مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اردیبهشت ۱۳۲۲ نشست ۱۶۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۱۶۱
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۲۲
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- سؤال آقایان انوار و طوسی از آقای وزیر کشاورزی و پاسخ ایشان
۳- تصویب نه فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
۴- بقیه شور دوم لایحه آبیاری
۵- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای سهیلی نخست وزیر
۶- بقیه شور لایحه آبیاری
۷- تقدیم یک فقره لایحه انحصار پنبه از طرف آقای وزیر کشاورزی
۸- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(مجلس دو ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز ۲۵ اردیبهشت ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین با اجازه- آقای: فاطمی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر سمیعی، تولیت، مهدوی، گودرزنیا، مشیردوانی، یمین اسفندیاری، شجاع، اکبر، مهذب، جلایی، اصفهانی، نمازی، دبستانی، دهستانی، صادق وزیری، شباهنگ، مسعودی، دشتی، کامل ماکو، نصرتیان، بوداغیان دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: نیک‌پور، خسروشاهی، مستشار، امامی، نقابت)
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهار نشد) صورت مجلس تصویب شد
-سؤال آقایان انوار و طوسی از آقای وزیرکشاورزی و پاسخ ایشان
(۲-سؤال آقایان انوار و طوسی از آقای وزیرکشاورزی و پاسخ ایشان)
رئیس- آقای انوار سؤالی از آقای وزیرکشاورزی دارند ایشان برای جواب حاضرند بفرمائید.
انوار- اهمیت کشاورزی در نظر دولت و ملت و مخصوصاً یأس گمان نمی‌کنم بر کسی پوشیده باشد و تصور نیمکنم کسی منکر آن باشد و توجه نداشته باشد یعنی چه؟ یعنی غایت توجه و منتهی درجة عنایت را نسبت باین کار داریم و بنده خودم از طرف خودیم می‌گویم از وقتیکه آقای اعتبار بوزارت کشاورزی تشریف برده‌اند شنیده‌ام که یک روح نوین و یک جنبشی برای کشاورزی پیدا شده است و حالا بنده چند تا سؤال دارم که مرتباً و متدرجاً هی سؤال می‌کنم تا انشاءالله موفق بشویم باین مقصودی که ما داریم که ایران را ایران فلاحتی بکنیم و بمقصود برسیم. موضوعی را که امروز بنده می‌خواستم سؤال کنم از ایشان موضوع دانشکده کشاورزی است بودجه دانشکده کشاورزی سالی ۸۰۰ یا ۸۵۰ هزار تومان است در کرج (نه درتهران) و مدتی است یعنی از وقتی که ما پا بمرحله تمدن گذاشته‌ایم و در این راه قدم برداشته‌ایم مدرسه فلاحت مورد توجهمان شده و دانشکده تأسیس کردیم در خود کرج در حصارک و در بعضی نقاط دیگر و تمام این موضوعات مورد توجه همه‌مان واقع شد مدرسه ایجاد شد دانشکده درست شد دبیرستان درست شد بنگاه درست شد دامپزشکی درست شد فلان شد فلان شد و مدتی هم صحبت بود ولی بنده خودم چند سفر که رفتم بشهریار از آنجا که رد شدم حقیقتاً خیلی متأثر شدم و آن چیز را که بنده و هر زارعی …. بنده را خیال نکنید چیز نیستم من هم زارع هستم آن نظر و مقصودی که بادی از کشاورزی برای مملکت حاصل شود و منظور همه ماها بوده و هست مملکت را جلو بیندازد حاصل نشده از وقتی که شما رفته‌اید آنجا تا حالا صحبت تعطیل کردن مدرسه و کناره‌گیری است واین حرفها بنده نیمدانم این حرفها و این صحبت‌ها چه چیز است این است که خواستم در این موضوع اگر چیزی در نظر دارید بفرمائید و همچنین سؤالی دارم راجع بجنگل این جنگل آقایان یک منبع ثروت برای کشور ایران بوده است همیشه خوشحالی و سرور قلب ما همین جنگلها بود جنگل مازندران و جنگل‌های سواحل بحر خزر از گنبد قابوس گرفته تا آستارا و از این طرف تا آخر کوههای البرز همه جنگل است و ثروت ملی است ولی مدت است که بنده شنیده‌ام که اصلاً چیزی باقی نگذاشته‌اند و همه را بریده‌اند و دارند می‌برند و لااقل کاری بکنید که این باقی مانده را بگذارند و اگر ریشه اشرا در نیاورده‌اند چیزی بماند این هم یک سؤال بنده بود که خواستم عرض کنم. سؤال دیگر هم مسئله کوهرنگ بود که آقای اوحدی مقدم هستند در این قسمت و فرموده‌اند این سد هم مورد علاقمندی همه ماها است اهمیت کوهرنگ فوق‌العاده زیاد است و ما همه علاقمندیم که اگر انشاءالله بیاری خدا دولت موفق بشود آب کوهرنگ و زاینده رود متصل کند شاید همین شهرستان اصفهان تنها نان ایران را بدهد این هم یک موضوع و کم کم بازهم سؤال می‌کنم انشاءالله شما هم جواب می‌دهید و ما هم بشما فشار میاوریم که کارها انشاءالله درست بشود.
وزیرکشاورزی (آقای اعتبار)- اجازه میفرمائید آقای طوسی هم سؤال‌شان را اگر میل دارند بفرمائید همینطور آقایان دیگر بعد یک مرتبه جواب عرض می‌کنم.
رئیس- آقای طوسی.
طوسی- عرض کنم در این سؤال بنده خیلی خوب بود که آقای وزیر پیشه وهنر هم تشریف می‌داشتند برای اینکه بشنوند چون روی سخن بنده بیشتر متوجه ایشان است و آن در موضوع آقایان مهندسین است ولی حالا قسمت دوم سؤالم را که مربوط به آقای وزیرکشاورزی است خدمت ایشان عرض می‌کنم. سؤالی که بنده از آقای وزیرکشاورزی داشتم این هم معطوف بمندرجات روزنامة صنعت است که لابد بنظر آقا رسیده است و البته ملاحظه فرموده‌اند این است: چند سال است آقایان فارغ‌التحصیل‌ها و وانشجویان دانشکده کشاورزی در خواست دارند که دانشکده کشاورزی ضمیمه دانشگاه بشوده و از مزایای دانشگاه بهره‌مند شوند و دیپلم آن مدرسه لیسانس شناخته شود وزارت فرهنگ بعذر اینکه رئیس و معلیمن دانشکده کشاورزی طبق قانون دانشگاه انتخاب نشده‌اند این درخواست را نپذیرفته و می‌گویند معلم دانشکده که استاد نامیده می‌شود باید دکتر در همان رشته باشد با این مقدمه ریاست دانشکده باید بعهدة شخصی واگذار شود که صلاحیت فنی و علمی داشته باشد و بطور کلی قسمتهای اداری با قسمتهای فنی از یکدیگر جدا هستند در قسمتهای فنی قطعاً بصیرت و سابقه لازم است. دانشکده کشاورزی که دبیرستان هم ضمیمه آنجا است از حیث مقدار دانشجویان و بودجة آن اولین دانشکده کشور است و نزدیک بهزار نفر بطور شبانروزی و پانسیون در آنجا تحصیل و زندگی کنند…
نبیل سمیعی- هزار نفر؟
طوسی- بلی بنده اینطور شنیده‌ام.
هاشمی- سیصد و بیست نفرند.
طوسی- فرق نمی‌کند چهل نفر باشد. عرض کردم اینطور شنیده‌ام
هاشمی- با دبیرستان شاید.
طوسی- تحصیل می‌کنند در آنجا علاوه بر علم و دانش و تخصص فنی حسن ادارة چنین دانشکدة حائز نهایت اهمیت است وعلاقه آقای وزیرکشاورزی باصلاحات اساسی و جنبة دمکراسی ایشان رسیدگی بحقایق را ایحاب می‌کند. باور نمی‌کنم چنانکه شنیده‌ام حقیقت داشته باشد که چند نفر از معلمین را معلق کرده باشند و امتحان سالیانه دانشجویان را ببعد از تابستان موکول کرده باشند خود ایشان بهتر میدانند که اغلب این دانشجویان از ولایات و شهرستانها آمده‌اند و در تهران منزل و مأوائی ندارند و بلاتکلیف ماندن آنها برای چند ماه که آنچه خوانده دیده‌اند فراموش کنند و در کوچه‌های تهران و کرج ویلان بمانند و سروکارشان با قضا و قدر باشد تصور نمی‌کنم طبق سلیقه و ارارة ایشان باشد استدعا می‌کنم بفرمایند در این موضوعات چه نظری دارند و چه مصلحتی اندیشیده‌اند؟
وزیرکشاورزی- بنده استدعا می‌کنم آقایان بعرایض که عرض می‌کنم توجه بفرمایند و بعد از نمایندگان محترم از آقایان مخبرین جرائد هم خواهش می‌کنم در مطالبی که گفته می‌شود دقت بفرمایند تا خلاصة که تهیه و چاپ می‌کنند تولید شبهه در خارج نکند. بنده لازم میدانم قبلاً خدمت آقایان عرض کنم موقعی که بوزارت کشاورزی انتخاب گردیدم هنگامیکه به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی معرفی شدم او امر اکیدی در زمینة اصلاحات کشاورزی صادر فرمودند همایون شاهنشاهی باصلاحات کشاورزی می‌کرد و تأکید در اصلاحات کشاورزی را نه یک بار بلکه چندین مرتبه گوشزد فرمودند که در وزارت کشاورزی باید اصلاحات اساسی شروع شود و برنامة جامع و صحیحی برای ترقی فلاحت تنظیم گردد همینطور آقایان رفقای بنده و نمایندگان محترم هم این انتظار را از بنده داشته و دارند و بنده که سالیان متمادی است با آقایان در محیط مجلس شورای ملی همکاری می‌کنم البته بهتر نیات اصلاحی آقایان را در هر رشته واقف و متوجه هستم و او امر شاهانه هم در این قسمت صریح و اکید بوده پس از شروع بکار البته یک قسمتهئی از اصلاحات را که لازم بود فوراً شروع بوشد شروع شد و یک قسمتهائی که یک مطالعات بیشتری لازم داشت با یک مطالعات در ماهه شروع باقدام شد. دانشکده کشاورزی همانطور که نماینه محترم فرمودند و دانشکده دامپزشکی را می‌توان گفت که اسا و پایة اول بهبود کشاروزی را تشکیل می‌دهد یعنی اگر دانشکده کشاورزی و دامپزشکی ما حقیقتاً آنطور که باید و شاید محهز باشد موفق خواهد شد کشاورزان خوب برای کشور تهیه کنند وقتی کشاورزان و دامپزشکان خوب و عالم برای کشور تهیه شد طبیعی است که وضعیت کشاورزی ما هم بخودی خود خوب می‌شود و بنده اینطور تشخیص دادم که باید توجه کرد باینکه دانشکده کشاورزی بطوریکه باید و شاید و آنطوریکه نمایندگان محترم و جامعه انتظار دارند از این مؤسسه استفاده بشود ولی متأسفانه باید عرض کنم دانشکده کشاورزی همینطوری که اینجا صحبت شد از حیث بودجه خیلی سنگین است شاید بودجه شش دانشکده را آنجا دارد ولی از حیث حاصل عملش خیلی بداست دانشکده کشاورزی را می‌توانم عرض کنم بآقایان که بودجه‌اش بیشتر صرف کمک خرج شده است باین معنی کمک خرجی که بعده‌ای از کارمندان کشاورزی لازم بوده است بدهند بنام حق‌التدریس از بودجه دانشکده داده‌اند و هیچوقت این نظر درمیان نبوده است که برای دانشکده معلم و استاد که کارش منحصراً استادی باشند تهیه نمایند بنده حساب کردم برای دانشجویان دانشکده کشاورزی که تقریباً در سال اول و دوم و سوم صد وچهل نفرند ما سی و هشت نفر معلم داریم یعنی اگر حساب بفرمائید بهر سه نفر دانشجو یک معل می‌رسد و البته این وضعیت و این شلوغی در کار و اینکه یک مادة درس بین چند نفر فقط از نظر اینکه حقوق بآنها بدهند تولید شده است بالاخره باید تصدیق و اعتراف بکنیم که دانشکده کشاورزی از حیث بودجه خیلی سنگین بوده است ولی از لحاظ تحصیل و نتیجه می‌شود گفت از حیث تحصیل عقب‌تر بوده‌است و حال آنکه بنده خیال می‌کنم دانشکده کشاورزی با اینک یک بودجة سنگینی می‌گیرد و با اینکه یک دانشکده شبانروزی است و دولت درآنجا وسائل را فرهم کرده است باید یکی از دانشکده‌های خوب و آبرومند کشور باشد با این توجهی که دولت نسبت بآنجا دارد باید دارای اساس و شالودة محکم باشد و از این جهت وقتیکه بنده متوجه این نکته شدم درصدد برآمدم که بدانشکده کشاورزی سرو صورتی بدهم اول کاری که کردم لایحة قانونی دانشکده کشاورزی و دانشکده دامپزشکی را که تاب مقررات دانشگاه می‌توانند بشوند تهیه کردم و بوزارت فرهنگ فرستادم زیرا وزارت فرهنگ مطابق اصل نورد هم متمم قانون‌اساسی بتمام مدارس نظارت عالیه دارد تا وزارت فرهنگ آنرا مطالعه نماید و پس از مطالعه تقدیم مجلس شورای ملی بکنیم و در مرحلة دوم بطوریکه بخود آقایانی که در آنجا بنام استاد و معلم مشغول تدریس هستند قبلاً نظر و نقشه خودم را گفتم متوجه این اصل شدم که دانشکده کشاورزی و دانشکدة دامپزشکی از دانشکده‌های مهم کشور هستند و باید استادانی که در آنجا تدریس خواهند کرد صرفاً وظیفه آنها تدریس باشد لاغیر و بایستی تمام وقت آنها در خود انشکده صرف تدریس یا راهنمائی تمرینهای عملی دانشجویان بشود ودیگر مانند وضع فعلی هر کدام دو یا سه کار دیگر نداشته‌باشند.
طباطبائی- در صورتیکه معاش‌شان هم تأمین بشود.
وزیرکشاورزی- این نظر بنده بود البته این نظر از لحاظ پیشرفت دانشکده است و از این جهت است که دانشکده دارای یک سازمان تدریسی ثابت باشد تا امر تحصیل و تدریس در آنجا یک ترتیب منظمی پیدا کند که از عدة این همه مدرس در آنجا کاسته شود چون رشته‌های اساسی دروس در دانشکده بیش از ده رشته نیست این عده که در آنجا تدریس می‌کنند شاید از ثلث هم کمتر بشود و بنده گمان می‌کنم اگر موفق بشویم که این عمل را اجرا کنمی آنوقت دانشکده کشاورزی یا دامپزشکی ما می‌تواند وظیفه خودش را آنطوری که آقایان معتقدند و کشور نیازمندند انجام بدهد و البته در این اصلاح از حقوق اشخاص خواه کسانی که در خدمت دانشکده بمانند یا خدمت آنها در ادارات وزارت کشاورزی قرارداده شود کسر نخواهد شد بلکه سعی می‌شود هر کس در مقابل حقوقی که بیک صیغه یا چند صیغه می‌گیرد خدمت مستقل و معینی را انجام دهد زیرا بنده میدانم اکثر کمک‌هائی که بکارمندان شده بحکم ضرورت واستحقاق بوده است و در این اوضاع زندگانی از حقوق اشخاص نباید کسر شود از این جهت بنده شروع کردم باقدام و مقدمه کار را هم درست کردم بوزارت فرهنگ مراجعه کردم در آنجا خواهش کردم که شما برای اینکه بیشتر در قسمت فرهنگی و سازمانی دانشکده و دبیرستان نظردارید یکی از صاحبمنصبان خودتانرا بما معرفی کنید که یا مقدمات کارمانرا با او شروع کنیم وزارت فرهنک سه نفر را بما معرفی کرد اشخاصی بودند که یکی هم همین شخص متصدی فعلی بود. مجدداً بوزارت فرهنگ مراجعه کردم که چون بنده می‌خواهم این کار را با مشورت وزارت فرهنگ انجام بدهم کسی را که برای این منظور شایسته است و دارای این استعداد هست و بتواند این منظور ما را انجام بدهد بما معرفی کنید و وزارت فرهنگ شخص منتخب فعلی را بوزارت کشاورزی معرفی کرد وزارت کشاورزی هم او را برای اینکار گماشت البته این را بنده خودم تصدیق می‌کنم این نظری را که بنده برای سازمان دانشکده گرفته‌ام تماس پیدا می‌کند با حقوق یک عده از کارمندان این صحیح است یک عدة از این جا همانطور که عرض کردم حقوق زیادی می‌گیرند یعنی کمک خرج بانها می‌دهند ولی این را هم من بآقایان گفته‌ام و حالا هم اینجا عرض می‌کنم که حقوقات آنها یعنی کمک خرجهای آنها را بصورت دیگری و از راه دیگری باید تأمین کرد و دانشکده را هم فارغ گذاشت بطوریکه بتواند از مدرسین و معلمین که در آنجا مقیم خواهند بود و شغل شاغل آنان منحصراً معلمی و تربیت عملی دانشجویان باشد استفاده کند این وضعیت دانشکده کشاورزی بود که بعرض آقایان رساندم. دانشکده دامپزشکی خوشبختانه اینطور نیست و وضعیت او شبیه بآن جا نیست برای آنجا هم همانطور که در قانونی که تقدیم مجلس شورای ملی خواهد شد پیش بینی شده یک عده معلیمن و شماره محدودی استاد برای آن در نظر گرفته شده است ولی آن محدودی استاد برای آن در نظرگرفته شده است ولی آن بودجه دانشکده کشاورزی کرج و آن وسائلی که در دانشکده دامپزشکی محفوظ‌تر مانده‌است. این اقدامات که شد یعنی شروع شد باینکه وزارت کشاورزی باجرای برنامه مقدماتی اصلاحات دانشکده کشاورزی برای سازمان آتی بپردازد البته طبعاً برخورد بتمایلات و نظریات یا عده‌ای که نمیدانم تا چه اندازه حرفشان حسابی است شروع کردند بیک عملیاتی و شرحی نوشتند بوزارت کشاورزی که اگر چنانچه این وضعیت باشد ما بدرس ادامه نمیدهمی البته بنده بآنها جواب نوشتم که این حق برای شما نیست هنوز هم قانونی برای دانشکده کشاورزی نگذشته و معلوم هم نیست و شما هم این حق را ندارید که خودتان را استاد بخوانید یا وزارتخانه را ملزم بکنید که از معلمین کشاورزی یکنفر را انتخاب بکند و از شما خواهش می‌کنم که امتحانات دانشکده را شروع کنید که محصلین را که چند ماه برایشان در هر کلاس صرف وقت شده و حالا بایستی امتحان بدهند تکلیف آنها معلوم بشود و خواهش کردم که امتحانات را شروع کنند و این قسمت را از بلاتکلیفی خارج کنندتا اینکه قانون قانون از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد و البته پس از تصویب قانون هر طور که قانون مقرر بدارد وزارت کشاورزی اطاعت و اجرا خواهدکرد. آقایان نیامدند بالاخره برای امتحان کردن بنده دیدم چون یک عدة زیادی دانشجو در آنجا بلاتکلیف هستند و آنجا همه‌شان در توی باغ و خارج از باغ و در توی ده کرج متفرق هستند باین جهت مقتضی دیدم که امتحانات دانشکده را که سال اول و دوم وسوم باشد بشهریور ماه موکول کنم سال سوم را چون آنها سال آخر و در معرض ارجاع خدمت بودند و از طرفی هم وزارت کشاورزی برای دفع آفات احتیاج بیک عده کارمند داشت دانشجویان سال سوم را عموماً در این دو سه ماه تابستان بخدمت وزارت کشاورزی گماشتیم و در خدمت دفع آفات ازآنها استفاده بشود و هر چند نفری که در سال سوم داشتیم جز سه چهار نفری که خودشان مایل بودند در تهران بمانند بقیه را برای خدمت دفع آفات فرستادیم باصفهان و کرمان و خراسان که کمک بکنند باین کارو ضمناً در اینگونه خدمات ورزیده شوند پس این خدمت هم برای آنها جنبه تحصیل عملی دارد و البته تا ۱۵ شهریور دورة مأموریت آنها تمام می‌شود و از آنها امتحان بعمل خواهد آمد و پس از امتحان طبق مقررات قانونی که سابقاً بوده است بخدمت وزارت کشاورزی استخدام می‌شوند در قسمت دبیرستان کشاورزی امتحانات آنها هم از اول خرداد شروع خواهد شد و تا ۱۵ خرداد امتحاناتشان تمام می‌شود و اینکه آقای انوار فرمودند که ما اینجا هزارنفر درشبانروزی داریم…
انوار- من کی گفتم آقا؟ (خنده نمایندگان)
وزیرکشاورزی- به بخشید آقای طوسی فرمودند هزار نفر عده اینقدرها نیست عده‌شان تقریباً سیصد و چهل نفر است که در دانشکده و دبیرستان هستند امیدوارم اطلاعاتی که در مجلس عنوان می‌شود هیچوقت با حقیقت امر باندازه تفاوت این دو رقم فاصله نداشته باشد دبیرستان هم پس از اینکه امتحاناتش تمام شد یک عدة برای دورة آزمایش کاری کنند و بقیه برمیگردند بشهرهای خودشان و پس از آنکه مدرسه و دانشکده دوباره افتتاح شد بدانشکده مراجعت می‌کنند در هر صورت این اقدامی که شده است از طرف وزارت کشاورزی برای این بوده است که دانشکده کشاورزی بطوریکه باید و شاید مورد استفاده واقع شود چه دانشجویان استفاده کنند چه کشور و دانشکده با این بودجه سنگین حقیقتاً استفاده از وجودش بشود بطوریکه انتظار می‌رود این منظور وزارت کشاورزی است و روی این هم این مقدمه را شروع کرده البته هیچ نظری هم ندارد و البته نسبت بآن آقایانی که تصور می‌کنند درنتیجه این اقدام و در نتیجه اینکه معلمین آنجا محدود خواهند شد بیک عده محدودی دیگر از حقوق و مزایای آنجا استفاده نمی‌کنند اشتباه می‌کنند زیرا وزارت کشاورزی در نظر دارد و مسلم است که آن مزایا و حقوق را بصورت دیگری برای آقایان تأمین کند که از حیث حقوق مادی هم بآن اشخاص صدمه نخورد بهر صورت منظور وزارت کشاورزی این است که این معلمین که برای دانشکده کشاورزی هستند این معلمین همه‌شان در دانشکده آنجا زندگی کنند و بمانند که همیشه برای درس و سئوال و ادارة کارهای عملی دانشجویان آماده باشند. دانشکده کشاورزی تقریباً الان ۴۵ آپارتمان دارد که آنها را از اول هم برای معلمین ساخته است و از اول هم منظور این بوده که معلمین ساخته است و از اول هم منظور این بوده که معلمین صرفاً کارشان تعلیم و تدریس و تربیت در دبیرستان و دانشکده باشد ولی در عمل طوری شده است که این استفاده نشده است و بیشتر کارمندان از آن آپارتمانها استفاده می‌کنند و وزارت کشاورزی نظرش این است که آن آپارتمانها و ساختمانها را در درجه اول بمعلمین اختصاص بدهد که آنها برای زندگانی خودشان جا داشته باشند و در آنجا بمانند و وقتی که احتیاج آنها از آن محلها مرتفع شد بعداً کارمندان هم البته از آن محلها می‌توانند استفاده کنند یعنی کارمندانی که درآنجا کار دارند باید زندگانی کنند ولی حالا وضعیتش البته اینطور نیست و طوری شده است که این ۴۵تاآپارتمان پرشده است و مجبور شده‌اند یک عده ساختمانهائی را هم در خود دهکدة کرج کرایه بکنند و این البته با آن تشکیلات و سازمانی که خود دانشکده دارد صحیح نیست و نمی‌شود این کار را مرتب کرد که همان منظور اولیه فراهم شود یعنی معلمین از حیث جا و مکان در آسایش باشند و از این جهت در زحمت نباشند. اما موضوع مهندسین ادارات کشاورزی که آقای طوسی فرمودند مهندسین وزارت کشاورزی در ادارات کشاورزی بتصدیق خودشان تمام کارهای وزارت کشاورزی یعنی آن قسمت که فنی است تمام در دست آقایانی است که فنی هستند یعنی در دست مهندسین وزارت کشاورزی است و هیچ کاری نیست در وزارت کشاورزی که جنبة فنی داشته باشد و در دست آقایان مهندسین نباشد و در این قسمت هم هیچ گله‌ای ندارند و اگر آقایان هم ملاحظه فرموده‌اند درجراید که آنها هم خودشان را در اعتصاب و گرو معرفی کرده‌اند این را باید عرض کنم که دو دلیل بیشتر ندارد یکی اینکه وقتی در دانشکده این موضوع شروع شد خواستند با آنها همکاری کرده باشند یکی هم از نظر سایر مهندسین بود که این آقایان هم خواستند با آنها همدردی کرده باشند که منظور آن آقایان انجام شود و پیش برود ولی در وزارت کشاورزی هیچگونه پیشنهادی که مورد عمل واقع نشده باشد بوزارت کشاورزی نداده‌اند بلکه آن چیزهائی را که آنها می‌خواسته‌اند در وزارت کشاورزی خیلی بیشتر و زیادتر از آن بنده برای آقایان قبلاً چه در قسمت شوری و چه در قسمت ادارات قبل از اینکه آقایان هم در این صدد بربیایند بنده چون خودم معتقد بودم خودم کرده‌ام و در این قسمت هیچگونه گله‌مندی ندارند.
طباطبائی- سایر وزارتخانه چرا نمی‌کنند؟
وزیرکشاورزی- این قسمت را هم لازم میدانم عرض کنم در تمام قسمتها هم همانطور که شاید آقایان وزراء در جواب سئوالاتی که شده است تشریف بیاورند و جواب بدهند البته آن منظورهائی که صحیح بوده و منطق داشته است انجام شده است و در جریان انجام هم هست ولی البته یک مطالبی که شاید خود آقایان هم همه تصدیق کردند صحیح نبوده است و متقاعد شدند که این حرفهائی که زده می‌شود هر کدام یک مدت زمانی لازم دارد تا انجام شود.
منشور- بحکمیت رجوع کنید تا اصلاح شود (خنده نمایندگان)
وزیرکشاورزی- پس در موضوع کشاورزی که فرمودند عرض کردم هیچ گله‌مندی ندارند آقایان و اما در قسمت اینکه آقای طوسی فرمودند که دانشجویان میل دارند لیسانس بگیرند یا معلمینی که در آنجا تدریس می‌کنند میل دارند که استاد بشوند درست است و همه اینها صحیح است ولی بدون قانون نمی‌شود برای تشخیص این امور باید قانونی تصویب شود و مطابق قانون کسی را که قانون استاد شناخت ما هم استاد می‌شناسیم و آن کسی را که قانون استاد شناخت ما هم استاد می‌شناسیم و آن کسی را که بالاخره لیسانس شناخت ما هم لیسانس می‌شناسیم قانونیش را هم بنده حاضر کرده‌ام و برای مطالعه در وزارت فرهنگ است البته پس از تصویب قانون هر طوری که قانون مقرر بدارد چه در قسمت استادی چه در قسمت لیسانس بودن دانشجویان مطابق همان قانون رفتار خواهد شد و حق هم دارند انصافاً همانطور که عرض کردم این دانشکده‌های دیگر عقب‌تر بماند و باید همیشه در درجه اول واقع شود والبته بعد از آنکه این مقدمات انجام شد این کیفیت را پیدا خواهد کرد و استادان آنجا هم مطابق قانون انتخاب خواهند شد و دانشجویان آنجا هم مطابق لیسانس شناخته خواهند شد. فرمودند که چند نفر از معلمین معلق شده‌اند بنده معلمین را معلق نکرده‌ام برای اینکه سال تحصیلی جاری تمام شده و امتحانات دانشکده بشهریور ماه موکول شد و چون معلمین دانشکده کشاورزی عموماً حق‌التدریس بگیر هستند نه استاد بلسان قانون دانشگاه حق‌التدریس آنها همیشه برای مدت نه ماه تحصیلی است و در اول هر سال تحصیلی احکام آنها باید مجدداً صادر شود پس در دانشکده و در مدت تابستان ما معلمی هم نداریم یعنی کلاس نداریم که معلم داشته باشیم یک قسمت هم دبیرستان است که الان در جریان امتحانات آنجا هستند پس بنده هیچکس را معلق نکرده‌ام و البته سال تحصیلی که تمام می‌شود آنها خود بخود بیکار خواهند بود و بعداً با سازمانی که بکمک آقایان خود بخود بیکار خواهند بود و بعداً با سازمانی که بکمک آقایان بایستی داده شود شروع بکار خواهند کرد و اما راجع به دانشجویان هم که فرمودید همه بیکار شده‌اند و توی کوچه می‌گردند بآقا باید عرض کنم که کسی نیست که در توی کوچه بگردد آن قسمتی که باید بشهرهای خودشان بروند بشهرستانهای خودشان مراجعت می‌کنند و وسائل حرکت آنها را بنده فراهم کردم تقریباً همه هم برگشتند بشهرهای خودشان آنهائی هم که در دبیرستان هستند پس از خاتمه کارشان و امتحاناتشان با یک ترتیبی که از سابق هم معمول بوده وسائل کارشان فراهم می‌شود و آنها را هم حرکت می‌دهند و بر می‌گردانند بمحل‌های خودشان پس توی کوچه کسی‌نیست. در موضوع جنگل این را بآقای انوار عرض می‌کنم که بنده نمی‌خواهم هیچ تظاهری بکنم و کار باید خودش خودش را نشان بدهد احتیاج بتظاهر ندارد دو موضوع بود در وزارت کشاورزی که خیلی مورد توجه بود یکی ادارة پنبه و یکی مسئله جنگل با مقرراتی که الآن در ادارة پنبه معمول شده آقایانی که از نمایندگان محترم در مجلس تشریف دارند و در قسمت ادارة پنبه از نزدیک اطلاعات دارند تصدیق بفرمایند و از آقایان تحقیق بفرمایند الآن در اداره پنبه هیچ موردی ندارد که در آنجا فعل و انفعالی بشود یعنی جریان طوری تنظیم شده چون همه این گرفتاریها بیشتر برمی‌گشت روی سهمیة کارخانجات که این سهمیة کارخانجات کم و بیش می‌شد یا از جاهای دور و نزدیک حواله‌هائی می‌شد که اشکالاتی تولید می‌کرد این بود که آن متصدی می‌توانست اعمال نظر بکند بالاخره اگر یک صحبتهائی هم بآقا رسیده است موردش در همین جا است در این اداره پخش است اساس اینجا بود البته این را ما فکر کردیم و یک تابلوئی برایش درست کردیم در اداره پنبه که آن تابلونشان می‌دهد که کی سهمیه دارد و از کجاها بایستی بگیرد یک تابلوی بزرگ در آنجا هست که در آن تابلو نشان می‌دهد و معلوم است و هر کس باداره پنبه مراجعه کند قبلاً تکلیفش توی آن تابلو معلوم است پس متصدی آنجا دیگر عنوانی ندارد جز اینکه جواز صادر کند و نمی‌تواند اظهار نظر کند تا از اظهار نظر او زحمتی ایجاد شود این موضوع پنبه است و همینطور که عرض کردم ممکن است تحقیق بفرمائید وضعیت اداره پنبه اینطوری است که عرض کردم و در آنجا یک نفر یا دو نفر که کار دارند بیشتر در آن اداره نیستند و بعد هم محتاج نیست که اصلاً متصدی اظهار نظر بکند تا یک عملی می‌تواند بکند که مورد سوء استفاده قرار بگیرد هر کس کار خودش را می‌کند بدون اینکه حق داشته باشد که تخطی کند و روی آن تابلو عمل می‌شود و تکلیف هر کس و هر کارخانة معلوم است که ازکجا بایستی بگیرد. اما موضوع جنگل که یک سرمایه‌ایست جنگل که واقعاً شاید خودبنده هم تا وقتی که نرفته بودم بوزارت کشاورزی از این سرمایة کشور و ثروت طبیعی کشور اینطور اطلاع نداشتم و باید تصدیق کرد که یکی از خوشبختی‌های کشور ایران همین جنگلهایش است و تصدیق می‌کنم که جنگل آن اهمیتی را که داشته است هنوز نشان نداده و نمیدانند و نمی‌دانیم که چه اهمیتی دارد (صحیح است) و برای سازمان جنگل بنده خیال می‌کنم که خیلی بیشتر از اینها باید توجه کرد (صحیح است) تا این کشور بتواند از آن ثروت طبیعی خودش کاملاً استفاده بکند و البته این یک داستانی است که با یک مطالعة کامل و با یک مؤسسه مهم و با یک متخصصین عالی مقامی باید جنگلها را درست نگاهداری و منظم کرد (صحیح است) که با یک طرز و ترتیب صحیحی تمام جنگل‌های شمال و جنوب و غرب کشور همه را اداره کنند (صحیح است) ولی فعلاً کاری که ما کرده‌ایم این است که سابق در جنگل قطع چوب با نظر وزارت کشاورزی بود یعنی مأمورین جنگل این کار را می‌کردند و هر کس تقاضا می‌کرد ادارة جنگل باوجوازمیداد در یک محوطة معلومی و البته هر کس زودتر مراجعه می‌کرد زودتر جوازش را می‌گرفت و این ترتیب خیل مورد سوء استفاده زیاد بود حالا ما این کار را ترک کردیم یعنی گفتیم که (در آئین‌نامة که اخیراً تهیه و تنظیم شده و بنظر دولت رسیده و آقایان محترم و هم ملاحظه فرموده‌اند) در آن آئین‌نامه مقرر شده که آن محیطی را که اداره جنگل در هر سال برای بهره‌برداری تشخیص می‌دهد اعلان می‌کند و این کار را هم ما کردیم و هر کس که می‌آید برای اینکار و تقاضا داشته باشد آن محیطی را که برای چوب‌بری و قطع چوب معین شده است می‌تواند پیشنهاد بدهد و در آن حدود می‌تواند تقاضا کند برای چوب‌بری در یک مدت محدود و معینی که تا آخر اردیبهشت ماه این مدت تمام می‌شود پس از آنکه این کارش (برای توضیح و تأمین منظورتان عرض می‌کنم بآقا) ما برای یک نقطة که ده‌هزار متر مکعب چوب معلوم کرده‌اند که مثلاً از جنگل چالوس ببرند و قطع کنند می‌توانیم پنجاه شصت تا تقاضا قبول کنیم و جواز بدهیم یعنی هر کس برد بایشان موافقت‌نامه می‌دهم پس از اینکه این کار را کردیم و آخر مدت که رسید و مدت تمام شد بایستی برود بادارة املاک که در وزارت دارائی است و در آنجا بطور مزایده عمل می‌شود یعنی هر کس که زیادتر خرید باو داده می‌شود یعنی مأمورین جنگل دیگر چیزی در دستشان نیست که بخواهند پولی بگیرند و این عمل بکلی از وزارت کشاورزی گرفته شد و داده شد بوزارت دارائی و ادارة املاک آنها هم پس از آنکه این موافقت‌نامه‌ها را جمع کردند نسبت بیک میزان معین و یک حدود و محیط معلومی آنرا ممزایده خواهند گذاشت و البته در هر جلسه مزایدة برای هر محوطة چندین پیشنهاد رسیده است و حد اعلای قیمت فروش بدست می‌آید و بفروش می‌رسد دیگر آن فعل و انفعالهائی که ممکن بود مأمورین جنگل بکنند موضوعی نخواهد داشت و دگیر مورد ندارد و در دست مأمورین جنگل نیست از این جهت این اقدام شده است و برای قطع اشجار جنگل هم اگر بآئین‌نامه مراجعه فرموده باشید ملاحظه خواهید فرمود که ما پیش‌بینی کرده‌ایم که این جنگلها را نماینده دادستان و نماینده وزارت دارائی و مأمور کشاورزی در موقعی که اجازه قطع صادر می‌شود میروند نمره‌گذاری می‌کنند که چه چوبهائی قطع خواهد شد و ما همه اینها را پیش‌بینی کرده‌ایم و امیدواریم یک سازمان نوینی برای جنگل قائل بشویم و آقایان هم تصدیق بکنند که حقیقتاً از این ثروت عمومی کشور و ثروت خداداد بطوریکه لازم است استفاده بکنیم (صحیح است).
جمعی از نمایندگان- دستور. دستور.
اورنگ- بنده قبلاً اجازه خواسته‌ام عرضی دارم اول کسی که اجازه خواست بنده بودم.
رئیس- ده نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند. اول آقای بهبهانی هستند که قبل از شما اجازه خواسته‌اند دیگران هم هستند.
عدة از نمایندگان- دستور.
روحی- سئوال هم جزو دستور است خارج از دستور نیست.
طوسی- توجه میفرمائید آقای وزیر کشاورزی؟ جنابعالی یک فرمایشاتی فرمودید که بنده لازم است بطور اجمال مطابق حق قانونی که دارم یک توضیح بعدی عرض کرده باشم فرمودید که درگذشته وضعیت خوب نبوده است بنده در اینکه آقا پیشقدم شده‌اید در اصلاحات بنوبة خودم تشکر می‌کنم ولی توجه بفرمائید فردا هم ممکن است چند صباح دیگری هم یک وزرای دیگری تشریف بیاورند و بگویند در دوره‌های قبل خراب بوده اگر این دورو تسلسل پیش بیاید این یکی گردن دیگری مگذارد و دیگری از آن یکی تنقید می‌کند و با این ترتیب همیشه اوضاع مملکت خراب خواهد ماند این است که بنده خواستم استدعا کنم آقای وزیرکشاورزی با تمام فعالیتی که دارند بکارهای گذشته یک قسمت بیشتر توجه کنند و به بینند که خرابی از کجا ناشی شده است.
طباطبائی- دیگر خرابی نیست بهشت شده است. تمام شده‌است.
طوسی- راجع بدانشکده کشاورزی بنده که نرفتم تعدادشان را بشمرم تک‌تک و به بینم که چقدر هستند دانشجویان آنجا به بنده گفتند تقریباً هزار نفرند بنده هم گفتم دانشجو و دانش آموز هزارنفر.
هاشمی- بلی با دبیرستان و با دانشکده دامپزشکی هزار نفر می‌شوند.
طوسی- در کار مهندسین هم فرمایشی که آقا فرمودند بنده شنیدم ولی چنانچه قبل از طرح سئوالم عرض کردم معتقد بودم تشریف داشتن آقای وزیر بازرگانی و پیشه‌وهنر برای جواب این قسمت لازم و مفید بود البته بنده در این قسمت کار آقایان مهندسین نظریاتی داشتم که بایستی خدمت‌شان عرض می‌کردم ولی بالاخره تشریف نیاوردند و بعد خدمت‌شان عرض می‌کنم. اما اینکه آقا فرمودید تعداد معلمین از شاگردان زیادتر است و باید کسر شود البته توجه دارید که در دانشکده‌ها هر معلم و استاد در رشتة تخصص خودش تدریس می‌کند وقیتکه اینطور شد البته رشته‌های فنی مکرر و مختلف استاد و معلم بیشتر لازم دارد و اگر بخواهید از آنها بنام اینکه زیاد هستند تقلیل بدهید گمان می‌کنم اینهم چندان شایسته فکر وسلیقه جنابعالی نیست و در قانون دانشگاه هم مطابق یادداشتی که بنده دارم صریحاً قید شده که معلم دانشکده استاد نامیده می‌شود حال اگر مدسه فلاحت کرج دانشکده کشاورزی نامیده می‌شود و این عنوان را دارد البته معلم آنهم ناچار استاد نامیده خواهد شد بنابر این سلب این نام هم از آنها یک قدری بنظر بنده شایسته فکر و نظر جنابعالی نخواهد بود.
وزیرکشاورزی- بنده لازم دانستم که یک توضیحی عرض کنم که از کمیسیون فرهنگ مجلس شورای ملی بنده خیلی خوشوقت می‌شوم که توجه بفرمایند در قسمت سازمان دانشکده کشاورزی و دامپزشکی و بنده هم اگر آقایان موافق باشند آن سازمانی را که برای این دو دانشکده در نظر گرفته شده است آن صورت سازمانرا می‌آورم آنجا با کمک و فکر آقایان تهیه می‌کنیم. اینکه بنده عرض کردم معلمین زیاد نباید باشند البته مقصود این است که هر کس در شتة تخصص خودش معلم باشد ولی همان یک ساعت درس تخصصی را هم ده نفر ازش استفاده می‌کنند این نمی‌شود شاید ما معلمی داریم بنده ناچارم عرض کنم که در دانشکده کشاورزی سمت معلمی دارد و اصلاً سر درش نرفته است و در تمام مدت تحصیلی آنجا نبوده است و نمره امتحان را هم پشت میز اداره‌اش در اینجا داده است این مسخره است و دانشکده نیست بالاخره آقایان اگر دلخوش هستید که دانشکده دارید که هیچ ولی این دانشکده نیست اگر آقایان می‌خواهند دانشکده داشته باشند بایستی بگذارند که وسائل تهیه شدن و تشکیل شدن یک دانشکده حسابی فراهم شود و اینکه آقا می‌خواهند بهشت شود بنده هم تصدیق می‌کنم آقای طباطبائی بهشتی که میفرمائید باید در آرزو و خواب به بینیم هم من و هم شما هم دیگران این بهشت را در آن دنیا فقط باید به‌بینیم ولی هر کس که بخواهد کاری بکند جنابعالی بخواهید متلک بگوئید با متلک زندگی درست نمی‌شود (صحیح است) با متلک زندگی درست نمی‌شود متلک گفتن را همه بلدند ولی در موقع کار باید معلوم شود (طباطبائی- آقا اجازه میفرمائید اینطور که صحبت می‌کنند باید جواب عرض کنم) اما آن قسمتی که فرمودید راجع بقانون دانشکده و اینها این دانشکده آنطوری که فرمودید جزء دانشگاه نیست مطابق قانونی که تهیه شده و تقدیم خواهد شد پس از تصویب آنوقت جزء دانشگاه خواهد شد و پس از آن از تمام مزایای قانون دانشگاه خواهد شد و پس از آن از تمام مزایای قانون دانشگاه استفاده خواهد کرد چون آن قانون تصویب نشده است تمام آن گرفتاری‌هائی که در دانشکده کشاورزی فرمودند و از سابق هست روی همین است که قانون نداشته است اساسنامه نداشته و هر دو را بنده تهیه کرده‌ام الان در وزارت فرهنگ است که باید به بینند و بعد تقدیم مجلس خواهد شد.
- تصویب نه فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
۳- تصویب نه فقره گزارش کمیسیون عرایض و مرخصی
رئیس- چند فقره گزارش است که از کمیسیون مرخصی داده‌اند وقتش می‌گذرد حسابداری هم منتظر است..
ثقه‌الاسلامی- اجازه میفرمائید بنده دو کلمه عرض دارم یک لایحه شاگردان مدارسی که معطل مانده‌اند مرخصی آقایان دور نمی‌ماند.
رئیس- قبل از شما هم آقایان اجازه خواسته‌اند.
ثقه‌الاسلامی- آقایان هم نوبه‌شان را به بنده می‌دهند.
بعضی از نمایندگان- نمی‌دهند.
طباطبائی- آقا بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم اجازه میفرمائید
رئیس- بفرمائید.
طباطبائی- بموجب نظامنامه خواستم به آقایان وزراء عرض کنم حفظ انتظامات اینجا با شخص آقای رئیس است شما حق ندارید آقای اعتبار که بیک نفر وکیل اعتراض کنید و این اختیار با آقای رئیس است چون یکی دو مرتبه از طرف شما این اعتراض شده است که سؤال کنید یا پیش از دستور صحبت نکنید خواستم این را عرض کنم که این از وظایف مختصه آقای رئیس است.
رئیس- گزارش مرخصی آقای مرآت اسفندیاری.
آقای مرآت اسفندیاری برای انجام امور محلی و تأمین خواربار کرمان برحسب تقاضای فرمانده لشکر دو ماه و شش روز از تاریخ ۸ دیمان ۱۳۲۰ در کرمان متوقف بوده‌اند و در خواست اجازه نموده‌اند کمیسیون عرایض عذرشان را موجه تشخیص داده و با این درخواست موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای مرآت اسفندیاری برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد: گزارش مرخصی آقای صفوی.
آقای صفوی درخواست ۳۱ روز مرخصی از تاریخ ۷ فروردین ۱۳۲۲ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای انوار.
انوار- بنده باز هم اخطار می‌کنم که نظری باشخاص ندارم نظرم این است که مطبوعات را ملاحظه بفرمائید چقدر دلشان برای بودجه کشور می‌سوزد که در یک مقالاتی که در روزنامه اطلاعات نوشته بود و چقدر هم خوب نوشته بود راجع بجمع‌آوری مال مملکت و حیف و میل نکردن آن در نظامنامه معین است کسی که می‌رود بدون اجازه مرخصی او حقوق ندارد مجلس باید قبلا اجازه مرخصی بدهد شما بعد از اینکه یک نفر یکماه دو ماه سه ماه قبل رفته است امروز اجازه می‌دهید در کمیسیون هم همیشه آقای رهبری داد می‌زند که آقا این مال مملکت است چرا اجازه می‌دهید و بعد پا می‌شوند با نظر ایشان مخالفت می‌کنند. چرا ملاحظه نمی‌کنید آقا! والله من بهیچ‌کس نظر جسارتی ندارم، خدا نکند من یک سوء نظری داشته باشم و ای بحال مطبوعاتی که اینجور دلسوزی می‌کند و ماها اینجور بخشش می‌کنیم نظامنامه را ملاحظه کنید وقتی که نماینده رفت رئیس نمی‌تواند اجازه بدهد با مجلس رأی بدهد مجلس که رأی داد آنوقت غایب می‌شود بدون اجازه یا با اجازه بعد از رفتن رئیس می‌گوید اجازه گرفته است پیش من است! اجازه پیش شما است؟! اجازه باید برود بکمیسیون عرایض موافقت بکند و مجلس رأی بدهد آنوقت صحیح است، نمی‌شود در یک کار یک بام و دوهوا کرد! نمی‌شود قانون را در یکجا نؤمن ببعض و نکفر ببعض بکنید! چرا اینطور می‌کنید حالا اینجا می‌آیند مرخصی قبل را اجازه می‌گیرند یعنی چه!
رئیس- آقای شهدوست.
شهدوست- عرض کنم موضوع مرخصی را چندی مرتبه آقای انوار تذکر دادند گمان می‌کنم یک روز هم آقای رئیس در این موضوع جواب سرکار را دادند باز هم قانع نشدید و آن این است که مرخصی دو قسم است یک وقتی است یکنفر مریض می‌شود در خانه‌اش می‌افتد بعد از یکماه دوماه می‌آید اینکه از پیش نمی‌تواند بگوید من فلان روز مریض می‌شوم اجازه بدهید که وقتی مریض شدم نیایم! عجب فرمایشی می‌کنید! این یکی که ابداً مورد ندارد فرمایش شما. یکی دیگر مرخصی‌هائی است که برای مسافرت است این مرخصی را از بیش تقاضی می‌کنند مجلس بکمیسیون مراجعه می‌کند کمیسیون یک جریان دارد در خود مجلس یک جریان دارد مدتی هم اینجا طول می‌کشد بالاخره یکماه دو ماه می‌شود بنده خودم سه چهار سال در این کمیسیون هستم دو سه ماه طول می‌کشد تا کمیسیون رأیش را می‌دهد و بیاید اینجا تصویب بشود و حضرتعالی ایرادتان بهیچوجه وارد نیست
رئیس- موافقین با مرخصی آقای صفوی برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای ناصری.
آقای ناصری بواسطه زخمی که در اثر ترکیدن فشنگ بدست ایشان عارض شده و در اهواز تحت معالجه بوده‌اند دو ماه وبیست روز از تاریخ دهم آبان ۱۳۲۱ غائب بوده و نتوانسته‌اند در مجلس حاضر شوند درخواست اجاره نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی عذر ایشان را موجه تشخیص داده و با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای ناصری برخیزند (اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد، گزارش مرخصی آقای نواب یزدی
آقای نواب یزدی در اثر کسالت مزاج و نبودن وسائل نقلیه ۱۵ روز از تاریخ دهم فروردین ۱۳۲۲ غائب بودهو تلگرافاً درخواست اجازه نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود
رئیس- موافقین با مرخصی آقای نواب برخیزند.
(اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. گزارش مرخصی آقای اردبیلی:
آقای اردبیلی درخواست ۲۷ روز مرخصی از ۲۳ اسفند نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود:
رئیس- آقای روحی
روحی- عرض کنم بنده با تمام این مرخصی‌ها موافقم ولی معمولاً مرخصی‌ها را آخر جلسه می‌خواندند اما اول جلسه ما وارد دستور شده‌ایم سئوال هم اصولاً جزء دستور است بایستی این قانون آبیاری هم که چندین جلسه معطل مانده است امروز تمام بشود استدعا می‌کنم این یک خبر را هم رأی بگیرند باقی را بگذارد آخر جلسه.
رئیس- آقای روحی باید بدانند که چندین جلسه این مرخصی‌ها مانده است در آخر جلسه هم آقایان نمی‌مانند که کار تمام بشود اداره حسابداری هم تقاضی کرده است که زودتر انجام بشود از این جهت در این موقع مطرح شد.
افشار- بقیه را بگذارید برای جلسه بعد.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای اردبیلی برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای مشار:
آقای مشار در خواست ۲۲ روز مرخصی از تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۲۱ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای مشار برخیزند (اگثربرخاستند) تصویب شد گزارش مرخصی آقای گودرزنیا آقای گودرزنیا درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ اول
اردیبهشت ۱۳۲۲ نموده‌اند مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده ازاینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای گودرزنیا برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای شباهنگ:
آقای شباهنگ درخواست یکماه مرخصی از تاریخ ۱۳ اردیبهشت ۱۳۲۲ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای شباهنگ برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای ملک‌زاده آملی:
آقای ملک زاده آملی درخواست ۱۵ روز مرخصی از تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۲۲ نموده‌اند و کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای ملک زاده آملی برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
رئیس- ماده یازده لایحه آبیاری مطرح است. پیشنهاداتی دارد که قرائت می‌شود. پیشنهاد آقای اوحدی:
پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۱ بشرح زیر اصلاح شود: ماده ۱۱ برای حفظ و نگاهداری سدها و مجری‌ها انهار عمومی آببندها استخرها چشمه‌سارهای عمومی قنوات بنگاه آبیاری مبلغی را معین می‌نماید که کلیة صاحبان حقابه بنسبت حقابه بصندوقی که تحت نظر هیئتهای متشکله از مالکین است پرداخته و هزینه در محلهای دیگر ممنوع است.
رئیس- موافقین با پیشنهاد آقای اوحدی برخیزند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای ملک مدنی پیشنهاد می‌نمایم جمله زیر حذف شود: قنواتیکه صاحبان متعدد.
رئیس- نیستند می‌ماند تا بیایند. پیشنهاد آقای پالیزی عواید که از مالکین حقابه برها حاصل می‌شود صرفاً صرف تقویت منابع آبیاری همان املاک خواهد شد.
وزیر کشاورزی- بنده موافقم باین ترتیب اصلاح خواهد شد.
مخبر- بنده هم موافقم.
رئیس- پیشنهاد آقای معدل:
در ماده ۱۱ در سطر شش جمله به تشخیص آبیاری حذف شود.
وزیرکشاورزی- عرض کنم بنده قبول می‌کنم این پیشنهاد را ولی این حق را محفوظ می‌دارم که اداره آبیاری بایستی در مرمت و نگهداری سدها و تعمیر آنها نظر داشته باشد و تشخیص بدهد و ممکن است در نظامنامه برای اداره آبیاری این اختیار را محفوظ بداریم و از قانون برداریم.
رئیس- پیشنهاد آقای تهرانچی و جمعی دیگر از آقایان در هر موقع که رودخانه‌ای دچار قلت آب بشود بنگاه آبیاری مکلف است نظارت کامل نماید که آب رودخانه به تناسب صاحبان حقابه بتمام آنها برسد.
رئیس- آقای تهرانچی.
تهرانچی- در جلسة گذشته اینجا صحبت شد راجع به حقابه‌ها و قانون مدنی که تلکیف زمینهای جدید را نسبت به ما قبل معین کرده است البته این ترتیب قانون مدنی مال وقتی است که آب رودخانه به اندازة کافی باشد وقتی که رودخانه دچار قلت شد در تابستان یا اینکه خیر بواسطه یک پیش آمدهائی زمستان خوبی نشده است از اواخر بهار هم شروع می‌کند به قلت در این موقع البته حقابه مقدم است می‌گوید من درست است که احیاز جدیدی نکرده‌ام ولی دهنه همان یک متر یا چهار سنگ بوده است که باید من آب خودم را مطابق همان حقابه ببرم اما این درست نیست، صحیح است که یک محلی چهار سنگ حقابه داشته و باید ببرد ولی این برای چه موقعی است موقعی که رودخانه آبش کافی بوده و وقتی که رودخانه آبش کم شد همه ماها که در آن حقابه شرکت داریم مثل اینکه اگر صدهزارتومان شرکت داشته باشیم هر کس به تناسب سهم خودش اگر نود هزار تومان ضرر کرد باید بهمان تناسب از سهام کسر بشود از حقابه هم باید از همه کسر بکنند بنده گمان می‌کنم این مسئله در گیلان الآن هم معمول است وقتی که قلت شد بتناسب کسر می‌شود تا به پائین برسد و وقتی که بحد اعلای قلت رسیده به نوبه می‌رسد و این نوبه هم امری است که همه ر از مضیقه و زحمت خلاص می‌کند مثلاً ممکن است به نهر اولی سه روز برسد سه روز هم به یکی دیگر و همینطور گردش می‌کند و تا دوازده هم اگر حاصل آب نخورد نمی‌سوزد و باز بعد از دوازده برمیگردد بآن حاصل اولی اینکار الآن هم عمل می‌شود آقایان نمایندگان گیلان اطلاع دارند که در سفیدرود که یک قسمت مهمی را آباد می‌کند این عمل معمول است حالا هم پیشنهاد ما این است که در یک چنین مواقعی بنگاه آبیاری نظارت داشته باشد که به تناسب آب بهمه برسد نه اینکه آن کسی که مقدم است آب را بتمام یعنی مثل آنوقتی که رودخانه هزار سنگ آب دارد این شخص ده سنگ آب می‌برد حالا هم همانقدر ببرد (معدل- خلاف اصل که بنگاه نمی‌تواند عمل کند!) خلاف اصل نیست مطابق با اصل است برای اینکه همنطوری که عرض کردم یک اشخاصی با این رودخانه شریکند و اگر کافی بود آب همه باندازه سهم خودشان می‌برند و اگر کسر بشود هر کس باید به تناسب آن کسر کمتر ببرد اینجا است که بعقیده بنده باید آقای وزیر کشاورزی قبول بفرمائید نظری هم نیست، بنگاه آبیاری باید نظارت داشته باشد که بهمه برسد اگر این نظارت بشود احدی دچار زحمت نمی‌شود و اگر این نظر رعایت نشود آنهائیکه پائین‌تر هستند دچار زحمت می‌شوند.
مخبر- عرض کنم که اگر بروح این قانون آقایان توجه بفرمایند منظور از این قانون تأمین آب برای املاک و ازدیاد آبیاری و توسعه و اصلاح امور فلاحتی است ولی بطوریکه آقای صدر و سایر آقایان در جلسه گذشته گفتند بوسیله این قانون ما نمی‌توانیم ایجاد حقی بکنیم یا تغییر حقی بدهیم (صحیح است) بنابراین هر پیشنهادی که آقایان بکنند که تغییری در قانون بدهد بنده از طرف کمیسیون کشاورزی نمی‌توانم قبول کنم و تصور نمی‌کنم مجلس رأی بدهد اگر در آتیه لازم شد که اصلاحی در قانون مدنی بشود یا ایجاد حقی برای کسی بشود که مخالف وضعیات فعلی باشد البته مربوط باین لایحه نیست و مربوط به کمیسیون کشاورزی و قانون کشاورزی هم نیست باین جهت بنده نمی‌توانم این پیشنهاد را بپذیرم از طرف دیگر اگر بنگاه نظر آقا این است که نظارت داشته باشد البته مطابق همین ماده یازده بنگاه آبیاری نظارت دارد ولی نظارت او محدود است به مقررات قانون مدنی و نمی‌تواند از آن تخلف کند و اگر نظارت را بخواهند که ما اینجا نوشتیم برای اینکه برخلاف مقررات قانونی یک مالکی بمالک دیگر تخطی نکند بنابر این بنده تصور می‌کنم همانطور که در ماده نوشته شده است نظارت دارد تنها همانطوری که در اینجا نوشته شده است و مطابق قانون مدنی عمل بشود بگذارید بهمین شکل بگذرد و پیشنهادی را که فرمودند بنده استدعا می‌کنم مسترد بفرمایند و تصور نمی‌کنم مجلس هم به چنین پیشنهادی رأی بدهد.
وزیرکشاورزی- منظور آقا در ماده ده هست اینجا می‌نویسد: نظارت در کلیه امور آبیاری کشور از قبیل تأسیسات آبیاری- ساختمانهای تقسیم آب رودخانه‌ها را مجلس اجازه می‌دهد که بنگاه آبیاری نظارت کند البته اینکار را خواهد کرد ولی قانون را برخلاف قانون مدنی در بیاوریم این شایسته نیست.
تهرانچی- برخلاف قانون مدنی نیست آقا.
رئیس- به پیشنهاد آقای تهرانچی رأی گرفته می‌شود موافقین برخیزند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای منشور:
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۱ جمله تشخیص بنگاه آبیاری و تحت‌نظر خود هیئت‌ها توسط مأمورین فنی آن بنگاه سطر شش و هفت حذف‌شود.
رئیس- آقای منشور:
منشور- این پیشنهاد توضیح زیادی ندارد این موضوع زیادی بودنش هم در این ماده خیلی محسوس است باین جهت است که مطابق توضیحاتی که دادند بطور کلی هم از طرف وزیر هم از طرف مخبر کمیسیون معلوم شد که تمام کارهای بنگاه آبیاری بتوسط خود بنگاه انجام نمی‌شود بلکه در هر محل از طرف هیئتهای محلی انجام می‌شود بهمین جهت این قسمت لزومی ندارد که بتواند در جزئیات اگر بخواهد یک تحقیقاتی بکند تحت نظر یک مأمورینی انجام بشود و اگر بخواهند کاملاً رسیدگی شود آن قسمتهائی را که می‌خواهند رسیدگی بکنند تحت نظر آن هیئتهای محلی بگذارند که همان هیئتهای محلی رسیدگی بکنند و ممنظور و مقصودی که دارند زودتر نائل‌شوند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد (منشور- مسترد داشتم) پیشنهاد آقای امیرتیمور:
جمله طبق تشخیص بنگاه آبیاری و توسط مأمورین فنی آن بنگاه از این ماده حذف شود.
رئیس- آقای امیرتیمور.
امیرتیمور- آنطوری که فرمودید این حق البته برای وزارت کشاورزی همیشه محفوظ است اگر قانون هم نباشد این حق هست در امور آبیاری باید اظهار نظر بکند و تشخیص را وزارت کشاورزی باید بدهد خاصه که یک بنگاه آبیاری برای این مقصود داریم ایجاد می‌کنیم اگر مثلاً آن سد شبانکاره را دولت ساخته است بصورت یک شرکت سهامی دربیاید و برود بدست اشخاص اگر یک روزی محتاج بمرمت بشود نظارت بنگاه آبیاری در آن شرط است بنده با این نظر موافق هستم در قانون هم نباشد این نظر باید اجرا شود، پس در این موضوع اشکالی نیست، اشکالی که هست این است که اگر ماده باین کیفیت بگذرد با وظایفی که در این ماده معین شده در عمل دچار اشکال می‌شود غیر از موضوع قنوات که در جلسه قبل فرمودند و قبول فرمودند موضوع وش‌بندی و سد بندی در رودخانه‌ها است که در خراسان مرسوم است و در باقی نقاط ایران هم مرسوم است چند تا چوب می‌اندازند و عقب آنرا بوته می‌ریزند دربهار یک باران می‌آید آن سد خراب می‌شود ولی چند تا کارگر می‌آیند آنجا و سد را فوراً می‌بندند و اگر بنا بشود بگوئیم این حق ندارد که این کار را بکند و باید به بنگاه آبیاری اطلاع بدهد آن مأمور فنی سد تشخیص بدهد بعد هم در محل مأمور فنی ندارد آنوقت مجبور بشوند که از مرکز مأمورین فنی بفرستند یکسال می‌گذرد زراعت هم سوخته عده‌ای بی‌نوا شده‌اند بنده تمنی می‌کنم توجه کامل بشود همانطوری که پیشنهاد آقای معدل بود این یک جزء اضافه است بر آن پیشنهاد مأمور فنی هم حذف بشود آنوقت هم ممکن است که بتوسط آن هیئت‌ها بمصرف برسد و هم بتوسط مأمورین کشاورزی در مواقعی که لازم است بمصرف می‌رسد، این پیشنهاد جامع و مانع است در مواقع لازم هم اشکالی ایجاد نمی‌کند.
وزیرکشاورزی- چون این را قبول فرمودند آقای امیرتیمور که باید مأمورین فنی بنگاه آبیاری در این کار باید نظارت داشته باشند بنده موافقم جذف می‌کنم البته نظر ما در همان قسمتهای سدسازی و مورد مثال خودتان بود مقصود در آن قسمتها بود اینجا بنده موافقم که حذف شود و در آئین‌نامه خواهیم گذاشت برای آن قسمتها.
امیرتیمور- بی‌نهایت متشکرم،
رئیس- پیشنهاد آقای معدل:
تبصره- درآمد محل صرف همان محل خواهد شد و اگر در همان سال هم مصرف نشود بنام آن محل ذخیره می‌شود.
رئیس- آقای معدل.
معدل- بنده توضیحی لازم است عرض کنم این همان پیشنهاد آقای پالیزی است که قبول فرمودند فقط تفاوتی که دارد این است که بنده اضافه کردم اگر درآمد آن سال صرف آن محل نشد ذخیره باشد برای همان محل قصد بنده این است که ممکن است امسال در محل خرج نداشته باشد نبرند درمحل دیگری خرج کنند در یک بانک یا جای دیگری جمع کنند بنام همان محل ذخیره باشد تا هر وقت حاجت شد خرج کنند و در حقیقت مکمل آن پیشنهاد آقای پالیزی است.
مخبر- عرض کنم از خود همین ماده کاملاً واضح است که این عایدات برای مصرف همان محل است و نظر جنابعالی را تأمین می‌کند دیگر لزومی ندارد، چون از اشخاص مالیاتی که گرفته نمی‌شود اگر محسوس شود که در فلان نقطه بایستی خرج شود برای مرمت انهار و یا تعمیر سد یک پولی به تناسب همان خرج گرفته می‌شود ولی اگر لازم نباشد پولی گرفته نمی‌شود (معدل- زیانی وارد نمی‌شود) زیان وارد نمی‌شود آقا ولی اینکه میفرمائید منظور آقا را تأمین کرده است.
معدل- خیلی خوب حالا که اینطور است بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر طاهری:
پیشنهاد می‌شود تبصره زیر بماد ۷ اضافه شود: مخارج تعمیر قنوات فقط تحت نظر مالک یا هیئت منتخبه مالکین بعمل خواهد آمد.
رئیس- آقای طاهری.
دکتر طاهری- با قبول پیشنهاد آقای امرتیمور دیگر لزومی ندارد بنده نظرم تأمین شد.
رئیس- پیشنهاد آقای انوار.
درماده ۱۱ در سطر سوم کلمه و غیره حذف شود.
مخبر- این را موافقت کردیم.
وزیرکشاورزی- بنده هم موافقم.
رئیس- پیشنهاد آقای ملک‌مدنی:
پیشنهاد می‌نمایم جمله زیر حذف شود: قنواتی که صاحبان متعدد دارند و غیره.
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- عرض کنم بنده در جلسه قبل درکلیات نظر خودم را عرض کردم آقای وزیرکشاورزی هم در این مورد توجه فرمودند تکلیف مالکین که در قنوات خورده مالک هستند در ماده سیزده این قانون پیش‌بینی شده اینجا هیچ ضرور نیست برای اینکه در ماده ۱۳ دارد وزارت کشاورزی باید در قنواتی که جنبه خصوصی دارد نظر داشته باشد که آنها تعمیر و مرمت بشود و در آنجا نوشته که اگر یک چهارم مالکین تقاضی کردند وزارت کشاورزی و اداره آبیاری وسایل قنائی و تعمیر آنها را فراهم می‌کند باین جهت اینجا لزومی ندارد بنابراین اگر موافق هستید حذف بشود.
وزیرکشاورزی-عرض کنم آقای ملک اینجا دو موضوع است یکی این است که در ماده سیزده ما نوشتم اگر در در مورد قنواتی که مالکین متعدد دارد یک عده آمدند تقاضی کردند آنوقت ما این کار را می‌کنیم اگر تقاضی نکنند عمل ما اصلاً موردی نخواهد داشت این یکی یکی دیگر جاهائی است که خود ما مطلع هستیم که مالکین متعددی دارد ولی نمی‌خواهند قنوات خودشان را آباد کنندو دائر کنند آنجا است که اداره آبیاری بدون مراجعه مالکین اقدام می‌کند اگر به ماده سیزده مراجعه فرموده باشید این حق را ما در آنجا قائل شدیم برای مالکین و اینجا برای اداره آبیاری باین جهت بنده خواهش می‌کنم مسترد بفرمائید.
ملک‌مدنی- با این توضیحی که دادند بنده مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای حمزه‌تاش و آقای انوار.
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۱ سطر شش جمله بنگاه آبیاری حذف شود.
انوار- بنده استرداد می‌کنم.
حمزه‌تاش- بنده هم پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد آقای دهستانی.
در ماده ۱۱ کلمه تنظیم حذف شود.
رئیس- آقای دهستانی.
دهستانی- منظور بنده از این پیشنهاد این است که عرض کردم آنچه که بنده اطلاع نسبت به کشاورزی دارم این لایحه که از کمیسیون به مجلس تقدیم شده است کوچکترین نقصی ندارد خواستم از آقایان درخواست کنم توجه بفرمایند زودتر این لایحه بگذرد و هر چه در اطراف این قضیه پیشنهاداتی بشود تصور می‌کنم اصل موضوع را از بین ببرد یک موضوعی را آقای تهرانچی فرمودند که به دهات دوردست آب نمی‌رسد همینطور است ولی باید اذعان کنند که قانون مدتی برای این موضوع تکلیف معلوم کرده یعنی آب نمی‌رسد به آنجا اگر آب می‌رسید آب می‌دادند در آن موقعی که آب به قلت افتاد الاهم فالاهم پیش می‌آید قسمتهائی که نزدیکتر است مشروب می‌شود و قسمتهائی پائین‌تر از بین می‌رود منظور این است که اگر این لایحه یک چیزهائی در اطرافش اضافه شود اصل موضوع از بین می‌رود و پیشنهادم را هم مسترد می‌دارم.
رئیس- پیشنهاد آقای منشور.
طبق تشخیص بنگاه آبیاری و تحت نظر خود آنها …
مخبر- این را خواندند و موافقت شد.
رئیس- پیشنهاد آقای اوحدی:
پیشنهاد می‌کنم پنج سطر از ماده ۱۱ حذف شود و بجای آن فراز زیر نوشته شود تا در موارد لزوم بمصرف هزینه برسد و پرداخت هر هزینه از این محل جز برای انجام منظور مذکور در این ماده ممنوع است.
رئیس- آقای اوحدی.
اوحدی- علت این پیشنهاد بنده یکی مکرر شدن جملات است در این ماده و یکی زیادی یک عبارت است در این ماده آن زیادی عبارت در این ماده این فرازی است که نوشته شده عوایدی که از این بابت از املاک حاصل می‌شود صرف مرمت آبیاری همان محل خواهد شد این زیادی است. چرا؟ برای اینکه در ماده هفت نوشته شده درآمد حاصل از تأسیسات آبیاری هر چه بشود مطلقاً در همان محل خودش صرف می‌شود اینجا دیگر لازم نبود این عبارت بعد از آن ماده هفت دو مرتبه تکرار بشود. این یکی آن تکراری را که بنده عرض می‌کنم و حذفش را خواستم برای این است که شما از این ماده دوچیز بیشتر نمی‌خواهید یکی حفظ و نگاهداری مخزن و مقسم و سد و قنات و اینجور چیزها که یک صندوقی تهیه بشود و به تشخیص مالکین و اداره آبیاری یک وجوهی جمع‌بشود. برای نگهداری در یکجا میگوئید برای نگهداری یکجا برای مرمت، نگاهداری و مرمت که دو چیز مخالف یکدیگر نیست، نگاهداری البته مرمت است نگاهداری که دیگر یک چیز خارجی نیست یعنی می‌خواهید محفوظ بماند محفوظ ماندن یک سد این است که اگر یکجایش خراب شد مرمتش بکنید اگر یک قناتی خراب شد چشمه‌هایش آب برد سیل برد درست بکنید یکجا هم بعنوان مرمت دارید می‌نویسید این است که بنده عرض کردم آن فرازهای اولش صحیح تا اینجائی که نوشته‌اید تا موقع لزوم طبق تشخیص بنگاه آبیاری محل صحبت نیست، صندوق و جمع وجوه برای چه؟ صرف مرمت منابع آبیاری همان املاک بشود در مورد لزوم غیر از این موارد هم از این وجوه خرج دیگری نشود، غیر از این چیز دیگری که نمی‌خواهید بنده هم این عبارت را مختصر کردم به سه سطر کوچک بدون اینکه درش معناً دخالتی کرده باشم.
مخبر- عرض کنم اینجا یک دعوای لغتی وارد فرمودید که بعقیدة بنده وارد نیست اگر در اینجا عبارت تکرار شده برای روشن شدن موضوع بوده است که اگر برای مرمت املاک یک پولی گرفته می‌شود فقط صرف همان املاکی که گرفته می‌شود بشود اینکه فرمودند در ماده ۷ راجع بدر آمد حاصله تعیین تکلیف شده عرض می‌کنم درآمدی که در ماده هفت ذکر شده مربوط باین ماده نیست آنجا درآمد بهای آن است قیمت آبی است که اداره آبیاری اگر قناتی را آباد کند و آبی بدست بیاورد از قیمت آن استفاده بکند و گفته شد هر مقداری که استفاده کرد برای توسعه آبیاری اختصاص بدهد در صورتیکه اینجا عایداتی نیست یک وجوهی است که خود مالکین می‌دهند برای نگاهداری و مرمت انهار و قنوات خودشان پس این دو ماده با هم شباهت ندارد عایدات حاصله از این دو ماده بهم شبیه نیست که تکلیف این ماده را هم مطابق ماده هفت قراربدهیم.
اوحدی- پس گرفتم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده یازده با اصلاحاتی که شده موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوازدهم
ماده ۱۲- در صورتیکه مالکی تا دو ماه از اخطار بنگاه آبیاری از پرداخت سهمیه مذکور در ماده۱۱ استکاف نماید بنگاه آبیاری مجاز است از اعتبارات آبیاری سهمی او را بصندوق پرداخته و مبلغ پرداختی را بانضمام سود قانونی استیفا کند.
رئیس- آقای منشور.
منشور- بنده مخالفت با این ماده ندارم فقط می‌خواهم عرض کنم بواسطه تعجیل زیادی که در نوشتن این قانون داشته‌اند مثل این است که تنظیمی که لازمست در این مواد نشده و اگر بسایر قوانین مراجعه می‌کردند و در موقع تنظیم این قانون نظریات همه مؤسسات وزارت کشاورزی را دخالت می‌دادند بهتر بود و این عیب پیش نمی‌آمد. در این ماده دو موضوع را در نظرگرفته اندیکی اخطار دو ماه است و یکی هم آن مخارجی است که بنگاه بپردازد و آن مخارج را با سود صدی دوازده از بانگ می‌گیرد معمولاً این اخطارها باید در ظرف مدت خیلی کم بعمل بیاید و این دو ماه که اینجا نوشته یک مدت خیلی زیادی است و اگر بناشد که در ظرف این دو ماه هم معطل نکند و نپردازد (و مسلماً هم همین کار را خواهد کرد آن کس که مکلف است) بکلی آن قسمت تعمیرات عملش مختل می‌ماند بنابر این باید همانطور که در سایر موارد ده روز معمول است اینجا هم معین کنند که اگر در ظرف ده روز این را پرداخت بنگاه آبیاری بتواند خودش از محل عوائد آن صندوق کار خودش را بکند ولی آمدیم سر قسمت آخر و بنگاه آبیاری پول را خواهد پرداخت و با سودقانونی آنرا استیفاء خواهد کرد اینجا هم اگر نظر ارفاق بوده است با شخصی که سهم خودش را نپرداخته این ارفاق بنظر بنده مورد ندارد زیرا قانون وقتی که می‌گوید بایستی این در یک موردی باید باشد که طرف نمی‌خواهد تعهد خودش را انجام بدهد و مجبورش می‌کنند که آن سهمیه را بپردازد و باید سود بگیرند و بعد سود قانونی هم باید روشن باشد این خیلی مبهم است سود قانونی دو سه جوراست مثلاً در وزارت دادگستری صدی دوازده حساب می‌کند اداره ثبت اسناد یک صدی دوازده حساب می‌کند و یک صدی سه که می‌شود صدی پانزده بانک یک ترتیبات مختلفی در موارد مختلف حساب می‌کند که در هر جا یکسان نیست بعلاوه وقتی که مالکین سهمیه خودشان را نپردازند باید یک اجباری هم پشت سرش باشد یعنی علاوه بر سود قانونی یک جریمه هم بدهد باین جهت بنده پیشنهاد کردم که مدت تقلیل پیدا کند بده روز و بعد بعلاوه سود قانونی یک جریمه هم باو تعلق بگیرد که معطل نکنند اشخاصی که باید این کارها را انجام بدهند و وظیفه خودشان را زودتر انجام بکنند.
وزیرکشاورزی- البته ما چون نظرمان جنبه ارفاقی بوده است ولی حالا که آقایان می‌فرمایند جریمه گرفته شود بنده موافقم پیشنهاد بفرمائید.
رئیس- پیشنهاد آقای منشور.
در ماده دوازده دو ماه به ده روز تقلیل داده شود و در آخر ماده بعد از کلمه سود قانونی اضافه شود و جرایم
وزیر کشاورزی- پیشنهادات دیگر هم در این زمینه اگر هست بخوانید.
رئیس- پیشنهاد آقای معدل.
در ماده دوازده جمله زیر بانضمام صدی ده جریمه تأخیر پرداخت جمله بانضمام سود قانونی اضافه شود.
رئیس- آقای معدل.
معدل- یک قسمتی را آقای منشور توضیح دادند پیشنهاد بنده این است که در ماده دوازده می‌نویسد اگر کسی نپرداخت و آن دو ماه مهلتی را که باو داده‌اند استفاده نکرد ملزم است علاوه بر سود قانونی حالا صدی دوازده است با هر چقدر که می‌خواهد باشد صدی ده هم جریمه بدهد والا اینجور اگر باشد خود ماده مشوق همه است که ندهند برای انکه توی این مملکت این کار بدی نیست که این پول را ندهند و بعد با سود قانونی از او بگیرند و ممکن است همه نپردازند و خود آن بنگاه از محل آن صندوق وجهی نداشته باشد که صرف این کار بکند باین جهت بنده پیشنهاد کردم سود قانونی را بدهد یک ده یک هم جریمه بدهد برای اینکه این خلاف را کرده تا فرقی باشد بین آن متخلف و آن کسی که سرموقع پولش را داده است.
وزیرکشاورزی- بنده این قسمت را موافق هستم اضافه بشود ولی با آن قسمت دو ماه که ده روز بشود موافق نیستم عقیده‌ام این که آن جنبه ارفاقی را حفظ بکند.
رئیس- پیشنهاد آقای نقابت.
سود قانونی به سود صدی دوازده تبدیل شود.
رئیس- آقای نقابت.
نقابت- عرض کنم در قانون سودی مقرر نشده است که اینجا نوشته است سود قانونی سود اگر ربح پول است غیر قانونی است مگر مقدارش معین شود اینجا ممکن است نوشته شود اصل خرج را باضافه صدی دوازده یا صدی ده با یک چند در صدی بگیرند سود قانونی هم اینجا نوشتنش مورد ندارد. بنده از موقع استفاده می‌کنم چون بهیچ وجه اجازه در مواد نه در پیشنهادات به بنده نمی‌رسد از این مورد استفاده می‌کنم سئوالی از آقای وزیر پیشه و هنر دارم سؤال کردم که چهار ده میلیون ریال در وزارت پیشه و هنر سوء استفاده شده است زودتر برای جواب حاضر بشوند.
وزیر کشاورزی- عرض کنم که در قوانین ما سابقه دارد آقای نقابت مخصوصاً در قانون متمم بودجه بخاطرم آمد که ذکر کردیم صدی دوازده حالا هم نظر همین است و بنده هم موافقتم که تصریح کنیم صدی دوازده بعلاوه صدی ده هم جریمه
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده دوازده با اصلاحات موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۳.
ماده ۱۳- نسبت به قنوات دائر و بائری که صاحبان متعدد دارد در مواردی که دائر کردن یک قنات بایر و یا تنقیه یا ازدیاد آب یک قنات دائری ضرورت پیدا نماید بمحض تقاضای مالک یا مالکین یک چهارم آب قنات بنگاه آبیاری باید درصدد بازجوئی برآمد.
اولاً- تشخیص دهد که عملیات مورد تقاضا لازم یا مفید می‌باشد.
ثانیاً- معین کند که اقدام بآن از لحاظ فنی ممکن بوده و مطابق قانون مدنی مزاحم قنوات دیگر نباشد سپس مراتب را به مالکین عمده کتباً و بوسیله درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار و الصاق اعلان در محل بخرده مالکین اخطار نماید.
مالکین نامبرده موظف هستند در مدتی که کارشناسی معین می‌کند و در هر صورت از دوماه از تاریخ اخطار تجاوز نخواهد کرد نسبت بعمران قنات خود اقدام نمایند چنانکه یک یا چند نفر از آنها نتوانند یا نخواهند در ظرف مدت مزبور در قنوات خود اقدام بکار کنند بنگاه آبیاری مکلف است که بلافاصله کار قنوات مزبور را بشریک یک شرکائی که تقاضی نموده‌اند واگذار کرده و خود نسبت بکار آن نظارت نماید و سهمی ممتنعین را از اعتبارات آبیاری بپردازد و پس از انجام کار طلب خود را بانضمام سود قانونی از ممتنعین مطالبه و دریافت دارد.
در صورت تخلف برای هر ماه تأخیر صدی یک از مجموع مطالبات نامبرده جریمه تعلق خواهد گرفت و چنانکه تا قبل از بدست آمدن اولین محصول ممتنع حاضر بپرداخت دین خود نشود بنگاه آبیاری مجاز خواهد بود در رأس اولین محصول و محصولهای بعدی عین جنس را که بنرخ رسمی تسعیر می‌شود بابت مجموع طلب خود باضافه هزینه‌ای که بآن تعلق می‌گیرد مستقیماً یا بوسیله مقامات صلاحیت‌دار دریافت دارد.
تبصره- نسب بدرآمد حاصل از این قبیل موارد نیز طبق ماده ۷ عمل خواهد شد.
رئیس- آقای طباطبائی.
طباطبائی- اگر چه آقای وزیر کشاورزی یکقدری نازگ طبعند و طاقشان در صحبت کم است ولی باید عرض کنم من در مذاکرات ملاحظه میفرمائید هیچوقت با اشخاص کار ندارم در اطراف لایحه صحبت می‌کنم و در اطراف موضوعی که مورد بحث است آقا هم که در جلسه گذشته صحبتی نسبت بمن کردید صرف‌نظر کردم که بهتان جواب عرض کنم در ضمن صحبت‌ها فرمودید که فلانکس گل کرده و از این قبیل حرفها حالا هم لغتی که استعمال کردید شایسته شما و مقامی که دارید نیست آخر ماده هم بنظر بنده چیزی را که قید کرده‌اید صحیح نیست و مورد اشکال است بیک شرکتی نمی‌شود حق داد که کار عدلیه را بکند اگر ممتنعی پیدا شد بین شرکاء هرکس مکلف است بمقامات صلاحیت دار برود و استیفاء حق خودش را بکند چطور می‌شود بیک شرکتی حق داد که اگر ممتنع وجهی را نپرداخت خود او بیاید و برود سر او و پول مردم را توقیف کند و بگوید که من طلبکارم. در صورتیکه هر کس از هر کس ادعائی دارد اول باید رسیدگی کرد وبعد از رسیدگی اگر محکمه رأی داد باید باضبط مال یا توقیف اشخاص استیفای حق دیگری را بکند؟ شما در ضمن این ماده حق داده‌اید که بنگاه آبیاری یعنی یک شرکتی اگر طلبکار شد در اولین محصول حق دارد برود جنس دیگری را ضبط کند و بردارد برود آخر ماده عبارتش بد نیست که یا بوسیله مقامات صلاحیت دار اجرا شود این صحیح است اما آنجا که می‌نویسد مستقیماً خود شرکت می‌رود و اولین محصول جنس مردم را بگیرد ببرد این یک چیز تازه واردی است.
وزیرکشاورزی- بنده در قسمت اول بیانات آقای طباطبائی خودشان میدانند که من همیشه با ایشان ارادت داشته‌ام و همیشه هم رعایت ادب را در عرایض خودم می‌کنم و هیچوقت هم از ادب خارج نشده‌ام و نمی‌شوم و همین توقع را هم از رفقای خودم دارم که هیچوقت در صحبت خودشان از ادب خارج نشونه و نیش نزنند و متلک به رفقایشان نگویند البته همینطور این انتظاری را که آقا دارند انتظار مقابل هم باید باشد اگر آقا گاهی بطور توضیح و مزاح یک فرمایشاتی می‌فرمایند در مجلس البته طرف هم این نظر را دارد (طباطبائی- باید بآقای رئیس مراجعه بفرمایند) البته آقای رئیس انتظامات با ایشان است ولی هر کسی هم می‌تواند از حقوق خودش دفاع کند بهرحال امیدواریم برای همیشه بعد از این تجدید نشود اما اینکه در خصوص مراجعه به محاکم فرمودید این موضوع در بادی امر صحیح است که البته هر کس حقی دارد بایستی بمراجع صلاحیت‌دار برود و استیناف و تمیز را بگذارند ولی خود آقا تصدیق بفرمائید که آیا این عملی است برای یک بنگاه آبیاری که از صندوق خودش یک مبلغی را که برای آبادی ملک یکنفر از مالکین است که از عمران و آبادی استفاده می‌کند آن حق را بدهد و بعد برود به محکمه؟ این که عملی نیست آقا؟ اگر شما بخواهید اینطور عمل شود بنده عرضی ندارم یعنی بنگاه آبیاری از صندوق خودش مبالغی بدهد می‌دهد بعد از دست او شکایت بکند وبرود بعدلیه و یک دفاتر قضائی و چندین وکیل در تمام کشور یعنی در تمام نقاط یکدستگاه‌های مخصوص درست کنیم و بعد هم یک مخارجی و یک حق وکالتی پرداخته شود که چیست می‌خواهیم سهم یک نفری را که ما داده‌ایم از نظر عمران کشور و آبیاری پولی که داده‌ایم پس بگیریم البته این نظر عملی نیست. مراجع صلاحیت‌دار را هم برای این منظوری که آقا فرمودند گذاشته‌ایم که بنگاه آبیاری موارد را باید نگاه بکند اگر یک موارد کوچکی است که خودش اقدام می‌کند و اگر موارد بزرگتر بود که بوسیله مقامات صلاحیت‌دار خودش اقدام می‌کند. باین جهت این راه را باز نکنید که پول اداره آبیاری که باین ترتیب جمع آوری می‌شود برود جزء همان حسابهائی که الآن خیلی از وزارتخانها داده‌اند و بدبختانه عادت هم شده است که بعضی‌ها خیال می‌کنند چون پول دولت حلال است و پولیکه از راه دریافت از صندوق دولتی بدست می‌آید حلال است برای خوردن البته بعد از چند سال هم که می‌آید به مجلس شورای ملی مجلس هم جزء بقایا می‌بخشد. از این جهت بنده خواستم استدعا کنم که این راه را در این قانون باز نکنید چون این کار یک جنبه عمومی دارد و برای عمران و آبادی کشور خیلی مفید است.
رئیس- آقای انوار.
انوار- آقایان توجه بفرمایند این ماده یک ماده‌ای است که هر کس این را به بیند خیلی مفصل است موضوع این است که همین طوری که در ایران قنوات دائر و بائر است موضوع قنوات بائر را که همیشه در تحت نظر بود درست یک طوری بشود که این همه قنوات پائر که در ایران هست براه بیفتد و قنواتی هستند که شرکاء متعدد دارد بنده خودم در دز آشوب گرفتار هستم که آنها حاضر نمی‌شوند و آب هم نداریم همینطور در جاهای دیگر هم همه آقایان گرفتار این موضوع هستند و مبتلا به همه هست یک قناتی است دائر و عده‌ای از شرکاء حاضر می‌شوند ولی عده دیگر حاضر نمی‌شوند اینجا در این ماده ۳ یا چهار صورت دارد که ذکر شده و یک صورت دیگری هم هست که بنده بصورت تبصره عرض کرده‌ام و گمان می‌کنم آقای وزیر هم توجه می‌کنند و قبولش خواهند کرد. اولاً در این ماده تأمین کردیم که بنگاه مستقل آبیاری می‌تواند… در اینجا بنده سابق هم عقیده داشتم که واجب است که بنگاه مستقل برای قنوات این تکلیف را برایش قرار بدهیم که شرکاء هر قناتی را باید تعیین بکند تکلیف آنها را که صندوق پس انداز برای آنها باشد که در موقعی که خرابی به قنوات وارد می‌شود و از شرکای قنات می‌آیند شکایت می‌کنند محلی باشد یا جائی باشد که رجوع بکنند و از آن محل آن قنات را اصلاح بکند اگر این نظر قید شده بود در اینجا اگر بود در این ماده دیگر باین طول و عرضی محتاج نبودیم برای اینکه بنگاه مستقل در این‌موقع مکلف بود که قنواتی را که شرکاء دارد آنها را ملزم کند که در تحت نظر هیئت سال بسال یا ماه بماه باندازه‌ای که آب می‌برند یک پولی پس‌انداز کنند مثل پولی که در بانک می‌گذارند ویعه باشد برای درست کردن قنات و این را باید فوراً آن شرکائی که هستند بگویند که ما در صندوق پول داریم و درست می‌کنیم و اگر نبود می‌آیند به بنگاه آبیاری شکایت می‌کنند و آن بنگاه رسیدگی می‌کند و پولی می‌دهد و این کار را تمام می‌کند. این یک صورت است صورت دیگر که بشما تذکر می‌دهم این است که اگر شریک یا شرکائی پیدا شوند بنگاه آبیاری بآن شریک یا شرکاء می‌گوید بروید این کار را بکنید و آن مبلغی را که داده است و آن پولی را که خودشان خرج کرده‌اند همه را می‌گویند. اما اگر پیدا نشد یک قناتی است مخروبه است و هیچیک از شرکاء نمی‌آیند و شریکی هم نیست که حاضر بشود و قبول بکند اینجا چکار کنند؟ این است که بنده تبصره‌ای پیشنهاد کردم در صورتیکه شریک و شرکائی پیدا نشوند که قبول کنند بنگاه مستقل آبیاری خودش مکلف است که از اعتبار خودش ولو اینکه قرض باشد اقدام کند و اینجا این را که آمده‌اند اقدام کرده‌اند نگذارند از بین برود این بود که بنده پیشنهاد کردم. موضوع دیگری که بنده خواستم عرض کنم این است که در اینجا ما تحدید کرده‌ایم مالکین را که تا یک چهارم باشد حالا اگر یک قدری بیشتر باشد مانعی ندارد ولی اگر کمتر باشد چه بکند؟ شرکای دیگر که نمی‌آیند و او هم که مالک کمتر از یک ربع آب قنات است که شما مقید کردید که۱/۴آب قنات را مالک باشد پس این بیچاره چکار بکند؟ پس این قید ۱/۴ را بنده عقیده ندارم و بنده عقیده‌ام این است که نسبت به قنوات باشد بهر میزانی که شریکی یا شرکائی دعوت کرده‌اند برای اصلاح کردن و مرمت او هر اندازه‌ای مالک است باشد اهمیتی ندارد ولی وقتیکه رجوع کرد به بنگاه مستقل آبیاری آن بنگاه ملکف است این عمل را بکند اگر چه میزان ۱/۴ نباشد.
وزیرکشاورزی- عرض کنم فرمایش آقای انوار صحیح است خود ما هم متوجه بودیم و آقای روحی هم یک پیشنهادی کردند که اگر یک همچو قنواتی پیدا شد که مالکین آن حاضر نشدند یا شرکای آن حاضر نشدند این را خود اداره آبیاری بدست کیرد و آباد کند و بفروشد و بعد هم البته تفاوت قیمت آن را هم به مالک بدهد و این را حقیقتاً اگر خواسته باشیم که یک عمل صحیحی کرده باشیم می‌بایستی که آن پیشنهاد را قبول کنیم ولی در کمیسیون این پیشنهاد در اطرافش صحبت شد و گفتند که این برمیخورد بسایر قوانین ما و از این جهت موافقت نشد با آن پیشنهاد. ولی بنظر بنده علاج اینطور کارها را همان نظر و همان پیشنهاد می‌کند که اگر یک شریکی حاضر نشد که این قنات را دائر بکند و نه حاضر شدند قنات را بفروشند باشخاصیکه ممکن است قنات را دائر بکنند اصلاً لجاجت کردند و این قنات خراب شود این راهش همین است ولی البته این جلوی یک قوانین دیگری را که ما داریم می‌گیرد و بنده باینجهت نتوانستم با این پیشنهاد موافقت کنم روی همین‌نظر. اما اداره آبیاری می‌خواهد همینطور پولشانرا بدهد و آن قنات را صددرصد بعهده بگیرد و اگر این حق برایش منظور نباشد که از حقوق خودش بهره‌برداری بکند تا حقوق او مستهلک بشود تا مخارج او مستهلک بشود و پولی را که پرداخت همینطور راکد بماند این صحیح نیست و بنده موافق نیستم. اداره آبیاری هم چه پولی ندارد که این اعتبار را بدهد بعد هم برود به عدلیه تازه برای احقاق حق خودش باید پولهائی خرج بکند این هم موفق نمی‌شود فرمایش آقای انوار صحیح است اینجا دو نظر است یکی همین بود که فرمودند و یکی هم مالکین که در یک قنات شرکت دارند غالباص روی لجاجت زحمت ایجاد می‌کنند و دردسر پیدا می‌شود و یک تقاضائی می‌کنند در صورتیکه تقاضاشان موردی ندارد. آنوقت مطابق قانون باید برود یک رسیدگیهائی بکند در صورتیکه آن رسیدگی و مطالعه ضرر ندارد و از این جهت بود که ما نوشتیم که باید آن اشخاص یک چهارم آب را مالک باشند که هر روز یک دردسری برای سایر شرکاء فراهم نشود.
رئیس- آقای امرتیمور.
امیرتیمور- بنده اتفاقاً با این ماده موافق نیستم و معتقدم باید قدری از این شدیدتر باشد، بسیار از موارد (آقای وزیرکشاورزی توجه بفرمایند) پیدا شده است که یک قناتی که دارای شرکای متعدد است یکی از آن شرکاء دیک طمعش بجوش می‌آید و برای اینکه سهم دیگران را بخرد اینها را همینطور در بیچارکی و بلاتکلیف و سرگردانی نگاه می‌دارد و حاضر نمی‌شود که یک ریال خرج قنات بکند و قنات را بحال خرابی نگاه می‌دارد و آن شرکاء هم طاقت این ضرر را ندارند و مجبور می‌شوند که سهم‌شانرا و حصه‌شانرا بآن مالک که این وضعیت را ایجاد کرده است بفروشند و این آدم فقط در پرتو طمع و پولی که داشته است یک چنین سوء استفاده کرده است اینها مواردی است که باید پیش بینی بشود و این چند سطر زیادی است و نباید ذکر شود برای اینکه یک مواردی هست که اشخاص بهیچوجه حاضر نیستند که مخارجی بپردازند اینها از مواردی است که در این دو قسم مورد باید قانون باشد و قانون جلوگیری کند که قانون بزند توی دهان آن کسی که دیگ طمعش بجوش آمده است و می‌خواهد که پول وسهم دیگری را ببرد باید قانون جلوگیری کند که یا خودش این قنات را بکار بیاندازد و سهم هر یک را بگیرد و بهشان بدهد او را مجبور کند که بدهد زیرا اینجور اشخاص بهیچوجه من‌الوجوه زیر بار حرف حساب نمی‌روند و این عمل آنها به عمران و آبادی کشور لطمه وارد می‌کند باید توی سرشان زد واین کار را انجام داد.
رئیس- آقای روحی.
روحی- عرض کنم یگانه ماده که در این قانون هست و می‌شود ازش استفاده کرد این ماده است. بنده عقیده‌ام این است که آقای وزیر محترم کشاورزی یکقدری دقت کنند امروز آقا کار کشور از این وضع ملاحظات بالاتر است وباید امروز کاری کرد که بدون هیچ ملاحظه‌ای نه تنها این دهات خراب زیادتر نشود بلکه رو به آبادی و عمران برود یگانه راهش همین راه کشاورزی و فلاحتی است. بنده بخاطرم می‌آید بودجه‌ای که ما در این چند سال اخیر داشتیم یک قلم درشتی در آن بود مربوط به راه آهن که آنرا اداره می‌کردیم. الآن ۳۰۰ میلیون و چند صدتومان دولت از این ممر علاوه دارد و چندین میلیون تومان هم از بابت دریافت پول قند و شکر اضافه شده است و هیچ‌کاری هم نمی‌شود و متأسفانه بودجه هم نمی‌آید اینجا که ما بخوانیم و به بینیم که چه اقلامی قابل قبول است و چقدر پول می‌دهیم و چقدر خرج می‌کنیم و بنده میدانم عمر مجلس دوره ۱۳ هم خواهد گذشت و ما نمی‌توانیم و نخواهیم توانست از این حق‌قانونی خودمان استفاده کنیم که چند می‌گیرند وچند خرج می‌کنند و چه می‌کنند (صحیح است). حالا آمدیم سر مطلب در تمام کشور در کرمان و خراسان و آذربایجان هزارها قنات بائر است. یکی از نمایندگان محترم خراسان بمن گفت که چهارصد قنات بائر داریم. خوب این فایده‌اش چی است؟ احتکار ملک یعنی چه این حقوق مردم است و این آب زمین به ما نفرین می‌فرستد و الان در حدو کرمان قنواتی است که شرکاء می‌خواهند دائر کنند ولی یکی ازشرکاء نمی‌گذارد می‌خواهند بخرند آنجا را ولی صاحب ندارد ولی بعداص هزار تا شریک و صاحب پیدا می‌کند و از بعد از صفویه تا حالا در ایران شاید بیش از ۵۰ هزار قنات مخروبه بوده است که حالا هم خراب است آیا دولت باید تحمیل بکند؟ آقا این صحیح نیست بنده اصول مالکیت را محترم میشمارم و البته مطابق قواعد اسلام هم محترم است مذهب می‌گوید این اراضی بائر و قنوات مخروبه را باید احیا نمود. آقای اعتبار این قضیه مربوط به مالکیت نیست اشتباه نشود این اراضی جزو ثروت عمومی کشور است و علمای شرع میخشیدند بدیگران که مردمی استفاده کنند و آباد کنند و احیاء کنند شما چرا دستهای خودتانرا می‌بندید و چرا این پیشنهاد بنده را قبول نمی‌کنید آیا شما ملک احتکار می‌کنید ۲ سال و ۳ سال گفتید قنات را آباد کن و نکرد می‌دهیم بدیگری که آباد و احداث کند هر کس آباد کرد آب می‌آورد و نان مردم زیاد می‌شود آخر این امر صحیح نیست موافقت کنید با این پیشنهاد. عرض کردم آقا این اراضی که مجهول‌المالک است اگر مالک دارد که برود آباد کند. پیشنهاد کنید و اگر یک هفته هم قانون عقب میآفتد تأثیر ندارد بگذارید شاید باین ترتیب مملکت آبادشود. شما میدانید در بعضی از حومه‌های شهرستانها بروید و این درختهای خشک را که بآدم نفرین می‌کنند به بینید در صورتیکه آنوقت در زیر آنها قنات هست که باید آباد بشود آخر چرا تا کی ما تا کی باید ملاحظه کنیم؟ بنده عرض کردم اگر از دو سال باین طرف آبیاری را مواظبت کرده بودیم البته امروز این قحط سالی را نداشتیم ما الان به چشم مان گرسنگی گذشته را دیدیم و باز اجازه نمی‌دهیم. بنده از شخص شما جداً متشکرم شما یک وزیر لایق و پارلمانتر هستید شما چرا این پیشنهاد بنده را رد کرده‌اید. بنده پیشنهاد دادم که اگر صاحب قنات تا سه سال حاضر شد که چه بهتر ولی اگر حاضر نشد باو اخطار می‌کنند باز هم اگر حاضر نشد یکی دیگر می‌دهند که آباد کند والا این قنات هم مخروبه می‌شود در صورتیکه از آن می‌شود هزارها درخت آبیاری بشود و یا اینکه هزارها مردم ازش استفاده می‌کنند در این مملکت باین کم آبی در آذربایجان صدهزار تا قنات هست اینها باید همینطور خراب بماند؟ اینها نباید آباد شود؟ بعقیده بنده اراضی را اگر تا سه سال فلان مالک آباد نکرد دولت باید خودش آنرا آباد کند.
وزیرکشاورزی- عرض کنم این فرمایشاتی را که فرمودید بنده هم خودم تصدیق داشتم ولی همان طور که عرض کردم در کمیسیون آقایان موافقت نفرمودند ولی این عدم موافقت کمیسیون با این پیشنهاد کافی نیست و آقایان هم باید مراقبت کنند و از این جهت بود که این امر موکول به نظر مجلس شد یعنی اگر مجلس این نظر را قبول کرد که بنده هم قبول می‌کنم.
مخبر (آقای افشار)- بنده مجبورم بنام کمیسیون کشاورزی یک مختصر تذکری را بآقایان بدهم بطوری که خدمت آقایان عرض کردم این قانون بهیچوجه سلب حق نمی‌کند از کسی. پیشنهاد حضرتعالی آنجا سلب حق می‌کند و تباین دارد با قانون مدنی البته در این قانون در این قسمتها هم اگر دولت مطابق قانون عمران رفتار می‌کرد این نظر در قانون عمران تأمین می‌شد ولی متأسفانه نکرد. حالا چون پیشنهاد جنابعالی مطابقه با قانون مدنی نمی‌کند و اگر این قانون را معالطه فرموده باشید بهیچوجه ایجاد حق نمی‌کند و سلب حق هم نمی‌کند این نظر کمیسیون بود که بنده عرض کردم حالا بسته است بنظر مجلس
(روحی- بسیار خوب این نظر خودتان است)
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- بنده نظری داشتم که اینجا خوبست یک جمله‌ای هم اضافه بکنیم که قنواتی که جدیدالاحداث هستند باید مشمول باشند و مقدم باشند زیرا که قنواتی است که بائر هستند و یک اراضی است که احتیاج باحداث قنات دارد. بنظر بنده اداره آبیاری باید اقدام بکند و بعضی جاها هست که طبیعتاً استعداد دارد که قنات بیرون بیاید و اراضی آن مشروب بشود و از همه لازم‌تر است باین جهت بنده پیشنهاد کردم و تقاضا می‌کنم که بپذیرند این قسمت را.
رئیس- پیشنهاد آقای شاهرودی:
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در ماده ۱۳ پیشنهاد می‌نمایم پس از عبارت ازدیاد آب یک قنات دائری جمله (از قبیل کندن چاههای تازه و بغل بر در ملک دیگری) افزوده شود.
رئیس- آقای شاهرودی.
شاهرودی- این پیشنهادی که بنده کردم در قانون قنوات هم ذکر شده و این از این نظر بود که درآن قسمت اجرایش دچار تأنی و تأخیر می‌شود. این بود که برای سرعت انجام کار بنده پیشنهاد کردم که کندن چاههای تازه و چاههائی که بعنوان بغل بر در قنات می‌کنند در این قسمت افزوده بشود. با آقای وزیر کشاورزی هم مذاکره شده است (افشار- کجا اضافه شود؟) نوشته‌ام در آن جا در پیشنهاد هست.
امیرتیمور- یک مرتبه دیگر بخوانید (بشرح پیش قرائت شد)
وزیرکشاورزی- بنده قبول می‌کنم.
رئیس- آقای مخبر شما هم قبول کردید (مخبر- بلی) پیشنهاد آقای مؤید احمدی و فیاض:
پیشنهاد می‌شود بجای جمله مالکین یک چهارم آب قنات نوشته شود یکی از مالکین.
رئیس- آقا مؤید احمدی:
مؤید احمدی- عرض کنم البته همه آقایان تصدیق می‌فرمایند که مملکت ایران یک مملکتی است فلاحتی و مخصوصاً احتیاج زیادی بآب دارد. اشکالاتی در این قسمتها پیدا شده که یک قسمتش بعقیده بنده رفع شده است و آن قسمتی بود که حضرتعالی یک قناتی داشتید که می‌خواستید از اراضی بنده بگذرانید و بنده نمی‌گذاشتم. یادم هست که یک شخص در کرمان معتقد بود که ربع عشر از یک دانک ملکی وحقابه دست او است همین امیر ابراهیمی قناتی داشت که می‌خواست از آن جا بگذراند می‌گفت که ۱۰ هزار تومان باید بدهید تا اجازه بدهم که دو سه پشته چاه در آن ملک کنده شود و یک مشاجرات و دعوائی شد درعدلیه تا بالاخره عدلیه بایشان اجازه داد قنات را رد کردند. اخیراً وزیر دادگستری اسبق مرحوم داور خیلی جد و جهد کرد که این دعوا را کوتاه کرد و قانونی گذراند از کمیسیون دادگستری که حق داد پول زمین او را هم بدهند حتی چهار برابر و پنج برابر (دکتر طاهری- دو برابر) و قنات را بکشند. حتی یادم هست که ما وکلای جنوب که تشنه آب هستیم بقدری تند رفتیم که گفتیم بخواهند قنات هم بکنند مجاز هستند و حق دارند در صورتیکه در این موضوع ما خیلی تند رفته بودیم. چون ممکن است شخصی توی سالن اینجا بیاید که من می‌خواهم قنات بکنم بالاخره آنرا قبول نکردیم ولی گفته شد که در جائی که قنات هست می‌تواند اقدام کند این قانونش گذشته است و اجرا هم شده است. راجع بقنوات کرمان وقتی که آغا محمدخان حمله کرد بمردم کرمان آمدند تمام قنوات دور شهر را پر کردند ملاحظه فرمودید که آغا محمدخان وقتی که جنگ کرد با کرمانی‌ها قنوات را خراب کرد و پر کرد تا اینکه بمردم آب نرسد و همینطور در شهرهای دیگر هم خیلی از اینها هست. خوب حالا بعضی از اینها مالک دارد و بعضی ندارد آنهائی که مالک ندارد بنده موافقم که بنگاه کشاورزی خودش احیاء کند این اشکال ندارد. شرعاً هم هر کسی قنوات را احیاء کرد مال اوست باین طریق که مالک نداشته باشد. ولی یک مالک دارد ۵ نفر ۱۰ نفر مالک دارد یعنی یک نفر بیشتر دارد در آنجاها نمی‌گذارد اقدام کنند و قنات را آباد کنند چرا؟ برای اینکه می‌خواهد قیمتش ارزان بشود وسهام آنها را بخرد بقیمت نازل بعد برود خودش آباد کند از این جهت خرجی نمی‌دهد و می‌گوید آباد نشود و دیگران هم که بقدر ربع مالک نیستند. حالا اگر صبر کنند و همانطور بماند این کار خوبی نیست. همه جای ایران هست و این دعوی هست اشکال آن قسمت قنوات رفع شد حالا این قسمت ولی باید راهی پیدا شود که وقتی که یکنفر از مالکین گفت آقا بنده خرجش را می‌دهم شما کمک کنید تا شاید آب جاری بشود و این مملکت زراعتی بشود. این مملکت باید استفاده از آب بکند زمین داریم هرچه می‌خواهید یکی از وکلا در کمیسیون صحبت می‌کرد که یکنفر می‌گفت من دلم می‌خواهد ده تا گرگ داشته باشم که میش‌های تورا پاره کنند. در اینجا او سه دانک دارد و بنده نیم دانک خرج می‌دهم و او نمی‌کند این کار را آخر این چطور می‌شود؟ این موضوع را باید بنحوی حل کرد این قنوات همین طور افتاده است این که بنده پیشنهاد می‌کنم و آقای وزیر هم دقت بفرمایند که اگر یکنفر مالک حالا ربع ندارد باید برود معدوم بشود؟ باید چه کار بکند؟ باید تکلیف او هم معلوم باشد، یکنفر مالک اگر قبول کرد و پول داد شما باید قناتش را آباد کنید و از سایرین هم بگیرید (صحیح‌است)
مخبر (آقای افشار)- پیشنهاد آقای مؤید احمدی بسیار خوب است و این موضوع هم در کمیسیون مطرح شد. فقط یک اشکالی دارد و اشکالش این است که اگر قنواتی باشد که فرض بفرمائید ۵۰۰ نفر هزار نفر مالک دارد و اختلاف هم متأسفانه بین مالکین هست اگر ما نفر را فقط در نظر بگیریم چون ۵۰۰ نفر هستند ممکن است که الی الابد پیشنهادات تمام شدنی نباشد. پس موافقت بفرمائید که در این صورت سهم مالکین را هم وارد کنیم. حالا اگر میفرمائید که یک‌چهارم زیاد است یک چهارم را یک دوازدهم می‌کنیم چون اگر این قید نباشد اشکال دائماً باقی است و تمام شدنی نیست. اگر موافقت بفرمایند که اینطور باشد بنده تصور می‌کنم که هم نظر آقایان تأمین شده باشد و هم اشکالی نخواهد داشت. ولی اگر بنویسیم که یک نفر از پانصد نفر هم اگر پیشنهاد بدهد این قبول است دیگر این کار عملی نخواهد شد و پیشنهادات هم تمام نمی‌شود اگر موافقت بفرمائید یک‌چهارم را نیم‌دانگ بکنند یعنی یک دوازدهم رفع اشکال خواهدشد.
مؤید احمدی- خیلی خوب آن پیشنهاد را یک‌دوازدهم بکنید.
وزیرکشاورزی- بنده هم قبول می‌کنم.
(مخبر- بنده هم قبول می‌کنم)
رئیس- پیشنهاد آقای روحی:
تبصره زیر بعنوان تبصره دوم بماده ۱۳ علاوه و پیشنهاد می‌نمایم:
تبصره۲- از تاریخ تصویب این قانون لغایت سه سال هر جا که قنات بایری است مالک یا مالکین باید آنرا دایر نمایند و هرگاه در عرض این مدت از این حق استفاده نکردند و وزارت کشاورزی باید بهر درخواست کننده‌ای که این منظور را عملی سازد این اجازه را داده و یک سیم از مخارج آنرا از بانک کشاورزی بر طبق مقررات این قانون باو قرض دهد.
رئیس- آقای روحی.
روحی- بنده آقا توضیحات خودم را قبلاً عرض کردم توجه بفرمائید. عرض کنم آقای افشار نظر کمیسیون البته نظر مجلس نیست. یک کمیسیونی شش نفری که تمام هم متخصص فنی نیستند دراصول فقاهت وقضاوت هم که نمی‌توان گفت متخصص هستند و آیه هم که نازل نشده بگوید مالک را که قبول کند بنده عرض می‌کنم آقا زمین بائر و قنات بائر در این کشور باید آباد بشود که مردم استفاده بکنند چیز غریبی است الان از زمان صفویه به بعد مدارکی هست در تمام دهات و شهرستانها بروید به‌بینید که در تمام شهرستانها شاید بیش از ۵۰ هزار قنات بائر است که اگر یک قسمت اینها دائر شده بود ما پارسال دچار این بدبختی‌ها و گرفتاریهای در قسمت خواربار نمی‌شدیم. موافقت کنید با این پیشنهاد و بنده یک چیزی را هم اضافه کردم در این پیشنهاد که قیمتش را هم بپردازیم اگر خود او آباد نکرد بیاید و طبق یک مقرراتی قیمتش را هم بگیرد من خدا را گواه می‌گیرم نه خودم قنات دارم نه کسانم و نه عمرم کفاف می‌کند ولی باید یک فکری کرد که آنها آباد بشود آقای وزیر توجه بفرمائید
وزیرکشاورزی- بنده موافقم با نظر آقا بسته بنظر مجلس است.
مخبر (آقای افشار)- عرض کنم آقا…
روحی- بنده جواب نمی‌خواهم قانعم آقا قبول دارم (ههمه نمایندگان)
وزیر کشاورزی- عرض کنم بنده عرض کردم با آقای روحی شما موافقت نکردند چون این بر خلاف قانون عمران است در ماده ۴ قانون عمران هم یک چنین پیش بینی راکرده است که اگر کسی حاظر نشد این کار بشود حالا بسته به نظر مجلس است اگر مجلس قبول کند نظر آقا را بنده هم موافقت می‌کنم (روحی- اگر مجلس رأی داد شما حتماً باید قبول کنید) اینجا این ماده ۴ قانون عمران می‌گوید:
ماده۴- در صورتیکه علت خرابی با داشتن قدرت مالی عدم موفقیت مالک در تهیه وسایل عمران بواسطه بی‌اطلاعی یا ضعف قوا باشد و با موجود بودن وسیله عمران خرابی ملک یا قنات بر اثر مسامحه و بی‌قیدی مالک یا یکی از شرکاء ملک یا قنات بر اثر مسامحه و بی‌قیدی مالک یا یکی از شرکاء ملک یا قنات باشد واقداماتی که برای وادار کردن مالک بعمران مالک یا قنات بعمل آمده مؤثر نشود مالک یا قنات بوسیله شرکتها و مؤسسات بهره‌برداری فلاحتی که مطابق ماده ۲۱ قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخش‌داران مصوب ۲۰ آبان ۱۳۱۶ تشکیل می‌شود بحساب مالک یا بعنوان اجاره برای مدتی که شورای بخش معین می‌کند اداره و عمران خواهد شد این است آقا.
روحی- عجب جوابی دادید.
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- عرض کنم بنده خواهش می‌کنم آقای وزیر توجه بفرمائید که این قانون گذراندن و دست وزارتخانه‌ها دادن و پیش نرفتن این خیلی سابقه دارد که قوانین خیلی خوبی از این مجلس می‌گذرد ولی دست اجرا که می‌رود متأسفانه یک قدم هم برداشته نمی‌شود و البته نظر آن همین قانون عمرانی است که ما گذراندیم. بعقیده بنده قوانین فعلی ما بقدر کفایت دولت را اقتدار داده است که او بتواند کار خودش را بکند. اگر این قانون بگذرد شما که وزیر کشاورزی هستید و مجلس هم امیدوار است که شما یک کارهای خوبی در قسمت کارهای کشاورزی بکنید که خیلی پیشرفت بکند. لازم نیست ما حالا در قسمت قانون مدنی هم دخالتی بکنیم و عملی بکنیم که آنها دچار زحمت بشوند بنظر بنده ماده ۱۳ و ۱۱ هر دست خود آبیاری را بازمیگذارد که هر عملی را که لازم باشد بکند واحتیاج ندارد که بیک کارهائی که مورد نداشته باشد دست بزنیم زیرا ما داویم دخالت در حقوق و مالکیت اشخاص می‌کنیم (کافی است).
رئیس- پیشنهاد آقای مرآت اسفندیاری.
پیشنهاد می‌کنم پس از انجام کار طلب خود را بانضمام سود قانونی علاوه صدی دوازده بعنوان جرم تأخیر دریافت دارد.
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری.
مرآت اسفندیاری- بنده توضیح زیادی ندارم مقصود بنده این است که ممکن است اگر ۵ سال هم بگذرد و آقایان حاضر نشوند که بدهی خودشان را بپردازند جرمی برای این کار گرفته شود که مرتباً پرداخت شود.
وزیرکشاورزی- صحیح است. در ماده قبل هم چون قبول کردم اینجا این را باید بگذاریم ده‌درصد یعنی خسارت تأخیر تأدیه ده‌درصد این همان مطلب است.
رئیس- پیشنهاد آقای معدل.
پیشنهاد می‌شود در قسمت ثانیاً کلمه یکی اضافه شود به شرح زیر (درج در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار) الی آخر.
رئیس- آقای معدل.
معدل- آقا اینجا نوشته شده است در روزنامه‌های کثیرالانتشار اصل خرج چاپ در روزنامه‌های کثیرالانتشار خیلی از خرج قنات بیشتر می‌شود. در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار کافی است و بعلاوه چون نوشته‌اید که الصاق اعلان هم بشود بنابراین کافی است.
وزیرکشاورزی- بسیار خوب بنده قبول می‌کنم
(مخبر- بنده هم موافقم)
رئیس- پیشنهاد آقای ناصری.
پیشنهاد می‌شود عبارت (یا مفید) از آخر سطر پنجم زده بشود.
مخبر- موافقم.
(وزیرکشاورزی- بسیار خوب بنده موافقم)
رئیس- پیشنهاد آقای طباطبائی
پیشنهاد می‌کنم ۵ سطر آخر ماده ۱۳ حذف شود.
رئیس- آقای طباطبائی.
طباطبائی- عرض کنم الان ملاحظه فرمودید که مجلس نگران بود از اینکه مبادا باصول مالکیت صدمه بخورد و درحق مردم یک زیاده روی‌هائی بکنند مأمورین راجع بهمین پیشنهاد اخیر وقتی که ماده مطرح بود عرض کردم این ۵ سطر آخر بیک آبیاری و بیک شرکت آبیاری اجازه می‌دهد که برود و محصول مردم را ضبط کند و جوابی که آقا دادید اسباب استیحاش مردم بود چون شما از دستگاه قضائی راضی نیستید و میگوئید که عدلیه کارش خوب نیست و طول می‌کشد و مردم معطل می‌شوند پس من آنجا نمی‌روم. شما که دولتید زیر عدلیه می‌زنید پس مردم چه کنند؟ به بینید این منطق دارد این سئوال و جوابهائی که ما می‌کنیم و اینجا نوشته می‌شود شاید یک روزی تاریخ شد به‌بینیم به گفته ما مردم با چه نظری باید نگاه بکنند و چه باید بگویند. خوب شما که دولتید از عدلیه می‌ترسید. آقا یک شرکت آبیاری است از مدیون طلب خودش را میخواه و او ممتنع است تکلیفش توی تمام قوانین معینی است همینطور که درآخر هم نوشته‌اند بوسیله مقامات صلاحیت‌دار. این کار را هم بآن وسیله بکنند اگر به نظر بنده آقایان سطر آخر را حذف بکنند بهتر است همه شرکاء همه اشخاصی که با شرکت آبیاری سروکار دارند همه‌شان که متعدی و ممتنع از حساب نیستند توی یک عده صد نفری یک نفر دو نفر سه نفر ممکن است پیدا شود که ممتنع باشد پول را ندهند برای اینکه ۵ نفر پول شما را تأخیر کردند یا چهار نفر شما می‌خواهید اصول را بهم بزنید و بیک شرکتی اجازه بدهید که کار عدلیه را بکند این موضوع بنظر من صحیح نیست. اگر چه موضوع گذشت باز در خاتمه عرایضم باید بگویم که بنده باین کلمات کوچه‌ای مأنوس نیستم. خواهش می‌کنم که دیگر تکرار نکنند و متلک نگویند دیگر. شما یک وزیر غیرقانونی هستید شما خیال می‌کنید حالا هم وکیل هستید؟
اعتبار- البته بنده برای خودم تا آخر عمرم وکیل خواهم بود.
رئیس- به پیشنهادتان رأی بگیریم آقای طباطبائی؟ (طباطبائی- خیر علاقه‌ای ندارم)
رئیس- پیشنهاد آقای ملک‌مدنی.
پیشنهاد می‌نمایم در ماده ۱۳ جلسه زیر اضافه شود: (همچنین برای احداث قنوات جدیدالاحداث).
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- این همان جمله‌ای بود که بنده عرض کردم و ضرور هم هست اینجا. چون یک اراضی هست که استعداد دارد برای احداث قنوات جدید و شاید از اراضی بایر هم استعدادشان برای ایجاد قنات بیشتر باشد. باین جهت بنده پیشنهاد کردم اضافه شود که اراضی که استعداد دارند برای قنات جزء این ماده بشود و این جمله هم اضافه شود (شهدوست- پیشنهاد جنابعالی یک قدری گنگ‌است) اگر نظر جنابعالی چیز دیگری است ممکن است بفرمائید چون نظر بنده این است جاهائی که استعداد دارد برای احداث قنات آنها هم اضافه شود.
وزیرکشاورزی- نوشته شود قنوات دائر و بائر و جدیدالاحداث بنده هم موافقم.
رئیس- پیشنهاد آقای معدل.
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۳.
بجای مالکین یک‌چهارم آب قنات نوشته شود (مالک یک ششم آب قنات)
مخبر- آن که یک دوازده شد (معدل پس گرفتم آقا پس گرفتم به بخشید)
رئیس- پیشنهاد آقای رضوی.
بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۳ اصلاح زیر بعمل آید.
۱- در سطر سوم کلمات یک چهارم حذف و یکی ازمالکین نوشته شود. ۲- بعد از سطر شانزدهم جمله زیر اضافه شود بعد از اقدام اول بنگاه آبیاری در صورتی تقاضای جدید را بپذیرد که لااقل یک ربع از مالکین قنات تقاضا کرده باشند.
رئیس- آقای رضوی.
رضوی- عرض کنم این ماده ۱۳ یک تکلیف سختی و بدی برای قنات‌ها و مالکین ندارد تا اینکه ما وحشتی داشته باشیم از این که یک نفری که مالک یک قسمت از قنات است تقاضا بکند یا تمام مالکین البته در موقعی که نهضت آبیاری در داخلة مملکتی می‌خواهد شروع بشود و این بنگاه مشغول است تجدید وضعیتی در آبهای قنوات و چشمه‌سارهای این مملکت بکند و هر یک از قنوات باین دست‌آویز یک تجدید نظری درش می‌شود و یک اقدامی درش می‌شود البته این کار صواب و خیلی خوبی است باین جهت بنده پیشنهاد کردم که یک‌چهارم نباشد و هر یک از مالکین نوشته شود برای اینکه هر یک از مالکین که تقاضا کردند این مساعدت را بنگاه بعمل بیاورد. آقای وزیرکشاورزی خواستم باین قسمت توجه بفرمائید دفعه اول نباید سهم معین کرد هر کس مالک هر قسمت از قنات باشد می‌تواند این تقاضا را بکند و بنگاه کل آبیاری هم بحرف او باید ترتیب اثر بدهد و اگر دفعة دوم خواستند یک تقاضائی بکنند در دفعه دوم یک چهارم را بنده پیشنهاد کردم که ملاک قبول تقاضا باشد.
بعضی از نمایندگان- رأی گرفته شود.
رضوی- مسترد می‌کنم آقا.
رئیس- پیشنهاد آقای انوار.
پیشنهاد می‌کنم تبصره دوم به ماده ۱۳ افزوده شود.
تبصره دوم- چنانچه شریک یا شرکائی پیدا نشود که اقدام در آبادی کند خود بنگاه مستقل اقدام در آبادی نموده هزینة که برای آبادی کرده است مطابق دستور همین قانون دریافت می‌نماید.
رئیس- آقای انوار.
انوار- بنده اینجا در عرایضم عرض کردم که قضیه سه صورت دارد یکی این است که یکی از شرکاء آمد و این تقاضا را کرد حالا دیگران حاضر نمی‌شوند که این کار را بکنند این چه جور می‌شود اینجا معین شده و یکی دیگر این که یک عده از شرکاء آمدند و یکی هم این است که اصلاً هیچیک از شرکاء آمدند و یکی هم این است که اصلاً هیچیک از شرکاء یا یکنفر آنها هم حاضر نشود قنات را آباد کنند در این قسمت بنده تقاضا کردم که یک تبصره اضافه شود که در صورتیکه شرکاء حاضر نشوند خود بنگاه مستقلاً اقدام کند و مطابق این قانون مخارجی را که کرده است استفاده کند.
وزیرکشاورزی- بنگاه یک چنین پولی را ندارد که سرمایه‌اش را به یک چنین کارهائی صرف‌کند.
انوار- بنده مسئله کشاورزی و آبیاری را یک مسئله مهمی میدانم برای اینکه اصل و اساسی آبادی مملکت در فلاحت است و فلاحت هم انجام نمی‌شود مگر با آبیاری شما هرچه پول برای آبیاری خرج کنید بهترین مخارج است این بنگاه و بانک کشاورزی برای این است که پولش صرف این کارها بشود بانک فلاحتی پول بدهد و بعد هم پول خودش را بعد وصول کند.
وزیرکشاورزی- همینطور که فرمودید بانک فلاحتی برای یک چنین کارها است و برای کمک کشاورزان و مالکین هم در این قبیل مواقع کاملاً مهیا است اساسنامة او هم برای این کار است و تا بحال هم کرده است و بعد هم می‌کند ولی اگر بنگاه آبیاری اگر بخواهد این قبیل مخارج را بپردازد تصدیق میفرمائید که تازه باید خودش یک بانک جدیدی دائر کند واین کار را از عهده‌اش خارج است.
انوار- مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای دکترطاهری.
پیشنهاد می‌شود در سطر سوم ماده ۱۳ یک‌چهارم تبدیل به یک دوازدهم بشود.
بعضی از نمایندگان- این پیشنهاد که قبول شد.
رئیس-پیشنهاد آقای انوار و آقای دهستانی هم بهمین مضمون است که تأمین شده (انوار- صحیح است)
پیشنهاد آقای اوحدی.
پیشنهاد می‌کنم کلمه (مالک) در سطر سوم وجمله (بوسیلة درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار) از سطر هفتم حذف شود.
رئیس- آقای اوحدی.
اوحدی- آقای وزیرکشاورزی التفات بفرمائید. در سطر اول موضوع این ماده این است نوشته شده (نسبت به قنوات دائر و بائری که صاحبان متعدد دارند) و این احکام زیر برش متر تب است پس موضوع ماده صاحبان متعدد است بنابر این کلمه مالک دیگر صاحبان متعدد نیست مالک یکنفر است و مالکین جمع آنست و همان کلمة مالکین که در ماده هست کافی است (مخبر-مالک یک دوازدهم۹ استدعا می‌کنم اجازه بفرمائید من روی ماده دارم حرف می‌زنم یک خرده دقت کنید آقای مخبر کمیسیون. در عبارت شما و درماده اینطور نوشته شده است بنده کاری بآن قسمت که در ذهن شماست ندارم یک دوازدهم توی دل جنابعالی است این ماده با این ترتیبی که نوشته شده است مالک اینجا زیادی است مالکین باید باشد خواه یک‌دوازدهم باشد می‌خواهد یک‌چهارم باشد اما آمدیم سر قسمت دوم در قسمت دوم چون درصدر این ماده معین شده است که تقاضای مالکین اعم از اینکه یک دوازدهم باشد با فلانقدر باشد بالاخره یک عدة از مالکین این تقاضا را می‌کنند که بیائید این اقدام را بکنید بنابر این ممکن است این تقاضا در یک محلی باشد که اصلاً روزنامه نباشد مثلاً در بوشهر روزنامه نیست (صفوی- روزنامه دارد آقا دوتا هم دارد) مثلا می‌گویم به‌بخشید من اطراف را نگاه نکردم یا در اردبیل (پناهی- اردبیل هم روزنامه‌دارد) اینهم که نشد در یک جاهای دور دستی یایک بلوکی روزنامه نداشته باشد یک قسمت از کشور است که دوردست است و ندارد آنوقت می‌خواهید این خبر را بوسیلة روزنامه کثیرالانتشار بدهید اینجا باید بیاورید کثیرالانتشار در طهران است برای اینکه اگر در بوشهر روزنامه هم هست تازه کثیرالانتشار نیست (صفوی- خیر کثیرالانتشار) بنده تقاضا کردم این جمله را حذف کنید که اسباب زحمت می‌شود مدت را دوماه قرار داده‌اید از روز اخطار به شرکاء تا روزی که شروع بعمل می‌کنید چون مدت دوماه است این مدت نمی‌رسد باین که در روزنامه کثیرالانتشار این موضوع اعلان شود پس در همان محل اعلان می‌شود و آگهی می‌شود و بآن مالک عمده هم اطلاع می‌دهید و اخطار می‌کنید همین کافی است و بیش از این لزومی ندارد.
مخبر- عرض کنم قسمت اول که فرمودند مالک برداشته شود خیر مالک و مالکین باید باشد و درست است و ماده صحیح نوشته شده است چون ممکن است مالک یک‌چهارم (که حالا یک‌دوازدهم شد) یکنفر باشد پس باید مالک نوشته شود و کلمة مالکین باو اطلاق نمی‌شود و در ماده اشتباهی نشده و در قسمت اینکه فرمودید در روزنامه‌های کثیرالانتشار هم برداشته شود بنده استدعا می‌کنم در آن قسمت هم یک (یا) اضافه شود که عبارت اینطور می‌شود (و یا بوسیلة درج در روزنامه‌های کثیرالانتشار) و با این ترتیب عبارت درست می‌شود.
اوحدی- با این اصلاحی که شد بنده موافقم و پیشنهادم را مسترد می‌کنم
رئیس- پیشنهاد آقای ثقه‌الاسلامی.
پیشنهاد مکنم تبصرة زیر به ماده ۱۳ اضافه شود:
مالکینی که راه‌آب از ملک آنها می‌گذرد و ملک دیگری را مشروب می‌نماید در صورتیکه به ملک مالک اولی ضرر وخسارت مادی وارد نیاورد مکلف است اجازه راه‌آب بدهد.
رئیس- این در قانون قنوات هست. آقای ثقه‌الاسلامی.
ثقه‌الاسلامی- اینجا خواستم آقای وزیرکشاورزی توضیحی بفرمایند که مکرر باشد. در آذربایجان چندین دهات هست و چندین دفعه در سر این مسئله منازعاتی شده و اشخاصی کشته شده‌اند و خونها ریخته شده یک ملکی هست جلو مثلاً حسن‌آباد در آنجا یکنفر مالکی یک‌چشمة دارد یک قناتی دارد که در آن حسن‌آباد هیچ آب آن مصرف ندارد یعنی باید آن قنات را بفروشد بسایرین از طرف دیگر یک ملکی دارد آن مالک بعد از حسن‌آباد آن مالک حسن‌آباد بواسطة خسارتی که دارد نمی‌گذارد که آب از آب بگذرد در صورتیکه مالک دوم حاضر است زمین او را به هر قیمتی بخرد و هر خسارت مادی و معنوی که دارد جبران کند ولی مالک آن حسن‌آباد نمی‌گذارد در صورتیکه مکرر براین مسئله صحبتهائی شده و خونها ریخته شده و نتجیه داده نشده خواستم آقای وزیرکشاورزی در این باب توضیحی بفرمایند اگر چه در قانون عمران هست ولی بنده با قانو عمران مخالف هستم چون آن قانون عمران نبود قانون خرابی بود حالا ایشان در این جا تبصره را قبول بفرمایند که اگر در قانون عمران هم هست مکرر باشد این یکی یکی هم قضیه قنوات بائر است مثلاً الآن یکی از رفقا به بنده گفتند که در خود شهر تبریز صد و چند صد و پانزده قنات هست که از اینها منتهی نمیدانم بیست وپنج یا بیست و هشت یا سی تا دائر است مابقی آنها بواسطة اینکه صاحبان آنها می‌خواهند شرکاء دیگر را مستأصل کنند و سهم آنها را به قیمت نازل بخرند حاضر برای دائر کردن قنات نمی‌شوند خواستم در این باب هم توجهی بفرمایند که بموجب این قانون اقدام در دائر کردن آن قنوات بشود و آنهائی که واقعاً مخل آسایش مردم هستند از عملیاتشان جلوگیری شود.
وزیرکشاورزی- بنده هر دو نظرشان را در آئین‌نامه رعایت می‌کنم.
ثقه‌الاسلامی- مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای معدل.
پیشنهاد مکنم جمله اول ماده بشرح زیر اصلاح شود. نسبت به قنوات و مجاری میاه دائر که الی آخر
رئیس- آقای معدل.
معدل- مجاری میاه اهمیتش کمتر از قنوات نیست و بنده پیشنهاد کردم مقررات این ماده شامل مجاری میاه هم بشود برای این که اگر بنا باشد صاحبان یک قنات حاضر شدند اقداماتی برای آبادانی قنات بکنند وقتی که محری المیاه ضمیمه نباشد عملیات آنها عاطل و باطل می‌شود و همینطور ممکن است از آب رودخانه بوسیله یک مجاری استفاده شود و نباید این مجاری هم همینطور نطمس و فرسوده باقی بماند لذا بنده پیشنهاد کردم که همین عملی که نسبت به قنوات می‌شود نسبت به مجاری میاه هم عمل شود.
وزیرکشاورزی- بنده موافقم با این پیشنهاد.
مخبر- بنده هم موافقم.
رئیس- پیشنهادها تمام شد. رأی گرفته می‌شود بماده ۱۳ با اصلاحاتی که شده است…
دکتر طاهری- ماده را بخوانند باصلاحات بعد رأی گرفته شود این اشتباه می‌شود.
(بشرح زیرخوانده شد)
ماده ۱۳- نسبت به قنوات و مجاری میاه دائر و بائر و جدیدالاحداث که صاحبان متعدد دارند در مواردی که دائر کردن یک قنات بائر و یا تنقیه و یا ازدیاد آب یک قنات دائری ضرورت پیداکند.
شاهرودی- پیشنهاد بنده که کندن چاه تازه و بغل بر بود قبول فرمودند.
هاشمی- اجازه میفرمائید؟ بنده از ابتدا از سطر اول اشکال دارم این قسمت بطوری که در ماده قبول شد نسبت به قنوات دائر و بائر و جدید الاحداث است اگر جدیدالاحداث است که جزء قنوات دائر است مگر ما چند نوع قنات داریم ما سه نوع که قنات نداریم یکی دائر است و این ماده ضمائمی که بآن اضافه شده است بکلی از صورت افتاده است عباراتش نه مبتدی دارد و نه خبر این را اجازه بفرمائید عبارتش درست شود بعد خوانده شود.
وزیرکشاورزی- بنده عرض کردم آقایان توجه نفرمودند پیشنهادهائی که می‌شود این جا مطلبش هرکدام که درست و حساب و قابل قبول بود قبول شد ولی چون باید به ماده اصلی ربط داده شود اجازه بفرمائید بعد ماده درست و تنظیم شود که دچار اشکال نشویم مثل اینکه حالا شده‌ایم در هر صورت آقایان اجازه بفرمایند باین ماده رأی داده شود بعد عبارت آن را ما در خارج درست می‌کنیم البته اصلاح عبارتی است
جمعی از نمایندگان- نمی‌شود آقا باید در مجلس اصلاح شود.
وزیرکشاورزی- پس اجازه بفرمائید عبارت ماده اصلاح شود و خوانده شود.
(پس از اصلاح از طرف آقای وزیرکشاورزی بمضون آتی خوانده‌شد)
ماده ۱۳- نسبت به قنوات دائر و بائر و مجاری میاه و اراضی مستعد برای احداث قنوات جدید که صاحبان متعدد دارند در مواردی که دائر کردن یک قنات بائر و یا قنقیه یا ازدیاد آب یک قنات دائر از قبیل کندن چاههای تازه وبغل بر ضرورت پیدا نماید بمحض تقاضای مالک یا مالکین یک‌دوازدهم آب قنات بنگاه آبیاری باید درصدد بازجوئی برآمده:
اولاً- تشخیص دهد که عملیات مورد تقاضا لازم می‌باشد
ثانیاً- معین کند که اقدام بآن از لحاظ فنی ممکن بوده و مطابق قانون مدنی مزاحم قنوات دیگر نباشد. سپس مراتب را به مالکین عمده کتباً و یا بوسیله درج در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و الصاق‌اعلان در محل بخورده مالکین اخطار نماید.
مالکین نامبرده موظب هستند در مدتی که کارشناس معین می‌کند و در هر صورت از دو ماه از تاریخ اخطار تجاوز نخواهد کرد نسبت به عمران قنات خود اقدام نمایند چنانچه یک یا چند نفر از آنها نتوانند یا نخواهند در ظرف مدت مزبور در قنوات خود اقدام بکار کنند بنگاه آبیاری مکلف است که بلافاصله کار قنوات مزبور را به شریک یا شرکائی که تقاضا نموده‌اند واگذار کرده و خود نسبت بکار آن نظارت نماید و سهمی ممتنعین را از اعتبارت آبیاری بپردازد و پس از انجام کار طلب خود را با سود صدی دوازده بعلاوه صدی ده جریمه تأخیر تادیه از ممتنعین مطالبه و دریافت دارد در صورت تخلف برای هر ماه تأخیر صدی یک از مجموع مطالبات نامبرده جریمه تعلق خواهدگرفت و چنانکه تا قبل از بدست آمدن اولین محصول ممتنع حاضر به پرداخت دین خود نشود بنگاه آبیاری مجاز خواهد بود در رأس اولین محصول و محصولهای بعدی عین جنس را که بنرخ رسمی تسعیر می‌شود بابت مجموع طلب خود باضافه هزینة که بآن تعلق می‌گیرد مستقیماً یا بوسیله مقامات صلاحیت‌دار دریافت دارد.
تبصره- نسبت بدرآمد حاصل از این قبیل موارد نیز طبق ماده ۷ عمل خواهد شد.
نقابت- بنده دو تا اشکال دارم پیشنهاد داده‌ام.
رئیس- اعلام رأی شد قبلاً. رأی گرفته می‌شود بماده ۱۳… (نقابت- پیشنهادات من دست آقای طوسی است اگر خسته شده‌اید ماده باید غلط بگذرد؟!) موافقین برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. ماده چهاردهم:
ماده ۱۴- بنگاه آبیاری با استفاده از ماده ۴ قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ سازمان خود را تشکیل و معاملات خود را طبق اصول بازرگانی انجام خواهدداد.
رئیس- آقای انوار.
انوار- بنده تصدیق می‌کنم که این رائی که در این ماده دادم بواسطة خاطر پیشنهاد آقای مرآت بد کردم رأی دادم برای اینکه جریمه برای چه دیگر؟ آقا پولی را که بنگاه داده است پس می‌گیرد دیگر جریمه برای چه بگیریم من پشیمانم والله پشیمانم که رأی دادم خوب حالا که گذشت در این ماده اشاره به ماده ۴ قانون متمم بودجه ۱۳۲۱ شده ماده ۴ می‌گوید: دولت مجاز است هر یک از کارخانه‌ها و بنگاه‌های معدنی و صنعتی و بازرگانی و کشاورزی خود را که مقتضی بداند طبق اصول بازرگانی و کشاورزی خود را که مقتضی بداند طبق اصول بازرگانی اداره و بهره‌برداری نماید. این چیزی است که برای اداره این بنگاه در نظر شما است حالا بنده می‌خواستم عرض کنم که بنگاه مستقل آبیاری از سرمایة کشور از پول خزانه کشور تشکیل می‌شود بعد از آنکه تشکیل شد می‌خواهد بخرد می‌خواهد بفروشد عنوان رفتن دیوان محاسبات و مزایده و مناقصه می‌خواهید نباشد؟ اگر این است که بنده حقیقتاً مخالفم چرا؟ برای خاطر اینکه وقتی از خزانة مملکت پولی برداشته می‌شود باید عنوان مزایده و مناقصه درش باید در فروش مزایده باشد و در خرید مناقصه باشد اگر این عمل نشود اینجا یک ثلمة بزرگی نسبت بدیوان محاسبات وارد می‌آید.
وزیرکشاورزی- عرض کنم این نگرانی مورد ندارد مطابق همان ماده ۴ که آقایان در متمم بودجه رأی داده‌اند نظر دیوان محاسبات جائی نمی‌رود و نظر مزایده و مناقصه هم جائی نمی‌رود و نظر وزارت دارائی هم بجای خودش محفوظ است و تمام عملیات آنجا حساب مخصوص و حسابدار مخصوصی دارد و تمام آن قسمتها رعایت می‌شود مطمئن باشید.
رئیس- آقای طباطبائی.
طباطبائی- در این ماده استفاده شده است به ماده ۴ قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱. اولاً اینجا ضمن مذاکرات از طرف دولت توضیح داده شد که این بنگاه یعنی شرکت و اینجا در ماده ۱۴ نوشته شده که طبق اصول بازرگانی اداره می‌شود و گویا آقای ملک‌مدنی بودند که پیشنهاد کردند که شرکت سهامی بشود و این بنگاه مستقل تبدیل شود بشرکت اولاً در ضمن صحبت‌ها من عرض کردم که قانون متمم بودجه برای هر سالی که تصویب می‌شود قوت آن مال همان سال است و سال بعد اگر بنا باشد یکی از مواد و یکی از موضوعات و مواد متمم بودجه باید بقوت خودش باقی باشد باید در متمم بودجه سال بعد آن را ذکر کنند الآن سال ۱۳۲۲ است و شما استناد می‌کنید بقانون ۱۳۲۱ و این صحیح نیست و این قانون صورت و قوت قانونی برای امسال ندارد برای این که آن قانون برای یکسال بود و آن سال هم منقضی شده است این یک اشکال اشکال دیگر این است که شما اگر بخواهید که بنگاه آبیاری را شرکت تلقی کنید در ماده ۴ قانون متمم بودجه که شما استناد بآن می‌کنید بآن قانون آن قانون چنین اجازه بشما نداده است این ماده ۴ است که دو سه سطرش را بنده می‌خوانم: دولت مجاز است هر یک از کارخانه‌ها و بنگاه‌های معدنی و صنعتی و بازرگانی و کشاورزی خود را که متقضی بداند طبق اصول بازرگانی اداره و بهره‌برداری نماید. مسلم است شما حالا نمی‌توانید طبق اصول بازرگانی را بطوری که توضیح دادید و در صورت مجلس هم مصرح است عوضش کنید در این ماده می‌نویسد شرکت است و این محرز است که شرکت این اجازه را ندارد و این برخلاف همان ماده ۴ است که استناد بآن کرده‌اید و بعلاوه اینجا مکرر صحبت شد که این مؤسساتی که شما تأسیس می‌کنید آیا مشمول قوانین دیگر و قوانین محاسباتی و مالی هستند یا نیستند؟ می‌خواهید بفرمائید نیستند چون شرکت است؟ در صورتی که قسمت آخر ماده ۴ را که بخوانید تصریح شده است که ترازنامه سالیانه و حساب سود و زیان کارخانه‌های مذکور (یعنی این مؤسساتی که شما این جا می‌خواهید تازه تأسیس کنید) باید تا آخر شهریور سال بعد تنظیم و برای تفریغ حساب به کمیسیون بودجه مجلس شواری ملی پیشنهاد شود. پس شما نمی‌توانید بعنوان اینکه این شرکت است حساب پس ندهید و بودجه ده ساله برایش پیش‌بینی کنید و بعد هم بفرمایش آقای انوار اگر چیزی خواستید بخرید و بفروشید اصول مناقصه و مزایده را کنار بگذارید و بگوئید این یک مؤسسه‌ایست و شرکتی است مخصوص که ما درست کرده‌ایم وحساب پس ندهید در هرچیزی که می‌خواهید بخرید و بفروشید در صورتی که مورد استناد شما ماده ۴ قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ است و این اشکالاتی که عرض کردم کاملاً وارداست.
وزیرکشاورزی- قانون متمم بودجه ۱۳۲۱ را که آقایان تصویب فرموده‌اند آن قانون دارای پنجاه یا شصت ماده بود بعضی از موادش همانطور است که فرمودید برای یکسال بود ولی بعضی از مواد تا لغو نشده است بقوت خودش باقی است ما الان ملاک عملمان یکی از موضوعاتش در مورد اداره پنبه است و لازم است این را عرض کنم که یک سوء تفاهمی در یک مواردی که برای امورکلی است پیش نیادید مثلاً در قانون متمم بودجه بنده نظرم می‌آید یک ماده پیش‌بینی کرده‌اید که افسران ارتش بخدمت کشوری قبول نمی‌شوند مگر در دو مورد بخصوص که یکی خدمت شهربانی و دیگری خدمت ژاندارمری است خوب این برای دو ماهه آخر سال ۱۳۲۱ بهمن و اسفند بود؟ این که منطقه ندارد این برای همیشه بود البته همانطور که فرمودید در قوانین متمم بودجه بعدی هم تأیید می‌شود مثل این که باشد و ملاک عمل دولت است و تا نقض نشده بقوت خودش باقی است (طباطبائی- کجا است آقا؟ در قانون که همچو چیزی نیست) چرا در قوانین متمم بودجه ملاحظه بفرمائید می‌گوید که مواد فلان و فلان تأیید می‌شود (طباطبائی- می‌نویسد مواد زیر در سال ۱۳۲۱ بقوت خودش باقی است پس در ۱۳۲۲ باقی نیست) وقتی که آقایان قانون بودجه سه دوازدهم را تصویب فرمودید بودجه و متمم بودجه که مورد عمل است تصویب شد و آن مواد تأیید شد باین جهت اگر مقتضی دیدند باشد ماده ۴ متمم بودجه یا نقض شود در قانون متمم بودجة ۱۳۲۲ تأیید یا نقض می‌شود حالا کاری باین عمل نداریم ما می‌خواهیم بگوئیم مورد عمل و ملاک عمل بنگاه آبیاری مطابق این ماده خواهد بود حالا می‌خواهد باشد سرجایش یا نقض شده باشد آن یک حرف دیگری است ما میگوئیم که این جور و باین نحو می‌خواهیم عمل کنیم. اما اینکه می‌فرمایند شرکت بنده مکرر عرض کرده‌ام بنگاه آبیاری باین صورت و باین ترتیب می‌خواهد عملیاتی بکند که طبق ماده ۴ قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ که به کارخانجات و مؤسسات معدنی و کشاورزی اجازه داده شده است عمل اداره و بهره‌برداری خود را آنطور انجام دهند ما هم استفاده کردیم از آن ماده ۴ و اداره آبیاری هم می‌خواهد این کار را بکند و اسم شرکت هم درش نیست و عنوان شرکت هم نیست ولی در قسمت دیگر بموجب همین قانون مجلس شورای ملی اجازه می‌دهد که بنگاه آبیاری بتواند برای کارهای مختلفه تشکیل شرکت‌هائی بدهد این مطلب دو تا است یکی اصل خود بنگاه آبیاری است و یکی این که بنگاه آبیاری حق دارد تشکیل شرکتهای فرعی بدهد البته آنچه که مربوط باصل عمل بنگاه آبیاری است طبق مقررات عمومی است و محاسباتش را هم دولت رسیدگی می‌کند و دیوان محاسبات هم نظارت دارد ولی آن شرکتهای فرعی حسابش به مجلس شورای ملی و کمیسیون بودجه نخواهد آمد و بالاخره خلاصه مطلب این است و چندین جلسه هم روی این مطلب صحبت شده و آقا توجه نمی‌فرمایند (صحیح است- کافی است مذاکرات).
- تقدیم لایحه استخدام یکنفر افسر برای اداره ژاندارمری از طرف آقای نخست‌وزیر
(۵- تقدیم لایحه استخدام یکنفر افسر برای اداره ژاندارمری از طرف آقای نخست‌وزیر)
نخست‌وزیر- اهمیت ادارة ژاندارمری و تأثیری که از لحاظ انتظامات در کشوردارد البته محتاج بتوضیح نیست همانطور که آقایان متسحضرند سابقاً دولت وقت افسر عالیمقامی را برای اداره ژاندارمری بایران دعوت کرده بوده و ایشان مدتی است در ایران هستند و فعلا لایحه استخدامشان که تهیه شده است تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود و دو مطلب دیگر را هم خواستم استدعا کنم یکی این است که بعد از این لایحة آبیاری آقایان توجه بفرمائید لایحه تعلیمات عمومی از نظر اهمیتی که دارد زودتر مطرح شود که باید مقدماتش فراهم شود (صحیح است) و دیگر اینکه از مقام ریاست و همچنین از آقایان نمایندگان محترم می‌خواستم خواهش کنم اگر ممکن است چون دولت لوایح زیادی دارد جلسات را بعد از ظهرها تشکیل بدهیم که وقت زیادی داشته باشیم که بکارهایمان بتوانیم برسیم.
رئیس- بعد از ظهرها هیچ عملی نیست برای اینکه تا ساعت پنج و شش آقایان حاضر نمی‌شوند و بعد هم که وقت محدود است و تا ساعت نه بیشتر نمی‌شود کار کرد و سه ساعت می‌شود (صحیح است الان چهار ساعت است مشغول هستیم و عصر قطعاً نمی‌توانیم چهار ساعت مشغول باشیم (صحیح است).
نخست وزیر- بسیار خوب بنده اصراری ندارم همانطور باشد که فرمودید.
- بقیه شور لایحه آبیاری
(۶- بقیه شور لایحه آبیاری)
رئیس- پیشنهادی است از طرف آقای مؤید احمدی راجع به میزان هزینه بنگاه آبیاری که قبلاً خوانده شد (بعضی از نمایندگان – بخوانند بدانیم چیست) قرائت می‌شود:
علاوه بر کلیة اعتبارت اداری و آبیاری منظور در بودجة وزارت کشاورزی و قانون متمم بودجه آبیاری نمتواند تا صدی ۵ از اعتبار منظور در ماده ۲ برای مصارف اداری.
وزیرکشاورزی- این پیشنهاد را که بنده قبول کردم.
مخبر- بنده هم قبول می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر طاهری.
بنگاه آبیاری مشمول ماده ۴ قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۱ می‌باشد و هزینه اداری آن از صد چهار سرمایة اولی تجاوز نخواهدکرد.
رئیس- آقای دکتر طاهری.
دکترطاهری- عرض کنم (آقای طباطبائی توجه بفرمایند) موضوع ماده ۱۴ مربوط به ماده ۴ قانون بودجه ۱۳۲۱ است آن ماده ۴ قانون متمم بودجه چند تا از مؤسسات پیشه وهنر را مشمول مقررات بازرگانی کرده بود اینجا هم بنده این پیشنهاد کردم چون در ماده نوشته است بنگاه آبیاری هم استفاده از آن ماده بکند البته با این ترتیب اشکال آقای طباطبائی وارد می‌شود چون همانطور که تذکر دادند اگر آن قانون تمدید نشود چون سال تمام شده ماده ۴ قانون متمم بودجه اثرش تمام می‌شود این است که پیشنهاد شد که مشمول آن بشود (آقای وزیرکشاورزی تقاضا می‌کنم توجه بفرمائید) پیشنهاد کردم که بنگاه آبیاری مشمول آن ماده بشود نه اینکه از آن ماده استفاده بکند اگر بنا باشد استناد بآن ماده بکنید آنوقت فرمایش آقای تجدید صحیح بود زیرا که این ماده تا تمدید نشده باشد نمی‌شود بهش استناد کرد وقتی که سال تمام شده است از این جهت بنده پیشنهاد کردم که مشمول آن ماده باشد (طباطبائی- این یک راه حلی اس خدا پدر شما را بیامرزد) و بعد هم راجع به مخارج در نظرگرفته شد که صدی چهار باشد و بنظر بنده کافی است زیرا مبلغ خیلی زیادی است و صدی چهار کافی است این است که تصور می‌کنم آقای وزیرکشاورزی این پیشنهاد قبول بفرمایند.
وزیرکشاورزی- این پیشنهاد را یکمرتبه بخوانند.
(بشرح سابق خوانده شد)
وزیرکشاورزی- سایر پیشنهادات را هم که در این ماده رسیده است بخوانند.
رئیس- پیشنهاد آقای معدل.
پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۴ پس از جمله (طبق اصول بازرگانی) جملة زیر اضافه شود (با تصویب هیئتهای محلی).
رئیس- آقای معدل.
معدل- با اینکه این بنگاه با اصول بازرگانی اداره نشود و تشریفات اداری را رعایت نکند موافقت حاصل است چنانچه در جواب آقای طباطبائی هم خواستم عرض کنم که عملی هم نیست باطرز اداری این کار اداره شود برای اینکه یک عملیاتی است که فوراً باید انجام شود اگر بخواهند طبق اصول مزایده و مناقصه انجام دهند انجام آن کار فوت می‌شود ولی اگر بنا باشد رعایت اصول مزایده و مناقصه هم نشود یک هیئت مدیره محلی لازم است باشد که نظارت در خرج‌ها بکند و این عمل را تصدیق کند و این پیشنهادی را که بنده داده‌ام اصراری بکلمات آن ندارم اگر بفرمائید که ازش کلمه افتاده است بفرمائید موافقت می‌کنم منظور اصل نظر است که باید یک هیئت مدیرة محلی هم باشد که این خرج را تصویب کند برای اینکه وقتی اصول اداری در کار نباشد توضیح بدهند که چه کار خواهند کرد.
وزیر کشاورزی- وقتی اصول بازرگانی رعایت می‌شود این کار هم همینطور خواهد بود و عملیاتی هم که در هر جا می‌شود با نظر هیئت مدیره خواهد بود و بیلانش هم رسیدگی می‌شود وقتی که یک شرکتی هم برای کارهای فرعی تشکیل می‌شود همینطور عمل خواهد شد که هیئت مدیرة شرکت رسیدگی بتمام خرید و فروشها می‌کند.
معدل- بنده باستناد فرمایش ایشان مسترد می‌کنم.
وزیرکشاورزی- بنده قسمت اول پیشنهاد آقای دکتر طاهری را قبول می‌کنم.
مخبر- بنده هم موافقم.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۴ با اصلاحاتی که شد موافقین برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد
ماده ۱۵:
ماده ۱۵- وزارت کشاورزی آئین‌نامه مربوط باین قانون را تا دو ماه تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بلافاصله بموقع اجرا خواهد گذشت.
رئیس- موافقین با ماده پانزدهم برخیزند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. مذاکره در کلیات دوم‌است. آقای معدل
معدل- بنده عرضی ندارم.
رئیس- آقای طباطبائی.
طباطبائی- بنده مختصر عرض می‌کنم آقایان هم عجله دارند فعلاً با این لایحه برای بیابانها و مزارع و گاو و گوسفند انشاءالله فکر آب شد خواستم تقاضا کنم که بلکه یک فکر عاجل و سریعی هم از طرف دولت برای آب مشروب طهران بشود واقعاً تأسف‌آور است که چندین جلسه است اینجا مشغول تنظیم و تصویب لایحه آبیاری هستیم و ملاحظه میفرمائید مجاری آب طهران روزبروز کثیف‌تر و بدتر است و واقعاً اسف‌آور و خجلت‌آور است و ضمناً در ضمن مذاکرات توجه آقایان را معطوف کردم برسد ساوه و بازهم در کلیات خواستم استفاده کنم از موقع و عرض کنم که برای سد ساوه دولت دویست هزار تومان قبلاً اعتبار دارد و روی بی‌عرضگی مأمورین آن مبلغ را به مملکت ضرر زدند و دور ریختند و آن سد با آن کارهائی که کردند از میان رفت. یکی ازجاهای حاصل خیز نزدیک طهران ساوه است آقای وزیرکشاورزی نبودند که این اواخر من با وزارت کشاورزی صحبت کردم در ساوه محتاج هستند بآب خوردن و یک آبی هست آنجا که معروف است بآب نیم‌منه و یک مقدار کمی فقط فاصله تا شهر دارد آنرا قرار بود بیاورند برای آب شهر در آنجا هم مأمورین کشاورزی آنجا ملک و علاقه دارند جلو آنرا هم گرفته‌اند این را خواستم تذکر بدهم که وزارت کشور و وزارت کشاورزی اقدامی درش‌بکند. اما راجع به پیشنهاد اخیر که بنده دادم ملاحظه فرمودید که آقای دکترطاهری هم با سوابق و اطلاعات کامل که در مجلس و در کمیسیون بودجه دارند به بنده حق دادند که از ماده ۴ نمی‌توانید استفاده کنید (دکترطاهری- شامل این قسمت هم می‌شود مطابق پیشنهاد بنده) البته وقتی می‌خواهید این کار را به ماده نسخ شده ملحق کنید این یک عملی است و ضمناً نظر آقایان هست که در ماده ۴ در جواب عرایض من وعده فرمودند که این بنگاهی است باسم بنگاه مستقل آبیاری و باین اداره اجازه داده شده است که یک شرکتهای فرعی هم تأسیس کند و تشکیل بدهد (و صورت جلسات هم شاهد عرایض من خواهد بود) که بودجه و دخل و خرج و سود و زیان این اداره یا بنگاه باید بیاید بمجلس
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
- تقدیم لایحه انحصار پنبه از طرف آقای وزیرکشاورزی
(۷- تقدیم لایحه انحصار پنبه از طرف آقای وزیرکشاورزی)
وزیرکشاورزی- یک لایحه‌ایست که تهیه شده است و بنده نظر داشتم چون موضوعش خیلی اهمیت دارد و فوریت دارد تقاضای یک فوریت بکنم و آن راجع است به انحصار پنبه که چون مدتش تمام شده است بایستی این قانون زودتر تهیه شود و چون فعلاً عده برای رأی کافی نیست تقدیم می‌کنم و تمنا می‌کنم که در اول جلسه آتیه هم رأی آخر قانون آبیاری و هم رأی بفوریت این لایحه گرفته شود فعلاً یک فوریتش را بنده تقاضا می‌کنم برای اول جلسه آتیه
رئیس- آقای ثقه‌الاسلامی
ثقه‌الاسلامی- عرض کنم اخیراً برای یک عده از دانش‌آموزان و شاگردان مدارس پیش آمدی شده است و شرحی بوسیله بنده بمجلس شورای ملی عرض کرده‌اند خواستم این شرح را با حضور آقای وزیرفرهنگ بعرض آقایان برسانم: البته خاطر مبارک از چگونگی….
جمعی ازنمایندگان- عده برای مذاکره هم کافی نیست
هاشمی- آقای ثقه‌الاسلامی استدعا می‌کنم این را بگذارید برای جلسه پنجشنبه بنده هم در این موضوع عرض دارم
ثقه‌الاسلامی- اجازه بفرمائید این مطلب خیلی لازم است برای تمام مملکت (نمایندگان- آقا عده کافی نیست)
رئیس- آقای ثقه‌الاسلامی فرمایشات سرکار خیلی فرمایشات متینی است و بنده هم خیلی مایل بودم که در صورت مجلس بنویسیم ولی چون عده کافی نیست رسمیت ندارد نمی‌توان در صورت مجلس نوشت
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(۸- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه)
رئیس- لایحه آبیاری تمام شد. فقط یک رأی آخر مانده است که در جلسه آینده گرفته می‌شود. اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است)
جلسه آتیه روز پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت چهار ساعت پیش از ظهر دستور لایحه تعلیمات عمومی
(مجلس یکساعت وربع بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری