مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ بهمن ۱۳۲۳ نشست ۱۰۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
جلسه ۱۰۴
شماره مسلسل۱۳۶۱
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
- ۱- صورت خلاصه جلسه پیش
- ۲- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر دارائی راجع به باز خرید حقوق کمتر از یکصد ریال وراث مستخدمین بازنشسته
- ۳- مذاکرات قبل از دستور آقای آصف
- ۴- مذاکره راجع بدستور
- ۵- طرح گزارش کمیسیون دادگستری مربوط به سردفترها
- ۶- موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه،
مجلس یک ساعت و سه ربع پیش از ظهر بریاست آقای ملک مدنی نایب رئیس تشکیل گردید، صورت مجلس روز یکشنبه بیست و دوم بهمن ماه را آقای (طوسی) منشی بشرح زیر قرائت نمودند
- صورت خلاصه جلسه پیش
۱- صورت خلاصه جلسه پیش
مجلس یک ساعت و سه ربع پیش از ظهر بریاست سید محمد صادق طباطبائی تشکیل و صورت جلسه قبل قرائت و تصویب شد. اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده‌است:
غائبین با اجازه آقایان: عامری ـ ملایری ـ بهادری ـ تهرانی.
غائبین بی اجازه آقایان: صفوی ـ فاطمی ـ ذوالقدر ـ نقابت ـ اخوان کفائی ـ رحیمیان ـ دولت آبادی ـ امیر ابراهیمی ـ منصف ـ بوشهری ـ سلطانی ـ دکتر زنگنه ـ سید ضیاء الدین ـ فداکار ـ روحی ـ دکتر رادمنش ـ سیف پور ـ تهرانچی ـ خلعت بری ـ معدل ـ رضا تجدد ـ دکتر فلسفی. دیر آمدگان بی اجازه آقایان: صمصام ـ تولیت ـ مراداریه ـ پوررضا.
آقای دکتر صدیق وزیر فرهنگ در قبال استعلام آقای فرخ راجع بعلت تعطیل دانشکده پزشکی توضیح دادند موضوع را تحقیق و نتیجه را بعدا باطلاع مجلس شورای ملی خواهند رسانید.
جمعی از آقایان نمایندگان ورود در دستور را تقاضا نمودند و پس از مخالفت آقای دکتر اعتبار اخذ رأی بعمل آمده چون طرفین رد و قبول مساوی و متیجتا ورود بدستور تصویب نشده بود بنا به موافقت اکثریت مجلسی آقای دکتر اعتبار بعنوان قبل از دستود راجع به جلوگیری از حمل ذغال اهالی سفید دشت بروجرد که منحصر وسیله اعاشه آنانست و لزوم اقدام سریع و مقتضی از طرف وزارت راه و همچنین نسبت بعدم تخلیه یا ازدیاد میزان اجاره بهای قانونی عمارت استیجاری دادگستری بروجرد و ضرورت پیش بینی اعتبار لازم برای این مورد و سایر موارد مشابه و استعلام از علت بطوء جریان امور در دیوان کشور و لزوم تشکیل سازمان اقتصادی بتناسب احتیاجات فعلی کشور شرح مبسوطی تقریر و آقای عدل وزیر دادگستری نسبت باظهارات اخیر آقای دکتر اعتبار توضیح دادند اعتبار کافی برای اجاره بهای قانونی ضمن لایحه دو دوازدهم تأمین و بطوء جریان پرونده‌های ارجاعی بوده و اصلاحاتی مورد نظر است که موارد ارجاع بدیوان کشور محدود و بالنتیجه تسریع در رسیدگی بعمل آید.
مجددا ورود در دستور تقاضا و پس از اظهارات آقای دکتر کشاورز دائر بلزوم استرداد وجوه خیریه جمع آوری شده در گیلان بانجمن خیریه محل بورود در دستور رأی گرفته شده تصویب و آقای ملک مدنی پیشنهاد نمودند گزارش کمیسیون دادگستری راجع به آقای تدین وزیر سابق خواربار جزو دستور قرارگیرد چون مخالفی نبود گزارش کمیسیون نامبرده مشعر بمنع تعقیب آقای تدین قرائت و آقای محمد طباطبائی مخالف و رسیدگی کمیسیون فرعی را کافی ندانسته و معتقد بودند هیئت اصلی کمیسیون با توجه به پرونده قدیمی از طرف دولت رسیدگی و منجزا اظهار عقیده نموده و به مجلس شورای ملی گزارش دهد و نیز علی الاصل موضوع گزارش کمیسیون را مربوط بشخص وزیر خواربار دانسته و در باره سایر متهمین خواربار آذربایجان آنرا قابل تأثیر نمی‌دانستند.
آقای نبودی مخبر کمیسیون با تأیید قسمت اخیر بیایات آقای طباطبائی توضیح دادند پرونده اتهامیه در کمیسیون سابق دادگستری مورد رسیدگی واقع و گزارش آن تهیه و در تجدید انتخاب کمیسیون با توجه به پرونده و اوراق منضمه که بلاع رسیدگی و اظهار نظر کمیسیون بوده گزارش فعلی بمجلس شورای ملی تقدیم و باوجود قحطی و سختی که بموجب اوراق پرونده در آن موقع در شهر تبریز حکمفرما بوده عملی برخلاف مقررات واقع نشده و گزارش هیئت بازرسی و اتهامات منتسبه با توجه به مقررات قانون ۲۴ خرداد۱۳۲۱ وعدم استفاده مالی از طرف شخص وزیر وارد نبوده و منتهی بصدور قرار منع تعقیب نسبت به ایشان از طرف کمیسیون شده‌است.
آقای سرتیپ زاده با گزارش کمیسیون مخالف و اساسا موضوع قحطی را در آن سال در تبریز منتفی و استناد بآن را بمنظور سوء استفاده ازجریانات دانسته و با توجه بپرونده تنظیمیدر دیوان کیفر از لحاظ سوء استفاده‌ای که شده‌است موضوع را قابل دقت و رسیدگی کامل می‌دانستند. آقای مخبر مجددا شرحی در تایید گزارش کمیسیون و اظهارات اولیه خود تقریر و آقای فرمانفرمائیان نیز بعنوان مخالف توجه دقیق کمیسیون را پرونده اتهامیه و جمع آوری دلائل جلب ولزوم
جلوگیری از سوءاستفاده سایر متهمین را بالنسبه بگزارش فعلی کمیسیون که مربوط باتهام شخص وزیر سابق خواربار است تذکار داده و آقای دکتر مصدق پیشنهاد نمودند گزارش کمیسیون از دستور خارج شود، پساز توضیح ایشان و مخالفت با صدور قرار منع تعقیب آقای وزیر عدلیه توضیحا اطهار نمودند موضوع گزارش کمیسیون تأثیری در جریان رسیدگی و اتهامات وارده بر سایر متهمین امر خواربار آذربایجان نداشته و دادسرای دیوان کیفر بر طبق قانون وظائف خود را انجام خواهد داد.
آقای صادقی با پیشنهاد آقای دکتر مصدق مخالف و شرحی مبنی بر موافقت با گزارش کمیسیون ایراد و اطلاعات خود را دائر به سختی و تنگی آذوقه در محل و لزوم توجه باوضاع و احوال آن روز آذربایجان و عدم سوء استفاده در خرید غله از طرف وزیر وقت و ضرورت تعیین تکلیف موضوع مورد بحث اظهار نموده و آقای سرتیپ زاده مجددا شرحی مبنی بر مخالفت ایراد و به پیشنهاد آقای دکتر مصدق اخذ رأی شده رد و آقای مظفرزاده پیشنهاد نمودند گزارش مزبور به کمیسیون دادگستری ارجاع و با توجه بگزارش هیئت بازرسی و پرونده اتهامی که از طرف دولت تقدیم شده رسیدگی مجدد بعمل آمده وگزارش آن تنظیم شود، پس از اظهار نظر آقای بهبهانی رئیس کمیسیون دادگستری و دفاع از نظریه کمیسیون و عدم ورود اتهامات منتسبه از طرف هیئت بازرسی به پیشنهاد آقای مظفرزاده اخذ رأی شده رد و آقای دکتر شفق پیشنهد نمودند موضوع به کمیسیون‌های دادگستری و کشور ارجاع و از روی دقت رسیدگی شده و با احراز واقع و حقیقت امر گزارش داده شود، آقای ایرج اسکندری با ارجاع به کمیسیون مخالف و آقایان رئیس و ملک مدنی با توجه به قانون محاکمه وزراء موضوع را از صلاحیت کمیسیون کشور خارج و پیشنهاد را قابل رأی نمی‌دانستند. چون عدهبرای رأی و مذاکره کافی نبود بقیه مذاکرات به جلسه روز پنجشنبه ۲۶ بهمن ماه سه ساعت قبل از ظهر موکول و مجلس ۲۰ دقیقه بعد از ظهر ختم شد. نایب رئیس ـ در صورت جلسه‌است آقای اردلان؟
اردلان ـ بله در صورت جلسه نوشته شده‌است جلسه بروز پنجشنبه موکول شد، درصورتیکه بنده خودم در اینجا حضور داستم آقای رئیس اعلان فرمودند جلسه روز سه شنبه‌است روز سه شنبه هم بنده برحسب وظیقه آمدم به مجلس و غیر از بنده یکی از آقایان هیئت رئیسه آقای صادقی و آقای دکتر آقایان، آقای پروین گنابادی و عده دیگر از آقایان تشریف آورده بودند، این است که بنده خواستم عرض کنم اگر هم تغییر جلسه داده می‌شود خوبست دستور بفرمایند بما اطلاع بدهند.
نایب رئیس ـ پس از اینکه آقای رئیس اعلام روز جلسه را فرمودند چون معلوم شد روز سه شنبه مصادف با رحلت حضرت رسول هم است از لحاظ احترام بشعائر مذهبی لازم بود تعطیل بشود وخود جنابعالی هم با این نظر البته موافقت دارید، در صورت مجلس دیگر نظری ندارید؟ آقای اریه.
مراد اریه‌ـ اولا درجلسه گذشته بنده را غایب بی اجازه نوشته‌اند درصورتیکه استجازه کرده‌ام، ثانیا خواستم عرض کنم که یکماه است از آقای وزیر فرهنگ سؤالی کرده‌ام برای جواب حاضر نشده‌اند.
نایب رئیس ـ اینکه مربوط به صورت مجلس نیست. غایب بی اجازه را بعد اصلاح می‌کنیم ولی سؤال را بعد باید در موقع صحبت بفرمائید. درصورت جلسه دیگر نظری نیست؟ (خیر) صورت مجلس تصویب شد. جمعی از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند، آقای مظفرزاده با ورود در دستور مخالفید؟ (مظفرزاده ـ خیر) آقای ذکائی
ذکائی ـ بنده با ورود در دستور مخالفم برای اینکه آقایان نمایندگان بعضی مطالبی دارند که باید قبل از دستور بعرض مجلس برسد این است که تقاضی دارم آقایان اجازه بدهند مطالب آقایان بعرض مجلس برسد.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به ورود دستور آقایان موافقین قیام فرمایند(عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
- تقدیم یک ورقه لایحه از طرف آقای وزیر دارائی
۲- تقدیم یک ورقه لایحه از طرف آقای وزیر دارائی
راجع بوظیفه وراث بازنشستگان وزیر دارائی (آقای اردلان) ـ در موقعی که یک مبالغ کمی بآنها تعلق می‌گیرد که صرف اوراق و دفاتری که برای آنکار مصرف می‌شود خیلی بیش از مبلغ است که خود آن مبلغ است که آن مبالغی که کم است با چند برابر دولت بخرد این است که تقدیم می‌کنم که به کمیسیون بودجه ارجاع بشود.
نایب رئیس ـ به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود، آقای آصف بفرمائید.
- مذاکره قبل از دستور آقای آصف
۳- مذاکره قبل از دستور آقای آصف
آصف ـ بطوری که خاطر آقایان گرامی مستحضر است بنا به تقاضای دولت وقت و تمایل همکاران محترم جندی پیش باتفاق آقای فهیمی وزیر مشاور برای سرکشی به کردستان رهسپار شدم، وظیفه خود میدانم گزارش مربوط باین مسافرت را بعرض مجلس برساند ولی قبل از ورود در اصل موضوع ناگزیر بعرض دو مقدمه می‌باشم: اول انیکه بخاطر دارم در موقع طرح برنامه دولت جناب آقای ساعد همکار عزیز بنده آقای فرمند در ضمن بیاناتشان فرمودند که در این محوطه چهارمتری (یعنی این کرسی خطابه مقصودشان بود) ما باید حقگوئی بکنیم.
خاطر آقایان در متوجه می‌سازم که خوشبختانه عنفوان جوانی بنده مصادف با مشروطه جوان ایران گردید(صحیح است)، برای نیرومندی این نهال مقدس از رئی عقیده و ایمان در آنموقع یک قدمهائی برداشته‌ام گواه عاشق صادق در آستین باشد، یک قسمت از آن باتفاق آقای اسعد امیر جنگ و سران سپاه آنروزی بود که شبها درکوه سربرروی زمین و سنگ نهاده و روزها بخدمات ملی ادامه می‌دادمتا بحمدالله موفقیت حاصل و آمال آزادی خواهان برآورده شد گذشته از این یازده دوره استکه افتخار نمایندگی مجلس را داشته‌ام در اینصورت تمام محوطه مجلس در نظر بنده مقدس است خصوصا این چهار متری را به منزله یک معبد مقدس میدانم. چرا؟
برای اینکه در این چهارده دوره قانونگذاری متجاوز از هزار بار نمایندگان ملت در این مکان به قرآن مجید قسم یاد نموده‌اند و ما قرآن را در این مکان زیارت نموده‌ایم که یکی از آنها خود بنده بوده‌ام در اینصورت هم اظهاری که در این مکان مقدس می‌شود باید آمیخته با حقیقت باشد. موضوع دوم بطوریکه سابقا عرض کرده‌ام همیشه در میان مستخدمین دولت دودسته متمایز یافت می‌شود که دسته اول درستکار و وظیفه شناس ومیهن پرست و نوع خواه و جز انجام وظیفه و خدمت بنوع منظوری ندارندولی متأسفانه این دسته علاوه بر اینکه در اقلیت هستند اکثرا هم دستشان از کارها کوتاه است، دسته دیگر در اکثریت می‌باشند این دسته درست بخلاف دسته اول بوده و ضد آن دسته بتمام صفات حسنه پشت پازده و جز منافع شخصی منظوری ندارند و کلیه امور نیک را فدای شهوات و تحصیل منافع شخصی می‌نمایند، در میان این عده هم یک تیپ مخصوص وجود دارند که بنده وظیفه خود میدانم در این روز محض تذکر آقایان (آقایان همه اینها را خوب می‌شناسند) ولی چون موقع مقتضی است بایستی یک قدری اینها را به جامعه معرفی کرد، اینها در هر دوره و به مقتضای آنروز در یک لباس تظاهر می‌کنند برای چه؟ برای انجام دو مقصود: یکی منافع مادی، یکی احراز مقام یعنی تثبیت مقام یعنی آن صندلی که دارند شش دستی بآن چسبیده و دنیا را آتش می‌زنند(صحیح است) چه می‌کنند؟
ک تیرهای زهر آلودی را تهیه کرده به عناوین مختلف بطرف اشخاص یا یک قوم یا یک شخص (دیگر مانده به حساب خودشانکه هدفشان چه باشد) پرتاب می‌کنند، برای اینکه آبرا گل آلود نموده و ماهی بگیرند، برای اینکه القاء شبهه بشود و در انظار همه همانطوری که ملاحظه فرمودید در تحت این عناوین که همین آقایان بازیگران بودند که دامنه گستاخیشان به مجلس شورای ملی هم رسید که چند نفر از همکاران ما رابیرون بردنداز اینجا. چند نفر از آنهابرحمت ایزدی پیوستند و خداوند آنها را در خزانه رحمت خود جا خواهد داد و باقی از قبیل آقای امیر جنگ، آقای قائم مقام، آقای فاطمی یا در خارج آقای قوام شیرازی و غیره ما سپاسگذاریم که الحمدالله اینها رازیارت می‌کنیم.
این بازیگران، این وطن فروشان، این خائنها حالا در دوره دمکراسی هم راحت نمی‌نشینند (صحیح است) بنده معتقدم در کشور مشروطه با توافق مجلس شورای ملی و شخص پادشاه قدم‌های بزرگی می‌شود بنفع جامعه برداشت. امروزه مقتضی است بنام مصالح عالیه کشور اعلیحضرت همایونی و مجلس شورای ملی از راه قانون دست این اشخاص را از یقه جامعه کوتاه کنند یعنی بآنها بفهمانند که آقایان این اسلحه شما پوسیده شده‌است و در واقع تیرو کمان قدیم در مقابل تانک و توپ و خمپاره امروز ما ارزش ندارد، سرتان در جامعه فاش است (ساسان ـ آقای زمام کار دست این اشخاص است) بله بنده همین را عرض می‌کنم.
یگر اینکه تاکنون در مقابل آن عملیات طشتی که نموده‌اند خانواده‌ها را بر باد کرده‌اید اینها همه بجیب شما رفته‌است، به مقام رسیده‌اید صاحب همه چیز شده‌اید ولی چون هنوز دعوت به محاکمه نشده‌اید و پای میز انتقام و عدالت قرار نگرفته‌اید برکنار بروید بگذارید چند صباحی بجبران گذشته این ملت ایراناین پانزده میلیونی ه سرپرستی شان را باین عده سپرده‌اند یک آب راحتی از گلوشان فرو رود و یک اشخاص پاکدامنی هم در این کشور هستند یا در گوشه و کنارند یا اگر در داخل کارند در اقلیت هستند آنها را بیاورید مصدر کار کنید. حالا بروم بر اصل موضوع. عرایض بنده راجع به کردستان مربوط به این سنه‌است و این سه ماهه اخیر و پیش آمدهائی که در آنجا شد و در تهران اسمش را غائله گذاشتند در صورتیکه با دلایلی که حالا عرض خواهم کرد تصدیق خواهند فرمود که غائله نبود این تاق و توق بود برای همان بازیگری‌ها بنده قبل از رفتنم بآنجا ملاحظه فرمودید هیچ چیزی را از لاونعم بعرض نرساندم بچه نظر برای اینکه امروزه بتوانم مطالب را کماهو حقه بعرض برسانم فقط چند روز بل از رفتن جناب آقای ساعد رئیس الوزرای وقت بنده را دعوت کردند بکاخ وزارت امور خارجه، آنشب چند تن از آقایان وزراء هم تشریف داشتند و رئیس ستاد وقت هم بودند راجع بآنجا یک مذاکراتی شد، بنده گفتم الان من از شمیران می‌آمدم دیدم روزنامه فروش‌ها داد می‌زنند قتل و غارت کردستان. من دورم از آنجا ولی چون اهل محلم و تا یک اندازه‌ای زمینه در دست دارم
تصور می‌کنم این اختلاف بین دو رئیس قبیله‌است و برای دولت شیسته نیست بانکار اینقدر آب و تاب بدهد و این موضوع کوچک را بزرگ کردن از ابهت دولت می‌کاهد. بنده باین اندازه اظهار عقیده کردمو خود آقای ساعد هم تأیید کردند نظر بنده راولی نمیدانم چه نظری بود؟ چه محسناتی در اینکار تشخیص دادند که بنده نمیدانم چرا ده ماه جرائد رامجبور کردند چند ستون از ستون‌های خودشان را پر کردند از غوغا و قتل و غارت و جارو جنجالی که در آنجا راه افتاده و تمام هم میهنان ما را متوجه کردند بآنجا (صدر قاضی ـ سرلشکر رزم آرا‌ها اینکار را کردند) این بود که منجر شد به مأموریت آقای فهیم الملک و از روی تقاضای دولت و تمایل همکاران محترم بنده هم رفتم حالا وضع آنجا و پیش آمد آنجا و معاملاتی که از طرف تمام طبقات در آنجا شد وتظاهراتی که شد نمی‌خواهم بعرض برسانم. پس از ورود ما بسنندجو نقاط مختلفه آنجا این موضوع خود خواهی نیست که بنده از هم وطنان خودم تعریف بکنم آنهائی که بوده‌اند میدانند که آنها متدین و متمدن و نوع خواه و ایران پرست و میهن پرست و مطابق مذهبشان هم شاه عادل را دوست دارند تمام طبقات آمدند به ملاقات ایشان و بنده، با کمال خوشوقتی هر نوع مطالبی هم که داشتند و مقتضی بود با ایشان مذاکره کردند، اما رؤسای عشایر و ایلات و آنهائی که در بیرونها ودر قصبات هستند آنها تردیدی داشتند در آمدن و ملاقات ایشان، تردیدشان هم روی این اصل بود که خاطره‌های تلخی از مأمورین غیر محترم سابق داشتند از مأمورین موذی که غیر از پر کردن جیب خودشان و بدبخت کردن مردم منظور شان چیز دیگری نبوده‌است، آنها می‌گفتند خوب ایشان هم وزیرند بلکه وزیر چهار آتشه هم هستند چون چند دفعه وزیر بوده‌اند (درخت گردکان با این بزرگی ـ درخت خربزه الله اکبر) باید یکسره شمشیر را بکشند وسر همه راببرند.
بنده دیدم که لازم است در این موقع این سوء تفاهم را رفع کرد، این بود که یک شرحی را نوشتم و در واقع یک سند امضا شده‌ای رادر تمام آن منطقه بنده پخش کردم مفادش این بود: علاوه بر اینکه شخص آقای فهیمی یکی از رجال مجرب و کارآگاه و نیک نفس هستند از طرف دولت و اعلیحضرت همایونی مأموریت دارند برای اینکه مراحم شاهانه و توجه دولت را به مردم ابلاغ کنند که مردم بدانند آن نظرهائی که سابق بوده‌است حالا نیست، کرد و کردستانی همانطور که همیشه جزء لاینفک ایران بوده و هست (صحیح است) طرف توجه مجلس و شاه و دولت هستند(صحیح است)، بعد از آنکه بنده (آقایان نمایندگان کرمانشاه مسبوقند) از روانسر و باده و جوان رود و اورامان و مریوان و تیله کوه و خرخره و سقز و بانه تا برسد به مهاباد این سند امضاء شده را پخش کردم تمام رؤسای عشایر با کمال اطمینان و خوشوقتی یا خودشان یا پسرانشان آمدند بملاقات این وزیر و مطالبی که داشتند و مقاصدی که داشتند تمام را به ایشان گفتند (تصور می‌کنم آقای فهیمی توضیحات شان یک قدری کامل نبوده‌است البته همه هم این انتظار را از ایشان داشتند هر چند بنده اینجا نبودم ولی آنچه از همکاران خودم شنیدم بعضی چیزها را ایشان یا صلاح ندانسته‌اند یا اینطور مقتضی بوده‌است یا اغماض کرده‌اند و از اظهار بعضی قسمتها چون داخل هیئت دولت هستند خود داری کرده‌اند) بعد از آنکه ما از شهر سنندج برای بیرونها رفتیم هر جا که قدم نهادیم تمام اشخاص با کمال خوشوقتی با آغوش باز با کمال مسرت از ما استقبال نمودند و مطالب حقه خودشان را اظهار کردند، بنده از سقز به آن طرف به دو جهت نخواستم بروم یکی اینکه یک کسالت گریپی پیدا کردم که حالم خوب نبود دوم اینکه گفتم من برای منطقه کردستان که مرکز ش سنندج است آمده‌ام و این دوعلت باعث شد که رفتم استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند یکی اینکه انتشاراتی که می‌دادند که شاید از سقز به آن طرف اگر ما برویم چندان به ما خوش نمی‌گذرد وعلی رغم این اظهارات در هما حینی که با آقای فهیم الملک مشغول مذاکره بودیم که بنده برگردم به سنندج و ایشان بروند به آن طرف دیدم از طرف ایلخانی زاده‌های مهاباد پسرانشان آمدند و از ما دعوت کردند من دیدم این دو جهت ایجاب می‌کند که بنده هم با ایشان بروم این بود که بنده هم رفتم به بوکان و حمامیان که مرکز این ایلخان زاده‌های عشایر مهاباد یعنی آقایان حاج بایزید آقا و محمود آقا باشد یک نهار در بوکار و یک شب در عمامیان منزل آنها میهمان بودیم آنچه که بنده در آن بیست و چهار ساعت دیدم این بود که آنها را یک مردمان متدین و متمدن و ایران دوست و نوع دوست و خدمتگذار خلاصه هر چه را که شنیده بودم عکس آن را دیدم و حالا هم چند نفر از آن آقایان برای ابراز خدمتگذاری آمده‌اند و مدتیست در طهران هستند.
بنده دیگر از حمامیان مراجعت کردم آقای فهیمی از آنجا رفتند به طرف میاندوآب و مهاباد و دیگر آن قسمتها را خودشان میدانند و به عرض رسانده‌اند. عرض کنم پس از رفتن ما از اینجا به سنندج گر چه از روی قرینه و قیاس معلوم بود ولی بعد فهمیدیم که یک عده از مأمورین این رفتن ما به ذائه شان بد آمد برای چه؟ برای اینکه سفره که برای بره کشی گسترده بودند و منظوری که داشتند و نقشه‌ای که کشیده بودند برای بدبختی یک عده خنثی ماند (صدر. قاضی ـ یک عده خیر، یکفرمی) حالا بنده به آقایان این نکته را عرض می‌کنم (نایب رئیس ـ آقای عامری تشریف نبرید جلسه از اکثریت می‌افتد) اصل غائله چه بوده، دو نفر رئیس دو قبیله یکی محمد رشید بانه‌ای و یکی محمود کانی سنانی، اینها سر جل و پلاس دیگران اختلاف داشتند یعنی سر املاکی که در مریوان است که آن املاک یک قسمتش مربوط است بخویشان بنده (نه خود بنده) و یک قسمت هم به چند نفر از عموزاده‌های آقای اردلان نماینده محترم و چند نفر از ساکنین شهر. بین دو نفر از رؤسای ایل اختلاف بوده‌است محمد رشید برادرش را به کمک یکی از آنها فرستاده و آن یکی دیگر هم آمده و بة قوای دولتی متوسل شده و اینها هر دو یاغی و متمرد قلمداد شده‌اند پس از آنکه قوای دولتی حرکت می‌کند به طرف مریوان بین همان محمود کانی سنانی و برادر محمد رشید یک زد و خوردی می‌شود در عرض دو سه ساعت و هر کدام از یک طرف رفتند بعد از آنکه از طرف سقز هم یک ستونی آمد بانه محمد رشید عملیات جنگی نمی‌کند منتهی یک حرکت بسیار زشتی می‌کند که هم به خودش را آتش زده‌است و بعد هم خانه‌های بانه را و بعد گذاشته و رفته‌است این است کماهوحقه این غارت و این جارو جنجال و این قیام برعلیه دولت بود که اسمش را گذاشتند و مجبور کردند مدیران جرائد را که اینطور بنویسند، حالا بنده از آقایان یک سؤالی می‌کنم. کردستان از شش فرسخی همدان شروع می‌شود تا برسد به سنندج و از آنجا برود به پین جوین و برود تا خاک عراق و از این طرف تا برود به مهاباد تقریبا پنجاه هزارکیلومتر مربع مساحت دارد و بالغ بر چهار صدوپنجاه هزار نفر سکنه دارد در همچو محلی اگر یک غائله‌ای آن طوری که آقایان روی مقاصد شخصی خودشان جلوه می‌دادند بود ثلث این عده، ربع این عده ده هزار نفر لااقل باید در این کار شرکت بکنند نباید چندین جا تماس پیدا کنند با اردوی دولتی و جنگ بکنند؟
نباید چندین زد و خورد بشود؟ نباید صد نفر از طرفین کشته بشوند؟ بنده نمیدانم چرا آقایان اینقدر جار و جنجال راه انداخته‌اند این خبرها وقتی که آمد آنجا اهالی کردستان خیلی در شگفت ماندند و حتی در ذیل یکی از لایحه خودشان ستاد لشکر که در یکی از جرائد نوشته شده بود اینطور گفته بود که این اقدامی که قشون در آن جا کرد لکه شهریور را شست. حالا بنده یک سئوالی می‌کنم آن ظرفی را که می‌خواهند تطهیر کنند شصت رطل آب لازم دارد و باید کر باشد تا آن ظرف را تطهیر بکند، این موضوع خودش چه بوده که شهریور را بشوید؟ و چرا اینهمه جاروجنجال راه انداخته‌اند. بنده بار عرض می‌کنم این مکان همان مکانی است که عرض کردم در اینجا بیش از هزار مرتبه قسم یاد شده حقیقتش این بود که خدمتتان عرض کردم. اهالی کردستان عموما همان عقیده دیرینه را دارند همیشه خودشان را با ملت ایران یکی میدانند (صحیح است).
یکی هم هستند اینطور هستند و انتظار دارند که دولت مطابق مکنون آنها با آنها رفتار کند. شنیده‌ام در یک محضری گفته شده‌است که فلان کس زیاد سنگ کرد را بسینه می‌زند این حرف واقعا خنده آور است اگر من سنگ کرد را بسینه نزنم کی بزند؟ و بعد در جواب آن ریزه خوران و بادنجان چین دور قاب‌ها، این جمله را نه تنها بسمع ایرانیان نجیب میرسانم بلکه بسمع عالمیان میرسانم، من یک نفرکرد، یک مسلمان ایرانی مشروطه مطابق احکام آسمانی و قوانین پارلمانی که جامعه ایران در لوای آن در مهد آن در امان باشد تا این سمت را دارم در مجلس شورای ملی مثل همه همکارانم مدافع حقوق همه ایرانیان هستم خصوصا کردستان، زیرا مسقط الرأس بنده سنندج است و آن موکلین که یازده دوره‌است در تحولات هر زمان و در هر تغییراتی که پیش آمده، بدون تغییر عقیده این افتخار را به بنده داده‌اند، در مقابل این احساسات سرشار، سروجان را نتوان گفت که مقداری هست. هر وقت هم که نماینده نبودم دوشادوش خادمین این ملت وظیفه ملی خود را انجام دادم، بنده چه می‌گویم، بنده عرض می‌کنم۱۵ میلیون ایرانی یک نژادند منتهی از روی یک مقتضیاتی به زبانهای مختلف حرف می‌زنند. یک عده فارسی، یک عده کردی، یک عده ترکی، یک عده عربی
(صدر قاضی ـ کردی یک لهجه ایست از فارسی) می‌گویند و همه اینها باهم برادرند(صحیح است) باید در مقابل قانون و تأسیسات عمومی نیز برابر باشند تفکیک و تبعیض نباید در بین باشد آنهائی که با نظر سوء برای آن مقاصدی که در اول بیانات خودم عرض کردم به ایلات و عشایر اکراد حمله می‌کنند، باید به تاریخ مراجعه کنند و ببینند که آنها در این میهن چه خدمات شایانی را به این آب و خاک کرده‌اند، یک نکته مبرهنی را بنده لازم میدانم اینجا عرض کنم که قسمت عمده استحکام مشروطیت و بنیان این مجلس شورای ملی رهین فداکاریهای مرحوم علی قلی خان سردار اسعد و ایل جلیل بختیاری که از یکی ایلات جلیل این کشور هستند می‌باشد(صحیح است)، جمعیت ایل بختیاری دارای سی هزار خانوار (به اختلاف بنده شنیده‌ام) الی ۵۰ هزار خانوار باید باشد. اگر چنانچه یک عده قلیلی در میان این پنجاه هزار خانوار گمراه و جاهل پیدا شد باید گفت که ایل بختیاری همه شان بد هستند، البته خیر نباید انتظار داشت که همه بختیاریها مثل آقای اسعد و آقای صمصام متین و آراسته و پیراسته و خوب باشند و البته در تمام دنیا اشخاص نیک و بد هستند، همین طور در سایر عشایر و ایلات در کردستان خودم مگر بنده مدی هستم می‌گویم اهالی کردستان همه شان نماز شب می‌خوانند یعنی این چهار صد و پنجاه هزار نفر، نه بنده چنین عرض را نمی‌کنم، بنده عرض می‌کنم که یک عده محدودی در همان اورامان و مریوان هستند که در دهات خود بنده، فامیل من و فامیل همین آقای اردلان نماینده محترم و سایرین دست اندازی می‌کنند ولی اگر بنده نظر خاصی داشته باشم باز می‌گویم که باید
ده هزار نفر را قلع و قمع کرد، استغفراله، بنده می‌گویم دولت به منزله یک پدر خانواده بزرگی است که ملت باشد و باید معاملات او معاملات پدرانه باشد نسبت به فرزندان خود، اگر در یک خانواده‌ای که پنج تا ده تا اولاد بود اینها صالح بودند ویک طالحی هم در بین آنهاپیدا شد پدر با آنها چه معامله‌ای می‌کند؟
دولت هم با اشخاص متمرد اگر در بین دههزار نفر، صد هزار نفر پیدا شد باید همان معامله را بکند، اگر چنانچه در این باغ بهارستان یک علف هرزه‌ای پیدا شد باید کند و انداخت بیرون ولی اگر باغبان برای اینکار بخواهد برای استفاده شخصی درختان کهنی را که مردم در زیر سایه اش می‌خوابند و از ثمرش استفاده می‌کنند با تیشه و تبر بزند بایستی با همان تیشه و تبر زد توی سرش تامردم راحت باشند ملت و دولت باید طرز معامله شان با هم این طور باشد(صحیح است). عقیده بنده این است هر طور یکه توجیه می‌کنند، خودشان میدانند، حالا برای اینکه آقایان زیاد از عرایض بنده خسته نشوند بنده یک پیشنهادی دارم یازده ماه است که جلسات مختلف در عرض ماه و هفته اینجا تشکیل بشود برای چه برای اینکه دوره چهاردهم یک خدماتی به این همنوعان خودشان بکنند و همین عده ایکه در اینجا نشسته‌اند یک قدمهائی بردارند به نفع جامعه، ما در اینجا در عرض هفته: یک جلسه دو جلسه، پنج جلسه می‌نشینیم، صحبت می‌کنیم و در اطراف قوانین حرف می‌زنیم بلکه بعضی از آقایان باندازه‌ای دقیق می‌شوندکه مقدمهو مؤخره عبارت را تغییر می‌دهند که این کلمه جلو است، آن کلمه عقب است تمام این کارها رابرای نفع جامعه انجام می‌دهید. این عرایضی که بنده می‌کنم حقیقت دارد برای اینکه ملاحظه فرمائید که این برادرانو همشیره‌های ما نتظار دارند آسایش آنها را فراهم کنیم سرنوشت خودشان را بما سپرده‌اند برای نسل آینده خودمان یک نام نیک و اساسی بگذاریم، با این پیشنهاد بنده موافقت بفرمایند میدوارم موافقت هم بکنند چیز مهمی هم نیست، بنده عقیده مندم در عرض شش ماه یک دفعه یا سالی یک دفعه یک هیئت هائی تشکیل بشود این یک مختصر علاجی است چون ما همیشه از دردها می‌نالیم و کمتر دنبال علاج می‌رویم که آن هیئت‌ها بروند به شهرستانها و بلوکات و دهات، یک نفر از رجال محترم دولت، یکی از نمایندگان محلی، نخارد کسی همچو من پشت من ـ بغم خوارگی چون سر انگست من (صحیح است).
یک نفر از قضات، یکی از افسران بی غرض و مرض ببینند وضع مردم چه جور است فرهنگشان از چه قرار است بهداریشان چه ترتیبی است، زندگانیشان چطور است، معاشرتشان با همدیگر چطور است و معاملات آن مأمورین خدا نشناس و پول شناس با آنها از چه قرار است. حالا این از دو فرض بیش نیست یا اینکه مأمورین از نیکان و پاکانند که باید از آنها تشویق بکنیم چه بهتر که همچو هیئتی شاهد اعمال آنها باشند انعام بدهند، پایه بدهند، تشویق بکنند، اگر از آن طبقه بدها و ناپاکان هستند که مثل گاو پیشانی سفید به جامعه معرفی کنند و بگذارند که مردم در دوره دمکراسی از شر آنها خلاص شوند(اردلان صحیح است، نظر بسیار خوبی است).
حالا امروز پیش از این خاطر آقایان را تصدیع نمی‌دهم و بنده اطمینان دارم آن اندازه اینکه آقایان بعرایض بنده حسن توجه فرمودید بذائقه این بازیگران مثل حنظل تلخ است و بنده ندانسته این حرف را نمی‌زنم زیرا شاهد گفته هر کس همان اعمال اوست بنده در مواقع مهم جان و مال را کف دست گذاشته در مقابل نفع عمومی برای آن ارزشی قائل نبودم و حالا هم نیستم (صحیح است) (صدر قاضی ـ نفرمودید از مسافرت آقای فهیمی چه نتیجه‌ای گرفته شد) ۰۰۰
حالا وعده هائی از طرف دولت داده شده‌است، زیرا یک نفر وزیر و یک نفر نماینده محلی هم از طرف آقایان رفته‌است و باین مردم یک وعده هائی داده‌است که آن وضعیت سابق و آن نظرهای سابق نیست و نظر این است که نسبت به آنجاها یک اصلاحاتی شود و رفع نواقصی است که باید در آنجا هابشود اینجا یأسشان صدی پنجاه کمتر شده‌است اگر چنانچه واقعا عمل شد باین قولی که ما از طرف دولت و مجلس دادیم صدی صد مطمئن می‌شوند اگر هم نشد که دیگر اطمینانی برای هیچکس باقی نمی‌ماند عرایضم بماند انشاءالله برای بعد.
- مذاکره راجع بدستور
۴- مذاکره راجع بدستور
جمعی از نمایندگان ـ دستور.
مظفرزاده ـ بنده مخالفم.
نایب رئیس ـ بفرمائید.
مظفرزاده ـ الان آقایان مسبوق هستند چند روز است دانشکده پزشکی تطیل است و این مرکزی که چشم و چراغ این مملکت است انتظار دارد که از طرف مجلس شورای ملی در این چند روز گفتگوئی بشود و یک توضیحی از دولت خواسته شود، بنده استدعا می‌کنم آقایان اجازه بفرمایند راجع باین قضیه بنده عرض مختصری دارم عرض کنم بعد وارد دستور بشویم.
نایب رئیس ـ رأی بگیریم به ورود در دستور آقایان موافقین اظهرا عقیده کنند (اکثرقیام نمودند) تصویب شد۰۰۰
دو سه فقره پیشنهاد رسیده‌است راجع به دستور یکی مال آقای مهندس فریور است که پیشنهاد می‌کنند لایحه نظام وظیفه جزء دستور شود. قرائت می‌شود: پیشنهاد می‌کنم گزارش کمیسیون نظام مربوط بطرح اصلاحی قانون نظام وظیفه مطرح شود.
نایب رئیس ـ آقای مهندس فریور.
مهندس فریور ـ عرض کنم توضیح زیادی لازم ندارد این پیشنهاد، خیال می‌کنم همه آقایان این نظر را داشته باشند طرحی که یک فوریتش تصویب شد و به کمیسیون رفت و برگشت مردم هم راحت می‌شوند از این ابتلائیکه فعلا گرفتار هستند، بنده اطلاع پیدا کردم اوایل فروردین هم عده‌ای را احضار کرده‌اند و مادام که این طرح تصویب نشده‌است البته طرز عمل اداره نظام وظیفه طبق معمول سابق خواهد بود و چون ما این نظر را داریم این طرح را پیشنهاد کردیم اگر آقایان موافقت بفرمایند مطرح شود. یکی از نمایندگان ـ آقای وزیر جنگ نیستند.
مهندس فریور ـ آقای وزیر جنگ هم می‌آیند زیرا قبلا بایشان تلفون کرده‌اند که بیایند.
نایب رئیس ـ تلفن شده‌است که ایشان بیایند
مهندس فریور ـ پس اجازه بدهند آقایان که این طرح نظام وظیفه مطرح شود چون خیال می‌کنم مفیدترین چیزی باشد که الان بشود مطرح کرد.
نبوی ـ اجازه میفرمائید؟
نایب رئیس ـ بفرمائید،
نبوی ـ یکی از جهاتی که کار مهمی در مجلس پیشرفت نکرده یکی همین بوده که دستور را در هرجلسه عوض کرده‌اند اگر آنچه که در دستور گذاشته می‌شد اگر از روز اول به ترتیب نوبت انجام می‌دادند و تمام می‌کردند حالا خیلی از کارها گذشتهبود لوایح چندی از کمیسیون دادگستری ازاول سال تا بحال ما فرستاده‌ایم به مجلس و ۷-۸ ماه گذشته‌است و تا بحال آن لوایح طرح نشده‌است و از آن جمله یک لایحه‌است راجع به سردفترها و این وضع عجیبی که در عمل اخیرا پیدا شده‌است و این لایحه خیلی هم ضرورت دارد مدتی هم هست به مجلس فرستاده شده‌است و باقید یک فوریت هم بوده و تا کنون هم در مجلس مطرح نشده بنده تصدیق دارم طرح آقای مهندس فریور را که یک طرح بسیار لازم و ضروری است (یکی از نمایندگان ـ آقای وزیر جنگ هم نیستند) و البته باید تاقبل از فروردین تصویب بشود و مخالفی هم برای آن طرح نیست ولی لوایح دادگستری واجب تر است و آقای وزیر دادگستری هم که تشریف دارند استدعا می‌کنم تغییری در دستور ندهید و لوایح دادگستری مطرح شود.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای مهندس فریور، آقایان که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد، پیشنهاد دیگری است راجع به همین نظری که آقای نبوی فرمودند و گویا آقای وزیر دادگستری هم راجع باین که لایحه مربوط به سردفترها مطرح شود همین نظر را دارند.
پیشنهاد آقای اردلان فرائت می‌شود: بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه سردفترها جزو دستور قرارداده شود.
اردلان ـ عرض می‌کنم توضیح این موضوع هم خیلی مختصر است، دو مطلب است که در جامعه خیلی اهمیت دارد یکی امنیت جانی و دیگری امنیت مالی. امنیت مالی بواسطه ایندو قضیه‌ای که اتفاق افتاده‌است در شهر طهران دارد آن امنیت از بین می‌رود و اعتبار اسناد و معاملات در مملکت ما راجع به این قضیه دارد متزلزل می‌شود و یک عده سردفترهائی هستند که مردمان با شرف هستند و با شرافت و درستی انجام وظیفه کرده‌اند و اگر دو سه نفر سردفتر بر خلاف رفتار کرده‌اند و خیانت کرده‌اند باید اینها هم به آتش آنها بسوزند؟ البته هیچکس این نظر را ندارداین است که بنده پیشنهاد می‌کنم این لایح ای که از کمیسیون هم خبرش آمده‌است به مجلس و آقای وزیر دادگستری هم تشریف دارند اینموضوع را مطرح کنیم و تصویب بکنیم و بعد که آقای وزیر جنگ هم تشریف آوردند نظر آقای مهندس فریور مطرح شود تأمین بشود و طرح اصلاحی قانون نظام وظیفه مطرح شود.
نایب رئیس ـ آقای فرهودی مخالفید؟
فرهودی ـ خیر.
نایب رئیس ـ آقای مهندس فریور.
مهندس فریورـ بنده با اصل لایحه مخالفم ولی با اینکه در دستور باشد مخالفتی ندارم.
نایب رئیس ـ آقای طباطبائی شما هم مخالفید؟
طباطبائی ـ نه خیر این لایحه را بنده ندیده بودم نمی‌دانستم طبع شده. فعلا عرضی ندارم.
هاشمی ـ بنده مخالفم.
نایب رئیس ـ بفرمائید.
هاشمی ـ می‌خواهم عرض کنم جلسه گذشته تمام وقت مجلس مصروف بکار اتهام آقای تدین شد: بدون اینکه ما به نتیجه‌ای برسیم، آن موضوع را نیمه کار می‌گذاریم و می‌رویم بکار دیگر می‌پردازیم، بالاخره نتیجه‌ای از اینکار حاصل نمی‌شود تکلیف آن را قطعی بفرمائید بعد تغییر دستور را بدهید(صحیح است). نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای اردلان راجع به این که خبر کمیسیون دادگستری راجع به سردفترها جزء دستور شود، آقایان موافقین اظهار عقیده کنند (اکثرنمایندگان برخاستند) تصویب شد، گزارش کمیسیون دادگستری قرائت می‌شود: گزارش از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی لایحه شماره۳۵۰۶۷ دولت در کمیسیون دادگستری با حضور آقای وزیر دادگستری مطرح و مورد شور قرار گرفته با اصلاحاتی تصویب و اینک گزارش آنرا
تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید. لایحه مزبور بقید یک فوریت تقدیم شده‌است.
ماده ۱- وزارت دادگستری مکلف است که از تاریخ تصویب آئین نامه مذکور در تبصره این ماده تا سه ماه درتهران و تا شش ماه در سایر شهرستانها نسبت به صلاحیت علمی و عملی و اخلاقی سردفتران و دفتر یاران اسناد رسمی و سردفتران ازدواج و طلاق کشور تحت نظر شورای عالی ثبت تجدید نظر نموده کسانی را که واجد صلاحیت نباشند منفصل و از بین واجدین صلاحیت عده لازم را انتخاب نماید.
تبصره ـ شرائط علمی و اخلاقی سردفتران وهمچنین تعداد دفاتر اسناد رسمی وازدواج و طلاق در هر محل، و تضمینی که باید سردفتران اسناد رسمی بدهند به موجب آئین نامه‌ای که از طرف وزارت دادگستری تهیه و به تصویب کمیسیون دادگستری مجلس شورای ملی می‌رسد تعیین خواهد شد.
ماده ۲- هر گاه دو یا چند نفر مشترکا مرتکب هر یک از جرایم دزدی، کلاه برداری، خیانت در امانت، جعل و کلیه هر نوع جرمی شوند که بالنتیجه ضرر مالی باشخاص یا دولت وارد آید اعم از این که جرائم مزبور بامور دفاتر اسنادرسمی و ثبت مربوط باشد یابغیر آن علاوه بر مجازات مقرردر قانون اشخاص نامبرده متضامنا مسئول پرداخت تمام ضرر و زیان به مدعی خصوصی خواهند بود اگر چه منشاء این خسارات قبل از تصویب این قانون باشد.
در مورد این ماده اگر دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل جرم را دارد تشخیص دهد که یک یا چند نفر از متهمین بقصد اضرار مدعین خصوصی معاملاتی نموده‌اند حکم بطلان آن معامله و جبران خسارات وارده به مدعی خصوصی را خواهدداد اگر چه تاریخ آن معاملات قبل از تصویب این قانون باشد. تبصره ـ درجه مسئولیت مالی معاونین جرم را برای جبران خسارات وارده به مدعیان خصوصی دادگاه در ضمن حکم خودتعیین می‌نماید. کسانی که برای جبران خسارات وارده متضامنا محکوم شده‌اند می‌توانند نسبت به مقدار مسئولیت خود بیکدیگر رجوع نمایند.
نایب رئیس ـ شور در کلیات است. آقای فرهودی.
بعضی از نمایندگان ـ آقا اکثریت نیست.
اردلان ـ بنده تقاضا می‌کنم اسامی آقایانی که بیرون تشریف برده‌اند یادداشت بفرمائید تا قرائت شود ما هنوز شروع بکار نکرده‌ایم. بعضی از آقایان تشریف می‌برند بیرون. دکتر عبده ـ حالا بفرمائید آقای فرهودی. نایب رئیس ـ اجازه با حضرت عالی نیست آقای دکتر عبده جنابعالی که وکیل دانشمندی هستید باید رعایت نظامات و مقررات مجلس را بفرمائید، اجازه با بنده‌است و باید اکثریت باشد تا صحبت بکنند (دکتر عبده ـ بنده توجه نداشتم) تا عده کافی نشود نباید صحبت کرد.
بعضی از نمایندگان ـ اکثریت است آقا بفرمائید نایب رئیس ـ حالا بفرمائید اکثریت حاصل شد فرهودی ـ عرض کنم یکی از عاداتی که متأسفانه در این مملکت مدتی است پیدا شده‌است این است (بعضی از نمایندگان ـ بلندتر بفرمائید)۰۰۰
عرض کنم یکی از عاداتی که متأسفانه در این مملکت مدتی است پیدا شده‌است و مخصوصا این عادت در وزارتخانه‌ها و ادارات خیلی زیاد است این است که هر کس سعی می‌کند مسئولیتی را که به خودش متوجه‌است به گردن دیگری بیندازد(صحیح است) دیگر ما هم اهمیت زیادی راجع باین عیب اخلاقی و اجتماعی نمی‌دهیم برای اینکه خود آقایان هر کدام در حدود اطلاعات خودشان و مشهودات خودشان این عیب را تصدیق کرده‌اند و کار این عیب بقدری بالا گرفته‌است که در روابط بین دولت و مجلس هم مؤثر شده‌است، آقایان میدانند که یک بودجه خیلی سنگینی این مملکت دارد که از یک ملت فقیر و از یک ملت مفلوکی مبالغ بسیار زیادی گرفته می‌شود و تمام آن مبالغ صرف حقوق و مزایا فوق العاده و کارهای تمام این وزارتخانه‌ها می‌شود، در مقابل این همه دریافت پول و در مقابل این پولهای سنگینی که می‌گیرند در مقابل این مالیات‌های کمر شکن که از این مردم وصول می‌کنند چه باید بکنند؟
باید آن وظیفه‌ای که مطابق قانون به آنها محول شده‌است به خوبی انجام بدهند دیگر(صحیح است) یک نکته هم مسلم است و گمان نمی‌کنم منکری داشته باشد و آن این است که ما از حیث قوانین بسیار غنی هستیم (صحیح است) اگر یک روزی اصلاحی در قوانین بخواهیم بکنیم بنظر بنده آن اصلاح این است که مقدار زیادی از قوانین موجود را الغاء کنیم، یکی از بودجه‌های سنگین این مملکت بودجه دادگستری و اداره ثبت اسناد است بنده رقمش رانمیدانم وفرصت نشد که بودجه را بدست بیاورم ورقم قطعی آن را بدانم ولی مسلم است که یک رقم چند میلیون تومانی خواهد بود و بودجه دادگستری آن قسمتی که راجع به دادگاهها و محاکم است در آن قسمت عرضی ندارم، اما آن قسمتی که مربوط به وزارت دادگستری یعنی حقوق وزیر و مدیر کل و اداره بازرسی و اداره نظارت و آن تشکیلاتی که دارند که شاید یک میلیون تومان از بودجه دادگستری صرف این قسمتها می‌شود و تمام این بودجه را و تمام بودجه ثبت اسناد را این ملت می‌دهد برای چه؟ برای اینکه اسناد رسمی مرتب و منظم بشود هر وقت هم بخواهند اجرا کنند خوب اجرا بشود جز این که نیست؟ پولهائی که گرفته‌اند مخارجی را که این ملت برای این ادارات باید بپردازد و مالیات هائی را هم پرداخته‌است آقایان هم از تمام مزایای وزارت و مدیر کلی و پرسنلی و همه آنها استفاده کرده‌اند ولی انجام وظیفه نکرده‌اند یعنی دقت نکرده‌اند که تشکیلات کار طوری داده شود که اسناد رسمی صحیحا تنظیم بشود و قانون خوب اجرا شود و بعد که یک فسادی درش پیدا شده‌است برای این که مجلس شورای ملی را مسئول کنند در مقابل افکار عمومی قانون می‌آورند به مجلس.
آقا این فساد هائی که پیدا شده مگر از نقص قوانین بوده این فسادها از طرف خود مأمورین بوده از وظیفه نشناسی مأمورین بوده از عدم دقت اولیای مسئول وزارت دادگستری و اداره ثبت بوده که این اوضاع پیدا شده‌است، حالا شما به چه دلیل برای پرده پوشی از این فسادها و برای این که به افکار عمومی نشان بدهید که این فسادها ناشی از نقص قوانین بوده‌است یعنی نقص از مجلس شورای ملی بوده‌است آن وقت قانون می‌آورید به مجلس شورای ملی.
بعضی از نمایندگان ـ خیر منظور این نبوده‌است فرهودی ۰۰۰ در این قانون چه می‌خواهید بگوئید آنچه را که در این قانون نوشته‌اند در قوانین سابق هم بوده‌است و تصدیق خواهید فرمود که پیشنهاد این لایحه قانونی یک نیرنگ بیشتر نیست.
(فولادوند ـ نیرنگ یعنی چه؟) حالا بنده ماده اول این لایحه را می‌خوانم و مواد قانونی هم که در سال ۱۳۱۶ راجع به دفاتر اسناد رسمی وضع شده‌است می‌خوانم تا آقایان تصدیق بفرمائید آنچه احتیاطهای لازم بوده‌است مقنن در قانون دفاتر رسمی اجرا کرده‌است و تمام این فسادهائی که پیدا شده از عدم اجرای آن قانون بوده که مسئول آن قوه مجریه‌است محققا مقنن کار خودش را کرده‌است و در موقعش قانون کاملی نوشته‌است بضمیمه چند میلیون تومان پول بودجه شان ولی آن قانون را اجرا نکرده‌اند و چند نفر کلاه بردار پیدا شده‌است و حالابرای اینکه به افکار عمومی بگویند نقصی پیدا شده‌است قانون می‌آورند، ماده اول این قانون را بنده می‌خوانم که آقایان توجه بفرمایند آنچه را که پیشنهاد شده بنحو بهتری هست.
ماده اول - وزارت دادگستری مکلف است که از تاریخ تصویب آئین نامه مذکور در تبصره این ماده تا سه ماه در تهران وتا ششماه در سایر شهرستانها نسبت بصلاحیت علمی وعملی واخلاقی سر دفتران و دفتریاران اسناد رسمی وسر دفتران ازدواج وطلاق کشور تحت نظر شورای دریک زمینه حکایت می‌کند که شغل این شخص تنها نیست که سردفتر باشد، در این ماده که خواندم این ماده پیشنهادی وزارت دادگستری یک اختیاری خواسته‌اند به وزیر دادگستری بدهند که تحت نظر شورای عالی ثبت بصلاحیت اینها ئی که سردفتر هستند رسیدگی کنند. در صوریتکه عین این اختیارات داده شده‌است. ماده ۴۳ را بنده می‌خوانم آقایان توجه کنند این ماده ۴۳ سال ۱۳۱۵ است یعنی مال ۸ سال پیش است:
ماده ۴۳ – وزیر عدلیه می‌تواند در مواردیکه رفتار و اخلاق سردفتر و یا دفتر یاری منافی باحسن جریان امور دفتر خانه باشد بدون مراجعه به محکمه انتظامی تا مجازات درجه ۴ در باره او اجراء کند و این مجازات قطعی است یعنی قابل شکایت هم نیست. پس این اختیار را که آقای وزیر دادگستری حالا می‌خواهند بگیرند این اختیارات را هم به موجب ماده ۴۳ داده‌اند به وزیر دادگستری. بعد آمده‌اند برای همین دفاتر اسناد رسمی یک محکمه انتظامی برای سر دفترها معین کرده‌اند در صورتیکه در همین قانون هم هست که سر دفتر هائیرا که متخلفند وزیر عدلیه مطابق ماده ۴۳ مجازاتشان می‌کند و تسلیمشان می‌کند به محکمه و این البته بهترین مجازات است و کاملا کافی است که شما وقتی دیدید که یک سردفتری تخلف کرد از وظایف خودش او را منفصل بکنند و خودش و دوسیه اش را بدهند به محکمه انتظامی، محکمه انتظامی هم هر چه عمل کرد حقش است.
ماده ۳۷ هم اهمیت دارد چون می‌گوید: بعد از آنکه یک سر دفتری را متخلف تشخیص دادند یعنی تشخیص داده شد که کارش مطابق جریان قانون نیست وزیر عدلیه اختیار دارد او را منفصل بکند و تسلیم محکمه انتظامی بکند بعد یک اختیار علاوه هم به وزارت عدلیه اینجا داده می‌شود و آن این است که در صورت تقاضای وزیر عدلیه محکمه انتظامی سردفتران مکلف است علاون بر رسیدگی از جهت تخلف به قابلیت و صلاحیت علمی و عملی مشتکی عنه نیز رسیدگی نماید آنچه را که شما در این لایحه آورده‌اید این است که می‌خواهید صلاحیت علمی و عملی سردفتران را تشخیص بدهید، آقا این را که قانون در ۸ سال پیش معلوم کرده‌است و به شما اختیار داده‌است و شما می‌توانید این کار را بکنید و برای شما تشکیلاتی قائل شده‌است که شما می‌توانید آن سردفتر را منفصل بکنید و او را به محکمه انتظامی بفرستید یکی دیگر از نکته‌ای که در طرح پیشنهادی است این است که سردفترها را در این ماده ۲ خواسته‌اند که مسئول خساراتی قرار بدهند که از معاملاتی که می‌کنند و به مردم متوجه می‌شود عین این موضوع هم در ماده ۲۵ هست در ماده ۲۵ قانون سردفتران و دفتر یاران هست که در مقابل اشخاص ذی نفع مسئول تخلفاتی هستند که در انجام وظایف خود مرتکب می‌شوند و اگر از تخلف آنها زیانی متوجه آن اشخاص بشود باید از عهده برآیند.
یک نکته دیگر که در اینجا هست این است که در این قانون مسئله تضمین را در کار آورده‌اند در صورتیکه این مطلب هم در قانون سابق است که سردفترانی که می‌خواهند سردفتر بشوند بایستی تضمین بدهند پس ملاحظه میفرمائید کلیه نکات و مسائلی که در این قانون خواسته‌اند برای امور سردفتری بر قرار بکنند و نظامات تازه‌ای وضع کنند تمام آنها با عبارت کافی تر و وافی تری در قانون دفاتر رسمی سابق است حالا یک نظری بکنیم به نتیجه‌ای که از این قانون می‌خواهید گرفته شود فرض می‌کنیم که این قانون تصویب شد و آقای وزیر عدلیه آئین نامه مذکوره در تبصره اش را هم درست کردند و خواستند که تحت نظر شورای عالی ثبت این کار را بکنند بنده عرض می‌کنم این کار تا بحال می‌بایستی شده باشد برای اینکه اگر آن دفاتری که موجود است سردفتر آن تا بحال تخلفی نکرده و مورد شکایتی واقع نشده‌است که دیگر موردی ندارد که شما بکارشان رسیدگی کنید و اگر تخلفی کرده‌اند و شکایاتی از آنها شده‌است که همان قانون سابق به نحو اتم تکلیفشان را معین کرده‌است،
یکی از مسائلی را که در این قضیه باید توجه کرد این است که مطابق قانون دفاتر اسناد رسمی هر معامله که می‌شود دو خلاصه معامله تنظیم می‌سود و یکی باصحاب معامله داده می‌شود و یکی هم به اداره ثبت اسناد فرستاده می‌شود و اداره ثبت اسناد مجبور است که در پلاکهای مخصوص خودش آن خلاصه معامله را وارد کند در صورتیکه اداره ثبت اسناد این کار را انجام نداده‌است و در حدود سی و پنج هزارخلاصه معامله ثبت نشده قبل از کشف این قضایای اخیر متراکم بوده و در ثبت اسناد جمع شده‌است اگر مطابق قانون این خلاصه معاملات ثبت شده بود البته معاملات معارض با معامله دیگر کشف شده بود و این قضایا پیش آمد نمی‌کرد وقتی که شما پول از دولت می‌گیرید و از بودجه مملکت می‌گرید و بنام ثبت اسناد خرج می‌کنید مردم باعتبار ثبت اسناد معامله می‌کنند و روی اطمینان اینکه الان خلاصه معامله شان هم می‌رود به اداره ثبت اسناد و در همان پلاک مورد معامله وارد می‌شود و البته این اعتماد را مردم دارند و باید هم داشته باشند و قانون هم این موضوع را مقرر کرده‌است ولی شما سی و پنج هزار خلاصه معاملات را وارد نمی‌کنید و همین عمل موجب این کثافتکاریها می‌شود پس مسؤل این پیش آمدها کسانی بودند که می‌بایستی قانون دفاتر اسناد رسمی را اجرا کنند و نکردند از مأمور جزء گرفته تا وزیر بنده کار ندارم هر که می‌خواهد باشد و یکی از موارد اجرای آن قانون همین ثبت خلاصه معاملات است و چون سی و پنج هزار خلاصه معامله وارد نشده‌است این تعارض در معاملات پیدا شده و این کلاه برداریها شده‌است پس مسؤل این وضعیت کسانی هستند که قانون را اجرا نکرده‌اند به اینکه بگوئید قانون ناقص بوده‌است در صورتیکه قانون هم کامل بوده منتها شما اجرا نکرده‌اید بنده با این توضیحاتی که عرض کردم معلوم شد که واقعا مقصود وزارت دادگستری از تقدیم این لایحه نباید این باشد که قانون ناقص بوده. یکی از آقایان نمایندگان هم یاد داشتی بمن نوشته‌اند که همانطور که عرض کردم خلاصه معاملات محاضر چند سال است که مرتبا به اداره ثبت فرستاده شده و ابدا در دفاتر مربوطه اداره ثبت اسناد وارد نشده‌است (مجد ضیائی ـ این قانون برای جلوگیری از همین عملیات است) آقا اجازه بفرمائید این مربوط به آن نیست این قانون مربوط به سر دفترها این عرض بنده مربوط به تخلف اداره ثبت است خواهش می‌کنم که این قدر تعصب نشان ندهید. این معاملاتی که به این صورت در آمده‌است چه علتی داشته‌است؟ که حالا آقای وزیر عدلیه بخیال خودش یک راهی برای جلوگیری پیدا کرده که آن را هم تشخیص نداده. یک علتش این است که اداره کل ثبت اسناد اصلا بوظیفه خودش رفتار نکرده‌است برای اینکه اصلا خلاصه معاملات را ثبت نکرده‌است و یک علتش هم این است که اصحاب معامله همانطور که باید دفت در کارشان نکرده‌اند فریب دلالها را خورده‌اند و فریب نفع زیاد را خورده‌اند و اینکه در قانون می‌نویسد که دو خلاصه معامله می‌دهند یکی با اصحاب معامله و یکی هم به اداره ثبت و از آنها امضاء می‌گیرند یعنی دولت کسی را مالک می‌شناسد که این ملک بنام او ثبت شده و وظیفه او هم این است که این خلاصه معامله را ببرد به اداره ثبت اسناد بدهد او هم این کار را نکرده که این پیش آمدها شده‌است و بالاخره این وضعیت همه جور دلیل دارد مگر نقص قانون یعنی تشکیلات ثبت اسناد غلط بوده‌است و یکسانی را برای سردفتری انتخاب کرده‌اند که صلاحیت این کار را نداشته‌اند چنانچه بنده عرض کردم یکی از این سردفترها منفصل از خدمت وزارت عدلیه بوده به او اجازه سردفتری داده‌اند در ماده ۶ بنده خواندم اینطور نوشته‌است کسیکه منفصل بوده نباید اجازه دفتر بهش بدهند پس یک علت این بوده که وزارت عدلیه قانون را اجرا نکرده‌است و بهر کس دستش رسیده‌است اجازه داده‌است این یکی و یکی هم اینکه خلاصه معاملاتی را که بایستی در دفاتر ثبت بکنند ثبت نکرده‌اند حالا در نتیجه این دو سه کلاه برداری بزرگی که شده‌است وزارت عدلیه تصور کرده یا خواسته‌است اینطور به مردم بفهماند که علت تمام این کلاه برداریها این بوده‌است که قانون دفاتر اسناد رسمی خراب است و این لایحه را آورده‌است به مجلس در صورتیکه عرض کردم با عباراتی فصیحتر و بلیغ تر و جدی تر تمام این مطالب در قانون هست و احتیاجی بآوردن این لایحه نبوده‌است
نایب رئیس ـ آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری ـ عرض کنم خلاصه نطق آقای فرهودی را می‌شود اینطور تعییر کرد که اولا یک ایراداتی به عدلیه زمانهای گذشته دارند و از این موضوعها دو قسمت است که باید جواب عرض کنم که شاید به عدلیه امروز مربوط است یکی آن بود که می‌گویند برای فرار از مسئولیت وزارت عدلیه این کار را می‌کند و یکی اینکه می‌خواهند نیرنگ بزنند عرض کنم بنده اگر برای فرار از مسئولیت بود شاید با ایشان هم عقیده می‌شدم که مسئولیت خودم را کاملا رعایت کرده کرده باشم و بهیچوجه فرار نکرده باشم یک بارسنگین تری را بدوش خودم می‌گذارم برای اینکه ایراداتی را که به عدلیه گذشته کردند آنها را بتوانم رفع بکنم و اما صحبت نیرنگ را هم که فرموند خودشان هم میدانند که بنده اهل نیرنگ نیستم (صحیح است) و از یک نماینده‌ای هم گمان نمی‌کنم که شایسته باشد که یک همچو عباراتی را بفرمایند ایشان قوانین را زیاد میدانند و عقیده شان این است که باید یک مقداری از این قوانین لغو بشود در صورتیکه بنده عقیده‌ام این است که چون اینجا یک مملکت قانونی است و باید تمام امور روی قوانین اجراء بشود و تمام اعمال و افعال دولت باید طبق قانون باشد در هر قسمتهائی هم که قانون نیست باید قانون جدیدی وضع بشود که هیچ امری برخلاف قانون واقع نشود میفرمائید که مبالغ زیادی از بودجه وزارت عدلیه مال ثبت اسناد است عرض می‌کنم اگر نسبت بودجه وزارت دادگستری را به نسبت تمام بودجه کل کشور بگیریم تصدیق خواهید کرد که در کمتر مملکتی است که این نسبت باشد در غالب جاها نسبت بودجه وزارت دادگستری به نسبت بودجه کل کشور خیلی بالاتر از این نسبتی است که در ایران هست
دوره چهاردهم قانونگزاری تاریخ ۳۲۳/۱۱/۲۲ شماره ۴۲۲/۳۰۴۵۷/۲۳۲۱۶/۵۵ لایحه تقدیمی وزارت دارائی در جلسه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۲۳ مجلس شورای ملی بر طبق قوانین و مقررات جاریه وزارت دارائی ناگزیر است برای پرداخت وظائف وراث کارمندان و بازنشستگان متوفی عده زیادی طرح تصویبنامه بمنظور پرداخت مبالغ خیلی کوچک که اغلب آنها کمتر از یکصد ریال است تهیه و بهیئت وزیران پیشنهاد نماید. چون نوشت افزار و اوقاتی که کارمندان برای تهیه و پیشنهاد این قبیل تصویبنامه‌ها و پرداختهای ماهیانه مصروف می‌کنند بیشتر از نتیجه حاصله به وراث می‌باشد لذا ماده واحده ذیل تقدیم و استدعای تصویب آنرا دارد:
ماده واحده ـ بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود درمواردی که میزان وظیفه استحقاقی ورثه هر یک از خدمتگزاران و بازنشستگان مشمول قوانین استخدام کشوری که از تاریخ تصویب این قانون ببعد فوت می‌نمایند ماهیانه یکصد ریال و یا کمتر باشد طبق اعلامنامه ورثه که از طرف وزارت مربوطه تهیه و بتصدیق اداره بازنشستگی می‌رسد وظیفه چهار سال هر یک از آنان را یکجا از محل صندوق بازنشستگی یا محل دیگر که برای پرداخت حقوق مزبور مقرر گردیده با رعایت سایر مقررات بپردازد.
این طبقه از وراث دیگر هیچگونه حقی از بابت وظیفه ندارند. تبصره ـ هرگاه بین ورثه افراد ذکوری باشند که پس از فوت مورث خود کمتر از چهار سال به سن بیست سالگی آنان مانده باشد فقط وظیفه مدت استحقاقی آنان پرداخته خواهد شد و چنانچه ورثه دیگری وجود داشته باشد وظیفه بقیه مدت چهار سال وراث ذکور مزبور به سایر ورثه داده می‌شود. نخست وزیر مرتضی بیات وزیر دارائی اردلان سئوالات آقایان نمایندگان مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی در ۱۹ مرداد۲۳ از وزارت پیشه و هنر سئوالهای زیرین را کرده بودم متأسفانه تا کنون جوابی از آن وزاتخانه نرسیده‌است مستدعیم به وزارتخانه نامبرده از مقام ریاست اطلاع داده شود که با اولین موقع در جلسه علنی مجلس حاضر شده و به سئوالهای زیرین جواب بدهند
۱- بیلان معادن خصوصا ذغال سنگ و کارخانهای قند
۲- وضعیت و محتویات انبارهای الکتریکی ذغال سنگ زیراب به موجب صورت خرید.
۳- وضعیت و محتویات کارخانه آهن ذوب کنی به موجب صورت خرید از کارخانه.
۴- وضعیت و محتویات انبارهای کارخانه پارچه بافی شاهی از قبیل مواد خام و مواد بافته شده از روز تحویل از دربار.
۵- وضعیت و محتویات انبارهای کارخانه جریر بافی چالوس از قبیل مواد خام و مواد بافته شده از روز تحویل از دربار.
۶- وضعیت و محتویات انبارهای کارخانه چیت بهشهر از قبیل مواد خام و بافته شده از روز تحویل.
۷- وضعیت و محتویات کارخانه گونی بافی در شاهی.
۸- وضعیت و محتویات سایر کارخانه‌ها از قیل گلسیرین و سیمان و ذوب مس و گارخانه شماره۵
۹- وضعیت و جریان صندوقها و محتویات آنها و سایر اشیائی که به اسم دولت از بندر پهلوی بازرسهای وزارتی به تهران حمل نموده‌اند همیچنین جریان رسیدگی به اعمال دو نفر بازرس که صندوقها را به تهران حمل نموده‌اند. مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی مستدعیم به وزارت پیشه و هنر و بازرگانی اطلاع بدهند که جواب سئوال زیر را با اولین وسیله در جلسه علنی بدهند.
از قرار اطلاع بنده یک کارخانه نخ ریسی ۳۲۰۰۰ دکی بضمینه کارخانه پارچه بافی که بعد از حادثه شهریور در انبارهای قماش روبروی ایستگاه راه آهن تاکنون متروک مانده‌است گویا اکنون وزارت پیشه و هنر می‌خواهد اسبابهای کارخانه مزبور را بعنوان اینکه سایر کارخانه‌ها اسبابهای یدکی ندارند بین سایر کارخانهای ملی تقسیم شود خواهشمندم در این باب توضیحات لازم را بدهند که این کارخانه در کجاست و چرا تا کنون آنرا سوار نکرده و بهره برداری ننموده‌اند. ۳۲۳/۱۱/۲۶ مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی در هفتم مرداد ۲۳ سئوال زیر را از وزارت دارائی کرده‌ام متأسفانه تاکنون به جواب آن نائل نشده‌ام مستدعیم به وزارت مزبور از مقام ریاست اطلاع صادر شود در جلسه علنی مجلس به سئوال زیر جواب بدهند. پس از شهریور ۲۰ در انبارهای وزارت دارائی چندین هطار خروار الوار بوده‌است خواهشمندم معین نمایند که این آهن‌ها والوارها در کجا و در کدام انبارهستند. ثقة الاسلامی ۳۲۳/۱۱/۲۶ ریاست محترم مجلس شورای ملی متمی است به آقای وزیر دادگستری اطلاع داده شود که برای پاسخ سئوال زیر حاضر شود
سئوال ـ با اینکه طبق نص صریح قانون املاک و اگذاری و آئین نامه مصوب مبروز به آن قانون بایستی عرض حال اشخاص ثالث تا آخرین مرحله دعوی پذیرفته شود و کرارا این عمل اتفاق افتاده و سابقه دارد علت صدور بخش نامه‌ای که اخیرا از طرف وزارت دادگستری مشعر بعدم قبول عرض حال شخص ثالث پس از موعد معین (که تناقض و مباینت با نص قانون و آئین نامه مربوطه دارد) چیست؟ غلامعلی فریور ریاست محترم مجلس شورای ملی متمنی است به جناب آقای وزیر دارائی اعلام فرمائید در مجلس شورای ملی حضور یافته در مقام جواب و توضیح نسبت به مراتب زیر برآیند. در تاریخ ۲۳/۷/۱۵ بر اثر شکایاتی که از
مؤدیان مالیاتی به مجلس شورای ملی رسیده بودکمیسیون دارائی وقت شرحی به وزارت دارائی به این مضمون نوشت:
وزارت دارائی چون از اغلب نقاط کشور شکایاتی به مجلس شورای ملی می‌رسد که مأخذ تقویم اجناس مشمول مالیات بر درآمد را به نرخ سال قبل تقدیم نموده اوز آنها مطالبه مالیات می‌نمایند لذا کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳ مهر ماه ۱۳۲۳ با حضور جناب آقای وزیر دارائی و مستر مانگ رئیس کل مالیات بر درآمد موضوع را مورد بحث و مداقه قرار داده و بالنتیجه با توجه به قانون مالیات بر درآمد مصوب ۱۹ آبان ۱۳۲۲ و آئین نامه مربوطه مصوب اول خرداد ماه ۱۳۲۳ مسلم گردید. ۱- درآمد کشاورزی املاک مزروعی از اول سال ۱۳۲۳ مشمول مالیات بر درآمد مصوب آبان خواهد بود. ۲- بر طبق نص صریح ماده ۵ قانون مزبور دولت باید در هر سال با در نظر گرفتن و ضعیت هر محل و شور با انجمن شهرداری و خبره‌های محلی تا موقع برداشت هر محصول درآمد جنسی را تسعیر و برای اطلاع مؤدیان مالیاتی اعلام می‌دارد. اینک مراتب بالا را اعلام داشت تا قدغن فرمائید مأمورین وزارت دارائی را از این نکات قانونی مستحضر نموده و بر طبق آن عمل و رفع شکایت شاکیان بشود.
رئیس کمیسیون دارائی ـ مصطفی کاظمی وزارت دارائی مکلف بود طبق شرحی که از کمیسیون دارائی نوشته شده بود و کاملا منطبق با نص قانون است عمل نماید و یا اگر اشکالی در اجرای قانون میدید برای تفسیر و یا تغییری در آن لایحه‌ای به مجلس شورای ملی تقدیم می‌داشت. متأسفانه پس از چهار ماه و نیم که از صدور نامه کمیسیون دارائی می‌گذرد دارائی رشت ابدا توجهی به این موضوع نکرده و بار دیگر شکایات مفصلی بتمام مقامات از گیلان رسیده‌است.
از این جریان اینطور استنباط می‌شود که قوه مجریه یعنی مأمور اجرای قوانین آنطور که باید به وظایف خود عمل نمی‌کند و این روش متأسفانه روز بروز بر انزجار و بد بینی ملت نسبت بدستگاه‌های دولتی می‌افزاید ـ بنا براین وظیفه خود میدانم از جناب آقای وزیر دارائی خواهش کنم در مجلس شورای ملی حاضر شده و دلیل این رفتار نابجای متصدیان وزارت دارائی را توضیح دهند. ابوالقاسم امینی ۲۳/۱۱/۲۵ اخبار مجلس تصمیم قانونی دائر به تشکیل کمیسیون شش نفری برای تجدید نظر در نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی مجلس شورای ملی در جلسه نوزدهم بهمن مان ۱۳۲۳ به تشکیل کمیسیون شش نفری منتخبه از شعب برای تجدید نظر در نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی رأی داده‌است.
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمد صادق طباطبائی
کمیسیون‌ها
کمیسیون بهداری به تاریخ چهارشنبه ۲۵ بهمن ۲۳ ساعت پنج بعد از ظهر کمیسیون بهداری با حضور آقای وزیر بهداری بریاست آقای دکتر معاون تشکیل شد و لایحه دولت راجع به سازمان وزارت بهداری مطرح گشت و مذاکرات مفصل بعمل آمده بالاخره قرار شد روز دوشنبه آینده کمیسیون با حضور آقای نخست وزیر تشکیل شود و در مورد لایحه مزبور مذاکرات بعمل آید.
غائبین بی اجازه - آقایان رفیعی ـ اقبال ـ سید محمد طباطبائی. کمیسیون فرعی شعبه دوم پارلمانی مرکب از آقایان: اسکندری اقبال مؤید ثابتی قبل از ظهر امروز تشکیل و به پرونده انتخابات ایرانشهر رسیدگی و بقیه رسیدگی و اخذ نتیجه موکول به جلسه بعد شده‌است.
- 9-11
+سرقت شده‌است در دست کس دیگری است غیر از آنکه او را بنام متهم و مجرم تعقیب کرده‌اند و اگر به پرونده‌ها مراجعه کنیم دیده می‌شود که از هزار پرونده ۹۹ تاش آنهایی است که جرمش ثابت شده و مجرم معین شده‌است ولی قضات نتوانسته‌اند کاری بکنند که آن اموال دزدی شده را پس بگیرند و بصاحبان حقیقی آن پس بدهند چرا؟ برای آنکه آن اموال را با یک طریق جقه بازی باشخاص ثالث منتقل کرده‌اند و اسم آن اشخاص توی پرونده نیست وما مقصودمان این است که یک کاری بکنیم که بوجه سریع مردم بپول و حقشان برسند و در پیچو خمها گرفتار نشوند حضرتعالی ملاحظه بفر مایید که در محاکم کم دیده شده‌است که دادگاههای کیفری بتوانند حق مدعی خصوصی را باو برسانند و بهمان دلیلی که فرمودند چون می‌نویسند که از کار جزائی
دکتر کشاورز – خواهش می‌کنم دو سه تا از آن طلبکارا ن دویست تومانی حاجی ربابه را هم که فرمودید اسم ببرید. شش
- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
نایب رئیس – چون وقت گذشته جلسه را ختم می‌کنیم (صحیح است) چلسه آتیه روز یک شنبه ۲۹ بهمن ماه دستور هم بقیه این لایحه. (مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- ملک مدنی
اخبار مجلس
کمیسیون بودجه کمیسیون بودجه مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر بریاست آقای ملک مدنی و با حضور آقایان وزیر دارائی – وزیر فرهنگ – وزیر کشور – وزیر بهداری – معاون وزارت کشاورزی و آقای پیکسلی رئیس اداره جسابداری‌ها و میزی و آقای خواجه نوری تشکیل لایحه دودوازدهم هزینه مملکتی برای دو ماهه بهمن و اسفند ۱۳۲۳ مطرح.
از ماده پنجم تا آخر لایحه ماده ۱۱ با اصلاجاتی تصویب گردید و قرار شد برای طرح ماده الحاقیه راجه به بودجه شهرداریها و غیره فردا روز یکشنبه صبح قبل از تشکیل مجلس کمسیون تشکیل شود. عائبین با اجازه – آقایان دکتر طاهری – موید ثابتی – افخمی. مواد مصوب بشرح پیوست است.
ماده پنجم – دولت مجاز است و امهائی که جهت دولت و وزارتخانه‌ها و ادارات و احتیاجات بنگاهها بموجب قوانین مربو طه از بانک ملی ایران دریافت نموده و سر رسید قانونی آنها بدون استرد ا د کامل منقضی گردیده و یا قبل از پایان سال ۱۳۲۴ منقضی می‌گردد تا آخر سال ۱۳۲۴ تمدید نماید.
ماده ششم – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود:
- الف) اضافه بهای مخابرات تلگرافی سالهای ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲ وزارتهانه‌ها و ادارات و بنگاهها ی دولتی را که علاوه بر اعتبار مر بو طه بعمل آمده جمعاً خرجا بحساب قطعی سالهای اذکور منظور نماید. فراغت بافتیم و کار حقوقی باید بمحکمه حقوقی مراجعه شود پس حکمی از محکمه جزا صادر شده ولی ان مدعی خصوصی نمی‌تواند بحقوق خودش برسد و ما مقصودمان این است که محکمه جزا حکم برای گرفتن حقوق این اشخاص هم بدهد و یک اصل دیگری هم ما در قانون مدنی داریم که این قانون هم تبیین همان اصل است که معاملاتی که بضرر غیرباشد و برای فرار از تاْ دیه دین باشد اصلاباطل است و ما باید همیشه این قبیل مسائل را مد نظر داشته باشیم وچون به همان دلیل که فرمودید محاکم جنحه راْ ی نمی‌دادند باین قسمت و وارد نمی‌شدند می‌گفتند از جزائی فارغ شدیم و قسمت حقوقی آن باید بدادگاه حقوق مراجعه شود ما خواستیم محکمه جنحه را مکلف کنیم که بر فرض چند روز هم بیشتر طول بکشد صرف وقت کند و جهات کار را ملاحظه کند اخبار مجلس
- ب) هزینه انتخابات دوره چهاردهم مجلس تقنینیه را که در سال ۱۳۲۳ انچام یافته از محل اعتبار مربوطه منظور در بودجه ۱۳۲۲ کل کشور پرداخت نماید
- ج) حقوق و هزینه کارمندان بیگانه ژاندارمری را از بابت سالهای ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲ که طبق قانون مصوب ۲۸ مهر ماه ۱۳۲۲ و ماده ۲۵ قانون متمم بودجه ۱۳۱۴ استخدام شده‌اند و علاوه بر اعتبار ایجاد شده به حساب سرفه جویی اداره مذکور در سالهای مزبور منظور نماید
ماده هفتم – به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود با قرارداد مورخ ۱۰ مرداد ۱۳۲۳ که وزارت فرهنگ برای تکمیل ساختمان سه دبستان نوبنیاد در تهران منعقد نموده موافقت و از محل اعتبار مربوطه پرداخت نماید
تبصره – از اول فروردین ۱۳۲۴ استخدام اتباع بیگانه بدون تصویب مستقیم مجلس شورای ملی به هر عنوان که باشد ممنوع است و دولت مکلف است منتهی در ظرف یکماه از این تاریخ فهرستی از اسمی و حقوق مستخدمین بیگانه را که تا امروز به موجب مبده ۲۵ قانون متمم بودجه سال ۱۳۱۴ اعم از روز مزد و غیره استخدام شده‌اند برای تصویب کمسیون بودجه تقدیم دارد و حقوق آنان طبق بودجه‌های مصوب پس از تصویب کمسیون بودجه قابل پرداخت است
ماده هشتم – اعتبار ماده ۶۲ بودجه سال ۱۳۶۲ کل کشور شامل مصارف فانوس‌های دریایی و کلیه هزینه‌های مر بوط و به بطلان معامله حکم بدهند برای مدعی خصوصی (ایرج اسکندری – عطف بما سبق هم بکند؟) عطف بما سبق هم عرض کردم نمی‌شود امر حقوقی است بسالهای ۱۳۲۰، ۱۳۲۱، ۱۳۲۲ می‌باشد
ماده نهم – بوزارت دارایی اجازه داد. می‌شود برای امکان پرداخت بعضی هزینه‌های ضروری غیر مستمر منظور در بودجه تفصیلی وزارتخانه‌ها وادرات و بنگاه‌های دولتی و همچنین برای تکمیل سازمانهای ضروری در هر موقع که مقتضی بداند با انتقال اعتبار یک یا چند ماده به مواد دیگر بعد از تصویب کمیسیون بودجه مواغقت و اجرا نماید مشروط بر اینکه از جمع کل بودجه سال ۱۳۲۲ به علاوه اضافه اعتبارات مصوب سال ۱۳۲۳ هر وزارت خانه و ادره یا بنگاه تجاوز نماید.
ماده دهم – بوزارت دارایی اجازه داده می‌شود از محل اجاره بهای سالیانه استفاده از کار خانه هواپیما سازی شهباز مصارف تعمیر تکمیل و توسعه فرودگا ه‌های ارتشی ر به وزارت جنگ پرداخته جمعاً خرجاً به جساب منظور نماید.
ماده یازدهم –
- الف – اعتبار اضافی به مبلغ ده میلیون ریال برای احیاجات ساختمانی و تعمیراتی فوری ور=زارت راه داده می‌شود که طبق بر نامه‌ای که بوسیله وزارت راه تهیه و بتصویب وزارت د ارایی می‌رسد مورد استفاده قرار گیرد.
- ب – اعتبار اضافی بمبلغ پانزده میلیون ریال برای احتیاجات فوری اداره آبیاری وزارت کشاورزی که طبق برنا مه‌ای که توسط اداره آبیاری تهیه و بتصویب وزارت د ارایی می‌رسد مورد استفاده واقع شود.