شود و زندگی‌شان ناراحت است و خدای نکرده اگر منحرف بشوند به عقیده من با این حقوق حق دارند باید اول شکم سیر باشد بعد از او کار خواست، شکم گرسنه، همان طوری که می‌گویند ایمان ندارد (صحیح است) ما سعی خواهیم کرد که وضعیت مستخدمین را اصلاح نماییم و به طرق مختلف زندگی آنها را تأمین نماییم تا با خیال راحت بتوانند انجام وظیفه کنند اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تا یک سال وقت دادند و در هیئت دولت مطرح کردند انشاءالله امر همایونی را در اسرع اوقات و کوتاه‌ترین مدّت انجام می‌دهیم و این یکی از مهم‌ترین کارهای ما است این مطالب عین اظهارات جناب آقای نخست‌وزیر در جلسه ۲۵ فروردین است و الان هشت ماه از این یک سال گذشته به اینکه لایحه استخدام کشوری آورده‌اند در مجلس سنا راجع به تبدیل وضع کارمندان پیمانی به رسمی آنجا یک تکلیفی معلوم شده این شد کار؟ .. بنده از مقام ریاست طبق مادهٔ ۲۸ آئین‌نامه داخلی استدعا می‌کنم لایحه تبدیل پیمانی‌ها به رسمی طبق این مادهٔ در دستور مجلس قرار گیرد (احسنت) عرض کنم این مجله بانک ملّی است این شاخص رسمی هزینه کشور است در ۱۳۲۲ یعنی سالی که آخرین اضافه حقوق را شما به کارمندان دولت دادید پورسانتاژ ۷۲۴ بوده است الان ۳۰۹۳ است یعنی در حدود چهار برابر و نیم ترقّی کرده است (صحیح است) آقای انواری شما یک حقوقی به کارمندان می‌دهید ولی به کارمندانی که سر و صدا دارند فوق‌العاده و اضافه کار مقطوع می‌دهید وحق هم دارند بگیرند (صحیح است) در اینجا قانون دارید می‌گوید از تاریخ اول آبان ماه ۱۳۲۲ به هیچ عنوان به اشخاصی که از صندوق دولت یا بنگاه و شرکت دولتی یا هر سازمانی که به سرمایه دولت ایجاد شده یا سرمایه آن قسمتی متعلق به دولت باشد دو مقرری داده نخواهد شد ولو اینکه مقرری مزبور عنوان دستمزد یا حق‌الزحمه یا پاداش و غیره یا هر عنوان دیگری داشته باشد، نمی‌دانم شما این پاداش‌ها و این مقرری‌ها و این حق‌الزحمه را چطور می‌دهید؟ من اینجا می‌گویم اگر می‌دهید به همه بدهید اگر نه به هیچ کدام ندهید آقا تبعیض را از میان بردارید آقا کارمندی که در بندرعباس نشسته است کارمندی که در میاندوآب نشسته است با این حقوق نمی‌تواند کار کند (احسنت) (مهندس فرود- دولت فکر کارمندانش نیست) در ۱/ ۳/ ۱۳۲۳ دولت تیمسار سپهبد زاهدی برای تبدیل وضع کارمندان دون پایه و پیمانی به رسمی یک لایحه‌ای آورد اینها چه می‌گویند؟ می‌گویند آقا ما حقوق که می‌گیریم یک مقداری از این حقوق تقاعد می‌پردازیم که وقتی مردیم بچه‌های ما گدا نمانند بنده با اجازه آقایان دو خط از نامه یک کارمند دون پایه را برای آقایان می‌خوانم می‌گوید «برای نمونه عرض کنم که چاکر از اهالی یزد و کارمند پست و تلگراف یزد می‌باشم ولی در این مدّت (یک عبارتی نسبت به شخص بنده است از آن می‌گذرم) می‌نویسد پدر چاکر هم پس از ۳۳ سال خدمت در وزارت پست و تلگراف و داشتن ده سر عائله کارمند دون پایه بوده است و در موقع مرگ هم کارمند دون پایه بوده است به همین
جهت هیچ گونه حقی برای او قائل نشدند و خدا می‌داند اطفال صغیر با چه وضع تأسف‌آوری زندگی می‌کنند اکنون چاکر هم کارمند دون پایه با چند سال سابقه با نهایت فعالّیت جانفشانی می‌نمایم ولی می‌دانم سرنوشتم مثل سرنوشت پدرم خواهم بود جنابعالی را به اقبال و تاج و تخت اعلیحضرت قسم می‌دهم که در این مورد فکری بکنید یک نامه دیگری هم رسیده که بنده حساب کردم پنج هزار امضا دارد تنها به اسم بنده نیست برای همه آقایان نمایندگان رسیده است، آقا باید کار کرد، اگر ما به درد کارمند نرسیم پس کی برسد؟ اگر چنانچه هزینه زندگی بالا رفته واقعاً اگر به آن چیزهایی که می‌گویید معتقد نیستید یک دفعه بیایید اینجا و بگویید که به کارمند دولت بیش از این نمی‌دهیم هر کس می‌خواهد بماند و هر کس نمی‌خواهد برود اما وعده و وعید و وعده‌های الکی صحیح نیست، اینها مردم را بیشتر نسبت به اقوال دولت بی‌اعتماد می‌کنند (صحیح است) مردم را نسبت به دولت بی‌اعتماد می‌کند ما به دولت اعتماد داریم می‌دانیم دولت فکر کارمند خودش هست النهایه نمی‌دانم چه سری است وقتی که ما سؤال می‌کنیم اصرار دارند یک جوابی بدهند که هیچ کس قانع نشود (احسنت) جناب آقای انواری جنابعالی که یک عمر در وزارت دارایی کار کرده‌اید به خدا اگر یک سر سوزنی توجه کنید همه کارها حل می‌شود نفرمایید بودجه نداریم بودجه هم لازم نیست شما بیایید برای کارمندان دولت یک حداقلی در نظر بگیرید مثلاً ۲۵۰ تومان ۲۵۰۰ ریال یک حداکثری هم در نظر بگیرید دو هزار تومان ولی به شرط اینکه فوق‌العاده اضافه کار، حق‌الزحمه، حق مسافرت، همه اینها را بزنید بودجه خودتان را بین کارمندان به همین تناسب تقسیم کنید یک چیزی هم زیادی می‌ماند، شما در دستگاههای دولت پول‌هایی می‌دهید که آدم اگر بخواهد بگوید سرش داغ می‌شود، این تبعیض است که می‌کنید اگر شما به همان کارمند ۲۵۰ یا سیصد تومان بدهید به خدا اگر صدای کارمند در بیاید و البته فوق‌العاده، اضافه کار مقطوع این پاداش و مسافرت به سولقان و شمیران مدیرکل‌ها و رؤسا از بین باید برود و حداکثر دو هزار تومان بدهید- به آن کارمند بدبخت هم که در میاندوآب نشسته است به او هم بدهید، کارمند دولت باید یکسان باشد، تبعیض نباید، شد، کارمندان دولت جان‌شان به لب آمده، اینها به پیشگاه اعلیحضرت همایونی با دو هزار امضا نامه نوشته‌اند (صحیح است) باید اینها رسیدگی شود، بنده مجدداً استدعا می‌کنم برای اینکه به دولت هم ضرر وارد نشود تمام کسانی که در اجرای این ماده که خواندم به این نحو که آن بیش از دو هزار تومان به عنوان فوق‌العاده و اضافه کار می‌گیرند قطع شود و بقیه تقسیم شود میان همه کارمندان دولت، اگر ندارید به هیچ کس ندهید اگر نه به همه بدهید (صحیح است) (احسنت).
نایب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی
معاون وزارت دارایی (انواری)- فرمایشات جناب آقای دکتر دادفر چیزی نبود که مورد نظر همه آقایان نباشد (صحیح است) مورد تصدیق دولت هم هست. چیزی است که مورد تصدیق دولت هم هست. آقایان هم تصدیق می‌فرمایند (یکی از نمایندگان- ما اتخاذ سند می‌کنیم) یعنی می‌خواهید بفرمایید که حقوق فعلی کارمندان اداری کافی برای معاش‌شان نیست این مورد تصدیق ما است، به همین جهت است که دولت شب و روز مشغول مطالعه است (دکتر بینا- راجع به تبعیض هم بفرمایید) اگر برای عدّه‌ای چیزی در نظر گرفته شده به تصویب خود آقایان رسیده است، به طور قطع این جوابی که بنده در این مورد عرض کردم این مثل سایر جواب‌ها نبود که بنده پشت تریبون بگویم (احسنت) (خنده نمایندگان) به طور قطع بدانید با این جوابی که بنده عرض کردم حقوق کارمندان مطابق لایحه‌ای که تقدیم خواهد شد در سال ۱۳۳۷ ترمیم خواهد شد به طور قطع برای اینکه دولت مکلّف است در اجرای اوامر اعلیحضرت همایونی این کار را بکند و در بودجه ۳۷ به طور قطع عرض کردم حتماً این کار خواهد شد و دولت حقوق کارمندان را ترمیم خواهد کرد مطمئن باشید (امید سالار- تا کی؟) دربودجه ۳۷ (صدرزاده- تعدیل می‌شود یا ترمیم؟) ترمیم می‌شود به میزانی ترمیم می‌شود که کارمندان بتوانند زندگی کنند (دکتر بینا- تبعیض را هم از بین می‌برید؟) تبعیض نیست دولت مزایایی ندارد فقط یک اضافه کار داده می‌شود که حداکثرش در بعضی وزارتخانه‌ها از پانصد تومان تجاوز نمی‌کند و حداقل ۱۰۰ و ۱۵۰ تومان به کارمندانی که مشغول کار هستند، کارمندانی که عصر می‌آیند کار می‌کنند یک اضافه کاری به ایشان می‌دهد و مزایای دیگری به ایشان نمی‌دهد لایحه تبدیل پیمانی‌ها را هم که دولت آورد به مجلس دنباله پیدا کرد که مجبور به توقفش شد حین رسیدگی عدّه‌ای از کارکنان دولت حتّی رختشوی بیمارستان‌ها هم آمدند که ما می‌خواهیم رسمی بشویم ما حساب کردیم دیدیم سی هزار نفر متجاوز می‌شود به این ترتیب بر عدّه رسمی که می‌فرمایند عدّه زیادی است یک عدّه‌ای هم باید علاوه کنیم بنابر این در قانون استخدامی که تهیه شده تمام اینها پیش‌بینی شده که تمام عدّه کارمندان روز مزد پیمانی و غیر پیمانی تکلیف‌شان روشن شود اگر این قانونی که الان در دست رسیدگی است بگذرد تکلیف کارمندان عموماً معلوم خواهد شد (انشاءالله) (مهندس هدایت- خدا کند راست باشد).
۷- سؤال آقای دکتر امین راجع به دبستان ایرانیان در اسلامبول وجواب آقای معاون وزارت فرهنگ
نایب رئیس- آقای دکتر امین
دکتر امین- بنده در چند ماه قبل سؤالی از وزارت فرهنگ کرده بودم راجع به دبستان ایرانیان در اسلامبول چون از چند نقطه‌نظر بنده اصرار و علاقه دارم که وضعیت آنجا روشن شود اولاً از لحاظ کلّی علاقه به زبان فارسی دوم اینکه عدّه‌ای از هموطنان ما که اکثریت از آذربایجان هستند و در حدود شش هزار نفر ساکن اسلامبول هستند اولاد آنها باید در آن دبستان تحصیل کنند و مخصوصاً زبان فارسی را یاد بگیرند قسمت سوم اینکه بانی ملک آنجا پدر بزرگ بنده است و در ۶۶ سال قبل امین‌التجار اصفهانی آنجا را بنا کرده به اسم دبستان و دبیرستان و از وزارت فرهنگ سؤال کردم که وضعیت آنجا درچه حالی است (دشتی- بنده آنجا را دیده‌ام خیلی زحمت کشیده‌اند) بله آقایان همه علاقه دارند که اطلاع پیدا کنند.
نایب رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ
معاون وزارت فرهنگ (مزینی)- بنده خوشوقتم که جواب سؤال نماینده محترم وقتی از طرف وزارت فرهنگ به عرض مجلس شورای ملّی می‌رسد که جناب آقای وزیر فرهنگ در چند روز قبل این مدرسه را شخصاً بازدید کردند نواقصش را از نزدیک دیده‌اند و جزئیاتی را که به عرض آقایان می‌رسانم خیلی کامل‌تر از آن است که قبل از تشریف‌فرمایی ایشان به ترکیه بود که دبستان ایرانیان در اسلامبول همان طوری که نماینده محترم توضیح دادند چندین سال است که به همّت ایرانیان مقّیم اسلامبول که در صدر آنها همان طوری که فرمودند جد آقای دکتر امین بودند تأسیس شده وزارت فرهنگ این مدرسه را به صورت همان مدرسه ملّی که بوده با پرداخت ماهیانه این مدرسه را اداره کرده و مراقب حال آنجا بوده و هست دبستان اسلامبول فعلاً وضعش نسبت به سابق به طوری که ملاحظه شده خیلی فرق کرده به طوری که گذشته از اینکه محصّلین اطفال ایرانی، اطفالی که پدران آنها ایرانی هستند و مقیم اسلامبول هستند روزها آنجا تحصیل می‌کنند در شب هم کلاس و دایر است که اکابر یعنی کسانی که چه ایرانی هستند و احتیاج دارند به فرا گرفتن و یاد گرفتن زبان فارسی و چه از اتباع دولت همسایه ما دولت ترک در آنجا تحصیل می‌کنند به طوری که مشاهده شده دویست نفر الان در کلاس شب آنجا از اکابر تحصیل می‌کند و روز هم اطفالی که اولیا آنها ایرانی هستند مطابق برنامه وزارت فرهنگ یعنی مطابق همین برنامه‌ای که ما در اینجا داریم تحصیل می‌کنند و به علاوه تحصیل زبان ترکی و قسمت‌هایی که در برنامه دولت ترکیه هست علاوه بر برنامه دولت ایران آنجا تدریس می‌شود به طوری که محصّلین که از آنجا فارغ‌التحصیل می‌شوند می‌توانند برای ادامة تحصیلات متوسطه در مدارس ترکیه وارد شوند مشکلاتی البته این مدرسه داشت نواقصی داشت که جناب آقای وزیر فرهنگ در تمام این قسمت‌ها در این سفر دستورات لازم دادند یک قسمتی که لازم است به عرض آقایان برسانم موضوع محل آنجا است همان محلی است که الان هست به طوری که مشاهده شد اخیراً با یک اعتباراتی که داشت تأمین شده و فعلاً وضع پاکیزه و آبرومندی دارد ولی البته کوچک است مساحت این مدرسه بیشتر از ۶۰۰ متر مربع نیست و آقای وزیر فرهنگ در نظر گرفته‌اند که برای این مدرسه بنایی بسازند و توسعه‌اش بدهند و برای این نظر با مدیرکل فرهنگ ترکیه و رئیس فرهنگ اسلامبول تماس گرفته‌اند و مخصوصاً به اتفاق مدیرکل فرهنگ و رئیس فرهنگ اسلامبول این مدرسه را بازدید کردند و در امتحاناتی که در این مدرسه کردند رئیس فرهنگ ترکیه و مدیر کل فرهنگ ترکیه از وضع این مدرسه بی‌اندازه راضی و تحت تأثیر قرار گرفتند به طوری که اظهار کردند که هر کمکی که دولت ایران بخواهد ما حاضریم و حتی برای تهیه و انتخاب زمین هم به اتفاق قول دادند که با یک وضع بسیار مناسبی در اسلامبول که البته آقایان می‌دانند قیمت زمین بسیار گران هم هست ازنظر مساعدت حاضر هستند که زمین مناسبی بدهند که این مدرسه توسعه داده بشود راجع به قبولی این بچه‌ها که از این مدرسه بیرون می‌آیند در مدارس ترکیه هم اقدام شد و مخصوصاً با امتحاناتی که در حضور وزیر فرهنگ و رئیس فرهنگ اسلامبول به عمل آمد دیدند که در قسمت زبان فارسی و ترکی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای این اطفال کرده‌اند موافقت کردند که هر نوع مساعدتی که لازم باشد بکشند و حتی این مطلب بعداً طرح شد و راجع به توسعه این مدرسه هم دستور لازم جناب آقای وزیر فرهنگ در مراجعت‌شان دادند که مقدمات توسعه این مدرسه به صورت دبیرستان فراهم شود و بنابر این بنده تصور می‌کنم با اقداماتی که شده خوشبختانه از آن روزی که جناب آقای وزیر فرهنگ دیده‌اند و آنجا را بازدید کرده‌اند رفع نگرانی نماینده محترم شده باشد.
نایب رئیس- آقای دکتر امین
دکتر امین- بنده از توضیحاتی که جناب آقای مزینی معاون محترم وزارت فرهنگ دادند متشکرم و در روزنامه خواندم و از خطابه‌ای هم که آقای وزیر فرهنگ ترکیه
و رئیس فرهنگ ترکیه خوانده‌اند بسیار تشکر می‌کنم بنده این سؤالی که دادم دلیل بر این نیست که بنده ناراضی هستم یا به اصطلاح گله‌هایی دارم فقط نظرم این است که منظور داشته باشند که به طور کلی هر ایرانی که خارج از مملکت هم هست همه‌شان علاقه‌مند هستند که زبان فارسی را تحصیل بکنند و یاد بگیرند و علاقه خود را با خانواده‌شان و کشورشان قطع نکنند همه آقایان می‌دانند که سطح فرهنگ و سطح بهداشت در این مملکت از ۳۰ سال قبل به این طرف مخصوصاً در سال‌های اخیر با کمک‌های عالیه‌ای که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به فرهنگ و بهداشت در تمام نقاط مملکت کرده‌اند بالا رفته است و الان تمام وزار فرهنگ و فرهنگیان خدماتی می‌کنند و با دستگاههای فرهنگی که بنده تماس دارم می‌بینم که خوب کار می‌کنند ولی تصدیق بفرمایید که عیب کار و احتیاجات ما خیلی زیاد است و بنده قبول دارم که به این دبستان از طرف وزارت فرهنگ اعتبار کافی داده شده و شما پولی می‌دهید ولی اداره‌اش منظم نیست و به وضع اداره‌اش باید بیشتر توجه بکنید یعنی فرزندان ایرانیانی که آنجا هستند زبان فارسی و تاریخ و جغرافیای کشورشان را یاد بگیرند و به طوری که عرض کردم پدر بزرگم مرحوم امین‌التجار اصفهانی وصیت کرده بود و این ملک را به نام خانواده‌اش واگذار کرده بود به دولت که زبان فارسی و تاریخ و جغرافیای ایران را بچّه‌ای ایرانی در آنجا یاد بگیرند بنده منظورم این بود که کاری بکنید که این فکر عملی بشود و ایرانیانی که آنجا زحمت می‌کشند زحمتشان به نتیجه برسد وزارت فرهنگ پول کافی می‌دهد ولی باید توجه داشته باشد اشخاصی که برای آنجا تعیین می‌کنند افرادی باشند که علاقه داشته باشند به زبان و تاریخ و جغرافیای ایران که کسانی که از آن مدرسه بیرون می‌آیند بتوانند به ایران بیایند و در دبیرستان اینجا وارد بشوند و ادامه تحصیل بدهند با آنهایی که بنده تماس داشتم متأسفانه بعد از ۵، ۶ سال تحصیل اصلاً زبان فارسی بلد نبودند بنده در ضمن یک سؤالی می‌خواستم به وزارت فرهنگ یادآوری بکنم که متصدیانی که آنجا می‌گمارند اشخاصی باشند که علاقمند باشند چون حیف است این پول خرج می‌شود ملّت این پول را به وزارت فرهنگ و دولت می‌دهد طوری باشد که نتیجه بهتری بگیرند یعنی بچه‌های آنها که به ایران می‌آیند بتوانند زبان فارسی را خوب بدانند و حرف بزنند نه مثل یک کسی که چند سال در آنجا بود چندی قبل که به ایران آمد بیچاره جز ترکی و انگلیسی و فرانسه زبانی نمی‌دانست در تهران یک ماه هم ماند و ناراحت شد و چون زبان اصلی خودش را نمی‌دانست، برگشت و به ترکیه رفت بنده می‌دانم وزارت فرهنگ و دستگاههای آن زحمت می‌کشند و سطح فرهنگ بالا است این را اذعان می‌کنم منتهی باید مراقبت بشود دقت بشود و توجه بشود که نتیجه بهتری به نفع مملکت و برای نسل آتیه بگیریم.
۸- تقدیم استیضاح از دولت آقای دکتر اقبال از طرف آقای دکتر پیرنیا و قرائت آن
نایب رئیس- آقای دکتر پیرنیا
دکتر پیرنیا- یک استیضاحی است از دولت راجع به افزایش قیمت نفت و بنزین که به نظر بنده بی‌مورد بود، همچنین راجع به سیاست مالی و اقتصادی دولت که به طور کلی ما هیچ اطلاعی از آن نداریم تمنّا می‌کنم دستور بفرمایید در مجلس قرائت بشود و به دولت ابلاغ بشود (احسنت).
نایب رئیس- مطابق آئین‌نامه قرائت می‌شود و به دولت ابلاغ خواهد شد.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملّی بر طبق اصل ۲۷ و اصل ۴۲ قانون اساسی دولت جناب آقای دکتر اقبال را به مناسبت گران کردن قیمت نفت و بنزین و راجع به سیاست اقتصادی و مالی دولت استیضاح می‌کنم (چند نفر از نمایندگان- احسنت) خواهشمندم به جناب آقای نخست‌وزیر اطلاع فرمایید برای پاسخ به استیضاح اینجانب در مجلس شواری ملّی حضور به هم رسانند دکتر حسن پیرنیا.
نایب رئیس- مطابق آئین‌نامه بحث ندارد به دولت ابلاغ خواهد شد بعد روز استیضاح را مجلس تعیین خواهد کرد.
۹- مذاکره در گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه ۱۳۳۶ مجلس شورای ملّی
نایب رئیس- بودجه مجلس مطرح است مادهٔ اول مطرح است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مادهٔ اول، برای مقرری و هزینه ۱۲ ماهه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملّی مبلغ ۹۵۷۱۵۱۱۰ ریال مطابق فقرات یک تا پنج صورت مشروح ضمیمه اعتبار به کارپردازی مجلس داده می‌شود.
تبصره- به کارپردازی مجلس اجازه داده بشود کمک هزینه قانونی مربوط به مجلس شورای ملّی را ازمحل درآمد عمومی کشور از وزارت دارایی دریافت دارد.
نایب رئیس- آقای موسوی مخالفید
موسوی- در ماده اول بنده تذکری دارم
نایب رئیس- بفرمایید
موسوی- جناب آقای مهران استدعا می‌کنم توجه بفرمایید آقایان کارپردازان و یا مخبر کمیسیون محاسبات توضیح بفرمایند که حق فنی تندنویسان و قانونی که در این مورد گذشته برای تندنویسان کمیسیونها در این ماده منظور شده است یا خیر؟ بنده استدعا دارم که در این مورد توضیح بفرمایید.
نایب رئیس- آقای مهران
مهران (کارپرداز)- بنده خیلی متشکرم که وقت داده شد در اینجا راجع به بودجه مجلس شورای ملّی توضیحاتی به عرض برسانم و اساساً لازم بود با مذاکراتی که در جلسات گذشته شد بنده هم توضیحاتی عرض کنم البته ذهن همکاران محترم نسبت به مذاکراتی که شد روشن است ولی مردم هم باید از مذاکراتی که در اینجا شد هیچ نوع سوء تفاهمی حاصل نکنند اولاً مقدمتاً عرض می‌کنم هر وقت بودجه‌ای در مجلس شورای ملّی مطرح می‌شود در واقع قهرمانان نطق و خطابه فرصتی پیدا می‌کنند که در اینجا سخنرانی بکنند و مطالبی بگویند که یک قسمت آن مطالب ممکن است مربوط به بودجه باشد و یک قسمتش هم مربوط به بودجه نباشد در هر صورت درجلسه گذشته مطالبی گفته شد که به بعضی از آنها باید جواب عرض شود به طور کلی بودجه این طور تنظیم می‌شود که سه نفر کارپرداز که منتخب خود آقایان هستند و بنده هم افتخار این سمت را از طرف خود آقایان دارم و با دو نفر آقایان دیگر جنابان آقایان شادمان و سلطانمراد بختیار یک بودجه‌ای روی احتیاجات مجلس تنظیم می‌کنیم این بودجه را ابتدا برای تصویب به هیئت رئیسه تقدیم می‌کنند و پس از اینکه هیئت رئیسه این بودجه را رسیدگی و تصویب فرمودند به مجلس تقدیم می‌شود و از مجلس احاله می‌شود به کمیسیون محاسبات که اغلب در آن کمیسیون محاسبات چند نفر کارپردازان پیش‌کسوت‌تر از کارپردازان فعلی عضویت دارند و پس از اینکه در این کمیسیون رسیدگی شد گزارش از طرف مخبر کمیسیون به مجلس شورای ملّی تقدیم می‌شود این مطالب را بنده عرض نکردم که چیزی به اطلاعات آقایان بیافزایم این مطالب را برای اطلاع ملّت ایران گفتم چون در جلسه گذشته اینجا سخنانی گفته شد که لازم بود توضیح داده شود پس از طی این تشریفات ما یک صورتی تهیه کرده‌ایم و آوردیم و تقدیم کردیم که اساساً تشکیل شده از حقوق آقایان و حقوق کارمندان محترم مجلس که واقعاً باید خدمات صادقانه و صمیمانه فرد فردشان را در اینجا ستود و همچنین احتیاجات دیگر دستگاه مجلس که این احتیاجات بسیار محدود و صرفه‌جویی شده به اضافه حقوقات کارمندان مجلس و مقرری آقایان نمایندگان در این بودجه منظور شده است، جناب آقای ارسلان خلعتبری راجع به صرفه‌جویی‌ها تذکراتی فرمودند این کار با کمال دقت در این بودجه شده و بنده می‌توانم عرض کنم بودجه محدودتر و فشرده‌تر از این نمی‌شود برای مجلس شورای ملّی و برای تشکیلاتش تهیه کرد. جناب آقای عمیدی‌نوری راجع به چاپخانه و روزنامه رسمی و فرهنگ دهخدا فرمودند چون نظر هیئت رئیسه مجلس این است که این مؤسسات از مجلس به ترتیب مقتضی جدا بشود و به مراجع مربوطه‌اش احاله شود این است که این بودجه‌ها به طور تفکیک تنظیم شده است و در این قسمت هم رفع ابهام ایشان هم شده و از این حیث هم ایشان نگرانی نداشته باشند ولی جناب آقای عمیدی‌نوری یک مطلبی گفتند و آن این بود که خانه‌های اطراف مجلس را می‌شد با ۱۵ میلیون ریال خرید بنده نه سابقه‌ای در این خصوص دیدم و نه همچو چیزی جز از خود ایشان از دیگری شنیده‌ام خانه‌های اطراف مجلس هر کدام یک مالکی دارد و بنده تصور نمی‌کنم که این همه مالک را در یک جا جمع کرده باشد و اینها گفته باشند که ما کلاً به ۱۵ میلیون ریال می‌فروشیم و راجع به بیست میلیون ریال هم که برای ترمیم حقوق منظور شده است در این مبلغ کاملاً رعایت حال مستخدمین جزء هم شده و اگر توجه فرموده باشند در بودجه نوشته شده است بیست میلیون ریال برای تأمین فقرات ۲، ۳، ۴ که چهارمش همان مستخدمین جزء است بنابر این در این قسمت هم رفع ابهام ایشان شده است جناب آقای دکتر شاهکار در اینجا مطالبی فرمودند بعد از اینکه فرمودند من توبه و عهد و پیمان خودم را شکستم و پشت تریبون آمدم مطالبی فرمودند که به نظر بنده از ایشان خیلی قوی‌ترند در نطق و خطابه که بنده بتوانم این عرض را بکنم ولی بیشتر به نطق قبل از دستور شباهت داشت و مطالبی را مربوط کردند به بودجه که بنده می‌خواستم عرض کنم که این بودجه‌ای که ما برای حقوقات تنظیم کردیم ارزش این‌جور بحث‌ها را به طور کلی با یک خطیب قادری مثل ایشان ندارد راجع به کتابخانه که فرمودند بنده فکر می‌کنم اگر کتابخانه مجلس ترجمه فرانسه قانون اساسی را ندارد ممکن است خیلی چیزهای هم ازکتابخانه خواست و نداشته باشد کتابخانه مجلس آقا یک شخصیت‌هایی تویش هستند همان طور که گفتند واقعاً مردمانی شریف‌اند و زحمت می‌کشند و آنچه که به اصطلاح در اختیار دارد آنها را منظم و مرتب نگاهداری کرده است خود آقای دکتر شاید فرانسه را بهتر از هر کس و مترجمی که ما احیاناً استخدام کنیم و در کتابخانه بگذاریم می‌دانند من خیال می‌کنم که ایشان احتیاج به اینکه یک همچو ترجمه‌ای داشته باشند ندارند چون خود ایشان السنه متعددی می‌دانند و در این موقع از ایشان استدعا می‌کنم چون واقعاً یکی از شخصیت‌های انتلکتوئل این مملکت هستند انشاءالله رفع سوء‌تفاهمی که برای‌شان پیش آمده بشود و خواهش می‌کنم یک سری به کتابخانه
بزنند و لطفاً استمالت بکنند از کارمندان کتابخانه و نظریات‌شان را هم بگویند ولی تا آنجایی که در کتابخانه بشود منظورشان را فراهم کرد فراهم می‌کنیم که بعدها حتی‌المقدور نقایصی در کار آنجا دیده نشود. آقای دکتر در پایان نتیجه گرفتند این بودجه یعنی صورتی که برای حقوقات آورده‌ایم برگردد به کمیسیون بنده خواستم حضورشان عرض کنم فرض کنیم که برگردد به کمیسیون وقتی رفت به کمیسیون همان افرادی که فعلاً این بودجه را تصویب کرده‌اند باز هم آنجا نشسته‌اند و نظر قبلی خود را تأیید خواهند کرد اگر این بودجه را نمی‌پسندید لطفاً ما و کمیسیون همه را عوض بفرمایید که برود در یک کمیسیونی که منظور نظر آقای دکتر را بهتر بتواند تأمین کند و الا اگر به همان کمیسیون برگردد به کمیسیونی که همان اشخاص هستند همین بودجه بر می‌گردد اگر چیز دیگری به نظرشان می‌رسید می‌آوردند و اول تقدیم می‌کردند فرمودند این بودجه نقاط ضعفی دارد ولی نفرمودند نقاط ضعفش کجا است که ما مستحضر بشویم در هر صورت بنده خواستم عرض کنم که ما خیلی ساده‌تر از این حرفها کار بودجه مجلس را فکر می‌کردیم ما آمدیم احتیاجات و حقوقات مجلس را توی یک صورتی نوشتیم و برای تصویب تقدیم کردیم و این همان کاری است که ما وظیفه خودمان دانستیم و انجام دادیم و در پایان عرایضم می‌خواستم عرض کنم که ما یک صورت مقایسه‌ای تهیه کرده‌ایم که از نظر آقایان گذشته است که در سال ۳۵ چه مبلغ بوده و حالا چه مبلغ است این صورت مقایسه را از لحاظ وضع عمومی بودجه تقدیم کرده‌ایم امّا موضوع مهمّی که اینجا بحث شده است مسأله ساختمان است سابق بر این تصمیم گرفته‌اند که خانه‌های اطراف مجلس را بخرند و ساختمانی هم برای مجلس شورای ملّی که گنجایش بیشتری برای پارلمان و سایر احتیاجاتش داشته باشد بسازند عدّه زیادی از این خانه‌ها خریداری شده و چند خانه مانده که دو تایش بزرگ است و دو سه خانه کوچک دیگر هم مانده است وقتی بقیه ساختمان‌های خریداری شده را خراب بکنند ملاحظه خواهید فرمود که چند خانه در نقاط مختلف است که مال مجلس نیست و بقیه متعلّق است به مجلس روشی که هیئت رئیسه در خرید این خانه‌ها اتخاذ کرد بسیار روش ساده و پسندیده‌ای بود و هیچ خانه‌ای بدون موافقت و جلب رضایت کامل صاحبخانه خریداری نشده و بسیار این کار منظم صورت گرفته و من از تمام اقدامات همکاران محترم کارپردازان در گذشته و حال دفاع می‌کنم که بسیار با نظم و ترتیب این کار صورت گرفته مجلس با یکی از شرکت‌های مقاطعه‌کاری برای ساختمان جدید قراردادی دارد آقایان اگر بخواهند ساختمان به کلی نشود باید تصمیم بگیرند و آن قرارداد را لغو بکنند چون این قرارداد قبل از اینکه ما افتخار کارپردازی داشته باشیم منعقد شده طرف قرارداد هم یک شرکت مقاطعه‌کاری شرکت ساختمانی کشوری است آقایان اگر بخواهند ساختمان نشود باید رأی مرحمت کنند تا قرارداد ساختمان لغو بشود و امّا برای ساختمان فعلی کتابخانه که شروع شده است مجلس مبالغی علی‌الحساب پرداخته و مقاطعه‌کار هم صورت وضعیت‌هایی داده است که هنوز به خرج قطعی نرفته است لابد آقایان نظرشان این است که این ساختمان خاتمه پیدا بکند در اینجا باید بگویم مهندسین ناظری که مجلس شورای ملّی برای ساختمان انتخاب کرده است مرکبّند از مهندسین عالی مقامی که دو سه نفرشان از نمایندگان محترم مجلس شورای ملّی هستند و این آقایان اطلاعات فنی‌شان و اطلاعات غیر فنی‌شان در این خصوص خیلی از بنده زیادتر است و می‌توانند اطلاعات جالبی به آقایان بدهند ما هم در این بودجه اعتباری برای ساختمان بزرگ منظور نکرده‌ایم ما فقط اعتباری منظور کردیم که این ساختمان کتابخانه تمام بشود بعدش هر چه ماند خانه‌هایی که هنوز نخریده‌ایم آنها را بخریم شما اگر این بودجه را تصویب بفرمایید معنی‌اش این نیست که ساختمان بزرگ را تصویب فرموده‌اید چون آن ساختمان ساختمانی است که مخارج زیادی دارد و وسعت زیر بنایش زیاد است بنابر این بنده خواستم ذهن همکاران محترم را از این نظر روشن بکنم که تصویب این بودجه معنیش تأیید ساختمان جدید نیست چون آن ساختمان سالها طول می‌کشد و مدّتهای طولانی وقت لازم دارد (صدرزاده- اصلاً مجلس با آن ساختمان مخالف است شما چرا در این باب صحبت می‌کنید؟) اجازه بدهید (صدرزاده- موضوع ساختمان در ماده پنج است در ماده پنج می‌آییم صحبت می‌کنیم).
نایب رئیس- در ماده اول نماینده حق دارد در همه قسمت‌ها صحبت بکند.
مهران- آقای صدرزاده من خیال می‌کردم که موفق شده‌ام مقصودم را به عرض عالی برسانم بنده دارم عرض می‌کنم که ساختمان مجلس خواه مجلس موافق و خواه مجلس مخالفش باشد وضعش از این قرار است و الا اینجا آمدن و به طور مبهم نسبت به ساختمان سخنرانی کردن جز مشوب شدن اذهان نتیجه‌ای ندارد ملاحظه بفرمایید بنده عرض می‌کنم که ما طرف قراردادی هستیم اگر بخواهیم ساختمان کنیم تفصیلش چیست و نخواهیم ساختمان بکنیم تفصیلش چیست و الا بنده که نمی‌خواهم عرض دیگری بکنم عرایض بنده جنبه توضیحی دارد و بنده همیشه در برابر رأی مجلس سر تعظیم فرود می‌آورم عرض کنم خلاصه عرایضم این است که یک صورتی برای حقوقات و مخارج مجلس آورده‌ایم و خوشبختانه امروز آقای دکتر دادفر در مقدمه مطالب‌شان اینجا راجع به ترمیم حقوق مستخدمین دولت بحثی فرمودند مستخدمین مجلس هم که خوشبختانه بسیار خوب کار می‌کنند اینها هم حقوق و زندگی می‌خواهند که تصور می‌کنم همه آقایان موافق باشند و الا در این بودجه یک مطالبی که غیر وارد و غیر مربوط باشد بحث کردن تصدیق می‌فرمایید جز مشوب شدن اذهان چیز دیگری نیست بودجه مجلس با کمال صرفه‌جویی و با نهایت نظم تقدیم هیئت رئیسه و سپس کمیسیون محاسبات و پس از تصویب کمیسیون محاسبات به مجلس شورای ملّی تقدیم شده بنده استدعای تصویب آن را از آقایان دارم در پایان آقای موسوی سؤالی که فرمودند عرض می‌کنم بلی فوق‌العاده تندنویسان کمیسیونها در بودجه منظور شده است و آقایان هم وظیفه‌شان را بسیار خوب انجام می‌دهند و حقیقتاً بنده در این مدّتی که کارپرداز هستم از کلیه صاحب منصبان مجلس شورای ملّی و تمام مستخدمین مجلس اظهار نهایت رضایت را می‌کنم و همکاران بنده هم همین نظر را دارند و از آقایانی که این مطلب را بیان فرمودند مخصوصاً از آقای دولت‌آبادی تشکر می‌کنم و دو اصلاح کوچک هم هست که خواهش می‌کنم اصلاح بشود یکی در صفحه ۷ بودجه در پایان فقره ۳ که مربوط به پرداخت اضافه‌کاری وفوق‌العاده و پاداش است و باید جمله (حق فنی) قبل از کلمه تندنویسان هم علاوه شود چون آقایان یک فوق‌العاده فنی می‌گیرند و کلمه حق فنی افتاده و دیگر کلمه (فیش) در صفحه اول ضمن تبصره مادهٔ دوم (منشی) نوشته شده تقاضای اصلاح این دو قسمت را دارم و از آقایان محترم استدعا می‌کنم که لطفاً نسبت به این بودجه که حقوق و مخارج مجلس در آن منظور است رأی مرحمت بفرمایند و حسن اداره مجلس را که فرمودند مورد نظر آقایان است و باید نمونه و مدل باشد این نظر صد درصد تأمین است و از حسن نظر آقایان خیلی متشکرم.
نایب رئیس- آقای مخبر
امید سالار (مخبر کمیسیون محاسبات)- پریروز که آقایان همکاران محترم تذکّراتی راجع بودجه مجلس دادند بنده یادداشت کرده بودم که توضیحات لازم را به عرض برسانم ولی چون پیشنهاد کفایت مذاکرات نسبت به کلیات داده شد قسمت‌های مربوطه را وقتی وارد مواد شدیم به عرض آقایان می‌رسانم اما یک موضوعی که در کلّیه بیانات آقایان محترم مورد تأیید و متفق علیه همگی بود این مطلب است که مجلس از هر حیث چه رفتار و تصمیمات آقایان نمایندگان چه عمل و انجام وظیفه آقایان کارمندان چه انضباط و ادب مستخدمین باید سمبل و نمونه برای افراد ملّت و کارمندان دولت باشد و بنده در تأیید این مطلب پیشنهادی دارم به صورت معترضه در یک دقیقه به عرض می‌رسانم و امیدوارم همان طور که در همه دنیا معمول است در موارد فوق‌العاده و استثنایی تجاوز کوچکی ازمفاد آئین‌نامه مجاز شناخته شده و مقام ریاست تعرض نفرمایند یکی از آقایان محترم که در امور مطلع و بصیر است روایت می‌کرد آقای گریگوری رئیس اصل ۴ در مراجعت ازغرب به حال زار زلزله‌زدگان گریه کرد، وگفته در عموم همچو مناظر فجیع ندیده‌ام و بنده خدا می‌داند دیشب نخوابیدم.
آقایان وقتی یک نفر بیگانه به حال برادران و خواهران ما که در بدترین وضع ممکن بسر می‌برند اشک می‌ریزد آیا ما که اهل خانه هستیم باید ساکت بنشینیم و با گزارش جالب آقای نخست‌وزیر و ابراز تأثر مقام ریاست و نطق‌های آقایان نمایندگان محترم مجلس و یک دقیقه سکوت مجلس وظیفه ملّی و وجدانی خود را انجام یافته تلقی کنیم به قول شاعر:
علاجی بکن کز دلم خون نیاید
سرشک از رخم پاک کردن چه حاصل
بنده پیشنهاد می‌کنم آقایان نمایندگان امروز حداقل از ۱۰ درصد به بالا شروع کنیم ازحقوق خود یا یک ماه دو ماه سه ماه به تناسبی که قوه و استطاعتمان اجازه می‌دهد برای کمک به هموطن‌های مظلوم پریشان بی‌سرپناه خود اختصاص دهیم که اداره حسابداری چک آن را زودتر برای شیر و خورشید فرستاده و با این عمل به موکلین خود بگوییم ما هم یاد شما هستیم.
نمایندگان- بسیار خوب است.
نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری مخالفید؟ بفرمایید
عمیدی‌نوری- عرض کنم چون مادهٔ اول مطرح است بنابر این طبق آئین‌نامه اجازه بحث در کلیات لایحه هم داریم به این جهت بنده استفاده می‌کنم از موقع و مواردی به عرض آقایان نمایندگان محترم می‌رسانم در جلسه گذشته که از طرف بعضی از نمایندگان راجع به موضوع بودجه مجلس مباحثاتی شد مخصوصاً آنچه که مربوط به جلوگیری از اتلاف خرج و مخارج زائد بود عکس‌العمل بسیار خوبی در افکار عمومی بخشید (صحیح است) در مطبوعات منعکس شد بنده خودم در برخوردهایی که پیدا کردم دیدم افکار عمومی متوجه این است که مجلس شورای ملّی که در بودجه خودش این مباحثات را در جلسه گذشته کرده واقعاً یک قدم عملی و سریعی در این راه بردارد که بعد از این گفتگوها و مباحثات یک نتیجه صحیح ببخشد و مردم امیدوار بشوند که یک نتیجه‌ای هست و مجلس متوجه است (احسنت) هم چنانکه همین امروز خدا شاهد است بنده از اینکه
آقای دکتر حسین پیرنیا راجع به موضوع نفت عکس‌العملی نشان دادند حالا کار ندارم استیضاح به کجا برسد یا نرسد ولی بنده معتقدم که کار صحیحی است برای اینکه معنی ندارد که مجلس شورای ملّی در مسائل عمومی مملکتی و مسائلی که به صورت گشاد بازی پیش می‌آید و در امر مالیات به سکوت بپردازد و این وظیفه اصلی خودش را انجام ندهد به این جهت است که بنده از موقع استفاده می‌کنم و راجع به ماده یک عرایضی می‌کنم آقایان ما در ماده یک ۷۱۹۵۰، ۹۵ ریال بودجه برای مجلس شورای ملّی قائل شدیم در واقع صد میلیون ریال که ده میلیون تومان باشد، یک پول‌هایی ما در این بودجه برای مجلس شورای ملّی قائل شده‌ایم وقتی که این را شما مقایسه کنید با بودجه سال گذشته همان طور که در جلسه گذشته جناب آقای دکتر شاهکار فرمودند این رقم اضافه شده در حالی که ما مواجه با کسر بودجه در مملکت هستیم، بودجه‌ای که پانصد میلیون کسر دارد. (مرآت اسفندیاری- حقوق خودتان را اضافه کردید) آقای مهران فرمودند از پارسال تا به حال چیزی به تشکیلات مجلس اضافه نشده است، چون بنده صورت مقایسه را همان طور که ایشان فرمودند از خودشان گرفته‌ام دارم در این صورت مقایسه‌ای که جناب آقای مهران کارپرداز فرمودند (مهندس سعید هدایت- زورتان که به دولت نمی‌رسد) وقتی که نگاه می‌کنم می‌بینم ارقام اضافه است، در ستون کسر نسبت به مقایسه بودجه سال قبل شما چیزی کسر ندارید آقای مهران، اضافه هم دارید که بنده در سه چهار رقم می‌بینم بیش از سه میلیون ریال اضافات است (مهران- هرکدام دلیلی دارد) مثلاً چه دلیلی جناب آقای مهران دارید که هشتاد هزار ریال برای تعمیر و خرید اثاثیه اضافه می‌خواهید بنده می‌بینم اینجا جناب آقای امید سالار حق هم دارند حقیقتاً این فاجعه‌ای که در غرب پیش آمد بی‌اندازه تکان دهنده بود بنده خودم همان طوری که گوش می‌دادم به حرف‌های ایشان و اینکه آن خارجی رئیس اصل چهار رفته بود به آن منطقه می‌گفت که من همچو فاجعه‌ای تا به حال ندیده‌ام بسیار خوب ما هم وظیفه‌مان هست که کمک می‌کنیم حرقی نداریم امّا بنده می‌پرسم چرا دویست هزار تومان در بودجه امسال در این صورت ریز برای مخارج پذیراییها و جشنها، غیر از جشن مشروطیت، شما اینجا گذاشته‌اید بنده پیشنهاد می‌کنم یک میلیون ریال از این رقم را اختصاص بدهید برای کمک به برادران مصیبت دیدة غرب خودمان، این عرض بنده است (احسنت) و این گونه صرفه‌جویی‌ها را باید ازخودمان شروع بکنیم، آقا اگر مهمان خارجی برایمان آمد کمتر پذیرایی می‌کنیم کمتر خرج می‌کنیم می‌گوییم ما یک ملّتی هستیم که خرج داریم ملّتی هستیم که دچار مصیبت و زلزله شده‌ایم به برادران خودمان می‌خواهیم کمک بکنیم و از این جهت کمتر می‌خواهیم خرج بکنیم اینکه اشکالی ندارد. اینجا رقم دو میلیون ریال ما برای خرید اثاثیه و تعمیر اثاثیه داریم دو میلیون ریال هم برای هزینه پذیراییها و مهمانی‌ها چهار میلیون ریال چهار صد هزار تومان در سال این رقمی است که ضمیمه است خلاف عرض نمی‌کنم بنده می‌گویم دو میلیون این را حذف کنید، یا بگویید بابت مخارج زلزله‌زدگانی که الان جناب آقای مخبر کمیسیون محاسبات این فرمایش را فرمودند بنابر این ما باید سعی کنیم وظایف خودمان را برای صرفه‌جویی برای کمک به هموطنانمان برای اینکه ما خودمان مدل باشیم، در اصلاح بودجه‌مان عمل کنیم، این مذاکراتی که اینجا شد به طوری که درخارج عکس‌العمل بخشید تعریف می‌کردند و بعضی‌ها معذرت می‌خواهم نیشخند می‌زدند و می‌گفتند که مجلس شورای ملّی می‌خواهد مانور بدهد و نمی‌خواهد عمل کند بنده می‌خواهم بگویم که این افکار برعکس است و ما باید برعکس آنچه در خارج می‌گویند عمل کنیم، قدم اول عمل هم این است که آقایان دقت بفرمایید در مخارج ریز صورت ضمیمه وقتی که یک قلم‌های درشتی اینجا هست یعنی چهار میلیون ریال اعتبار برای تعمیر اثاثیه و برای پذیراییها و مهمانی‌ها در نظر گرفته شده حق داریم فکر کنیم و بگوییم، در یک همچو موقعی که مصیبتی پیش می‌آید از مخارج زائد در اینجا کسر کنیم (صدرزاده- تا بعد بتوانیم در بودجه‌ای که دولت می‌آورد همین حرف را بزنیم) (مهندس جفرودی- همه‌اش به مجلس فشار می‌آورید به دولت هم فشار بیاورید) اگر بخواهیم این عمل را بکنیم اول باید ازخودمان شروع بکنیم البته این عرایض بنده در کلیات بود مخصوصاً موضوع ساختمان که خوشبختانه مجلس موافق است که این ساختمان نشود و در ماده پنج که رسیدیم جناب آقای صدرزاده بنده پیشنهاد می‌دهم که این ماده از نظر وضع خودش به کلی عوض بشود (صدرزاده- بنده در همان ماده به عنوان مخالف اسم‌نویسی کرده‌ام) اما یک تبصره‌ای هم ضمیمه این یادداشت مادهٔ اول بود که نزدیک به ده میلیون و نود و پنج هزار و هفتصد و خرده‌ای اختصاص داده است ضمناً برای بودجه مجلس آقایان هم مطالعه فرموده‌اند یک تبصره‌ای دارد که بنده نفهمیدم مقصود از این تبصره چیست در ماده یک مجموع بودجه مجلس شورای ملّی که در این صورت ریز هست وقتی که جمع زده شده همین نود و پنج میلیون و خرده‌ای را که حساب می‌کنیم ولی در تبصره یک یک چیز دیگری پیدا شده که بنده مفهوم آن را نفهمیدم، نوشته شده به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود کمک هزینة قانونی مربوط به مجلس شورای ملّی را از محل درآمد عمومی کشور از وزارت دارایی دریافت دارد بنده چون خودم فهمم قاصر است، نفهمیدم که معنی این چیست آقا این کمک هزینه قانونی یعنی چقدر پول است یک میلیون پول است؟ صد دینار است؟ سه شاهی است؟ خارج از این نود و پنج میلیون و کسری است یا داخل آن، اگر جزو آن است دیگر تبصره یعنی چه؟ اگر خارج از آن است چرا در ضمن آنها نوشته‌اید و به این جهت بود که بنده در خارج هم به جناب آقای امید سالار عرض کردم که این مطلب را روشن کنند که ببینم چیست و به این جهت بنده از این نظر هم ایراد دارم به ابهام مادهٔ یک یا اینکه درست نفهمیدم، این ماده چیست و آیا این رقم غیر از صد میلیونی است که ما اینجا داریم و با همین تبصره شاید پنجاه میلیون ده میلیون خیلی بیشتر آنجا اضافه کنیم، آن وقت اینجا بگوییم از محل درآمد عمومی کشور، مثل اینکه آن نود و پنج میلیون و خرده‌ای ریال از درآمد عمومی کشور نیست همه اینها از محل درآمد عمومی کشور است و ماده‌اش چیز دیگری است و بنده نه میزانش نه مبلغش و نه موضوعش را می‌دانم و برایم روشن نیست.
نایب رئیس- آقای مخبر بفرمایید
مخبر (امید سالار)- بیانات جناب آقای عمیدی‌نوری از نظر اصول و کلیات همه صحیح است منتهی دو موضوعی که فرمودند باید خاطر محترمشان را متوجه بدارم اول فرمودند راجع به قلم پذیراییها که یک میلیون ریال از این اعتبار برداشته بشود و اختصاص بدهند به زلزله‌زده‌های غرب و هموطنانمان باید عرض کنم که الان آخر ماه آذر است و این بودجه مربوط به تمام سال سی و شش است و اینکه مقننین قبلی و دولت‌ها قرار گذاشته بودند که بودجه کل بایستی در اوایل سال داده بشود یعنی در آخر هر سال بودجه سال بعد داده بشود تا مورد رسیدگی قرار بگیرد اگر این کار شده بود این فرمایشات آقا میسر بود ولی این دویست هزار تومان شاید تا به حال خرج شده یعنی کار تمام شده است اگر برای سال سی و هفت در بودجه می‌خواهید این کار را بکنید ممکن است (عمیدی‌نوری- دویست هزار تومان اثاثیه چطور؟) این دویست هزار تومان را هم بنده باید عرض کنم از نظر مخبر کمیسیون محاسبات عرض می‌کنم بنده کاری ندارم که در سنوات قبل چطور کار کرده‌اند، البته خیلی خوب انجام وظیفه کرده‌اند ولی امسال ما صرف وقت بیشتری کرده‌ایم، چندین جلسه سه چهار ساعته نشستیم و اقلام را دانه دانه رسیدگی کردیم این صندلی‌هایی که در لژها زیر پای کور دیپلماتیک و اشخاص خارجی است که می‌آیند اینجا اگر این صندلی‌ها تعمیر نشود قابل استفاده نخواهد بود، در صورتی که ما اینجا را باید خوب نگهداری بکنیم تا آبروی مجلس محفوظ بماند و منظور دیگری هم نیست و امّا اینکه جناب آقای عمیدی‌نوری راجع به این تبصره مادهٔ اول فرمودند خواهش می‌کنم جناب آقای عمیدی‌نوری توجه بفرمایند این تبصره که فرمودید موضوعی است که در زمان دکتر میلیسپو نسبت به حقوق کارمندان قرار گذاشته‌اند ترمیمی بکنند به این ترتیب که صد تومان اول هشتاد درصد، صد تومان دوم پنجاه درصد و صد تومان سوم بیست و پنج درصد آن، این مبلغ است که در تمام بودجه‌های وزارتخانه‌ها به همین صورتی که ملاحظه می‌فرمایید پیش‌بینی شده است اگر این فرمول غلط است منحصر به مجلس نیست در وزارت دارایی و در سایر وزارتخانه‌ها به همین صورت کمک هزینه کارمندان را پیش‌بینی می‌کنند. (عمیدی‌نوری- رقمش که معلوم نیست) عرض کردم صد تومان اول هشتاد درصد، صد تومان دوم پنجاه درصد و صد تومان سوم هم بیست و پنج درصد به این طریق حسابداری حساب می‌کند و اعتبار آن را از وزارت دارایی دریافت می‌کند.
نایب رئیس- آقای مرآت‌اسفندیاری بفرمایید
مرآت‌اسفندیاری- عرض کنم واقعاً باعث خوشوقتی بنده است و بنده اطمینان دارم موجب خوشوقتی همه همکاران محترم هم هست که برای بودجه به این کوچکی که بیش از چند صفحه نیست این قدر بحث و مطالعه می‌شود (مهندس هدایت- در بودجه دولت هم می‌شود) انشاءالله طوری باشد که بیاناتی که واقعاً در جلسه گذشته از طرف جناب آقای دکتر شاهکار و جناب آقای دولت‌آبادی و سایر همکاران محترم واقعاً قابل توجه بود و من متشکرم که حقیقتاً مطالبی را برای ما روشن کرده‌اند که بیشتر بتوانیم در بودجه مداقه کنیم یکی دو نکته در بودجه به نظر بنده رسید که خیال می‌کنم اشتباه قلمی شده باشد خواستم برای استحضار آقایان عرض کنم در صفحه هشت این بودجه نوشته شده کمک اعاشه و ترمیم فقرات دو و سه و چهار دو میلیون تومان جمع این فقرات را که ملاحظه بفرمایید شاید کمتر از این مبلغ باشد بنده خیال می‌کنم که اشتباه قلمی شده باشد برای اینکه جمع فقره دو و سه و چهار نزدیک به همین حدود است و آن وقت یک مرتبه برای کمک اعاشه و ترمیم فقرات دو و سه و چهاریک مبلغی بیشتر از جمع خود آن گذاشته اگر منظور کمک اعاشه است بنده عقیده‌ام این است که آقایان توضیح بفرمایید به کی می‌رسد و به چه نحو تقسیم می‌شود و بعداً هم باز در همین فصل یک قلم‌های دیگری گذاشته‌اند برای کمک به کارمندان اعتبار حق مقام رؤسا و معاونین، اعتبار اضافات و ترفیعات اگر واقعاً یک کمکی در یک جا گذاشته‌اید این موضوع چیست و اگر واقعاً این صحیح است بنده خواستم توضیح
بفرمایید یا آقای مخبر محترم یا یکی از آقایان کارپردازان محترم که بنده روشن بشوم که این مبلغ برای چیست و به چه نحو تقسیم می‌شود بعداً اگر عرضی داشتم عرض می‌کنم.
نایب رئیس- آقای مخبر
مخبر- در موقعی که بودجه سال سی و چهار و سی و پنج تقدیم مجلس شده بود ترمیم حقوق و مقرری آقایان نمایندگان و کارمندانی که ترمیم داده شده بود در مهر ماه سی و پنج جزو بودجه منظور نشده بود و این قلم مجموع اضافه حقوق آقایان کارمندان و اضافه مقرری آقایان نمایندگان است که طبق صورت دقیق حسابداری به این قلم نوشته شده است (مهندس هدایت- پس چرا نوشته‌اند فقرات دو و سه و چهار در صفحه هشت ملاحظه بفرمایید فقرات دو و سه و چهار مربوط به آقایان نمایندگان نیست) (مرآت‌اسفندیاری- کمک اعاشه و ترمیم فقره دو و سه و چهار در صفحه هشت مربوط به کارمندان است) خوب این فقرات دو و سه و چهار را ملاحظه کنید (شمس قنات‌آبادی- حقوق نمایندگان فقره یک است) ملاحظه بفرمایید آن نظر با این فرقی ندارد جمعش این مبلغ می‌شود (مرآت‌اسفندیاری- بنده می‌دهم خدمتتان خط کشیده‌ام زیرش ملاحظه بفرمایید) ملاحظه بفرمایید تمام مربوط به حقوق است که اینجا داده می‌شود (مهندس هدایت- هیچ کدام مال نمایندگان نیست- قسمت چهارم هم همین طور) بلی مربوط به ترمیم حقوق کلیه مجلس است ازهرحیث (مرآت‌اسفندیاری- پس توضیح بفرمایید که به چه نحو تقسیم می‌شود) آقایانی که اینجا هستند نسبت به رتبه‌شان یک اضافه‌ای دارند اگر بخواهید بنده عرض می‌کنم که به چه میزانی اضافه داده شده است، اگر بخواهید عرض می‌کنم (مرآت‌اسفندیاری- بفرمایید) ملاحظه بفرمایید کارمندان جزء سی درصد کارمندان تا پایه سه پنجاه درصد تا پایه شش چهل و پنج درصد تا پایه نه چهل درصد به این نسبت تقسیم شده است.
نایب رئیس- آقایان بین‌الاثنین صحبت نفرمایید اگر پیشنهادی هست بدهید دیگر کسی اجازه نخواسته است آقای سلطانمراد بختیار بفرمایید
سلطانمراد بختیار- بودجه مجلس متأسفانه وقتی مطرح شده که اکثراً آقایان هر گونه فرمایشی با دولت و یا سایرین دارند متأسفانه در بودجه مجلس بحث می‌فرمایند بعضی اوقات است که مثلاً دیوار شهرداری خراب شده است بایستی بودجه مجلس جوابش را بدهد و یا اینکه اگر سگ می‌فرستد برای تربیت به آلمان بایستی بودجه مجلس جوابش را بدهد در هر صورت بنده خواستم استدعا کنم از آقایان که وقت برای تهمکاران عزیز بسیار زیاد است قبل از دستور سؤال و استیضاح و بهتر این است که ما اگر حرفی داریم بودجه مجلس را پیراهن (موسوی- عثمان) نکنیم برای این که آقایان ملاحظه بفرمایید ما یک بودجه‌ای داریم که در این بودجه می‌گوید یک مخارج فوق‌العاده‌ای نداریم، یک مقدار حقوق است که مال خود آقایان نمایندگان است و آقای مرآت‌اسفندیاری می‌دانند که ۶ ماه از سال گذشته بوده است و چون حقوق آقایان بالا رفته است و ما مجبوریم که اینجا اضافه کنیم (مرآت‌اسفندیاری- جزو فقره چند است؟) یک قربان ولی وقتی که در کمیسیون محاسبات این بودجه مطرح شده بود می‌دیدیم که آقایان خیلی سخت‌گیری می‌کنند و هفت هشت جلسه در کمیسیون محاسبات رفتیم تا این که بودجه آمد به مجلس و بنده خیال می‌کنم اگر بودجه سال ۳۷ بیاید مسلماً آقایان این قدر اتلاف وقت نخواهند فرمود و از لحاظ کارهای مربوط به دولت ما هم موافقیم بفرمایید ولی چون همکارتان هستیم می‌خواهید تمام کاسه و کوزه‌ها را روی سر ما بشکنید و ما هم حرفی نداریم ولی بهتر است در نطق‌های قبل از دستور یا در موقعی که بودجه مطرح است و فرصت بیشتری هست بفرمایید.
نایب رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود، ازصرفه‌جویی‌های اقلام خرید اثاثیه و تعمیرات اثاثیه سابق و هزینه پذیراییها و مهمانی‌ها یک میلیون ریال به جمعیت شیر و خورشید سرخ به حساب کمک به زلزله‌زدگان نواحی غرب پرداخت شود.
عمیدی‌نوری
نایب رئیس- آقای عمیدی‌نوری بفرمایید.
عمیدی‌نوری- بنده یک پیشنهادی پیرو عرایضی که در ماده به عرض رساندم برای این که صورت عمومی پیدا کند تقدیم کردم و تحقیقی که از آقایان کارپردازها و جناب آقای مخبر کردم معلوم می‌شود که از این ۴۰۰ هزار تومان بیش از یک میلیون ریال باقی نیست و همان طور که فرمودند اگر بخواهند اثاثیه و صندلی‌ها را عوض و تعمیر کنند هیچ اشکالی ندارد که در بودجه سال ۳۷ که آن هم داده خواهد شد و عملی می‌شود بکنند و اگر چیزی احتیاجی داشته باشند از آن بودجه بدهند فعلاً این بد است که ما یک همچو بودجه‌ای تصویب کنیم و ۴۰۰ هزار تومان برای این دو رقم در بودجه خودمان قائل بشویم و در یک چنین موقعی که برخورد کرده‌ایم به یک همچو مصیبت و واقعه بسیار تأسف‌انگیزی که همت داخلی و خارجی را متوجه خود کرده این وظیفه خود ما هست باید هم بدهیم و کمک هم خواهیم کرد، هم چنانکه در باب شمال کردیم (باقر بوشهری- شاید پذیرایی‌هایی باشد) اولاً جناب آقای بوشهری پذیراییها تمام شده ما در ماه نهم از سال هستیم ۱۰ و ۱۱ و ۱۲ مانده و در این سه ماه هم دعوتی نداریم که بخواهیم از نماینده‌های خارجی یا هیئت‌های پارلمانی پذیرایی بکنیم (یک نفر ازنمایندگان- وقتی که از اعتبار کسر شود دیگر محلی ندارد) بنده عرض کردم از صرفه‌جویی‌های این دو رقم که الان تصویب می‌کنیم صد هزار تومان آن را می‌دهیم و این رقم از صرفه‌جویی داده می‌شود توجه فرمودید و این کار مانع انجام وظیفه ما از نظر پذیراییها نمی‌شود این سه ماه هم تمام می‌شود از نظر اثاثیه هم عرض کردم که در این سه ماه ما احتیاج به تعمیر اساسی نداریم اگر تصمیم این باشد که ما را از شر این صندلی‌هایی که در کمیسیونها ما را می‌گیرند و از ننگی جا نمی‌توانیم بگذریم راحت شویم و البته باید راحت بشویم و این صندلی‌ها باید تعویض بشوند این قسمت را می‌گذاریم که ازحالا مطالعه‌شان را بکنند و کار بی‌مطالعه نشود بعد بابت بودجه سال ۳۷ انشاءالله این اثاثیه را تعمیر بکنیم این بود که بنده هم محلش را پیدا کردم و هم موضوعش یک امری است که مورد توجه مردم و مملکت و مجلس شورای ملّی است و اصولاً یک کاری است که ملاحظه فرموده‌اید چند شب پیش یک دعوتی بود و ۵/ ۲ میلیون ریال جمعیت خیریه ثریا جمع‌آوری کرد بلافاصله علیاحضرت ملکه ثریا پهلوی امر فرمودند این وجوه را بدهند به زلزله‌زدگان و بسیار صحیح بود و ما باید این وجوه را جمع کنیم و قدمهای بزرگ دیگری برداریم و نشان بدهیم که از اینها بیشتر به مردم مصیبت دیده خودمان توجه داریم این بود عرض بنده دیگر بسته است به میل آقایان.
مهندس سعید هدایت- دولت لایحه نیاورد و ما از جیب خودمان بدهیم بهتر است.
نایب رئیس- آقای قنات‌آبادی بفرمایید
قنات‌آبادی- به حضور محترم آقایان عرض کنم که چون بعضی مطالب ظاهر و باطنش به صورت خیلی زیبا است شاید یک اشخاصی ملاحظه بکنند در موقعش بگویند به ما چه حالا که یک پیشنهادی شده است به این صورت و به این زیبایی و قشنگی و به این مردم پسندی ما بیاییم مخالفت کنیم اما بنده که دو روز است بودجه مجلس مطرح می‌شود کراراً خواستم استفاده کنم و بیایم در پشت این تریبون و یک مطالبی که در پیرامون همین گفتگوها بود به عرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملّی برسانم آقایان حرف خوب است اما عمل خوب خیلی بهتر از حرف خوب است کراراً این چند روزه آقایان که در اطراف بودجه مجلس صحبت می‌فرمودند و از آن انتقاد می‌کردند و با این بودجه و فقراتش مخالفت کردند این مطلب را گفتند که بیاییم از خودمان شروع بکنیم خودمان یک عمل خوبی بکنیم تا بتوانیم به دیگران بگوییم که بیایند این عمل خوب را بکنند البته این حرف حرف خوبی است اما عمل خوبی نیست عمل خوب این است که شخص بیاید از خودش شروع بکند. یعنی آن کسانی که اعتراض داشتند که چرا حقوق نمایندگان بالا رفته است الان پنج شش ماه است که حقوق نمایندگان بالا رفته خودمان نشستیم و گفتیم که حقوق نمایندگان برود بالا این کسانی که اینکار را بدهی دانستند و اعتراض می‌کردند این ۵- ۶ ماهه آیا صد دینارش را ازحسابداری نگرفته‌اند؟ (نمایندگان- خیر) پس حرف خوب با عمل خوب دو تا است (مهندس فروهر- عوام‌فریبی می‌کردند) اجازه بدهید من نمی‌خواهم این کلمه را بگویم، اصل مطلب آقایان محترم این است که شما یک عدّه‌ای ازهمکارانتان را روی علایق مختلف روی اعتماد، روی اینکه آنها را لایق می‌دانستید، امین می‌دانستید. مطلع و بصیر می‌دانستید به این آقایان رأی دادید برای اینکه مجلس را از لحاظ پارلمان و غیره اداره کنند، این اصل مطلب است یعنی از شخص رئیس مجلس نواب رئیس و کارپردازها و سایرین اینها کسانی هستند که فرد فردشان روی رأی اعتماد اطمینان بخش خود آقایان نمایندگان برای اداره این مؤسسه انتخاب شدند (احسنت) طبیعی است که اطلاع آنها و بصیرت آنها. آگاهی آنها به احتیاجات مجلس، احتیاجات کارمندان مجلس، احتیاجات افداری که این مؤسسه را می‌گردانند بیشتر از ما هست برای اینکه اینها مسئول مستقیم هستند. اینها آمدند مطالعه کردند و گفتند این مجلس و اداره آن یک همچو بودجه‌ای را لازم دارد و طبق قانون نوشته‌اند و آمده‌اند تقدیم کرده‌اند، البته بنده نمی‌خواهم بگویم که نماینده حق ندارد انتقاد بکند و البته حق هیچ نماینده را نمی‌توان از او سلب کرد اما مطالب باید از هم تفکیک بشود همان طوری که دوست محترم آقای سلطانمراد بختیار آمدند فرمودند مطالب کلی توی قلب ما عقده شده است و هیچ ارتباطی با بودجه مجلس ندارد شهرداری خراب است به جای خود محفوظ باید آن مسئول را کوبید چه ارتباطی به بودجه مجلس دارد خیابانها را نمی‌سازند. باید آن مسئولش را استیضاح کرد سؤال کرد، اعلام جرم کرد او را باید گفت چه ارتباطی با بودجه مجلس دارد، آقای پناهی همکار محترم می‌فرمودند که دولت آقای دکتر اقبال آمد و گفت این بودجه‌ای که سال گذشته داده‌اند این بودجه قلابی است، تو خالی است و می‌فرمایند همان بودجه‌ای که رئیس دولت گفته است تو خالی است همان
بودجه الان در کمیسیون بودجه دانه دانه دارد تمام اقلام و ارقامش تصویب می‌شود (پناهی- صحیح است) همین الساعه فرمودند، من از قول ایشان نقل می‌کنم من به بعضی از دوستانم عرض کردم که اگر متاسفانه این زلزله غرب نمی‌آمد و یک عدّه‌ای از هموطنان عزیز ما آنجا به این وضع فلاکت بار دچار نمی‌شدند، آن کسانی که از بودجه مجلس انتقاد می‌کنند چی گیر می‌آوردند که بودجه مجلس را پیراهن عثمان کنند زلزله غرب صحیح، همه ما هر کس و هر فردی بدون هیچ تعارف، بدون هیچ معطلی به اندازه‌ای که قدرت دارد، استطاعت دارد در یک امر دینی و اسلامی و وجدانی فرض بر هر انسانی است چه مسلمان باشد چه نباشد، چه ایرانی باشد چه نباشد چه سیاه باشد، چه سفید باشد که کمک کند بنی آدم اعضای یکدیگرند انسان در مقابل مصائب متأثر می‌شود نه پیشنهاد بنده لازم است شما کمک کنید نه پیشنهاد عمر و بکر، الان موقعی است که آنها گرفتارند مبتلا هستند. هر کس به اندازه‌ای که قدرت دارد باید کمک کند. ارتباطی به بودجه مجلس ندارد، اما مجلسی‌ها جناب آقای عمیدی‌نوری اینجا مجلسیانند که باید کمک کنند مجلسیان یعنی بنده و شما و فرد فرد ما هستیم که بایستی به زلزله‌زدگان غرب کمک کنیم نه اداره و بودجه مجلس چرا؟ برای اینکه این ارقام و اعداد یک مقدارش مربوط به عدّه‌ای از کارمندان مجلس است که اینها با وجودی که سر پا هستند وضعیتشان از زلزله‌زدگان به مراتب بدتر است چون باید اینها زندگی کنند، و وقتی وضع بد می‌شود، وقتی وضع خراب می‌شود. نه بر مرده بر زنده باید گریست پس باید توجه به بودجه داشت، این آقایانی هم که بودجه را تنظیم کرده‌اند اینها به انتخاب ما معین شده‌اند، مورد اعتماد ما هستند، مورد قبول ما هستند، به رأی ما انتخاب شده‌اند همه‌شان هم مردمان شرافتمندی هستند و مطلع هم هستند به امور مجلس، باید به این بودجه رأی داد و دربست تصویب کرد برای اینکه کسانی که مجلس را اداره می‌کنند صد در صد مورد اعتماد و اطمینان ما هستند یک مطلب دیگری هم که می‌خواهم عرض کنم و بعد معذرت خواهم خواست این است که این چند روز هر کدام از آقایان نمایندگان آمدند اینجا و رأسا گفتند که این ساختمان جرم است، جرم مسلم مسلم است (صحیح است) یک همچو چیزی، (چند نفر از نمایندگان- نگفتند جرم است) عبارت اخرای فرمایشات‌شان این بود، عبارت اخرای آن این بود، یعنی کسانی که می‌خواهند در سخن شاهکار کنند و واقعاً هم شاهکار هستند این مطلب را بردند بالا و آگراندیسمان کردند که اگر این ساختمان مجلس بشود آسمان به زمین می‌آید و چنان و چنین می‌شود بنده می‌خواهم عرض کنم این دوره سی، چهل ساله گذشته مملکت ما شما به عقب برگردید و مطالعه کنید آنچه برای این مملکت ماند ساختمانها و آن چیزهایی است که ساخته شده (صحیح است) و الا در هر موردی که نساختند پولش هم بدردی از دردها نخورد و من به آقایان می‌گویم و به ملّت ایران هم می‌گویم که اگر ساختمان برای مجلس شورای ملّی و سنا هم نشود پولش دردی را دوا نخواهد کرد و این را قطع دارم که عرض می‌کنم، علاوه بر این کاری ندارد مجلس شورای ملّی بگوید که ساختمان نمی‌خواهیم بکنیم وزارت راه می‌گوید ما راه نمی‌خواهیم بسازیم کشاورزی بگوید ما عمران و آبادی نخواهیم کرد هی دانه دانه وزارت کشاورزی بگوید که کار کشاورزی و کمک کردن به زلزله‌زدگان وزارت راه بگوید در این دو کیلومتر راه آسفالت کردن بهتر است یا کمک کردن به زلزله‌زدگان و فلان کس را از زیر آوار در آوردن؟ این صحیح نیست هر کار خوب به جای خودش، محفوظ است و من امیدوارم که آقایان نمایندگان به این بودجه رأی عنایت بکنند و بعد برویم دنبال همان نظریات عالی و درست که آقایان دارند، یعنی همین کمکی که آقایان می‌فرمایند.
نایب رئیس- یک نفر موافق می‌تواند صحبت کند، آقای ارسلان خلعتبری موافقید (ارسلان خلعتبری- بله) بفرمایید
ارسلان خلعتبری- این مسئله سبب شده است که مسائل کلی دیگری را هم ما به میان بیاوریم و عنوان کنیم و به نظر بنده بسیار موقع خوبی است که تذکّراتی که باید داده بشود در خلال این بودجه داده بشود این مسئله اصولاً قابل توجه است که ما در پذیرایی‌هایی که می‌کنیم در ایران، افراط می‌کنیم (صحیح است) حالا جهتش را عرض می‌کنم، دولت آمریکا که قوی‌ترین و غنی‌ترین ممالک دنیا است سفرای کبارش را در فرانسه و در سایر ممالک از رؤسا و مدیران کارخانه‌های بزرگ انتخاب می‌کند برای اینکه پول داشته باشند که پذیرایی‌هایی که مربوط به سفارت آمریکا می‌شود مقداریش را از جیب خودشان بدهند و درجشن‌های سفارت آمریکا، آقایان قطعاً حضور داشته‌اید و توجه فرموده‌اید که در جشن استقلال آمریکا به اندازه یک مهمانی وزارت خارجه ما خرج نمی‌کنند، خیلی با نهایت سادگی برگذار می‌کند بحث در این است که مجلس اگر چهار صد هزار تومان اعتباری دارد یک مقدار از این اعتبار را از امسال بگیریم، کمتر بخوریم، از مهمان‌های داخلی و خارجی کمتر پذیرایی بکنیم و این را به مصرف خیری برسانیم چه قدر خوب است که این در دولت هم عمل بشود، همه آقایان دعوت داشتید همین امسال و سال گذشته هر مستشاری که ازخارج می‌آید یک جشن می‌دهند برای پذیرایی و روزی هم که آن آقای مستشار می‌خواهد تشریف ببرد باز هم یک جشن می‌دهند برای پذیرایی‌اش، سالی پنجاه، شصت نفر متخصص خارجی می‌آید ایران برای هر کدام یک جشن و پذیرایی و شامپانی و ویسکی و بوقلمون و چندین هزار تومان خرج که در سایر ممالک این کارها را نمی‌کنند، این است که بنده می‌خواهم عرض کنم که صرفه‌جویی در این کارها ضرر ندارد، مخصوصاً اینکه برای یک امر خیری هم هست و هیچ کاری هم به آقایان کارپردازهای ما ندارد، این آقایان هم یک مردمان بسیار شرافتمند و مورد اطمینان و اعتماد ما هستند، من می‌گویم مقداری کمتر بخوریم پولش را برای یک امر خیری بدهیم حالا بسته به نظر آقایان است.
نایب رئیس- آقای مخبر بفرمایید
امید سالار (مخبر کمیسیون محاسبات)- بنده می‌خواهم ازجناب آقای عمیدی‌نوری تقاضا کنم پیشنهاد خودشان را برای مادهٔ هشت بگذارند، آنجا بنده قبول می‌کنم چون آنجا نوشته شده است به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملّی را دریافت و برای تهیه لوحه‌ای که طبق تصمیم قانونی مورخ ۳۱ خرداد ۱۳۲۸ مجلس شورای ملّی باید در آرامگاه اعلیحضرت شاهنشاه فقید رضا شاه کبیر نصب شود مصرف و بقیه را برای هزینه پذیراییها و ساختمان مجلس شورای ملّی اختصاص و نگاهداری نماید. ساختمان و پذیرایی را بر می‌داریم، آن اضافه‌اش را بر می‌داریم (عمیدی‌نوری- نه، آقا همین الان رأی گرفته شود) (دکتر شاهکار- بنده در مادهٔ هشت پیشنهاد دیگری دارم)
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای عمیدی‌نوری، آقایانی که موافقند قیام کنند (عدّه قلیلی برخاستند) رد شد (عمیدی‌نوری- آقا درست بشمارید) دو تا منشی شمردند و گفتند، من گفتم به دو نفر منشی هم اعتماد ندارید؟ بیست و یک نفر بلند شده‌اند، (عمیدی‌نوری- همه بلند شدند) جنابعالی خودتان بلند شدید.
مادهٔ اول دوباره قرائت می‌شود چون رقمش یک قدری بیشتر شده است.
(به شرح زیر قرائت شد)
مادهٔ اول- برای مقرری و هزینه دوازده ماهه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملّی مبلغ نود و پنج میلیون و هفتصد و پانزده هزار و یکصد و ده ریال (۹۵۷۱۵۱۰) مطابق فقرات یک تا پنج صورت مشروح ضمیمه اعتبار به کارپردازی مجلس داده می‌شود.
تبصره- به کارپردازن مجلس اجازه داده می‌شود کمک هزینه قانونی مربوط به مجلس شورای ملّی را از محل درآمد عمومی کشور از وزارت دارایی دریافت دارند.
نایب رئیس- آقایانی که با ماده اول و تبصره آن موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام کردند) تصویب شد، مادهٔ دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مادهٔ دوم- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ دویست هزار ریال از محل درآمد عمومی کشور برای هزینه چاپ فرهنگ دهخدا (لغت‌نامه دهخدا) یک ساله ۱۳۳۶ به کارپردازی مجلس بپردازد.
تبصره- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود طبق تقاضای کتبی دانشگاه تهران کلیه تشکیلات فرهنگ دهخدا و فیش‌ها و کتابخانه مربوطه اعم از کادر علمی و اداری و متصدیان آن را به ضمیمه بودجه آن به دانشگاه تهران واگذار نماید و دانشگاه هزینه سنوات بعد را در بودجه خود ملحوظ دارد.
نایب رئیس- آقای مهندس جفرودی
مهندس جفرودی- یک کمی شاید اسباب تعجب باشد که بنده با این تبصره مخالف باشم یکی ازکارهای بسیار خوب مجلس شورای ملّی تهیه و نشر همین فرهنگ است (صحیح است) یازده سال در کار تهیه این فرهنگ از طرف مجلس شورای ملّی زحمت به جایی کشیده شده است و یک سال است که یک نظم و ترتیب و تسریعی در کار این فرهنگ فراهم شده است که بنده وظیفه خودم می‌دانم به استحضار آقایان نمایندگان محترم برسانم از یک سال پیش هر ماه یک جلد لغت‌نامه شامل یک صد صفحه منتشر می‌شود (صحیح است) یعنی در ظرف یازده سال باید گفت اگر یک دهم این کار انجام شده است در ظرف این یک سال الان یک ثلث این کار تمام شده است و مطابق برنامه‌ای که آقایان تهیه کرده‌اند و تجربه هم نشان داده‌اند که می‌توانند این کار را انجام بدهند در ظرف ۵ سال دو ثلث دیگر این کار انجام خواهد شد و کار لغت‌نامه سرانجامی خواهد گرفت، حالا که این کار تنظیم شده می‌خواهند این را منتقل کنند، ملاحظه بفرمایید الان یک عدّه‌ای بعد از یازده سال ممارست و تجربه یاد گرفته‌اند که این کار به چه ترتیب باید انجام بشود، این کار یک چاپخانه‌ای هم دارد یک کارگرهایی هم دارد اینها به این کار از نظر فنی آشنا شده‌اند و عادت کرده‌اند، بنده با اینکه واقعاً خودم دانشگاهی هستم و باید حسن استقبال کنم از نظر فرهنگ مملکت این را به صلاح نمی‌دانم و به همین جهت این عرایض را کردم
نایب رئیس- آقای دکتر شاهکار موافقید؟ (دکتر شاهکار- بله قربان) بفرمایید.
دکتر شاهکار- البته از طرف آقای مهندس جفرودی غیر از این هم انتظار نبود که با اصل ماده موافقت بفرمایند و این همان مصداق شعر معروف شاعر ملّی ما است.
این یکی از آن بناهایی است که از باد و باران نباید گزند و یکی از قدمهای بسیار بسیار خوب مجلس شورای ملّی است (صحیح است) و من مطمئنم که نظر دوست عزیزم آقای مهندس جفرودی برای تحکیم و حتماً باتر رسیدن این مطلب است (مهندس جفرودی- صددرصد) اگر ما یک مؤسسه‌ای داشته باشیم که آقا هم از اولیا آنجا هستند که واقعاً طرف اعتماد هست مؤسسه دانشگاه است من درست متوجه نشدم که اساس مخالفت آقا با انتقال این به دانشگاه چیست ولکن چون اساس مقدس است و یکی از آن چیزهایی است که برای ماخواهد ماند و دانشگاه هم یک دستگاه علمی است بنده استدعا می‌کنم اگر رفیق عزیزم موافقت بفرمایند این ماده که شاید در این بودجه یکی از بهترین مواد باشد تصویب شود و این قسمت عملی بشود خیلی بجا است، در قسمت‌های دیگر هم عرایضی دارم که بعد عرض می‌کنم.
نایب رئیس- آقای مرآت‌اسفندیاری مخالفید بفرمایید
مرآت‌اسفندیاری- عرض کنم که بنده با اصل این ماده موافقت دارم و نسبت به حرف جناب آقای دکتر شاهکار و همکار محترم هم واقعاً عقیده‌مندم چون ایشان مطابق آن نظر دقیقی که اظهار می‌دارند بنده یک عقیده‌ای به صحبت‌های ایشان دارم و موافقم ولی متاسفانه در این مورد نظر مخالفی دارم که مختصراً عرض می‌کنم، عرض کنم این عملی، این کار بزرگی که مجلس شورای ملّی تا به امروز به عهده گرفته واقعاً یک خدمت بزرگی به فرهنگ ایران است (صحیح است) اگر بخاطر داشته باشید شاید تا ۱۲ سال پیش اصلاً لغت‌نامه‌ای ما در زبان فارسی نداشتیم و من خوشوقتم که این را مباهات کنم اولین قدمی که در این راه برداشته شد از طرف مرحوم پدر من بود که با یک زحمات زیادی موفق شد این قدم بزرگ را بردارد و این را در بودجه مجلس بگنجاند (یک نفر ازنمایندگان- خدا بیامرزدش) انشاءالله همه رفتگان را بیامرزد استدعا دارم که موافقت بفرمایید همان طور که هست تصویب بشود و فقط واگذاری به دانشگاه حذف بشود و این خدمت بزرگ را که مجلس تا حال قبول کرده اجازه بفرمایید به اسم مجلس تمام بشود چون زحماتی کشیده شده رنجهایی دیده شده و امروز دستگاه مجلس مجهز است برای تکمیل این لغت‌نامه دلیلی ندارد که این مبلغ ناچیزی که دستگاه مجلس می‌دهد این خدمت به اسم دانشگاه تمام بشود (صحیح است)
نایب رئیس- آقای مهران
احمد مهران- هیئت رئیسه مجلس اصولاً بعد از مطالعات بسیار به یک نتیجه رسید و آن اینکه مؤسساتی که در مجلس شورای ملّی وجود دارد و مربوط با مجلس شورای ملّی و عمل مجلس شورای ملّی نیستند از این موسسه منتزع بشود، موضوع فرهنگ دهخدا که واقعاً باید در اینجا عرض کنم درود به روان این مرد بزرگ باد (صحیح است) و خدمت بزرگی به زبان فارسی کرده است (عمیدی‌نوری- واقعه ۲۸ مرداد را هم بفرمایید).
(یک نفر ازنمایندگان- ایشان از نظر علمی می‌فرمایند) بنده فرهنگی هستم آقای عمیدی‌نوری (عمیدی‌نوری- بنده هم هستم) و ایشان را از نظر علمی تجلیل می‌کنم، و الا بنده از شما چه پنهان هنوز زیاد سیاسی نشده‌ام سیاست یاد نگرفته‌ام، عرض کنم اهمیت موضوع مربوط به انتزاع نیست، بنده باید در اینجا مخصوصاً از خدمات آقای دکتر محمد معین رئیس اداره فرهنگ دهخدا سپاسگزاری کنم (صحیح است) و همکاران محترم ایشان را که با کمال صداقت در این جا کار می‌کنند و صرف وقت می‌کنند بستایم، اما انتزاع فرهنگ دهخدا از مجلس شورای ملّی و انتقالش به دانشگاه که مرکز علمی و هنری و ادبی مملکت است یعنی کار را به دست کاردان‌تر سپردن مجلس شورای ملّی کتاب چاپ کن نیست (صحیح است) مدتی خوشبختانه این کار را به جریان انداخت و حالا می‌دهند به دست مؤسسه صلاحیت‌دار نامه‌ای در بایگانی هیئت رئیسه موجود است که دانشگاه با مشورت آقای نخست‌وزیر تقاضا کرده این داده بشود به دانشگاه و هیئت رئیسه هم تصویب کرده‌اند، بنابر این چون دو سه موضوع نظیر این پیش می‌آید یکی انتقال مطیعه است به وزارت دارایی، یکی هم انتقال روزنامه رسمی به وزارت دادگستری بنده لازم دیدم این را عرض کنم که وقتی آنها مطرح می‌شود مطالبی در این جا مکرر نشود، بنده عرض می‌کنم که مجلس شورای ملّی چایچی نیست، چایخانه اداره کن نیست، مجلس شورای ملّی یک چایخانه‌ای می‌خواهد کوچک که این صورت مجلس را که صبح دست آقایان می‌دهند حاضر کند و الا اوراق بهادار و پاندول و نمی‌دانم هزار جور کار دیگر این جزء تکنیک مجلس شورای ملّی نیست، روزنامه رسمی کشور و نشر اعلاناتی که کی انحصار و راثش چه شد کی مرد، به مجلس مربوط نیست، چون در آن موارد هم ممکن است این بحث پیش بیاید این است که استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید که حریم مقدس مجلس شورای ملّی به مطالب خودش بپردازد و حریم قدس مؤسسات دیگر هم مثل دانشگاه به وظایف علمی و ادبی و هنری خودشان بپردازند و در پایان هم تکرار می‌کنم که من علی‌اکبر دهخدا را از نظر علمی می‌شناسم و از نظر سیاست به هیچ وجه آقای عمیدی‌نوری نمی‌شناسم (صحیح است)
نایب رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- عرضی ندارم
نایب رئیس- آقای مهدوی
مهدوی- موافقم.
نایب رئیس- مخالفی نیست، پیشنهادها قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملّی، پیشنهاد می‌کنم تبصره مادهٔ ۲ لایحه بودجه سال ۱۳۳۶ مجلس شورای ملّی به شرح زیر اصلاح شود:
«و دانشگاه آن را زیر نظر دانشکده ادبیات اداره نموده و هزینه سنوات بعد را در بودجه خود ملحوظ دارد.»
مهندس جفرودی.
نایب رئیس- آقای مهندس جفرودی
مهندس جفرودی- در ماده دوم تبصره‌ای دارد بنده فکر کردم اگر رأی مجلس شورای ملّی بر این قرار گرفت که این هیأت تهیه فرهنگ مرحوم دهخدا با بودجه‌اش و چاپخانه احیاناً به دانشگاه منتقل شد در دانشگاه به عقیده بنده یک دانشکده هست که کاملاً صلاحیت دارد که به اینکار رسیدگی کند و آن دانشکده ادبیات است، بنده پیشنهاد کردم که در متن قانون گنجانیده بشود که دانشگاه این مؤسسه را زیر نظر دانشکده ادبیات اداره خواهد کرد (صحیح است) این است پیشنهاد بنده که در محیط دانشگاه نرود جزء دستگاههای اداری و یا دانشکده و جایی که صلاحیت این کار را نداشته باشد.
نایب رئیس- آقای سعید مهدوی مخالفید بفرمایید.
سعید مهدوی- بنده انتظار داشتم که در این مورد این زحمت را خود دانشگاه بکشد و قبول بکند با این پیشنهادی که در بودجه شده پیدا است که دانشگاه موافق بوده و تردیدی نیست که این یکی از خدمات مهم فرهنگی است ولی راجع به پیشنهاد آقای مهندس جفرودی تعجب می‌کنم که یک اداره‌ای با کارمندانش منتقل می‌شود به دانشگاه اینجا بحث شد که این کارمندان تجربه کافی دارند از اینها ممکن است استفاده شود ما یک دستگاهی مثل دانشگاه در مملکت داریم و این قسمت را به آنجا منتقل می‌کنیم به نظر بنده خیلی شایسته نیست که تکلیف هم معین کنیم و تردید هم نیست که منظور ما تأمین خواهد شد و به همین ترتیب هم انجام خواهند داد و برای کار ادبی تصور نمی‌کنم از قسمت مهندسی استفاده کنند این است که تکلیف معین کردن از طرف مجلس درست نیست، به نظر بنده شایسته‌تر خواهد بود زیر نظر رئیس دانشگاه هر طور که صلاح می‌دانند ادامه بدهند ما نظری که داریم این است که فرهنگ دهخدا تکمیل بشود حالا به هر ترتیبی که مصلحت می‌دانند اقدام شود.
نایب رئیس- آقای سلطانمراد بختیار.
سلطانمراد بختیار- بنده قربان خواستم عرض کنم که ما این لغت‌نامه را می‌دهیم به دانشگاه، دانشگاه خودش می‌نشیند و صلاحیت هر دستگاهی را که تشخیص بدهد ضمیمه آن دستگاه می‌کند، این تکلیف ما نیست که بگوییم به کدام دستگاه ضمیمه شود.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای مهندس جفرودی آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عدّه قلیلی قیام کردند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره مادهٔ دوم حذف گردد.
جفرودی
نایب رئیس- این را باید با تجزیه رأی گرفت، رأی می‌گیریم به ماده دوم اول بدون تبصره بعد با تبصره، ایشان پیشنهاد کرده‌اند که تبصره دوم حذف شود، چون مطابق آئین‌نامه به حذف نمی‌شود رأی گرفت بنابر این تجزیه را قائل می‌شویم، دو قسمت رأی می‌گیریم حالا قسمت اول قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مادهٔ دوم- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ دو میلیون و دویست هزار ریال از محل درآمد عمومی کشور برای هزینه چاپ فرهنگ دهخدا (لغت‌نامه دهخدا) یک ساله ۱۳۳۶ به کارپردازی مجلس یپردازد.
نایب رئیس- رأی می‌گیریم به این قسمت که قرائت شد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد، حالا تبصره قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره- به کارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود طبق تقاضای کتبی دانشگاه تهران کلیه تشکیلات فرهنگ دهخدا و منشی‌ها و کتابخانه مربوطه اعم از کادر علمی و اداری و متصدیان آن را به ضمیمه بودجه آن به دانشگاه تهران واگذار نماید، و دانشگاه هزینه سنوات بعد را در بودجه خود ملحوظ دارد.
نایب رئیس- حالا رأی می‌گیریم به تبصره آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام کردند) تصویب شد، حالا رأی می‌گیریم به کلیه ماده با تبصره، آقایانی که موافق هستند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
۱۰- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- بقیه مواد بودجه می‌ماند برای جلسه بعد، جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح.
(مجلس ده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملّی - اردلان