مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۲ نشست ۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۲ نشست ۵
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۵
جلسه: ۵
صورت مشروح مجلس یوم دوشنبه ۲۷ برج حوت ۱۳۰۲ مطابق ۱۱ شهر شعبان ۱۳۴۲
مجلس یک ساعت و ۴۰ دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای مؤتمن‌الملک تشکیل گردید
(صورت جلسه یوم شنبه ۲۵ حوت را آقای سرکشیک‌زاده قرائت نمودند)
رئیس- نسبت به صورت جلسه ایرادی دارید یا خیر؟
(گفته شد خیر)
رئیس- دستور امروز بقیه راپرت‌های شعبات است. بدواً نمایندگی آقای فتح‌الله میرزا از سراب و گرمرود مطرح است آقای حائری‌زاده در جلسه گذشته مخالفت کردند ولی حالا شرحی نوشتند که به عرض آقایان می‌رسد.
(آقای اعتبارالدوله مشروحه آقای حائری‌زاده را به شرح ذیل قرائت نمودند)
مقام محترم ریاست مجلس شورای‌ملی راجع به مخالفت بنده به اعتبارنامه شاهزاده فتح‌الله میرزا چون مدارک مخالفت در دسترس این چند روزه نبوده لهذا از مخالفت منطقی خود صرف‌نظر می‌کنم و به رأی مجلس واگذار می‌کنم
رئیس- پس باید رأی گرفته شود رأی می‌گیریم به وکالت شاهزاده فتح‌الله میرزا از سراب و گرمرود
آقایانی که وکالت ایشان را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان برخاستند)
رئیس- تصویب شد. نسبت به آقای بنان‌السلطان جمعی از نمایندگان تقاضا کرده‌اند از دستور امروز خارج شود مخالفی ندارند؟
(یک نفر از نمایندگان- خیر)
رئیس- نمایندگی آقای آشتیانی مطرح است. مخالف گویا آقای تدین بوده‌اند.
تدین- بنده تقاضا می‌کنم که اگر راپرت دیگری است و آقایان موافق باشند مطرح شود و راپرت راجع‌به ایشان بعد مطرح شود والّا حالا عرایضم را عرض کنم.
(بعضی گفتند- حالا مطرح شود)
رئیس- (خطاب به آقای تدین) اگر مخالفتی دارید بفرمایید
تدین- طرز انتخابات تهران و جریاناتش تصور می‌کنم براحتی پوشیده و مخفی نباشد و شکایاتی که در آن تاریخ از طرف عده زیادی اظهار می‌شد و در جراید آن تاریخ مطرح بود که نمرات جراید الان در دست است و متجاوز از سیصد چهارصد نمره روزنامه مختلف الان موجود است که در تمام آنها شکایات راجع به سوء جریان انتخابات تهران عنوان شده است ولی برای این که حتی‌الامکان مایل نیستم که یک مذاکراتی در این مجلس بکنم مگر در موقع ضرورت عجالتاً در شرح دادن ترنیت و جریان انتخابات تهران و توابع و آن اتفاقاتی که افتاده است خودداری می‌کنم و این را هم اینجا عرض می‌کنم که سوءجریان انتخابات شامل دوازده نفر نمایندگان تهران نیست. اشخاصی منتخب هستند که دآراءی یک وجهه عمومی و یک آراء طبیعی هستند البته غرضم این‌ها نیستند و آن آقایان را محتاج هم نمی‌دانم اسم ببرم و البته همه آقایان خوب می‌شناسند ولی برای این که باز سوءتفاهمی تولید نشود عرض می‌کنم از قبیل آقای مشیرالدوله آقای رئیس محترم مجلس و آقای مصدق‌السلطنه و آقای مستوفی‌الممالک و بالاخره بنده مخالفتم با ۴ نفر از نمایندگان تهران که مشترک‌اند در یک موضوع خواهد بود و مربوط به این آقایانی که آراء طبیعی داشته‌اند نخواهد بود. بنابراین نمی‌خواهم به‌طور تفصیل وارد در بیان سوءجریان انتخابات تهران شوم و اگر مقتضی شد البته عرض خواهم کرد به این جهت عرض می‌کنم که این راپرت نمایندگی آقای آشتیانی از آن شعبه که صادر شده است تمام دوسیه‌های متعلق به امر انتخابات در آن شعبه نبوده یکی از آن دوسیه‌هایی که خیلی مهم است و طرف گفتگو است دوسیه لواسانات است و کن و سولقان هم در درجه دوم و حتی به قدری دوسیه لواسانات و کن و سولقان طرف اهمیت بوده است که ارجاع آن به عدلیه و جلب اشخاص و دوسیه‌های استنطاقی در عدلیه تهیه شده است. بنابراین بنده یک نفر عضو هستم در اینجا و حق دارم که ببینم دوسیه لواسانات وضعیتش چیست؟ و همچنین سایر دوسیه‌هایی که مرتبط به این امر است و آنچه که بنده اطلاع دارم دوسیه لواسان فعلاً در مجلس نیست بنابراین بنده به همین قدر اکتفا می‌کنم و نمی‌خواهم وارد شوم در بیان یک مطالبی و پیشنهاد می‌کنم که این راپرت برگردد یا به همان شعبه یا یک کمیسیون و دوسیه کن و سولقان و سایر دوسیه‌های مرتبط به این قضیه خواسته شود به مجلس و حقیقتاً رسیدگی شود و اگر چنانچه قضیه مخدوش بود که به عقیده آقای مدرس که دیروز اظهار کردند البته خود ایشان و سایرین هم موافقند که به یک دوسیه مخدوش نمی‌شود رأی داد و اگر نبود چه بهتر از این تا رفع این شبهه از عموم بشود و با یک نزاکت و آبرومندی ما همه‌مان رأی بدهیم به اعتبارنامه آقای آشتیانی اگر این تقاضای بنده را آقایان قبول می‌کنند بنده اکتفا می‌کنم و اگر قبول نمی‌کنند بنده حاضرم عرایض خودم را به‌طور مفصل عرض کنم.
رئیس- آقای دستغیب (اجازه)
دستغیب- موافقم
رئیس- پیشنهاد شده است که از دستور امروز خارج شود بر مذاکرات حق تقدم دارد. (به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که راپرت راجع به نمایندگی آقای میرزاهاشم به کمیسیون تحقیق ارجاع شود تا پس از رسیدگی ثانیاً راپرت نمایندگی ایشان به مجلس تقدیم گردد. (تدین)
رئیس- مذاکره که می‌شود در باب این پیشنهاد باید بشود.
آقای دستغیب. (اجازه)
دستغیب- بنده موافقم با اصل راپرت و در باب پیشنهاد عرضی ندارم.
رئیس- (خطاب به آقای مدرس) نسبت به این پیشنهاد توضیحی دارید.
مدرس- بلی
رئیس- بفرمایید
مدرس- عرض می‌شود چون من خودم هم یکی از نمایندگان تهران هستم به این جهت مناسب نبود که بنده صحبت بدارم لکن دیگر (الضرورات تبیح‌المحظورات) یک وقت مسئله اشکال‌تراشی است. بسیار خوب فرمودند که در روزنامه‌ها خیلی اشکالات و شبهات این‌ها هست البته می‌دانید که انتخابات همه اطراف دارد. طرف دارد. دوست دارد مغرض دارد. همه‌جور هست. و قطعاً خیلی کم اتفاق می‌افتد که در باب انتخابات یک‌جا اشکالات و شبهات حق یا غیر در روزنامه‌جات و غیر روزنامه‌جات نشود این مسئله را بنده انکار ندارم لیکن بنده عرض می‌کنم که در آن وقت خیلی از آقایان مستحضراند که دولت وقت با ما نبود من نمی‌گویم بر ضد ما بودند. لکن دولت وقت با ما نبود که بفرمایند به واسطه این‌که دولت با ماده بوده است بعضی عملیات شده باشد که از طریق جریان قانونی یک قدری خارج شده باشد. مسئله دوسیه لواسانات را هم که می‌فرمایند بر فرض ما تصدیق کنیم که یک شبهاتی داشته باشد باز ربطی به من و آقای آشتیانی و امثال این‌ها ندارد و رأیی هم در لواسانات نداریم یک رأی بنده دارم و آقا هم یک جزیی که اگر آنها را الغاء بکنید باز هم اکثریت شش و هفت را دارند و این که فرمودند به کمیسیون تحقیق رجوع شود اگر بنا شود انتخابات تهران به کمیسیون تحقیق رجوع شود خوب است بفرمایند کدام دوسیه است که نباید به کمیسیون تحقیق رجوع شود لهذا بیاناتی که فرمودند بنده این بیانات را هیچ دلیلی برایش ندیدم و تقاضایم این است که رأی گرفته شود هیچ هم از دستور خارج نشود دیگر رأی با مجلس است.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب هم با پیشنهاد مخالفند؟
آقاسیدیعقوب- بنده موافقم اجازه می‌فرمایید توضیحات خود را بدهم.
رئیس- با راپرت یا با پیشنهاد.
آقاسیدیعقوب- با پیشنهاد.
رئیس- بفرمایید.
آقاسیدیعقوب- بنده مفتخرم که در شعبه سوم عضویت دارم و دوسیه انتخابات تهران هم که در شعبه سوم هست و از طرف شعبه سوم یک پیشنهادی به مقام محترم ریاست شده بود که راجع به انتخاب تهران از هر شعبه دو نفر معین شوند که در واقع به اتفاق این راپرت‌ها تمام شود. شعبه سوم هم معین کردند و این که آقای تدین در آن پیشنهادی که تقدیم کردند کمیسیون تحقیق نوشته‌اند خواستم عرض کنم هنوز کمیسیون تحقیق از طرف مجلس معین نشده است ولی شعبه هم نمایندگان خود را معین کردند و این طریق هم با آن سرعت جریانی که آقای مدرس درنظر دارند منافات ندارد. آقای تدین هم اساساً مخالفت ندارند و این که می‌فرمایند برای حاضر کردن آن دو دوسیه است در مجلس و این مطلب دیگر است نه برای خاطر این که آقای آشتیانی در دوسیه لواسانات رأی دارند یا ندارند ولی برای این که دوسیه انتخابات باید تمام باشد در تکمیل پیشنهاد آقای تدین بنده تقاضا می‌کنم همان طور که شعبه سوم تقاضا کرده بود و از سه‌شنبه هم نماینده معین شده است ممکن هم هست همین امروز بنشینند و این مسئله را خاتمه بدهند.
رئیس- آقای حاج‌میرزاسید عبدالوهاب مخالفید؟
حاج‌سیدعبدالوهاب- بلی
رئیس- آقای تدین موافقید
تدین- بنده خودم پیشنهاد داده‌ام
رئیس- آقای حاج‌میرزاعبدالوهاب (اجازه)
حاج‌میرزاعبدالوهاب- آقای تدین فرمودند دوسیه لواسانات خراب است و بعد از آن که آقای آقاسیدیعقوب توضیح دادند که در دوسیه لواسانات آقای آشتیای آن قدرها رأی نداشته‌اند دیگر علتی برای تأخیرش دیده نمی‌شود بنابراین خوب است الآن رأی گرفته شود و تکلیفش معین شود.
رئیس- آقای تدین (اجازه)
تدین- بنده همان طور که عرض کردم حتی‌الامکان مایل نیستم که یک مطالبی را اظهار کنم که آن مطالب کاملاً مبتنی بر یک شواهد و ادله‌ای است که درنظر بنده معلوم است. بنده عرض می‌کنم حق دارم یک نفر نماینده که هستم ببینم دوسیه متعلق به امر انتخابات را یا خیر؟ بنده خواستم ببینم دوسیه لواسانات نبود در مجلس اگر مجلس می‌خواهد این مقرا از من سلب کند امر دیگری است به این جهت بنده پیشنهاد کردم که ارجاع به کمیسیون شود تا در آنجا رسیدگی بشود برای این که یک جواب مقنع و ساکت کننده به عموم معترضین و اشخاصی که در آن تاریخ شکایت کرده‌اند داده شود باز هم عرض می‌کنم که مایل نیستم در آنجا بعضی مسائل را بگویم که مایل نیستم در آنجا بعضی مسائل را بگویم ولی آقایان اگر البته مایل هستند که اولاً حق بنده را سلب بکنند و ثانیاً اگر بخواهند بنده مطالب را اینجا پشت تریبون عرض کنم حاضرم و اجازه می‌خواهم مسائل را آنچه که اطلاع دارم برطبق معلومات خودم به اطلاع مجلس برسانم.
آشتیانی- آقا مطالب خود را بفرمایید هرچه دلتان می‌خواهد بگویید.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد آقایان مذاکرات را کافی می‌دانند.
(جمعی اظهار نمودند- مذاکرات کافی است)
رئیس- پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود مجدداً به شرح فوق قرائت شد.
رئیس- رأی می‌گیریم. قابل توجه بودن این پیشنهاد-
آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد.
اصل قضیه مطرح است.
کسی هم مخالف هست؟
آقای تدین (اجازه)
تدین- بنده تصور می‌کنم که در دوره زندگانی خودم امتحان داده باشم و هیچ وقت به نظر غرض‌آمیز صحبتی نکرده‌ام و بهترین شاهد بنده زندگانی بنده در دوره چهارم است که خود آقا هم تشریف داشتند آقای مدرس اظهار کردند که در اطراف هر انتخابی شکایت‌ها و اعتراضاتی است بنده هم تصدیق می‌کنم چون موضوع انتخاب از جمله موضوعاتی است که داوطلب ممکن است زیاد داشته باشد. بنابراین از مجموع داوطلبین انتخاب و وکالت یک عده معدودی منتخب می‌شوند و آنهایی که محروم مانده‌اند البته ناراضی هستند. این یک اصل به جای خودش درست است اما در انتخاب اگر چنانچه تهدید یا تطمیع باشد و یک مدارکی هم از برای ثبوت این مسئله باشد آن وقت دیگر نمی‌شود گفت که از نقطه‌نظر عدم رضایت است. راجع‌به سوءجریان انتخابات یک دوسیه بزرگی در عدلیه تهیه شده است و اشخاص زیادی هم به عدلیه جلب شده‌اند و پس از استنطاق محکوم شده‌اند. به مدتی حبس یا جریمه نقدی در اثر چه؟ در اثر این‌که تعرفه را خریده است یا این که می‌فروخته است و بالاخره این‌ها منتهی به جاهایی می‌شده است. و حتی این‌که در یک هفته قبل باز برای تکمیل استنطاقات و تعقیب متهمین مدعی‌العموم مراجعه کرده است به این دوسیه‌ها و هنوز راپرت نرسیده است. اگر واقعاً آقایان در اینجا تصور می‌کنند که راجع به ایشان چیزی نیست این وحشتی ندارد. مثلاً آقای مدرس می‌فرمایند من یک رأی بیشتر ندارم پس دیگر وحشتی ندارد که بنده هم ببینم دیگران هم ببینند یک رأی دارند یا صد رأی دارند و بالاخره در آنجا یک جریانات سوئی که منتسب بزید یا عمرو باشد نشده اشخاصی مأمور شده‌اند از طرف یک اشخاص دیگری به این‌که بروند در آنجا تبلیغات بکنند و پول بدهند و رأی بخرند و رأی تهیه کنند دوسیه مفصلی هم در این باب الآن در عدلیه حاضر است آیا بعد از این معلومات که اشخاصی از اینجا یک عده مأمور و یک عده مبلغین فرستاده‌اند و به آنها مخارج داده‌اند پول داده‌اند که شما بروید در آنجا تبلیغ کنید و برای فلان زید رأی تهیه کنید آیا می‌شود گفت که این انتخاب مشروع است؟ منتهی جوابی که موافقین به من خواهند داد این است که خواهند گفت که این‌طور نیست بنده خواهم گفت این‌طور هست حکم کیست؟ مجلس است بعد از مراجعه به دوسیه بنده عرض می‌کنم کدام یک نفر از شما آقایان دوسیه لواسانات را دیده‌اید؟ اگر دیده‌اید بفرمایید، می‌فرمایید مجلس رسیدگی و حکمیت کند مجلس چطور رأی بدهد؟ آیا قضاوت بدون مراجعه به مدارک طرفین هیچ منطق دارد در دنیا می‌گویم بنده مدعی هستم اسناد هم هست شما رأی نمی‌دهید که اسناد را بیاورند آن‌وقت چطور شما می‌گویید حکمیتی که ما می‌کنیم عادلانه است؟ مگر من چه تقاضایی کردم؟ من تقاضا کردم که دوسیه را بیاورند من ببینم و دیگران هم ملاحظه کنند آن‌وقت هر چه حق بود همان را تصدیق کنید. شما با دوسیه ندیده چطور موافقت می‌کنید و چرا تقاضای مشروع بنده را قبول نمی‌کنید و می‌خواهید محاکمه کنید؟ من حرفم این است والا شما هرطور می‌خواهید رفتار کنید مختارید بنده می‌گویم در مقابل ادعای خود سند دارم و سند هم در دوسیه لواسانات و در عدلیه است. اگر بنده در اقلیت هستم آن موضوع دیگری است ولی اگر حرف من منطقی نیست آن را رد کنید بنده مدعی هستم و می‌گویم اسناد و مدارکی دارم که فعلاً اینجا نیست و در عدلیه است مهلت بدهید بیاورم یا از طرف مجلس و مقام ریاست نوشته شود که دوسیه را بیاورند. آیا من حق ندارم این تقاضا را بکنم چیز غریبی است؟ اگر چنانچه آقای حاج‌میرزاعبدالوهاب آن دوسیه را دیده‌اند من قول ایشان را قبول دارم. آیا شما دوسیه را دیده‌اید این‌ها که مربوط به این قسمت نیست بنده که اول عرض کردم پس این مسئله را حل کنید. در لواسانات و کن و سولقان یک رأی داشته‌اید یا صد رأی یا هزار رأی ربطی به موضوع ندارد بنده می‌گویم باید دید آقایان می‌گویند خیر به دوسیه ندیده ما رأی می‌دهیم این یک موضوع عجیبی است بالاخره حکومت هم ممکن است بکنند و رأی بدهند ولی آیا این راهی هست که واقعاً مقرون به ثواب و مطابق با واقع باشد چیز غریبی است. بنابراین باز بنده امساک می‌کنم از این‌که مسائلی که در آن دوسیه است و راپرت‌هایی که در آنجا است عرض کنم و نمی‌خواهم که خودم تنها در این قضیه قضاوت کرده باشم مصلحت این است که آقایان هم اگر واقعاً مقصودشان این است که یک حکومت به حق و عدالت شده باشد چه مانع دارد که دو روز سه روز پنج روز این مسئله به تأخیر بیافتد و دوسیه خواسته شده و در شعبه رسیدگی بشود حالا می‌خواهد کمیسیون خاص باشد یا از شعب انتخاب کنند یا از جای دیگر بنده اعتراضم در همان شعبه پنجم که آقای حاج‌میرزاعبدالوهاب هم در آنجا بودند همین بود که دوسیه لواسانات کجاست؟ نهایت در موقع رأی دادن بنده نبودم و آقایان رأی دادند حرف من مقرون به حساب است اگر بنده را با دلیل متقاعد کردید بنده هم قانع می‌شوم ولی اگر شما می‌فرمایید مدرک ندیده و آن دوسیه عظیم‌الجثه را نیاورده با علم غیب رأی بدهیم آن هم یک موضوعی است باز بنده اجتناب می‌کنم از این‌که از نزاکت خارج شوم برای این‌که در خارج سوءتعبیر نشود حالا اگر هم از کمیسیون تحقیق و حتی هست بنده پیشنهاد می‌کنم کمیسیون تحقیقی نباشد یک کمیسیونی تشکیل بشود از منتخبین شش شعبه از هر شعبه یک نفر والا این چه طرزی می‌شود که بگویید مدارک ندیده و مهلت هم نداده و مدارک نخواسته رأی بدهند بنده به همین اندازه اکتفا می‌کنم برای این که مایل نیستم بیش از این راجع‌به این موضوع در مجلس صحبت شود دیگر بسته است به نظر آقایان.
رئیس- آقای داور (اجازه)
داور- گمان می‌کنم آقای تدین مختصر اشتباهی کرده باشند اظهاراتی که فرمودند و نظری که نسبت به کمیسیون دادند که ما چون علم غیب داریم رأی می‌دهیم این طور نبوده در جریان انتخابات تهران مثل کلیه انتخاباتی که در این مملکت شده است و بعد از این هم خواهد شد بالطبیعه یک صحبت‌ها و یک گفتگوها و یک اعتراضات و یک شکایاتی هست.
(جمعی از نمایندگان- صحیح است)
منتها شعبه خواست یک دقتی بکند و دید که اگر بخواهد تبعیض نشده باشد و هیچ تصور غرض مخصوص نرود و دوسیه‌ها را از آن نقطه‌نظر مطالعه نماید به چه ترتیب باید با انتخابات تهران رفتار شود در تهران هزار و دویست هزار و چهارصد کاندیدا بوده است البته غیر از آن عده که انتخاب شده‌اند بقیه ناراضی بوده‌اند و یک قسمت از این شکایاتی که شده در دوسیه لواسانات متمرکز شده است دوسیه لواسانات را که آقای تدین فرمودند ندیده‌اند و باید دید بایستی اول ببینیم آن دوسیه چیست آیا دوسیه انتخابات لواسانات است؟ خیر دوسیه‌ای است که یک عده اشخاص شاکی درست کرده‌اند و یک عده هم می‌گویند از روی غرض بوده است نمی‌دانم چون داخل در کار نبوده‌ام در دوسیه عدلیه هم دقت نکرده‌ام چون مربوط به مجلس نبوده است نمی‌دانم که آن دوسیه ساخته شده است. (مثل این که یک عده می‌گویند) یا یک عده حقیقت در عدلیه جلب و استنطاق شده‌اند و این دوسیه تهیه شده بلی عدلیه مداخلاتی کرده است یعنی صحبت شده و عده رفته‌اند تظلم کرده‌اند که انتخابات لواسانات در تحت اثر تطمیع و تهدید و از این قبیل اقدامات غیرقانونی بوده شعبه تصور کرد که اگر بگوید به واسطه این‌که یک اقدامات غیرقانونی در یک انتخاباتی می‌شود آن انتخابات لغو است پس تمام انتخابات ایران لغو است برای این که در هیچ نقطه از نقاط ایران نیست که یک عده برخلاف قانون اقداماتی نکنند و یا تطمیع و تهدیدی واقع نشده باشد همیشه بیست نفر سی نفر عده را تطمیع می‌کنند که به آنها رأی بدهند اگر به همین اقدام این چند نفر که رفتند تطمیع کردند انتخابات لغو بشود بالطبیعه کلیه انتخابات باید لغو شود به جهت این که هیچ نقطه نیست که یک عده دست به این اقدام نزده باشند ولی باید دید تا چه اندازه آن اقدامات مؤثر در امر انتخابات است در لواسانات یک عده زیادی از کاندیدهای تهران رأی داشته‌اند اگر بنا باشد که رأی داشتن در لواسانات باعث به هم خوردن انتخابات بشود بایستی همه به هم بخورد ولو این‌که یک یا دو یا سه رأی داشته باشند و گمان می‌کنم که غالب کاندیدهایی که ما در اینجا گذراندیم گاهی یکی دو رأی و شاید پنج و شش رأی داشته‌اند شعبه به این نظر رأی داد که ما می‌آییم می‌بینیم اشخاصی که در لواسانات رأی داشته‌اند چقدر رأی داشته‌اند اگر آن آراء را از میزان کل جدا کنیم باز دارای اکثریت می‌شدند یا نه؟ اگر دارای اکثریت شدند که رأی می‌دهیم و اگر اکثریت‌شان به هم می‌خورد که خیر در این صورت چون یک صحبت‌هایی را جمع به لواسانات شده است ما رأی نسبت به آن اشخاص را عجالتاً نگاهداشته و تحقیقات می‌کنیم. آقای آشتیانی در لواسانات یک عده آراء که سیصد و خورده‌ای بود داشتند این مقدار رأی را که از کلیه آراء آنها کسر کردیم باز دیدیم حائز اکثریت هستند. به عبارت آخری گفتیم که اگر در آراء لواسانات خلاف قانونی شده باشد در صورتی‌که به آراء ایشان ضرری برساند باید انتخاب ایشان باطل شود. پس داشتن یک رأی یا دو رأی هم ضرر می‌زند و باید انتخاب سایر آقایانی که در آنجا رأی داشته‌اند به هم بخورد و لغو بشود.
تدین- این‌طور نیست.
داور- بنده نفهمیدم چرا این‌طور نیست اگر عده یک یا دو رأی یا ده رأی یا بیست رأی داشته‌اند می‌گویند چون کافی نیست اکثریت فلان کاندید را از بین نمی‌برد عده آراء آقای آشتیانی هم کافی نیست و اکثریت ایشان را از بین نمی‌برد و اگر داشتن رأی در لواسانات سبب بطلان انتخابات می‌شود پس سایرین هم همین حال را خواهند داشت اما اگر می‌گویند داشتن رأی در لواسانات فقط از برای آقای آشتیانی ضرر دارد این را شعبه نمی‌تواند تصدیق کند.
آشتیانی- تمام کاندیدهای تهران از بنده بیشتر رأی داشتند.
داور- در هر حال بنده نمی‌خواهم داخل در جزئیات بشوم و شعبه هم در آن قسمتی که به او رجوع شده بوده است با یک نظر بی‌طرفی رسیدگی نموده و در قسمت لواسانات هم کاندیدها رأی داشته‌اند و شعبه هم رسیدگی کرده آراء را دیده و مخصوصاً یک قسمت از اشخاص را که شعبه ما مأمور رسیدگی آنها بوده است آراء آنها به قدری نبوده است که به انتخاب آنها ضرری وارد بیاورد. و به همین جهت هم رأی داده است و خودش را هم محتاج ندیده است به شکایات و دوسیه عدلیه رسیدگی نماید و بنده گمان می‌کنم مجلس باید رأی شعبه را تصدیق نماید.
رئیس- مذاکرات کافی است؟
تدین- کافی نیست بنده عرض دارم.
رئیس- آقایانی که مذاکرات را کافی.
تدین- آقا اجازه نمی‌دهید حرفم را بزنم.
رئیس- آخر یک شخص می‌گوید مذاکرات کافی است باید رأی بگیریم؟
تدین- خیلی خوب آخر بنده هم می‌خواهم توضیح بدهم.
سردار معظم کردستانی- اما توضیح دادند.
رئیس- من رأی می‌گیریم شما اگر نمی‌خواهید رأی ندهید.
رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات
آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.
(عده قیام نمودند)
رئیس- معلوم می‌شود کافی نیست. آقای دستغیب موافقید؟
دستغیب- بلی موافقم.
رئیس- آقای مدرس هم این‌طور؟
مدرس- بلی بنده هم موافقم.
رئیس- آقای حاج‌میرزاعبدالوهاب هم موافقند؟
حاج‌میرزاعبدالوهاب- بلی.
رئیس- آقای تدین (اجازه)
تدین- آقای مخبر محترم شعبه نفت اشتباه به بنده دادند و تصور می‌کنم خودشان اشتباه کرده‌اند ایشان اظهار می‌کنند که بر فرض آقای آشتیانی در لواسانات و کن و سولقان چند رأی داشته باشند آن را موضوع کنیم مضر به اکثریت‌شان نیست. بنده این را نمی‌خواهم بگویم عرض می‌کنم جریان انتخابی که جنبه جزائی پیدا کرده است جنبه جنایی پیدا کرده است اگر معلوم شود یک شخص انتخاب شده است به سه هزار رأی یک رأیش به وسیله تطمیع بوده است این شخص جانی شمرده می‌شود ولی بنده این نسبت را به آقای آشتیانی نمی‌دهم. چه فرق می‌کند اگر معلوم شود فلان زید در لواسانات و کن و سولقان پنج رأی داشته و آن را خریده است این شخص از نقطه‌نظر انتخابی جانی شمرده می‌شود و نمی‌شود بگوییم که اگر هزار رأی در فلان نقطه داشته و آن هزار رأی مبتنی بر تطمیع باشد آن را موضوع کنیم ببینیم اکثریت باقی می‌ماند یا خیر این اشتباه است خود آقای مخبر هم از نقطه‌نظر حقوقی تصدیق می‌کنند و با عقیده بنده همراه خواهند بود. بنده می‌گویم دوسیه انتخابات تهران نسبت به آراء کن و سولقان و لواسان یک جنبه جنایی پیدا کرده است. شما می‌فرمایید اگر آراء آنجا را کم کنیم باز دارای اکثریت خواهند بود؟ چیز غریبی است من نمی‌خواهم بگویم چند رأی داشته‌اند به علاوه شما تمام دوسیه را به هم بزنید اگر صورت جز آراء لواسانات را پیدا کردید؟ من نمی‌دانم این چه ترتیبی است نمی‌فهمم؟ بنده که الان مخالفت می‌کنم از نقطه‌نظر جنبه جنایی و جزائی است بنابراین بنده تقاضا می‌کنم که آن دوسیه باید خواسته شود رأی نمی‌دهید مختارید دیگر هم عرضی ندارم.
رئیس- آقای دستغیب.(اجازه)
دستغیب- از حیث دیده شدن انتخابات تهران با این‌که دوسیه دارد بنده شخصاً خودم را محتاج نمی‌دانم که بروم دوسیه را ببینم برای این‌که خود بنده هم در تهران بودم در آن موقع و دوسیه انتخابات تهران در رأی و مسمع بنده بود و شاید نسبت به بعضی‌ها هم کاندید تهران بودم این است که هیچ احتیاج ندارم که دوسیه را ببینم و انتخابات تهران را کاملاً می‌دانم که به چه ترتیب است. قضیه دوسیه لواسانات یک قضیه‌ای است که بعید نیست در آن یک حرف‌هایی و یک چیزهایی پیش آمده باشد اما نسبت به کی؟ نسبت به آقای آشتیانی نیست. ولی نسبت به یکی دو نفر دیگر بعید نیست. در آنجا هم شاید بنده هم بگویم تهدید و تطمیع شده باشد اما تهدید و تطمیع انتخاب شخص تهدید و تطمیع کننده را خراب می‌کنند لیکن اصل انتخابات را خراب نمی‌کند. برفرض این که یک نفر هم تهدید و تطمیع کرد البته معلوم است همان‌طور که نوشته‌اند آن شخص از انتخابات آن دوره و چند دوره دیگر محروم است ولی نسبت به اصل انتخابات لغو کننده نیست و این در هیچ‌جا و هیچ قانونی نیست. اما اگر انتخابات تهران را نسبت به سایر ولایات درست مقایسه کنیم بنده عقیده‌ام این است که انتخابات تهران قطع‌نظر از بعضی جزئیاتش که خصوص لواسان نیست به یکی دو نفر است از او که قطع‌نظر بکنیم بنده عرض می‌کنم انتخاباتش از سایر ولایات بهتر شده برای این‌که دولت کاملاً در جریان انتخابات اینجا نظارت داشته و ناظر بوده است یک عده هم در انجمن نظار بوده‌اند که نمی‌شود گفت مراعات قانون را نکرده‌اند و قانون را ملحوظ نداشته‌اند چون رئیس انجمن نظار شخص آقای مشیرالدوله بوده‌اند. و آن طور که باید و شاید مواظبت کرده‌اند چنانچه اگر کسی به نسخ بعضی اعلانات آن روز مراجعه کند و به ترتیب نشستن و تشکیل انجمن نظار و تعیین انجمن‌های نقاط جزء درست به دقت ملاحظه کند آن وقت می‌بیند انتخابات تهران با چه نوع خوش صورت گرفته و مخالفت با قانون نشده است. این است که بنده عرض می‌کنم راجع به انتخابات تهران و لواسانات ممکن است که یک نفر را تهدید و تطمیع بکنند و یک نفر را از روی تهدید یا تطمیع بنویسند اما ده نفر بیست نفر سی نفر از روی عقیده ممکن است بنویسند و مانعی هم نیست و از روی عقیده می‌گویم همه هم می‌دانیم که آقای آشتیانی جنبه روحانیت دارند و اهل پول دادن هم نیستند یعنی جنبه روحانیت ایشان مانع است از این‌که پول بدهند و اصلاً اهل پول خرج کردن نیستند. این است که بنده عرض می‌کنم انتخابات تهران یک انتخاباتی بوده است که اگر با سایر جاها قیاس بشود می‌توانم عرض بکنم که از یکی دو نفر لواسانات اگر صرف‌نظر بکنیم بهترین انتخابات است و هیچ ربطی به سایر انتخابات ندارد. راجع به خصوص آقای آشتیانی اقرار کردند که راجع به آن دوسیه جنحه و جنایی من به آقای آشتیانی نسبت می‌دهم و تقریباً آقای آشتیانی را در حین مخالفت تبرئه کردند به علاوه مدرکی هم معین نکردند که آن مدرک دلیل باشد که شخص آقای آشتیانی تهدید یا تطمیع کرده و دوسیه انتخاباتش خراب شده باشد. آقای تدین از باب کلی فرمودند انتخابات تهران راجع به لواساناتش راجع‌به یک عده‌ای که رأی دادند راجع‌به یکی دو نفر که به قول منطقین لعل وجود خارجی نداشته باشد یا اگر وجود خارجی هم داشته باشد به یکی دو نفر مخدوش است ممکن است که به آن یکی دو نفر تهدید و تطمیع شده باشد ولی راجع به ایشان نبوده است و راجع به آن یکی دو نفر هم احتمال می‌رود که از روی تهدید و تطمیع بوده است البته این کلمه نه سندی است نه مدرکی است نه حسی است که بشود گفت آقای آشتیانی تهدید و تطمیعی برای انتخابات کرده است و این قضیه نسبت به شخص آشتیانی نیست زیرا چنان که عرض کردم انتخابات تهران در رأی و مسمع بنده بوده و به نوع خوبی انجام یافته و از عقیده ثابت و جازعم که انتخابات آقای آشتیانی خیلی خوب بوده و مردم هم از روی عقیده ثابت به آقای آشتیانی رأی دادند و حتی نظرم می‌آید راجع‌به لواسانات که بنده اینجا بودم و حاضر در مرکز بودم بعضی اشخاص می‌آمدند اینجا از علما می‌پرسیدند که ما چندان اطلاعی نداریم و جاهل هستیم که را بنویسم جواب می‌دادند که یک از جمله اشخاص خوب آقای آشتیانی است البته تصدیق می‌فرمایید که تبلیغ غیر از مسئله تهدید و تطمیع است و این مسئله برای آقای تدین مشتبه شده است مثلاً من یک نفر را خوب می‌دانم و به دیگری می‌گویم که برای انتخاب اسم او را بنویسند آن موضوع تبلیغ است و ربطی به پول دادن یا تهدید و تطمیع ندارد. البته مرسوم بود در تهران (و در سایر ولایات هم مرسوم بود) یک نفر در میدان توپخانه می‌ایستاد و می‌گفت به عقیده من فلان و فلان برای وکالت خوب هستند این که تهدید و تطمیع نیست این موضوع تبلیغ است. مثلاً اشخاصی که مسلماً در میان تمام مردم ایران موجه‌اند عبارت از آقای مستوفی‌الممالک و آقای مشیرالدوله و شخص رئیس مجلس حالا اگر نباشد شخص آقای مستوفی‌الممالک به یک عنوان ناشناس بروند در فارس شاید شخص آقا را نشناسند ولی ممکن است به نمایندگی ایشان رأی بدهند. پس مسئله تبلیغ غیر از تهدید و تطمیع شده باشد اما نسبت به آقای آشتیانی این طور نیست و من ایشان را عاری و بری می‌دانم و خود آقای تدین هم در ضمن صحبت‌شان چنان که اول هم عرض کردم آقای آشتیانی را تبرئه کردند و مدرک هم نگفتند این است که بنده عقیده دارم که همین امروز رأی گرفته شود برای آقای آشتیانی و تصویب شود.
رئیس- جمعی از آقایان تقاضا کرده‌اند تنفس داده شود. اجازه می‌دهید تنفس شود.
(بعضی از نمایندگان- خیر)
(بعضی دیگر- رأی بگیرید)
رئیس- عده برای رأی گرفتن کافی نیست.
مدرس- عده برای مذاکره کافی است؟
رئیس- بلی. موافقید؟
مدرس- بلی.
رئیس- بفرمایید.
مدرس- من خیال می‌کردم بعد از بیانات کافی که آقای مخبر فرمودند که الحق والانصاف چون سررشته از مطالب قانونی دارند از این جهت هرچه می‌فرمایند ما باید تصدیق کنیم دیگر هیچگونه صحبت هم باقی نماند لیکن متأسفانه آقای تدین یک اظهاراتی فرمودند که می‌توانم عرض کنم فاب‌الحسوب اولها کلام جنک بیرونی را می‌خواهند بیندازند توی مجلس.
تدین- اشتباه می‌کنید.
مدرس- اشتباه نمی‌کنم.
تدین- حرف‌تان را پس بگیرید.
مدرس- پس نمی‌گیرم. شما می‌خواهید جنگ بیرون را توی مجلس بیندازید و من حاضر نیستم...
تدین- چه جنگی.
مدرس- حالا عرض می‌کنم. تنها مسئله انتخابات تهران نیست. انتخابات تهران یک دوسیه دارد...
تدین- به خودتان هم می‌رسد.
مدرس- برسد. بنده و آقای آشتیانی و صد امثال بنده و آشتیانی فدای این جنگ‌های بیرونی می‌شویم بنده همانم که در مقابل شما مخالفت با قرارداد کردم...
تدین- شما هم همان هستید که به حضرت عبدالعظیم تشریف بردید. حرف خصوصی را نزن...
مدرس- حرف خصوصی را شما می‌زنید...
تدین- مطالب خصوصی را چه حق داری در مجلس مذاکره می‌کنی من حاضر نیستم این‌ها را بشنوم...
(آقای تدین از صندلی خود برای خروج حرکت فرمودند)
مدرس- بفرمایید...
تدین- آقایان بیایید بیرون.
مدرس- بنده همین جا می‌مانم.
تدین- فراکسبون تجدد را می‌گویم. مرد که هر مزخرفی که دلش می‌خواهد می‌گوید...
(آقای تدین و جمعی از نمایندگان از مجلس خارج شدند)
مدرس- انتخاباتی که در تهران شده است یک دوسیه هم دارد دوسیه آن را هم شما می‌گویید به شعبه نیامده است از دوسیه که به مجلس نیامده چطور می‌توانید...
رئیس- اگر همان وقت که گفته شده بود تنفس داده شود قبول فرموده بودید این طور نمی‌شد.
مدرس- (خطاب به آقای رئیس) اجازه من محفوظ بماند تا بقیه عرایض خود را بکنم.
(در این موقع مجلس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
رئیس موقتی مجلس شورای ملی- مؤتمن‌الملک