مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند ۱۳۰۷ نشست ۳۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند ۱۳۰۷ نشست ۳۵
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۷
جلسه: ۳۵
صورت‌مجلس روز دوشنبه ۲۷ اسفندماه ۱۳۰۷ مطابق ۶ شوال‌المکرم ۱۳۴۷
فهرست مطالب:
۱- تصویب مرخصی آقایان همراز و آقا شیخ جواد بهبهانی
۲- مذاکرات نسبت به خبر کمیسیون قوانین مالیه راجع به انحصار دخانیات و تصویب چهار ماده آن
۳- مذاکرات نسبت به لایحه حقوق منتظرین خدمت
(مجلس دو ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید)
(صورت‌مجلس یکشنبه ۲۶ اسفندماه را آقای اورنگ قرائت نمودند)
رئیس- در صورت‌مجلس نظری نیست؟
(گفتند خیر)
رئیس- صورت‌مجلس تصویب شد. دو فقره راپورت از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
نماینده محترم آقای همراز به واسطه کسالت و عمل جراحی به تصدیق اطباء مسافرت خود را به خارجه لازم دانسته و از ۲۴ اسفند تقاضای سه ماه مرخصی نموده کمیسیون تقاضای ایشان را تصویب و خبر آن را تقدیم می‌دارد.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده هر چند می‌دانم عرایضم حالا بی‌نتیجه است اما امیدوارم یک وقتی که تمام امورات موافق دلخواه همه بشود آن هم اصلاح شود. با این مرخصی‌ها که خواسته می‌شود بنده روی هم رفته مکرر در مکرر عرض کرده‌ام که مخالف نیستم آقایان تشریف ببرند کارهایشان را اصلاح کنند و اگر خدای نخواسته مریض شدند خودشان را معالجه کنند یا چیزی که بنده مخالفت دارم کار نکردن و پول گرفتن است با وجود این که به آقای فاضل‌الملک اخلاص دارم اما نمی‌توانم اخلاص خودم را فدای عقیده‌ام بکنم و چون عقیده ندارم به این ترتیبات و از آن طرف هم اگر آقایان اجازه نگیرند این پول به یک مصارف خوبی می‌رسد به این جهت مخالفم.
رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- بنده خدمت حضرت آقای فیروزآبادی عرض می‌کنم اگر آقا نظرتان این باشد که بعضی از آقایان نمایندگان امساک کرده باشند در تقاضای مرخصی باید خود حضرت مستطاب‌عالی تفکیک بفرمایید اعتراض‌تان را نسبت به آقایانی که تقاضای مرخصی می‌کنند. یک قسمت از آقایان در تقاضای مرخصی‌شان شغل خصوصی دارند با این که کار عمومی و نوعی دارند و تقاضای مرخصی می‌کنند یک قسمت مریض می‌شوند. این اختیاری نیست حضرت مستطب‌عالی بنا بر اعتقاد بنده اگر میل داشته باشید که واقع در این موضوع مذاکره بفرمایید حصر بفرمایید اعتراض خودتان را به قسمتی از آقایان دیگر که به عناوین دیگر تقاضای مرخصی می‌کنند آنجا صحبت بفرمایید و البته مسئله در آنجا نظری است و مسئله قابل نظر است و قابل بحث است اما آن قسمتی که ناخوش می‌شوند آن قسمت را موافقت بفرمایید که اختیار ندارد آن آدم مریض مرض در اختیارش نیست آقای فاضل‌الملک همراز را همه آقایان نمایندگان مسبوقند که مریض است اینجا یک دفعه هم عمل کرد در مریضخانه آمریکایی سه ماه هم خوابید آن قدر که لازم بود که در مملکت خودش متوقف باشد و مداوا بکند کرد دیگر حالا در حیطه اختیار او نیست و مجبور است برود آنجا معالجه کند این قسمت را آقا توافق بفرمایند که اعتراض‌تان راجع به این صنف مردم نشود برای استحضار خاطرتان عرض کردم.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای همراز قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. خبر دیگر قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
نماینده محترم آقای آقاشیخ جواد بهبهانی به واسطه کسالت مزاج و گرفتاری‌های شخصی و نوعی نتوانسته‌اند در موعد مقرره در مجلس حاضر شوند و تقاضای سه ماه مرخصی نموده‌اند. کمیسیون تقاضای معزی‌الیه را تصویب و از تاریخ ۱۴ آبان ابتدا مرخصی ایشان را تعیین و اینک خبر آن را تقدیم می‌دارد.
رئیس- آقای عراقی
عراقی- موافقم.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- موافقم.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- اولاً آقای شیخ‌الملک فرمودند هر کس ناخوش است باید ملاحظه شود. بنده این را عرض کنم که بعضی اوقات شده است که بنده نتوانسته‌ام مخالفت کنم یا به عرض آقای رئیس برسانم و مورد تعرض و حمله واقع شده‌ام که چرا با فلانکس مخالفت کردی و یا فلانکس مخالفت نکردی ترتیب کار این قسم شده است و این که آقا فرمودند که هر کس مریض است باید مرخصی بگیرد.
بنده که می‌بینم هر کس که می‌خواهد اجازه مرخصی بگیرد به عنوان مرض می‌گیرد و بحمدالله شکر می‌کنم خدا را که بعضی‌ها به عنوان مرض مرخصی می‌گیرند و چند شب بعد عروسی می‌کنند و در این صورت بنده مجبورم مخالفت خودم را هم بکنم که اگر به عنوان مرض هم واقعاً باشد و در آن صورت هم باز مخالفم و می‌گویم که چرا وکیلی که مریض است خرجش را ملت بدهد اگر وکیل نبود خرجش را خودش می‌داد حالا هم باید خرجش را خودش بدهد و بدبختانه بنده نمی‌توانم با این ترتیبی که پیش آمده است موافقت کنم و یک عقیده خودم دارم و مجبورم که عقاید خودم را تعقیب کنم و عرض کردم باز هم عرض می‌کنم که گرچه این عرایض بنده حالا نتیجه ندارد ولی وقتی خواهد شد که این عرایض بنده نتیجه خواهد داد به این ملاحظه بنده با این مرخصی‌ها مخالفم.
آقاسید مرتضی وثوق (مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی)- آقای آقاشیخ جواد بهبهانی قطع نظر از این که کسالت داشتند در خوزستان برای انجام خدمات عمومی مملکتی مانده بودند و یک خطراتی برای ایشان در این مدت پیشامد کرده و بحمدالله رفع شد و در آن موقع که مشغول خدمات خود بودند شاید بیشتر از این حقوق به ایشان خسارت وارد آمده به این جهت چون مشغول خدمات مهمه بوده‌اند کمیسیون هم مرخصی ایشان را تصویب کرد که ایشان استفاده کنند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به راپورت کمیسیون عرایض و مرخصی موافقین قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. خبر کمیسیون قوانین مالیه راجع به انحصار دخانیات مطرح است.
فیروزآبادی- بنده یک پیشنهادی داده‌ام.
وزیر پست و تلگراف- با موافقت حضرت آقای وزیر مالیه تقاضا می‌کنم خبر کمیسیون پست و تلگراف راجع هواپیمایی خط طهران و مشهد مطرح شود.
وزیر مالیه- بنده هم موافقت می‌کنم چون شور اول است مطرح شود.
فیروزآبادی- بنده هم پیشنهادی داده‌ام.
رئیس- آقا پیشنهاد کرده‌اند که چه بشود.
فیروزآبادی- پیشنهاد کرده‌ام که لایحه کویرخوار مطرح شود.
رئیس- بفرمایید.
فیروزآبادی- بنده از آنجایی که عقیده دارم که در این آبادی مملکت تمام افراد مملکت جدیت داشته باشند و اهمیت بدهند. لایحه اراضی کویرخوار مدتی است آمده است در مجلس و مذاکرات هم شده و حالا مدتی است عقب افتاده و هیچ مذاکره در او نمی‌شود چون این لایحه، لایحه‌ای است که ضرر برای دولت ندارد و یک اراضی است که سال‌ها لم‌یزرع افتاده است و هیچ نتیجه‌ای از آن گرفته نمی‌شود و بنده شنیدم بعضی از اطراف آن را هم که دائر و آباد کرده‌اند زراعت فوق‌العاده خوبی می‌دهد. خوب ما که همه روزه خرج‌مان زیاد می‌شود پس دولت در آبادی و عایدات مملکت باید اهمیت بدهد این لایحه را جلو بیندازیم تا بر عایدات مملکت افزوده شود و چون اراضی خوار نزدیک به طهران است در آتیه این کار برای ارزاق طهران اهمیت فوق‌العاده دارد و چیزی که هست باید وقتی که داده می‌شود معین شود و مراعات گردد که حق مردم هم در ضمن از بین نرود. به این ملاحظه بنده این پیشنهاد را کردم.
رئیس- آقای یاسایی.
یاسایی- مقصود بنده این است که ایراد آقای فیروزآبادی راجع به اصل قضیه بود با راجع به این که راپورت کمیسیون راجع به هواپیمایی جزء دستور نشود.
رئیس- ایشان در دستور پیشنهاد کرده بودند که راپورت کمیسیون راجع به کویرخوار جزء دستور شود به ایشان مجال داده شده بود که در پیشنهاد خودشان مذاکره بفرمایند رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای فیروزآبادی موافقین قیام فرمایند.
(یکی دو نفر برخاستند)
رئیس- تصویب نشد.
یاسایی- اجازه می‌فرمایید.
رئیس- بفرمایید.
یاسایی- سابقه بر این است یعنی مطابق نظامنامه که مجلس خودش باید دستورش را تغییر بدهد ولو این که وزرا هم با هم موافقت کنند بالاخره رأی مجلس قاطع است. دستور مجلس لایحه دخانیات است حالا که وزیر تقاضا می‌کند که دستور مجلس تغییر کند به عقیده بنده محتاج به رأی مجلس است.
رئیس- به طوری که خاطر آقایان مستحضر است که خیلی از وقت‌ها شده است که در دستور آقایان وزراء یک چیزهایی را معتقدند بگذاریم اگر مخالفتی نشد ما مثل قبول تلقی می‌کنیم و اگر مخالفتی شد رأی می‌گیریم اگر آقا با این مسئله مخالف هستند بایستی رأی بگیریم.
یاسایی- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
یاسایی- بنده مخالفتم نه از نقطه‌نظر این است که با آن قسمت مخالف باشم از این نظر مخالفت می‌کنم که منتهی به رأی بشود که این سابقه محفوظ بماند.
رئیس- آقای رفیع
رفیع- عرض کنم به طوری که مقام ریاست تذکر دادند خود آقا هم سابقه دارند که پس از مخالفت باید رأی گرفت لایحه دخانیات جزء دستور بود و آقای وزیر پست و تلگراف با موافقت آقای وزیر مالیه تقاضا کردند که این لایحه چون متضمن اهمیت است و می‌خواهند پس از عید به آن اقدام کنند جزء دستور شود و ما هم موافقت کردیم و اهمیتی هم ندارد چون شور اول است ما هم موافقت می‌کنیم که جزء دستور شود بعد از این خبر کمیسیون راجع به دخانیات مطرح شود.
رئیس- موافقین با در دستور بودن لایحه پست قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. خبر کمیسیون قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
کمیسیون پست و تلگراف لایحه نمره ۱۶۴۶ دولت را راجع به قرارداد پستی منعقده در کنگره پستی...
بعضی از نمایندگان- این نیست.
(خبر کمیسیون پست و تلگراف راجع به تأسیس خط هوایی بین طهران و مشهد به شرح ذیل خوانده شد)
ساحت محترم مجلس شورای ملی
کمیسیون پست و تلگراف لایحه نمره ۱۷۷۷۷ دولت را راجع به تأسیس خط هوایی بین طهران و مشهد و واگذاری حمل پست هوایی خط مزبور به کمپانی هوایی یونکرس تحت شور و مداقه قرار داده و ماده واحده ذیل را تنظیم و برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مجلس شورای ملی به وزارت پست و تلگراف اجازه می‌دهد که حمل پست هوایی خط طهران به مشهد را به کمپانی هواپیمایی یونکرس واگذار نماید که کلیه محصولات پستی طهران به مشهد و بالعکس و نقاط عرض راه را اقلاً هفته یک مرتبه در مدت یک سال حمل کرده و اضافه نرخ پستی را که در محمولات پست هوایی در این خط و خطوط پهلوی و قصر و بوشهر اخذ می‌شود بدون این که محدود به محدود مذکوره در ماده پنجم قانون ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ باشد پس از وضع مخارج اداری در مقابل حمل و نقل پست‌ها در خطوط مذکوره دریافت کند.
توضیح آن که سایر شرایط راجع به مجلس پست‌های هوایی خط طهران مشهد بر طبق مقررات قراردادی خواهد بود که راجع به خطوط طهران - پهلوی، طهران - قصر و طهران بوشهر بین وزارت پست و تلگراف و مؤسسه یونکرس منعقد گردیده است.
بدیهی است کمک خرج فرسخی سه قران که در ماده سوم قانون هواپیمایی مورخ ۲ بهمن ۱۳۰۴ مذکور است به این خط تعلق نخواهد گرفت.
رئیس- خبر کمیسیون بودجه قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
کمیسیون بودجه به تاریخ فوق تشکیل و لایحه نمره ۱۷۷۷۷ دولت را در باب تأسیس خط هواپیمایی بین طهران مشهد مطرح نموده و ماده واحده را که در کمیسیون پست و تلگراف با موافقت وزیر تهیه شده بود عیناً تصویب نموده ولی پیشنهاد می‌نماید که جمله آخر ماده به طریق ذیل اصلاح شود.
توضیح آن که سایر شرایط راجع به حمل پست‌های هوایی خط طهران - مشهد بر طبق مقررات قراردادی خواهد بود که راجع به خطوط طهران - پهلوی و طهران قصر و طهران - بوشهر در حدود قانون ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ بین وزارت پست و تلگراف الی آخر ماده.
رئیس- ماده واحده مطرح است. آقای کازرونی
کازرونی- بنده البته با این لایحه موافقم بلکه عملیات دولت را هم تقدیر می‌کنم که در تهیه موجبات ترقی و پیشرفت امور دقیقه‌ای فروگذار نکرده و نمی‌کنند لیکن یک نکته لازم بود تذکر بدهم و یقیناً آقای وزیر پست و تلگراف هم موافقت خواهند کرد و آن راجع به مسافرین است هر چند مسافرین یک مردمان عادی هستند که آزادانه و به اختیار خودشان ایاب و ذهاب با طیاره می‌کنند ولیکن نظر به این که طیاره رقیبی در مقابل خود ندارد و محدود به یک مؤسسه است در موقعی که مردم احتیاج پیدا کردند با طیاره ایاب و ذهاب کنند پول را که مردم می‌دهند مثل این است که دولت می‌دهد چه فرق است فیمابین دولت و مردم البته تمام عملیات دولت راجع به ترفیه حال مردم و آسایش خیال عامه است این نکته را هم البته باید منظور بدارند که مؤسسه یونکرس نظر به آن آزادی مطلقه که دارد و نظر به این که هیچ رقیبی در مقابل خودش نمی‌بیند یک تعدی و تجاوزی نسبت به مسافرین می‌کند و بنده اطلاع دارم که در یکی دو سه مورد این مؤسسه نسبت به مردم تعدی کرده است و موضوعش یک چیزهایی بود که البته اگر یک کسی همت می‌گماشت بایستی مراجعه به عدلیه بکند و آنها را به محاکمه بکشد ولکن همه مردم حاضر نیستند و وقت‌شان را بیش از این قیمت بهش می‌دهند که بروند برای یک مبلغ‌های خیلی ناقابلی شکایاتی بکنند در هر صورت بنده می‌خواستم تکلیف بکنم به آقای وزیر پست و تلگراف که در خصوص مسافرین هم یک قراردادهایی با آنها منعقد کنند که بعد از این مردم دچار بعضی مشکلات و تجاوزات این مؤسسه نشوند.
وزیر پست و تلگراف- آقای کازرونی بهتر می‌دانند که بین مؤسسه در صورتی که آزاد است مجبور است موافق ماده ۶ قانونی که از مجلس گذشته است ترتیب مسافرت و محمولات را توسط وزارت پست و تلگراف بدهد و این کار هم به عمل آمده است. خاطرتان مسبوق است که مؤسسه یونکرس در اینجا عایدات خیلی زیاد ندارد و دولت هم آن مخارجی را که به او می‌داد یعنی علاوه‌هایی را که می‌داد برای یک سال و نیم در دو خط به انتها رسیده است و سه سال دیگر بدون این که از ما یک چیزهایی بگیرد باید این پست‌ها را حمل کند. راجع به این مسافرین هم ما حق نداریم بگوییم کمتر از آنچه با دولت قرار داده است بگیرد برای این که یک مؤسسه منحصری است و مخارج زیادی هم دارد لکن مطابق اطلاعاتی که بنده دیروز پیدا کردم فهمیدم در تمام خطوط یک تخفیفاتی قائل شده است و به بنده وعده کرده‌اند و بنده هم بر حسب وعده آنها به آقا وعده می‌دهم که اسباب رفاهیت مردم را فراهم کنند ولی اگر تعدیاتی فرمودید نسبت به مردم کرده است حقیقتاً این قضیه ضررش متوجه مردم است مردم باید ببینند هر جایی که بهتر پیشرفت می‌کند رجوع کنند به وزارتخانه رجوع کنند اگر دیدند در آنجا کار پیشرفت نکرد و به وسیله وزارتخانه کار حل نشد البته باید به وزارت عدلیه مراجعه کنند. خواهشمندم اگر بعد از این یک همچو چیزی شنیدید مردم را سوق بدهید که بروند به عدلیه یا به وزارتخانه شکایت کنند.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به شور دوم موافقین قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. خبر دیگر کمیسیون پست و تلگراف مطرح است.
وزیر مالیه- اجازه می‌فرمایید.
بعضی از نمایندگان- این خبر هم مختصر است مطرح شود.
(خبر کمیسیون پست و تلگراف راجع به قرارداد پستی کنگره استکهلم به شرح ذیل خوانده شد)
خبر از کمیسیون پست و تلگراف به مجلس شورای ملی
کمیسیون پست و تلگراف لایحه نمره ۱۶۴۶ دولت را راجع به قرارداد پستی منعقده در کنگره پستی استکهلم تحت شور و مداقه قرار داده و ماده واحده پیشنهادی را به طریق ذیل تنظیم و برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مجلس شورای ملی قرارداد پستی عمومی و مقاوله‌نامه مراسلات و جعبه‌های با قیمت و مقاوله امانات پستی را که در تاریخ ۲۸ اوت ۱۹۲۴ مطابق پنجم سنبله ۱۳۰۳ در کنگره پستی استکهلم منعقد و به شرح ذیل تنظیم یافته تصویب می‌نماید.
اول- قرارداد پستی عمومی دارای ۸۰ ماده و برات‌القول نهایی آن شامل ۱۲ ماده و نظامنامه اجرای قرارداد مزبور مشتمل بر هشتاد و شش ماده و برات‌القول نهایی آن حاوی سه ماده.
دوم- مقاوله‌نامه‌های راجع به اهانات پستی دارای ۵۲ ماده و پرتکل نهایی آن شامل ۹ ماده و نظامنامه اجرای مقاوله‌نامه امانات پستی حاوی ۴۹ ماده پرتکل نهایی آن متضمن یک ماده.
سوم- مقاوله‌نامه راجع به مرسولات و جعبه‌های با قیمت دارای ۳۳ ماده و پرتکل نهایی آن شامل یک ماده و نظامنامه اجرای مقاوله‌نامه مزبور مشتمل بر ۱۷ ماده.
رئیس- ماده واحده مطرح است.
آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- بنده اجمالاً به آقای وزیر عرض می‌کنم که بنده این مسئله را تصدیق دارم ولی یک چیزهایی است که باید عمل شود این قراردادها ۱۰-۲۰-۳۰ ماده است لامحله این مواد را برای استحضار نماینده‌ها که بدانیم چه چیز است طبع کنند و بیاورند تا این که لااقل اعضاء کمیسیون مستحضر شوند یک چیزهایی است که بنده هیچ چیزش را نمی‌فهمم حالا چرا بنده دیپلمات نیستم چرا نرفته‌ام خارجه که آنها را بفهمم چه عرض کنم و بنده یک ایرانی هستم و نمی‌دانم چه چیز است و تا این که منتشر نشود و مطلع نشویم بنده مخالفم.
نجومی (مخبر کمیسیون پست و تلگراف)- عرض کنم اظهار آقا البته صحیح است ولی دولت این کار را کرده است تمام این مواد را فرستاده است در کمیسیون و رسیدگی شده است ولی چون خیلی زیاد بود از این جهت طبع نشد و صورت آن مواد خدمت خودشان هست ممکن است بگیرید و ملاحظه بفرمایید.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- موافقم.
رئیس- آقای احتشام‌زاده
احتشام‌زاده- این که دولت ایران دخالت کند در این قرارداد بنده مخالفتی ندارم ولی نظر به این که نمایندگان نسبت به این قرارداد مطابق این ماده واحده باید نظر کنند و رأی بدهند بنده معتقدم مطابق معمول کلیه قراردادها این قراردادها را هم طبع کنند و برای اطلاع کامل آقایان نمایندگان توزیع کنند که برای شور ثانی لااقل مستحضر باشند و با اطلاع کامل رأی بدهند.
مخبر- عرض کنم در این مواد خیال نمی‌کنم ایرادی باشد برای این که این مواد چند سال است اجرا شده و این کار تمام شده است و به علاوه این قراردادها به
امضای چندین دولت رسیده است و این کار دو ماه دیگر مدتش منقضی می‌شود و به قدری این امر فوری است که اگر امروز تمام نشود به تأخیر می‌افتد و تأخیرش هم خوب نیست و بنده تصور می‌کنم آقا موافقت بفرمایند که این کار تصویب شود و بعد اگر شخصاً علاقه‌مند هستند که این کار بگذرد و این قراردادها را ببینند ممکن است تشریف بیاورند به کمیسیون و این مواد را ملاحظه بفرمایند.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- یک مذاکراتی می‌شود در اطراف یک موضوعی که خود آن موضوع را باید اول حل کرد اگر یک قراردادی در استکهلم منعقد شود و دولی امضاء کردند به بنده و جنابعالی کاری ندارد ما باید این لوایحی که از طرف دولت می‌آید به مجلس ببینیم و رأی بدهیم ولو برای یک روز هم باشد. بنده خیال می‌کنم که همین‌طور که آقای احتشام‌زاده اظهار کردند این قراردادها طبع شود چون وقت کم است البته مطبعه مجلس سعی می‌کند که زودتر و فوری برای شور دوم طبع و توزیع شود ولو این که در موادش نظری نداشته باشیم لااقل ببینیم.
وزیر پست و تلگراف- قراردادهایی را که آقا می‌فرمایند تقریباً چند صد ماده است و همین است که بنده داده‌ام ترجمه کرده‌اند و در کمیسیون هم گذاشته‌ام و موادش را هم آقایان دیده‌اند و تصدیق می‌فرمایید که قابل جرح و تعدیل نیست به علت این که نماینده ما قبول کرده است و مدتی است در جریان است حالا اگر چنانچه مجلس شورای ملی بخواهد این کار را بکند این اولاً چهار صد پانصد تومان خرج دارد و به علاوه تقریباً پنج سال از تاریخ انعقاد آن می‌گذرد و دو ماه تقریباً مانده است و برای این دو ماه اگر بخواهد مجلس چهارصد، پانصد تومان خرج بکند بنده عرضی ندارم ولی تصدیق بفرمایید که تا یک ماه دیگر این قرارداد اگر به تصویب مجلس نرسد و نماینده ما هم در آنجایی که باید برود دیرتر برود و نرسد به ضرر ما خواهد بود. اگر آقایان موافقت بفرمایند بهتر این است که آقایان که مایل هستند و لازم می‌دانند مراجعه بفرمایند و عین آن کتاب را ملاحظه کنند اگر قانع نشدند برای شور دوم بفرمایید طبع شود.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به شور ثانی این ماده موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. خبر کمیسیون قوانین مالیه راجع به دخانیات مطرح است.
(به شرح آتی خوانده شد)
خبر از کمیسیون قوانین مالیه به مجلس مقدس شورای ملی راجع به انحصار دخانیات.
کمیسیون قوانین مالیه لاحیه نمره ۴۴۶۶۱ دولت را راجع به انحصار دخانیات با حضور نماینده دولت تحت شور و مداقه قرار داده و با توافق نظر دولت به شرح ذیل راپورت آن را تنظیم و تقدیم مجلس مقدس می‌نماید.
ماده اول- از تاریخ تصویب این قانون حق و رد و صادر کردن و خرید و فروش و تهیه و نگاهداری و حمل و نقل اجناس دخانیه و انواع کاغذ سیگار در کلیه مملکت منحصر به دولت است و این انحصار موسوم به انحصار دولتی دخانیات خواهد بود نگاهداری و به کار انداختن ادوات توتون‌بری مختص به مؤسسه انحصار است و هیچ کسی بدون اجازه مؤسسه مزبوره حق آن را نخواهد داشت و مؤسسه انحصار باید کلیه ادوات موجوده توتون‌بری که اجازه نگاهداری و به کار انداختن آن را به کسی نداده است با اجازه داده و بعد سلب نموده از صاحبان آنها به قیمت عادله خریداری نماید.
ماده دوم- مبالغ ذیل به عنوان حقوق انحصار به اجناس دخانیه تعلق می‌گیرد.
اولاً- دخانیات محصول داخلی
توتون سیگار و سایر اجناس دخانیه که با توتون
سیگار بریده می‌شود و توتون چپق نیم‌کوب که در سیگار با جیکاره کشیده می‌شود از قرار یک من سه تومان.
ب- توتون چپق اشنو سلوانه حرمی... لاهیجان ساوجبلاغ و توتون‌های مشابه آن.
سال اول ۵ قران
سال دوم ۸ قران
سال سوم ۱۲ قران
ج- توتون چپق سنندج کرمانشاهان محال ساوجبلاغ و توتون‌های مشابه آن.
سال اول ۳ قران
سال دوم ۵ قران
سال سوم ۸ قران
د- توتون چپق سقز و بانه - همدان - دهخوارقان نهاوند - تویسرکان اطراف طهران و توتون‌های مشابه آن
سال اول ۲ قران
سال دوم ۳ قران
سال سوم ۵ قران
هـ- دمار سیگار ۲ قران
و- کلیه اقسام تنباکو
سال اول ۵/۱ قران
سال دوم ۲ قران
سال سوم ۳ قران
ز- چوب قلیانی ۱ قران
ثانیاً- انواع توتون و سیگارت و سیگارهای خارجه و اقسام کاغذ سیگار صدی پنجاه از قیمتی که وارد شده یعنی مجموع قیمت و حقوق گمرکی که پرداخت شده است.
ماده سوم- کلیه مالکین اجناس دخانیه مکلفند همه ساله اولاً مقدار محصول برداشتی خود را اظهار نمایند.
ثالثاً- پس از آن که اجناس آنها قابل حمل و استفاده تجارتی گردید به انبارهایی که دولت معین می‌کند حمل و وارد کنند و حمل آن به انبارهای مؤسسه نباید بیش از شش ماه از تاریخ برداشت محصول طول بکشد.
ماده چهارم- در هر جا نسبت به آن نوع از اجناس دخانیه که دولت حق انحصار خود را مجرا داشته یعنی خرید و تهیه و فروش و غیره را خود در دست گرفته مالکین مکلفند اجناس خود را به مؤسسه انحصار دخانیات بفروشند و قیمت را مؤسسه انحصار نقداً پرداخت خواهد نمود در سال اول اجرای این قانون حداقل قیمت خرید اجناس دخانیه میزان متوسط قیمت‌های معمول در پنج ساله اخیر قبل از اجرای این قانون بر طبق دفاتر تجار با ملحوظ داشتن کرایه خواهد بود و از سال دوم اجرای انحصار به بعد همه ساله مؤسسه انحصار دخانیات با در نظر گرفتن وضعیت بازار نرخ سال جدید را تعیین و یک ماه قبل از برداشت محصول در هر محل اعلان خواهد نمود.
ماده پنجم- دولت مجاز است با اخذ حقوق انحصار مذکوره در ماده ۲ از صاحبان اجناس دخانیه تهیه و تجارت یک قیمت با تمام اجناس دخانیه را به موجب جواز مخصوص آزاد نماید.
ماده ششم- هر گاه جنس دخانیه بعد از پرداخت عوارض مقرره در این قانون با تضمین آن (به وسیله وجه نقد یا سند یا ضمانت معتبر یا مال‌الضمانه) برای صدور به خارجه حمل شود پس از ارائه تصدیق صدور از اداره مربوطه عوارض مأخوذه با وسائل متضمن مذکور در فوق مسترد خواهد شد.
ماده هفتم- صاحبان توتون سیگار و انواع سیگارهای موجود در تاریخ تصویب این قانون مکلفند صورت موجودی خود را اظهار نمایند تا به قیمت عادله از آنها خریداری شود - یا با اخذ حقوق انحصار مذکور در ماده ۲ جواز تجارت آزاد آن داده شود در صورتی که توتون سیگار موجود در تاریخ تصویب این قانون مالیات معمول قبل از اجرای این قانون را تأدیه نموده باشد فقط مابه‌التفاوت مالیات پرداخت شده و حقوق انحصار دریافت خواهد شد.
تبصره- کلیه سیگارهای پیچیده و تا بیست من توتون سیگار بریده حاضر برای مصرف از تأدیه مابه‌التفاوت مالیات معمول سابق و حقوق انحصار معاف خواهد بود.
ماده هشتم- مجازات متخلف از مفاد مواد ۱ و ۳ و قسمت اول ماده ۴ این قانون و همچنین مجازات هر نوع قاچاق که در موضوع دخانیات ارتکاب شود همان است که برای مرتکبین قاچاق مقرر است.
ماده نهم- برای سرمایه مؤسسه انحصار دخانیات مجلس شورای ملی مبلغ دو میلیون تومان اعتبار به وزارت مالیه اعطا می‌نماید.
ماده دهم- به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود که برای مخارج اداری سال اول مؤسسه انحصار دخانیات مبلغی را که از صدی ده عوائد سالیانه دولت از آن مبلغ تجاوز نماید مصرف نماید.
ماده یازدهم- قانون مالیات دخانیات مصوب ۶ میزان ۱۳۳۳ و قانون اصلاح مالیات دخانیات مصوب ۲۷ حوت ۱۳۰۳ ملغی است.
ماده دوازدهم- وزارت مالیه مجاز است مبالغی را که در سنوات ۱۳۰۴، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ بابت مالیات‌های مقرره به موجب قانون اصلاح قانون مالیات دخانیات مصوب ۲۷ اسفند ۱۳۰۳ به طور عمومی موقوف‌المطالبه گذارده است قطعاً به تخفیف منظور دارد.
ماده سیزدهم- وزارت مالیه مأمور اجرای این قانون و تهیه نظامنامه آن است.
رئیس- به قراری که خاطر آقایان مطلع است این لایحه یک شوری است و به فوریت اولش رأی گرفته شده است.
مذاکره در کلیات است. آقای یاسایی
یاسایی- بنده عرضی ندارم.
رئیس- آقای محمودرضا
محمودرضا- عرضی ندارم.
فیروزآبادی- بنده هم اجازه خواسته‌ام.
رئیس- شما مؤخرید. آقای طاهری
دکتر طاهری- عرضی ندارم.
رئیس- آقای احتشام‌زاده
یک نفر از نمایندگان- نیستند.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده امیدوارم ان‌شاءالله یک روزی برسد که عایدات مشروح دولت ایران به هزار میلیون برسد...
بعضی از نمایندگان- ان‌شاءالله
رئیس- آقای فیروزآبادی یک قدری تأمل بفرمایید. عده کافی نیست.
(در این موقع چند نفر از آقایان نمایندگان وارد مجلس شدند)
رئیس- بفرمایید.
فیروزآبادی- بنده امیدوارم ان‌شاءالله یک روزی برسد که عایدات مشروح دولت ایران به مرز میلیون برسد اما امروز بنده عقیده ندارم که ما دیگر تحمیل جدیدی به این مردم بکنیم بلکه عقیده‌ام این است که هر تحمیل جدیدی که به مردم بکنیم به ضرر ما تمام می‌شود نه به نفع ما برای این که مردم فقیرند و بی‌چیزند و روزبه‌روز بر فقر و فاقه آنها افزوده می‌شود ملت که فقیر شد همه قسم ضرر برای دولت دارد دول خارج که فرضاً مثل فرانسه با دیگری که سالی هزار میلیون، دو هزار میلیون عایدات دولت‌شان است برای چیست؟ برای این است که ملت آنها صاحب ثروتند، برای این که معادن آنها مستخرج است برای این که صنایع و فلاحت‌شان هر چه دارند در رواج است و در اعلی مرتبه ترقی است اما ما آنها را داریم و در صدد اصلاح آنها برنمی‌آییم. بارها عرض کرده‌ام که مثلاً ما هنوز یک کارخانه آهک‌سازی نداریم، هیچ نداریم همه روزه هم می‌آییم اینجا و تعریف می‌کنیم که همه چیز داریم ولی بنده عرض می‌کنم که هیچ چیز نداریم برای این که چیز آن است که عایدی پیدا کند نه این که عایدی را از اشخاص بگیریم و صرف این چیزها بکنیم. عایدی آن است که فرضاً از این کوه‌ها در بیاوریم، صنایع‌مان را همه روزه تشویق کنیم، فلاحت‌مان را تشویق کنیم و از این چیزها هر چه در بیاوریم عایدی مملکت است و سایر چیزها را بنده عایدی نمی‌دانم بلکه در
واقع تکدی به زور می‌دانم و بنده به این اندازه بودجه که داریم هر چند متأسفانه رأیی که دیروز داده شد به یک بودجه بود که شش، هفت کرور تومان باقی داشت که از سال‌های بعد باید بدهیم در صورتی که ما همیشه باید در صدد برآییم که منابع عایدات خودمان را آباد کنیم و از آنها عایدی بگیریم و به هر کاری که می‌خواهیم بزنیم اما در صورتی که امروز آن قدر مردم فقیرند یک مالیات جدیدی بنده عقیده ندارم به هیچ عنوان به هیچ قسمی به مردم تحمیل بکنیم. دیشب یک عده خدا می‌داند ساعت سه و نیم از شب گذشته با حال وحشتناکی آمدند سراغ ما گفتم خوب شما هم وحشت نداشته باشید بر قیمت اضافه می‌کنید و از مردم می‌گیرید گفتند آخر چه می‌شود و چه می‌شود بعد با یک ترتیبی بالاخره رفتند. غرضم این است که ما باید همه روزه در تزبید عواید بگوییم اما از راه‌های مشروع نه از راه گرفتن از مردم. یکی دیگر این که اینجا نوشته است که دو میلیون اعتبار داده می‌شود ما دیگر پول نداریم مبلغی هم باز دیروز مقروض شدیم خوب این دو میلیون اعتبار محلش کجا است و از کجا گرفته می‌شود در صورتی که سه میلیون و نیم کسر داریم. به این ملاحظه بنده با این لایحه مخالفت دارم هر چند از آقایان هم امیدواری دارم ولی با این امیدواری آقایان با عقیده من همراهی نمی‌کنند و من باز عقیده خودم را عرض می‌کنم.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- باز نهایت تأسف خودم را اظهار می‌دارم که در یک موضوعی با حضرت آقای فیروزآبادی اختلاف نظر پیدا کردم مسائل سیاسی مثل مسائل اجتهادی است مسائل اجتهادی ایراد بر یکدیگر نیست هر کس یک ادله در نظرش هست مطابق آن ادله عقیده خودش را اظهار می‌کند. بعد از آن که به فرمایش خودتان دیروز ما آمدیم در اینجا یعنی در مجلس شورای ملی و در کمیسیون بودجه تشخیص دادیم که یک مخارجی برای مملکت هست از حیث امنیه: از حیث صحیه از حیث معارف از حیث استقلال و حیثیات خارجه‌اش یک مخارجی دارد و این را مجلس شورای ملی تشخیص داد و حکومت کرد حکومتش این بود که نود و هشت رأی به آن بودجه داد وقتی که این خرج را برای مملکت لازم دید ناچار است بیاید راهی برای جبران این خرج پیدا کند و برای جبران این خرج به عقیده بنده این راه بهترین راه است زیرا اینجا وضع مالیات بر یک چیزی می‌شود که از فضول معیشت است اگر وضع مالیات بر یک چیزی بود که بر اصول معیشت و زندگانی توده تحمیل می‌شد بنده کاملاً مخالف بودم و می‌گفتم حتی از صحیه و شاید از معارف که امر لازمی است از آنها تنزل کنیم و جای کسر را از آنجا پر کنیم ولی این یک موضوعی است که اگر اصل دخانیات هم از بین برود یک سمی از مملکت گرفته شده است. آقای فیروزآبادی شما که اهل قلیان نیستید الحمدالله سینه‌تان صاف است و نمی‌دانید ولی ماها می‌دانیم که اصل این دخانیات چه سمی است برای صحت مزاج مردم و صحت حال مردمی که دارای افکار عالیه و استقامت فکر هستند و استقامت در کار دارند. اگر ما مالیات را به قدری در این تنباکو و توتون وضع کنیم که به کلی هم توتون و تنباکو از بین برود و عوضش زراعت‌های دیگر بکنیم خیلی خوب است زیرا این یک جنسی نیست که اگر از دست ما برود بگوییم در اساس زندگانی ما یک تزلزلی پیدا شده است پس این عایدات یک طوری است که وضع مالیات بر اصول معیشت نیست و ما محتاج به آن نیستیم. این یک چیزی است که به اصطلاح متجددین لوکس و به اصطلاح بنده و جنابعالی تفریح و تجمل است و به عقیده بنده هر قدر از این راه ما بتوانیم جبران خرج‌مان را بکنیم خیلی خوب است. بنده خیلی مایل بودم که آقای وزیر مالیه در این مقام بیایند و لایحه وضع مالیات را بر چیزهایی که زندگانی ما را از زندگانی بسیط خارج کرده است و برده است و به یک زندگانی پرتکلف در معیشت بیاورند. اینها یک چیزهایی است که در اصول معیشت ما هیچ مدخلیت ندارد حالا چسبیده‌اند سرت را همچو کن
پایت را همچو بکن. هر چه مالیات بر این قبیل چیزها وضع شود و خرج امنیه و صحیه و معارف بشود و صرف شرافت و حیثیت مملکت و آبرومندی ملت و مملکت بشود نباید هیچ مخالفت بکنیم. نظر به این دو مقدمه که عرض کردم و دیروز مجلس شورای ملی حکومت کرد که ما این مخارج را لازم داریم یعنی نود و هشت رأی داد که ما این مخارج را لازم داریم پس ناچار است این مخارج را جبران کند و بهترین راه جبران هم این است که مالیات را بر یک چیزهایی وضع کنند که در اصول معیشت توده مدخلیت ندارد. حالا در بعضی مواد یک اصلاحاتی لازم است چنانچه اعضاء محترم مجلس هم در فراکسیون تشریف داشتند و عرض کردم بنده نظر دارم اصلاحاتی بشود ولی در اصل و اساس مسئله اکثریت هم رأی می‌دهد و البته مخالفی هم نیست.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود.
(به مضمون سابق خوانده شد)
رئیس- آقای روحی
روحی- بنده موافقم.
رئیس- آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده- موافقم.
بعضی از نمایندگان- مخالفی نیست.
رئیس- رأی می‌گیریم به ماده اول آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده دوم
(به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- آقای روحی
روحی- بنده موافقم.
رئیس- آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری- بنده خواستم سؤال کنم که در قسمت (ب) که می‌نویسد توتون چپق اشنو سلوانه جرمی با جرمی این دو محل گویا اصلاً موهوم است و محل معلومی نیست شاید اشتباه شده باشد برای این که به طوری که تحقیق شد اسم این دو محل را کسی نشنیده و ممکن است پس از تصویب مجلس اسباب زحمت بشود شاید اسم دیگری بوده است و از قلم افتاده یا در طبع اشتباه شده باشد خوب است این موضوع توضیح داده شود که در آتیه اسباب زحمت نشود.
وزیر مالیه- بعضی از آقایان هم به بنده مراجعه کردند و سؤال کردند که آیا اینجا اشتباهی در طبع شده است یا نه؟ بنده برای این که یک جواب قطعی داده باشم از ایشان خواهش کردم که صبر کنند تا یک توضیحاتی بخواهم خود بنده آنچه به خاطرم می‌آید سلوانه است ولی ممکن است اشتباهی هم شده باشد به هر صورت الان تحقیق می‌کنم و اطلاع می‌دهم. در هر حال ممکن است آقایان به ماده رأی بدهند و قبل از این که به کلیات رأی گرفته شود اگر اصلاحی لازم باشد بنده اینجا عرض می‌کنم که اصلاح شود.
رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- بنده فقط خواستم از آقای مخبر استفسار کنم که این چوب قلیانی میانه قلیان است؟ یکی یک قران است؟ یکمن یک قران است؟ یک یکشاهی است؟
بعضی از نمایندگان- میانه قلیان نیست. جنس تنباکو است.
اورنگ- جنس تنباکو است؟ این را دلم می‌خواست توضیح بدهند.
مخبر- چوب قلیانی جنس تنباکو است و یک تنباکوی مخصوصی است که در بعضی جاها هست و در آنجاها معروف به چوب قلیانی است و یکمن یک قران است.
رئیس- آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده- بنده نسبت به یک جمله این ماده به عنوان مخالفت می‌خواهم عرض کنم اینجا یک چیزهایی
است که از توتون سیگار و چپق و تنباکو استخراج می‌شود که حتی‌الامکان باید سعی کرد از تجارت آن و داخل شدن آن در توتون‌ها ممنوع شود در صورتی که این قانون به طریقی وضع شده است که آن را ترویج می‌کند. یکی دمار سیگار از آن چیزهایی است که داخل شدن آن در توتون خیلی بد است و بنده خواستم عرض کنم این مبلغی که اینجا برای آن معین شده باعث ترویج آن و تخریب و فساد جنسی می‌شود و بنده معتقدم که دولت موافقت کند. پنج قران بشود که استعمال این جنس از بین برود. دیگر چوب قلیانی که او هم همین حال را دارد وقتی که ارزان شد ترویج می‌شود و باعث فساد جنس است و بنده معتقدم مبلغی هم به آن علاوه کنند.
وزیر مالیه- این نظری که آقای شریعت‌زاده اظهار فرمودند به عقیده بنده علی‌الاصول صحیح است و خود بنده هم در پیشنهاد اولی که از طرف دولت تقدیم کردم نرخ دمار و چوب قلیانی از این بیشتر بود. ولی از آن طرف یک نکته‌ای است که باید به آن توجه کرد مخصوصاً راجع به دمار سیگار این دمار سیگار یک چیزی است که دفع نمی‌شود قابل دفع نیست چیزی نیست که ما بگوییم نکارند این یک چیزی است که در هر برگ توتون هست و برای این که از این قسمت مردم یک استفاده‌هایی کرده باشند آن را داخل یک توتون‌هایی می‌کنند و مصرف می‌کنند و این عادت بوده است. آقایان هم در کمیسیون با بنده مذاکره کردند بعد هم با رفقای دیگر در خارج مذاکره کردیم توافق نظر به این ترتیب حاصل شد و چون توافق نظر حاصل شد این کار را کردیم و بنده میل ندارم که این مطلب دوباره تجدید شود و یک صورت دیگری پیدا کند و از آقای شریعت‌زاده هم تمنی می‌کنم در این ترتیب با بنده موافقت بفرمایند چون به این ترتیب با رفقا در خارج توافق حاصل شده است دیگر تغییری درش داده نشود.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده مخالفتم در این ماده راجع به توتون سیگار است که یکمن سه تومان مالیات برایش معین شده است در هر امری بنده عقیده‌ام این است که در ابتدا مطلب را سهل و ساده بگیرند که برای مؤدیان مالیات سنگین نباشد و سهل‌القبول باشد بعد اگر خواستند بیفزایند مسئله دیگری است سال اول سه تومان خیلی زیاد است بنده در اصل هم مخالفم ولی چاره ندارم این است که معتقدم لااقل این سه تومان را کم بکنند و پانزده قران کافی است.
رئیس- آقای روحی
روحی- عرضی ندارم.
رئیس- آقای ضیا
ضیا- عرضی ندارم.
رئیس- آقای ناصری
ناصری- عرضی ندارم.
رئیس- آقای طالش خان
طالش‌خان- عرض کنم بنده از آقای مخبر سؤالی دارم نوشته شده است راجع به توتون چپق سال اول پنج قران دوم هشت قران سوم دوازده قران سال چهارم را دیگر معین نکرده‌اند می‌خواهم ببینم دیگر بیشتر نخواهد شد؟ اگر می‌شود سال بعد را هم معین کنند.
مخبر- در لایحه دولت چهار سال و پنج سال هم معین شده بود ولی در کمیسیون این طور توافق نظر حاصل شد که در سه سال این مبلغ اضافه شود و بعد از سال سوم دیگر این مطلب قطعی شود و بعد به همان میزانی باشد که در سال سوم گرفته شده.
رئیس- آقای حاج امین
حاج میرزا حبیب‌الله امین- یک اصلاح عبارتی است که لازم است عرض کنم. اینجا می‌نویسد انواع توتون و سیگارت و سیگارهای خارجه و اقسام کاغذ سیگار صدی پنجاه از قیمتی که وارد شده. بعد نوشته شده یعنی مجموع قیمت و حقوق گمرکی که پرداخت شده و باید نوشته شود از مجموع قیمت...
وزیر مالیه- اینجا مقصود این بود که معین شود
قیمتی که وارد شده درش پرداخت حقوق گمرکی هم هست یعنی اگر یک سیگار خارجی وارد می‌شود این صدی پنجاه که معین شده است حقوق گمرکی هم که در سر حد می‌دهد آن را هم روی سایر مخارج بکشند و از کلیه قیمت صد پنجاه بگیرند.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
پورمحسن- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
پورمحسن- اعتراض بنده در این ماده در دو قسمت است یکی در قسمت (ب) و یکی در قسمت (و) در لایحه پیشنهادی دولت پنج سال مقرر داشته و آخرین قیمت را ده قران قرار داده بودند. در اینجا در خبر کمیسیون قوانین مالیه خواسته‌اند یک ارفاقی قائل شوند به عکس تضییق قائل شده‌اند سه سال معین کرده و آخرش را دوازده قران. خواستم آقای مخبر توضیحی در این باب بدهند. یکی هم در قسمت (و) راجع به تنباکو که در نقاط مختلف ایران مثل توتون چپق معتادین محصول همان جا را مصرف می‌کنند. آقای وزیر مالیه هم در فراکسیون وعده فرمودند راجع به این موضوع توجهی بفرمایند مثلاً در عراق، نهاوند، ملایر، بروجرد، قسمت عمده معتادین محصول همان جا را استعمال می‌کنند و قیمتش از پانزده تومان و بیست تومان تجاوز نمی‌کند در خروار و برای اقسام تنباکوهای تمام مملکت در اینجا یک قیمت معین کرده‌اند و فرقی بین تنباکوی خوب و بد نگذاشته‌اند و این خودش یک تکلیف شاقی است هم بر زارع و هم بر مصرف‌کننده.
رئیس- رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهادها قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد آقای آقاسیدیعقوب.
پیشنهاد می‌کنم قسمتی از ماده دوم پانصد دینار اخذ شود.
آقاسیدیعقوب- قسمت (ز)
اورنگ- اینجا ندارد می‌فرمایید اضافه شود.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- خواستم آقای مخبر توجه بفرمایند این قسمت اینجا چوب قلیانی است این که آقای شریعت‌زاده فرمودند عرض می‌کنم اصل این تنباکو وقتی که بلند می‌شود یک چوبی در وسط آن تنباکو هست یعنی یک ساقه‌ای است که این علیحده است و آن را داخل در برگ نمی‌کنند. فقرا و کسانی که نمی‌توانند پول برگ بدهند همان ساقه را می‌کوبند و می‌کشند همان فقرایی که طرف رحم هستد. ای اس که چون اساساً قیمتش کم است و دور هم انداخته می‌شود. بنده خودم وقتی قلیان‌کش بودم مواظب بودم که آن چوب‌ها را از میان تنباکو خارج کنم و اصلاً این چوب را از میان تنباکو خارج می‌کنند اصلاً تنباکو را خراب می‌کند و کمتر جایی است که این چوب کوبیده شود و داخل تنباکو شود این چوبی است که دور می‌اندازند اگر بنا باشد یکمن یک قران از آن بگیریم خیلی زیاد است اگر آقای مخبر هم توجه بفرمایند که یکمن دهشاهی گرفته شود بهتر است.
مخبر- آقای آقاسیدیعقوب اساساً خودشان می‌دانند آقای شریعت‌زاده عقیده‌شان این بود که پنج قران گرفته شود برای این که این قسمت از بین برود ولی چون نمی‌شود از بین برود و باقی می‌ماند این است که بین دو عقیده این طور در نظر گرفتند که همان یک قران باشد و چون در این قانون یک توافق نظری حاصل شده به عقیده بنده خوب است پیشنهادشان را استرداد بفرمایند.
وزیر مالیه- راجع به آن توضیحی که آقای طاهری خواستند بنده تحقیق کردم سلوانه و جرمی در محل است در نزدیکی اشنو دهات مخصوصی است از دهات اشنو و باید همین طریق نوشته شود سلوانه و جرمی.
آقاسیدیعقوب- مسترد می‌دارم.
پیشنهاد آقای یاسایی
بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده دو بعد از سال سوم
(به بعد) اضافه شود.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- عرض شود به طوری که این ماده تنظیم شده مثل این است که از سال سوم به بعد دیگر تمام می‌شود این بود که بنده پیشنهاد کردم (به بعد) اضافه شود.
مخبر- بنده هم قبول می‌کنم.
پیشنهاد آقای فیروزآبادی
بنده پیشنهاد می‌کنم که در قسمت الف در عوض سه تومان پانزده قران نوشته شود.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرض کردم اولاً بنده با همه اینها مخالفم ولی لایدرک کمه لایترک کله. این سه تومان که اینجا نوشته شده است به عقیده بنده یکمن سه تومان در ابتدا بر قراری یک مالیاتی خیلی زیاد است پس بهتر این است حالا از سه تومان پایین بیاورند و اگر هم می‌خواهند اضافه کنند ابتدا این مالیات خیلی زیاد و اجحاف است به این ملاحظه بنده پانزده قران پیشنهاد کردم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود. آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(چند نفر برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد.
پیشنهاد آقای ضیا
پیشنهاد می‌شود قسمت (ز) راجع به چوب قلیانی حذف شود.
رئیس- آقای ضیا
آقا سید ابراهیم ضیا- بنده اصلاً نظری راجع به حذف این قسمت نداشتم ولی چون یک قدری مبهم است و ممکن است در هر جایی یک تغییراتی بشود و اسباب اشکال مردم فراهم شود خواستم آقای وزیر با آقای مخبر یک توضیح جامعی بدهند تا در صورت جلسه بماند و در موقع تنظیم نظامنامه مطابق آن عمل شود. اینجا آقای اورنگ راجع به این قسمت قدری مذاکره کردند ولی جوابی که از طرف آقای مخبر داده شد مقنع نبود. مراد از چوب قلیانی چوبی است که از برگ تنباکو عمل می‌آید و بعد مورد استفاده می‌شود یا چوبی است که از آن میانه قلیان ساخته می‌شود؟ ممکن است این قضیه را در اصفهان یک جور تعبیر کنند در شیراز یک جور دیگر. در اطراف شیراز یک جور و اگر این یک لفظی است که در خراسان یا جای دیگر برای یک جنس به خصوص اطلاقی می‌شود توضیح بهتری بدهند و بنده هم ممکن است پس از آن توضیح پیشنهاد خودم را مسترد بدارم.
مخبر- همان طوری که عرض کردم چوب قلیانی یک قسم تنباکویی است و شاید همان طور هم که آقای آقاسیدیعقوب فرمودند باشد و در هر کجا هم گفته شود می‌دانند چیست و اصطلاح اداری است و هیچ جای تردید و اشتباه هم نیست ما بین اداره و مردم معمول است و تا به حال هم معمول بوده است و چندین سال اداره عمل کرده و مالیات هم از آن گرفته و همان طور که در سابق معمول بوده حالا هم عمل می‌شود و همان طور که آقای آقاسیدیعقوب بیان کردند از تنباکوهای خیلی پست است و هیچ جای اشکال هم نیست.
ضیا- به این توضیحی که از طرف آقا داده شد بنده پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم.
پیشنهاد آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- در این موضوع آقایان هم مستحضرند در فراکسیون هم صحبت شد. اینجا آمده‌اند جنس پست و اعلی را تمام یک میزان قرار داده‌اند در آنجا هم ما صحبت کردیم بنا شد آقای وزیر مالیه در این باب یعنی این طور که گفته شد که نظر خواهند کرد بنده نمی‌فهمم چرا جنس پست و جنس عالی هر دو عوائدش باید مساوی باشد از این جهت بنده پیشنهاد کردم حذف شود و اگر آقای وزیر مالیه در این باب یک نظر روشنی اتخاذ فرموده‌اند بفرمایند که بنده هم مستحضر شوم.
وزیر مالیه- یک اصلی که در این قانون انحصار دخانیات تعقیب شده است و در نتیجه یک تجربیات مفصلی بوده است این است که ما تنباکو یا توتون را از حیث خوبی و بدی و متوسطی طبقه‌بندی نکنیم چرا؟ برای این که این طبقه‌بندی یک اشکالات لایتناهی بین مأمورین دولت و تجار و مردم ایجاد می‌گردد چون این طبقه‌بندی به ترتیب اعلی و متوسط و پست در قانون سابق هم بود و تمام بدبختی‌های قانون سابق هم همین طبقه‌بندی بود و تمام دردسرهایی که ایجاد شد از همین طریق بود پس تنها منطقی که باقی می‌ماند این است که ممکن است به ما گفته شود همان طوری که برای توتون چپق شما یک طبقه‌بندی جغرافیایی کرده‌اید یعنی یک نقاطی که توتونش بهتر است اسم برده شده و گرانتر نوشته شده و یک چیزهایی که بدتر است ارزان‌تر نوشته شده چرا برای تنباکو این کار را نمی‌کند؟ بنده هم به آقایان قول داده بودم که در این باب یک تجدیدنظر و مطالعه بکن. تجدیدنظر و مطالعه هم کردم تحقیق هم کردم. وضعیت جغرافیایی توتون و توتون‌کاری غیر از تنباکو است این تقسیم برای تنباکو ممکن نیست برای این که گفته می‌شود یعنی اشخاص بصیر می‌گویند بعضی از آقایان اطلاع دارند و تصدیق می‌کنند که ممکن است حتی در یک ده (نه در یک بلوک) دو قسم سه قسم تنباکو باشد پس نمی‌شود از روی تقسیم جغرافیایی‌ها تمام نقاط را تشخیص بدهیم به علاوه یک نکته در نظر گرفته شده که آن نکته کاملاً نظر را تأمین می‌کند و آن این است که این نرخی که در نظر گرفته شده پست‌ترین نرخ‌ها است سی شاهی که برای تنباکو معین شده است یک نرخی است که تحمیل نمی‌شود پس ممکن است بگویند یک تنباکویی باشد که قیمتش از سی شاهی ارزان‌تر باشد و این خیلی نادر است به علاوه اگر آقایان یک قدری توجه بفرمایند بنده مسئله را حل می‌کنم اینجا همه ذهن آقایان متوجه بر این است که این یک مالیاتی است که ما از زارع می‌گیریم این طور نیست ما به زارع در قسمت تنباکو کاری نداریم چنانچه نظر دولت این است و ما این حق را از تاجری که تنباکو خریده و می‌برد می‌فروشد اخذ می‌کنیم آن تاجری که تنباکوی حکان را که منی فلان قدر قیمت دارد سی شاهی به ما می‌دهد خوب همان تاجر آن تنباکوی ارزان‌تر را هم ضررش را تحمل کند این اشکالی ندارد.
آقاسیدیعقوب- بنده استرداد می‌کنم.
پیشنهاد آقای مؤید احمدی
در قسمت (و) بنده پیشنهاد می‌کنم تنباکوی وسط یکمن دهشاهی و تنباکوی اعلی یکمن دو قران و به همین میزان و تناسب تا سال سوم ارتقا نماید.
مؤید احمدی- توضیحی که آقای وزیر مالیه فرمودند بنده را قانع نکرد تنباکو خیلی اختلاف قیمت دارد تنباکو در ایران از یکمن چهار تومان هست تا یکمن سی شاهی اگر چنانچه بنا باشد همه اینها مالیات متساوی بدهند البته این مطابق عقل نیست حالا می‌فرمایند از حیث عمل اشکال دارد اگر از حیث عمل اشکال دارد ممکن است مقرر بفرمایند تنباکوهایی که از یکمن سه قران کمتر قیمت دارد معاف باشد و الا این معنی ندارد که تنباکویی که یکمن سی شاهی قیمتش است سی شاهی تنباکوی یکمن چهار تومان آن هم سی شاهی بدهد.
مخبر- چنانچه مکرر توضیح داده شده از حیث طبقه‌بندی راجع به تنباکو عموم آن اشخاصی که دخیل در کار هستند آنها عقیده‌شان در این بود که طبقه‌بندی نشود به واسطه این که اصلاً طبقه‌بندی یک حربه و نسبی است که اسباب جنگ و اختلاف بین مأمورین دولت و مردم ایجاد می‌کند مأمور دولت یک جور تشخیص می‌دهد مردم جور دیگر اظهار می‌کنند و بالاخره همه روزه بین مأمورین دولت و مردم یک اختلافاتی تولید می‌شود و هر روز اسباب زحمت برای ما پیش می‌آید از این نقطه نظر بود که دولت قبول کرد طبقه‌بندی از بین برود قانون سابق که پیشنهاد شده بود طبقه‌بندی بود ولی به مضارش که برخوردند این طور قرار شد که طبقه‌بندی را بردارند در قسمت توتون چون خیلی از حیث قسمت جغرافیایی
مشخص و معلوم است و یک اختلافات بینی ندارد و از حیث عمل هم مدت‌ها است عملی شده نسبت خوب و بد توتون یک محل را نسبت به محل دیگر می‌توان معین کرد اما تنباکو را از حیث محل و جغرافیایی نمی‌توان تشخیص داد به جهت این که در فارس تنباکوی خیلی اعلی است که به فرمایش آقا تنباکوی یکمن چهار تومان است یکمن سی شاهی هم هست این بود که ما نتوانسته‌ایم یک طبقه‌بندی بین تنباکو از حیث محل قائل شویم به علاوه بین آقایانی که در فراکسیون تشریف داشتند این مسائل کاملاً قطعی شده و رأی گرفته شده است و چون در فراکسیون قطعی شده بنده نمی‌توانم این پیشنهاد را قبول کنم و از آقا هم خواهش می‌کنم که به همین ترتیبی که در لایحه نوشته شده است موافقت بفرمایند و پیشنهاد خودشان را مسترد فرمایند.
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای مؤید احمدی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس- تصویب نشد.
پیشنهاد آقای شریعت‌زاده
پیشنهاد می‌کنم برای انواع توتون چپق حقوق انحصار دریافت شود سال اول یکمن دو قران سال دوم یکمن یازده قران سال سوم یکمن بیست قران سال چهارم یکمن بیست و پنج قران سال پنجم یکمن سی قران.
شریعت‌زاده- پیشنهادی را که بنده کردم از نقطه‌نظر یک دلایلی است که لازم است آقایان مخصوصاً آقای وزیر مالیه توجه فرمایند این ترتیبی که این خبر تنظیم شده است موجب می‌شود که تجارت داخلی سیگار وضعیت‌اش بد می‌شود و بالاخره جامعه به طرف عادت به کشیدن چپق سوق داده می‌شود این است که برای انواع توتون این حق را بنده قائل شدم و با حق انحصاری که برای سیگار بسته شده لازمه‌اش این است و به علاوه این توتون انواعش جزء زوائد زندگانی است یعنی اگر در یک مملکتی افرادش عادت به توتون نداشته باشند تأثیری در مزاج‌شان و زندگانی خصوصی‌شان ندارد از نقطه‌نظر تجارت خارجی هم که در این خبر پیش‌بینی شده است که حق انحصاری هر قسم اگر صادر شود پس بدهند پس باید در داخله مملکت از توتون چپق حق انحصاری سنگینی گرفته شود و از اقسام دیگر یک حق کمی که مردم از استعمال در قسمت اول خودداری کنند و قسمت دوم یعنی قسمت ارزان را تعقیب کنند به علاوه یک قسمت دیگر این است که تجار توتون و سیگار هم دچار زحمت خواهند شد به این جهت بود که بنده این پیشنهاد را کردم.
وزیر مالیه- پیشنهاد آقای شریعت‌زاده خیلی به نفع خزانه است در هر حال منطق‌شان هم ممکن است تا اندازه‌ای درست باشد ولی به طوری که قبلاً عرض کردم با این ترتیبی که فعلاً مطرح است توافق حاصل شده است بنده که نمی‌توانم این پیشنهاد را قبول کنم و استدعا می‌کنم آقای شریعت‌زاده هم با این ترتیبی که تنظیم شده است و توافق حاصل شده است موافقت بفرمایند و پیشنهادشان را مسترد فرمایند.
شریعت‌زاده- استرداد می‌کنم.
پیشنهاد آقای مفتی
پیشنهاد می‌کنم در قسمت (ج) بعد از کلمه ساوجبلاغ (مکری) علاوه شود.
مفتی- پیشنهاد بنده واضح است لازم به توضیح نیست ساوجبلاغ دو تا است برای رفع اشتباه باید نوشته شود ساوجبلاغ مکری این است غرض بنده.
رئیس- آقای عدل
عدل- بنده با این ترتیب موافقم اضافه کردن این کلمه عیب ندارد همان طور که فرمودند ساوجبلاغ دو تا است و اگر کلمه مکری هم اضافه شود خیلی خوب است.
مخبر- بنده هم قبول می‌کنم.
پیشنهاد آقای فرهمند
بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده دو قسمت (ز) نوشته شود چوب تنباکوی قلیانی.
مخبر فرهمند- عرض کنم با توضیحاتی که داده شده
بنده تصور می‌کنم در موقع اجرا برای مأمورین و مردم یک اشکالاتی فراهم شود برای این که صورت مشروح مذاکرات را نه مأمورین دولت می‌خوانند و نه مردم اطلاع دارند چوب قلیانی را تصور می‌کنند میانه قلیان است این است که برای جلوگیری از این اشتباه بنده این پیشنهاد را کردم.
مخبر- این فرض را که آقا فرمودند گمان می‌کنم یک فرض محالی باشد چوب قلیان تنباکو غیر از چوبی است که در میانه قلیان باشد.
(همهمه نمایندگان)
عراقی- شما این فرمایش را می‌کنید ولی مأمورین این حرف را نمی‌زنند. قبول کنید والا ما رأی می‌دهیم.
وزیر مالیه- اجازه می‌فرمایید.
رئیس- بفرمایید.
وزیر مالیه- این اعتراضی را که آقای مخبر کردند صحیح است زیرا چوب قلیان را می‌شود چوب قلیان گفت ولی تصدیق بفرمایید که هیچ کمیسیونی هیچ مجلسی نمی‌آید این را در ردیف توتون و تنباکو قرار دهد میانه قلیان را کسی جز توتون و تنباکو حساب نمی‌کند با وجود این برای این که فرض بکنند که ما یک اشکالی می‌خواهیم بکنیم قبول می‌کنم که نوشته شود چوب تنباکوی قلیانی.
پیشنهاد آقای پورمحسن
بنده پیشنهاد می‌کنم ماده دو به طریق لایحه دولت رأی گرفته شود.
پورمحسن- بنده عرایض خودم را عرض کردم و آقای مخبر جوابی ندادند از این جهت بنده پیشنهاد کردم که لایحه دولت که با انصاف و مواسات نوشته شده رأی گرفته شود.
وزیر مالیه- در این قسمت بنده مکرر عرض کرده‌ام ولی اگر به آن جواب قانع نمی‌شوند بنده تقصیری ندارم گویا نظر آقا متوجه به یک نقطه به خصوص است که در قانون اسم برده نشده در صورتی که بنده عرض کردم که در قانون برای همه جا تقسیم جغرافیایی تنباکو غیرممکن است به این ملاحظه بنده از آقا تمنا می‌کنم به همین ترتیبی که در قانون نوشته شده است موافقت بفرمایند در آن قسمت هم که می‌فرمایید خبر کمیسیون با آن پیشنهاد اولی فرق دارد دولت با موافقت کمیسیون در یک پیشنهادهای جدیدی که یک قسمتش کسر شده و یک قسمتش علاوه شده مراجعت کرده و نتیجه‌اش همین ترتیبی است که ملاحظه می‌فرمایید و این یک عمل معمولی است که همیشه در کمیسیون‌ها بین دولت و اعضاء کمیسیون هست.
پورمحسن- بنده مسترد می‌دارد.
مخبر- اجازه می‌فرمایید در این قسمت برای این که سوءتفاهمی نشود استدعا می‌کنم این اصلاحات را مرقوم دارند که بعد اسباب اشکال نشود در قسمت ب که نوشته شده است لاهیجان ساوجبلاغ مقصود محل ساوجبلاغ است در اینجا باید محل ساوجبلاغ نوشته شود و در قسمت ج محل برداشته شود و ساوجبلاغ مکری نوشته شود.
رئیس- بنابراین رأی گرفته می‌شود به ماده دو با اصلاح عبارتی آقای مخبر و افزودن پیشنهاد آقای مفتی و آقای فرهمند آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده سوم
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده سوم- کلیه مالکین اجناس دخانیه مکلفند همه ساله اولاً مقدار محصول برداشتی خود را اظهار نمایند ثانیاً پس از آن که اجناس آنها قابل حمل و استفاده تجارتی گردیده به انبارهایی که دولت معین می‌کند حمل و وارد کنند و حمل آن به انبارهای مؤسسه نباید بیش از شش ماه از تاریخ برداشت محصول طول بکشد.
بعضی از نمایندگان- این ماده اصلاح شده است.
مخبر- بله این ماده اصلاح شده‌اش را هم تقدیم می‌کنم.
(ماده مزبور به شرح ذیل خوانده شد)
ماده ۳ کلیه اجناس دخانیه را باید در ظرف شش ماه پس از برداشت محصول به انبارهایی که دولت معین کرده است وارد نمایند.
رئیس- دولت هم همین عقیده را داشته است؟
وزیر مالیه- بلی با موافقت دولت بوده است.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- بنده عرضی ندارم.
رئیس- آقای طاهری
طاهری- بنده هم عرضی ندارم مقصودم این بود که ماده اصلاح شده است.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- بنده عرضی ندارم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده سوم به ترتیبی که اخیراً پیشنهاد شده آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده چهارم
(به شرح ذیل قرائت شد)
ماده چهارم- در هر جا نسبت به آن نوع از اجناس دخانیه که دولت حق انحصار خود را مجری داشته یعنی خرید و تهیه و فروش و غیره و خود در دست گرفته مالکین مکلفند اجناس خود را به مؤسسه انحصار دخانیات بفروشند و قیمت را مؤسسه انحصار نقداً پرداخت خواهد نمود در سال اول اجرای این قانون حداقل قیمت خرید اجناس دخانیه میزان متوسط قیمت‌های معموله در پنج سال اخیر قبل از اجرای این قانون بر طبق دفاتر تجار با ملحوظ داشتن کرایه خواهد بود و از سال دوم اجرای انحصار به بعد همه ساله مؤسسه انحصار دخانیات با در نظر گرفتن وضعیت بازار نرخ سال جدید را تعیین و یک ماه قبل از برداشت محصول در هر محل اعلان خواهد نمود.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- در اینجا اولاً یک اصلاح عبارتی لازم دارد بنده توجه آقای مخبر و آقای وزیر مالیه را به اصلاح عبارتی جلب می‌کنم بعد هم در آخر ماده عرض دارم در اینجا نوشته (در هر جا نسبت به آن نوع از اجناس دخانیه که دولت حق انحصار خود را مجری داشته یعنی خرید و تهیه و فروش و غیره را خود در دست گرفته) این کلمه و غیره را بنده مکرر عرض کرده‌ام که یک کلمه مبهمی است و اسباب زحمت می‌شود این کلمه و غیره به عقیده بنده باید برداشته شود. باز می‌نویسد مالکین مکلفند اجناس خود را به مؤسسه انحصار دخانیات بفروشند و قیمت را مؤسسه انحصار نقداً پرداخت خواهد نمود) در اینجا این پرداخت خواهد نمود هم معنی ندارد و باید نوشته شود پرداخت نماید باید در مقابل بفروشند پرداخت نماید باشد و در آخر هم اینجا آقای وزیر مالیه کمک کنند نوشته است (همه ساله مؤسسه انحصار دخانیات با در نظر گرفتن وضعیت بازار نرخ سال جدید را تعیین و یک ماه قبل از پرداخت محصول در محل اعلان خواهد نمود) بنده عقیده‌ام این است که در موقع شروع کردن به این عمل نظر اطاق تجارت را هم آن اداره انحصار در نظر بگیرد چون این می‌رود روی مسائل اقتصادی اگر دولت موافقت کند که با در نظر گرفتن وضعیت بازار و مشورت کردن با اطاق تجارت هم افزوده شود چون اطاق تجارت کاملاً مواظب است در وضعیت تجارب و زراعت و از این حیث خوب است نظر اطاق تجارت را هم اضافه کنیم که حقیقتاً آن قدم‌های اقتصادی را که در نظر آقای وزیر مالیه هم هست کاملاً برداشته باشیم این است عقیده بنده.
وزیر مالیه- عرض کنم که قسمت اول فرمایشات نماینده محترم را که راجع به اصلاح عبارتی بود بنده چون درست ملتفت نشدم آقای مخبر بعد قبول می‌کنند یا رد می‌کنند راجع به قسمت اخیر که راجع به تعیین قیمت و موضوع مشورت و مشاوره با اطاق تجارت است البته از نقطه‌نظر اساس کاملاً صحیح است اطاق تجارت در این قبیل قضایا ممکن است نظریاتش کمک کند و صائب باشد علی‌الخصوص که نظرش مشورتی خواهد بود مخصوصاً پایه و اساس اطاق تجارت برای این طور چیزها است که نظر مشورتی داشته باشند و البته همین طور که ملاحظه می
فرمایید این هیچ اشکالی در اصل موضوع وارد نمی‌کند فقط اینجا یک تذکری بنده می‌خواهم بدهم و بعد هم می‌خواهم از آقا تقاضا کنم که روی آن اصلی که دو مرتبه بنده تذکر دادم عجالتاً از ذکر این مطلب در اینجا اصراف پیدا کنند و علتش هم این است که هیچ آقایان مسبوق هستند که در هیچ موقعی که قانون انحصار از مجلس گذشته چنانچه قوانین دیگری هم از مجلس گذشته ما نتوانسته‌ایم در بادی امر انحصار را به معنی حقیقی اجرا کنیم. ما مدت‌هایی است در قسمت انحصار تریاک به جواز دادن گذراندیم این قانون هم همین طور خواهد شد پس این اشکال تا موقعی که جواز داده می‌شود وارد نیست برای این که نرخ بازار اصلاً معین نیست و آزاد است تاجر و زارع خودشان مطابق معمول قدیم می‌خرند و می‌فروشند و ما هیچ مداخله در این قسمت نداریم و البته وقتی این مطلب مورد پیدا می‌کند که ما انحصار را به یک صورت صحیح عملی در بیاوریم آن وقت تصدیق می‌فرمایید که یک تجربیاتی در کار است که آن تجربیات ممکن است یک اصلاحات دیگری را هم در قانون الزام کند به همین جهت به این طریق با طریق دیگری چنانچه بعضی از آقایان هم پیشنهاد کردند که یک قیمت ثابتی معین شود و قبول نشد خاطر آقایان هست که در این زمینه مذاکرات مفصل هم در خارج کردیم و بالاخره چون فعلاً تشخیص این مسائل ضروری نیست و بعد از این که تجربه کردیم بهتر می‌توانیم این قسمت را حل کنیم بنابراین آقایان موافقت کردند که به این صورتی که هست باشد و بنده هم از آقا تمنا می‌کنم در صورتی که نظرشان هیچ مزاحمتی ندارد به اصل مطلب همین طور قبول بفرمایند.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- عرض می‌شود در ماده چهارم قسمت اخیرش راجع به تعیین نرخ و این که اصل انحصار را دولت بخواهد اجرا کند به نظر بنده با مفاد ماده پنج یک تباینی دارد آقای مخبر توجه بفرمایند در اینجا در ماده چهارم نوشته می‌شود در هر جا دولت حق انحصار را عملی کرد نرخ معین می‌کند ماده ۵ این است که دولت مجاز است که جواز این تجارت را بدهد فرض کنید در گیلان این حق انحصار را آزاد کرد و در طهران انحصار کرد بنده تصور می‌کنم از نقطه‌نظر معاملات و تجارت اشکالاتی بیش بیاید و ظاهراً این تناقض هست مثلاً اگر دولت در گیلان حق انحصار را قبلاً عملی کرد و نرخ را معین کرد آنجا مجبور می‌شوند مطابق نرخی که دولت معین کرده است بفروشند و در طهران اگر جواز داده شود این مشکل است و آن وقت دیگر آزادی معنی نخواهد داشت برای این که نرخی که دولت در گیلانه معین کرده است آن مأخذ می‌شود و طهران هم ناچار است از آن تبعیت کند و یک تأثیر مهمی در معاملات دارد بنده چون یقین دارم که دولت ماده پنج را بیشتر اجرا خواهد کرد از نقطه‌نظر عمل چندان اشکالی نمی‌بینم ولی ظاهر قانون به نظر بنده دارای یک تباینی است و این لغت هر جا این اشکال را تولید کرده اگر فراز اول این ماده این طور نبود و به طور ساده‌تر بود بنده خیال می‌کنم که تعارضی نداشت ولی ظاهراً این تعارض را دارد.
وزیر مالیه- بنده گمان نمی‌کنم تعارضی در اینجا باشد زیرا عبارت ماده این است (در هر جا نسبت به آن نوع از اجناس دخانیه) اصل نظر نوع اجناس است ملاحظه بفرمایید مثلاً اگر شما در گیلان انحصار را عملی کردید گیلان محصولش توتون سیگار است و طبعاً اگر شما در گیلان که مرکز عمومی توتون سیگار است انحصار را عملی کردید در هر جای دیگر هم توتون سیگار کاشته شود شما آن انحصار را عملی می‌کنید ولی فرض بفرمایید شما اگر آمدید و این انحصار را خواستید نسبت به تنباکو عملی کنید و عملی هم گردید آن وقت آیا اگر شما تنباکو را انحصار کردید نسبت به انحصار توتون سیگار تعارضی می‌شود؟
یاسایی- خیر.
وزیر مالیه- پس به عقیده شما اشتباه سر کلمه هر جا است چون نوشته شده است در هر جا که نسبت به آن نوع
اجناس دخانیه و این هر جا گمان می‌کنم این اشتباه را تولید کرده است اما این هر نوع که در اینجا نوشته شده است گمان می‌کنم این اشتباه را رفع کند چون ما سه نوع اجناس دخانیه داریم توتون سیگار - توتون چپق - تنباکو و اصلاً این منطقی نیست که فکر بشود که نسبت به توتون چپق بعضی جاها این انحصار را عملی کردید یا نسبت به توتون سیگار به تفاوت نقاط انحصار را عملی کردید طبعاً اگر در یک جنسی انحصار را شما خواستید عملی کنید نسبت به تمام آن جنس در هر کجا باشد انحصار را عملی می‌کنید.
یاسایی- هر جا نمی‌خواهد هر نوع باید باشد.
وزیر مالیه- و اگر صلاح بدانید بنده بیشتر در عبارتش مطالعه می‌کنم که ببینم نسبت به هر یک باشد بهتر است یا نسبت به آن نوع بهتر.
رئیس- آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- عرضی ندارم.
رئیس- آقای پورمحسن
پورمحسن- عرض بنده را آقای آقاسیدیعقوب بیان فرمودند.
رئیس- آقای فولادوند
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- فقط ایشان هستند که اجازه خواسته‌اند بفرمایید.
فولادوند- مقصود عرض بنده این است که در قسمت تنباکو چون اکثر آقایان می‌دانند که اینها اکثر اقسامش مال نهاوند و تویسرکان و گلپایگان و خوانسار است که قیمت آن یکمن دو قران الی دو ریال است و بیشتر خریدار ندارد و اگر چنانچه بخواهند این مالیات از دست زارع مطالبه شود قیمت آنها با مبلغی که می‌گیرند تکافو نمی‌کند اما بنده که خدمت حضرت والا عرض کردم فرمودند این قسمت محرز است که از رعیت مطالبه نمی‌شود و از خریدار مطالبه می‌شود و از مصرف‌کننده گرفته می‌شود. بله در صورتی که اینها آزاد باشند بفروشند و پس از آن که فروخته از خریدار مطالبه شود همین طور است.
ولی در این قسمت ماده سوم نوشته: کلیه اجناس دخانیه را باید در ظرف شش ماه پس از برداشت محصول به انبارهایی که دولت معین کرده است وارد نمایند. وقتی که اینها را در ظرف شش ماه حمل کردند به انبارها موظفند که مالیات آنها را بدهند آن وقت بفروشند چنان که الان نظایر آن خیلی هست در خیلی انبارها هست که تنباکو و توتون دو ساله و سه ساله و چهار ساله که مالیاتش زیادتر بوده و خریدار نداشته الان هم موجود است و خریدار ندارد حالا عقیده بنده این بود که اگر موافقت می‌فرمودند این قسمت اجناسی که قیمتی ندارد در دست رعیت آزاد باشد پس از آن که فروختند به هر قیمتی که شد آن وقت مالیات را از خریدار بگیرند اما اگر اینها حمل به انبار بشود همین طور سابقه دارد دو سال و سه سال در انبار می‌ماند و به همین قیمت مالیات هم فروخته نمی‌شود این هم برای رعیت ضرر دارد و هم دولت از این کار فایده نمی‌برد.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- پیشنهادها قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم آخر ماده چهار این قسم نوشته شود: و از سال دوم اجرای انحصار به بعد همه ساله به میزان قیمتی که در سال اول خریداری شده خواهد خرید.
رئیس- آقای حاج میرزا حبیب‌الله امین
حاج میرزا حبیب‌الله امین- راجع به خرید وی دولت در ماده چهارم نوشته.
رئیس- خواهش می‌کنم اینجا تشریف بیاورید.
امین (در محل نطق)- توجه بفرمایید حضرت والا در سال اول برای خرید دولت یک میزان معین شده که بایستی قیمت متوسط پنج ساله اخیر را معین کنند و از روی آن قیمت دولت بخرد چون قیمت پنج ساله اخیر با یک دقت و زحمتی ثابت می‌شود و باز
باید سال‌های بعد همه ساله به دفاتر تجار مراجعه کنند وضعیت بازار دنیا را در نظر بگیرند آن وقت هم خودتان دچار زحمت می‌شوید و هم تصور می‌کنم یک چیز عادلانه نباشد و بالاخره خوب است دولت هر نوع تصمیمی که می‌گیرد و هر نوع وضعیتی را که در نظر می‌گیرد نسبت به نرخ جنس همان را مأخذ قرار دهد به این جهت بنده پیشنهاد کردم که پس از آن که در سال اول قیمت پنج سال اخیر معین شد البته یک قیمت ثابتی خواهد بود سال‌های بعد همه ساله به طور ثابت به قیمت سال اول دولت بخرد این پیشنهاد شده است.
وزیر مالیه- بنده انتظار نداشتم بعد از آن توضیحاتی که عرض کردم آقای امین‌التجار که خودشان کاملاً از ترتیب همه قسم اطلاع دارند این پیشنهاد را بفرمایند فعلاً این تعیین قیمت تا موقعی که جواز داده می‌شود اصلاً مورد ندارد مگر الان در قسمت تریاک ما قیمت تعیین کرده‌ایم در صورتی که قانون مقرر کرده که دولت هر وقت انحصار کرد می‌تواند قیمت معین کند ما که نکرده‌ایم خود زارع با تاجر یا بنکدار و غیره که با همدیگر معامله می‌کنند قیمت می‌کنند پس ما تا جواز می‌دهیم برای تجارت در داخله یا در خارجه اصلاً تعیین قیمت لزوم ندارد و هر موقعی که خواستیم این کار را بکنیم که عرض کردم تا آن موقع ممکن است ما یک تجربیات دیگری هم پیدا کنیم و یک اصلاحاتی در قانون بکنیم.
امین- مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای دهستانی
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم در اول سطر سوم در ماده چهارم به قرار ذیل نوشته شود.
مالکین مکلفند اجناس خود را به موعد مقرره در ماده سه به مؤسسه انحصار بفروشند و مأمورین مؤسسه هم مکلف خواهند بود که بدون هیچ گونه عذر در موقع مقرره خریداری نموده و قیمت آن را نقداً بپردازند الی آخر.
رئیس- آقای دهستانی
دهستانی- این ماده چهار مالکین را مکلف می‌کند که جنس خودشان را در یک موعد معینی به مؤسسه بفروشند و از طرفی هم می‌نویسد که قیمت آن را مؤسسه انحصار نقداً پرداخت خواهد کرد ولی ممکن است اینها جنس را برندارند که قیمت آن را نقداً بدهند ولی پس از شش ماه علاوه بر این که صاحب جنس پول جنس را نگرفته است یک چاروادار طلبکاری هم برای خودش فراهم کرده است نظیر این قسمت الان در طهران موجود است. اداره ارزاق یک مقداری جنس مردم را الان توقیف کرده و مردم بیچاره در این موقع دچار اشکال شده‌اند شاید مؤسسه انحصار هم بگوید انبار نداریم جا نداریم عجالتاً بگذارید بعد از چندی آن وقت در حقیقت هم رفع احتیاج فروشنده نشده و پول جنس را نگرفته است و هم یک طلبکاری برای آن بدبخت درست شده این بود که بنده پیشنهاد کردم همان طوری که زارعین مکلف هستند مأمورین هم در پرداخت قیمت مکلف باشند.
مخبر- عرض کنم این قسمت که آقای دهستانی فرمودند اگر عبارتی را که نوشته دقت بفرمایند نوشته نقداً پرداخت نماید گمان می‌کنم نقداً این نباشد که پس از مدتی بپردازند. بعد هم این عبارت ماده را استدعا می‌کنم این ترتیبی که عرض می‌کنم اصلاح بفرمایند که برای رأی اشکال نشود در سطر اول نسبت به هر یک از انواع اجناس دخانیه و در سطر سوم بعد از مالکین مکلفند یک «آن نوع» اضافه شود در سطر چهارم پرداخت خواهد نمود «نماید» شود.
رئیس- رأی می‌گیریم به ماده چهارم با اصلاحاتی که از طرف آقای مخبر شد. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
وزیر مالیه- اگرچه بین شور قانون است و شاید مرسوم نبوده است که یک مذاکره دیگری بشود ولی چون موضوع یک موضوعی است که وقت هم برایش تنگ است بنده یک تذکری می‌دهم. چون وعده کرده بودم در ضمن
مذاکرات یک لایحه برای تصویب یک مبلغ اعتبار برای پرداخت حقوق منتظرین خدمت تقدیم کنم بنده آورده‌ام گمان می‌کنم آقایان همه موافق هستند و البته بهتر این است که این وجه شب عید داده شود یک جلسه هم بیشتر نداریم که فردا است. بنده شخصاً چون یک آدم دیسیپلینه‌ای هستم چون در فراکسیون طرح نشده تقاضای فوریت نمی‌کنم ولی اگر آقایان موافقت کنند و تقاضای فوریت کنند بنده حاضرم.
(لایحه مزبور به شرح ذیل قرائت شد)
با نهایت احترام به استحضار خاطر آقایان نمایندگان می‌رساند نظر به این که اعتبار حقوق انتظار خدمت سال ۱۳۰۷ به اتمام مصرف شده و چیزی از آن باقی نیست که بتوان حقوق ماه‌های آخر سال منتظرین خدمت را پرداخت نمود لهذا دولت لازم دید در این موقع که لایحه تجدید اعتبار حقوق انتظار خدمت را تقدیم مجلس محترم می‌نماید خاطر محترم آقایان نمایندگان را به اشکالات زیادی که قانون مصوب ۲۴ بهمن ۱۳۰۶ در ضمن عمل برای دولت ایجاد نموده است متوجه سازد.
تا زمانی که پرداخت حقوق انتظار خدمت مطابق ماده ۲۸ و ۲۹ قانون استخدام کشوری معمول بوده و عده منتظرین خدمت وزارتخانه‌ها به صدی پنج محدود بوده است ترتیب پرداخت حقوق انتظار خدمت به مراتب منظم‌تر و اعتبار منظور در بودجه هم وفا به انجام مقصود می‌نمود ولی بعد از اجرای قانون ۲۴ بهمن ۱۳۰۶ که قید صدی پنج از میان برداشته شد در حقیقت هم وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی به ازدیاد عده منتظرین خدمت دعوت شدند و هم منتظرین خدمت سراغ کار نرفته و در نتیجه بعد از چند ماه اجرای قانون اخیر عده منتظرین خدمت طوری رو به تضاعیف می‌رود که چند ماه به آخر سال ۱۳۰۷ مانده اعتبار حقوق انتظار خدمت بالمره تمام شده و اگر به همین منوال بگذرد دور نیست که در سال ۱۳۰۸ دو برابر اعتبار امسال هم کفایت پرداخت حقوق انتظار خدمت را نکند.
با مقدمات معروضه فوق اینک ماده واحده ذیل را پیشنهاد و استدعای تصویب می‌نماید.
ماده واحده- برای پرداخت حقوق انتظار خدمت سال ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی معادل ۴۰ هزار تومان اعتبار اضافی از محل منابع تعهد نشده و صرفه‌جویی‌های بودجه عمومی سال ۱۳۰۷ تصویب و به وزارت مالیه اجازه می‌دهد محاسبه سال ۱۳۰۷ را بابت حقوق انتظار خدمت برای هر مدتی که اعتبار مزبور وفا نماید خاتمه بدهد.
تبصره ۱- ترتیب پرداخت حقوق انتظار خدمت از ابتدای سال ۱۳۰۸ به بعد مطابق دو ماده ۲۸ و ۲۹ قانون استخدام کشوری معمول و مقررات ماده دوم قانون مصوب ۲۴ بهمن ۱۳۰۶ ملغی خواهد بود.
تبصره ۲- مستخدمین کشوری و قضایی منصوب یا منتظر خدمت وزارتخانه‌ها و مؤسسات مستقل دولتی که از تاریخ تصویب این قانون تا انتهای سه ماه در مرکز و شش ماه در خارج از مرکز تعرفه خدمت خود را با تصدیق وزارتخانه با مؤسسه مربوطه تکمیل نکرده و به موجب رسید رسمی تسلیم وزارت مالیه ننموده‌اند دیگر مدارک خدمت آنها دارای اعتبار نخواهد بود. رئیس‌الوزراء - وزیر مالیه
رئیس- آقایان نجومی، اعتبار، لاریجانی و جمعی از رفقا تقاضای فوریت کرده‌اند فوریت مطرح است. آقای وثوق
آقاسید مرتضی وثوق- موافقم.
رئیس- آقای نجومی
نجومی- موافقم.
رئیس- آقای دکتر سنک
دکتر سنگ- موافقم.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- عرضی ندارم.
رئیس- آقای دهستانی
دهستانی- موافقم.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- اولاً در پیشنهاد کردن این لایحه یک ترتیبی واقع شد که رعایت نظامات لوایح نشد در صورتی که آقایان هم خیلی علاقه داشتند که حقوق منتظرین خدمت داده شود. لوایح را که جزء دستور می‌کنند باید اول رأی به خروج دستور موضوع مطرح شده بگیرند بعد رأی بدهند داخل در آن لایحه بشوند (این را نفهمیدم چه شد) آن وقت بعد از آن رأی به فوریت‌اش گرفته شود. این عقیده اساسی من که بعد از اینها در مسائل یک قدری رعایت نظامات را بکنیم. ما مشغول شور در قانون دخانیات هستیم آن وقت آقای وزیر مالیه در وسط شور این لایحه را می‌دهد و آن لایحه از جریان طبیعی خودش می‌افتد در صورتی که باید رأی داده شود که این از دستور خارج شود و وارد آن بشویم این اولاً و ثانیاً آقایانی که توجه دارند در این لایحه ملاحظه بکنند ملتفت بشوند بنده با تبصره اول و دوم کاملاً موافقم و می‌دانم شماها موافق نیستید بنده کاملاً عقیده دارم که این کار باید از یک جایی قطع شود و بیش از این منتظر خدمت درست نشود می‌دانم شما موافق نیستید و رأی نمی‌دهید بنده عقیده‌ام این است که ما عصری در کمیسیون بودجه می‌رویم آقای وزیر مالیه تشریف می‌آورند این لایحه را نگاه کنیم بعد به مجلس بیاوریم و قبل از عید هم تمام شود.
رئیس- آقای نجومی
نجومی- فرمایش آقا البته یک قسمتش صحیح است اما علت این که با فوریتش موافقت کردیم و بنده طرفدار فوریتش بودم راجع به همان اظهاری بود که آقای وزیر مالیه کردند اولاً وقتی آقایان موافقید به این که حقوق منتظرین خدمت داده شود البته وصلت به شب عیدشان بدهد بهتر است کمیسیون بودجه هم یک فردا بیشتر نخواهد بود شاید آنجا هم یک اختلاف‌نظرهایی پیدا بشود و این که ما می‌خواهیم به شب عید وصلت بدهد آن مقصود حاصل نشود اینجا هم بنده یک چیزی در این لایحه نمی‌بینم که در مجلس نتواند حل بشود اجازه بدهید این لایحه مطرح شود البته نظری هم در هر قسمتی دارید بفرمایید که لااقل به شب عیدشان وصلت بدهد.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
(بعضی گفتند کافی نیست)
رئیس- آقای محمدولی میرزا
محمدولی میرزا- در این که اگر منظور آقای وزیر مالیه و چهل هزار تومان اعتبار خواسته شود بنده هم موافقم چهل هزار تومان اعتبار بخواهند دیگر قانون استخدام را مخلوط نفرمایند به علاوه در کمیسیون بودجه این موضوع سابقه دارد. در آنجا بحث کردیم آقای وزیر مالیه وعده دادند که این قضیه را با اطلاع کمیسیون بودجه اصلاح کنند آن وقت یک مرتبه این لایحه در اینجا عرض اندام می‌کند. بنده عرض می‌کنم اگر چنانچه برای خاطر مستخدمین است و شب عید است بنده موافق هستم باید به آنها یک حقوقی برسد مخالفتی ندارم ولیکن با این که در اینجا می‌خواهند با این دو تبصره یک مرمت و اصلاحاتی در قانون استخدام بکنند بدون این که به کمیسیون بودجه برود بنده جداً مخالفم.
وزیر مالیه- اجازه می‌فرمایید بنده خیلی متأسفم که عدم توجه به این ماده شاید وقت ما را دارد تلف می‌کند و اگر این کار را کرده بودیم شاید چند ماده دیگر هم از قانون دخانیات می‌گذشت. این را آقای محمدولی میرزا باید خوب و روشن بدانند که این مواد و تبصره‌ها اصلاً از همدیگر قابل تفکیک نیست به هیچ وجه و بنده نمی‌توانم موافقت کنم با سمت وزارت مالیه به این ترتیبی که امروز جریان دارد حقوق به منتظر خدمت داده شود و کارخانه منتظر خدمت درست کنی دائر باشد و آن وقت پول مملکت از مالیات بده گرفته شود و به طبقه منتظر خدمت داده شود بنده اگر موافقت می‌کنم به این که یک وجهی پرداخته شود برای این است که می‌دانم یک اشخاصی هستند پریشان و مستأصل و به آنها باید یک موافقت‌هایی بشود زیرا آنها تقصیری ندارند که ما یک روزی که حساب‌هایی می‌کردیم آمدیم بی‌مطالعه قانون استخدام و صدی پنج را به هم زدیم بعد یک تأسیس دیگری کردیم و در عمل دیدیم آن تأسیس
مثل یک سیل بنیان‌کنی می‌آید مالیه مملکت را خراب می‌کند پس اگر شما با آن موافقید با این که فعلاً یک چیزی به اینها داده شود آن دو تبصره هم هست و الا بنده هم عرضی ندارم و عجله هم ندارم بفرستید به کمیسیون بگذارید برای سال نو هر قدر دلتان می‌خواهد مطالعه کنید ما مطالعات‌مان را کامل کرده‌ایم و این نتیجه یک مطالعات کاملی است حالا آقایان اگر بخواهید مطالعات بکنید بنده عرضی ندارم باشد برای بعد.
رئیس- آقایان فهیمی ملک‌زاده و جلایی و جمعی از آقایان تقاضا کرده‌اند که سلب فوریت شود و به کمیسیون برود.
بعضی از نمایندگان- صحیح است.
رئیس- آقای فهیمی
فهیمی- اولاً فرمایشات عتاب‌آمیز آقای وزیر مالیه را جهتش را ندانستم برای این که کارخانه منتظر خدمت ساختن را ما که نساخته‌ایم وزارتخانه‌ها ساختند...
وزیر مالیه- شما کمک کنید ببندیم.
فهیمی- ما می‌خواهیم این کار را بکنیم اجازه بفرمایید همین کار را می‌کنیم. پیشنهادی که بنده کردم راجع به این بود که قسمت اول ماده مطرح بشود تبصره‌ها رجوع شود به کمیسیون. قسمت اول فرمایشات‌تان این بود که ما می‌خواهیم برای رعایت حال منتظرین خدمت در شب عید یک اظهار موافقتی با آنها کرده باشیم آقایان هم با یک حرارت فوق‌العاده مطرح شدنش را موافقت کردند فوریت‌اش را هم تقاضا کردند بعد یک دو ماده از آن زیر درآمد که مطلب از آن نظریه خارج شد اینها با هم منافات دارد آن چهل هزار تومانی که پیشنهاد فرمودید برای منتظرین خدمت مطابق همان قانونی که در هذه‌السنه بوده باید داده شود. از بابت سنه آتیه به طوری که در کمیسیون بودجه هم با خودتان مذاکره شد قرار شد یک اصول جدیدی را در نظر بگیریم هم از برای محدود کردن عده منتظرین خدمت هم از برای تأدیه حقوق آنها قرار بود که موادی راجع به لایحه بودجه که به کمیسیون خواهند آورد که بعد باید بیاید در مجلس مطرح شود در این موضوع موادی را ذکر بفرمایند که در اینجا مطرح و تصویب شود الان هم حاضریم باید هم یک محلی قرار گذاشت که دیگر منتظر خدمت دولت نشود با نظر آقای وزیر هم موافق بودیم که از اول ۱۳۰۸ این درب را محکم باید بست در طرز پرداخت هم قانون سابق را که در بودجه سال ۱۳۰۷ ذکر شد موافق شدیم که باید آن را ملغی کرد و یک مد جدیدی را در نظر گرفت و حتی راجع به صدی پنج هم مذاکره شد که باید یک حدی از برای ممنوع ساختن یک عده که سنوات خدمت‌شان خیلی کم است فکر کرد همه اینها را پیش‌بینی کردیم اما این دو قسمت مستلزم این مذاکرات نیست در صورتی که الان پس فردا شب عید است و خودشان با یک نظر رأفت و شفقتی خواستند با منتظرین خدمت رفتار کنند پس اجازه بفرمایید همان قسمت اولی را که اشاره فرمودید یعنی تصویب چهل هزار تومان برای حقوق آنها تصویب شود در مجلس و آن دو قسمت را به کمیسیون بودجه مراجعه کنند ما هم موافقت می‌کنیم که در مواد قانون بودجه آن اصلاحاتی که باید بشود می‌شود بعد به مجلس خواهد آمد البته تا آخر فروردین تا وقتی که این قانون بگذرد ما که حقوق به آنها نخواهیم داد دست دولت هم باز است و در مضیقه نخواهد بود ولی اگر محتاج بشود به مراجعه به آن مواد این قسمت اول هم که اعتبار چهل هزار تومان باشد معوق می‌ماند و آن رأفتی که خواستید به آنها بکنید به عمل نمی‌آید.
وزیر مالیه- عرض کنم که بنده متأسفانه با نتیجه فرمایشات رفیق محترم خودم آقای فهیمی مخالفم و در طرزی هم که پیشنهاد می‌کنند بنده مخالفم بنده تقاضای فوریت در این لایحه نکردم فردا هم مجلس است آقایان همه موافق بشوند امروز عصر برود به کمیسیون بودجه در آنجا مطرح بشود فردا بیاید اگر نظر داشته باشید که قبل از عید به آنها برسد بنده اطمینان می‌دهم حتی قبل از
ابلاغ هم به مجرد گذشتن بنده از اعتبارات موجوده این کار را می‌کنم. این از حیث پرداخت اما تفکیک آن را هم بنده قائل نیستم و مخصوصاً از آقای فهیمی تقاضا می‌کنم هر وقت از این جور کلاه‌ها می‌خواهند درست کنند فکر بنده را هم بفرمایند.
رئیس- اشخاصی که تقاضای فوریت کرده‌اند احساس می‌شود که خودشان عدول کرده‌اند اگر توافق شود همین پیشنهاد اخیر را بفرستیم به کمیسیون عصری کمیسیون بودجه تشکیل می‌شود و در آنجا مطالعه شود بعد مطرح شود. ماده پنجم قرائت می‌شود.
یک نفر از نمایندگان- چطور شد.
رئیس- قضیه معلق بود بنده عرض کردم به کمیسیون برود آقای وزیر مالیه از یک طرف و آقایانی که خودشان تقاضای فوریت کرده بودند حرفی نداشتند خود لایحه هم اصولاً بدون تقاضای فوریت به مجلس آمده بود عمل به معمول کردیم به کمیسیون فرستادیم.
(ماده پنجم به شرح ذیل قرائت شد)
ماده ۵- دولت مجاز است با اخذ حقوق انحصار مذکوره در ماده ۲ از صاحبان اجناس دخانیه تهیه و تجارت یک قسمت با تمام اجناس دخانیه را به موجب جواز مخصوص آزاد نماید.
رئیس- آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده- موافقم.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- بنده در تفسیر عملی کلمه مجاز نمی‌دانم آقای وزیر مالیه چه نظری دارند و چه جور عمل خواهند کرد. واقعاً همان طوری که ما از این کلمه در نظر داریم عمل خواهند کرد و دولت مکلف است این عمل را بکند یا این که تقاضا کردند اختیار با دولت است که هر طور بخواهد این کار را انجام دهد. خواستم توضیحی بدهند که مطلب معلوم باشد.
وزیر مالیه- البته عمل ما معنی الفاظ را تغییر نخواهد داد «مجاز» است به معنی «مجاز» است به معنی «مکلف» نیست ولیکن عمل‌ها ممکن است روی «مجاز است» باشد که جواز داده شود اما معنای «مجاز است» سر جای خودش باقی است.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- پیشنهاد آقای اورنگ قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که در ماده پنجم به جای لفظ دولت مجاز است دولت مکلف است گذارده شود.
رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- همه آقایان تصدیق دارید...
ملک آرایی- معلوم نیست...
اورنگ- معلوم می‌شود که بهترین قوانینی که بنا بر اطلاعات بنده به مجلس آمده است یکی این قانون است دلیلی هم پرواضح است با این که از من بهتر مستحضرید که مالیات بر جنس مضری گذارده می‌شود که استعمالش از هر نقطه‌نظر برای افراد مضر است بیش از من هم کسی عشق به قلیان ندارد پس عرض می‌کنم راجع به این جزء از مسئله قابل بحث نیست که من بگویم این قانون خیلی خوب است و این مالیات خیلی خوب است ولیکن این قانون حاوی دو معنی است. دو مطلب در این قانون است یکی گذاردن مالیات بر جنس دخانیات...
وزیر مالیه- مالیات نیست انحصار است و تاکس انحصار.
اورنگ- بسیار خوب زارع نداریم تاکسی است و انحصار مورد بحث ما نیست. مسئله دوم این که یک خلقی مشغول این کسب هستند و دولت هم این مسئله را حس کرده است در ماده پنج لفظ «مجاز است» را که گذارده است. دولت مجاز است که تاکس خودش را دریافت کند و فروش و تهیه این جنس را با فروش و تدارک و تهیه این جنس را برای افرادی که این تاکس را می‌دهند آزاد بگذارد فکر کرده است که یک افراد خیلی زیادی مشغول این کسب هستند نخواسته است که باب این معنی را بر روی خلق مسدود کرده باشد و دست مردم را از روی این کسب کوتاه کرده باشد حالا که دولت
خودش این معنی را حس کرده است و این باب را برای مردم باز گذارده من فقط تقاضایم از آقای وزیر مالیه این است که برای موافقت بیشتری با خلق و کسبه‌ای که مشغول کسب این جنس هستند یک موافقت زیادتری کرده باشند به جای لفظ مجاز است دولت را مکلف بکنند که اگر تاکس خودش را موافق ماده دو گرفت آن وقت جواز آزادی را مکلف باشد که به آن کاسب بدهد این بود حاصل پیشنهاد بنده اعتقادم این است یک قدت مختصرتری از طرف آقای وزیر مالیه در این مسئله بشود. اگر قابل قبول است با بنده موافقت بفرمایند.
وزیر مالیه- قابل قبول نیست و بنده هم قبول نمی‌کنم.
رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی که قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد رأی می‌گیریم به ماده پنجم آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهادی از طرف آقایان کازرونی و فیروزآبادی راجع به ختم جلسه شده است (نمایندگان- صحیح است) جلسه فردا سه ساعت قبل از ظهر دستور بقیه شور در قانون انحصار دخانیات.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)