مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ خرداد ۱۳۳۷ نشست ۲۰۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۹
جلسه: ۲۰۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۷ خرداد ماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت‌مجلس.
۲- بیانات آقای رئیس دایر به امتنان از انتخاب ایشان و توفیق خدمتگذاری.
۳- اعلام تصویب صورت‌مجلس.
۴- سؤال آقای پرفسور اعلم راجع به طرز رفتار با مسافرین ایرانی در عراق و موضوع شط‌العرب و جواب آقای وزیر امور خارجه.
۵- سؤال آقای عمیدی نوری راجع به روغن خریداری شهرداری تهران و جواب آقای معاون وزارت کشور.
۶- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به استخدام کارمند.
۷- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اصلاح ماده ۲ قانون منع کشت خشخاش.
۸- طرح و عدم تصویب اصلاح مجلس سنا در لایحه عوارض ورود و توقف در فرودگاه‌ها.
۹- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به برقراری وظیفه درباره وراث شهدای واقعه بلوچستان.
۱۰- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به ترمیم حقوق استاد بهزاد و برقراری وظیفه درباره دختر مرحوم صبا.
۱۱- اخذ رأی و تصویب لایحه عوارض ورود و توقف هواپیماها.
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
مجلس دو ساعت‌ویک ربع پیش از ظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت‌مجلس
نائب رئیس- صورت اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه- آقایان:
صارمی- مهدوی- صفاری- محمودی- مهندس اردبیلی- کاظم شیبانی- اورنگ ممشار- مهندس بهبودی- قراگزلو- امامی‌خویی- کدیور- ثقه‌الاسلامی.
غائبین بی‌اجازه- آقایان:
دکتر طاهری- قرشی.
دیر آمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان:
شادمان- عرب شیبانی- اخوان- دکتر عمید- اریه- دکتر حسن افشار.
نائب رئیس- نظری نسبت به صورت‌جلسه قبل نیست؟ آقای ارباب
مهدی ارباب- اصلاح مختصری در بیانی که بنده کرده‌ام هست که تقدیم می‌کنم.
نائب رئیس- به تندنویسی داده می‌شود که اصلاح شود، بعد از حصول اکثریت تصویب صورت‌جلسه اعلام شد.
۲- بیانات آقای نائب رئیس دایر به امتنان از انتخاب ایشان و توفیق خدمتگذاری
نائب رئیس- بنده خواستم با استفاده از موقع از آقایان محترم نمایندگانی که در انتخاب هیئت رئیسه بنده را قرین افتخار و مباهات فرمودند از حضور فردفرد آقایان عرض سپاس‌گزاری کنم از خداوند امیدوارم که ما را و عموم نمایندگان را در خدمت به میهن مطابق نیات مقدسه اعلیحضرت همایونی (که رهبر خردمند ما هستند و هزاران قافله دل با ایشان است و امیدوارم که خداوند ایشان را سلامت بدارد که سلامتی کشور در سلامت ایشان است و تحت رهبری این رهبر عظیم‌الشأن) به خدمات کشور موفق و مؤید بدارد (صحیح است- انشاالله).
۳- اعلام تصویب صورت‌مجلس
نائب رئیس- چون عده کافی شد تصویب صورت‌جلسه اعلام می‌شود.
۴- سؤال آقای پروفسور اعلم راجع به طرز رفتار با مسافرین ایرانی در عراق و موضوع شط‌العرب و جواب آقای وزیر امور خارجه
نائب رئیس- وارد دستور می‌شویم، سؤالات مطرح است. آقای پروفسور اعلم.
پروفسور جمشید اعلم- سؤال بنده از جناب آقای وزیر خارجه این بود که آیا از اوضاع ایرانیان مقیم عراق و مسافرینی که می‌روند آنجا و چگونگی زندگانی آنها چه اطلاعی دارند در ضمن می‌خواستم لطف بفرمایید حالا که تشریف آوردید وضع سرحدی و جریان شط‌العرب را هم توضیح بفرمایید که مجلس مطلع باشد که وضع ما با این دولت دوست و همجوار چگونه است.
نائب رئیس- آقای وزیر امور خارجه.
وزیر امور خارجه (علی‌اصغر حکمت)- در جواب سؤال نماینده محترم راجع به وضعیت اتباع ایرانی در عراق لازم می‌دانم که توضیحاتی به عرض مجلس شورای ملی برسانم. سؤال ایشان دو قسمت است اولاً قسمتی است که مربوط به سلوک مأمورین عراقی نسبت به اتباع ایرانی و زوار ایرانی است و در این قسمت باید عرض کنم که سؤال ایشان که آیا وزارت خارجه اطلاع دارد یا خیر جوابش این است که وزارت خارجه اطلاعات کامل راجع به اتباع ایرانی دارد هیچ گونه امر خاصی که حاکی از سو سلوک و یا رفتار ناپسندی به خصوص نسبت به ایرانی‌ها باشد اطلاعی به ما نرسیده تا آنجا که سفارت کبرای شاهنشاهی ایران در بغداد و کنسول‌گریهای ایران در نقاط مختلف مثل بصره و نجف و کربلا و خانقین به ما اطلاع داده‌اند چیز تازه‌ای و عمل حادی که برخلاف حقوق عمومی یا قوانین جاریه باشد واقع نشده بلکه می‌توانم بگویم که بعضی از مأمورین عراقی در حوزه‌های مأموریت خودشان کمال حسن‌نیت و حسن سلوک و انسانیت را درباره مسافرین ایرانی به عمل می‌آورند و انصافاً این حسن در بعضی از آنها هست که با ایرانی‌هایی که برای زیارت عتبات مقدسه می‌آیند با نظر مهمان نگاه می‌کنند و اکرام ضیف از شرایط اسلامیت است. البته انکار نمی‌توان کرد که در چند مورد اختلافاتی هم پیش آمده و بعضی شکایت‌های جزئی هم بوده ولی با حسن‌نیتی که در متصدیان امر کراراً مشاهده شده این گونه اختلافات به نحو مرضی‌الطرفین حل شده و مخصوصاً اخیراً اطلاع دارند که دولت عراق در نتیجه مذاکراتی که هم در بغداد از طرف سفیر کبیر ایران و هم در اینجا از طرف وزارت خارجه با آنها به عمل آمده اطمینان دادند که می‌خواهند در اعتاب مقدسه نظیر نجف و کربلا و شاید در کاظمین یک مهمانخانه‌های جدیدی با وسایل آسایش مدرن برای زوار و مسافرین ایرانی که در حال حاضر در اثر نبودن مسافرخانه در ناراحتی هستند تأسیس کنند.
این اطلاعات ما بود. حالا اگر نماینده محترم یک اطلاع خاصی دارد و یا یک مورد به خصوصی در نظرشان هست که حقوق اتباع مورد تضییع واقع شده یا بی‌احترامی به عمل آمده البته ما بسیار ممنون می‌شویم که وزارت خارجه را آگاه کنند تا قضیه به نحو مقتضی تعقیب شود قسمت دوم سؤال ایشان راجع بود به اختلافات مرزی و اداره شط‌العرب این موضوع نسبتاً مهم است (صحیح است) و بنده لازم می‌دانم از این موقع استفاده کنم و یک قدری مفصل‌تر خدمت آقایان عرض کنم.
به موجب قراردادی که در سال ۱۳۱۶ شمسی منعقد شد و پروتکل‌های مرزی که در سنوات ۱۹۱۳ و ۱۹۱۴ میلادی نوشته شده و به تصویب رسیده تکلیفی برای مرز ایران و برای شط‌العرب معین شده است و این قرارداد که در سال ۱۳۱۶ به امضا رسیده است هم به تصویب مجلس شورای ملی ایران و هم به تصویب مجلس ملی عراق رسیده است (صحیح است) بنابراین تمام مراحل قانونی خودش را طی کرده است و در ماده ۵ این قرارداد تصریح دارد که دولتین ایران و عراق اداره امور شط‌العرب را که در آنجا منافع مشترک دارند باید حل کنند و در آنجا می‌گوید نظر به این که طرفین متعاهدین به طوری که در ماده ۴ این عهدنامه تشریح گردیده منافع مشترک در کشتیرانی شط‌العرب دارند متعهد می‌شوند قراردادی راجع به نگهداری و بهبودی راه کشتیرانی و حفاری و راهنمایی و عوارض که باید اخذ شود و تدابیر صحی و اقداماتی که باید برای جلوگیری از قاچاق بشود و همچنین از کلیه مسایل راجع به بحرپیمایی در شط‌العرب قراردادی منعقد سازد به طوری که در ماده ۴ قید شده متأسفانه از ۱۹۳۷ تاکنون که ۲۱ سال از آن تاریخ گذشته هنوز آن قرارداد که مورد علاقه دولت و ملت ایران است (صحیح است) منعقد نشده و ۹ سال قبل والاحضرت امیر عبدالاله نائب‌السلطنه عراق به ایران تشریف آوردند و وزیر خارجه دولت ایشان که یک مرد بسیار عالم اخلاقی و شریفی بود در همین باب مذاکرات متعدد با وزارتخانه کرد و در آن تاریخ هم خود بنده افتخار خدمت وزارت خارجه را داشتم در همان تاریخ آقای وزیر خارجه عراق شخصاً به بنده قول دادند که در مدت یک ماه مقدمات این قرارداد را فراهم کنند متأسفانه تا حالا تقریباً ده سال که گذشته و این قرارداد منعقد نشده است و با کمال تأسف باید عرض کنم که این مسامحه از طرف دولت و مملکت ایران نبوده ما همیشه حاضر بوده‌ایم که ماده ۴ و ماده ۵ قرارداد را اجرا کنیم (صحیح است) ولی همیشه از طرف دولت عراق به تعویق افتاده است و بنده از این بابت کمال تأسف را دارم ولی نظر به علاقه مودتی که بین عراق و ایران از قدیم وجود داشته و اخیراً هم به وسیله پیمان بغداد تشدید و تحکیم شده دولت شاهنشاهی مقتضی دانست که هر چه زودتر این قرارداد را اجرا کند.
مخصوصاً موضوع نصب علایم مرزی و اداره شط‌العرب به همان شرحی که خواندم و دولت ایران اخیراً این نظر خودش را به اطلاع دولت عراق رسانیده و دولت عراق مثل همیشه با نظر دولت شاهنشاهی ابراز موافقت کرده است فقط گفته‌اند که برای نصب علایم مرزی یک مهندس و یک مرد عالمی از یک دولت بی‌طرفی برای رفع اختلافات تعیین شود و توافق کردیم که این شخص بی‌طرف، این شخص فنی از طرف دولت سوئد انتخاب شود و ما در این باب فعلاً با هم و متفقاً به دولت سوئد مراجعه کرده‌ایم که شخص دانشمند و با صلاحیتی به ما معرفی کند و منتظر جواب دولت سوئد هستیم و هم چنین یک هیئتی در وزارت خارجه تشکیل شده که مشغول مطالعات لازمه برای تهیه مقدمات اجرای این موادی که خوانده شد باشد این کمیسیون در تحت ریاست آقای محسن رئیس است که در عراق سال‌ها است سفارت کبری به عهده ایشان بود و بعضی از مردمان مطلع تشکیل شده و منتظرند که هیئت نمایندگان عراقی هم برای این منظور معرفی شود و بدون تأخیر شروع به کار بکنند بنده اطمینان دارم که اولیای دولت عراق بالاخره با حسن‌نیتی که از ایشان هم متوقع هستیم و هم مترصد مداول قرارداد خود را محترم بشمارند و اجازه ندهند که بیش از این، این امر که مورد علاقه تمام ملت ایران است در بوته اجمال و تعویض بماند (صحیح است) و وسیله استفاده سیاسی دیگران قرار بگیرد (صحیح است) شاید بعضی‌ها باشند که یا نسبت به ما و یا نسبت به دولت عراق نظر محبتی نداشته باشند و از این مختصر افتراق موجود بخواهند استفاده کنند و به اصطلاح از آب گل‌آلود ماهی بگیرند چنان که اخیراً مشاهده شده است و شاید ملاحظه فرموده‌اند که در بعضی جراید خاورمیانه اخبار خلاف حقیقتی را راجع به اختلاف ما بین عراق و ایران منتشر می‌شود و دولت‌های مرموزی می‌خواهند این موضوع را بزرگ جلوه بدهند الحمدلله که مطبوعات ایران آن اندازه رشد و نمو و تکامل حاصل کرده و در سیاست ورزیده شده ان که محل آلت دست و محل اجرای نیات مقرضین و استفاده تبلیغات خارجی قرار نخواهند گرفت ولی مع‌ذلک جسته و گریخته بعضی اخبار خلاف حقیقت و مبالغه‌آمیز در جراید ایران در این باب مشاهده می‌شود که معلوم است از کجا سرچشمه داشته و به خوبی واضح است که خبردهندگان از خارج دارای غرض خاص بوده‌اند و مقصودشان این بوده که اختلافی مابین دول متحد و دوست و برادر ایجاد نمایند.
وزارت امور خارجه در موقع خود این گونه اخبار را تکذیب کرده است زیرا شکی نیست دولت و ملت ایران نسبت به ملت و دولت عراق کمال علاقه‌مندی را دارد و سوابق تاریخی در میان است دو مملکت هر دو هم مذهب و هر دو هم‌پیمان و دارای رژیم سیاسی و دارای سوابق واحد چند هزار ساله هستند و از بدو تأسیس وقتی مملکت عراق تأسیس شد خاندان سلطنتی عراق با خاندان معظم شاهنشاهی ایران روابط و داد و محبت صمیمانه داشته و دارند این روابط همیشه استوار و برقرار بوده و انشاء‌الله برقرار خواهد بود و هیچ گونه موجبی دیده نمی‌شود که ما نتوانیم اختلاف خومان را به نحو دوستانه با همسایه دولت خودمان حل کنیم و اگر بعضی عناصر باشند که پیروان مکتب قدیمی و سیاست هستند یعنی پیروان مکتب سیاسی قرن نوزده در آن مملکت باشند آنها هستند که به محبت و اتحاد ایران و عراق ایمانی ندارند ولی خوشبختانه اکثریت ملت عراق اکثریت قریب به اتفاق مخصوصاً نسل جوان عراقی با ایران به چشم برادری و محبت و دوستی نظر می‌کنند و یقین دارم که احساسات و افکار این طبقه بر خیالات شوم آن عناصر معدود غلبه خواهد کرد. یک نمونه بسیار بارز برای حل این گونه اختلافات که آقایان به خوبی اطلاع دارند به موضوع اختلافات مرزی ما با دولت همسایه شمالی که یک دولت قوی و معظم به حمدلله در نتیجه حسن‌نیت طرفین ملاحظه فرمودید که اختلافات رفع شد و توانستیم اختلافات مرزی و هرگونه اشکالاتی که در پیش بود و متجاوز از یک قرن بود که باقی مانده بود به نحو احسن خاتمه دهیم و بنده در اینجا وظیفه خودم می‌دانم که از اولیای اتحاد جماهیر شوروی برای حل این اختلافات و احترامی که به قوانین و مقررات ما می‌گذارند به نوبت خودم امتنان و تشکر کنم (صحیح است) و امیدوار هستم که عنقریب عهدنامه‌های مربوط به حل اختلافات با دولت شوروی که از کمیسیون خارجه گذشته به مجلس شورای ملی بیاید و به عرض آقایان محترم برسد و مورد تصویب قرار بگیرد (انشاء‌الله) و همین طور انتظار دارم که اولیای دولت عراق هم که با ما هم‌مذهب و هم‌پیمان و هم‌سیاستند و هم دارای روابط دیرین هستند این مسایل اختلافات کوچک مرزی و مسئله کوچک اداره شط‌العرب را با کمال علاقه‌مندی حل کنند و نگذارند که سایر همسایگان ما بر آنها سبقت بگیرند آنها خودشان در این باب پیش‌قدم باشند به خصوص که وضع خاورمیانه مقتضی این دوستی و اتحاد هست و آقایان محترم میدانند که این قسمت در معرض ایام در آتش انقلابات و کشمکش‌ها و جنگ‌های داخلی و تبلیغات و تشبثات خارجی واقع شده و حیات اجتماعی و حیات انفرادی مردم ممالک خاورمیانه در خطر فنا و زوال واقع شده است و موقع آن رسیده است که این ملل رشد و کمال و نمو سیاسی خودشان را امتحان بدهند و دست از مخاصمات و اختلافات و جنگ و جدال داخلی و جنگ‌های خارجی بردارند و فریب تحریکات بیگانگان را نخورند و مشکلات و مسایل داخلی خودشان را خودشان حل کنند چون ممکن است اندک غفلتی در این امر منجر به اشتعال آتش جنگ در دنیا بشود و اگر چنین امری خدای نخواسته اتفاق بیفتد نه فقط دول جنگ‌جو بلکه آن حوزه‌ای که در آنجا جنگ شروع شده است یعنی آن مملکت‌هایی که فعلاً در معرض مخاصمه هستند دست‌خوش فنا و نیستی مطلق ابدی خواهند شد (صحیح است) با این اوضاع اسلحه و تجهیزات مدرنی که در اینها وجود دارد ما باید اذعان کنیم و شکر نعمت الهی را به جا بیاوریم که بر اثر سیاست مدبرانه و عاقلانه‌ای که مملکت ما پیش گرفته است اوضاع کشور ما به حمدالله قرین آسایش و آرامش است و امنیت به حمدالله برقرار است (صحیح است) و خوب است که همسایگان ما هم این رویه عاقلانه‌ای را که ملت ایران در تحت راهنمایی و هدایت پیشوای مملکت اتخاذ کرده‌اند آنها هم در پیش بگیرند. به جای جنگ خانگی، به جای خون‌ریزی به جای کشمکش به اصلاح امور اقتصادی ترمیم خرابیها عمران و آبادی مملکت خودشان مشغول شوند.
البته این آشفتگی و پریشانی و این
جنگ و جدالی که فعلاً در خاورمیانه حکمفرما است عوامل متعدد دارد و یک عاملش را که نمی‌توان انکار کرد بلاتردید غلیان احساسات ملت و به اصطلاح ناسیونالیسم است هیچ شکی نیست که ما و ملت ایران در عین این که به این احساسات شریفه احترام می‌گذاریم و فداکاریهای ملل همسایه خود را در این راه مشروع و مقدس میدانیم ولی در عین حال هر گونه افراط و تعصب که منجر به مداخله مستقیم اجانب شود آن را هم جایز نمی‌شماریم چون سعادت و استقلال و رفاه و آسایش و آزادی ملل خاورمیانه را که همه برادران ما هستند از صمیم قلب آرزومندیم و به نوبت خود راضی نخواهیم بود که دیگران در امور داخلی آنها اندک مداخله‌ای نمایند (صحیح است) ما معتقد هستیم که مسایل داخلی و مشکلات و معضلات ملی باید به دست خود آن ملت حل و تصفیه شود (صحیح است) البته یکی دیگر از عوامل مهم این انقلابات و این اختلافات منافع اقتصادی دیگران و به خصوص استفاده از منابع معدنی و منابع نفتی است که خوشبختانه یا بدبختانه در این نواحی به حد وفور وجود دارد. اما در این باب هم مملکت ایران باید بهترین سرمشق دیگران باشد همان طور که ملت ایران چندی قبل در تحت‌تأثیر عناصر خارجی و در تحت تحریکات بیگانگان و در اثر رقابت اقتصادی طعمه انقلاب و اغتشاش شد و همه آقایان به خاطر دارند که مملکت می‌رفت که به وادی نیستی و فنا سوق داده شود و استقلال چند هزار ساله خودش را از دست بدهد و بحمدالله در نتیجه عقل و تدبر و حیات ملی و راهنمایی پیشوای مملکت آن اقدامات مؤثر نشد و ملت ایران توانست خودش را جمع‌آوری بکند همین وضع هم در سایر ممالک موجود خواهد بود و باید همان راهی که ما رفتیم بروند ما یک مملکتی هستیم و ملتی داریم که به حمدلله به هوش خدادادی و تأیید الهی و قریحه ذاتی موصوف و ممتاز است. این ملت توانست در بدترین و سخت‌ترین مواقع در اطراف پرچم ملی خودش جمع بشود و در تحت رهبری داهیانه رئیس مملکت اوضاع آشفته خودش را به حال عادی برگرداند ما از خدا می‌خواهیم برادران ما در سایر ممالک همسایه و در سایه چنین راهنمایی از درسی که ملت ایران آموخته و تجربه‌ای که گرفته است آنها هم عبرت بگیرند و اوضاع آشفته خود را سروسامانی بدهند از کلام حکما است که می‌گویند اگر خدا بخواهد یک ملتی سعادتمند شود زمام امور آن مملکت و سرنوشت آن را پیشوایی دانا، حکیم و وطن‌پرست باشد خواهد داد شاهد این معنی در مملکت ما به خوبی واضح و روشن است مخصوصاً یکی از نمونه‌های آن بیانات حکیمانه و سخنان دانشمندانه‌ای است که پادشاه این مملکت در طول مسافرت خودشان اظهار و بیان کرده‌اند و توانسته‌اند به سحر بیان جلب توجه مستمعین خودشان را بکنند و استفاده‌های مادی و معنوی نمایند.
نائب رئیس- جناب آقای وزیر خارجه چون مدت جواب سؤال یک ربع است اگر فرمایشاتتان باقی مانده است اجازه بفرمایید از مجلس رأی بگیریم.
وزیر امور خارجه- اگر اجازه بفرمایید می‌خواهم بیانات اعلیحضرت همایونی را بخوانم و ۵ دقیقه برای آن کافی است.
نائب رئیس- آقایان که موافقند با این که بیانات جناب آقای وزیر خارجه ده دقیقه ادامه پیدا کند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. بفرمایید جناب آقای وزیر خارجه.
وزیر امور خارجه- بنده می‌خواستم یک قسمت از بیانات اعلیحضرت همایونی را که در ژاپن برای نخست‌وزیر آن مملکت بیان فرمودند به اطلاع آقایان برسانم چون این قسمت مربوط به جنبه سیاسی مملکت است.
ایشان فرمودند: «ما در موقعیتی قرار گرفته‌ایم که سیاست ما ناچار باید روشن باشد ما در ایران به طور وضوح خودمان را با ممالک آزاد دنیا مرتبط ساخته‌ایم ولی باید بگوبم که سیاست ما در واقع سیاست ناسیونالیسم مثبت است مثلاً با وجودی که در پیمان بغداد قرار گرفته‌ایم و از لحاظ سیاسی و نظامی سرنوشت خودمان را تعیین کرده‌ایم معهذا هر عملی را به نفع ملت بدانیم به جای خواهیم آورد. مثلاً ما با دولت روسیه صد و پنجاه سال اختلاف مرزی داشتیم همچنین اختلافات مالی این اختلاف را به بهترین وجهی به نفع ایران حل کردیم. واقعاً موقعی این موفقیت‌ها را به دست آوردیم که در داخله ایران دسته‌جات کمونیستی را از بین برده بودیم و در قسمت سیاست خارجی وارد پیمان بغداد شده بودیم و بعد از ورود پیمان بود که این اقدامات را به عمل آورده و اختلاف با شوروی را حل کردیم در نتیجه به دولت شوروی فهمانیده‌ایم که مسلماً طالب جنگ نیستیم آنها هم خوب میدانند سیاست تدافعی و نظامی ما از چه قرار است و به سیاست ما به ناچار احترام می‌گذارند. و اما با مغرب زمین ما روابط بسیار نزدیکی با ممالک غربی داریم به خصوص آمریکا ولی سیاست نفت ما کاملاً مستقل است و به همین مناسبت قرارداد جدیدی که به کلی با گذشته متفاوت و روی اصول جدیدی تنظیم شده با ایتالیایی‌ها منعقد کردیم. این است که خوشبختانه در هر قسمتی ما امروز آزادی عمل کامل داریم و در اتخاذ هر رویه هیچ گونه قید و اشکالی تصور نمی‌کنیم.
امروز ما شاهد هستیم که از یک طرف آمریکا و از طرف دیگر شوروی به وسیله دادن کمک‌های فنی و مالی سیاست به خصوصی را اتخاذ کرده‌اند البته شاید مفید باشد که دولت‌های دیگر هم به نوبه خود به این نوع اقدامات مبادرت نمایند مثلاً ممالک اروپایی آنهایی که امکانات بیشتری دارند مثل انگلستان و ایتالیا و آلمان و در آسیا هم ممالک ژاپن باید همین اقدامات را شروع کنند.
کشور ژاپن آن طوری که من بعد از چند روز مطالعه خود نتیجه گرفتم به عقیده من می‌تواند وارد یک چنین سیاست مهم اقتصادی و فنی بشود» فرمایشات و بیانات ملوکانه سرمشق سیاست مملکت است و یقین دارم هم دولت ایران و هم ملت ایران این رویه را انشاء‌الله تعقیب خواهد کرد یک نمونه دیگر از فهم و درایت و لیاقت اولیا امور ممالک خارجه خاورمیانه وضعیتی است که در پاکستان و همچنین در ترکیه به وجود آمده اوضاع این ممالک بر اثر دانش و درایت پیشوایان آنها یعنی رئیس‌جمهور ترکیه و اسکندر میرزا رئیس‌جمهور پاکستان به حمدلله قرین آسایش و آرامش است.
خوشبختانه چند مملکت مثل ایران و ترکیه و پاکستان و عراق با همدیگر موفق به اخذ اتحاد واقعی هستند که امروز جهان به این اتحاد احتیاج دارد زیرا در این دنیای پر از اختلاف و نفاق وجود ممالکی که داوطلب صلح و منادی صلح باشند یک سعادتی است برای نوع بشر و خوشبختانه پرچم صلح در خاورمیانه به دست این چند مملکت است و امیدوار هستم که در این میان مملکت ایران و ملت ایران خودش را به نحو شایسته‌ای که معرف تمدن چند هزار ساله و فرهنگ و کلمات بزرگان ایران و حکما و پیشوایان این سرزمین است خودش را آنچنان معرفی کند و موفق بشود انشاء‌اله‌الرحمن صلح در خاورمیانه باقی و برقرار باشد.
نائب رئیس- آقای پروفسور اعلم.
پروفسور اعلم- عرض کنم که تاریخ نشان نداده که ایران تعهدی بکند و آن تعهد را اجرا نکند (صحیح است) ما متوقعیم که ملل دوست و همجوار ما مخصوصاً هم‌پیمانان ما به تعهدات خودشان در مقابل ما رفتار کنند دوم این که بنده معتقدم که ایرانی در هر نقطه دنیا باشد بایستی معزز و مکرم باشد چون خود ایرانی بودن افتخاری است مخصوصاً این زمان که تحت رهبری شاهنشاه در یک راه ناسیونالیسم مثبت قدم برداشته و پیشرفت کرده‌ایم (صحیح است) بنده وقتی این سؤال را کردم جناب آقای حکمت وزیر امور خارجه نبودند بنده افتخار شاگردی ایشان را دارم جناب آقای حکمت یادتان هست در مدرسه علمیه استاد بنده بودید یک احترام خاصی بنده به ایشان دارم اولین حکمی هم که در خدمت دولت به بنده داده شد جناب آقای حکمت در وزارت فرهنگ‌شان بنده را مأمور فرمودند که در آموزشگاه‌های بهداری مجاناً خدمت کنم بنده وقتی این سؤال را کردم یک کاغذی از اعضا وزارت امور خارجه به بنده رسید که آقا شما سؤالی کردید که چندین کیلومتر راه فاصله است خوب بود می‌پرسیدید که به ما اعضای وزارت امور خارجه چه می‌گذرد بنده خیلی متأسف شدم وقتی که این کاغذ را خواندم این نامه را عیناً تقدیم می‌کنم خدمت جناب آقای وزیر امور خارجه که رسیدگی بکنند از فرمایشات مفصلی که فرمودند و حق هم همین بود بنده تشکر می‌کنم و خیلی معذرت می‌خواهم که با این سؤال اسباب زحمت‌شان شدم و خسته شدند ولی با آن خاصیتی که در ایشان سراغ داریم مرد فعال مدبر و سیاست‌مداری هستند امیدوارم که کار وزارت امور خارجه رو به راه شود (انشاء‌الله) ولی نکته‌ای که می‌خواستم سؤال کنم این است که این آقای سوئدی که برای شط‌العرب خواسته‌اید اظهارنظر بکند این اظهارنظر از نقطه‌نظر تکنیک است یا حکمیت؟ یعنی می‌آید حکمیت کند یک چیزی است ارجاع به حکمیت شده است یا می‌آید از نظر تکنیک ببیند که چه شده است؟ این باید مشروحاً و مفصلاً واضح شود یکی دیگر هم این که بنده باز امیدوار هستم که جناب آقای حکمت در رأس وزارت امور خارجه که هستند امور این وزارتخانه بسیار خوب و آبرومند بشود مخصوصاً در خارجه که ما احتیاج به اشخاص مبرزی داریم که ایران را آن طوری که هست و باید و شاید بشناسانند. بنده اخیراً چیزهایی شنیده‌ام که بسیار متأسف شده‌ام بنده اینجا بایستی درود فراوان به روح پاک یک مرد خدمتگذار وطن مرحوم سهیلی بفرستم (عده‌ای از نمایندگان- خدا رحمتش کند) ایشان یکی از مردان خدمتگذار بود شنیدم نسبت به او در موقع زندگی و موقعی که مریض بوده رفتار خوبی نشده استدعا می‌کنم دستور بفرمایید که این مأمور متنبه بشود (ارباب- این طور نبوده آن شخص اسائه ادبی نکرده در سفارتخانه افرادی هستند که آبروی ایران را می‌برند) سفیر کبیر ایران در خارجه نماینده شخص اول مملکت است و احترامات فوق‌العاده دارد بنده عرایضی کردم حالا ایشان جواب می‌دهند.
نائب رئیس- وزیر امور خارجه.
وزیر امور خارجه- گمان می‌کنم توضیح بنده کافی بود. عرض کردم که حکمیتی نیست و اختلافی نیست یک پروتکلی نیست و یک عهدنامه‌ای هست و منظم به آن هم نقشه‌هایی هست فقط از نظر نصب علایم در روی زمین این متخصص خواسته شده و البته علایمی که در سرحدها هست از روی نقشه خواهد بود (صحیح است) در مورد شط‌العرب هم معامله یک طرفه می‌کنند ما هم همین را می‌گوییم. می‌گوییم که آقایان به موجب
قرارداد باید امور شط‌العرب در تحت نظر یک هیئت مشترک ایرانی و عراقی باشد (صحیح است) و امیدوار هستم که این کار را هم اجرا کنیم. اما در باب مرحوم سهیلی و این که اهانتی شده است با کمال تأسف که از قوت مرحوم سهیلی که انصافاً یکی از خدمتگذاران ایرانی بود و فوتش یک ضایعه‌ای برای مملکت بود متأسفانه یک پیش‌آمد سوئی و یک سو اتفاقاتی نسبت به بازماندگان آن مرحوم گزارشش به بنده رسیده البته شخص یا اشخاصی که برخلاف انسانیت و ادب رفتار کرده‌اند به موجب مقررات اداری تنبیه می‌شوند.
۵- سؤال آقای عمیدی‌نوری راجع به روغن خریداری شهرداری تهران و جواب آقای معاون وزارت کشور
نائب رئیس- سؤال دیگر مطرح است آقای عمیدی‌نوری.
عمیدی‌نوری- سؤال بنده از وزارت کشور درباره مسئله روغن خریداری شهرداری است دوسال قبل به عنوان این که مبارزه با گران‌فروشی می‌شود و روغن که یکی از مواد مؤثر و حیاتی زندگی مردم تهران است از قرار معلوم مبلغی از بانک ملی ایران قرض کرده‌اند و با آن پول روغن از آمریکا وارد کرده‌اند علاوه بر این که پول بانک ملی داده نشده و اجراییه هم بر علیه شهرداری برای اخذ این وجه صادر شده روغن‌های مزبور با مبلغ زیادی ضرر شاید بیش از ۲۰ میلیون ضرر فروخته شد و حتی شنیده شد که این روغن‌ها به مصرف صابون و شمع‌سازی رسیده است از جهت این که این خبر به نظر بنده یکی از نمونه‌های اتلاف و خرابکاری نسبت به اموال عمومی است بنده خواستم حقیقت این مطلب روشن بشود سؤال کردم که جناب آقای وزیر کشور با مراجعه به پرونده مجموع جریان کار را از اول الی آخر که چه جور این معامله شد چه قدر شهرداری تهران در این موضوع ضرر کرد و مسئول این ضرر کیست و وسیله جبران آن برای مردم تهران چیست و چگونه می‌شود در این گونه مسایل سکوت کرد و به اغماض گذراند حالا منتظر توضیحات دقیق جناب آقای معاون محترم وزارت کشور هستم که بعد عرایض خودم را اگر لازم بود به عرض برسانم.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور.
معاون وزارت کشور (فرهودی)- در سال ۱۳۳۵ مثل این که احساس کمبودی در روغن مصرفی شهر شد و بیم این میرفته است که اگر یک فکری نشود هم روغن کمیاب می‌شود و هم گران می‌شود البته وقتی یک همچو احساسی پیدا شد طبیعی است که یک مسئولیتی به عهده متصدیان امر می‌افتد این مسئولیت هم طبیعتاً به عهده متصدیان وقت است هم دولت وقت و هم شهردار وقت آنها هم به موجب همین مسئولیت این طور صلاح دانستند که یک معامله عمده روغن انجام بدهند و یک روغنی نسبتاً به مقدار کافی وارد مملکت بشود (دکتر امین- بسیار روغن خوبی بود) و از آن بیم و نگرانی که پیدا شده بود در بیایند و به اصطلاح پیش‌بینی کرده باشند برای این که غالباً یکی از ایرادهایی که به متصدیان امر می‌شود این است که وقتی که واقعه‌ای پیش آمد کمبودی پیش آمد حتی یک سیلی به راه افتاد ایراد می‌شود که چرا متصدیان پیش‌بینی نکردند که علاج واقعه را قبل از وقوع بکنند روی این مقدمات تصمیم گرفته شده است که در سال ۱۳۳۵ یک معامله روغنی بشود اتفاقاً در آن موقع یک پیشنهاداتی هم از آمریکا رسیده بود مثل این که اگر این احتیاج با معامله با آمریکا بشود مقداری هم به صرفه و صلاح خواهد بود برای این که آن پیشنهادی بود که روغن را به قیمت دولتی به اصطلاح دست اول بفروشند و پولش را به ریال می‌پردازند این دو مسئله با هم ترکیب شد آن احتیاج و پیش‌بینی و این پیشنهاد در نتیجه تصمیم گرفته شد که ۲ هزار تن روغن از آمریکا خریداری کنند البته شهرداری نه چنین پولی داشت و نه چنین اعتباری این کار را هم که به عهده شهرداری گذاشتند علتش هم این بوده است که شهرداریها یک نوع مسئولیت و تکلیفی در تأمین خواربار عمومی دارند (صحیح است) و مسئولیت این امر هم به شهرداری واگذار شد و بالاخره تصمیم به معامله روغن گرفتند و در همان سال ۱۳۳۵ انجام دادند و روغن‌ها شروع کرد به آمدن که البته جریان آن مفصل است و در پرونده هست (عمیدی‌نوری- چه قدر وزنش بود؟)
عرض کنم دو هزار تن روغن خریدند ۷۵۰ تن قرارداد با دولت آمریکا از قرار تنی ۱۱۷۵ دلار و ۱۲۵۰ تن از شرکت اموتو سرویس کورپوریشن از قرار تنی ۱۱۷۳ دلار البته تنی دو دلار در اینجا تفاوت هست آنچه که از دولت آمریکا خریده‌اند ۱۱۷۵ دلار است و آنچه که از مؤسسه خریده‌اند ۱۱۷۳ دلار است این دو دلار مربوط به حق بیمه بوده است آن که ۱۱۷۵ دلار است بیمه‌اش به عهده فروشنده بوده است و این ۱۱۷۳ دلار بیمه‌اش به عهده خریدار است تقریباً معادل بوده‌اند البته وقتی روغن‌ها شروع کرد به آمدن چون شهرداری در این کار به عنوان عامل بوده است یعنی این که بخرد و بفروشد البته اقدام کردند و آمد و مقداری هم بنا بود تحویل مؤسسات ارتش بشود و شد ۵۰۰ تن بقیه را هم مشغول فروش شدند به اشخاص و مؤسسات بالغ بر هزار تن فروش رفت اما در معاملات بازرگانی غالباً یک عواملی پیدا می‌شود که در موقع تصمیم به یک کاری شاید به آن عوامل توجه نشود اولاً ورود این دو هزار تن طبیعی است هم خبرش هم عملش هر دو تأثیر طبیعی در بازار دارد (صحیح است) ثانیاً مؤسسات تهیه‌کننده روغن مثل مؤسسات روغن نباتی و حیوانی یا تجار تهیه‌کننده روغن به هر صورت آنها هم که این احساس کمبود را می‌کردند در موقعی که شهرداری احساس کرد آن تجار و مؤسساتی که وارد در معاملات روغن هستند عین همین حساب‌ها را می‌کردند بنابراین آنها هم در حدود مصلحت خودشان در حدود وسایل خودشان در حدود فکر خودشان در صدد تهیه و استک روغن برآمدند این دو جریان با هم جفت شد و نتیجه این شد یک رکودی در بازار روغن و معاملات روغن پیدا شد (دکتر جهانشاهی- روغن‌فروش‌ها اوقاتشان تلخ شد) و هزار تن از این روغن‌ها فروش رفت و هزار تن مواجه با این رکودی شد که عرض کردم ماند و فروش نرفت این عوامل همان طور که عرض شد این عوامل عوامل اقتصادی است و عواملی نیست که کسی ایجاد کند یک عامل دیگر در این کار دخالت داشت و آن این بود البته هر تجارتی یک رقبایی دارد و بنده معذرت می‌خواهم چون بحث آن مفصل است اگر اجازه می‌فرمایید عرض می‌کنم.
نائب رئیس- شما تا یک ربع می‌توانید صحبت کنید بعد از آن باید از مجلس کسب اجازه کنید.
معاون وزارت کشور (فرهودی)- عرض کنم البته در هر معامله‌ای و تجارت عمده‌ای در همه جای دنیا یک رقابت‌هایی است تردیدی نیست که این رقابت در اینجا اثر خودش را کرد یعنی یک عده‌ای که در کار تجارت روغن یا خرید و فروش روغن استفاده می‌کردند برخوردند به این که این مقدار روغن و فروش شهرداری موجب ضرر آنها می‌شود آنها چه کردند؟ بنای تبلیغات را گذاشتند بر ضد این روغن‌ها که این روغن‌ها خراب است و بو می‌دهد آن رکود طبیعی و این تبلیغات رقابت‌آمیز دست به هم داد و رکود را بیشتر کرد و آن استقبالی را که مردم در ابتدای امر برای خرید روغن نشان دادند متوقف ماند و عقب نشست در نتیجه روغن‌ها ماند و این وضع وقتی پیش آمد که دولت فعلی متصدی امر شد طبیعی است که نظر به این که اولاً جنسی است بایستی سعی کرد که به مصرف فروش برسد ثانیاً پولی گرفته شده از بانک ملی باید فروش کرد و به طلب‌کارها داد این بود که مجدداً اقدام شد به فروش روغن‌ها فروش‌های جزیی به اشخاص یا مؤسساتی که با مصرف روغن سروکار داشتند انجام شد و نزدیک شدیم به تابستان امسال و این بیم پیدا شد که اگر بیش از این روغن‌ها بماند در انبار این روغن‌ها به علت گرمای هوا فاسد شود این روغن‌ها صحیح و سالم بود و هنوز هم هست این اشکال پیش آمد که ممکن است در تابستان صدمه‌ای بهش برسد شهرداری هم انبارهای خاصی لازم دارد که دارای درجه حرارت معینی باشد (دکتر بینا- سردخانه می‌خواهد) و شهرداری هم که سابقه عمل در این کار نداشت تهیه یک چنین انبارهایی میسر نبود رسیدن گرما و نبودن انبار خاصی این بیم را برای وزات کشور و شهرداری فعلی ایجاد کرد که مبادا روغن‌های مانده خراب بشود و تبلیغاتی که بر ضد این روغن شده است حالا درست در بیاید چاره این کار آن است که فروش این روغن‌ها را به یک دستگاهی که کارش این است و دستگاهی که تحت نظارت دولت باشد و مورد اطمینان باشد واگذار شود یک شرکت دولتی هست به نام شرکت معاملات خارجی کار این عمل بازرگانی است و بیشتر هم خریدار خارجه است و فروش به داخله یا خرید از داخله و فروش به خارجه و برای همین کار هم تأسیس شده است و شرکت هم دولتی است و اگر نفع هم بکند عاید دولت می‌شود و این مشکل هم پیدا شده بود و وظیفه آن شرکت بود که در حل این مشکل به دولت کمک بشود این بود که این طور مصلحت دیده شد که شهردار وقت یعنی شهردار فعلی به ما پیشنهاد کرد که اختیار فروش این روغن به شرکت معاملات خارجی داده شود آنها هم قبول کردند و مشغول شدند یک قسمتش را شروع کردند به فروش و یک قسمت که باقی ماند آن را هم با یک نوع مزایده بین یک عده از تجاری که کارشان خرید و فروش روغن است گذاشتند و آخرین اخباری که ما داریم این بود که پیشنهاداتی کرده‌اند به قیمت‌های معینی تجار می‌خرند چیزی را که باید عرض کنم این است که اولاً موضوع این که روغن را به مصرف شمع و صابون می‌رسانند یا برای این مصرف بفروشند چنین چیزی نیست این هیاهو همان تبلیغاتی است که از اول شده است تا به حال هم روغن‌ها به همان حالی که بوده است هست و تغییری در وضعش داده نشده است و این معاملاتی هم که می‌شود برای صابون یا برای شمع‌سازی نیست برای مصرف روغن است منتها ما به دست یک اهل دولتی دادیم که شرکت معاملات خارجی باشد و شرکت معاملات خارجی هم به دست اهل داخلی داده است که تاجر است (دکتر شفیع امین- در فروشگاه فردوسی می‌فروشند) اما این که فرمودند که خبری دارند که بیست میلیون ضرر این کار است هنوز محاسبه سود و زیان این کار روشن نیست (صدرزاده- مبلغ خرید چه قدر است؟) (عمیدی‌نوری- چه قدر از بانک ملی قرض کرده‌اید و قرض بانک را چه مقدار داده‌اید
و چه قدر طلب‌کار است؟) برای انجام این معامله این گزارش داده شده است که قرائت می‌کنم وزارت دارایی موافقت نمود که برای خرید ۵۰۰ تن روغن به مبلغ ۴۰ میلیون ریال تضمین برای شهرداری از حساب سپرده شماره ۳ خزانه‌داری کل در اختیار بانک ملی گذارده شود و چون شرکت تعاونی مصرف مقامات انتظامی هم خریدار ۵۰۰ تن روغن بود از بانک ملی تقاضا نمود که پنجاه میلیون ریال تضمین برای او بنماید بنابراین یک چهل میلیون ریال و یک پنجاه میلیون ریال (عمیدی‌نوری- تا حالا چه قدر به بانک ملی داده شده است) یک مقداری داده شده است یک پرونده مفصلی است که آورده‌ام اینجا در سؤال حضرتعالی نبود که چه قدر به بانک داده‌اند یک مقداری از پول بانک داده شده اما این که فرمودید که چه مبلغ منفعت یا ضرر در این کار عاید شده است عرض کردم که هنوز موقع سود و زیان این کار نرسیده یعنی آن شرکت معاملات خارجی با آن اختیاری که بهش داده شده بود که به هر ترتیبی و به هر قسمتی که به صرفه و صلاح بداند بفروشد آن هنوز معامله را تمام نکرده و جنس را تمام نفروخته و تحویل نداده و پولش را نگرفته است و نتیجه را به شهرداری نداده است که ما روی پول‌های سابق که از این روغن به دست آمده است بگذاریم این را بنده متوجه هستم وقتی که این صورت‌حساب از شرکت معاملات خارجی آمد در این مسایل هم وقتی به نکات حساسی رسید عجله نباید کرد چون همین عجله ممکن است باعث شود که یک تنزلی در قیمت پیدا شود به محض این که صورت‌حساب از شرکت معاملات خارجی رسید بنده وعده می‌دهم که خدمت‌تان تقدیم کنم (صحیح است) (دکتر شفیع امین- قطعاً ضرر نمی‌کند).
نائب رئیس- آقای عمیدی‌نوری توضیحی دارید بفرمایید.
عمیدی‌نوری- جناب آقای معاون محترم وزارت کشور بنده در سؤال خودم تصریح کرده بودم که روشن بفرمایید این معامله چه بوده چه جور شده و چه قدر حساب دولت پرداخت شده و منظور بنده این بود که یکی از معاملاتی که در این مملکت شده است روشن بشود و مردم بدانند که چیست و خدا شاهد است که بنده در این سؤالم هیچ منظوری به شخص و نظر خاصی نسبت به بعضی از دسته‌جات نداشتم و بعضی از نمایندگان محترم تصور نفرمایند حساب شخصی یا له و علیهی دارم که از آن نظر بخواهم تأیید یا تکذیبی بشود و نظری هم به شهردار سابق به هیچ‌وجه در این موضوع ندارم که یک تماس عضویت حزب و غیرحزبی هم در بین باشد این را می‌خواهم خدمت بعضی از همکاران محترم که به همه‌شان ارادت دارم عرض کرده باشم که حساب، حساب مملکتی است که ۹۰ میلیون فرمودند از بانک ملی در این کار پول گرفته شده که دو هزار تن هم قبول فرمودند روغن خریداری شده البته تمام مأمورین دولت وظیفه اصلیشان دو چیز است یکی در درجه اول رفاه جامعه دوم امانت‌داری خزانه ملت. نمی‌شود برای رفاه ملت گفت من باید خزانه ملت را اتلاف کنم و نمی‌شود برای حفظ مال ملت گفت آسایش مردم را از بین ببریم این دو باید توأم باشد مأمور خوب و صحیح مملکت آنچنان کسی است که رفاه و آسایش را با حفظ مال ملت بتواند نگاه دارد این دو بایستی توأم باشد.
دکتر بینا- اینجا هم همین کار را کردند خرجی کردند که مردم در زحمت نباشند.
عمیدی‌نوری- فرمودند دلیل این کار این بوده که یک وقتی کمبود روغن در تهران شد و برای رفع این احتیاج اجتماع قرار شد دو هزار تن روغن خریداری بشود و شهردار وقت هم عامل این کار شد، این نظری بود که می‌فرمایید در دولت وقت ایجاد شد.
قبادیان- در همان وقت اگر این کار نشده بود روغن به یک من هشتاد تومان می‌رسید.
عمیدی‌نوری- بنابراین وقتی که یک چنین احساسی می‌شود البته باید مبتنی بر یک محاسبه صحیح باشد برای این که با احساس و فرض که انسان نمی‌تواند وارد معامله نود میلیونی بشود بعد هم بگوید که رقابت از بین رفت احساس از بین رفت معاملات دولتی باید مبتنی بر حساب و رقم باشد یعنی حس شده باشد که در سال با این میزان تهران خوراک روغن دارد و یک صاعقه‌ای یا یک حادثه ناگهانی در ایران به وجود آمد که تمام گوسفندها از بین رفته و روغن هم از بین رفت همین طور مثال سیل بود که مسئله سیل می‌آید و گندم‌ها را از بین می‌برد و خوراک ملت ایران پیدا است که سالی فلان قدر گندم است چه کنیم گندم را باید مسلماً از خارج وارد کرد (اعظم‌زنگنه- کمبود گندم نبود و از خارج گندم وارد کردند) در این هیچ کس حرف ندارد کمبود گندم را مسلم باید از آمریکا وارد کرد این را هیچ کس حرف ندارد جناب آقای زنگنه بنده وارد بحث گندم نمی‌شوم پرونده دیگری دارد بحث ما راجع به روغن است احساس می‌شد که در سال ۳۵ در مملکت ما تمام گوسفندها مردند و حشم‌داری از بین می‌رفت و روغن وجود ندارد و قبلاً هم حساب می‌شد که خوراک مردم ده هزار تن است هشت هزار تن داریم دو هزار تنش کم است باید این معامله بشود (دکتر جهانشاهی- آقا دستگاه‌مان فاقد احصاییه است ما قادر به این حساب‌گری‌ها نیستیم) اجازه بدهید آقای دکتر جهانشاهی وقتی این حساب بود لازم بود معامله بشود اما وقتی این حساب نبود الان قبول فرمودند دو رقیب در مقابل بوده است رقیب یعنی چه جنس در کشور بوده است و الّا رقیب معنی ندارد اجازه بفرمایید رقیب یعنی چه بایستی وقتی جنس در ایران بود و روغن خوراکی در ایران بود مردم ایران روغن حیوانی می‌خورند کارخانه‌جات روغن نباتی بود و همه وجود داشته است اگر واقعه ناگهانی بود و روغن در ایران وجود نداشت ما می‌بایست دو هزار تن روغن از خارج بیاوریم این مال وقتی است که روغن نباشد و رقیب وجود نداشته باشد ولی رقیبی وجود داشته و استوکی وجود داشته فرمودند که دو هزار تن آوردیم هزار تن فروختیم هزار تن مانده پس معلوم است هزار تنش که مانده است یعنی رقیب در مقابل بوده است پس جنس داخلی داشتیم خوب آقا وقتی جنس داخلی داشتیم روغن در ایران بود چرا این مقدار وارد کردند جنابعالی هم جناب آقای فرهودی آن وقت نه معاون وزیر وقت بودید و نه بحثی به دولت فعلی هست دولت فعلی هم یک حساب کرده دید روغن‌ها مانده خودتان هم که قبول کردید شهرداری انبار ندارد چه طور یک مرتبه می‌آید نود میلیون پول را از خزانه می‌گیرد بعد می‌گوید این را نگاه می‌داریم خرده‌فروشی می‌کنیم شما نمی‌توانید بدون داشتن یک انبار یک مال بزرگی را آن بلوک معامله بکنید و بعد بگوییم خرده‌فروشی می‌کنیم این هم مالی که فاسدشدنی است روغن البته دو سال که ماند از بین می‌رود و دلیل این که می‌گویند روغن نباید خورد ماندگیاش است و می‌گویند کره باید خورد که تازه است و نمانده آن وقت روغن که یک چیز فاسدشدنی است این را دو سال‌ونیم نگاه دارند تکلیفش معلوم است فرمودید که یک مقداری از این روغن را فروخته‌ایم من خبر دارم اطلاع دارم به دخانیات یک مقداری فروختند تمام را برگردانید چون تمام کارگران مریض شدند این دیگر قابل فروش نیست جناب آقای فرهودی بعد به همین جهت داده‌اند به شرکت معاملات خارجی، آخر شرکت معاملات خارجی معاملات خارجی می‌کنند معامله داخلی که نمی‌کند اگر قرار شد که شرکت معاملات خارجی که اساساً فلسفه ایجادش این بوده که برنج بفروشد به خارج یک جنسی از خارج وارد بکنند و حالا شده است فروشنده روغن‌های مانده که حسابش هم معلوم نیست چیست؟ بنده خلاصه از مجموع بیانات جناب آقای معاون محترم وزارت کشور استنباطم این شد که قبول فرمودید یک معامله‌ای بی‌مطالعه شده و نتیجه این معامله هم به اینجا رسیده است که هزار تن مانده است حساب هزار تن سابق هم هنوز معلوم نیست خودشان هم فرمودند که معلوم نیست و این که باعث بحث بنده شد این بود که این خبر را در یکی از جراید خواندم و من معتقد نیستم در مسایل مملکتی اخبار همین طور در مطبوعات نوشته شود چون خود بنده مسئولیت یک نشریه‌ای را دارم اگر خلاف است جواب بدهید.
افکار مردم مشوب می‌شود بنده معتقدم که بایستی افکار عمومی خودمان را هدایت کنیم و رهبری کنیم مطبوعات عامل اصلی رهبری و هدایت افکار عمومی است دولت باید توجه کامل بکند اخباری که در مطبوعات منتشر می‌شود اگر دید صحیح است و سکوت دلیل بر قبول است باید قبول کند و جامعه هم قبول می‌کند و اگر دید که صحیح نیست باید تکذیبش را بنویسد این خبر مدتی است در روزنامه‌ها هست بنده از نظر روشن شدن موضوع این سؤال را کردم و خواستم که حساب این کار را روشن بفرمایید بگذارید روی سر نود میلیون و بفرمایید که چه قدر به بانک ملی برگشته و چه قدر مانده آیا پولی که مانده منطبق با این موجودی شما هست یا خیر و از نظر خودش این موجودی تطبیق می‌کند اگر خواهد کرد خوشوقت هستیم به مطبوعات اعلام کنید مردم هم آگاه خواهند شد که معامله صحیح بوده است این کار حسابی بوده اگر نه حسابتان را نه نسبت و ضرری دارید میزان ضرر را معلوم کنید نه این که منتشر بشود که یک همچو روغن‌های خوراکی آورده‌اند و الان به مصرف صابون می‌رسد من خیلی تشکر می‌کنم از جنابعالی که تکذیب فرمودید واقعاً اگر این مطلب همان طور که گفته شد بی‌اساس است اگر روغن خوراکی است و پول برمی‌گردد چه بهتر کار بدی نشده اما عمده این است که شما این حساب را بگذارید اینجا و ما و مردم را روشن کنید که این نود میلیون که گرفته شده چه قدرش به بانک ملی برگشته چه قدرش مانده و آن که مانده تطبیق با موجودی شما می‌کند یا خیر اگر ضررش همان طور که فرمودید کم است قابل اغماض است و مانعی ندارد (مهندس هدایت- نود میلیون می‌شود کیلویی ۴۵ ریال ۴۵ ریال را هم دولت آمریکا برمی‌گرداند) همین را روشن بکنند که مردم بفهمند که از این به بعد در معاملات دولتی بدبین نباشند و افکار مردم مشوب نشود تا ما بتوانیم راه صحیحی برویم والا همین طور مبهم بماند بعضی از نمایندگان محترم هم تأیید بفرمایند و مطلب هم روشن نشود در افکار عمومی اثر خوبی نخواهد داشت جناب آقای مهندس هدایت این است که بنده معتقدم حساب این کار را روشن بفرمایید.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت کشور.
مهندس جفرودی- آقای معاون وزارت کشور بفرمایید که این کار بدون مطالعه شده.
معاون وزارت کشور (فرهودی)-
عرض کنم که انصافاً در شأن نماینده محترم جناب آقای عمیدی‌نوری هست که با سوابق فرهنگی و مطبوعاتی که دارند آنچه که سؤال می‌کنند برای روشن شدن افکار عمومی است (صحیح است) بنده خیلی خوشوقتم که وسیله‌ای می‌شوم برای این نیت عالی آقای عمیدی‌نوری که شبهه‌ای که در افکار عمومی پیدا شده است آن شبهه را رفع کنیم بنده اینجا عرض نکردم که معامله بدون مطالعه شده (صحیح است) ممکن است بی‌مطالعه شده باشد ولی بنده عرض نکردم البته یک عواملی اقتصادی در معاملات بزرگ پیش می‌آید که آن عوامل را در موقع معامله باید پیش‌بینی کرد و خوب شهرداری هم که کارش معامله مهم نبود. البته آنهایی که یک مؤسسه بزرگ تجارتی دارند در موقع انجام یک معامله بزرگ تجارتی پیش‌بینی می‌کنند ممکن است شهرداری به آن دقت حساب نکرده باشد اگر حساب می‌کرد شاید به هزار تن اکتفا می‌کرد (عمیدی‌نوری- بحث ما همین است) اما اینجا بنده در پرونده به یک نکته‌ای برخوردم و جناب آقای مهندس هدایت هم یادآور شدند و آن این است که آن مقداری که از دولت آمریکا خریداری شده یک مقدار از پولش مطابق آن ترتیبی که دولت آمریکا برای فروش اجناس دولتی دارد به آن مملکت خریدار برمی‌گردد یک مقداری خواهد برگشت و در گزارشی که اینجا داده‌اند در روز اول این عبارت بوده است بنده عیناً می‌خوانم دلایلی می‌گوید که چرا این معامله را می‌کنیم شهردار وقت و این جمله را اضافه می‌کند از طرفی چون شهرداری از پولی که از این معامله به دست می‌آید یعنی از خرید و فروش روغن دو مرتبه به دولت عاید خواهد شد پیداست که مبتنی بر یک ترتیب بوده است و اما راجع به حساب این کار عرض کردم که ما اگر امروز فشار بیاوریم که حساب این کار را ببندید و رقم آخر را بدهید ممکن است سوءاثری در این معامله جاری که دارند می‌کنند پیش بیاید حساب این کار شده و بنده اطمینان می‌دهم که بعد از اتمام این معاملات و آنچه هست و شده با در نظر گرفتن این نکته که خود دولت اقدام کرده است که این حساب برگردد جمع حساب را با اجازه آقایان می‌آورم یا به خود جناب آقای عمیدی‌نوری تقدیم می‌کنم یا اینجا قرائت می‌کنم (عمیدی‌نوری- به مجلس بدهید)
۶- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به استخدام کارمندان
نائب رئیس- سؤالات تمام شد وارد دستور و تصویب لوایح می‌شویم چند لایحه است که از مجلس سنا رسیده است و مرحله نهایی است و باید رأی گرفته بشود و عبارتی موضوعات دیگری هم هست که اصلاحات عبارتی شده است و تکمیل شده است بنابراین تغییرات جزئی و عبارتی که در هر یک از لوایح در مجلس سنا داده شده است برای اطلاع آقایان قرائت می‌شود و بعداً به رأی گذاشته می‌شود فعلاً لایحه راجع به استخدام کارمندان فنی مطرح است. نامه مجلس سنا قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی لایحه شماره ۲۶۹۴۵- ۲۸/۸/۳۶ دولت راجع به اجازه استخدام کارمند برای وزارتخانه‌ها که طی مرقومه شماره ۱۳۰۹۵- ۱۳/۱۲/۳۶ از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز چهارشنبه چهاردهم خردادماه یک هزاروسیصدوسی‌وهفت مجلس سنا با اصلاحاتی به تصویب رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح مجدد در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود- نائب رئیس مجلس سنا
نائب رئیس- اینک تغییرات حاصله ذکر می‌شود.
دکتر دادفر (منشی)- در عنوان لایحه (کارمندان فنی) حذف شده و به جای آن (کارمند) نوشته شده است پس استخدام جدید به هر عنوان ممنوع است عبارت (به هر عنوان حذف شده) و همچنین کمک مهندس تکنسین- کتابدار- تقریرنویس و ارزیاب اضافه شده است و بعد از «بودجه مصوب» عبارت «و باید رعایت مقررات مربوط به استخدام هر طبقه» اضافه شده و تبصره ۱ نیز به این شرح افزوده شده است در دهات دبستان‌های چهار کلاسه به بالا می‌توانند یک مستخدم جز داشته باشند و در تبصره ۶ «و ردیف افراد» بعد از جمله (درجه‌داران و ردیف افراد) اضافه شده و عبارت «و ردیف افراد» از آخر تبصره حذف شده است.
جمعی از نمایندگان- اشکالی ندارد صحیح است.
نائب رئیس- آقایانی که با این اصلاحات عبارتی که در مجلس سنا شده است موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۷- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به ماده ۲ قانون منع کشت خشخاش
نائب رئیس- لایحه دیگری با اصلاحاتی که شده است مطرح است لایحه اصلاح ماده ۲ قانون منع کشت خشخاش نامه مجلس سنا قرائت می‌شود و بعد اصلاحات ذکر می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد و تغییرات مجلس سنا یادآوری شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی لایحه شماره ۳۵۱۵۹- ۱۹/۱۰/۳۶ دولت مربوط به اصلاح تبصره ماده ۲ قانون منع کشت خشخاش که طی مرقومه شماره ۱۴۴۶۳- ۱۳/۱۲/۳۶ از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۲۴ خرداد ۱۳۳۷ مجلس سنا با مختصر اصلاحی به تصویب رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی به ضمیمه ایفاد می‌شود- نائب رئیس مجلس سنا
دکتر دادفر (منشی)- تغییری که داده شده بسیار جزئی است و «زارعین بی‌بضاعت خشخاش‌کار سابق» تبدیل شده است (صحیح است بسیار خوب است).
نائب رئیس- آقایانی که با اصلاح مجلس سنا موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۸- طرح و عدم تصویب اصلاح مجلس سنا در لایحه مربوط به عوارض ورود توقف هواپیماها
نائب رئیس- لایحه دیگری است راجع به عوارض ورود و توقف هواپیماها نامه مجلس سنا قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۴۶۴۶- ۱/۴/۳۴ دولت راجع به عوارض فرود و توقف هواپیماها که طی مرقومه شماره ۱۶۴۷۱- ۶/۱۲/۳۶ از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه دوازدهم خرداد ۱۳۳۷ مجلس سنا با اصلاحاتی به تصویب رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برای استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود.
نائب رئیس مجلس سنا
نائب رئیس- تغییراتی هم که در این لایحه داده شده بسیار جزئی است و موارد اختلاف قرائت می‌شود.
(به شرح زیر به وسیله آقای دکتر دادفر قرائت شد)
در تبصره ۱ بند ط از عبارت «برای هر دفعه فرود» کلمه (دفعه) حذف شده است در بند (ک) به جای (برای) (جهت) گذاشته‌اند و به جای برای شش ساعت اول در شش ساعت اول گذاشته‌اند و چنین ذکر کرده‌اند برای شش ساعت اول از پرداخت هرگونه عوارض معاف بوده و در صورت توقف بیش از این مدت برای هر ۲۴ ساعت توقف یا کسر آن عوارض از قرارداد دینار نسبت به هر مترمربع از زمین اشغال شده به آن متعلق خواهد گرفت.
تبصره- در محاسبه عوارض طول و عرض هواپیما در نظر گرفته خواهد شد. در ماده ۳ به جای (می‌توانند) ذکر کرده‌اند «می‌تواند».
علامه وحیدی- جهت به معنی سمت است و همان برای بهتر است (صحیح است).
نائب رئیس- اگر با این اصلاحات موافقت نفرمایید مستلزم این است که به مجلس سنا برگردد و کار به تعویق می‌افتد ملاحظه فرمودید که اصلاحات جزئی است آقای علامه وحیدی نظری دارید؟
علامه وحیدی- باید توضیح داده شود که جهت ابهام دارد کلمه (برای) لفظ فارسی است و هیچ ابهامی ندارد (جهت) معانی متعدد دارد و در اینجا منظور را نمی‌رساند.
نائب رئیس- رأی می‌گیریم به این اصلاحات عبارتی که در مجلس سنا شده است (علامه وحیدی- کلمه (جهت) را بردارید همان (برای) باشد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
دکتر بینا- من یک توضیحی دارم در قانونی که ما گذراندیم دوبار (برای) استعمال شده و برای جلوگیری از تکرار یکی از آنها را به (جهت) تبدیل کرده‌اند.
۹- طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به برقراری وظیفه درباره شهدای واقعه بلوچستان
نائب رئیس- لایحه دولت راجع به برقراری وظیفه برای وراث مقتولین واقعه بلوچستان در مجلس سنا رسیده مطرح است اصلاحات مختصر عبارتی هم به مجلس سنا کرده است به علاوه صورت اسامی وراث مقتولین که هر یک چند نفر هستند ضمیمه شده است این صورت در لایحه مجلس شورای ملی نبوده است و در مجلس سنا اضافه کرده است در حقیقت کار تکمیل شده است بنابراین قرائت می‌شود و به رأی گذاشته می‌شود و این رأی نهایی خواهد بود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۴۲۷۶۱- ۲۶/۱۱/۱۳۳۶ دولت راجع به برقراری وظیفه درباره وراث مقتولین واقعه بلوچستان که طی مرقومه شماره ۱۶۲۶- ۷/۱۲/۳۶ از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۳۷ مجلس سنا با اصلاحاتی به تصویب رسید.
اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق برا ی استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود.
نائب رئیس مجلس سنا
نائب رئیس- فقط این عبارت در ماده واحده پس از عبارت شهدای نامبرده بالا اضافه شده است «که مشخصات آنان ضمیمه است برقرار و به وزارت دارایی
اجازه داده می‌شود که طبق مقررات عمومی» و همان طور که گفته شد اسامی وراث مقتولین هم به لایحه ضمیمه شده است باید با ورقه رأی گرفته شود بنابراین شروع می‌کنیم به اخذ رأی با ورقه (اسامی آقایان نمایندگان به وسیله منشی به ترتیب زیر اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: ساگینیان. قوام. دولت‌آبادی. دکتر بینا. پروفسور اعلم. مهندس شیبانی. دکتر عدل. دکتر دیبا. شادمان. حبیب پناهی. خرازی. موسوی. اعظم زنگنه. دکتر آهی. باقر بوشهری. امید سالار. بزرگ‌ابراهیمی. مهران. قبادیان. مهندس ظفر. عباسی. بهادری. جلیلی. ثقه‌الاسلامی. دکتر شاهکار. پردلی. کورس. مسعودی. هدی. دکتر فریدون افشار. مهدی ارباب. صدرزاده. حکیمی. بیات ماکو. سراج حجازی. حشمتی. رستم امیر بختیار. مهندس فروهر. مهندس فیروز. مهندس جفرودی. مهندس فروغی. دکتر اسدی. دکتر اصلان افشار. یارافشار. توماج. دکتر امیر نیرومند. دکتر سیدامامی. شادلو. حمید بختیار. دکتر ضیائی. بهبهانی. عمیدی‌نوری. مجید ابراهیمی. نصیری. اکبر. ذوالفقاری. دکتر پیرنیا. استخر. سالار بهزادی. دهقان. دشتی. گیو. فرود. دکتر دادفر. جلیلوند. مشایخی.
(آراء مأخوذه شماره شده ۶۵ ورقه سفید موافق شمرده شد)
نائب رئیس- لایحه راجع به وراث مقتولین عایله بلوچستان با اصلاحات عبارتی که در مجلس سنا شده بود با ۶۵ رأی موافق به تصویب رسید.
اسامی موافقین- آقایان: دولت‌آبادی. دکتر شاهکار. عزیز اعظم زنگنه. ثقه‌الاسلامی. باقر بوشهری. پناهی. گیو. دکتر آهی. مهران. بزرگ‌ابراهیمی. علامه وحیدی. دکتر امیراصلان افشار. توماج. دکتر امیر نیرومند. مهندس فروغی. حشمتی. مهندس فیروز. بیات ماکو. رستم‌امیر بختیار. قوام. یارافشار. ساگینیان. دکتر دیبا. هدی. شادمان. صدرزاده. حکیمی. امید سالار. دشتی. دکتر عدل. دکتر فریدون افشار. دکتر سیدامامی. مهندس ظفر. خرازی. جلیلی. بهادری. دکتر بینا. ارباب. دکتر ضیائی. مسعودی. فرود. عمیدی‌نوری. دکتر اسدی. دهقان. جلیلوند. حمید بختیار. دکتر دادفر. مشایخی. مهندس شیبانی. قبادیان. کورس. ذوالفقاری. سالار بهزادی. اکبر. استخر. شادلو. مهندس فروهر. مهندس جفرودی. مجید ابراهیمی. پروفسور اعلم. موسوی. سراج حجازی. نصیری. عباسی.
۱۰- طرح گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به ترمیم حقوق آقای استاد بهزاد و برقراری وظیفه درباره فرزند مرحوم ابوالحسن صبا
نائب رئیس- لایحه دیگری مطرح است که اصلاحات مختصر عبارتی هم شده است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۷۱۶۵۱- ۱۰/۱۰/۱۳۳۶ دولت راجع به تعیین میزان حقوق آقای بهزاد استاد مینیاتور و برقراری مستمری درباره فرزند مرحوم ابوالحسن صبا که طبق مرقومه شماره ۱۴۴۱۱- ۱۷/۲/۳۷ از مجلس شورای ملی برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز چهارشنبه ۷ خرداد ۳۷ مجلس سنا با اصلاحاتی به تصویب رسید اینک یک نسخه از لایحه اصلاح شده فوق برای استحضار عالی و تصویب نهایی مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاد می‌شود.
نائب رئیس- اینک تغییرات مختصری که داده شده به اطلاع آقایان می‌رسد.
دکتر دادفر- (منشی) در ماده یک به جای مجموع حقوق و کمک نوشته شده است حقوق ثابت آقای حسین بهزاد و به جای «از محل بودجه اداره کل هنرهای زیبا» نوشته شده است «از محل اعتبارات وزارت فرهنگ».
نائب رئیس- به این لایحه با اصلاحاتی که در مجلس سنا شده است با ورقه رأی گرفته می‌شود بنابراین شروع می‌کنیم به اخذ رأی اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب زیر به وسیله آقای جلیلوند (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: ارباب. پروفسور اعلم. مهران. قوام. مهندس سلطانی. مهندس شیبانی. اعظم زنگنه. دکتر بینا. باقر بوشهری. دکتر عدل. دکتر دیبا. رستم امیر بختیار. خرازی. علامه وحیدی. فرود. موسوی. حمید بختیار. جلیلی. اکبر. امیدسالار. دکتر اسدی. بزرگ ابراهیمی. شادلو. دکتر شاهکار. حبیب پناهی. دکتر سیدامامی. مهندس جفرودی. مهندس ظفر. دکتر عمید. ساگینیان. مهندس فروغی. بیات‌ماکو. قبادیان. ثقه‌الاسلامی. دکتر امیر نیرومند. کورس. سالار بهزادی. دکتر وکیل. عباسی. دکتر فریدون افشار. دکتر امیراصلان افشار. یارافشار. صدرزاده. حکیمی. مهندس فروهر. سراج حجازی. مهندس فیروز. استخر. توماج. بهادری. مجید ابراهیمی. نصیری. عمیدی‌نوری. مشایخی. ذوالفقاری. دکتر پیرنیا. آقایان. دهقان. دشتی. دکتر دادفر. جلیلوند. دکتر ضیائی.
(شمارش آرا به عمل آمد نتیجه به شرح زیر بوده جمعاً ۶۳ رأی- موافق ۶۰ رأی)
آرا مأخوذه ۶۳- ورقه سفید موافق ۶۰ ورقه سفید علامت امتناع سه برگ
نائب رئیس- لایحه برقراری حقوق و مستمری که رأی گرفته شد با ۶۰ رأی موافق به تصویب رسید.
اسامی موافقین آقایان: محمود ذوالفقاری. سراج حجازی. سالار بهزادی. اکبر. ساگینیان. مهندس فیروز. توماج. مجید ابراهیمی. مهندس فروهر. صدرزاده. نصیری. دکتر امیراصلان افشار. کورس. یارافشار. هدی. دکتر عدل. دکتر فریدون افشار. بیات ماکو. دکتر دادفر. دهقان. مشایخی. استخر. پناهی. دکتر اسدی. بزرگ‌ابراهیمی. جلیلی. فرود. دکتر دیبا. اعظم زنگنه. مهران. رستم امیربختیار. حمید بختیار. باقر بوشهری. ثقه‌الاسلامی. مهندس شیبانی. ارباب. مهندس جفرودی. جلیلوند. فلیکس آقایان. بهادری. دکتر امیر نیرومند. قبادیان. دکتر شاهکار. علامه وحیدی. امید سالار. دکتر سیدامامی. عمیدی‌نوری. دکتر عمید. موسوی. قوام. سلطانی. دکتر ضیائی. حکیمی. دکتر بینا. پروفسور اعلم. شادلو. دکتر وکیل.
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع سه ورقه
۱۱- اخذ رأی و تصویب لایحه عوارض فرود و توقف هواپیماها
نائب رئیس- موضوع دیگری را که می‌خواستم به عرض آقایان برسانم موضوع عوارض فرودگاه‌ها است که برای جلب نظر مشورتی به مجلس سنا ارسال شده بود و مجلس سنا چند اصلاح عبارتی در آن به عمل آورده بود که به این اصلاحات رأی گرفتیم از طرف مجلس شورای ملی تأیید نشد این لایحه چون صرفاً مالی و مربوط به درآمد کشور است و به مجلس سنا هم برای جلب نظر مشورتی فرستاده شده بود و به هیچ‌وجه امر غیرمالی ندارد از این جهت اخذ رأی نهایی مطابق آنچه خود مجلس شورای ملی تصویب کرده است بلامانع است (صحیح است) چون تمام مواد آن مربوط به میزان عوارض و مالی هست از این جهت رأی نهایی نسبت به لایحه عوارض فرود و توقف هواپیماها مطابق آنچه که مجلس شورای ملی تصویب کرده است گرفته می‌شود.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب مندرج در زیر به وسیله آقای دکتر دادفر منشی اعلام و در محل اخذ نطق اخذ رأی به عمل آمد)
آقایان: پروفسور اعلم. دکتر سیدامامی. باقر بوشهری. ارباب. بزرگ‌ابراهیمی. کورس. دکتر بینا. ثقه‌الاسلامی. دکتر عدل. مهندس شیبانی. دکتر دیبا. مهندس سلطانی. رستم‌امیر بختیار. مشایخی. پناهی. خرازی. علامه وحیدی. امید سالار. صادق بوشهری. موسوی. عمیدی‌نوری. مهندس فروهر. مهندس جفرودی. سالار بهزادی. دکتر شاهکار. ذوالفقاری دکتر اسدی. دکتر ضیایی. عباسی. دکتر وکیل. جلیلی. دکتر امیرنیرومند. مسعودی. ساگینیان. هدی. دکتر فریدون افشار. یارافشار. قوام. صدرزاده. بیات ماکو. مهران. قبادیان. مهندس ظفر. سراج حجازی. اکبر. مهندس فیروز. دولت‌آبادی. استخر. توماج. آقایان. شادلو. بهادری. حکیمی. مجید ابراهیمی. نصیری. دکتر آهی. دکتر بینا. دهقان. دشتی. دکتر اصلان افشار. گیو. دکتر دادفر. جلیلوند.
(شمارش آراء به عمل آمد و نتیجه به این قرار بود جمعاً ۶۳ رأی ۶۲ رأی موافق)
جمع آراء ۶۳- ورقه سفید موافق ۶۲- ورقه سفید بی‌اسم ۱
نائب رئیس- لایحه عوارض فرود و توقف هواپیماها با ۶۲ رأی موافق تصویب شد کلیه این لوایحی که تصویب شد برای اجرا به دولت ابلاغ می‌شود.
اسامی موافقین آقایان: قوام. دکتر امین. دکتر امیراصلان افشار. دولت‌آبادی. توماج. صدرزاده. مهندس فروهر. پروفسور اعلم. دکتر سیدامامی. مهندس جفرودی. دکتر بینا. حکیمی. اکبر. هدی. نصیری. قبادیان. صادق بوشهری. مسعودی. سالار بهزادی. دکتر ضیایی. ارباب. ذوالفقاری. باقر بوشهری. دکتر شاهکار. یارافشار. سراج حجازی. مهندس فیروز. مجید ابراهیمی. علامه وحیدی. فلیکس آقایان. مهندس سلطانی. پناهی. کورس. مهندس شیبانی. موسوی. دکتر دادفر. دهقان. بهادری. استخر. جلیلوند. جلیلی. ثقه‌الاسلامی. مهران. بزرگ‌ابراهیمی. دکتر امیر نیرومند. دکتر اسدی. رستم بختیار. دکتر دیبا. عمیدی‌نوری. مشایخی. دکتر وکیل. ساگینیان. دشتی. بیات ماکو. دادگر. دکتر عدل. دکتر فریدون افشار. شادلو. خرازی. امید سالار. عباسی.
ورقه سفید بی‌اسم- یک ورقه
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نائب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه ۲۹ خرداد دستور لوایح جاری است.
(مجلس یک ربع ساعت پیش از ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی