مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ خرداد ۱۲۸۶ نشست ۱۰۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ خرداد ۱۲۸۶ نشست ۱۰۷
مذاکرات روز سه‌شنبه ۶ جمادی‌الاول ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز یکشنبه ۴ راآقا سید محمد تقی قرائت کردند.
(در خصوص تلگرافی که از طرف مجلس قرائت شده بود که بولایات در خصوص پرداختن مالیات مخابره شود در صورت خلاصه سهواً نوشته شده بود که تصویب شد.)
آقا محمد وکیل التجار گفتند که تلگراف مرقوم روز یکشنبه تصویب نشد و معلق شد بر ملاحظه صورت تلگرافی که از طرف وزیر مالیه بولایات مخابره می‌شود. رئیس چون در روز یکشنبه در مجلس حضور نداشتند از عنوان تلگراف استفسار کردند تشریح شد که تلگرافی از وزارت مالیه بولایات در اخذ مالیات مخابره نموده تلگرافی را هم ممد بر آن تلگراف از مجلس نوشته شده بود تفاوت عمل بطور اطلاق نوشته شده و خوف پاره اشتباه کاریها می‌رفت از طرف مجلس تصویب نشد که این تلگراف مخابره شود اغلب وکلا تصدیق کردند.
مخبرالملک – اینکه در صورت مجلس سهو شده حرفی نیست ولی ببینیم این ایراد وارد است یا نه.
رئیس- در آن لایحه که آنروز در مجلس بر طبق آن رأی داده شد تفاوت عمل بطور اطلاق بود و ترتیب آن در عهده وزارت مالیه است.
آقا میرزا فضلعلی آقا – مالیات کلیه راجع بمجلس شده کیفیت گرفتن و فروعات آن باید بتصویب مجلس باشد یا نه.
رئیس- مجلس فقط تصویب می‌نماید که ده یک یا ده دو بگیرند دیگر کیفیت وصول آن با وزارتخانها است.
آقا میرزا فضلعلی آقا – پس دستورالعمل که برای وزارتخانها نوشته می‌شود چه چیز است.
رئیس- دستورالعمل با مجس است بطور کلی تطبیق با جزئیات از وظیفه مجلس خارج است مجلس باید قوانین کلیه را وضع نماید.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – اینکه فرمودید صحیح است که کیفیت وصول مالیات را وزارت مالیه است ولی در باب تفاوت عمل قرار شد فقط تفاوت عمل که حکام کل می‌گرفتند جزو مالیات شود صورت ورقه رای خوانده شده مشعر بر این بود که حکام و مباشرین از تفاوت عملیهاییکه علاوه بر اصل مالایت جزء جمع معامله میکردند و مبلغی از آن باسم پیشکشی عاید خزانه دولت می‌شد هر چه عاید دولت میشده امساله هم جزو مالیات باشد.
آقا میرزا سید علینقی- از این عبارت معلوم می‌شود که تفاوت عمل بطور کلی نباید گرفته شود آن روز هم مذاکره شد جزو مالیات شود و زائد از آن گرفته نشود.
مخبرالملک – مفهوم این عبارت این است که صورتهایی که به وزیرمالیه داده می‌شود بعد از تحقیق از روی آن صورتها گرفته شود و وزیر مالیه مسئول باشد.
ثقة السلطنه – عنوان تفاوت عمل این چیزها نیست تفاوت عمل آن چیزی است که در کتابچه جزو حکام نوشته شده است.
احسن الدوله – تشریح تفاوت عمل این است که مثلا دستورالعملی برای پیشکار آذربایجان از اینجا فرستاده می‌شود و او یک معامله با حاکم خوی دارد حاکم خوی تفاوت عملیکه بعنوان جزم و چوب فلک می‌گیرد این تفاوت عمل جزو مالیات نیست.
رئیس- ترتیبی که وزارت مالیه داده است محل شبهه نیست عینا در اینجا موجوداست قرائت شود صورت قرائت شد که ترتیب اخذ مالیات و تفاوت عمل را امسال حکام والا احتشام بتفاصیل و شرایطی که صورت داده می‌شود و چاپ کرده بولایات هم فرستاده می‌شود اخذ و دریافت نمایند با آن شرایط مقرره در صورت دستورالعمل وزیر مالیه بعد از قرائت وکلا تصدیق کردند که این ترتیب صحیح است تلگراف در تاکید این صورت مخابره شود ضرر ندارد.
رئیس- اینکه گفتم این صورت خوانده شود از برای آن است که مجلس نباید متوقع باشد که هر دستورالعملی که از هر یک از وزارتخانها صادر می‌شود بمجلس فرستاده شود ودراینجا تصویب می‌نمایند بلکه باید مجس بصحت عمل وزارتخانها مطمئن باشد.
وثوق الدوله – خوبست تلگراف مجلس هم قرائت شود – قرائت شد همه تصدیق کردند که مخابره شود.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – خوب است صورت دستورالعملی که وزارت مالیه از جهت حکام فرستاده‌اند چاپ شود و باطراف منتشر شود.
حسام الاسلام – باید آقایان وکلا بکمیسیون اطمینان داشته باشند تا آنچه در آنجا نوشته و تصویب می‌شود حاجت نباشد که جزئیات آن در اینجا مجددا مذاکره شود.
آقا سید مهدی – در باب عمل نان همه میدانند که چه مشکلاتی پیش آمده و تاکنون چه مقدار بدولت ضرر و خسارات وارد آمده خوب است از وزارت مالیه صورت جنس که بانبار وارد می‌شود خواسته شود تا مقدار آن که معین شده گفتگو شود.
وثوق الدوله – وزارت مالیه فعلا نمی‌تواند این صورت را بدهد چون صورت تنقیح نشده مشکل است یک مطلبی را چندی قبل یکی از وکلای عظام مذاکره کردند که باید جنس طهران یک قدری جرح و تعدیل شود اگر این مسئله مطرح و مذاکره شود جنس طهران زیاد می‌شود حالا هم بهمین جهة که پاره ترتیبات داده نشده وزارت مالیه نمی‌تواند صورت بدهد.
آقا محمد وکیل التجار- در این باب سابقا گفتگو شده و عقیده بنده این است که همانطوریکه حکم شد جنس دیوانی تسعیر نشود همین طور هم قرار بدهند جنسی که از بابت حقوق داده می‌شود تسعیر شود.
آقا میرزا محمود خوانساری – بنده اطلاع دارم اشخاصی را که هیچ اسب ندارند و مبالغی جنس از بابت چیره و علیق می‌گیرند و انبار می‌کنند.
رئیس- یک مقداری دولت حاصل خالصه دارد یک مقداری هم از بابت مالیات جنس اربابی باید در این باب گفتگو شود و تصویب نمایند که این جنس بکلی داده نشود و بانبار نیاید بصاحبان حقوق وجه نقد از بابت جنس بقیمت عادله داده شود که مردم آسوده شوند.
آقا سیدمهدی – چون وقت تنگ است خوب است ورقه رای منتشر شود مدت کمپانی هم قریب بتمام شدن است اگر قبل از وقت رعایت نشودعمل نان هم مثل امروزهرج و مرج خواهد شد.
رئیس- امروز مذاکره شود تصویب و اخذ رأی موقوف باشد از برای روز پنجشنبه همین طوری که گفتند تسعیر شود باید همین طور هم در خصوص قیمت و پول آن مذاکره شود که بصاحبان حقوق برسد.
آقا میرزا فضلعلی آقا – این مطلب نه اینکه از برای طهران بخصوص نافع باشد بلکه برای تمام ولایات خوب است و می‌باید معین شود که چقدر باید گندم و جنس ذخیره شود که معادل آن وزارت مالیه تهیه نمایند.
آقا سید مهدی – چندسال است که ما در خاطر داریم که همه ساله دولت متضرر می‌شد و رئیس خالصه بهر ترتیب که میدانسته رفتار نموده حال امسال مجلس باید ترتیب صحیحی قرار بدهند که مردم آسوده شوند.
آقا سید حسین – اینکه فرمودند ۴۸ هزار خروار مال خالصه است دوازده هزار خروار مال اربابی معین شد که شصت هزار خروار است گویا کمپانی حاضر شده که عمل نان را قبول نمایند پس تا زود است باید این صورت را وزارت مالیه بدهند تا معین شود که این شصت هزار خروار به انبار وارد می‌شود و به ارباب حقوق هم پول بقیمة عادله داده شود.
آقا مشهدی باقر- در سال صد هزار خروار مصرف گندم این شهر است باید این مقدار امروزه تهیه شود باین طور پنجاه هزار خروار را دولت تهیه نماید پنجاه هزار را هم مجلس امروز قیمتی معین نموده از ارباب ملک گرفته شود. فردا صاحبان املاک نگویند نداریم و بقیمت گزاف بفروشند.
رئیس- همان قدریکه در دست دولت محفوظ دانسته بدهد لازم نیست دیگر از برای سایرین تعیین قیمت شود.
حاج امام جمعه – این تسعیر در دو محل است یک موقع در حقوق اشخاصی که از روی استحقاق حقوق می‌برند مثل سرباز و غیره که جیره و علیق می‌برند در این محل قیمت در حق آنها ظلم است و اشخاص دیگر که از راه غیر استحقاق می‌برند آنها را باید تسعیر نمایند و ضرر ندارد اما اشخاصی که در مقابل خدمت حقوق می‌برند مثل سوار و سرباز باید آنها را بحال خودگذارد.
حاج سید نصرالله – بعد از این که قرار شد به قیمت عادله بآنها پول داده شود یقینا آنها هم راضی هستند و سابقه هم بآنها جنس داده نمی‌شد و بقیمت نازل تسعیر می‌شد.
حاج امام جمعه – صحیح است ولی ما می‌خواهیم این ترتیبات سابق در میان نباشد.
حاج سید نصرالله – همین قدر که گفته شد به ارباب استحقاق جنس داده می‌شود آنوقت تمام صاحبان حقوق را ارباب استحقاق قلم داد می‌کنند.
رئیس- این که جیره بسرباز و غلام داده شود آیا او خودش نان خواهد پخت لابد به نانوا خواهد داد چه ضرر دارد که بقیمت عادله بگیرد جنس هم احتکار نشود.
آقا میرزا فضلعلی آقا – سوار و سربازی که مثل فراسوران مامور هستند جنس دادن بآنها بهتر است اما سربازی که در شهر است قیمت شود بهتر است و باعث ارزانی خواهد بود.
معاون وزارت جنگ – در خصوص جیره بعین جنس یا پول خیلی صحبت شده در زمان شاه شهید هم بعضی اوقات نقد و بعضی اوقات جنس داده می‌شد اما همینطوری که فرمودند بسربازی که در شهر ماموریت دارد نقد داده شود و بسربازی که مامور سرحد پایین راه است جنس داده شود بهتر است.
عمادالحکما- این جنس سه نمره است یک نمره قوی که عین جنس را می‌گرفتند یک نمره متوسط که تسعیر می‌شد بچهار تومان تا پنج تومان یک نمره سرباز و سوار که بیست و پنج هزار تسعیر می‌شد حالا خوب است قرار بگذارید تمام را از قرار پنج تومان تسعیر نمایند تا مساوات هم بعمل آمده باشد.
معمارباشی – تا هر کاری را به اهل خبره آن رجوع نکنند بر وجه صحت معلوم نخواهد شد حاج عباسقلی در این ترتیب اهل خبرت است از او بخواهید تا اطلاعات خود را عرض کند.
آقا مشهدی باقر- حاجی عباسقلی می‌گوید دولت ایران هر قدر جنس دارد از قرار خرواری هشت تومان بدهد، اضافه از آن هر قدر لازم باشد من خودم بقیمت عادله خواهم خرید و تا آخر سال آینده نان را از قرار یک من یک قران خواهم فروخت.
محقق الدوله – همچنانکه در خصوص عمل گوشت در روزنامه اعلان شد در خصوص کمپانی نان هم همین قسم اعلان شود هر کدام بهتر شد اختیار می‌شود.
رئیس- در خصوص گوشت که اعلان شده بود سه لایحه بمجلس رسیده است قرائت می‌شود هر کدام مقرون بصرفه است تصویب شود یک لایحه از طرف بیست و پنج نفر صراف و تجار قرائت شد تا ده سال کنترات کنند و از این قرار بفروشند بهار یک قران تابستان چهار عباسی پاییز یک قران زمستان شش عباسی از طرف انجمن تجارت لایحه رسیده بود که ملخص آن این است که تا ده سال کنترات شود بهار یکقران پاییز شش عباسی زمستان هفت عباسی تابستان چهار عباسی.
حاج سید نصرالله – باید انجمن شکلی ترتیب داده شود که با آنها گفتگو شود یا مجلس صورتی را اعلان کند که هر کس می‌خواهد آن را قبول نماید
در این موقع حاج محتشم السلطنه معاون وزارت داخله بمجلس آمده اظهار داشتند که چند فقره کار بود بعضی تمام و بعضی ناتمام یکی تلگراف از بروجرد در خصوص سالارالدوله یکی هم از نهاوند که ظهیرالدوله مخابره کرده که نظر علی خان که با سالارالدوله همراه بود آمده است در اردوی دولتی متحصن شده است در مسئله کرمانشاه هم ظهیرالدوله که به بی‌غرضی و پاکی طینت معروف است خودشان رفته در مسئله قتل و غارت و جماعتی که بقونسولخانه پناه برده بودند تحقیقات نموده رفع غائله نموده در مسئله اغتشاشات ایل بختیاری که بواسطه عزل و نصب پاره اختلافات ظاهر شده بود قراری گذاشته شده و تلگراف شده بصمصام السلطنه که کمافی‌السابق مشغول بوده باشند و باین واسطه اختلافات دیگر رفع شده تلگرافی دیگر از نظام الملک در باب اغتشاش ماکو رسیده تلگرافی هم از رئیس تلگرافخانه ماکو رسیده بود که اغتشاشات قریب باصلاح است و منتظر مامورین هستند که از تبریز بروند راپورت بروجرد قرائت گردید که شاهزاده سالارالدوله با چند نفر رفته تلگرافی از بختیاری در رفع اغتشاشات آنجا بعنوان وزارت داخله رسیده بود قرائت شد تلگرافی از تبریز رسیده بود بعنوان وزارت داخله مشعر بر اینکه دیروز تلگرافی از طرف علمای ماکو رسیده بود معلوم شد قتل و غارت از اقبال السلطنه نبوده از اهل خود ماکو بود و اگر اقبال السلطنه را عودت نمی‌دادید اغتشاش بیشتر می‌شد.
احسن الدوله – نمیدانم جهت چیست در صورتیکه از این اقدامات اتابک هیچ خسته نشده و هر روزه جواب می‌دهد ولی از طرف وزارت جنگ و وزارت عدلیه بمسامحه و سهل انگاری می‌گذرد و هیچ دقت نمی‌کنند.
آقا سید محمد تقی – کرارا عرض کرده باز هم عرض می‌کنم که غرض از تشکیل این اساس انتشار عمل و داد و قلع و قمع جور و استبداد است و آنهم صورت وقوع نخواهد پذیرفت جز اینکه این هیئت وکلا مجدانه اقدام فرموده آنی غفلت نورزند حالیه وقت ما خیلی کم است نمایندگان ملت هم یکساعت حاضر شده هر روزه مختصر مذاکره می‌شود و بعد مجلس ختم می‌شود باین طور کار از پیش نخواهد رفت باید جدا با نهایت دقت روزهای مجلس دو ساعت بغروب مانده حاضر شوند و تا دو ساعت از شب گذشته مشغول باشند هر گاه یک کدام از عهده برنیایند خوب است استعفا بدهند و وقت مجلس را تضییع نکنند توقیت معین است با رئیس است ولی ما هم باید یک ملاحظه بکنیم و یک ترتیبی از برای خودمان قرار بدهیم که اگر در سر وقت حاضر نشدیم تکلیف چیست؟
احسن الدوله – با اغلب از وکلا گفتگو شده میگویند حقوق ما معین نشده گیرم حالا هم داده نشود معین کنید تا هر کسی تکلیف خود را بداند.
رئیس- صحیح است باید معین کرد ولی فعلا نباید وقت مجلس را معوق گذاشت لابد این تعیین حقوق یکماه دیگر که کتابچه بودجه مملکتی باتمام رسید معین می‌شود. در بعضی از جاها هیچ نمی‌دهند وکالت ملت هم بجهت پول نیست نمی‌گویم چیزی داده نمی‌شود ولی حالا نباید کار را معوق گذاشت.
آقا محمد وکیل التجار- سابقا عرض کرده‌ام بجناب رئیس هم عرض کردم که هفته یکروز مجلس مخصوص باید منعقد شود که وکلا در تکالیف خصوصی خودشان صحبت کنند و در باب حقوق هم گمانم این است که اگر تاخیر شود موجب اختلال خواهد بود.
آقا شیخ حسین – مکرر عرض کرده‌ام که در باب این اشخاص که علنا حربه می‌کشند باید جلوگیری شود دیشب یکنفر شرور حربه کشیده از برای سیدی البته باید از او سخت مؤاخذه شود بلکه باید او را اخراج کرد.
آقا سید محمد تقی- در پامنار جلوخان آقا شیخ محمدتقی ناروندی بوده و این جلوخان مشترک است مابین آقا سید محمد حسن و آقا شیخ محمد تقی نهاوندی که بقدس و زهد مشهور است پسرهای آقا سید محمد باقر آن ناروند را انداخته و سردر را هم خراب کرده‌اند امروز مذاکره شده که چرا ناروند را بریده و جلو خان را خراب کرده‌اند یکی از آن آقا زاده‌ها شش لول کشیده برای آقا شیخ محمد تقی و آقا سید حسین وکیل هم خواستند که او را ساکت نمایند بروی ایشان هم درآمده دست ایشان هم زخم شد البته باید این شخص مجازات شود.
آقا محمد وکیل التجار- این مسئله اهمیت دارد بموجب قانون وکلا باید همه محترم باشند و هر گاه بی‌احترامی به آنها بشود باید باشد وجه مجازات داده شود.
محتشم السلطنه – امروز در این باب اظهاری شده و از طرف آقا سید محمد اشاره شد حکم باقدامات آن شد البته جدا اقدام خواهد شد.
آقا محمد وکیل التجار – در این مواقع بهیچوجه نباید واسطه قبول شود (لایحه از طرف ملت رسیده بود درخصوص ضیق اوقات مجلس وعدم حضور وکلا و باهمال گذشتن امورات قرائت شد).
آقا سید محمد تقی – الحق خوب نوشته شده و جواب هم ندارد حالا هم مذاکره شده در باب تعیین وقت چه باید کرد.
آقا میرزا محمود خوانساری- ما کار زیاد داریم اگر صلاح بدانید از طرف صبح هر روز قرار بگذارید جهة قرائت نظامنامه‌ها عصرها بجهة متفرقه‌ها.
آقا شیخ حسین – در نظامنامه همینقدر قید شده وکیل بیاید ولی معین نشده کی حاضر شود خوب است یک فصلی بر نظامنامه افزوده شود.
آقا سید مهدی- هر چه مذاکره می‌شود بی نتیجه می‌ماند مثل مسئله قصابها و در باب حقوق وکلا چند دفعه مذاکره شده و جواب شافی داده نشد و شرف وکلا رفته است اگر وکلا باید حقوق داشته باشند که معین شود اگر هم نباید حقوق داشته باشند برای چه اشخاصی که بهیچوجه بکار ملت نمی‌خورند در سال مبالغی مال ملت را می‌خورند اگر نباید خورد آنها که بی سبب می‌برند نبرند تا ما هم تا آخر دوره ولو بفروش لباس هم باشد قناعت کنیم و حقی نخواهیم.
حاج امام جمعه – همین طور که سایر مطالب را موکلین ما یادآوری و اخطار می‌نمایند این مطلب را هم باید آنها اخطار و اصرار کنند از طرف مجلس بنده مستحسن نمیدانم.
حاج میرزا علی آقا – دو مسئله داریم یک عملیست که می‌شود اجرت گرفت و یک عملیست که نمی‌شود اجرت گرفت مثلا حاکم شرع که برای عمل ترافع است کتبا و لفظا بخواهد اجرت بگیرد حرام است در صورتی که آن برای اثبات حقوق شخصی است این مجلس برای اثبات و حفظ حقوق نوعی است و بالاتر از آن است پس وکلا نمی‌توانند اجرت بگیرند و عمل خودشان را نباید قیاس بفلان سرباز یا فلان سرکرده و حاکم نمایند چرا که کار آنها واجب کفائیست ولیکن عمل وکلا فعلا برایشان واجب عینی شده و اجرت گرفتن در واجب عینی حرام است اما اگر کسی چیزی نداشته باشد آن شخص را مرتزقه میگویند لابد باید از بیت‌المال بقدر کفاف ارتزاقش کرد.