مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ آذر ۱۳۲۳ نشست ۸۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه: ۸۳
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۸ آذر ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- ختم جلسه به عنوان تنفس
۳- طرح وتصویب لایحه دو دوازدهم هزینه کشور
۴- تقدیم لایحه مربوط به تشکیل شورای عالی مطالعات به قید یک فوریت
۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای ملک‌مدنی (نائب رئیس) تشکیل گردید.
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۳ آذر ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند.
(اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شد:
غائبین با اجازه- آقایان: فرمانفرماییان- فاطمی- نراقی- امیرابراهیمی- مقدم- منصف- دکتر رادمنش- ساسان- اسکندری
غائبین بی‌اجازه- آقایان: طوسی- ذوالقدر- نقابت- اخوان- کفایی- آصف- تولیت-تیمورتاش- دکتر معاون- سید ضیاءالدین- معدل- رفیعی- ایرج اسکندری- اوانسیان.
دیرآمده با اجازه- آقای صفوی
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: خلیل دشتی- صمصام- شریعت‌زاده- خلعت‌بری- فیروزآبادی- حکمت- مجد- تیموری- ذکایی- دکتر آقایان- مراداریه)
۱- تصویب صورت مجلس
نائب رئیس - در صورت مجلس نظری نیست آقای فرهودی؟
فرهودی - اولاً آقای نقابت را که جزء غایبین بی‌اجازه نوشته‌اند به بنده تذکر فرمودند که عرض کنم که ایشان مریض هستند دیگر این که آن لایحه‌ای که آقای نخست وزیر دادند برای این که به کدام کمیسیون داده شود اینجا یک نظری داده شد که باید به همان کمیسیون که قانون سیزدهم اردیبهشت را تصویب کرده مراجعه شود و این موضوع در صورت مجلس نوشته نشده مسأله دیگر این که بعضی از آقایان نمایندگان من جمله خود بنده سؤالاتی از آقایان وزرا و دولت کرده‌ایم هیچ کدام برای جواب نیامده‌اند در صورتی که مسائلی که موجب این سؤالات شده است اغلب موضوعات مهمی است که موضوعش منتفی می‌شود بنده می-خواستم از مقام ریاست تقاضا کنم به دولت تذکر بدهند که برای جواب سؤالات آقایان نمایندگان حاضر بشوند.
نائب رئیس - آقای طوسی
طوسی - بنده خواستم ذهن محترم مجلس شورای ملی را تذکر بدهم و این تذکری که عرض می‌کنم نه از برای استفاده از حقوق است بلکه برای استحضار مجلس است شش روز بنده از یک ماه بیشتر غایب بودم البته خاطر آقایان مسبوق است که در آنجا یک برف شدیدی بارید که ممکن نبود حرکت کنم این بود که خواستم به استحضار مجلس برسانم که اگر غایب بی‌اجازه بوده‌ام به این جهت بوده است.
نائب رئیس - آقای روحی در صورت جلسه نظری داشتید؟
روحی - خیر
نائب رئیس - آقای فرخ در صورت جلسه نظری دارید؟
فرخ - خیر بنده یک عرضی دارم که بعد از تصویب صورت مجلس عرض می‌کنم.
نائب رئیس - آقای دکتر شفق در صورت جلسه نظری دارید.
دکتر شفق - بنده قبل از دستور عرض دارم.
نائب رئیس - آقای اردلان راجع به صورت جلسه نظری دارید؟
اردلان - عرض کنم در جلسه گذشته بنده یک سؤالی تقدیم مقام ریاست کردم و تقاضا کردم که از جناب آقای نخست وزیر که موافقت بفرمایند آقای فهیمی وزیر مشاور که به کردستان رفته بودند گزارش مأموریت خودشان را به عرض مجلس شورای ملی برساند چون در صورت مجلس هیچ اشاره از این موضوع نشده خواستم عرض کنم و ضمناً از آقای نخست وزیر هم خواستم استدعا کنم که دستور بفرمایید آقای فهیمی گزارش مسافرت‌شان را به عرض مجلس شورای ملی برسانند.
نائب رئیس - سؤالات فرستاده شده است البته در صورت جلسه هم معمول نبوده است درج شود ولی حالا که تذکر دادید اصلاح می‌شود. آقای محمد طباطبایی در صورت جلسه نظری دارید؟
محمد طباطبایی - جلسه گذشته وقتی موضوع استیضاح تمام شد آقای نخست وزیر تقاضای رأی اعتماد کردند من همان وقت اجازه خواستم و یک عده از آقایان گفتند اعلام رأی شده است و از طرف مقام ریاست هم به من جواب داده شد چون گفته شده است رأی می‌گیریم دیگر مجالی برای صحبت نیست خواستم به عنوان اصلاح صورت جلسه و قید همین مطلب در صورت مجلس به عرض آقایان برسانم که بنده با استیضاح و مستضیح و مستضاح هیچ کدام کاری ندارم (حاذقی - مستضاح منه)(یک نفر از نمایندگان - مستوضح) عرض کنم که الف در این موارد قلب به یا می‌شود قدری آقا بیشتر مطالعه بفرمایید. بنده خواستم رعایت یک اصل شده باشد و آن این است که مجلس شورای ملی اگر اجازه داد به رئیس دولت که در جلسه گذشته حاضر باشد برای جواب استیضاح این نظر به یک علل خاصی بود که پیدا شده بود و برخلاف اصل و برخلاف ترتیب نبود مطابق نظامنامه و مطابق قانون و مطابق تمام سوابقی که هست استیضاح‌کننده وقتی ورقه استیضاحش را داد رئیس دولت یا وزیر مسئول می‌آید به مجلس تعیین وقت می‌کند این هم نص قانون است و هم تمام سوابق این طور بوده است. اما تا حالا سابقه نداشته است که استیضاح کننده استیضاح خودش را قبل از این که در مجلس تقدیم کند در روزنامه‌ها منتشر کند این کار شده بود و دولت هم مستحضر شده بود به این جهت یک وضع خاصی این مطلب پیدا کرد این را خواستم عرض کنم که سابقه نشود برای آینده و اگر وکیلی استیضاح کرد از دولت یا یک وزیری بلافاصله وزیر یا دولت همین جا پا نشود بگوید من حاضرم (بعضی از نمایندگان - چه عیبی دارد؟) حالا عرض می‌کنم که عیبش چیست؟
نائب رئیس - آقای طباطبایی در صورت مجلس به طور اختصار بفرمایید.
محمد طباطبایی - بسیار خوب برای این که فرق است بین سؤال و استیضاح در سؤال مجلس قضاوت نمی‌کند ولی در استیضاح قضاوت می‌کند و رأی می‌دهد بنابراین باید مجلس
به تمام مدارک و دلایل دولت و استیضاح کننده رسیدگی کند و بعد رأی اعتماد بدهد یا ندهد بنابراین وضع خاصی که مولود یک ترتیب استثنایی بود خواستم عرض کنم سابقه نشود برای آینده.
نائب رئیس - این نظریه مجلس بود و مجلس همیشه اکثریتش می‌تواند هر تصمیمی بگیرد (صحیح است) اکثریت مجلس و تصمیمات مجلس همیشه محترم است و در جلسه گذشته آن نظریه را اتخاذ کرد و حالا هم نظر مجلس همین است.
در صورت مجلس دیگر نظری نیست ؟(گفته شد- خیر) صورت مجلس تصویب شد. عده‌ای از آقایان اجازه خواسته‌اند برای نطق قبل از دستور.
بعضی از نمایندگان - دستور. دستور
۲ - ختم جلسه به عنوان تنفس
(در این موقع مقارن ظهر مجلس به عنوان تنفس ختم و یک ساعت پیش از ظهر روز پنجشنبه سی‌ام آذر ماه به ریاست آقای دکتر معظمی (نائب رئیس) تشکیل گردید)
نائب رئیس - چون جلسه به عنوان تنفس تعطیل شده بود صورت جلسه نیست. آقای وزیر دارایی.
۳ - طرح و تصویب لایحه دو دوازدهم هزینه کشور
وزیر دارایی - آقایان نمایندگان محترم مسبوق هستند که دولت احتیاج دارد به تصویب چند دوازدهم بودجه ۱۳۲۳ که امروز به تصویب مجلس شورای ملی برسد چون امروز آخر آذر ماه است و کلیه کارمندان و مستخدمین و کلیه مؤسسات ارتش و سایر مؤسسات کشوری محتاج به پول هستند این است که بنده از آقایان نمایندگان محترم تمنا دارم و استدعا می‌کنم که اجازه بفرمایند گزارش کمیسیون بودجه راجع به دو دوازدهم قرائت شود و تصویب شود.
نائب رئیس - مخالفی نیست؟ (اظهار شد - خیر) گزارش کمیسیون بودجه قرائت می‌شود:
گزارش کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسات عدیده لایحه شماره ۲۵۱۲۵/۳۳۸ دولت راجع به اجازه پرداخت هزینه‌های چهار ماهه آخر سال ۱۳۲۳ کشور را با حضور آقایان وزرا مطرح و تحت شور و مداقه قرار داده در نتیجه فقط با دو دوازدهم آن موافقت و با اصلاحاتی مواد پیشنهادی را به شرح زیر تنظیم و اینک گزارش آن را به تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده اول - وزارت دارایی مجاز است کلیه حقوق و هزینه‌های جاری مستمر و غیر مستمر دو ماهه آذر و دی ماه سال ۱۳۲۳ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های بهره-برداری و بازرگانی و کارخانه‌های دولتی را در حدود دو دوازدهم اعتبار کل بودجه ۱۳۲۲ و بر طرق ارقام منظور در بودجه ۱۳۲۲ کل کشور و بودجه‌های تفصیلی همان سال پرداخت نماید.
این پرداخت‌ها با رعایت آیین‌نامه‌ها مربوط به بودجه سال ۱۳۲۲ و آن قسمت از مواد مصوب قانون متمم بودجه همان سال و قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ و قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به کمک به کارمندان دولت انجام می‌شود.
تبصره ۱- تبصره‌های ۲ و ۳ و ۴ قانون سه دوازدهم مصوب ۳۱ فروردین ماه ۱۳۲۳ تا آخر سال ۱۳۲۳ بقوت خود باقی خواهند بود.
تبصره ۲ - دولت مکلف است بودجه‌های ۱۳۲۴ کل کشور را تا آخر دی ماه ۱۳۲۳ به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
ماده دوم - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتبار و اضافه اعتبارات منظور در بودجه پیشنهادی سال جاری کشور را که مروبط به وزارتخانه یا بنگاه مخصوص نیست مطابق فهرست ضمیمه پرداخت نماید.
ماده سوم - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتباراتی را که برای ترفیع و اضافات قانونی کارمندان و خدمتگذاران در بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۲۳ منظور گردیده برای نیمه دوم سال مطابق مقررات پرداخت نماید.
ماده چهارم - وزارت جنگ مجاز است دیون و تعهدات سال ۱۳۲۲ و سال‌های قبل خود را از محل اعتبارات مصرف نشده بودجه سال ۱۳۲۲ و مبالغی که بابت مطالبات سال‌های گذشته آن وزارتخانه به حیطه وصول درآید با موافقت
وزارت دارایی و تصویب کمیسیون بودجه پرداخت نماید.
تبصره - وزارت جنگ و ژاندارمری نیز مشمول ماده ۲۴ قانون متمم بودجه سال ۱۳۱۲ خواهند بود.
ماده پنجم - الف- وزارت دارایی مجاز است معادل نصف اضافه اعتبارات هزینه‌های کارگزینی مواد یک تا ده و اداری مواد ۱۱ تا ۲۱ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی را (به استثنای آنچه مربوط به سازمان‌های جدید باشد که برای آنها قانون مخصوصی موجود نباشد) که در بودجه‌های تفصیلی پیشنهادی سال جاری آنها پیش‌بینی شده مطابق بودجه‌های تفصیلی سال جاری که به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی تسلیم گردیده پرداخت نماید.
ب- اضافه اعتبارات یا اعتبار جدید منظور در سایر مواد بودجه‌های تفصیلی سال جاری وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های بهره برداری و بازرگانی و کارخانه‌های دولتی که پرداخت آنها ضرورت داشته باشد مشروط بر این که از نصف مبالغ منظور در بودجه‌های پیشنهادی آنها تجاوز ننماید مطابق بند ب از ماده واحده مصوب ۲۲ مرداد ماه /۱۳۲۳ بایستی وزارتخانه‌ها و ادارات ذی‌مدخل صورت آنها را با موافقت وزارت دارایی تنظیم و به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی تسلیم نمایند که طی لایحه مخصوص به مجلس شورای ملی تقدیم و پس از تصویب پرداخت شود.
ماده ششم - به وزرات دارایی اجازه داده می‌شود برای امکان پرداخت بعضی هزینه‌های ضروری غیر مستمر منظور در بودجه تفصیلی وزارتخانه‌ها و بنگاه‌های دولتی و همچنین برای تکمیل سازمان‌های ضروری در هر موقع که مقتضی بداند با انتقال اعتبار یک یا چند ماده به مواد دیگر بعد از تصویب کمیسیون بودجه موافقت و اجرا نماید مشروط بر این که از جمع کل بودجه سال ۱۳۲۲ هر وزراتخانه و اداره یا بنگاه تجاوز ننماید.
ماده هفتم - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود از محل اجاره‌بهای سالیانه استفاده از کارخانه هواپیما سازی شهباز مصارف تعمیر و تکمیل و توسعه فرودگاه-های ارتشی را به وزرات جنگ پرداخته جمعاً و خرجاً به حساب منظور نماید.
ماده هشتم - اضافه اعتبار وزارت فرهنگ موضوع قانون مصوب ۹ مهر ماه /۱۳۲۳ که از اول مهر ماه ۱۳۲۳ اجازه اجرای آن داده شده به نسبت شش ماهه آخر سال به مبلغ ۲۵۲۰۰۰۰۰ ریال قابل استفاده خواهد بود که برای اجرای مقررات قانون نامبرده با تأمین اضافات و ترفیعات قانونی کارمندان و خدمتگذاران و هزینه‌های ضروری دیگری که علاوه بر اعتبار سال ۱۳۲۲ مورد احتیاج قطعی آن وزارتخانه می‌باشد پرداخت گردد.
تبصره ۱ - اجرای اشل ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری موضوع ماده واحده مصوب نهم مهر ماه ۱۳۲۳ از اول دی ماه ۱۳۲۳ خواهد بود.
تبصره ۲- مفاد ماده فوق باید به طریقی عمل شود که اضافه اعتبار سال ۱۳۲۴ بودجه وزارت فرهنگ از پنجاه میلیون و چهار صد هزار ریال تجاوز ننماید.
تبصره ۳ - وزارت فرهنگ می‌تواند بودجه سال ۱۳۲۳ خود را در حدود جمع کل اعتبار مصوب سال ۱۳۲۲ و اضافه اعتبار مزبور در ماده ۹ بالا (۲۵۲۰۰۰۰۰ریال) با موافقت وزارت دارایی تنظیم و با رعایت مقررات این ماده و تبصره‌های آن به موقع اجرا بگذارد
نائب رئیس - چند فقره پیشنهاد رسیده است ولی بنده گمان می‌کنم صورت قانونی ندارد (صحیح است) برای این که پیشنهاد شده است که ماده اول تجزیه شود و تجزیه موقعی است که کلیات بحث بشود و بعد در موقع اخذ رأی تکلیف تجزیه معین بشود (صحیح است).
فاطمی - هنوز مطرح نشده است
نائب رئیس - اجازه بفرمایید اول کلیات مطرح بشود بعد وقتی که وارد شور در مواد شدیم آن وقت پیشنهاد بکنید آقای مهندس فریور.
محمد طباطبایی - (خطاب به نائب رئیس) آقا من یک اشکال نظامنامه‌ای دارم.
نائب رئیس - بفرمایید.
محمد طباطبایی - مطابق نظامنامه و قانون و همه سوابقی که در مجلس محفوظ است بودجه یا کلاً می‌آید به مجلس که دارای کلیات است و دارای مواد است و بعد از لایحه بودجه معمولاً یک قانونی هم می‌آورند به اسم قانون متمم بودجه به اعتبار یک سال و اگر این طور نشد و این موفقیت برای دولت ممکن نبود لایحه به صورت ۱۲/۱یا۱۲/۲ می‌آید در لایحه ملاحظه بفرمایید که نوشته شده است در نتیجه فقط با ۱۲/۲ موافقت می‌شود وقتی که کمیسیون بودجه فقط با ۱۲/۲ یا ۱۲/۱ موافقت کرد دیگر معنی ندارد که دارای مواد و فصولی باشد که برای یک سال است و موادش هم موادی باشد که لازمه‌اش این بود قانون علی‌حده به اسم متمم بودجه به مجلس آمده باشد به نظر من این امر هم مخالف اصول و سوابق است و هم وقت مجلس هم کفایت نخواهد کرد برای گذشتن این لایحه و این پیشنهاداتی هم که به مجلس داده شده برای همین مقصود و از همین لحاظ است از همین نقطه‌نظر پیشنهاد شد که مجلس موافقت کند که ماده اول به اسم ۱۲/۱ یا ۱۲/۲ تصویب شود بعد اگر دولت خواست لایحه کل بودجه را (یعنی کسری بودجه را) برای یک سال بیاورد به مجلس آن وقت مانعی ندارد که دارای این ترتیب و این فصول و این پیشنهادات بشود این ترتیب فعلی به عقیده بنده مخالف سابقه و مخالف نظامنامه است.
نائب رئیس - این ایرادی را که آقای محمد طباطبایی نمودند از نقطه‌نظر نظامنامه وارد نیست بنابراین کلیات مطرح است آقای نخست وزیر.
نخست وزیر - اصولاً در لوایحی که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود این طوری که آقای طباطبایی فرمودند البته بر طبق اصول همان طوری که فرمودند بودجه باید قبل از سال بیاید به مجلس و مواد آن مطرح شده و تصویب گردد و روی آن عمل بشود اساساً با طرز عمل متمم‌های بودجه سابق هم بنده مخالف هستم برای این که خیلی مسائلی را وارد این قسمت می‌کردند که هیچ نباید باشد اینها یک مبحث‌ها و یک مذاکرات و یک عملیاتی است که باید بعداً اصلاح شود و خود بنده این نواقص را می‌دانم و درصدد اصلاحش برای آتیه هستم اما متأسفانه به طوری که ملاحظه می‌فرمایید الان ماه نهم است و وارد ماه دهم می‌شویم و نه ماه هم تمام شده و بودجه هنوز نگذشته است و تا حال به طور ۱۲/۱ گذشته است بنده نظرم این است و همان طوری که در کمیسیون بودجه هم عرض کردم باید اول تشکیلات وزارتخانه‌ها را ثابت کنیم و بودجه آنها را هم مرتب و منظم بکنیم و قبل از سال آتیه بدهیم به مجلس که در کمیسیون بودجه و کمیسیون‌های مربوطه برود و تحت مداقه قرار گیرد که انشاءالله برای سال آتیه بودجه تفصیلی به مجلس تقدیم شود همان طوری که آرزوی همه آقایان است ولی حالا برای این که چاره نیست به تصویب این چهاردوازدهم و این لایحه ناگزیر هستیم و الا بنده با این تشکیلاتی که فعلاً هست موافق نیستم این تشکیلات باید تغییر کند سازمان‌های فعلی وزارتخانه‌ها باید عوض شود (صحیح است) و چون موافق با تشکیلات حالیه ادارات نیستم در کمیسیون هم عرض کردم که رسیدگی به بودجه و تشکیلات آن را موکول بکنیم به سال آتیه حالا وقت مجلس هم بر فرض که در این باب صرف شود چون خود ما موافق نیستیم و دولت هم با این طرز تشکیلات موافق نیست البته باید تغییر داده شود بنابراین حالیه همان طور که عرض کردم یک نواقصی دارد اگر می‌خواستیم ۱۲/۱ تنها را بیاوریم نمی‌شد چون یک احتیاجاتی است و یک مؤسساتی است که همه‌شان به انتظار این که این بودجه می‌گذرد منتظر مانده‌اند این وضعیت بودجه کار وزارتخانه‌ها را به کلی مختل کرده است الان خیلی قسمت-ها است از حیث قسمت‌های مربوط به بهداری و فرهنگ و سایر وزارتخانه‌ها که این احتیاجات احتیاجات روزانه است یعنی احتیاج به پول دارند که باید مطابق احتیاجات روزانه‌شان داده شود این قسمت‌ها محتاجند که بودجه‌شان تصویب شود و در کمیسیون بودجه این طور تصمیم گرفته شد که عجالتاً چیزهایی که مورد احتیاج است پیشنهاد شود و مجلس هم موافقت کند تا بعد برای سال آتیه یک بودجه‌های مرتبی بیاید این را می‌خواستم از آقایان تقاضا کنم که این قسمت را به طوری که پیشنهاد شده است موافقت بفرمایند چون همان طوری که عرض کردم طرف
احتیاج است یک قسمت‌هایی است که طرف احتیاج عمومی است و نمی‌شود صرف‌نظر کرد این قسمت‌ها را تصویب بفرمایید انشاءالله برای سال آینده امیدوارم یک بودجه مرتب و منظمی به موقع خودش تقدیم مجلس و تصویب بشود.
نائب رئیس - آقای مهندس فریور
مهندس فریور - بنده در محظور غریبی واقع شده‌ام به این معنی که موقعی که این لایحه بودجه از کمیسیون خبرش رسید و اعلان گردند بنده به عنوان مخالف اسم نوشتم با وجود آن که از موافقین دولت بودم ولی در این موضوع در ستون مخالف اسم نوشتم البته آن روز روز سی‌ام آذر نبود و علت این که در ستون مخالف اسم نوشتم به این دلیل بود که این لایحه به طوری که پیشنهاد شده است هم با پروسدورش مخالفم و هم با متنش به دلایلی که عرض می‌کنم اولاً این یک دوازدهم و دو دوازده همان طور که آقای طباطبایی در ضمن اخطار نظامنامه فرمودند (در صورتی که اخطار نظامنامه‌ای نبود) این موضوع واقعاً یک بلایی شده است امسال در اول سال وقتی که لایحه سه دوازدهم آمد هزار تا تبصره به آن اضافه کردیم و دولت را مکلف کردیم و موظف نمودیم که تا یک ماه دیگر بودجه را به مجلس بیاورد البته از این تکلیف‌ها خیلی به دولت می‌شود ولی معمولاً دولت گوشش بدهکار نیست بنده به عنوان جمله معترضه عرض می‌کنم که دیروز شرحی به مقام ریاست نوشتم ولی مجال نشد که مطرح شود و آن این بود که به دولت تذکر بدهند که دولت مکلف است قانون استخدام مهندسین را برای مدت معینی که دو ماه باشد به مجلس بیاورد هی از این مکلف‌ها می‌شود ولی دولت یادش می‌رود.
هاشمی - صحیح است
یک نفر از نمایندگان - مجازات معین کرده‌اند
مهندس فریور - حالا ضمناً لازم شد که توجه آقایان را جلب کنم که این قضیه دو سه سال است معمول شده آقای دکتر سیاسی خوب مسبوقند آقای بیات هم اطلاع دارند علی ای حال این وضعیت که هر روز بگویند سی‌ام ماه است و موقع پرداخت حقوق است و آدم جرأت نفس کشیدن نداشته باشد خیلی بی‌ربط است و بی‌معنی این مطلب اینجا زیاد گفته شده است و حاجت به تکرار ندارم رسیدگی به بودجه از وظایف اولیه نمایندگان است بنده اینجا بگیرم بنشینم و از یک مخارجی که اطلاع ندارم همین طور بگویم بگیرند خرج کنند حالا اگر واقعاً بنده وارد نبودم در جریان بعضی ادارات و اطلاع نداشتم می‌گفتم انشاءالله که گربه است پول را می-گیرند و به مصرف حقیقی هزینه می‌رسد ولی بدبختانه بنده در جریان بعضی ادارات و وزارتخانه‌ها وارد هستم و می‌بینم که چه تشکیلات بی‌معنی و بی‌ربطی است که نه اسمش معلوم است و نه رسمش آقای نصیرالملک وزیر پیشه و هنر در وزرات پیشه و هنر تشریف دارند آقای اردلان هم یک مدتی تشریف داشتند بنده خودم وارد هستم می‌بینم که یک قسمت مهم به اسم بازرگانی که هم معاون دارد و هم رئیس دارد و هم تشکیلات دارد می‌گیرند و می‌خورند در صورتی که پارسال قسمت بازرگانی به وزرات دارایی منتقل شده است عین آنها را اینجا نگه داشته‌اند با تمام آن تشکیلات واقعاً آدم مات می‌شود بنده این را چطور می‌توانم به خودم هموار بکنم که پولی را از بیوه زن بینوای این مملکت بگیرند و اینها را بدهند به این اشخاص و این طور خرج بکنند واقعاً اگر حساب و کتابی در کار باشد بنده نمی‌دانم اینها چطور جواب خواهند داد ضمناً هم نمی‌خواهم امروز که روز سی‌ام آذر است زیاد صحبت کرده باشم ولی اگر بخواهیم وارد بحث در مواد این طرح بشویم خیلی موارد بی‌معنی دارد قسمت‌هایی هست که هیچ منطقی نیست بنده به آقای نخست وزیر عرض کرده‌ام به آقایان وزرا هم چندتاش را در خارج تذکر داده‌ام بنده نمی‌خواهم زیاد مزاحم بشوم مثلاً یکی راجع به وزارت فرهنگ است که حقیقتاً بی‌مطالعه نوشته شده است نوشته است:
(اضافه اعتبار وزارت فرهنگ موضوع قانون مصوب نهم مهر ماه ۱۳۲۳ که از اول مهر ماه ۱۳۲۳ اجازه اجرای آن داده شده به نسبت شش ماهه آخر سال به مبلغ ۲۵۲۰۰۰۰۰ ریال قابل استفاده خواهد بود که برای اجرای مقررات قانون نامبرده با تأمین اضافات و ترفیعات قانونی کارمندان و خدمتگذاران و هزینه‌های ضروری دیگری که علاوه
بر اعتبار سال ۱۳۲۲ مورد احتیاج قطعی آن وزارتخانه می‌باشد پرداخت گردد)
آیا این مطلب جدیدی نیست؟ آن وقت می‌نویسد: (تبصره ۱ اجرای اشل ماده ۱۲ قانون تعلیمات اجباری موضوع ماده واحده مصوب نهم مهرماه ۱۳۲۳ از اول دی ماه ۱۳۲۳ خواهد بود.) پرسیدیم که این قرار بود از اول مهرماه باشد گفتند بلی این دو میلیون و پانصد هزار تومان کفایت اجرای اشل ماده ۱۲ قانون تعلیمات و اضافات را نمی‌داد برای شش ماه آمدیم گفتیم اضافات شش ماهه داده شود ولی قانون سه ماه اجرا شود پس معلوم شد که این دو میلیون و پانصد هزار تومان برای اضافات و اجرای اشل کافی نیست آن وقت تبصره بعد را ملاحظه فرمایید نوشته است:
تبصره ۲- مفاد ماده فوق باید به طریقی عملی شود که اضافه اعتبار سال ۱۳۲۴ بودجه وزارت فرهنگ همین بودحه ۱۳۲۳ وزارت فرهنگ از پنجاه میلیون و چهار صد هزار ریال تجاوز ننماید)
خوب اگر این برای شش ماه کافی نبوده چطور تمام این مبلغ برای یک سال کافی بود یعنی ما با این ماده تصریح کردیم که اولاً در سال ۱۳۲۴ بودجه وزارت فرهنگ همین بودجه ۱۳۲۳ وزارت فرهنگ خواهد بود ثانیاً دست و بالشان از سال ۱۳۲۳ هم بسته‌تر است برای این که این مبلغ برای شش ماه کافی نیست پس چطور می‌خواهند این کار را بکنند حالا بنده نمی‌خواهم از رنسانس صحبت بکنم بنده نمی‌خواهم زیاد بحث بکنم چون امروز روز سی‌ام آذر است مردم منتظرند من از دولت استدعا می‌کنم که موافقت بکند به مواد اول و دوم که مورد احتیاج است رأی داده شود. و ماده سوم هم اصلاح شود و بقیه بماند زیرا بعضی از مواد طرز عجیبی است مثلاً نوشته شده است:
ماده ۵-الف- وزارت دارایی مجاز است معادل نصف اضافه اعتبارات هزینه‌های کارگزینی مواد یک تا ده و اداری مواد ۱۱ تا ۲۱ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی را بپردازند یک تا ده عبارت از حقوق تمام مستخدمین است مطابق لیست که امسال تهیه کرده‌اند ما که می‌دانیم مستخدمین ما هشت عشرشان هم در بعضی جاها زیادی است و چشم پوشاندیم آقایان هم نیایند سال به سال زیاد بکنند و عضو بیاورند و لیست جدید تهیه نمایند ما هم تحت یک ماده چشم بسته بگوییم از یک تا ۱۲ اجازه پرداخت دادیم مطابق پارسال بپردازیم امروز روز سی‌ام آذر است بنده می‌خواهم استدعا بکنم که آقایان موافقت فرمایند مواد ۱ و ۲ به طریقی که پیشنهاد شده است بگذرد اما در ماده ۳ یک اعتراضی بنده دارم که نوشته است:
ماده ۳- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتباراتی را که برای ترفیع و اضافات قانونی کارمندان و خدمتگزاران در بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۲۳ منظور گردیده برای نیمه دوم سال مطابق مقررات پرداخت نماید.
همان اندازه که بعضی جاها باید جلو را گرفت همان طور هم اضافات و ترفیعات قانونی اشخاص را باید داد یک نفر سه سال چهار سال پنج سال در یک رتبه باقی است این باید کمیسیون ترفیع برایش تشکیل داد پیشنهاد ترفیع برایش بشود هزار جور اعمال غرض بشود بعد وزیر تصویب بکند آن وقت چرا از شش ماه آخر سال بدهند ده سال پانزده سال بیست سال اضافه حقوق این شخص را ندهند این واقعاً ظلم است کمترین کاری که دولت به مستخدمین خودش می‌تواند بکند این است که اضافات و ترفیعات مستخدمین خود را در موقع مقرر بدهد حالا که تصویب شده است چرا از اول سال نمی‌دهند مگر تفاوت آن چقدر می‌شود این که چیزی نمی-شود یک وقت ما مبالغی خرج می‌کنیم مثلاً صد و هیجده میلیون اعتبار سفارشات وزارت جنگ را می‌دهیم (حالا من نمی‌خواهم وارد بحث بشوم) ولی اضافات و ترفیعات مردم را از اول سال نمی‌دهیم بنابراین استدعای من این است که ماده اول و دوم و همچنین ماده سوم را با اصلاح این که از اول سال اضافات و ترفیعات پرداخته شود جدا بکنند و بگذارنند و از آقایانی که اسم نوشته‌اند استدعا می‌کنم که مذاکرات را کافی بدانند و زیاد اصرار نکنند همین طور که پیشنهاد شده تصویب بکنیم که مردم راحت بشوند.
یک نفر از نمایندگان - بسیار خوب پیشنهادی است
نائب رئیس - آقای اردلان
بعضی از نمایندگان - پیشنهادها را بخوانید
نائب رئیس - چون یک نفر مخالف صحبت کرده آقایان اجازه بفرمایند یک نفر موافق هم صحبت کند البته خیلی مفصل صحبت نفرمایند بعد اگر آقایان خواستند به کفایت مذاکرات رأی می‌دهند.
اردلان- بنده خیلی متشکرم از آقای مهندس فریور که زیاد صحبت نکردند و بنده هم کوشش خواهم کرد که مختصر عرض بکنم یک قسمت از فرمایشات آقای مهندس فریور را باید حتماً جواب عرض بکنم برای این که بنده افتخار عضویت کمیسیون بودجه را دارم ایشان فرمودند چرا بودجه‌ها به مجلس نیامده کمیسیون بودجه در آخر آبان ۱۳۲۳ یک طرحی تهیه کرد و تقدیم مجلس کرد که اجازه بدهند وزارتخانه‌ها سازمان خودشان را بیاورند به کمیسیون بودجه و پس از این که تصویب شد تا مدت دو سال این کار به عنوان آزمایش عملی بشود و بعد ببینیم چه نتیجه می‌شود اول کسی که با این لایحه مخالفت کرد آقای مهندس فریور بود در صورتی که بسیار لایحه مفیدی بود.
مهندس فریور- بسیار مضر هم بود
اردلان- یک لغت… جدیدی فرمودند که پروسدورش خوب نیست…
مهندس فریور - متنش هم بد بود.
اردلان- در صورتی که این طور نبود ما نشستیم زحمت کشیدیم مذاکره کردیم و باور بفرمابید که دولت مایل نیست که وزارتخانه‌ها سازمان داشته باشد درست است که آقای نخست وزیر فرمودند ولی آقایان وزرا مایل نیستند میل دارند دست-شان باز باشد که وقتی که رفتند به وزارتخانه‌هاشان هر طورکه میل دارند سازمان بدهند کمیسیون بودجه مصمم شد و لایحه‌ای هم تقدیم مجلس کرد و دولت را ملزم کرد که سازمان‌های خودش را بدهد اگر این لایحه که در اول آبان ماه داده شده بود و گزارش آن جلوی بنده هست تصویب شده بود و با آن ضرب‌الاجلی که قرار داده بودیم این سازمان‌ها به کمیسیون بودجه داده شده بود اعضا کمیسیون بودجه هم که یکی از آنها بنده هستم با کمال جدیت می‌نشستیم و زحمت می-کشیدیم و این کار را تمام می‌کردیم و تکلیف مملکت هم معلوم می‌شد هم از حیث بودجه و هم از حیث سازمان ولی متأسفانه مجلس شورای ملی خودش در این قسمت موافقت نکرد و لایحه را از دستور خارج کرد معهذا باز ما نظر خودمان را دنبال کردیم و در تبصره این لایحه که پیشنهاد شده است دولت را مکلف کردیم که بودجه‌های تفصیلی خودش را به مجلس بدهد امیدواریم که این بودجه‌ها را بدهند و بعد هم سازمانش را بدهند ما بتوانیم یک عمل صحیحی برای مملکت انجام بدهیم اما راجع به آن قسمتی که فرمودند چرا اضافات از شش ماهه اول سال داده نشده است نسبت به مستخدمین در کمیسیون خیلی بحث شده و اصل قضیه این بود که برای دولت مقدور نبود اگر مقدور بود هیچ اشکالی نداشت یک هزینه‌های ضروری و لازم است و وزارت دارایی ممکن بود یک تعهداتی بکند که نتواند انجام بدهد البته دولت همیشه باید یک تعهداتی بکند که بتواند انجام بدهد ممکن است حالا هم همان طوری که فرمودید نوشته شود از اول سال ولی آن وقت ما کسر بودجه خواهیم آورد و به هزار زحمت نخواهیم توانست یک بودجه‌ای تنظیم کنیم این است که بنده تصور می‌کنم که آقایان همین طور موافقت فرمایند. یک نظر اصلاحی آقا فرمودند بنده خودم این نظر را در کمیسیون بودجه عرض کردم بدبختانه در اقلیت واقع شدم و آن نظر این بود که ما در عین این که حس می‌کنیم که کارمندان ما زیاد هستند در عین حال باز لایحه استخدام کارمند جدید به مجلس می‌آید این است که از جناب آقای نخست وزیر هم تقاضا می‌کنم که قبول بفرمایند تا یک مدت معینی از استخدام کارمند جدید خودداری شود تا این که بودجه‌ها را بفرستند و ما در آتیه بتوانیم کاری بکنیم بنده بیش از این نمی‌خواهم حرف بزنم آخر برج هم هست این است که استدعا می‌کنم آقایان اجازه بفرمایند که مذاکرات
کافی باشد و رأی بدهند که به همین نحو تصویب شود.
بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است
نائب رئیس - برای شور در مواد باید رأی گرفته شود و عده برای رأی کافی نیست اول باید برای ورود در شور مواد رإی گرفته شود بعد وارد در شور مواد بشویم.
طباطبایی - مذاکرات کافی است آقا.
نائب رئیس - آقای صدر قاضی.
صدر قاضی- بنده می‌خواستم استدعا بکنم حالا که عده برای رأی کافی نیست یک مطالبی داریم که باید به عرض مجلس برسانیم. اجازه بفرمایید صحبت شود.
(در این موقع عده برای اخذ رأی کافی شد)
نائب رئیس - رأی می‌گیریم به ورود در مواد آقایان موافقین قیام نمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود:
ماده اول- وزارت دارایی مجاز است کلیه حقوق و هزینه‌های جاری مستمر و غیر مستمر دو ماهه آذر و دی ماه سال ۱۳۲۳ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های بهره-برداری و بازرگانی و کارخانه‌های دولتی را در حدود دو دوازدهم اعتبار کل بودجه ۱۳۲۲ و بر طبق ارقام منظور در بودجه ۱۳۲۲ کل کشور و بودجه‌های تفصیلی همان سال پرداخت نماید- این پرداخت‌ها با رعایت آیین‌نامه‌های مربوط به بودجه سال ۱۳۲۲ و آن قسمت از مواد مصوب قانون متمم بودجه همان سال و قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ و قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به کمک کارمندان دولت انجام می‌شود)
تبصره ۱- تبصره‌های ۲ و۳ و ۴ قانون سه دوازدهم مصوب ۳۱ فروردین ماه ۱۳۲۳ تا آخر سال ۱۳۲۳ به قوت خود باقی خواهند بود.
تبصره ۲ - دولت مکلف است بودجه‌های ۱۳۲۴ کل کشور را تا آخر دی ماه ۱۳۲۳ به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
نائب رئیس - آقای صدر قاضی.
صدر قاضی- عرض می‌کنم بنده با لایحه ۱۲/۲ موافقم و موافق هم اسم نوشته بودم در ضمن یک عرایضی داشتم و می‌خواستم هیئت دولت را نسبت به اوضاع حوزه انتخابیه خود مهاباد مطلع سازم عرض کنم در این ماده نوشته شده است که وزارت دارایی مجاز است کلیه حقوق و هزینه‌های جاری مستمر و غیر مستمر دو ماهه آذر و دی ماه سال ۱۳۲۳ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های بهره‌برداری و بازرگانی و کارخانه‌های دولتی را در حدود دو دوازدهم اعتبار کل بودجه ۱۳۲۲ و بر طبق ارقام منظور در بودجه ۱۳۲۲ کل کشور و بودجه‌های تفصیلی همان سال پرداخت نماید.
عرض کنم یکی از زراعت‌های مهم حوزه شهرستان مهاباد توتون است که امسال خوشبختانه زراعتش خیلی هم طرف احتیاج ملت ایران است این را مدتی است که دولت شروع به خریداری کرده است و چون بودجه امسال را روی ۱۲/۱ یا۱۲/۲ سال ۱۳۲۲ به مجلس آورده‌اند آنها پول کافی برای خرید ندارند حالا تقریباً در شهرستان مهاباد چهار هزار تن توتون موجود است و به واسطه نداشتن اعتبار و پول از مردم خریداری نمی‌کنند و ضرر زیادی به مردم می‌خورد.
می‌خواستم استدعا کنم این طور هزینه‌ها را آقایان یک جا تصویب بفرمایند چون پارسال بودجه خرید توتون سیزده میلیون ریال بوده است در صورتی که پارسال محصول کم بوده و امسال محصول توتون دو برابر است و احتیاجات بیشتری را رفع می‌کند و استفاده بیشتری دارد کما این که خود اداره کل دخانیات هم متذکر شده است و امسال بیست و پنج میلیون ریال پیشنهاد کرده است و اگر امسال این توتون خریداری نشود یک ضرر خیلی زیادی به مردم متوجه می‌شود یکی هم مخارج انتفاعی است دولت آنجا توتون خریداری می‌کند که روی هم رفته دو تومان هر کیلو وارد تهران می‌شود و شاید کیلویی سی تومان بیشتر می‌فروشند خواستم بنده نظر آقای وزیر دارایی را به این نکته متوجه کنم که اجازه ندهند که مردم متضرر شوند یکی هم مسأله چغندر است چغندرقند هم یکی از محصولات مهم شهرستان مهاباد است که متأسفانه امسال
وزارت پیشه و هنر دستور کندن چغندر را دیرتر از سنوات سابق داده است و اکنون سرما هم که شروع کرده است مقدار زیادی از زراعت مردم تلف شده است و یک مقدار زیادی هم دارد تلف می‌شود بنده مخصوصاً رفتم خدمت آقای وزیر پیشه و هنر و به ایشان هم متذکر شدم که امر بفرمایند یک مقدار کامیون بفرستند به آنجا که مردم بیشتر از این متضرر نشوند و ضررهایی هم که به مردم خورده است یک توجهی بکنند یکی دیگر هم مردم خودشان از ناچاری رفته‌اند کامیون تهیه کرده‌اند و کرایه بیشتر از آن میزانی که دولت می‌دهد ناچار شده‌اند بدهند می‌خواستم از آقای وزیر پیشه و هنر تقاضا کنم که راجع به مسأله کرایه چغندر مطابق پیمانی که دولت با مردم بسته‌اند به عهده دولت است و اکنون زارعین ناچار شده‌اند و خودشان کامیون‌های آزادی را تهیه کرده‌اند و کرایه بیشتری هم داده‌اند می-خواستم تقاضا کنم در این خصوص اقدامی بفرمایند که مردم بیشتر از این متضرر نشوند و این را هم باید عرض کنم که اگر در قسمت چغندر هم مخارج می‌کنند البته اینها مخارج انتفاعی است هدرنمی‌رود برای این که آنجا چغندر را می‌خرند هر کیلویی چهار شاهی در صورتی که از صد کیلو چغندر چهارده کیلو قند به دست می‌آید شما صد چهار شاهی پول می‌دهید ولی در موقع فروش کیلویی شانزده تومان وصول می‌شود و یکی هم مسأله فرهنگ مهاباد است امسال در اثر تذکرات و خواهش بنده وزارت فرهنگ یک توجهی به فرهنگ آنجا کرده است که یک دارالتربیه در آنجا تأسیس بکنند که بچه‌ها مشغول تحصیل شوند ولی تا کنون که سه ماه از سال تحصیلی می‌گذرد تاکنون بودجه این دارالتربیه به آنجا فرستاده نشده و هنوز به نتیجه نرسیده است. یکی هم شهرداری مهاباد است که خوشبختانه آقای فهیمی وزیر مشاور در این مسافرتی که کرده‌اند ملاحظه فرموده-اند که شهرداری مهاباد برای مخارج شهرداریش پول ندارد برای روشنایی برای تنظیف حتی برای پرداخت مزد عمله‌های شهرداری معطل است (جمعی از نمایندگان- همه جا این طور است) از دخانیات و توتون که در مهاباد خرید و فروش می‌شود دولت یک پولی به عنوان عوارض شهرداری می‌گیرد و این عوارض را می-آورند تهران در صورتی که توتون در مهاباد تولید می‌شود آن وقت عوارضی که از این توتون می‌گیرند می‌آورند تهران این را هم می‌خواستم از آقای وزیر دارایی تقاضا کنم که این پولی که از عوارض توتون مهاباد به نام شهرداری وصول می‌شود به مصرف شهرداری مهاباد تخصیص بدهند و وزارت کشور هم اصولاً یک توجه مخصوصی به شهرداری مهاباد داشته باشند یکی هم موضوع بهداری است یک دفعه هم خدمت آقای لقمان‌الملک وزیر بهداری عرض کردم نمونه بهداری شهرستان مهاباد که دویست هزار نفر جمعیت دارد عبارت است از یک طبیب و یک نفر مستخدم و این طبیب هم اگر از شهر به دهات مسافرت کند شهر بی طبیب می‌ماند تازه هم اگر بخواهد مسافرت به بیرون‌ها کند هیچ گونه وسیله ندارد می-خواستم استدعا کنم از این آمبولانس‌های جدید آقای وزیر بهداری توجهی بفرمایند و یکی از آنها را به مهاباد تخصیص بدهند و یک نفر طبیب هم برای آنجا بفرستند و مخصوصاً آمبولانس فوق‌العاده لازم است اگر یک نفر در دهات مریض شود تا این طبیب خودش را بخواهد به آن مریض برساند مریض از بین رفته است بنابراین در این قسمت هم استدعا می‌کنم توجه مخصوصی بفرمایند یکی هم عده‌ای از اهالی شهرستان مهاباد قبل از وقایع شهریورماه مبالغ کلی ارزاق و علیق به هنگ مهاباد داده‌اند و مقداری از هنگ مهاباد طلبکار هستند الان سه سال است که هرچه مطالبه می‌کنند وصول نشده است این را هم استدعا دارم که اقدامی بفرمایند و طلب مردم را بدهند و خیلی هم محتاج هستند توجهی بفرمایند که از این اعتبارات پرداخته شود. یکی دیگر هم عده در آذربایجان اینها پنبه‌شان را به دولت تحویل داده‌اند. (بعضی از نمایندگان - همه جا)
بله ولی هنوز پول‌شان پرداخت نشده است و اشخاصی هم که گندم فروخته‌اند و تعهد داده‌اند پول آنها را هم نمی‌پردازند آن وقت در قسمت افت هم اجحافات زیادی به مردم می‌کنند به این معنی که اگر جو تحویل می‌گیرند توی جو گندم باشد به نام افت منظور می‌کنند و پولش را نمی‌دهند اگر هم گندم باشد و جو داخل گندم باشد آن را هم جزو افت محسوب می‌کنند این است که بنده می‌خواستم استدعا کنم البته آقایان توجه به کلیه کشور دارند ولی این شهرستان‌های دور از مرکز را باید بیشتر توجه بفرمایند مخصوصاً شهرستان مهاباد که یک شهرستان عشایری است با این که در ادوار گذشته هم خیلی دچار ظلم و تعدی بوده‌اند ولی بحمدالله خوشبختانه تاکنون هیچ گونه خلافی از آنها سر نزده و با کمال متانت حیثیت و شرافت و همه چیز خودشان را به منافع دولت حفظ کرده‌اند و به عقیده بنده اینها بایستی بیش از همه جا مورد توجه اولیای دولت واقع شوند و خود آقای فهیمی هم که این مسافرت را کرده‌اند بنده انتظار دارم که وضعیات آنجا را تشریع بفرمایند که قضایا برای عموم روشن شود.
نخست وزیر - بنده خودم تصدیق می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم در موقع طرح بودجه نسبت به شهرستان‌ها و محالات خودشان بایستی اظهارنظر بفرمایند و تذکرات لازم بدهند و بنده هم البته بایستی خیلی سعی و اهتمام کنم که نظریات آقایان را نسبت به آن شهرستان‌ها به هر طریقی که هست تأمین کنم ولی همان طور که عرض کردم فعلاً مسأله دو دوازدهم مطرح است و برای عمل گذشته و جاری است معهذا می‌خواستم تذکر بدهم که بنده شخصاً خودم حاضر هستم که آقایان نمایندگان محترم نظریات و پیشنهادهایی که راجع به شهرستان‌های خودشان دارند به خود من مراجعه نمایند و اظهار فرمایند تا در موقع تهیه بودجه که برای آتیه در نظر داریم نظریات آقایان را مراعات کنیم و حالا هم این قسمت‌ها البته تذکرش خیلی خوب است ولی چون ما الان در این قسمت وارد نیستیم بنده حالا نمی‌توانم کاری بکنم بنابراین خواهش می‌کنم آقایان هر نظریاتی که دارند به خود بنده مراجعه بفرمایند و بنده امیدوارم که در بودجه آتیه نظریات آقایان را تأمین کنم چون این قسمت دو دوازدهم همان طور که عرض کردم یک موضوعی است و مواد دیگرش را هم که آقایان مطالعه بفرمایند ملاحظه خواهند فرمود خیلی مورد احتیاج است یعنی مسائلی است که امروز خود آقایان در این نظریاتی که می‌فرمایند باید اعمال شود و خواهش می‌کنم آقایان هم موافقت بفرمایند و رأی بدهند تا ما بتوانیم آن قسمت‌هایی که اظهار می‌فرمایند اجرا کنیم و حالا هم اگر نظریاتی هست در اطراف همین موضوع صحبت شود که زودتر این دودوازدهم بگذرد چون روز آخر ماه است این قسمت زودتر از تصویب مجلس بگذرد و کار دولت و ادارات معطل نماند و این را بنده قول می‌دهم که آن نظریات آقایان را انشاءالله در بودجه آتیه تأمین کنم چون این مسائلی که بنده عرض کردم دو فقره‌اش یک مخارجی است که مدتش هم می‌گذرد و مربوط به بودجه آتیه نیست یکی هم مال فرهنگ و دارالتربیه است که اینها وقتش می‌گذرد بنابراین آقایان موافقت بفرمایند که زودتر تصویب شود.
جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است
نائب رئیس - پیشنهادها قرائت می‌شود:
این جانب پیشنهاد می‌کنم لایحه کمیسیون بودجه به طریق ذیل اصلاح شود:
ماده واحده - وزارت دارایی مجاز است کلیه حقوق و هزینه‌های جاری مستمر و غیر مستمر دو ماهه آذر و دی ۱۳۲۳ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های بهره‌برداری و بازرگانی و کارخانه‌های دولتی را در حدود دو دوازدهم اعتبار کل بودجه ۱۳۲۲ پرداخت نماید.
این پرداخت‌ها با رعایت آیین‌نامه‌های مربوط به بودجه سال ۱۳۲۲ و آن قسمت از مواد مصوب قانون متمم بودجه همان سال و قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ و قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به کمک کارمندان دولت انجام می‌شود.
تبصره ۱ تبصره‌های ۲ و ۳ و ۴ قانون سه دوازدهم مصوب
۳۱ فروردین ۱۳۲۳ تا آخر سال به قوت خود باقی خواهد بود- فرخ
نائب رئیس - عرض می‌کنم آقایانی که پیشنهادی می‌فرمایند این را متذکر باشند که مطابق ماده ۶۳ باید به طور اختصار توضیح بدهند و تنها آقایانی که عضو کمیسیون بودجه هستند می‌توانند جواب بدهند. آقای فرخ.
فرخ- این پیشنهاد بنده به دو جهت تقدیم شد یکی این که امروز آخر آذر است و باید حقوق وزارتخانه‌ها پرداخته شود و در این لایحه بودجه تقریباً بیست نفر موافق و مخالف اسم نوشته‌اند و این مذاکرات به طور قطع امروز تمام نخواهد شد و تأخیر خواهد شد و به علاوه پیشنهادها هم متناوباً خواهد رسید و بنابراین آن منظوری را که ما و دولت داریم انجام نخواهد شد به این جهت بنده نظرم این بود که عجالتاً یک دوازدهم تصویب شود و پرداخت شود و در جلسه روز شنبه یا یکشنبه و در جلسات بعد که خواهیم داشت لایحه کمیسیون بودجه موادش مطرح شود و در این موضوع صحبت شود و بالاخره آن منظوری که دولت دارد تأمین شود و امروز برای این که ما به نتیجه برسیم عقیده‌ام این است که آقایان موافقت بفرمایند که این پیشنهاد بنده تصویب شود که حقوق وزارتخانه‌ها پرداخته شود و در قسمت این لایحه در جلسات بعد مذاکره می‌کنیم و تکلیفش را معلوم می‌کنیم.
فاطمی (مخبر کمیسیون)- اولاً یک موضوعی را برای تذکر آقای فرخ و سایر آقایان نمایندگان باید عرض کنم این است که بودجه‌های امسال تماماً روی همین یک دوازدهم و دو دوازدهم خواهد گذشت برای این که آن منظوری را که ما اول داشتیم موفق نشدیم حالا ایراد به کی وارد است ما نمی‌دانیم به کی وارد است برای این که دولت را ما مکلف کردیم که بودجه‌ها را بیاورد به مجلس منتها کمیسیون یک نظری گرفت که بودجه‌ها باید روی یک سازمان مرتبی باشد این نظر را آورد به مجلس و مجلس هم موافقت نکرد پس این ایراد به کمیسیون بودجه هم وارد نیست بنابراین بودجه امسال اگر حالا هم یک دوازدهم تصویب کردید یا سه دوازدهم تصویب کردید بالاخره به همین ترتیب می‌گذرد ولی این پیشنهاد آقای فرخ یک اشکالی دارد و اشکالش این است که یک خرج‌هایی است که برای دولت ضروری است و مجبور است که پرداخت نماید و بنده دو سه قلمش را عرض می-کنم مثلاً وزارت دادگستری یک متهمینی دارد می‌خواهند بفرستند بروند این مستلزم بیست و پنج هزار تومان پول است و تا پول نباشد نمی‌توانند بفرستند بودجه هم ندارند اعتباری هم ندارند و وزارت دارایی هم نمی‌پردازد اداره ژاندارمری برای تأمین نقاط اطراف تهران و سایر جاها محتاج به هزار نفر ژندارم است و همین طور از این قبیل خرج‌های لازم و این که کمیسیون بودجه آمد و چهار دوازدهم را دو دوازدهم کرد برای این بود که دولت بودجه‌های مملکتی را تا آخر دی ماه بیاورد به مجلس و کمیسیون بتواند رسیدگی بکند و بعد بیاورد به عرض مجلس برساند و برای سال ۱۳۲۴ آن منظوری که ما و همه آقایان نمایندگان داریم عملی شود و الا برای امسال یک دوازدهم و دو دوازدهم فرقی نمی‌کند و این موادی هم که روی این لایحه تنظیم شده شما تصور نفرمایید که ما درش بحث و مطالعه نکردیم این لایحه سه روز وقت کمیسیون بودجه را گرفته است و در تمام اینها مخالفت شده است و دانه دانه جواب داده شده و بالاخره این مواد تنظیم شده و حالا هم اگر آقایان اشکالی دارند بفرمایند تا بنده جواب عرض کنم و آقای مهندس فریور هم اگر تشریف داشتند جواب اشکالی که در ماده دو و سه داشتند بهشان عرض می-کردم (یکی از نمایندگان - حاضرند آقا) خوب بنده ایشان را ندیدیم.
وزیر دارایی - در تکمیل فرمایشات جناب آقای فاطمی می‌خواستم به عرض برسانم که ما چهار دوازدهم پیشنهاد کرده بودیم برای این که چهار دوازدهم پیشنهاد شده بود عنوان هزینه‌های تصدیق شده و فصلی محتاج نبود که ذکر شود و حالا بنده یک تبصره را به مقام ریاست تقدیم کردم که در آخر ماده اضافه شود و آقای مخبر هم موافق هستند برای این که نظریه آقای صدر قاضی هم تأمین شده باشد این قسمت علاوه
شود به ماده اول که دولت مختار باشد که هزینه‌های مربوط به احتیاجات سالیانه و فصلی وزارتخانه‌ها را بتواند بپردازد و حالا اگر همان چهار دوازدهم بود محتاج نبود ولی چون دو دوازدهم شده لازم است اما یک دوازدهم که جناب آقای فرخ پیشنهاد فرمودند آقایان توجه به این موضوع داشته باشند که اگر بخواهیم این را قبول کنیم اولاً باز دو مرتبه مجلس شورای ملی باید یک همچو روزی بیاید و بنشیند و دو مرتبه یک همچو خبری را بگذراند و مدتی صرف وقت بشود تا یک دوازدهم دیگر بگذرد و حالا آخر ماه است فکر فردا و اول ماه را هم بفرمایید که سرباز جیره می-خواهد زندانی خوراک می‌خواهد همه اینها اگر فردا که جمعه است داده شود بدون تصویب مجلس شورای ملی خلاف است حالا اگر بفرمایید تا آخر ماه گذراندید دو روز هم بیشتر ممکن است فردا هم می‌روند قرض و قوله می‌کنند ولی این هم صلاح نیست و عجالتاً این دو دوازدهم که به اینجا رسیده استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید که تصویب شود.
جمعی از نمایندگان - رأی
نائب رئیس - آقای دکتر زنگنه
دکتر زنگنه - عرض می‌کنم بنده با اساس پیشنهاد آقای فرخ اصلاً مخالف هستم برای این که اصلاً این دو دوازدهم هم اگر بگذرد بدون آن مواد دیگر اصلاً فایده ندارد و اگر بنا باشد این پیشنهاد را تعقیب کنیم بنده می‌ترسم که نیم ساعت که گذشت جلسه تعطیل شود و دیگر نتوانیم کاری بکنیم و باز برود برای روز شنبه یا یک روز دیگر و این چاره‌اش این است که آقایان یک قدری بنشینند و کار بکنند تا دو بعد از ظهر سه بعد از ظهر و در عرض هفته جلسات بیشتری همین طور تشکیل بدهند و کارهای مملکت را تمام کنند و با این ترتیب کار از پیش نمی‌رود بنده نظرم هست در مملکت فرانسه که آنها هم یک قدری منحرف شده بودند از اصول پارلمانی بودجه خودشان را یک ماه به آخر سال می‌آوردند به مجلس ولی در آن یک ماهه مجلسی‌ها هم خودکشی می‌کردند و شب و روز مجلس تعطیل نمی‌شد و می‌نشستند چندین هفته شب و روز کار می‌کردند تا تمام می‌شد حالا ما هم اگر یکی دو ساعت بیشتر کار کنیم چه می‌شود بنده عرض می‌کنم که جریان کار کمیسیون راجع به بودجه نتیجه‌اش کاملاً به ضرر کارهای اساسی مملکت شده است یعنی پول‌هایی که نباید پرداخت بشود پول‌ها و حقوق‌های اضافی پرداخته شده و افرادی که اساساً وجودشان در ادارات لازم نیست و همیشه حقوق می-گیرند اینها هیچ لطمه بهشان وارد نشده است لطمه به کجا وارد می‌شود؟ لطمه به کارهایی که سر و صدا ندارد و صدایش بلند نمی‌شود وارد می‌شود بنده در شهر کرمانشاه دیدم که بهداری آنجا یک مریضخانه کوچک دارد با ۲۰ تختخواب و این تختخواب‌ها ملافه ندارد چرا؟ برای این که اضافات بودجه تصویب نشده است در مدارس بچه‌ها آب خوردن ندارند و راجع به اضافه اعتبار می‌گویند که اضافه که داشتیم در شش ماه اول مصرف شده است. (مهندس فریور- آب گران شده است؟) حالا آب گران شده یا هر چه شده است اعتبار برای آب خوردن نیست، گچی که باید شاگردها روی تخته بنویسند نیست و می‌گویند ما از فلان لوازم-التحریر فروشی قرض کردیم پس نتیجه این که آن قصد خیری که کمیسیون بودجه داشت و ما می‌خواستیم وارد اصلاحات شویم و بعضی چیزهای زائد را از بین ببریم و ادارات زائد را حذف کنیم و مدیرکل‌های ۱۰تایی ۱۵ تایی را از بین ببریم اینها منجر شده است به این که آنها همه سرجای خودشان هستند ولی آب خوردن مدرسه یا ملافه مریض تهیه نمی‌شود به این جهت است که بنده با این پیشنهادات مخالفم و عقیده‌ام این است به جای این که ما پیشنهاد کنیم ۱۲/۱ تصویب شود بدون هیچ گونه اضافات در حقیقت یک نوع سنبل کردن است یکی از بزرگان مملکت در یک کمیسیونی وارد شده بود به او گفتند آقا این را سنبل کنید برود در اول گفت خیر آقا نمی‌شود و ایستادگی کرد وقتی که ۱۰ پانزده روز ایستاد دید نمی‌شود او هم موافقت کرد و گفت بسیار خوب سنبلش کنید برود حالا کمیسیون بودجه یک درجه سنبل کرده است مجلس شورای ملی هم
باز یک درجه دیگر می‌خواهد بکند که باز کارها بماند به عقیده بنده این هیچ شایسته مجلس شورای ملی و شایسته یک مملکت دموکراسی نیست اگر واقعاً ما کار لازمی داریم و این کار مهم است و باید بشود چه ضرر دارد که امروز تا عصر بنشینیم جلسه تشکیل بدهیم فردا صبح هم جلسه داشته باشیم، تازه اگر این بودجه بگذرد اثر زیادی در اصلاح مملکت ندارد ولی لااقل شاید آن اضافات بهداری را برساند.
نمایندگان - رأی. رأی
نائب رئیس - عده کافی نیست
یکی از نمایندگان - پیشنهاد آقای فرخ را یک بار دیگر قرائت بفرمایید.
یکی از نمایندگان- چون آذر ماه تمام شد و فردا اول دی ماه است خوب است آقای فرخ موافقت بفرمایند که ۱۲/۱ به ۱۲/۲ تبدیل شود.
فرخ - بنده قبول می‌کنم
(پیشنهاد آقای فرخ با اصلاح فوق به شرح سابق قرائت شد)
نائب رئیس - بنده یک تذکری داشتم اجازه بفرمایید آقایان نظرشان تصویب این ماده است و اگر این پیشنهاد را مخبر کمیسیون قبول نکند لایحه برمی‌گردد به کمیسیون نظر آقای مخبر چیست؟
مخبر (آقای فاطمی) - بنده البته حافظه‌ام آن قدر قوی نیست که ببینم این عین ماده است یا نه؟
فرخ - عین ماده است
فاطمی -بسیار خوب اگر عین ماده کمیسیون بودجه است که بنده موافقم
دولت آبادی - پس رأی به ماده اول گزارش بگیرید.
مجد ضیایی - بنده مخالفم
نائب رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- همان طور که آقای فاطمی فرمودند بنده موافقم ولی همان طوری که آقای نخست وزیر صحبت کردند بنده هم معتقدم که باید ماده ۲ و۳ هم ضمیمه کرد زیرا این ماده با ماده ۲ و ۳ ارتباط کامل دارد و اگر آقای فرخ و آقای مخبر کمیسیون موافقت کنند ماده اول و دوم و سوم با هم بگذرند بهتر است (صحیح است) و اشکال دیگری که فرمودند درباره کارمندان دولت از نقطه‌نظر اضافات و ترفیعات و سایر قسمت‌های دیگر، این اشکالات در سایر مواد مرتفع شده است و اگر صرفاً ماده اول بگذرد فایده‌ای ندارد یکی دیگر هم یک تبصره در ماده اول هست که آن تبصره هم به نظر بنده باید باشد و آن تبصره دوم است که می‌گوید دولت مکلف است که بودجه‌های ۱۳۲۴ کل کشور را تا آخر دی ماه ۱۳۲۳ به مجلس شورای ملی تقدیم نماید امسال که بودجه به ۱۲/۱ و ۱۲/۲ گذشت همین طور که فرمودند و ما به مقصود نرسیدیم این بود که ما خواستیم دولت را مکلف بکنیم که تا آخر دی ماه بودجه تفصیلی خودش را داده باشد که مطابق قانون اساسی قبل از پایان سال ۱۳۲۳ بودجه‌ها از تصویب مجلس بگذرد و مجالی هم باشد که مجلس و کمیسیون رسیدگی بکنند این اصلاح اگر بشود به نظر بنده بهتر است. (صحیح است)
فرخ- آقا بنده توضیحی دارم اجازه می‌فرمایید؟
نائب رئیس - بفرمایید
فرخ - بنده خیلی متأسفم که ما خودمان را داریم گول می‌زنیم ۹ ماه است که بودجه سال ۱۳۲۳ نرسیده است ایشان می‌خواهند در عرض سه ماه برسد عجالتاً مقصود بنده از این ماده این بود که فعلاً این ماده امروز تصویب بشود و مواد دیگر را در جلسات بعد آقایان مطرح می‌کنند.
مهندس فریور - نمی‌شود.
مجد ضیایی - آقا بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نائب رئیس -بفرمایید
مجد ضیایی - آقای فرخ می‌فرمایند که این پیشنهاد عین آن ماده است و اگر مجلس بخواهد این پیشنهاد را قبول نکند اصل ماده هم از بین می‌رود باید به همان ماده که دولت داده است رأی بگیرید و الا گر رد بشود عین ماده هم رد می‌شود.
نائب رئیس - آقای فاطمی مخبر کیمسیون
مخبر- در صورتی که به عنوان ماده واحده باشد یعنی مواد دیگر مطرح نشود کمیسیون موافق نیست ولی اگر به عنوان پیشنهاد باشد که بعد هم مواد دیگرش که لازم است مطرح بشود بنده موافقم ولی به صورت ماده واحده بنده نمی‌توانم قبول کنم.
نائب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فرخ آقایان موافقین قیام فرمایند.(عده کمی برخاستند) رد شد.
فرخ - آقا نمایندگان نشنیدند.
نائب رئیس - عرض کنم آقا تشخیص این که آیا اکثریت حاصل شده است یا نشده است نظامنامه به رئیس واگذار کرده است و آقایان نمایندگان هم مطابق نظامنامه حق ندارند تکلیف برای رئیس معین بکنند اگر رئیس برخلاف نظامنامه رفتار کرد باید اخطار نظامنامه بکنند. (صحیح است)
فداکار - آقا نصف آقایان نشنیدند. بنده نشنیدم
مهندس فریور- آقا پیشنهاد بنده را قرائت بفرمایید.
نائب رئیس - پیشنهاد آقا صادقی قرائت می‌شود:
نظر به این که احتمال می‌رود شور و بحث در اطراف گزارش کمیسیون بودجه دایر به پرداخت دودوازدهم به طول انجامیده و موجب تأخیر در پرداخت حقوق کارمندان و مصارف دولتی گردد امضاء کننده پیشنهاد می‌کنم فقط به ماده اول و دوم با اصلاح ماده ۳ که مربوط به پرداخت دو دوازدهم است جداگانه رأی گرفته شود.
نائب رئیس - این پیشنهاد قابل طرح نیست این چون پیشنهاد تجزیه است و هنوز مواد طرح نشده است که تجزیه بشود قابل طرح نیست پیشنهاد آقای مهندس فریور قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم مواد ۱ و ۲ و ماده ۳ با اصلاح این که اضافات و ترفیعات از اول سال ۱۳۲۳ پرداخت شود مطرح و بقیه آن بماند تا به این ترتیب در پرداخت حقوق مستخدمین تأخیر روی ندهد.
مهندس فریور- اجازه می‌فرمایید یک توضیحی بدهم؟
نائب رئیس - بفرمایید
مهندس فریور- عرض کنم بنده یقین دارم همه آقایان عقیده‌شان این است که امروز طوری بشود که مردم بتوانند تا یکی دو روز دیگر حقوق بگیرند. (صحیح است) اما یک مطلبی را که بنده در یکی از دالان‌ها شنیدم و می‌خواهم برای استحضار خاطر آقایان عرض کنم این است که چون ساعت ۱۱ هم شد و هنوز اکثریت نشده بود در گوش به در گوش گاهی حرف‌هایی رد و بدل می‌شد و می‌گفتند یک جریانی است که می‌خواهند بودجه تصویب نشود و طول بکشد هر قدر این موضوع طول بکشد کار دکتر میلسپو هم طول می‌کشد آقا استدعا می‌کنم اعمال نظر نکنید و بگذارید مردم حقوق بگیرند حالا اگر سه‌تایی نمی‌شود مطرح کرد یکی یکی بکنید علی ای حال این دو سه ماده را که همه با آن موافقند به صورت یک قانون مستقل در بیاید که همه بتوانند پول بگیرند. (صحیح است)
نائب رئیس - آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری - تمام نمایندگان سعی دارند که این ۱۲/۲ یا ۱۲/۳ زودتر تصویب شود که حقوق ادارات و بنگاه‌های ملی و کارخانه‌جات زودتر پرداخته شود متأسفانه عمل به عکس این است یعنی این پیشنهادها خودش موجب تأخیر می‌شود اگر به جای این پیشنهادات اصل موضوع مطرح شده بود حالا به ماده اول رأی گرفته بودند. (صحیح است) همین طور پیشنهاد بکنید و اصل موضوع را عقب نیندازید این بگوید موافقم آن بگوید مخالفم وقت می‌گذرد بنابراین خواهش می‌کنم آقای مهندس فریور هم پیشنهادشان را پس بگیرند. (مهندس فریور - پس گرفتم) و به گزارش کمیسیون رأی گرفته شود.(صحیح است)
نائب رئیس - رأی می‌گیریم به ماده اول آقایان موافقین قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
پیشنهاد آقای فرهودی و اسعد قرائت می‌شود:
تبصره زیر را برای ماده اول پیشنهاد می‌کنیم:
تبصره - بنگاه کل آبیاری مکلف است بر طبق نقشه‌هایی که برای آبیاری خوزستان تهیه کرده است از محل اضافه اعتبار
۱۳۲۲ آبیاری منظور در بودجه پیشنهادی دولت شروع به اجرای نقشه‌های مزبور با رعایت الاهم فالاهم نماید.
طباطبایی - ماده اول تصویب شد.
نائب رئیس - آقای فرهودی.
فرهودی- عرض بنده مختصر است استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند با آقای نخست وزیر هم صحبت کردیم ایشان هم وعده کرده‌اند که به این پیشنهاد توجه کنند موضوع این است که آبیاری و بهداری دارای دو قلم اضافه بزرگ است و شش ماه است این دو بودجه با این دو رقم اضافه‌اش در کمیسیون بودجه مانده است و آنچه لایحه ۲ دوازدهم و یک دوازدهم آمده است هیچ توجهی به این دو قلم بزرگ و اصلاح اساسی مملکتی نشده است و این اعتبار مانده است در کمیسیون سال هم تمام شده. یکی از مسائلی که تمام آقایان نمایندگان به آن علاقه دارند مسأله آبیاری است و یکی از مراکز بزرگ آبیاری خوزستان است برای این که هم اراضی پر وسعت دارد و هم آب زیاد برای آنجا سه نقشه طرح شده است یکی سد کارون یکی سد کرخه، یکی هم سد ذهبیه و هوفل در دشت میشان، جناب آقای اسعد هم که این پیشنهاد را امضا کرده‌اند از تمام این جریانات اطلاع دارند پروژه‌هایش حاضر است نقشه‌هایش حاضر است، اضافه اعتبارش هم در بودجه کل مملکتی هست و در کمیسیون بودجه معطل مانده و آبیاری آنجا همان طور متوقف مانده است بنده پیشنهاد کردم و آقای نخست وزیر هم موافقت فرمودند خوب است آقایان هم موافقت بفرمایند از همان اضافات اعتباری که دولت برای آبیاری در سال ۱۳۲۳ در نظر گرفته است، این نقشه‌های آبیاری خوزستان و بنگاه آبیاری با رعایت الاهم فالاهم شروع به اجرا بشود این نقشه‌ها را ما که اینجا جمع شده‌ایم باید یک اقدامی بکنیم که اجرا بشود، باید ما در اجرایش توجه کنیم و الّا مخارج جاری را هی دادن که فایده ندارد بنده استدعا می‌کنم که آقایان اجازه بفرمایند که این مخارج بنگاه آبیاری را که خود دولت پیشنهاد کرده است و نقشه‌هایش حاضر است برای اجرای نقشه‌ها اجازه بدهید که از همان اضافه اعتبار داده بشود و شروع شود به کار و بنده چیز تازه‌ای پیشنهاد نکرده‌ام برای این که خود بنگاه آبیاری تصمیم گرفته اضافه اعتبارش را هم دولت پیشنهاد کرده است فقط مانده است به رأی آقایان نمایندگان.
طباطبایی - ماده اول تصویب شد.
نائب رئیس - آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- (اقای اردلان) - بنده اولاً این احتیاجاتی راکه عرض کردم آن احتیاجات کسری مورد احتیاج است از آقای رئیس هم تمنا کردم که در موقع طرح تبصره‌های تقدیمی را هم ضمیمه بفرمایند برای این که کار ما گیر است اما چیزی که آقا پیشنهاد فرمودند این در ماده ۵ تصریح شده است برای این که تنها آبیاری نیست از آبیاری مهم‌تر خرج تیفوس است ایجاد بیمارستان‌ها است، اجرای قانون تعلیمات اجباری است اینها تمام پول‌هایی است که بایستی از اضافه اعتباراتی که به وزارت بهداری و فرهنگ و وزارت کشاورزی داده شده تأمین شود. ما پیش‌بینی کردیم و به وزاری مربوطه هم گفتیم که پیشنهادات خودشان را بیاورند و به کمیسیون بودجه تقدیم بکنند که در ضمن بودجه و متمم بودجه تقدیم بشود و تا آن سیر را نکند قابل عمل نیست و الا ما کارهای مهم‌تری هم داریم اگر آقایان موافقت بفرمایند که این مواد بگذرد تمام این فرمایشات که می‌فرمایند تأمین می‌شود و اگر تمامش نگذرد همه اینها می‌ماند.
نائب رئیس - آقا ماده اول با تبصره‌هایش تصویب شده آقایانی که پیشنهاد دارند باید به صورت ماده الحاقیه باشد و از آقای فرهودی تقاضا می‌کنم که پیشنهاد خودشان را بگذارند برای بعد (فرهودی - بسیار خوب بماند برای بعد) ماده دوم قرائت می‌شود:
(ماده دوم به شرح سابق قرائت شد)
نائب رئیس - آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی - بنده کاملاً موافقم که حق هر کس اول هر ماه داده بشود و با این موضوع هیچ مخالفت نداشته و ندارم اما نظرم این است که این حقوق را همیشه بتوانیم بدهیم.
نه این که امسال بدهیم شما فکر بکنید این خرج‌هایی که ما می‌کنیم بخصوص در این ماده من حساب کردم قریب ۲۵ میلیون تومان یک وجوهی داده خواهد شد که در واقع به مصرف آبادی مملکت نمی‌رسد حالا هر چند وقت گذشته بنده می-خواهم ببینم چطور می‌شود فکر کنید این پول‌ها را از کجا باید بیاوریم امسال هم دادیم سال دیگر از کجا بیاوریم اینجا همه‌اش لایحه خرج می‌آید دخل ما از کجا است؟ سال دیگر اگر بخواهید آجر بدهید خوب یک حرفی است ولی شما امسال صد میلیون تومان اسکناس به خرج گذاشتید بانک‌ها را دارید خالی می‌کنید و خرج می‌کنید و عایداتی که از راه آهن و غیر راه آهن هست دارید خرج می‌کنید و باز هم کسر دارید این است که بنده عقیده‌ام این است که دولت یک توجه کاملی بکند همین امسال نباید ما مملکتمان را اداره کنیم ما انشاءالله باید هزارها سال مملکتمان را اداره بکنیم این خرج‌هایی که اینجا نوشته شده است اگر بخواهد طول بگشد آخر از کجا باید بیاید؟ این را هم توجه بفرمایید آن وقت اول کسی که رأی بدهد بنده هستم و الا با این خرج‌ها این قدر خدمتتان عرض بکنم که باید یک مبلغ کلی هم قرض بکنید و مملکت را گرو بگذارید.
همهمه نمایندگان - این طور نیست آقا
نائب رئیس - آقای مخبر
فاطمی (مخبر)- برای اطمینان آقای فیروزآبادی ناچارم عرض کنم که این نگرانی-ها انشاءالله مورد ندارد و سال دیگر محتاج به قرض نمی‌شویم برای این که آن چیزی که اینجا می‌آید و تصویب می‌شود تا اعتبارش موجود نباشد یعنی جمعش نباشد خرج آن نمی‌آید اینجا این را به طور کلی عرض کنم و آن اقلامی که مورد توجه آقا شده است و فرمودید ۲۵ میلیون تومان یا هرچه، اینها هر کدامش یک جهات و یک دلایلی دارد مثلاً آن قلم عمده اولیش مال وزارت جنگ است این به موجب یک قانون است، یک قانونی این تعهد را ایجاب کرده یک چیزهایی در مقابل از آمریکا خریده‌اند برای وزارت جنگ است این به موجب یک قانون است، یک قانونی این تعهد را ایجاب کرده یک چیزهایی در مقابل از آمریکا خریده‌اند برای وزارت جنگ محلش هم هست و اینجا گذاشته‌اند که اجازه پرداخت داده شود و الّا قانونش قبلاً گذشته است یا مربوط به وزارت مالیه است، فرع پولی است که مالیه یعنی دولت از بانک ملی قرض کرده است و بایستی بهش بدهد و نمی‌شود ندهد یا این که اعتبار تعهدات بلامحل است دولت یک قروضی دارد و تعهداتی کرده، فرض بفرمایید از کسی یک چیزهایی خریده هر روز هم می‌رود مطالبه می‌کنند این نپرداختنش موجب وهن است هم برای دولت، هم برای مملکت، هم برای شما، آقا نگرانی‌تان از این بود که اگر این پول را دادیم سال آتیه دچار قرض بشویم و مجبور بشویم از خارج قرض بکنیم بنده خواستم به آقا اطمینان بدهم که این جور نیست و انشاءالله هم اینطور پیش نخواهد آمد برای این که آنچه اقلام خرج بیاید به مجلس محلش قبلاً تأمین شده است و بعد خرجش می‌آید و از این بابت آقا نباید نگران باشند.
نائب رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - در کمیسیون بودجه مذاکره شد راجع به یک عده پایورهای شهربانی که از آموزشگاه شهربانی بیرون آمده‌اند و از اول سال مشغول خدمت شهربانی شده‌اند و پول به آنها نمی‌دهند اینها به اینجا شکایت کرده بودند و این را بنده مذاکره کردم با آقای وزیر دارایی و با رئیس کل حسابداری‌ها و بالاخره این طور گفتند که حقوق اینها از اول سال در بودجه تأمین شده است و اشکال محاسباتی هم برای پرداخت ندارد حالا بنده خواستم که آقای وزیر دارایی در این خصوص اگر نظر آنها تأمین شده است برای رفع نگرانی آنها در مجلس توضیح بدهند که خاطر آنها آسوده باشد.
وزیر دارایی - پس از تصویب ماده ۵ این قانون پرداخت آن مانعی ندارد.
نائب رئیس - آقای طباطبایی
جمعی از نمایندگان - رأی. رأی
طباطبایی - به نظر بنده ماده دوم با صورت ضمیمه‌اش خیلی ضروری نیست و فوریت ندارد. (صحیح است) در اینجا من اقلامی خواندم که اینها یک قسمتش مربوط به یک قوانینی
است که در دوره سیزده گذشته است و به موجب همان قانون‌ها که از تصویب مجلس گذشته است پرداختش اشکالی ندارد ولی یک مطالب دیگری هم هست، یک موارد دیگری هم هست که باید مورد دقت و توجه و مطالعه مجلس شورای ملی واقع شود یک قلم نسبتاً درشتی هست که اعتبار سفارشات وزارت جنگ به امریکا است طبق قانون ۶ شهریور ۱۳۲۲ به نظر من لازم بود هم کمیسیون بودجه و هم مجلس در این موضوع یک اطلاعات بیشتری کسب می‌کرد تا می‌فهمیدیم که وزارت جنگ از امریکا چه مهماتی خریداری کرده است و این اجناس کجا است چطور وارد شده است و چه کردند با آنچه که بود و حالا اگر وارداتی داشته یا بعداً وارد می‌شود چه صورتی پیدا خواهد کرد اینها دست کی است؟ حسابش با کی است؟ کنترل و رسیدگی آن با کیست؟ وزارت دارایی تا چه اندازه در این باب دخالت کرده است آیا کنترل کرده است؟ نظارت کرده است؟ به نظر من این مطلب اگر می‌ماند و می‌گذاشتیم برای دی ماه و فرصت بیشتری بود و مجلس بیشتر می‌توانست در آن مطلب وارد شود بهتر بود در صفحه بعد نوشته است تأسیس نمایندگی در خارجه پس از تصویب فصول بودجه. چون آقای وزیر خارجه اینجا هستند خواستم بپرسم شما علاوه بر این نمایندگانی که دارید باز می‌خواهید هئیت نمایندگی بفرستید به خارجه؟ اگر منظور این است منطقش و دلیلش چیست؟ برای چه برای کجا، برای ما با مضیقه‌ای که مملکت دچار است به نظر من لااقل شش هفت تا هم از نمایندگی‌های شما در خارجه زائد است تا چه رسد به این که حال بخواهید شما در اقصی نقاط عالم یک ممالک گمنامی را پیدا کنید که اصلاً ما را نمی‌شناسند و ما هم باید در نقشه خیلی دقت کنیم و بگردیم دنبال-شان تا پیدا کنیم و شما می‌خواهید در این نقاط هم یک پستی ایجاد کنید و یک نفر را آنجا بفرستید و بودجه‌ای برای این کار تحمیل کنید به عقیده من این عمل صحیح نیست بنابراین اگر موافقت فرمایند آقای عمادالسلطنه و آقای وزیر دارایی این ماده دوم بماند چون به هیچ وجه ضرورت ندارد عرض کردم یک اقلامی است که برای آنها یک قوانینی گذشته است و این اقلام مشمول قوانین گذشته است و دست و بال دولت باز است و به نظر من دچار مضیقه هم نیست ولی یک مواردی هم هست که اینجا پیش‌بینی شده و موردش حالا نیست حالا سی‌ام آذر است با یک عجله می‌خواهیم این قانون بگذرد در صورتی که در خلال این مواد یک اقلامی است که توجه نفرموده‌اند مثلاً همان تأسیس نمایندگی در خارجه (وزیر امور خارجه - جواد دارد آقا) بله جواب که می‌شود داد ولی منطق لازم دارد من عرض کردم این نمایندگی‌هایی که شما در خارج دارید اگر زائد نباشد کم نیست که حالا شما می‌خواهید در یک همچو موقعی باز پست نمایندگی باز کنید و چند نفر اضافه کنید که در خارج معلوم نیست کجا می‌گردند و چه می‌کنند.
وزیر امور خارجه (آقای انتظام)- این موضوع در کمیسیون بودجه هم مطرح شد و بنده یک توضیحاتی دادم. اولاً اگر به این قلم توجه بفرمایید ملاحظه خواهید فرمود که آن قدر ایراد ندارد زیرا صد هزار تومان است که قیمت دو اتومبیل بیشتر از این است و این هم برای این که رفع نگرانی آقا بشود که ما خیال نداریم در یک جاهایی که لازم نیست پست نمایندگی درست کنیم خود بنده پیشنهادکرده‌ام که تصویب آن موکول به تصویب کمیسیون بودجه باشد به این ترتیب دیگر رفع نگرانی از آقا می‌شود. اما این که فرمودند که شش هفت تا نمایندگی هم ما زیاد داریم خواستم عرض کنم که اگر ایشان به بودجه وزارت خارجه توجه می‌فرمودند می-دیدند که ما اصلاً نمایندگی نداریم که آنها را کم بکنیم یا اضافه بکنیم. یک وقت تمام اروپا اشغال شده بود و ما مجبور بودیم تمام سفارتخانه‌هایمان را از آنجاها جمع بکنیم ولی امروز اروپا دارد از قید اشغال دشمن مشترک ما در می‌آید و ما لازم است در آن ممالکی که در زمان قبل پیش ما نمایندگی داشته‌اند حالا هم در آنجاها ما نمایندگی داشته باشیم (صحیح است) و همان طور که عرض کردم پیشنهاد شده است که این موضوع در کمیسیون بودجه به تصویب برسد در این صورت استدعا می‌کنم آقایان از این قسمت نگران
نباشند و آن را تصویب فرمایند.
جمعی از نمایندگان - رأی، رأی (عده کافی نیست)
نائب رئیس - پیشنهاد آقای وزیر دارایی دو تبصره است که ایشان پیشنهاد کرده‌اند و قرائت می‌شود:
تبصره ۱- هزینه‌های مربوط به اضافات سالیانه و فصلی وزارتخانه‌ها و ادارات کل و بنگاه‌های بازرگانی همان قسم که معمولاً به طور سالیانه و فصلی پرداخت می-شده قابل پرداخت خواهد بود.
تبصره ۲ - ماده ۲۴ قانون متمم بودجه ۱۳۲۲ تا موقعی که قانون خاصی برای آموزشگاه عالی بهداشت مشهد تصویب نشده به قوت خود باقی خواهد بود.
وزیر دارایی - عرض کنم قسمت اولش که توضیح لازم ندارد برای این که قبلاً عرض کردم قسمت دوم هم راجع به آموزشگاه‌های عالی بهداشت است که پارسال در قانون متمم بودجه تصویب شدکه حق‌التدریس سال‌های ۲۲ و ۲۳ آنها پرداخت شود اگر چه ما قانون متمم بودجه را می‌توانیم اجرا بکنیم ولی چون اینجا تصریح شده است که ۲۲ و ۲۳ ولی برای ۲۳ و ۲۴ ما نمی‌توانیم بپردازیم و چون این بنگاهی که تأسیس شده است طرف احتیاج است و مفید هم هست این است که برای تسریع عمل بنده پیشنهاد کردم که وزیر دارایی مجاز باشد که حق-التدریس این آموزشگاه را در سال ۲۳ و ۲۴ بپردازد.(صحیح است)
امیر تیمور- افرین - احسنت
مخبر- بنده هم موافقم.
بعضی از نمایندگان - رأی. رأی
فرهودی - اجازه می‌فرمایید؟
نائب رئیس - بفرمایید.
فرهودی - عرض کنم این پیشنهادی که آقای وزیر دارایی برای پرداخت حقوق کردند در این قانون مصرح است و همین تبصره یک ماده اول که ما الان رأی دادیم این منظور را تأمین می‌کند زیرا می‌نویسد: «تبصره‌های ۲ و ۳ و ۴ قانون سه دوازدهم مصوب ۳۱ فروردین ماه ۱۳۲۳ تا آخر سال ۱۳۲۳ به قوت خود باقی خواهند بود.» (بعضی از نمایندگان این طور نیست آقا) این پیشنهاد ایشان همان تبصره‌ای است که هست ایشان دارند ما را دعوت به عمل مکرر می‌کنند.
جمعی از نمایندگان - رأی. رأی
هاشمی - اجازه بفرمایید پیشنهاداتی آقایان نمایندگان کرده‌اند که باید قرائت شود.
نائب رئیس - پیشنهاد آقای نبوی:
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۲ اضافه شود: تبصره ۱ -دولت مکلف است بودجه شهرداری‌های ولایات را تا آخر سال از عواید عمومی به عنوان وام پرداخته و از محل عواید شهرداری‌ها مستهلک نماید.
نائب رئیس - آقای نبوی
نبوی - یکی از مؤسساتی که به درد مردم می‌خورد و قسمت عمده‌ای از حوایج عمومی را رفع می‌کرد شهرداری‌ها بود. در دوره اعلیحضرت شاه سابق نسبتاً توجه بیشتری به شهرداری‌ها می‌شد و هر شهرستانی که شهرداری نداشت شهرداری برایش تأسیس شد و بر بودجه آنها افزوده شد و ما انتظار داشتیم که بودجه آنها سال به سال بیشتر بشود و حوایجی که مردم در هر شهری دارند شهرداری‌ها رفع کنند. البته آقایان می‌دانند که عظمت و اهمیت شهرهای بزرگ اروپا مرهون شهرداری‌های آنها است و همین طور هم آقایان می‌دانند که در اثر پیش آمد شهریور ۱۳۲۰ در ضمن قانون مالیات بر درآمد مختصر عوایدی را هم که برای شهرداری‌ها قائل شده بودند حذف گردید به اطمینان این که ده یک عایدات مالیات بر درآمد از عواید سابق زیادتر خواهد شد و شاید شهرداری به وضع بهتری دربیاید متأسفانه این نظر اشتباه بود و این طرز عمل یک وضع مفیدی ایجاد نکرد زیرا شهرهای بزرگ می‌توانند چرخ‌های خودشان را به راه بیندازند ولی در شهرهای کوچک این طور نیست چون عواید آنها تقریباً صفر است. حالا عده زیادی از پرداخت مالیات معاف هستند بنابراین سهم شهرداری هم کمتر شده به اضافه هنوز مالیات بر درآمد اجرا نشده و عوایدی هم اگر داشته
باشد که گرفته نشده این وضعیت باعث شده است که در غالب شهرهای کوچک شهرداری‌ها منحل شده از جمله نیشابور که همه رفته‌اند و دست از کار کشیده‌اند و همه جا گرفتار محظور شده‌اند بنده در اداره کل شهرداری‌ها بودم دیدم که از همه جا تلگراف رسیده است حاکی از این که همه شهرداری‌ها تعطیل است و این بسیار برای ما ناشایست است که یک عده رفتگر که فقیرتر و بینواترین مأمورین دولت هستند نتوانند حقوق بگیرند در صورتی که سایر مخارج ما که اقلام درشتی هم هستند پرداخته می‌شود. بنده فکر کردم راهی ندارد جز این که یک وامی از طرف دولت به شهرداری‌ها پرداخته شود و بعد در آخر سال از عواید شهرداری‌ها استهلاک شود این را بنده خواستم از آقای وزیر دارایی درخواست کنم که این وام را بپردازند تا آنها بتوانند به زندگانی خودشان ادامه بدهند الان یک چیزهای خیلی ضروری از قبیل نوانخانه‌های شهرداری‌ها و بهداری شهرداری‌ها و دارالرضاعه شهرداری‌ها همه دارد منحل می‌شود و از هم پاشیده می‌شود و در اثر نبودن بودجه.
وزیر دارایی - عرض کنم آقایان توجه بفرمایند که پیشنهاد به این بزرگی کار مشکلی است ده میلیوت تومان مخارج شهرداری‌ها است چون در آن موقع که بنده خودم دخالت داشتم بودجه شهرداری‌ها ده میلیون تومان بود و حالا با یک پیشنهاد که نمی‌شود دولت را مکلف کرد که این پول را بپردازد و از بانک ملی وام بگیرد؟!آخر این قبیل پیشنهادات مطالعات کافی لازم دارد باید یک فکر اساسی برایش کرد باید دید کجا محل هست و بانک ملی چقدر می‌تواند وام بدهد تمام اینها مراحلی دارد که قابل مطالعه است و بی‌مطالعه یک مرتبه به طور غیر مترقبه شما پیشنهاد می-کنید که این خرج را بکنید آخر از کجا؟ حالا برای این که آقا هم قانع شوند عرض می‌کنم که دولت متوجه این موضوع بوده است با وجود این که چندی نیست که تشکیل شده چندین دفعه در باب شهرداری‌ها مطالعه کرده‌ایم و با آقای وزیر کشور کمیسیون داشته‌ایم و آقای رئیس کل دارایی هم درش دخالت داشت و یک فکرهایی کردیم که تأمین بکند و اگر یک قرضی هم بکنیم بتوانیم پرداخت بکنیم قرض کنید که ما این پول را دادیم به شهرداری و این خرج را شهرداری امسال کرد درسال ۱۳۲۴ این قرض را دارد و خرج هم دارد و آن وقت سال دیگر سه تا قرض پیدا می‌کند بنابراین ما فکر کردیم که یک درآمدی که متناسب باشد برای شهرداری‌ها در نظر گرفته شود و یک طوری بشود که اگر یک مساعده‌ای به شهرداری‌ها می‌دهیم آنها بتوانند در سال بعد جبران بکنند و پرداخت بکنند همین کار هم هست الان و ما باز کمیسیون داریم و یک ترتیبی باید بدهیم که درآمد شهرداری‌ها به اندازه کافی بشود و رفع احتیاجات شهرداری‌ها به طور فوری از محل وام و مساعده بشود و ضمناً عوارض و درآمد مالیات بردرآمد یا چیز دیگر تکافو برای این کار بکند. این است که بنده تقاضا می‌کنم از آقا که پیشنهاد خودشان را مسترد نمایند.
مخبر- عرض کنم از آقای نبوی خواهش می‌کنم که چون یک پیشنهاد دیگری شده که جنبه مالی دارد و نظریات آقای وزیر دارایی هم تأمین شده است و چون این پیشنهاد فنی است و ایشان راجع به مأمور شهرداری نظرشان صحیح است این است که بنده خواهش می‌کنم ایشان پیشنهاد خودشان را پس بگیرند چون یک ماده الحاقیه‌ای است که تقدیم شده و نظر آقایان را هم تأمین می‌کند.
نبوی - بنده ازنظر وعده‌ای که آقای وزیر دارایی فرمودند و نیز پیشنهادی که آقایان تقدیم کرده‌اند که نظر بنده را تأمین می‌کند پیشنهاد خودم را پس می‌گیرم.
نائب رئیس - پیشنهاد آقای مجد ضیایی:
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ۱ به ماده ۲ اضافه شود: دولت مکلف است که بودجه ۱۳۲۳ شهرداری‌ها را مطابق بودجه ۱۳۲۲ به مدت دو سال از ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۵ وام از بانک گرفته و کسر آن را تأمین نماید.
نائب رئیس - آقای مجد ضیایی
مجد ضیایی - عرض کنم همان طور که آقای نبوی فرمودند وضعیات شهرداری‌های ما به جایی رسیده است که بنده خجالت
می‌کشم عرض بکنم. الان چراغ ندارند و تمام سپورها تعطیل کرده‌اند اگر موافقت بفرمایند دو ساله یک وامی بگیرند و از محل خود شهرداری‌ها آن را پرداخت نمایند و الا اگر این طور نشود و وعده بدهند وعده را نمی‌شود برای زمستان در این سرما به مردم داد. به هرحال یک توجهی بفرمایند که اقلاً چراغ آنها روشن بشود.
نائب رئیس - آقای صفوی
صفوی - عرض کنم در این پیشنهادی که فرمودند راجع به کار شهرداری‌ها یک قدری بیشتر دولت باید توجه بکند. در قانون مالیات بر در آمد ماده ۱۳ وقتی که از مجلس گذشت این طور رأی داده و تصویب شد که ده یک مالیات بر درآمد هر شهری برای بودجه شهرداری همان شهرستان به مصرف برسد ولی متأسفانه وزارت دارایی در بعضی شهرستان‌ها چون ده یک مالیات بر درآمد بیش از درآمد شهرداری بود به شهرداری نداد و قانون را اجرا نکرد و در جاهای دیگر که کمتر بود بودجه شهرداری را ندادند بنابراین آن اصل مسلمی که فکر و منظور مجلس شورای ملی بود که مردم در یک جاهایی که مالیات می‌دهند مختصری از منافعش باید به مصرف شهرداری همان شهرستان برسد این فکر عملی نشد و متأسفانه وزارت دارایی بودجه شهرداری‌ها را نپرداخته است من جمله مالیات بر درآمد کارخانه اعتمادیه بوشهر که بنده سمت نمایندگی آنجا را دارم در سال جاری یک میلیون و چهل و چهار هزار تومان بوده است اهالی بوشهر یک مردمان مطیع و فرمانبردار هستند و همیشه در مقابل قوانین سر تسلیم فرود می‌آوردند و بنگاه‌های آنجا هم اطاعت قانون را کرده‌اند در سال جاری مالیات بردرآمد یک کارخانه یک میلیون و چهل و چهار هزار تومان بوده و ده یک آن که صد و چهار هزار تومان می‌شود هنوز این مبلغ را به بوشهر نداده‌اند و البته بوشهری‌ها حاضر نیستند پول از بوشهری بگیرند و در جای دیگر خرج کنند. آقای وزیر دارایی که اینجا تشریف دارند باید مطلع باشند از این موضوع و استدعا می‌کنم که ده یک مالیات بر درآمد بوشهر را برای اصلاحات شهرداری همان جا بدهند.
نائب رئیس - آقای مجد ضیایی چون یک ماده الحاقیه پیشنهاد شده است و نظر جنابعالی تأمین می‌شود پیشنهادتان را مسترد می‌کنید؟
مجد ضیایی - چون ماده الحاقیه پیشنهاد شده است بنده پیشنهادم را پس می-گیرم.
هاشمی - بنده یک تذکری دارم چون خیلی زیاد پیشنهاد شده است و از طرفی هم بر عده پیشنهادها اضافه می‌شود و هنوز در پیشنهاداتی که مشکوک است تصویب آنها اصلاحات لفظی و عبارتی و معنوی زیاد است و باز هم پیشنهاد می-شود استدعا می‌کنم از مقام ریاست یک تذکری بفرمایند که فقط آقایان پیشنهاد دهنده مختصر توضیحی بدهند بعد رأی گرفته شود.
نائب رئیس - پیشنهاد آقای صدر قاضی:
بنده پیشنهاد می‌کنم به عنوان تبصره ۱ به ماده دوم الحاق شود: هزینه‌هایی که باید به موقع معین پرداخت شود تابع ۱۲/۲ نبوده دفعتاً واحده پرداخت شود.
نائب رئیس - آقای صدر قاضی
صدر قاضی - عرض کنم همان پیشنهادی که جناب آقای وزیر دارایی به صورت تبصره فرمودند راجع به پرداخت هزینه‌ها فرمودند نظر بنده را تأمین می‌کند و عرض می‌کنم که هزینه‌های انتفاعی از قبیل خرید گندم و چغندر و توتون و پنبه و اینها را تابع ۱۲/۲ نفرمایند و دفعتاً واحدتاً پرداخت شود.
بعضی از نمایندگان - مسترد فرمودند
نائب رئیس - رأی می‌گیرم به ماده دوم با دو تبصره‌ای که پیشنهاد شد آقایان موافقین برخیرند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم.
ماده سوم - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتباراتی را که برای ترفیع و اضافات قانونی کارمندان و خدمتگذاران در بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۲۳ منظور گردیده برای نیمه دوم سال مطابق مقررات پرداخت نمایند.
نائب رئیس - آقای مهندس فریور
مهندس فریور- عرض کنم بنده به چه دلیل با این ماده این طور مخالفم عرض کردم و عرضم این بود ترفیع را که یک کسی با این همه اشکالات اگر گرفت باید بهش داده شود حالا آقایان می‌فرمایند که پول نداریم و اشکال دارد و فلان بنده حالا با آقای وزیر دارایی صحبت کردم که اقلاً راضی بشوند و اشخاصی که حقوق‌شان از صد تومان کمتر است یعنی پیشخدمت‌ها را اضافه حقوق‌شان را از اول سال بدهند این چیزی نمی‌شود والله من نمی‌دانم چرا وزرای ما گاهی از سوراخ سوزن در می‌روند و گاهی از دروازه تو نمی‌آیند. آدمی که اضافه‌اش ۶ تومان است این برای او خیلی مؤثر است این برای ما است که اهمیت ندارد این را باید بهش بدهند ولی بالاتر را بگذارند و این دیگر محتاج به تبصره نیست و تنها با بیان آقای مخبر کمیسیون این اشکال را حل می‌کند و باید یک ترتیبی قائل شوند که این شش ماه که آنها حقوق نمی‌گیرند از ترفیعات‌شان این ۶ ماه جزو پایه خدمت‌شان محسوب بشود و استدعا می‌کنم که این را قبول بفرمایند که آنهایی که حقوق‌شان از صد تومان کمتر است اضافات‌شان را از اول سال بدهند.
مخبر - این نظر آقای مهندس فریور عین نظر خود بنده بود و در کمیسیون بودجه روی این موضوع خیلی جدیت هم کردم که این نظر اجرا شود و از اول سال این اضافات داده شود ولی البته نظر به یک جهات و دلایلی که آقایان آمریکایی‌ها هم در آنجا ذکر کردند این موضوع میسر نشد ولی الان آقای نخست وزیر هم در صحبتی که با بنده کردند این طور در نظر گرفتند که در قسمت بعد این منظور آقا را راجع به اضافات کوچک‌ها تأمین کنند و الان هم با ایشان صحبت کردیم و ایشان فرمودند که آن مدت جزء ترفیعات حساب بشود و این البته بلاشک جزء ترفیعات است و از این بابت نگرانی نیست.
نائب رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است (جمعی از نمایندگان - مخالفی نیست) رأی می‌گیریم به ماده سوم آقایانی که موافق هستند قیام نمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای دشتی.
دشتی- اگر بخواهید تمام این لایحه را امروز مطرح کنید تصور می‌کنم که امروز تمام نشود. به نظر بنده آقای مخبر کمیسیون یک پیشنهاد کلی راجع به همین سه ماده پیشنهاد بکنند که این سه ماده تصویب شود آن وقت بقیه‌اش بماند برای جلسه بعد (صحیح است)
نائب رئیس - آقای صادقی
صادقی - بنده هم می‌خواستم در همین موضوع صحبت کنم که به این سه ماده مستقلاً رأی گرفته شود.
مخبر- (آقای فاطمی)- همان طور که آقای دشتی فرمودند بنده هم موافقت می‌کنم که با این سه ماده جداگانه با ورقه رأی گرفته شود و بقیه را در جلسه بعد مطرح کنیم.
نائب رئیس - اجازه بفرمایید به عنوان تجزیه ما نمی‌توانیم این کار را بکنیم مگر این که آقای مخبر کمیسیون و دولت موافقت بکنند که بقیه را پس بگیرند.
مخبر - خیلی خوب بنده حاضرم که به عنوان لایحه جداگانه این سه ماده را تقدیم کنم و دولت هم قبول می‌کند.
نائب رئیس - در این صورت مانعی ندارد. پس آقایان دیگر مخالفتی ندارند؟
جمعی از نمایندگان - خیر
نائب رئیس - آقای وزیر دارایی جنابعالی هم موافقید
وزیر دارایی - بله بله بنده موافقم و تقاضا می‌کنم بقیه مواد در جلسه آتیه مطرح بشود.
نائب رئیس - رأی می‌گیرم به این سه ماده به طور جداگانه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند
(اخذ و شماره آراء به عمل آمده ۷۴ ورقه سفید و یک ورقه سفید بی‌امضاء شماره شد)
نائب رئیس - عده حاضر در مرکز ۱۱۵ عده حاضر در مجلس ۸۷ با ۷۴ رأی موافق و یک ورقه سفید بی‌امضاء تصویب شد. آقای هاشمی.(اسامی رأی دهندگان موافقین- آقایان: قبادیان- گله‌داری- اپیکچیان- امام جمعه- دهقان- محمدعلی مجد-ثقةالاسلامی- سیف‌پور فاطمی- مؤید قوامی- افخمی- ابراهیمی ریگی- رضا تجدد- رحیمیان- ملک‌مدنی- کاظمی- عزت‌الله بیات- صدر قاضی- بهادری- قشقایی- دکتر کشاورز- صادقی- سرتیب‌زاده- دکتر معظمی- دکتر رضازاده شفق- فرمند- شریعت-زاده- عامری- دکتر زنگنه- مهندس فریور- ذوالفقاری- هاشمی- جواد مسعودی- طوسی- مجد ضیایی- امینی- مخبر فرهمند- فرمانفرماییان- شهاب فردوسی- رضا حکمت- مؤید ثابتی- امامی- مرآت اسفندیاری- گرگانی- دشتی- نبوی- شجاع- ذکایی- عدل- گیو- فلسفی- اعتماد- فاطمی- یمین اسفندیاری- خلعت‌بری- حشمتی- اسکندری- عماد تذبتی- دکتر آقایان- اردلان- عباس مسعودی- حاذقی- فولادوند- کاظم جلیلی- مراداریه- دکتر مصدق- دکتر مجتهدی- نجومی- تیموری- ظفری- فتوحی- صفوی- دولت‌آبادی- افشار صادقی- دکتر عبده
ورقه بدون اسم: یک عدد .)
هاشمی - توجه بفرمایید (آقای فاطمی تشریف برده‌اند)
بنده عقیده‌ام این است که شنبه جلسه بشود و سایر مواد
جزء دستور واقع بشود و اگر جداگانه باید چاپ شود جداگانه بیاید مجلس چون یکشنبه نزدیک عاشورا است و بعضی از آقایان ممکن است بیرون تشریف ببرند.
دشتی - بنده با این که روز شنبه جلسه باشد موافقم ولی لایحه لغو اختیارات دکتر میلسپو مطرح شود.(صحیح است)
نائب رئیس - آقای نخست وزیر فرمایشی داشتید؟
نخست وزیر - عرض کنم بنده هم می‌خواستم تقاضا بکنم چون یکی دو لایحه دارم که می‌خواستم تقدیم بکنم و امروز عده کافی نیست شنبه جلسه بشود که آنها را تقدیم بکنم که به فوریت آنها رأی گرفته شود
نائب رئیس - راجع به جلسه روز شنبه مخالفی نیست؟
(خیر) جلسه آتیه روز شنبه و دستور….
دشتی - الغاء اختیارات مطرح شود.
۴ - تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای نخست وزیر
نخست وزیر- عرض کنم البته خاطر آقایان مستحضر است همان طور که در برنامه هم عرض کردم دولت در نظر دارد سازمان وزارتخانه‌ها را به طرز ثابت و در تحت نظر بیاورد و به مجلس شورای ملی پیشنهاد بکند برای این که یک مرکزی تشکیل شده باشد که بتواند آن سازمان‌ها را به دقت با همدیگر تطبیق بکند و وفق بدهد و همین طور در لوایحی که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود مطالعات بیشتری به عمل بیاید یک شورای عالی به نام شورای مطالعات و اصلاحات در نظر گرفته شده است که از دو نفر وزرای مشاور و معاون نخست‌وزیری و پنج نفر دکترهای متخصص در قسمت‌های مختلفه این شورا تشکیل بشود که این لوایحی که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌شود در این شورا مطالعه کنند و همین طور سازمان وزارتخانه‌ها در آن شورا مطالعه شود و بعد به عرض مجلس شورای ملی برسد و چون این خیلی فوریت دارد و از طرفی هم وقت ما تنگ است این را خواستم به یک فوریتش رأی گرفته شود که یک شورا داشته باشد البته در کمیسیون برود و مطالعه بشود ولی یک شورا داشته باشد.(صحیح است)
نائب رئیس - چون عده برای رأی کافی نیست می‌ماند برای جلسه بعد
۵ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
نائب رئیس - اگر اجازه بفرمایید جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسه آتیه صبح شنبه دستور هم خبر کمیسیون قوانین دارایی راجع به رئیس کل دارایی و گزارش کمیسیون بودجه.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی - ملک ¬مدنی
قانون
اجازه پرداخت دو دوازدهم هزینه‌های آذر ماه و دی ماه ۱۳۲۳ کل کشور
ماده اول - وزارت دارایی مجاز است کلیه حقوق و هزینه‌های جاری مستمر و غیر مستمر دو ماهه آذر و دی ماه سال ۱۳۲۳ وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های بهره-برداری و بازرگانی و کارخانه‌های دولتی را در حدود دو دوازدهم اعتبار کل بودجه ۱۳۲۲ و بر طبق ارقام منظور در بودجه ۱۳۲۲ کل کشور و بودجه تفصیلی همان سال پرداخت نماید.
این پرداخت‌ها با رعایت آیین‌نامه‌های مربوط به بودجه سال ۱۳۲۲ و آن قسمت از مواد مصوب قانون متمم بودجه همان سال و قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ و قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به کمک کارمندان دولت انجام می‌شود.
تبصره ۱- تبصره‌های ۲ و ۳ و ۴ قانون ۱۲/۳ مصوب ۳۱ فروردین ماه ۱۳۲۳ تا آخر سال ۱۳۲۳ به قوت خود باقی خواهند بود.
تبصره ۲ - دولت مکلف است بودجه‌های سال ۱۳۲۴ کل کشور را تا آخر دی ماه ۱۳۲۳ به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
ماده دوم - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتبار و اضافه اعتبارات منظور در بودجه پیشنهادی سال جاری کشور را که مربوط به وزارتخانه یا بنگاه مخصوص نیست مطابق فهرست ضمیمه پرداخت نماید.
تبصره۱ - هزینه‌های مربوط به احتیاجات سالیانه و فصلی وزارتخانه‌ها و ادارات کل و بنگاه‌های بازرگانی همان قسم که معمولاً به طور سالیانه و فصلی پرداخت می-شده قابل پرداخت خواهد بود.
تبصره ۲ - ماده ۲۴ قانون متمم بودجه ۱۳۲۲ تا موقعی که قانون خاصی برای آموزشگاه عالی بهداشت مشهد تصویب نشده به قوت خود باقی خواهد بود.
ماده ۳- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتباراتی را که برای ترفیع و اضافات قانونی کارمندان و خدمتگذاران در بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۲۳ منظور گردیده برای نیمه دوم سال مطابق مقررات پرداخت نماید.
این قانون که مشتمل بر سه ماده است در جلسه سی آذرماه یک هزار و سیصد و بیست و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمد صادق طباطبایی