مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ امرداد (اسد) ۱۳۰۳ نشست ۴۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ امرداد (اسد) ۱۳۰۳ نشست ۴۷
جلسه چهل و هفتم
صورت مشروح مجلس یوم یکشنبه ۲۶ برج اسد ۱۳۰۳ مطابق ۱۵ محرم ۱۳۴۳
(مجلس سه ساعت قبل از ظهر به ریاست موتمن الملک تشکیل گردید)
(صورت مجلس پنجشنبه شانزدهم اسد را آقای آقا میرزا شهاب قرائت نمودند)
رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- در صورت مجلس ذکری از تقاضای بنده راجع به دادن امتیاز نفط بکمپانی‌های ایرانی نشده است. اگر مقتضی باشد ذکری از آن بشود
رئیس- فرمودید اگر مقتضی باشد
آقا سید یعقوب- خواستم تذکر بدهم که این تقاضای بنده در صورت مجلس نبود.
آقای ناصر الاسلام (اجازه)
ناصر الاسلام- با اینکه بنده اجازه مرخصی داشتم ودر جلسه قبل هم حاضر بودم معهذا بنده را غائب بی اجازه نوشته‌اند.
رئیس- تحقیق می‌شود بعد اصلاح می‌شود. دیگر ایرادی نیست؟
یکنفر از نمایندگان- خیر
رئیس- چون مدت شعبه‌ها منقضی شده است لازم است امروز برای تعیین شعبه‌ها قرعه کشیده شود. برای اطلاع آقایان عرض کنم عده حضار صد ونه برای هر شبعه هیجده نفر اولا شعبه اول که نوزه نفر خواهد بود و باز برای اطلاع خاطر آقایان عرض کنم عادت ما بر این است اشخاصی را که در شمیران هستند جزء حاضر در مرکز حساب نمی‌کنیم (آقای معظم السلطان اسقراع نمود و نتیجه بطریق ذیل حاصل گردید)
شعبه اول- آقایان: حاج آقا اسمعیل سردار اسعد. یاسائی. عماد السلطنه شیخ الاسلام ملایری. ضباءالواعضین. آقا شیخ محمد علی طهرانی. دبیر اعظم. مساوات. سالار اشرف. مدبر الملک. آشتیانی. معظم السلطان. رهنما. سالار لشکر. معاضد السلطنه. سردار معظم خراسانی. ناصر سیف.
شعبه دوم- اقایان: شریعتمدار دامغانی. سردار مفخم. آقا سید مخبرالدین. داور. رئیس التجار. اقبال الملک. حاج میرزا عبدالوهاب. ملک الشعراء. آقا شیخ الرئیس. آقا سیدحسن اجاق. وحید الدوله. آقا مصطفی بهبهانی. حاج میرزا یحی دولت آبادی. قائم مقام. نصرت الدوله. مقوم الملک. آقا سید یعقوب.
شعبه سوم- آقایان: صدق السلطنه. احتشام الحکما. سلطان العماء. کی استوان. میرزا سید حسنخان زعیم. امین الشریفه. الموتی. وکیل الملک. مؤتمن الملک. حاج عز الممالک. قائم مقام دیوان بیگی. محمد ولی میرزا. سر کشیک زاده. سردار فاخر. امیر احتشام. تدین. صدر العماء مفتی.
شعبه چهارم- آقایان: نجات. آقا شیخ جلال. ملک التجار. حاج میرزا اسدالله خان. سهام السلطان آقا سید حسن کاشانی. سلیمان میرزا. عطاء الله خان روحی. ضیاء الطباء. سردار نصرت. ایزدی. سیف الله خان. اسکندری. سردار منتصر. قائم مقام الملک امیر اعلم. شیخ فرج الله. آقا میرزا شهاب. شیخ العراقین زاده.
شعبه پنجم- آقایان: قوام الدوله. مصدق الملک. امیر حشمت. مصباح السلطنه. آقای شیخ علی مدرس. مشیر معظم. مشار اعظم. سپهدار اعظم. یمین الملک. عدل الملک. معتمد السلطنه. مستوفی الممالک. اعتبا الدوله. کازرونی. شریعت زاده. آقا میر سید احمد بهبانی. نظم الملک. سردار سپه.
شعبه ششم- آقایان: میرزا جواد خان مشیرالدوله. نظام التولیه. شاهزاده شیخ الرئیس. سردار متعمد. حاج سید المحققین. مدرس. اخگر. ناصر الاسلام افشار. میرزا یدالله خان. ارباب کیخسرو. آقا سید کاظم یزدی. فتح الله میرزا. میرزا آقا خان عصر انقلاب. صولت السلطنه. دست غیب. مشیر اعظم حائر زاده.
رئیس- آقای حائر زاده جزو شعبه اول می‌شوند. راپورتی از کمیسیون نفت نرسیده است
نصرت الدوله- اجازه می‌فرماید
رئیس- بفرمائید
نصرت الدوله- در راپورت اولی که از طرف کمیسیون تقدیم شد بعرض آقایان رسید که سه ماده از لایحه دولت تحت مطالعه است و دران مواد مطالعه شده و دوره‌اش حضر است ولی یکی دیگر که ماده ۲۷ و راجع به قرضه است بنابر تقاضایی که آقای ذکاء الملک وزیر امور خارجه قبلا تعطیل کردند باقی ماند و آن ماده اگر اجازه بفرمائید موقوف می‌گذاریم که باو هم در کمیسیون مذاکره شود در این صورت اگر لازم است آن دو ماده مطرح شود راپورت آنها را تقدیم کنم والا بماند تا اینکه ماده ۲۷ هم تصویب شود و راپورت آنها یکمرتبه تقدیم شود
رئیس- آقای حاج عزالممالک (اجازه)
حاج عزالممالک- غیر از این ۳ ماده چند ماده هم بود که بکمیسیون ارجاع شده بود بهتر این است که این دو ماده و سایر مواد را مخبر محترم یک مرتبه راپورت بدهند تا در جلسات بعد مطرح شود
مخبر- آن موادی که بکمیسیون مراجعه شده بود بواسطه تعطیل کمیسیون تشکیل نشد لیکن این دو ماده که عرض کردم قبل از تعطیل در کمیسیون تصویب شده است اجازه میفرمائید بعد از تنفس راپورت آنها را تقدیم کنم.
رئیس. باید طبع و توزیع شود بماند برای جلسه بعد آقای آقا سید یعقوب(اجازه)
آقای اقای سید یعقوب- بنده هم خواستم عرض کنم این دو ماده با آن دو ماده که در کمیسیون مراجعه شده است در یک جلسه طرح شود
رئیس- امروز کمیسیون تشکیل خواهد شد یا نه؟ نصرت الدوله مخبر- از آقای رئیس کمیسیون باید پرسید
مدرس- بنده هم متوجه نبودم
رئیس- عرض کردم امروز کمیسیون تشکیل خواهد شد یا خیر
مدرس- بعد می‌رویم بیرون قرارش را می‌گذاریم
رئیس- خطاب به آقای نصرت الدوله راپرت این دو ماهه را بدهید که طبع و توزیع شود بعد هم کمیسیون باید تشکیل شود برای رسیدگی به سایر مواد: پیشنهاد کمیسیون محاسبات مجلس راجع به استخدام یکنفر آلمانی برای مطبعه مجلس مطرح است راپورت کمیسیون محاسبات هم طبع و توزیع شده است (دو فقره راپرت کمیسیون محاسبات و خارجه بشرح ذیل قرائت شد)
خبر از کمیسیون محاسبات مجلس شورای ملی بمجلس مقدس: کمیسیون محاسبات یکطفی کنترات نامچه مسیو ویلهم و برتبعه آلمانی را که از طرف اداره مباشرت مجلس شورایملی برای راه انداختن ماشینهای مطبعه مجلس در تحت ریاست و او امر رئیس مطبعه و مدیر داخلی مطبعه در شهر برلن مابین مشارالیه و جناب ارباب کیخسرو و شاهرخ در تحت دوازده ماده بدو نسخه یکی بخط آلمانی و دیگر بخط ایرانی تنظیم و مشارالیه را بمدت ۳ سال که ابتدای آن از تاریخ یازدهم ماه فوریه ۱۹۲۴ مسیحی شروع می‌شود با ماهی هفتادو پنج تومان مقرری و بعضی متفرعات دیگر استخدام نموده تحت مطالعه و مشاوره آورده پس از مداقه کامله تمام مواد و مشروطه آنرا بطوری که از نظر نمایندگان محترم خواهد گذشت قابل قبول و مقارن صرفه دیده تصویب واین خبر را تقدیم مجلس می‌نماید.
مخبر کمیسیون قائم مقامخبر از کمیسیون خارجه بمجلس کمیسیون خارجه لایحه نمره ۱۵۳ اداره مباشرت مجلس را دائر باستخدام دو نفر متخصص المانی برای مطبعه و اداره چراغ برق مجلس تحت مداقه در آورده و از نقطه نظر ملیت استخدام دو نفر المانی را تصویب می‌نماید
فیروز
رئیس- مذاکرات راجع بکلیات است مخالفی ندارد؟
بعضی از نمایندگان- خیر
رئیس- رای گرفته می‌شود برای ورود و شور مواد آقایانی که تصویب می‌کنند قیام نمایند اغلب قیام نمودند
رئیس- تصویب شد.ماده اول بشرح آتی خوانده شد
ماده اول- اداره مباشرت مجلس شورای ملی مجاز است مسیو ویلهم و برتبعه آلمانرا از یازدهم فوریه ۱۹۲۴ مطابق دلو تنگو زئیل ی ۱۳۰۲ لغایت مدت ۳ سال شمسی برای سوار کردن و راه انداختن ماشینهای مطبعه مجلس استخدام نماید
رئیس- مخالفی دارد؟
(گفته شد خیر)
رئیس- رای مگیریم بماده اول آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد: ماده دوم (بشرح ذیل خوانده شد)
ماده دوم- حقوق سالیانه مشارالیه نهصد و ده تومان خواهد بود
رئیس- خطاب بآقای ارباب کیخسرو جزو بودجه بوده است
ارباب کیخسرو. بلی
رئیس. پس رای نمی‌گریم و ماده سوم (بشرح ذیل قرائت شد)
ماده سوم- مبلغ یکصد تومان مخارج ایاب مشارالیه منظور خواهد شد
رئیس- ایرادی ندارد؟ آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- این دویست تومانی که اینجا نوشته شده جزو بودجه مجلس یا جزو اعتبار است
قائم مقام مخبر کمیسیون محاسبات جزو اعتبار منظور شده است
رئیس- مخارج ذهاب را که نمی‌شود جزو بودجه منظور کرد.ارباب کیخسرو (اجازه)
ارباب کیخسرو- صد تومان مخارج آمدنش جزو بودجه است ولی رفتنش جزو بودجه نیست
رئیس- آقای مدبر الملک(اجازه)
مدبر الملک- خواستم عرض کنم خوبست در اینجا یک کلمه (فقط برای یک مرتبه) نوشته شود برای اینکه اگر خواست دو مرتبه برود نتواند.
رئیس-این ماده مجددا قرائت شد)
رئیس- آقای دست غیب(اجازه)
دست غیب- بنده موافقم و می‌خواهم عرض کنم که ایراد آقای مدبرالملک موضوعی ندارد که جواب عرض کنم برای اینکه سالی یکمرتبه که نمی‌رود
رئیس- آقای ارباب کیخسرو(اجازه)
ارباب کیخسرو- بنده خواستم همین را عرض کنم
رئیس- اقای مدبر الملک(اجازه)
مدبرالملک- ما تصور می‌کنیم که نمی‌رود ولی ممکن است بیاید و بعد از دو سه ماه بگوید یک واقعه پیش آمده است و من مجبورم بروم بنابر این چه ضرری دارد که ما اینجا بنویسیم برای یکمرتبه فقط داده می‌شود.
رئیس- آقای دست غیب(اجازه)
دست غیب- معلوم می‌شود آقای مدبرالملک التفات نفرمودند معلوم است که این مخرج برای یکدفعه است باین معنی که اگر آمد و دو ماه بعد گفت من می‌خواهم بروم بچه ترتیب می‌خواهد برود اگر بترتیب مرخصی است که محتاج باجازه است واگر نخواهد و اصلا برود آن یک ترتیب دیگری است علی ایحال مخارج ایاب وذهاب برای یکدفعه است یک دفعه پول می‌خواهد بیاید یکدفعه پول می‌خواهد برود و دیگر قید نیست
(جمعی گفتند مذاکرات کافی است)
رئیس- رای می‌گیریم بماده سوم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.ماده چهارم بشرح ذیل قرائت
ماده چهارم- مسیو ویلهم و بر در هر سال محق بیکماه مرخصی با اخذ حقوق خواهد بود
رئیس- رای گرفته می‌شود باین ماده آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده پنجم (بمضنون ذیل قرائت شد)
ماده پنجم- محل سکونت مشارالیه را در طهران که عبارت از یک اطاق و لوازم آن در خور سکونت مشارالیه باشد با روشنائی چراغ منزل مشارالیه اداره مباشرت مجلس تهیه خواهد نمود رئیس- رای می‌گیریم باینماده
آقا سید یعقوب- بنده یک سئوالی دارم
رئیس- بفرمائید
آقا سید یعقوب- آنروز هم همین سؤال را کردم باز مفهوم را معین نکرده‌اند بنده میدانم در همین عمارت مجلس نشسته است اما معلوم نیست مخارج سکنای آن در سال چقدر می‌شود در اینجا فقط نوشته شده که مخارج سکنی و چراغ داده می‌شود اما مخارج این در سال چه مبلغ است که ما می‌خواهیم بدانیم بچه مبلغ رای می‌دهیم آیا این مخارج صد تومان است؟ دویست تومان است چقدر است بنابر این خوبست مبلغ معلوم شود تا رایی که داده می‌شود رای بآن مبلغ داده شود
مخبر- یک اطاق ویک لوازم مختصری برای آن تهیه شده است حالا لازم نیست که در اینجا باشد ممکن است در بیرون یک اطاق برای او کرایه کنند و یک لوازم مختصری از قبیل میزو صندلی و چراغ باو بدهند این اهمیت ندارد و مبلغش هم خیلی مختصر است قابل نیست که نوشته شود
(جمعی گفتند- مذاکرات کافی است)
رئیس- رای می‌گیریم بماده پنجم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده ششم (باین ترتیب خوانده شد)
ماده ششم- اداره مباشرت مجلس مجاز است بر طبق ماده دوم قانون کنترات مستخدمین خارجه مصوبه ۲۲ عقرب ۱۳۰۱ سایر شرایط را تعیین و کنترات مسیو ویلهم وبه را امضاء نماید
رئیس- مخالفی ندارد
بعضی از نمایندگان. خیر
رئیس- تصویب شد: در کلیات هم مخالفی ندارد:
(گفتند. خیر)
رئیس- رای گرفته می‌شود بکلیه راپورت آقایانی که تصویب می‌کنند ورقه سفید والا ورقه کبود خواهند داد
(اخذ و استخراج آراء بعمل آمده و نود وسه ورقه سفید تعدادشد)
رئیس- عده حضار صدو دو: با نودوسه رای تصویب شد راپورت کمیسیون قوانین مالیه راجع بپوست بره مطرح است
سردار معظم- اجازه می‌فرماید
رئیس- بفرمائید
سردار معظم- کمیسیون قوانین مالیه تا بحال منعقد نشده است و امروز عصری منعقد خواهد شد و دراین باب راپورت ثانوی خواهد داد
رئیس- باید رای گرفته شود چون جزو دستور است: آقای حاج عزالممالک (اجازه)
حاج عزالمملک- راپورت نیامده که جزو دستور باشد
رئیس- آقای آقا سید یعقوب(اجازه)
آقاسید یعقوب- آن روز شرح مفصلی عرض کردم که باین راپورتی که کمیسیون داده است مخالف هستم و با آن راپورتی که دولت داده است موافقم و بهمین عنوان هم جزو دستور شد حالا هم از برای مخالفین و موافقین فرقی نمی‌کند و بنده عقیده‌ام این است که راپورت دولت مطرح کرده و رای بدهیم ودلیل هم ندارد که از دستور خارج شود و چون جزو دستور بوده است خارج شود و الایکعده هستیم که با لایحه دولت راجع به پوست بره موافقیم
حاج عزالملک- بنده در باب رای عرضی دارم
رئیس التجار- اجازه می فرمائید
رئیس- یک مطلبی جزو دستور است برای اینکه از دستور خارج شود باید رای بگیریم
سردار معظم- از دستور خارج شده است آن روز رای گرفتیم
رئیس- چطور خارج شده است آن روز رای گرفیتیم
سردار معظم- بنده امروز مسترد داشتم حالا در روی چه مطلبی مجلس مذاکره می‌کند
رئیس- بنده برای کمیسیون حقی نمی‌بینم که راپورتش را نمی‌تواند پس بگیرید آن روز هم گمان می‌کنم رای گرفتیم
سردار معظم- تا بحال این حق بوده است
رئیس- در دوره چهارم همین طور معمول بوده است که می‌فرمایند کمیسیونها راپورتی که می‌دادند بعد می‌توانستند پس بگیرند حالا اگر در نظامنامه چنین حقی باشد بنده حرفی ندارم ولی در نظامنامه چنین چیزی ندیدم آن بود که مجبورا عرض کردم آقای رئیس التجار در این باب حرفی دارید؟
رئیس التجار- بلی در جواب آقای آقا سید یعقوب خواستم عرض کنم که آنچه بنده می‌بینم کمیسیون تصور کرده است که این لایحه راجع به پوست‌هائی است که بعد از انقضای مدت قدغن خرید شده است و بموجب تلگراف اخیری که از تجار خراسان رسید معلوم شد که این طور نبوده این است که اعضای کمیسیون لازم دانستند تجدید نظری در این لایحه بنمایند و بعد راپورت بدهند. رئیس- پس پیشنهاد میفرمائید ارجاع شود به کمیسیون
رئیس التجار- بلی خواستم ترتیب را عرض کرده باشم نظام التولیه-اجازه میفرمائید
رئیس- بفرمائید
نظام التولیه- خواستم عرض کنم پس از تنفس کمیسیون تشکیل شود راپورت بدهند
سردار معظم- امروز نمی‌شود
رئیس- رای می‌گیریم در ارجاع به کمیسیون آقایانی که تصویب می‌کنند قیام نمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد وارد شور دوم لایحه راجع به الصاق تمبر به بلیط نمایشگاهها مطرح است راپورت این یکی هم گویا نرسیده است
سردار معظم- چون کمیسیون منعقد نبوده است راپورت داده نشد ولی اشکا لاتی که در مجلس بود فقط راجع به ماده پنجم بود و مواد دیگر اشکالی نداشت باین جهت اگر لازم میدانید در مواد دیگر شور شود تا ماده پنجم بعدا اصلاح کرده و راپورت بدهیم
رئیس- ممکن است (ماده اول راپورت مزبور بشرح ذیل قرئت شد)
از بلیطهای ورودی بمجالس ذیل در صورتی که حق الورود دریافت شود اعم از اینکه بلیطهای ورودیه برای یک یا چند جلسه یا بطور دائم باشد حق تمبر ماخوذ می‌شود.
(۱)- کلیه مجالس نمایش و تفریحی عمومی-
(ب) نمایشگاههای صنعتی و امثال آن
(ج)- کلیه کنفرانس‌ها
(د) نمایشگاهها ورزش و مسابقه
رئیس- مخالفی ندارد:
(گفتند خیر)
رئیس- آقایانی که این ماده را تصویب می‌کنند قیام نمایند
(جمعی کثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده دوم (بشرح ذیل قرئت می‌شود)
حق تمبر از روی ماخذ ذیل نسبت بقیمت بلیطهای ورودیه ماخوذ می‌شود تا یک تومان از هر دو قران و کسورات آن یک شاهی علاوه از یک تومان الی سه تومان از هر قران و کسورات آن یکشاهی علاوه از یک تومان الی سه تومان از هر قران و کسورات آن یکشاهی علاوه از سه تومان ده یک قسمت بلیط
رئیس- رای گرفته می‌شود باین ماده آقایانی که این ماده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده کثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده سوم(بمضنون ذیل قرائت شد)
معادل حقوقی که از ماده ۲ ماخوذ می‌شود تمبر به بلیطها الصاقخواهد شد
رئیس- رای گرفته می‌شود آقایانی که این ماده را تصویب می‌کنند قیام فمائیند
(اغلب نماندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده چهارم(بشرح آتی قرائت شد)
هرگاه هر بلیطی کمتر از آنچه که بر طبق این قانون معین شده است تمبر الصاق شود مرتکب از طریق اداره تعقیب وپس از ثبوت تقصیر ده مقابل قیمت تمبر ماخوذ خواهد شد
رئیس- شاهزاده شیخ الرئیس(اجازه)
محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس- ما بهر لایحه و قانونی که می‌رسیم مجازاتش را هم در همان قانون می‌نویسیم در صورتی که کلیتا باید یک مجازاتی از برای متخلفینی از قونین معین کرده و اختصاص بیکی دو قانون ندارد باید یک قانون مخابراتی برای آن کسانی که عوائد مستقیم و غیر مستقیم را حیف و میل می‌کنند تهیه نمود تا در تمام دوائر وزارت مالیه معمول باشد که همه یک جور باشند و اختصاص بیک لایحه نداشته باشد بنابر این بنده با این طرز مخالفم که در هر قانونی یک مجازاتی معین نمائیند
رئیس- آقای داور موافقندداور- بلی
رئیس- بفرمائید داور البته نماینده محترم تصدیق می‌فرمایند که در مملکت ما هنوز یک قانون جزای کاملی تدوین نشده ولی در خارجه هر مملکتی یک قانون جزای مفصلی دارد این بود که جمعی گفتند اگر یک قانونی از مجلس بگذرد و مجازاتی درآن قانون معین نشده باشد اسباب ضعف آن قانون است و دران جا هم این پیش بینی را کرده‌اند البته هر وقت در آتیه یک قانون جزای مفصلی تدوین کردیم این راهم می‌شود در آن کلیات کرد و اشکالی ندارد یک توضیح هم از آقای مخبر می‌خواسم که دراین جا نوشته شده مرتکب از طریق اداری تعقیب و پس از ثبوت تقصیر در مقابل قیمت تمبر ماخوذ خواهد شد این جا معلوم نیست ده در مقابل تمبری که الصاق می‌شود ماخوذ خواهد شد یا ده برابر آن کسر تمبر است که گرفته می‌شود
مخبر- هر چقدر کسر باشد ده برابرش ماخوذ می‌شود
رئیس- آقای آقاسید یعقوب(اجازه)
آقاسید یعقوب- بنده می‌خواستم از مخبر سئوال کنم اینجا نوشته شده است مرتکب از طریق اداری تعقیب می‌شود اینجا معلوم نیست مرتکب کیست آیا آن کسی که تمبر را الصاق می‌کند یا آن کسی که بلیط در دست دارد ان را هم مرتکب قلمداد کنند در صورتی که او تقصیری ندارد و مسئول آن کسی است که تمبر را میچسباند و باید این جا توضیحی داده می‌شود چون عقاب متوجه آن کسی که بلیط دارد نمی‌شود
مخبر اگر در خود قانون مباشر الصاق تمبر معین می‌شد البته دراین ماده هم تصریح می‌شد و نوشته می‌شد مباشر الصاق تمبر ولی مباشرت الصاق تمبر موکول به نظامنامه است که بعد تهیه خواهد شد و بالاخره ممکن است قراری داده شود که خود صاحب نمایشگاه قبول کند و تمبر الصاق کند پس ممکن است یک موردی پیش بیاید که خود صاحب نمایشگاه بلیط الصاق کند بنابر این مسؤل خودش خواهد بود وهرکس این قصور را کند مرتکب است و مسئول خود خواهد بود چه صاحب نمایشگاه باشد چه مباشر الصاق تمبر
حاج عزالممالک- بنده یک پیشنهادی دارم
مخبر- راجع به قیمت کسر تمبر اضافه بفرمائید که ده مقبل قیمت کسر تمبر ماخوذ خواهد شد
رئیس- خطاب به حاج عزالممالک پس این پیشنهاد مورد ندارد
مخبر- قبلا با بنده مذاکره کردند و بنده قبول کردم
(ماده چهارم با اصلاح فوق بشرح ذیل قرائت شد)
هرگاه هر بلیط کمتر از آنچه که بر طبق این قانون تعین شده است تمبر الصاق شود مرتکب از طریق اداری تعقیب وپس از ثبوت تقصیر ده مقابل قیمت کسرتمبر ماخوذ خواهد شد
رئیس- آقای طهرانی(اجازه)
طهرانی- این جا می‌نویسند از طریق اداری تعقیب خواهد شد معلوم نیست وزارت مالیه باید تعقیب کند یا محکمه صالحه.وزارت مالیه که حق قضاوت ندارد اگر چنانچه این موضوع را احساس کرد و باید به محاکم صالحه ارجاع کند و محکمه صالحه حکم بدهد. والا اگر بنا شود که در این مورد حق قضاوت بوزارت مالیه داده شود بر خلاف قانون اساسی است ثانیا در مسئله مجازات با این کیفیت بنده مخالفم و یک نظریاتی دارم که متبه اول و دوم و سوم باشد این جا در تمام مراتب ده مقابل قیمت تمبر مجازات معین کرده و بنده عقیده‌ام این است که در مرتبه اولی پنج مقابل در مرتبه ثانی ده مقابل و در مرتبه ثالث یک مجازات فوق این مجازات قائل شوند. مثل اینکه در تمام دنیا هم معمول است و قانون مجازات مراتبی را معین می‌کند.
رئیس- شاهزاده شیخ الرئیس موافقید:
محمد هاشم شیخ الرئیس- بلی عرض می‌کنم در قانون پستی هم یک تکلیفی برای اداره در نظامنامه‌اش معین شده تا یک حدی خود اداره می‌تواند رسیدگی کرده و جزا بدهد و درجه بالاتر آن را به محاکم صالحه مراجع کند و این در همه چیز هست و منحصر به تمبر تنها هم نیست و اداره تا حد معین که در نظامنامه‌اش نوشته شده می‌تواند رسیدگی کند و بالاتر از آن را باید بمحاکم صالحه رجوع کند این مطلب معین است
(جمعی از نمایندگان مذاکرات کافی است)
رئیس- رای گرفته می‌شود بماده چهارم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده کثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده پنجم و شور در کلیات می‌ماند برای روز دیگر باالفعل اگر موافق باشید چند دقیقه تنفس شود در موقع تنفس شعبه‌ها باید تشکیل شده و هئیت رئیسه خودشان را تعیین و هر کدام یک عضو برای کمیسیون عرایض منحل شده و عایض زیادی رسیده است که هنوز رسیدگی نشده اینکار خیلی فوریت دارد (دراین موقع جلسه برای تنفس نعطیل و پس از یکساعت و نیم مجددا تشکیل گردید
رئیس- پیشنهاد راجع بقانون بلدیه مطرح است این پیشنهاد طبع و توزیع شده است فقط سه ماده‌اش قرائت می‌شود و رای می‌گیریم ماده اول و دوم و سوم (بشرح ذیل قرائت شد
ماده اول- قانون بلدیه بموقع اجرا گذاشته و هر چه زودتر شروع بانتخاب نمایندگان بلدیه شود.
ماده دوم- تصمیم جلسه۲۳ قوس ۱۳۰۰ مجلس شورای ملی راجع بمشارکت کمیسیون داخله با دولت برای تجدید نظر در قانون بلدیه و اینکه اگر نواقصی در قانون مصوبه مشاهده شد یا اصلاحاتی را لازم بدانند بعرض مجلس رسانده از تصویب نمایندگان محترم بگذرد صورت قطعیت داده و کمیسیون نظریه متخذه را به عرض مجلس برساند
ماده سوم- صورت جمع و خرج این مدت بلدیه از طرف مجلس خواسته شده در کمیسیون مورد دقت و مطالعه شده به مجلس بیاید تا نمایندگان محترم و ملت از عواید و مصارف بلدیه مستحضر شوند
رئیس- آقای کازرونی.(اجازه)
کازرونی بنده موافقم
رئیس- اسمتان جزء مخالفین ثبت کرده‌اید کازرونی اشتباه شده است
رئیس- آقای داور موافقید یا مخالف
داور- مخالفم
رئیس- بفرماید
داور- دراین پیشنهاد یک ماده راجع باین است که قانون بلدیه بیموقع اجرا گذاشته شده و انتخابات بلدیه شروع شود و در یکی از مواد دیگر همین قانون را محتاج به تجدید نظر دانسته اگر یک بلدیه قانونی مشغول کار بود وتا بحال این قانون بموقع اجرا گذاشته شده بود و در ضمن تقاضا می‌شد که تجدید نظر شود خیلی بجا و بموقع عمل گذاشته نشده و خود پیشنهاد کنندگان هم تصدیق می‌کنند که ناقص را بموقع اجرا بگذاریم و بعد هم تجدید نظر کنیم.بنده با این ترتیب مخالفم و بهتر این است آن نواقص را که آقایان اطلاع دارند ودر ضمن مطالعه بانها بر خورده‌اند آنها را پیشنهاد کنند که آن نواقص رفع شود پس از آن بموقع عمل بگذارند نه که در یک تقاضای اجرای قانون را بکنند و در یک ماده دیگر تصدیق کنند این قانون ناقص است.
رئیس آقای اخگر(اجازه)
اخگر- بعقیده بنده تا وقتی که نقض نشده است باید اجرا شود و اگر اجرا نشده باشد این دلیل نخواهد بود که بعد هم اجرا نشود قانون بلدیه بایستی هماطور که وضع شده مثل سایر قوانین اجرا شود وکلای بلدیه هم موافق قانون انتخابات شوند و اگر بیک نواقصی در موقع عمل برخوردند آنها را پیشنهاد نمایند تا در کمیسیون مخصوص تحقیق شده و در صورتی که مجلس تصویب کند لغو شود والا بدلیل اینکه قانونی اجرا نشده یا نمی‌شود آن را اجرا کرد نمی‌توان قانون را اجرا نکرد.
رئیس- آقای آقا سید یعقوب(اجازه)
آقاسید یعقوب- یک اشکال اساسی آقای داور بیان کردند که اگر آقایان موافقین متوجه آن اشکال بودند این فرمایشات را نمی‌فرمودند چون در ماده اول می‌نویسد قانون را بموقع اجرا بگذارید در ماده دیگر می‌گویند تجدید نظر نمائید. اگر این قانون محتاج تجدید نظر است پس چه چیزیش را بموقع اجرا بگذارند.بنابر این خوب بود آقایان موافقین پیشنهاد می‌کردند که اول تجدید نظر در قانون بشود و آن موادی که غیر عملی است ملغی کنند.مواد دیگر بجایش بگذارند و تقدیم مجلس بکنند تا بعد اجرا شود و اگر آقایان موافقین ملاحظه بفرمایند تصدیق خواهند فرمود که ماده یک وسه باهم متناقص است بعلاوه آن بلدیه مشغول است و عملیاتی هم تا بحال کرده است تکلیف آن چه چیز است؟ آیا موافقین می‌فرمایند بکلی بلدیه منحل شود و این ترتیبات بهم بخورد و از سر گرفته شود گمان نمی‌کنم آقایان حاضر باشند یک بلدیه را که الان مشغول کار است بکلی زیر ورو و در هم و بر همش کرد بعقیده من بایستی نواقص آنرا تکمیل کرد و باید این جزئیاتی که الان داشته باشد و از نقص روبکمال برود و نمی‌شود این ترتیب را بکلی بهم زد و بهتر این است که آقایان موافقین پیشنهاد بفرمایند که قانون بلدیه که در دوره اول گذشته است برگردد بکمیسیون داخله یا کمیسیون دیگر و در آنجا تجدید نظر بشود و موادی که ناقص است ملغی بشود و بجای آن موادکه محتاج الیه است تهیه و تقدیم مجلس شورای ملی بشود ودر واقع بلدیه فعلی را تکمیل کنند نه اینکه بکلی اینرا خراب کنیم و کثافت سر تا پای همه ما را بگیرد
رئیس آقای سالار لشگر (اجازه)
سالار لشگر-اجازه نخواسته‌ام
رئیس- هشتم سرطان اسمتان را ثبت کرده‌اید شاهزاده شیخ الرئیس(اجازه)
شیخ الرئیس- حقیقته خیلی جای تاسف است که ما یک قدری از امور قانونی دور شده‌ایم قانون بلدیه چند سال است در خیلی از نقاط مهمه مملکت اجرا نشده در طهران و مرتبه که انتخابات شیراز روی همین قانون انتخابات بعمل آمد. دوره دیگر هم که مجلس شورای ملی بود در آذربایجان انتخابات شد همین طور در مشهد در سبزوار نیشابور قزوین در شیراز پارسال انتخاب شده است و دوره دومش چها ماه است تمام شده است ولی در طهران ۱۲ سال است. انتخاب نشده است و شاید میل نداشتن این قانون اجرا شود فلسفه این پیشنهادی هم که شده است اینکه در دو سال و نیم قبل در همین مجلس مذاکره شد. که چرا بلدیه طهران قانونی نیست بعضی‌ها فرمودند قانونش نواقص دارد هیئت دولت هم حاضر شد و پیشنهادی کرد یکی از آقایان هم گویا آقای مساوات بودند متذکر شدند که مبادا این پیشنهاد اسباب تعویقش فراهم نمشود و بالاخره همین طور ماند و بنده نمیدانم اگر این قانون برای کتابخانه یا تاریخ است مطلبی است علیحده والا باید یک وقتی این قوانین بموقع اجرا بیاید این قانون بلدیه باید اجرا شود اگر در حین عمل بنواقصی برخورد باید رفع آن نقص بشود در این پیشنهاد هم همین را ذکر کرده‌ایم که تجدید نظر هم بشود و اگر نواقصی در کار است اصلاح شود بعلاوه در طرز انتخابات هم کسی حرفی ندارد فقط حرف در سر وظایف بلدیه است بعضی آن وظایف را کم و بعضی زیاد میدانند. والا در اصل انتخابات گمان ندارم مخالفی باشد بطرز خوبی است و تا به حال هم عمل شده است همه هم در انتخاباتش دخالت دارند ترتیبش هم مرتب است ولی حرف در سر وظایف بلدیه استبالاخره مردم باید بفهمند این پول هائی که می‌دهند چه قانونی چه غیر قانونی بچه مصرف می‌رسد و اما راجع بفرمایش آقای آقاسیدیعقوب هیچ کس نگفت که الان بلدیه را منحل کنند گفته شد باید قانون بلدیه کاملا اجرا شود و مطابق قانونی که از مجلس شورای ملی گذشته است انتخابات بلدی شروع بشود و بنشیند زمام امور را در دستبگیرند والا مادامیکه انتخاباتش نشده است بهمین حالی خواهد که تا بحال دیده‌اید پس بهتر است که زودتر این انتخابات شروع شود و مردم قدری بقوانین مانوس باشند چون اساس مشروطیت تعطیل بردار نیست و تا نسخ نشود باید همه طرفدار اجرای آن باشیم.
رئیس آقای تدین.(اجازه)
تدین- بعقیده بنده و از اینکه قانون بلدیه دارای نقایصی است هیچ جای تردیدی نیست و بنده مخصوصا در ادوار گذشته دقت‌های کامل در این خصوص کرده‌ام و نقایصش را هم کاملا در نظر دارم بهمین جهت هم بود که در دوره چهارم وقتیکه پیشنهاد تجدید نظر در قانون بلدیه شد و مجلس هم رای داد.بنده موافق بودم برای اینکه تصدیق داشتم آلان هم این قانون بلدیه بعقیده بنده از نقطه نظر قانونی بر قوت وقدرت خودش باقی است تا موقعی که رسما لغو نشده ولی در عین حال عرض می‌کنم دارای نقایصی است که از همان نقطه نظر غیر عملی است از این موضوع هم که صرف نظر کنیم چند اعتراض بر این لایحه پیشنهادی وارد است.اولا اجرای قانون یک ماده قانونی نم‌خواهد که پیشنهاد شود قانونی که بتصویب مجلس رسید حتمی الاجرا است. حالا ما آمده‌ایم برای اجرا قانون بلدیه یک ماده دیگر وضع میکیم و آن عبارت از این است. ماده اول- قانون بلدیه بموقع اجراء گذاشته و هر چه زودتر شروع بانتخاب نمایندگان بلدیه شود.
حائری زاده- تذکر است
تدین- این چه تذکری است بعنوان ماده قانونی که نمشود تذکر داد پس این غلط است بنابر این هر قانونی که بموقع اجرا گذاشته نشده باشد باید یک ماده قانونی پیشنهاد کرد و مجلس رای بدهد که فلان قانون بموقع اجرا گذاشته بشود بعد اگر این ماده هم بموقع اجراء گذاشته نشد یک ماده دیگر باید تصویب شود که این ماده را باید دولت بموقع اجراء بگذارد بعلاوه اینکه آقایان پیشنهاد می‌کنند قانون بلدیه (درعین اینکه این نواقص را دارد که همه آقایان تصدیق دارند) اجرا شود با قید باینکه تجدید نظر درش بشود این تولید یک مشکلاتی می‌کند که قابل انکار نیست. فرض می‌کنیم مطابق قانون حق داده شده است بشهرهای بزرگ که سی نفر نماینده معین بکنند و شهرهای کوچک کمتر و حالا آ مدیم تجدید نظر کردیم قائل شدیم باینکه سی نفر زیاد است باید بیست نفر معین بکنند آنوقت تکلیف آن ده تائی که فعلا موجود است که دوره اش چهار سال نصف آنها باید بقرعه خارج و عوض آنها انتخاب بشود چه چیز است؟ پس از نقطه نظر انتخاب هم اشکال وارد میاید و هیچ منطق ندارد که امروز در طهران سی نفر انتخاب کنند بر طبق همین قانون و انجمن را تشکیل بدهند بعد در یک ماه دیگر در همین مجلس سی تا زیاد است و بیست تا باید باشد آنوقت تکلیف آن ده تا چیست مگر اینکه درآن قانون باز یک ماده پیشنهاد کنم که چون سابقا سی تا بوده حالا دهتای آن بقرعه خارج بشود اینها یک چیزهای غیر عملی است بنابر این بنده هم موافقم که بلدیه قانونی داشته باشیم اما بلدیه که دارای قانون عملی باشد قانونی که متخذ شده باشد از قانون پاریس بدرد قانون ایران نمی‌خورد و درعین اینکه خیلی چیزها را از انها باید اتخاذ کنیم (تصور نشود بنده منکر هستم) اما اصول را باید اقتباس کنیم و با وضعیات مملکت خودمان مطابق کنیم مثلا بلدیه چهارده وظیفه دارد
یکی از نمایندگان- بیست ودو تا
تدین- بعقیده آقا بیستو دو تا در این مملکت شاید تا پنجاه سال دیگر هم بموقع اجرا گذاشته نشود و بنده عقیده‌ام این است که وظایف باید در حدود عملی شدن باشد چهار وظیفه پنج وظیفه معین کنند بعد سال به سال از نقطه نظر الاهم و فالاهم همان انجمن می‌تواند پیشنهاد کند که امسال فلان کار را مجلس تصویب کند والا این همه وظائف اولا تولید اشکال در اوضاع داخلی خود انجمن می‌کند برای اجرای یک وظیفه برای اینکه چند جلسه‌اش را صرف می‌کند برای اجرای یک وظیفه و هنوز اجرای یک وظیفه آن نشده پیشنهاد می‌شود فلان وظیفه را انجام بده ثانیا حربه می‌شود به دست اشخاصی که ناراضی هستند وهی اعتراض می‌کنند این انجمن چرا کار نکرده چرا کتابخانه ملی درست نکرده چرا تمام ساختمانهای شهر را بیمه نکرده اینها یک اشکالاتی است که همه‌اش حربه است برای اعتراض باین انجمن بنابر این بنده عقیده دارم وظائفی که برای بلدیه معین می‌شود در حدود احتیاجات امروزه که وسائل اقتضا می‌کند باشد نه از این نقطه نظر مردم سوم صورت جمع و خرج این مدت بلدیه است.این صحیح است ولی قانون نمی‌خواهد اگر مجلس صلاح بداند با اینکه اطلاعی پیدا بکند ممکن است تذکر بدهند که صورت جمع و خرج را بیاورند مثل سایر وزارتخانه‌ها.پس بنابر این خلاصه می‌کنیم عرایض خودم را بدون اینکه تکرار کنم بهتر این است که آقایان موافقت کنند که آن کمیسیون تجدید نظر در قانون بلدیه اهتمام بکند و زودتر راپرت خودش را بدهد و مجلس هم اهتمام بکند باینکه اقلا در ظرف یک ماه چهل روز قانونی که نسبتا بهتر باشد وضع کند و همه باتفاق بگویم اجرا شود و دولت هم مکلف باشد اجرا کند
(جمعی از نمایندگان اظهار کردند مذاکرات کافی است)
(بعضی نیز گفتند کافی نیست)
رئیس- رای می‌گیریم…
آقا شیخ محمد علی طهرانی بنده مذاکرات را کافی نمیدانم ادله‌اش را هم ذکر می‌کنم
رئیس- بفرمائید
آقا شیخ محمد علی- بنده گمان می‌کنم آقایان رجوع به قانون بلدیه نکرده‌اندو از این جهت (ناقص) را با (زائد) اشتباه می‌کنند و می‌خواهند به همین اندازه مذاکرات را ختم کنند قانون بلدیه زائد دارد نه ناقص بنده یکی از پیشنهاد کنندگان هستم ادله دارم دو سال هم در بلدیه عمل کرده‌ام این قانون مواد ناقص ندارد زائد دارد. اصول مشروطیت روی سه موضوع است یکی بلدیه یکی انجمنهای ایالتی و ولایتی یکی هم مجلس: از تاسیسات ملی فقط یک مجلس است چرا بلدیه که از ناسیسات ملی است باید محو بشود برای چه؟ . . . . . .
رئیس- از موضوع خارج شدید رای می‌گیریم بکفایت مذاکرات آقایانی که کافی می‌داشتند قیام فرمایند
(عده‌ای قیام کردند)
رئیس- معلوم می‌شود کافی نیست؟ آقای مقوم الملک(اجازه)
مقوم الملک- بنده مخالفم
رئیس- جزء مخالفین نوشته شد.آقای حائری زاده(اجازه)
حائری زاده- لازم است اولا یادآوری بکنم آقایان را که این پیشنهاد موقعی شد که هریک از وکلا می‌خواستند مطالبی را در مجلس اظهار کنند می‌گفتند عنوانش را معین کنید طرح قانونی است یا لایحه است؟ تذکراتی هم بدولت داده شد. مجبور بودند درآن اوقات بیک لباسی بیرونش بیاورند که در یکی از مواد نظامنامه راجع به آن تصریحی داشته باشد و ماده اول یک تذکری بود حقیقت بدولت نخواسیم رای بگیریم این بدیهی است قانون مادام که نسخ نشده باید اجرا شود و یک ماده قانون دیگری نمایندگان وضع کنند که قانون اجرا شود منتهی در بعضی اوقات دولت مسامحه در اجرای قانون کرده است که تذکر می‌دهند که باید این قانون اجرا شود.
رئیس بلدیه چون عوائد را مردم شهر می‌دهند باید منتخب شده باشد خود مردم باید ریاست بلدیه را انتخاب کنند تا پول از آن اشخاصی که می‌گیرد خرج همان اشخاص بکند نه اینکه اهالی چالمیدان پول بلدیه را بدهند آنوقت راه سعدآباد را آباد کنند وقتی که رئیس بلدیه از طرف مردم منتخب شود پول را هرکس گرفته است در راه آسایش همان‌ها خرج می‌کند.ماده دیگر برای اینست که در مجلس سابق اجازه صادر شد بکمیسیون داخله که با توافق نظر دولت قانون انجمنهای ایالتی را در تحت نظر بیاورد این اختیار در مجلس در مجلس چهارم داده شده در مجلس پنجم داده نشده خواستم اینجا بکمیسیون داخله داده شود که کارها و نواقص دوره پیش را تمام کنند و بفرمایش آقا اگر زائد دارد ویا بفرمایش بعضی آقایان دیگر ناقص دارد اصلاح کند: ماده سوم هم تقاضائی است از مجلس که بدولت تذکر داده شود صورت دخل و خرج بلدیه را بفرستند نه اینکه جزو بودجه مملکتی حساب بکنند و مجلس را از صورت دخلو خرج بلدیه مثل اینکه تا بحال بی اطلاع گذاشته‌اند حالا هم بی اطلاع بگذارند اینهم راه مخالفت ندارد رای گرفتن هم بعقیده بنده ندارد
رئیس- آقای تدین پیشنهاد کرده‌اند ختم شود مخالفی دارد؟
بعضی از نمایندگان- خیر
رئیس- جلسه آتیه روز سه شنبه دستور هم استیضاح چند نفر از آقایان آقای ناصر الاسلام(اجازه)
ناصر الاسلام- آقای حائری زاده در ضمن نطقشان اظهار کردند که بکلی عاری از حقیقت است و بنده قویاتکذیب می‌کنم و در موقع استیضاح هم دفاع می‌کنم
حائری زاده- چه بود توضیح بدهید تا جواب بدهم.
آقا سید یعقوب- گفتند پول بلدیه صرف سعد آباد می‌شود دروغ چرا ملک الشعراء- دروغ نبود
(مجلس نیم ساعت از ظهر گذشته ختم شد)
رئیس مجلس ملی موتمن الملک