مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اسفند ۱۳۲۷ نشست ۱۵۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه ۱۵۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۶ اسفندماه ۱۳۲۷
فهرست مطالب:
۱) تصویب صورت مجلس
۲) تقدیم لایحه فروش خالصه‌جات به وسیله آقای وزیردارایی
۳) تقدیم لایحه بازنشستگی ارتش به وسیله آقای وزیر جنگ
۴) بیانات قبل از دستور آقای اردلان
۵) تقدیم و طرح لایحه انتشار اسکناس با دو فوریت به وسیله وزیر دارایی
۶) اقتراع برای شرفیابی عید
۷) موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس سی و پنج دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل یافت.
۱ - تصویب صورت مجلس
صورت مجلس جلسه قبل را آقای صدر زاده (منشی) به شرح زیر قرائت کردند
یک ساعت به ظهر روز یکشنبه ۲۲ اسفند مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است.
غائبین با اجازه - آقایان: بیات - گنابادی - حاذقی - مهندس رضوی - اردشیر شادلو - حسن اکبر معین زاده - فولادوند - اورنگ - دکتر معظمی - منصف - علی اقبال - عبدالرحمن فرامرزی – محمدتقی بهار - صادقی - دکتر امینی - عباس اسکندری
غائبین بی اجازه - آقایان: تولیت - ابوالقاسم بهبهانی - آصف - عباس مسعودی - یمین اسفندیاری- سالار بهزادی - کهبد - خسرو قشقایی
دیر آمدگان با اجازه - آقایان: دکتر طبا - مسعود ثابتی - محمد گرگانی
دیر آمدگان بی اجازه - آقایان: محمد حسین قشقایی - دکتر اعتبار - معتمد دماوندی - دکتر راجی - آقاخان بختیار - محمدعلی مسعودی – شریعت‌زاده - اسلامی - شهاب خسروانی - دکتر مصباح زاده - قهرمان - گلبادی - هراتی - صاحب دیوانی
آقای مکی اظهار نمودند ضمن توضیحاتی که در اطراف لایحه داده بودند به نامه‌ای اشاره کرده‌اند که عین آن تقدیم مقام ریاست می‌شود.
آقای حائری‌زاده گفتند صورت استیضاح قرائت نشده و روز استیضاح معین نگردیده است.
آقای شهاب خسروانی تقاضا نمودند که اخبار مجلس از طرف اداره تندنویسی به رادیو داده شود که تحریف نکنند.
آقای دکتر بقایی با تقاضای قرائت استیضاح‌نامه خود گفتند بیانات ایشان جز در یک روزنامه منتشر نشده و تذکر دادند که هیئت دولت برای جواب استیضاح ایشان حاضر شوند.
آقای امیرتیمور یادآور شدند که راجع به مالیات‌ها گفته‌اند تأیید نمایندگان مجوز قانونی دریافت مالیات نیست و اخذ هر مالیاتی بدون قانون جرم است
آقای کشاورزصدر به صورت مجلس اعتراض نمودند و قسمت مربوط به مذاکرات ایشان مجدداً قرائت گردید و صورت مجلس تصویب شد.
آقای نخست وزیر اظهار داشتند روز استیضاح را مجلس هر وقت تعیین کند دولت حاضر است ضمناً آقای فهیمی را به سمت وزیر مشاور و آقای دکتر سجادی وزیر دادگستری و آقای نادر آراسته وزیر راه و آقای دکتر اعلم الملک ادهم وزیر بهداری و آقای دکتر اقبال وزیر کشور معرفی نمودند و ورقه استیضاح نامه آقای دکتر بقایی قرائت شد.
آقای دکتر اقبال دو لایحه برای شهریه و رثه سرتیپ سیف و خرج تحصیل فرزند دکتر حسین علی شمس ملک آراء تقدیم نمودند.
آقای نورالدین امامی پیشنهاد کردند لایحه بازنشتگی مطرح شود. آقای امیرحسین ایلخان و
دکتر شفق پیشنهاد نمودند که قبل از عید همه روزه مجلس تشکیل گردد و آقای امیرحسین ایلخان بیان عقیده نمودند که لایحه تشکیل مجلس سنا باید هرچه زودتر بگذرد و همچنین لایحه انتخابات انجمن شهرها و لوایح مهم دیگر.
آقای ابوالقاسم امینی مخالف بوده گفتند یک هفته قبل از عید صبح و عصر کمیسیون‌هایی تشکیل می‌شود که مجال تشکیل همه روزه جلسات نیست و پیشنهاد آقای ایلخان تصویب نگردید.
آقای وزیر بهداری لایحه جلوگیری از سوء استفاده داروسازان و داروفروشان و تبلیغات خلاف واقع آن‌ها تقدیم داشتند.
آقای نورالدین امامی توضیحاتی در اطراف پیشنهاد خود دادند و آقای خسرو هدایت مخالف و معتقد بودند طرح قانونی که راجع به آزمایش قانون کار به امضاء چهل نفر از نمایندگان تقدیم شده مطرح گردد.
پیشنهاد آقای نورالدین امامی تصویب و لایحه بازنشستگی قرائت و فوریت اول آن مطرح شد و به تصویب رسید چند نفر از نمایندگان فوریت دوم آن را پیشنهاد نمودند و تصویب شد
آقای مهدی ارباب در کلیات مخالف بودند و اظهار عقیده نمودند که ممکن است استعداد مزاجی و شخصیت بعضی از مستخدمین برای ادامه کار مفید باشد و دولت نیاید این قبیل مستخدمین را متقاعد کند.
آقای دکتر عبده موافق بوده گفتند از بهترین لوایحی که دولت به مجلس تقدیم داشته هم مستخدمین جوان به آتیه خود امیدوار می‌شوند و هم مستخدمین سالخورده با حقوق کافی از خدمات گذشته خود برخوردار می‌گردند ولی برای مستخدمین قضایی معتقد بودند و پیشنهاد نمودند که از سن بالاتری متقاعد شوند.
آقای کشاورز صدر پیشنهاد کفایت مذاکرات نمودند و آقای رضوی مخالف بودند و تصویب شد.
آقای نبوی پیشنهاد کردند کسانی که قبلاً متقاعد شده و مجدد مشغول خدمت گردیده‌اند مشمول این قانون خواهند شد.
آقای معاون وزارت دارایی قبول نمودند به شرط آن که قبل از پیشنهاد این قانون باشد.
آقای گنجه‌ای پیشنهاد نمودند صد میلیون ریال از صندوق بازنشستگی به ضمات وزارت دارایی سرمایه بانک تعاونی کارمندان دولت شود که این بانک کسور تقاعد را دریفات و حقوق بازنشستگی را پرداخت نماید و قروضی با فرع نازل به کارمندان دولت بدهد و به ساختن خانه و اقدامات مفید دیگر مبادرت کند و آقای معاون وزارت دارایی قبول نمودند.
آقای نورالدین امامی پیشنهاد نمودند بعد از جمله اجباراً بازنشسته خواهند شد به استثناء مستشاران و قضات دیوان کشور و استادان و پزشکان دانشگاه نوشته شود.
آقای معاون وزارت دارایی با توضیحی قبول نمودند به شرط قید تا سن ۷۵ سالگی.
آقای کفایی پیشنهاد کردند به جای عبارت تا این تاریخ همین که به سن ۷۰ سال تمام رسیدند و به جای اعاده مجدد این دسته از کارمندان اعاده مجدد بازنشستگان به خدمت دولت نوشته شود و آقای معاون وزارت دارایی قبول کردند.
آقای صدرزاده پیشنهاد نمودند حقوق متقاعدین به طور ماهیانه و در محل اقامت آن‌ها تادیه شود و آقای معاون وزارت دارایی در تقاطعی که شعب بانک دولتی هست قبول کردند
آقای ابوالقاسم امینی پیشنهاد کردند در این قانون مستخدمین کشوری و مجلس شورای ملی نوشته شود و در تبصره یک به جای حقوق و مزایا حقوق و کمک نوشته شود.
آقای معاون وزارت دارایی قبول نمودند که مستخدمین اداری و مستخدمین مجلس شورای ملی و حقوق و کمک نوشته شود.
آقای نبوی پیشنهاد نمودند در تبصره ۲ به جای صدی ۱۵ ۲۵ نوشته شود و آقای معاون وزارت دارایی قبول کردند.
آقای دکتر متین دفتری پیشنهاد نمودند به جای مستخدمینی که متقاعد می‌شوند وزارتخانه‌هایی می‌توانند کارمند جدید استخدام کنند که قانون سازمان خود را به تصویب مجلس رسانیده باشند و آقای معاون وزارت دارایی با توضیحاتی گفتند اگر درست تعیین شود موافقند.
آقای ملک مدنی گفتند در این باب قانونی تصویب شده است به علاوه دولت باید سازمان‌های خود را به تصویب مجلس برساند و نیز اظهار عقیده نمودند که سرمایه تأسیس بانک تعاونی از صندوق بازنشستگی بهتر است در اختیار بانک رهنی گذاشته شود که محتاج به تشکیلات جدید و خرج سنگینی نباشد.
پیشنهاد آقای دکتر متین دفتری اصلاح و دوباره قرائت شد که از اول مهرماه ۲۸ وزارتخانه‌هایی می‌توانند به جای مستخدمین متقاعد شده کارمند جدید قبول کنند که لایحه قانونی سازمان خود را با تعداد مستخدمین مورد ضرورت به مجلس تقدیم نموده باشند.
آقای مامقانی پیشنهادی راجع به تعیین تکلیف متقاعد شدگان دوره زمامداری قوام تقدیم داشتند و در اطراف آن بیاناتی نمودند معاون وزارت دارایی نیز توضیحاتی دارند و ۵۵ دقیقه بعدازظهر مجلس خاتمه یافت.
رئیس - آقای نورالدین امامی نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟ بفرمایید.
نورالدین امامی - بنده آن پیشنهادی که دادم که قضاوت دیوان کشور از آن قسمت هفتاد سال معاف باشند و آقای معاون وزارت دارایی با ۷۵ سال موافقت کردند مقصودم تنها قضات دیوان کشور نبود تشکیلات دیوان کشور یعنی رئیس و دادستان دیوان کشور و دادیار دیوان کشور و محکمه انتظامی و غیره البته آقای معاون وزارت دارایی هم با همین قسمت موافقت کرده بودند و من استدعا می‌کنم آقای وزیر دارایی هم با این قسمت موافقت بفرمایند (یک نفر از نمایندگان - دادگاه‌های استان) نه خیر تمام تشیلات دیوان کشور اعم از دادگاه انتظامی و دادستان و دادیار دیوان کشور و رئیس دیوان کشور و قضات و مستشاران دیوان کشور مققصود من بود و آقای معاون وزارت دارایی هم قبول فرمودند.
رئیس - دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد. لایحه بازنشستگی در دستور جلسه قبل بوده ولی الان برای تغییر آن پیشنهاداتی رسیده است
آزاد - لایحه اضافات کارمندان دولت مطرح شود.
اردلان - بنده اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌ام.
رئیس - آقای وزیر دارایی
۲ - تقدیم لایحه فروش خالصه‌جات به وسیله آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - اولاً یک اشاره‌ای آقای امامی فرمودند راجع به سن تقاعد بازنشستگان قضات دیوان کشور که چون در جلسه گذشته توضیح داده نشده بود تا روشن بشود برای این که اشکالی در آتیه پیش نیاید یا پیشنهاد ایشان من هم موافق هستم که سن ۷۵ سالگی نسبت به رئیس و مدعی العموم دیوان کشور و مستشارها و اعضای دیوان کشور و اعضاء محکمه انتظامی است و ضمناً هم از موقع می‌خواستم استفاده بکنم و یک لایحه که راجع به فروش خالصه‌جات دولتی است که به اقساط طویل المدت به رعایا و کشاورزان فروخته شود تقدیم کند (احسنت) البته پولی هم که از فروش خالصه‌جات تحصیل می‌شود برای تأسیس صندوق تعاون کشاورزان هست که بشود به تمام کشاورزان کمک کرد و این طبقه زحمتکش کشور را هم برایشان تهیه سرمایه و کارکرد که بتوانند سطح معیشت‌شان را بالا ببرند. (احسنت)
آزاد - آقای رئیس بنده یک پیشنهادی کردم راجع به اضافات کارمندان.
۳ - لایحه بازنشستگی ارتش به وسیله آقای وزیر جنگ
رئیس - آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ - قانون بازنشستگی افسران ارتش و ژاندارمری کل کشور در سال ۱۳۱۴ از تصویب مجلس شورای ملی گذشته است. در سنوات بعد هم آن چه مقدور بوده در تکمیل آن اقدام شده و در ۱۳۲۶ بررسی کاملی شد که با حقوق تقاعدی که فعلاً داده می‌شود زندگی افسران ارتش و افسران ژاندارمری به کلی در زحمت و فوق‌العاده ناراحت است تصویبنامهای از دولت در زمان فترت گذشت که از کلیه حقوق و مزایایی که افسران ارتش می‌گیرند تقاعد بپردازند که صندوق تقاعد تقویت بشود. و بهتر بتواند حقوق بازنشستگی به افسران بدهد (صحیح است) پس از این که مجلس شورای ملی افتتاح شد آن لایحه را وزارت جنگ تقدیم مجلس شورای ملی کرده است و از کمیسیون نظام هم گذشته ولی برای این که وقت مجلس شورای ملی روی این لایحه یک روز تلف نشود در این موقع که لایحه دولت تقدیم شده است کلیه این لایحه را هم به صورت یک تبصره ۳ تقدیم می‌کنم و تمنی می‌کنم توجه بفرمایند (صحیح است)
اردلان - آقای رئیس بنده قبل از دستور اجازه می‌خواهم
رئیس - چند نفر من جمله آقای اردلان اجازه
نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
دماوندی - مخالفم
اردلان - بنده توضیح می‌دهم اگر مجلس قانع نشد اجازه ندهد اجازه می‌فرمایید اخیراً راجع به کردستان یک مسائلی در رادیوهای خارجی گفته شد که لازم است در مجلس شورای ملی جواب گفته شود (صحیح است) و پنج دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد (صحیح است - صحیح است - بفرمایید)
۴ - بیانات قبل از دستور آقای اردلان
رئیس - آقای اردلان بفرمایید
اردلان - عرض کنم که اخیراً در رادیوهای خارجی و خبرگزاری‌های خارجه یک مسائلی راجع به کردستان اظهار شده که من چون هم نماینده کردستان یک چند کلمه به عرض آقایان نمایندگان برسانم (صحیح است) آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند که در واقعه ۲۱ آذر بنده در این جا فرصتی به دست آوردم و به عرض آقایان رساندم که واقعه ۲۱ آذر به دنیا ثابت کرد که کشور ایران تجزیه پذیر نیست. (صحیح است) و اهالی این مملکت چه در رود ارس زندگی کنند و چه در کنار رود هیرمند هستند یا در زابل هستند یا در بندرعباس هستند همه در تحت لوای شاهنشاه محبوب و معظم خودشان چون جان شیرین یکدیگر را دوست دارند و هیچ قوه و قدرتی در روی زمین قادر نیست که کشور ما را تجزیه بکند (نمایندگان - صحیح است- احسنت) این درسی بود که واقعه آذربایجان در ۲۱ آذر به ما و به تمام دنیا داد و در واقعه آذربایجان در ۲۱ آذر به ما و به تمام دنیا داد و در واقعه ۱۵ بهمن هم باز این واقعه به ثبوت رسید یعنی در واقعه ۱۵ بهمن احساسات اهالی این مملکت نسبت به شاهنشاه خودشان نشان داد که در تحت لوای این پادشاه مردم یک دل و یک جهت زندگی می‌کنند و هیچ قوه و قدرتی قادر نیست که کشور ما را تجزیه بکند (نمایندگان - صحیح است) بنابراین این صحبت‌هایی که در خارج راجع به استقلال کشور می‌شود خبرگزاری‌های خارجه در این مورد سمپاشی می‌کنند من به نام یک نفر نماینده کردستان و به نام این که در ۱۴۰۰ سال قبل اجداد ما با خسروپرویز با هراکلیوس پادشاه رم جنگ کردند و او را شکست دادند به نام یک نماینده زنده یک فرد زنده کرد (دهقان - به نام همه ملت ایران) عرض می‌کنم که ما کردها از این حرف‌ها و از این ترهات بیزار هستیم و این نغمه‌های شوم خارجی‌ها در دل ما یک ذره تأثیر نمی‌کند (صحیح است - احسنت) کرد و ایرانی و ایرانی و کرد همه عضو واحدی هستند ما زیر پرچم سه رنگ ایران همان طور که سال‌ها جانفشانی کرده‌ایم جانفشانی می‌کنیم (صحیح است) و هیچ قوه و قدرتی قادر به تجزیه ما نیست و خوزستان و کردستان و لرستان و تمام جاهای ایران همه در حکم یکی هستند و تمام حرف‌های خارجی‌ها پوچ است (صحیح است) و من یقین دارم که نمایندگان دیگر کردستان که این جا تشریف دارند جناب آقای وکیلی جناب آقای عباسی همه در این عقیده با بنده همراه هستند (صحیح است - احسنت احسنت)
جمعی از نمایندگان - دستور دستور
آزاد - آقای رئیس بنده پیشنهادی کرده‌ام آن را قرائت بفرمایید
رئیس - می‌خواهید قبل از لایحه بازنشستگی طرح شود؟ آقای وزیر دارایی بیاناتی دارید؟ بفرمایید
۵ - تقدیم طرح لایحه انتشار اسکناس با دو فوریت به وسیله وزیر دارایی
وزیر دارایی - آقایان محترم مسبوق هستند که قانون برنامه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است و باید هرچه زودتر این قانون به موقع اجرا گذاشته شود. برای اجرای این قانون تکلیفی برای دستگاه‌های متعهد دولت پیش‌بینی شده است که یک قسمت آن مربوط به بانک ملی است و برای این که بانک ملی بتواند تعهدی را که مطابق آن قانون باید انجام بدهد از عهده برآید محتاج به این خواهد بود که مقررات قانونی برای تسهیل کارهای بانک از این جهت فراهم شود و چون اجرای قانون برنامه مورد نظر تمام آقایان نمایندگان محترم است و موضوع مهم فوریت دارد بنابراین یک لایحه‌ای تقدیم مجلس می‌شود با قید دو فوریت و استدعا می‌شود که این لایحه امروز مطرح و تصویب شود.
رئیس - لایحه قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی - نظر به این که قانون برنامه هفت ساله مصوب ۲۶ بهمن ماه ۱۳۲۷ به زودی به مرحله اجرا گذارده خواهد شد و برای این که بانک ملی ایران بتواند از عهده ایفای تعهداتی که طبق قانون نامبرده برای بانک ایجاد شده است برآید لایحهه زیر برای تعیین وضع اسکناس به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود که در عین حال هم منافع عموم را از لحاظ تعیین پشتوانه کافی تأمین می‌کند و هم به بانک ملی اجازه می‌دهد که وظایف قانونی خود را طبق قانون برنامه هفت ساله انجام دهد در این لایحه میزان پشتوانه لازم برای اسکناس‌های منتشره به صددرصد معین شده است که ۵۰ درصد آن به طلا و ارز تضمین شده به طلا خواهد بود. اگرچه این مقدار پشتوانه طلا بیست و هفت درصد کمتر از میزان فعلی می‌باشد ولی در عین حال از میزان پشتوانه اسکناس‌های تمام کشورهای دیگر بیشتر است چنان که پشتوانه طلای دلار امریکایی فقط بیست و پنج درصد پشتوانه طلای لیره انگلیسی فقط ۱۸ در یکصد هزار می‌باشد. در قوانینی که پیش از سال ۱۳۲۱ تصویب گردیده بود پشتوانه ریال ۶۰ درصد بود ولی در مهرماه ۱۳۲۱ عملاً به ۲۲ درصد تقلیل یافته بود. اگر این مطلب در نظر گرفته شود که منظور از تقلیل میزان پشتوانه فراهم آوردن وسایل اجرای یک برنامه تولیدی وسیعی است که به تدریج کارگران بیکار و زمین‌های بی‌حاصل و رودخانه‌های هرز و ثروت‌های نهفته کشور را مورد استفاده قرار داده و سطح درآمد ملی و سطح زندگی را بالا می‌برد هیچ گونه جای نگرانی باقی نخواهد بود. بنا به مراتب بالا از مجلس شورای ملی تقاضای تصویب لایحه زیر را با قید دو فوریت دارد.
ماده واحده - بانک ملی ایران مجاز است در مقابل اسکناس‌هایی که تا این تاریخ منتشر نموده و یا بعداً با موافقت هیئت نظارت اندوخته اسکناس منتشر می‌نماید پشتوانه به شرح زیر نگاهدارد.
الف - حداقل ۵۰ درصد طلا و ارزهای قابل تبدیل یا تضمین شده به طلا به نرخ مورد قبول صندوق بین المللی پول مشروط به این که هیچ گاه میزان طلا از نصف مجموع طلا و ارز کمتر نباشد.
ب - بقیه تا صددرصد اسناد بدهی دولت و اسناد خزانه وثیقه جواهرات موضوع قانون ۲۵ آبان ماه ۱۳۱۶ که عیناً تحت نظارت هیئت اندوخته اسکناس باقی خواهد ماند و اسناد بازرگانی به سر رسید حداکثر ۹۰ روز با دو امضای معتبر به ضمانت بانک ملی ایران
ج - سهمیه دولت ایران در صندوق بین المللی پول و بانک بین الملل ترمیم و توسعه جزء پشتوانه مقرر در بند الف محسوب خواهد شد.
تبصره ۱ - وام‌هایی که در آتیه بانک ملی ایران طبق مقررات مربوطه به دولت و به شهرداری‌ها و شرکت‌ها و بنگاه‌های تشکیل یافته با سرمایه دولت خواهد داد منحصراً باید به مصرف عمران و یا افزایش تولید برسد بانک‌هایی که با سرمایه دولت تشکیل شده یا می‌شوند از این قاعده مستثنی هستند به شرط این که وام دریافتی به مصرف اعطاء وام به دولت و شهرداری‌ها و بنگاه‌های و شرکت‌هایی با سرمایه دولت تشکیل یافته نرسد.
تبصره ۲ - سرمایه بانک ملی ایران از محل اندخته‌های آن به ۷۰۰ میلیون ریال ترقی داده می‌شود.
تبصره ۳ - دولت مکلف است از اول فروردین ۱۳۲۸ قروضی که تا این تاریخ به بانک ملی ایران دارد از قرار سالی ۲۰۰ میلیون ریال از درآمد نفت جنوب بپردازد.
تبصره ۴ - از اول سال ۱۳۲۷ اسکناس‌های بانک ملی ایران از پرداخت هرگونه حقوق گمرکی و عوارض معاف خواهد بود.
تبصره ۵ - نمایندگی دولت در هیئت نظارت یا وزیر دارایی خواهد بود. نمایندگان مجلس شورای ملی که طبق مفاد تبصره ماده ۲۹ قانون اساسنامه بانک ملی ایران به عضویت هیئت انتخاب شده باشند تا انتخاب جانشین خود به آن سمت باقی خواهند بود.
تبصره ۶ - آئین‌نامه اجرای این قانون به پیشنهاد هیئت نظارت اندوخته اسکناس و تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذاشته خواهد شد و انواع اسکناس در جریان از حیث مبلغ نیز به همین ترتیب تعیین خواهد گردید.
تبصره ۷ - قوانینی که با مقررات این قانون متناقض باشد ملغی است.
رئیس - فوریت اول مطرح است یکی یکی می‌پرسم به طور موافق و مخالف آقای مکی شما که در اصل لایحه مخالفید (مکی - بنده در اصل مخالفم در فوریت هم مخالفم) بفرمایید.
مکی - بنده هرچه فکر کردم دلیل فوریت این لایحه را بفهمم تا حالا که خدمت آقایان ایستاده‌ام چیزی دستگیرم نشد. موضوع انتشار اسکناس یک موضوع ساده‌ای نیست که با یک لایحه این را بدون این که در اطراف و جوانب آن لایحه و تأثیری که این لایحه در بازار می‌کند و اجناس را به یک قیمت سرسام‌آوری بالا می‌برد توجه بکنیم بلافاصله می‌آییم اینجا
و یک لایحه‌ای به قید دو فوریت می‌دهیم و انتظار هم داریم مجلس فوراً تصویب کند. بنده تصور می‌کنم و اگر جازه بدهید که این لایحه طبع و توزیع بشود و اطراف و جوانب آن بررسی بشود مطالعه بشود که آیا به صلاح مملکت هست نیست بنده کاملاً می‌دانم که همه آقایانی که اینجا نشسته‌اند مقصودشان این است که یک خدمتی به مردم بکنند و یک خدمتی به مملکت بکنند (صحیح است) بنده هیچ کس را تصور نمی‌کنم که نیت سوء داشته باشد و بخواهد با نیت سوء جلو کار را بگیرد یا این که یک کاری را با عجله بخواهد به تصویب برساند بنده خیال می‌کنم اعم از اقلیت و اکثریت همه آقایان که این جا جمع شده‌اند قصدشان این است که خدمتی کرده باشند روی این اصول بنده با فوریت این لایحه مخالفم می‌خواستم از همکاران محترم خود استدعا بکنم که یک کاری که به این مهمی است و یک آثار خیلی شومی ممکن است برای مملکت داشته باشد موافقت نکنند که بلافاصله فوریتش مطرح شود و بلافاصله هم در مجلس طرح شود و تصویب شود. اجازه بدهید که این طبع و توزیع بشود جراید آزادی هم که وجود ندارد که در اطرافش بحث کنند اگر جراید آزاد بودند بحث می‌کردند و ما بیشتر روشن می‌شدیم (محمدعلی مسعودی - چطور جراید آزاد نیست) با پنج روزنامه که آزادی نمی‌شود ۱۵۰ روزنامه توقیف است (دهقان - آقای مکی هر مطلبی که دارید بنده حاضرم چاپ بکنم الان ۲۵ روزنامه یومیه چاپ می‌شود) ولی همه‌شان به طور متحدالمال یک موضوع به این مهمی را باید افکار عمومی درش قضاوت کند که آیا این مصلحت مملکت هست ما به ازدیاد انتشار اسکناس اجازه بدهیم یا خیر؟ بیش از این هم بنده توضیحی ندارم در اصل لایحه صحبت می‌کنم.
یک نفر از نمایندگان - باید یک نفر موافق صحبت کند
رئیس - موافق ندارد فوریت که مطرح شد یک نفر مخالف صحبت می‌کند و رأی می‌گیرند آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - بنده می‌خواستم که در اصل لایحه وقتی که مطرح شد توضیحات کافی عرض کرده باشم ولی چون این قسمت را می‌گذارم که در اصل لایحه توضیحاتی کافی داده بشود فعلاً راجع به فوریتش که این جا تقاضا شده است فقط یک اشاره‌ای می‌کنم که توجه بفرمایند به طور کلی لوایح مالی و لوایحی که ممکن است یک اشخاصی در اطراف آن یک انتشاراتی سوتی بدهند و اذهان را گمراه بکنند همیشه در همه جای دنیا با قید فوریت مطرح می‌شود (صحیح است) برای این که دولت اگر بخواهد یک لایحه‌ای بیاورد و تا کی گمرکی را بالا ببرد اگر بخواهد شش ماه این را بگذارد که مطالعه بشود یک عده‌ای سوء استفاده می‌کنند. و نتیجه بیشتری می‌برند یا فرض بفرمایید همین لایحه‌ای که در این جا مورد بحث است اگر درباره این لایحه اشخاص مغرض بخواهند یک سوء انتشاراتی بدهند در خارج ممکن است تأثیرات سویی بکند که لطمه بزند به کار اقتصادی مملکت به این جهت این جور لوایح به طور کلی در همه جا به قید دو فوریت مطرح می‌شود و این لایحه هم که تقدیم شده است از جهت این موضوع بوده است که تقاضای دو فوریت شده است و از آقایان هم استدعا می‌شود که توجهی به این موضوع بفرمایند و نسبت به این موضوع مطالعه بفرمایند که زودتر تکلیفش معین بشود.
رئیس - آقایانی که با فوریت اول موافقند قیام کنند (اکثربرخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است آقای تقی‌زاده با فوریت مخالفید (تقی زاده در کلیات است عرض دارم (پس در موقعش وقتی مطرح می‌شود باید اجازه بخواهید آقای دکتر بقایی
دکتر بقایی - عرض کنم که مجلس یک سال و نیم با یک کندی عجیبی کار کرده و الان با یک شدت و حرارت خیلی زیادی به کار افتاده است (یک نفر از نمایندگان - الحمدالله) (آشتیانی زاده - سر غیرت افتادند دیگر) این موضوع لایحه اسکناس را بنده خودم چون گرفتاری‌های فکری دیگری داشتم فرصت نکردم که مطالعه کنم و بسیاری از آقایان را هم می‌دانم که فرصت این مطالعه را پیدا نکرده‌اند البته می‌گویند هر کس که تنها به قاضی برود راضی بر می‌گردد آقایان آمده‌اند یک توضیحاتی داده‌اند و یک عده هم قانع شده‌اند چون کسی مخالفی حرف نزده بود و با این فوریت بنده فکر نمی‌کنم که صحیح باشد ما یک چنین لایحه‌ای را تصویب بکنییم مخصوصاً که الان یک عملیات غیر قانونی در مملکت در جریان است (دکتر اعتبار - این موضوع با آن موضوع ارتباط ندارد این‌ها را با هم مخلوط نکنید آقای دکتر) یک عملیات غیر قانونی در مملکت در جریان است (همهمه نمایندگان) (یک نفر از نمایندگان -این طور نیست آقا چه عملیات غیر قانونی؟) من نمی‌خواهم بگویم آن عملیات را (باتمانقلیچ - هر چیزی را داخل هم می‌کند) بنده نمی‌خواهم بگویم و برای آن عملیات دولت استیضاح شده است ولی شانه خالی کرده تا آن عملیات را تمام کند و بعد بیاید برای امور انجام شده جواب بدهد و این چیزی است که قابل قبول نیست دنیا بر ضد جریان کار این مملکت است بنده از مقام نمایندگی مجلس آخرین وظیفه ملی خودم را این دانستم که یک نامه سر بسته‌ای به وسیله مجلس شورای ملی به مقام اعلیحضرت همایونی تقدیم کنم که آن نامه را الان خدمت آقای رئیس خواهم داد و استدعا می‌کنم که همین امروز یعنی همین ظهری این نامه را با تشریفات رسمی به حضور اعلیحضرت همایونی برسانند برای این که اعلیحضرت را از جریان امور دور نگاهداشته‌اند و من مطمئن هستم (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس) و این‌ها را من ثابت خواهم کرد.
رئیس - شما آقای دکتر بقایی برای مخالفت با فوریت این جا آمده‌اید، این موضوع که مطرح نیست.
دکتر بقایی - بنده هم مطرح نمی‌کنم بنده مطمئن هستم که اعلیحضرت همایونی را دور از جریان نگاهداشته‌اند والا این صورت پیش نمی‌آمد و الا این صورتی که دارند پیش می‌آورند پیش نمی‌آمد بنده یکی را به عنوان نمونه به آقایان عرض می‌کنم و آن این است که در انتخاباتی که خواهد شد برای مجلس مؤسسان و مجلس دوره شانزدهم دولت هر لایحه‌ای بیاورد من قول می‌دهم که دیگر بدون چون و چرا به قول آقای دادگر مجلس در قالب قانون بریزد و تحویل بدهد (آشتیانی‌زاده - بهتر آقا بگذارید مجلس کار بکند) دیگر عجله نکنید این سه ماه را دندون روی جگر بگذارید در مجلسی که تشکیل خواهد شد با این مقدماتی که من می‌بینم و نمی‌گذارند صدای من به گوش ملت و مجلس برسد با این مقدمات بنده مطمئنم که هر قانونی بیاورند فوری مجلس تصویب می‌کند نفت را هم تصویب می‌کند سایر چیزها را هم تصویب می‌کند آقایان نگرانی نداشته باشید ولی تا این مجلس هست بی خود عجله نکنید بیخود خودتان را مفتضح نکنید بگذارید یک مجلسی باشد که تویش فضول نباشد هر لایحه‌ای که دولت بیاورد و تصویب خواهد شد علت مخالفت بنده با فوریت این است و عقیده هم ندارم که در یک امر مهمی که اثراتش از الان در بازار مشهود است الان بالفعل مشهود است این قدر عجله بکنید یک قدری آقایان شما را به وجدانتان شمار را به شرافتتان یک قدری فکری این مردم را بکنید از روی لج نیفتید و تند نروید یک قدری ملاحظه بکنید شما وجدان دارید این جا نشسته‌اید من نمی‌گویم که این لایحه انتشار اسکناس بد است من هنوز نمی‌توانم اظهار عقیده بکنم گفتم مطالعه نکرده‌ام نمی‌توانم نه راجع به خوبیش و نه راجع به بدیش قضاوت کنم ولی شما را به وجدانتان قسم می‌دهم که این چنین عجله نکنید مملکت را دارند از بین می‌برند این مردم دیگر نمی‌توانند تحمل کنند این‌ها خواهند مرد (صفوی - کجا می‌برند مملکت را؟ فراموش فرمودید می‌خواستند مملکت را از بین ببرند) بند است من و شما مشاجره کنیم...
رئیس - آقای دکتر بقایی از موضوع خارج نشوید.
دکتر بقایی - از موضوع خارج نمی‌شوم. آقایان هر طور صلاح می‌دانید عمل کنید و هر چه هم می‌خواهید بکنید.
رئیس - رأی گرفته می‌شود نسبت به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد اصل ماده مطرح است یعنی اصل لایحه
دکتر اعتبار - آقا یک دفعه دیگر این لایحه را بخوانید.
عبدالقدیر آزاد - این لایحه هیچ چیزش روشن نیست بچه چیز باید رأی داد.
رئیس - آقای آزاد اجازه بدهید.
آزاد - مملکت را می‌خواهند به باد بدهند برود شما می‌فرمایید حرف نزنید.
رئیس - آقای تقی زاده
تقی‌زاده - خوب یا بد در این هیچ شکی نیست که این لایحه خیلی مهم است یعنی به این معنی که یا مفید است یا مفید نیست و مضر است و یا خیلی خیلی مضر است چون مهم است. این است که بحث مفصلی می‌خواهد و شاید یک ماه در مجلس بحث بخواهد این طور غافلگیر کردن و این طور فوری آوردن خوب نیست (صحیح است) و دلیلی را که آقای وزیر دارایی آوردند خیال می‌کنم نقض دلیلی است که در حقیقت وارد است یعنی هر چه طول بکشد فرصتی داده می‌شود برای اشخاصی که اذهان مردم را روشن کنند نه این که فرصتی داده می‌شود که گمراه بکنند - بگذارید آن‌ها گمراه بکنند شما هم روشن بکنید دلیل له و علیه باید گفته شود بنده وظیفه ملی خودم می‌دانم که عرض کنم این کار وزیر ملت است (صحیح است) و مخالف مصصالح مملکت است و به حدی مضر است که می‌ترسم بگویم که بعضی اوقات در این مجلس تفاخر کرده‌اند که مجلس کار کم کرده و به دلخواه کار نکرده ولی یک کاری یک وقتی کرده که آبروی مجلس بوده و روی این مجلس را سفید کرده ولی می‌ترسم این گناه آن ثواب را بشوید (صحیح است) یعنی این یک کاری بشود که برای مجلس پانزدهم دیگر هیچ افتخاری نماند. آقا در این مملکت به قدر کافی با همین گشاد بازی‌ها گرانی شده و به مجرد این که هزار تومان اسکناس چاپ کنید یا صحبتش را بکنید قیمت‌ها بالا می‌رود ردا خواهیم دید - بنده این جا عرض می‌کنم به قول معروف ما مرده شما زنده که فردا قیمت ماست هم بالا می‌رود. (صحیح است) و باز حقوق عمال دولت کافی نمی‌آید و مجبور می‌شوید دو برابر بکنید باز بودجه را مجبور می‌شوید به هزار و پانصد میلیون تومان برسانید طلای خودمان را کم قیمت می‌کنید به این معنی که قیمت جعلی به آن اضافه می‌کنید. وقتی که قانون اسکناس برقرار شد می‌خواهم یادآوری کنم. به همه آن‌ها که ارادت به مرحوم رضا شاه و به کارهای خوب او دارند (صحیح است) ایشان فرمودند که هیچ وقت ابدالدهر نباید بگذاریم که این ذخیره اسکناس از صدی شصت پایین بیاید. ولی اضافه فرمودند من تا باشم که نمی‌گذارم ولی این کافی نیست یعنی این عبارت را فرمودند که باید یک لغت نامه درست کنیم و بخشنامه هم همه جا بکنیم که بعد از ما هم این کار را نکنند - این آبروی مملکت است این اعتبار مملکت است اگر این را خراب کنند مستقیماً مملکت روبه ورشکستگی می‌رود. این دلایلی که آقایان آمدند در فراکمیسیون‌ها دو سه کله ارقام و اعداد خواندند. ببخشید می‌خواهم عرض کنم خود این ارقام و اعداد سفسطه است. اگر کسی یک دکان صرافی دارد این باید ببیند چقدر پول دارد همان قدر خرج بکنند نصف آن را به مردم قرض بدهد اگر برود دو سه برابر یا تمام آن چه را که دارد به مردم بدهد بعد برود یقه پدرش را بچسبد که اگر ندهی ورشکست می‌شوم این صحیح نیست خوب بود خرج نمی‌کردی، این اندازه که داری به مردم بده چرا بیشتر دادید؟ البته حالا می‌گوید به دولت داده‌ام به دولت هم نمکی بایستی بدهد یک دکان صرافی است دولت که نباید قانون بگذراند چنان که در برنامه این کار را کردند و این جا قانون می‌گذرانیم که بانک ملی مکلفی است که فلان مبلغ بدهد از کجا باید بدهد؟ چیزی که ندارد از کجا بدهد مقصود این است که این چند تا جواهری که آن جا هست حالا سی میلیون تومان فردا بنشینیم چشمان را روی هم بگذاریم بگوییم شصت میلیون و بعد بگوییم دویست میلیون تومان طلا قیمتش فلان قدر است بگوییم که قیمتش دو برابر شده است خود به خود که دو برابر نمی‌شود غیر از این که شما کاغذتان را بی اعتبار می‌کنید و پولتان را بی اعتبار می‌کنید و این در تمام شئون مملکت بدون استثناء موثر است هم در شئون مملکتی و هم در شئون اقتصادی و هم بودجه مملکتی و عجب است از آقای وزیر مالیه که یقین دارم علاقه به حفظ انتظام بودجه دارند و این یک کلنگی است که شالوده بودجه مملکت را می‌کند من باید بگویم که ایشان در ته فکر خودشان متوجه هستند و راضی نیستند به این کار ولی شاید که هیئت وزراء با هم رأی داده‌اند و یا مقتضیاتی لازم داشته که این کار بشود و ما این اسکناس را که چاپ کرده‌ایم تا حالا این هم درست مبنای خارجی ندارد یک قسمتش در یک جای دیگر دنیاست که به دست شما نمی‌آید می‌خواهید بفرمایید شما مطابق این طلا که آن جاست هم اسکناس چاپ کرده‌اید این دلایل ارقامی که می‌آوردی که در فلان مملکت فلان مبلغ ذخیره دارند. آن مملکت که اسم می‌برید اگر صدی ۲ طلا داشته باشد و شما صدی هشتاد طلا داشته باشید باز پول آن‌ها اعتبار دارد و پول شما همین است مردم آن جا اسراف نمی‌کنند برای ده هزار نفر کار ده هزار نفر دارند - ۱۱۵ هزار مستخدم نگاه نمی‌دارند و مفت پولشان را به این و آن نمی‌دهند در آن مملکت دکان صرافی‌شان بیست میلیون تومان خرج نمی‌کند که بناهای بزرگ واشنگتنی بنا کند وقتی که این جا پول‌ها را نثار می‌کنند شب و روز سبیل می‌کنند بعد هم می‌آیند که اجازه بدهید پول چاپ کنیم این تسلسل می‌شود و پولتان مثل مارک آلمان می‌شود بعد از جنگ اگر به حد کافی عایدی در این مملکت بود این گرانی در این مملکت نبود پول را به کی می‌دهید این اسپیکولاسیون یعنی بازی که این اراضی اطراف تهران اراضی شهر بالا می‌رود یکی صدهزار تومان می‌خرد و فردا می‌فروشد دویست هزار تومان این دویست هزار تومان را کی به او می‌دهد؟ بانک ملی می‌دهد چرا باید بانک باسپیکولاتورها پول بدهد؟ این پول مملکت برای این است که به اشخاصی داده شود برای معاملات لازم و ضروری تجاری اگر ندارد به آن‌ها هم ندهد وقتی که بانک ملی وجود نداشت خوب خوب تجارتی بودند صراف بودند مملکت هم تجارت داشت مگر فلان تاجر حاج عبدالرزاق اسکویی را قانون می‌گذارندند که یک کرور به فلان آدم بدهد؟ خوب هر قدر داشت می‌داد هر قدر نداشت نمی‌داد یا می‌توانیم قانون دیگری بگذرانیم که از فلان قدر پول فلان جا بدهد؟ هر قدر دارد اگر صرفه و صلاح او هست می‌دهد و اگر صرفه‌اش نیست نمی‌دهد کار اسکناس و کار طلای آن باید در حکم قانون اساسی مملکت باشد باید همیشه در کمال ترس و لرز و با کمال غیرت مراقب آن باشند ببخشید اگر این را می‌گویم عذر می‌خواهم که معروف است که می‌گویند مثل یک بکیر می‌ماند که بکارت است این را که خراب می‌کنی از اعتبار می‌افتد و این حرف‌هایی که جلو ما و شما می‌ریزند فلان چیز فلان طور شده است مثلاً نهصد میلیون تومان از مردم گرفته‌اند چرا ۹۰۰ میلیون تومان از مردم گرفته‌اید؟ چرا خرج کرده‌اید؟ چرا با این و آن داده‌اید که دستتان نماند؟ یک مطلب این است که می‌گوید به دولت داده به دولت نمی‌بایست بدهد می‌گوید قانون از مجلس گذشته است در قانون ننوشته‌اند که بانک مکلف است نوشته‌اند دولت مجاز است آن‌ها هم از خدا خواسته‌اند و داده‌اند امروز وظیفه مملکت این است که از هرجا می‌توانند کسر کنند آقای وزیر دارایی باید از بودجه صد میلیون کسر کنند بنده اگر بودم چهارصد میلیون کسر می‌کردم ایشان صد میلیون تومان کسر بکنند بدهند به بانک ملی در مقابل قرض و از عایدات نفت از همین سالی که شروع می‌شود ۲ میلیون لیره به او بدهند این را پر بکنید بگذارید صرافی راه بیفتد و قدغن کنید که صرافی خودش را بکند از صرافی پیش نرود این استخرها ساختن این عمارت ساختن این آسانسور ساختن این چیزهای افراطی از پول مردم بدبخت از پول مردمی که پیششان پول گذاشته‌اند این‌ها نباید بشود این‌ها گناه کبیره است و بنده دوباره عرض می‌کنم نمی‌خواهم زیاد عرض کنم بنده تکلیف ملی خودم را می‌دانم که این جا بگویم و ثبت شود و همه اشخاص اگر ما مردیم خواهند دید که عواقب این کار بد خواهد بود (اردلان- صحیح است) و بنده تکلیف خودم را می‌دانم و می‌گویم که این یک گناهی است ما می‌کنیم در آخرین دقایق عمرمان که آن هم اگر در جوانی کسی گناه بکند در پیری گناه بکند توبه هم ندارد (صحیح است - احسنت)
رئیس - آقای دکتر اعتبار موافقید؟
دکتر اعتبار - مخالفم
رئیس - آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - من از حسن توجه جناب آقای تقی‌زاده روی این موضوع حیاتی کمال امتنان را دارم در این قسمت خود بنده هم... (تقی‌زاده - افسوس که یک قدری فرصت دارید من یک قدری مردم را گمراه کردم) بنده می‌خواستم عرض کرده باشم خدمتتان که اگر این نشر اسکناس برای پرداخت حقوق و مخارج غیر ضروری کشور بشود بنده هم خودم نه به عنوان یک ویر دارایی می‌آوردم مجلس و نه مثل یک فرد عادی راضی می‌شدم که زیر این لایحه امضا کنم ولی آقایان اگر توجه بفرمایند ما در این موقع یک برنامه هفت ساله از مجلس گذرانده‌ایم تمام مردم این مملکت متوجه شده‌اند که اگر این برنامه در مملکت اجرا شود ممکن است این یک راهی باشد برای رفع بیچارگی مردم این کشور (صحیح است) بعد از مطالعه زیادی که آقایان در کمیسیون برنامه کرده‌اند در آن موقع هم بنده نبودم نه در تنظیم لایحه و نه شرکت در تصویبش ولی بعد مطالعه کردم و دیدم برای اجرای این برنامه یک اعتباری تهیه کرده‌اند که یک قسمت از قرضه داخلی است و یک قسمت هم قرضه خارجی است و قسمت دیگرش هم از درآمد عادی کشور - آن قسمت که مربوط به درآمد عادی کشور است درآمد نفت جنوب ولی حساب کردند که این درآمد نفت جنوب کافی برای اجرای برنامه هفت ساله نیست که مجلس پیش‌بینی کرده یکی قرضه داخلی از بانک ملی چهارصد و پنجاه میلیون تومان یکی ۲۵۰ میلیون دلار از صندوق بین‌المللی آقایان می‌دانند که اگر بانک ملی بخواهد این قانون را اجرا کند و بانک بین المللی هم بخواهد این ارز را به ما بدهد این ناچار باید ریال در مقابلش باشد اگر امروز فرض بفرمایید بخواهند کارخانه‌ای وارد کنند یک قسمت از آن ارز پرداخته خواهد شد آن قسمتش که عمله و کارگر خواهد بود ناچار باید با ریال باشد پس برای این که ریال داده شود از کجا باید بدهند؟ باید به بانک ملی اجازه داد که در مقابل این ارزهایی که دارند ریال منتشر بکنند البته این اگر برای بودجه مملکت بود بنده همان طور که عرض کردم با نظر آقای تقی‌زاده موافقم و بنده هم به هیچ وجه نه میل دارم و نه ضرورتی دارد برای این که این بودجه‌ای که الان هست برای مملکت زاید است و هیچ وقت جای این را ندارد که پولی از مردم بیچاره این
مملکت بگیریم و این خرج‌ها را بکنیم و خودم هم در کمیسیون بودجه خدمتشان عرض کردم که پیشنهادهایی دارم که این پیشنهادها را اگر آقایان موافقت بفرمایند صرفه‌جویی‌هایی می‌شود ولی یک نکته را آقایان توجه بفرمایند که انتشار اسکناس و میزان اسکناس منتشره در هر مملکتی متناسب با بودجه آن کشور است یعنی اگر آن اسکناس که منتشر می‌شود دولت بخواهد آن را با مالیات جمع کند و مقدار پولی که در گردش است سرعت پیدا خواهد کرد ناچار از مقدارش کسر خواهد شد کما این که در ۱۳۲۰ هم که در آن موقع خود بنده وزیر دارایی بودم بودجه مملکت سیصد میلیون تومان بود و مقدار اسکناسی که در جریان بود در حدود ۱۵۰ میلیون تومان بود شاید بیشتر هم احتیاجی نداشتیم چرا؟ برای این که از آن بودجه سیصد میلیون تومانی یک ثلث خرج غیر عمرانی و تولیدی می‌شد و دو ثلث خرج بودجه عمرانی و تولیدی می‌شد به این جهت مقدار اسکناس در جریان کافی برای رفع احتیاج بود ولی در ظرف این هفت سال که متاسفانه به مناسبت عدم انضباط داخلی و عدم تناسب تشکیلات مملکت بودجه مملکت به طور سرسام آور ترقی کرد و یک مرتبه از سیصد میلیون به هزار میلیون رسید و باز هم این را مجبورم عرض کنم که بدبختانه در زمان فترت مجلس اقداماتی از طرف دولت‌های وقت شد که یک مرتبه هزینه زندگی رفت بالا و بودجه مملکت از چهارصد میلیون به هشتصد میلیون رسید (صحیح است) تصویبنامه‌های خلاف قانون موجب این شد که وضع مملکت به این وضع امروز رسید برای چرخاندن این دستگاه آمده‌اند قوانینی از مجلس شورای ملی گذرانده‌اند و پول‌هایی گرفته‌اند از بانک ملی که در نتیجه فروش دولت به بانک ملی به مبالغ خیلی گزافی بالا رفته است این قروضی که گرفته شده و پول‌هایی که گرفته شده است باید آن را برای اطلاع آقایان عرض کنم که یک قسمت اعظمش متأسفانه در زمان اشخاصی بوده که ما تصور می‌کردیم اشخاص متخصص مالی هستند و پول‌های گزافی برای حقوق به آن‌ها می‌دادیم که وضع مالیات را منظم کنند، در هر صورت گذشته است و وضع به امروز افتاده است ولی امروز یک قسمتی به مناسبت کسر بودجه ناچار اسکناس‌هایی که بانک ملی منتشر کرده است به وسیله وضع مالیات به خود بانک برنگشته اگر آقایان مسبوق باشند برای جلوگیری از این سفته بازی و وصول مالیات‌های بیشتری از همین طبقه متمکن در چندی قبل یک لایحه‌ای تقدیم مجلس کردم که خوشبختانه از تصویب کمیسیون قوانین دارایی گذشته و امیدوارم که از خود مجلس هم هرچه زودتر بگذرد در آن لایحه نسبت به این سفته بازان پیش بینی شده است که مالیات‌های سنگینی گرفته شود پس وقتی که ما حساب کنیم بودجه مملکت وقتی سیصد میلیون تومان بود و ۱۵۰ میلیون اسکناس در جریان بود حال که بودجه مملکت هزار میلیون شده است یعنی اسکناس منتشره هفتصد میلیون است - و ما در مقابل یک چنین فرصتی هستیم یا باید آقایان نمایندگان توجه بفرمایند که این برنامه هفت ساله که محتاج به یک فعالیت بیشتری است و خرج بیشتری هم می‌خواهد ناچار باید این اجازه به هیئت اندوخته اسکناس داده شود در این هیات دو نفر هم آقایان نمایندگان مجلس هستند و خود آقای تقی زاده هم استحضار دارند که بعد از جنگ اول ممالکی برای این که بتوانند وضع خودشان را ثابت بکنندو جلوگیری از بیکاری بکنند ناچار شدند که یک مبلغ گزافی خرجشان را زیاد کنند و فعالیت را افزودند تا توانستند در نتیجه آن فعالیت‌های بزرگ سطح زندگی مملکت را بالا ببرند و مملکت را ترقی بدهند این یک راهی است که ما با این باید کار بزرگی بکنیم و یا این که باید از تمام کارها صرفنظر کنیم و هیچ کاری که خرج داشته باشد انجام ندهیم ولی این یک مشکل بزرگی است و بنده تذکراً عرض می‌کنم در یک کشوری که نود و دو درصد بودجه مملکتش صرف حقوق فقط می‌شود باید یک راه حلی پیدا کرد عقلای قوم فکر کردند که اگر این برنامه هفت ساله اجرا بشود یک فعالیتی در کارهای آزاد به عمل بیاید ممکن است یک قسمت اعظم از این مستخدمینی که امروز سربار بودجه دولت هستند و نود و دو درصد بودجه مملکت صرف آن‌ها می‌شود آن‌ها بروند وارد کارهای آزاد تولیدی بشوند تا در نتیجه بشود بودجه مملکت را تنزل داد (صحیح است) این یک قسمتی است در قضیه الزام دولت به آوردن چنین لایحه‌ای که مجبور شد اما این که فرمودند انتشار اسکناس قیمت طلا را پایین می‌آورد این طور نیست اگر آقایان ملاحظه فرموده باشند ما در جلسه خصوصی از آقایان استدعا کردیم که نظر خود را بفرمایند و موافق و مخالف نظر خود را اظهار داشتند در یکی از مواد این لایحه قیمت طلا را نسبت به پشتوانه آن تعیین کرده، قیمت طلا را آقایان می‌دانند که کا عضو صندوق بین المللی پول هستیم در آن جا واحد پول را نسبت به پشتوانه آن تعیین می‌کنند یعنی قیمت طلا را با واحد پول تطبیق کرده‌اند و هر اونس تروی طلا ۳۰ دلار است و ما هم این جا پول خودمان را مطابق آن یعنی هر اونس طلا ۳۵ دلار معین کردیم و حسابی که ما راجع به این قیمت طلا کردیم همان قیمت هر اونس تروی طلا ۳۵ دلار است که هر مثقال طلا ۱۷ تومان می‌شود در صورتی که شاید در بازار قیمتش بیش از این باد شاید مثقالی ۴۰ تومان باشد و ما نمی‌خواستیم که قیمت طلا را کسر کرده باشیم بلکه بالعکس ما قیمت طلا را مطابق قیمتی کردیم که در بازار بین المللی است و قیمتی است که صندوق بین المللی پول این قیمت را به رسمیت می‌شناسد اما راجع به گرانی زندگی باید عرض کرده باشم که آقایان بدانند در گرانی زندگی نمی‌خواهم بگویم که زیادی اسکناس تأثیری ندارد ولی تمام گرانی زندگی هم معلول این یک علت تنها نیست هزار عوامل دیگری هم هست که آن‌ها هم تأثیر دارد البته اگر ما بخواهیم در این موضوع به خصوص در نظر بگیریم و مطالعه کنیم شاید روزها وقت صرف این بشود که چطور می‌شود زندگی گران می‌شود و گرانی ایجاد می‌گردد البته اجناسی که امروز از اروپا وارد می‌شود به تناسب قیمتی که دارند به قیمت قبل از جنگ شاید کمتر از آن مقدار ترقی قیمت اجناس داخلی باشد به طور مثال عرض می‌کنم اگر ما قیمت تخم مرغ را قبل از جنگ و امروز در نظر بگیریم اقلاً ده برابر دوازده برابر بالا رفته است در صورتی که همان جنسی را که ما از خارج می‌آوریم با میزان بالا رفتن اجناس داخلی مقایسه کنم هیچ قابل مقایسه نیست پس باید گفت که قسمت اعظم ترقی جنس روی عرضه و تقاضا است روی کسر تولید و ازدیاد مصرف است اگر این عامل را هم در نظر بگیرند انتشار اسکناس زیاد تأثیر در بالا بردن قیمت ممکن است نداشته باشد بلکه کمی تولید بیشتر ممکن است تأثیر داشته باشد چون مواد لایحه کاملاً به نظر آقایان نرسیده است تصور می‌کنم اگر آقایان نسبت به مواد لایحه اهتمام بیشتری بفرمایند ملاحظه خواهند فرمود که آن نکاتی را که اشاره فرمودند در این لایحه پیش بینی شده مثلاً در قرض دولت به بانک ملی ملاحظه فرموده‌اند که یک ماده‌ای برای این منظور گذاشته شده است و این فکر در خود من از سال ۱۳۲۰ بود اگر آقایان به بودجه‌ها توجه کرده باشند برای اولین دفعه خودم قرض دولت را به بانک ملی یکجا کردم و قرار شد که ده سال سالی ده میلیون تومان در بودجه گذاشته شود ولی بعدها بر اثر وضع مملکت پرداخت نشد و در این لایحه ما از این قرضی که داریم اشاره شده است که سالی ۲۰ میلیون تومان از بابت درآمد نفت از جهت قروض دولت به بانک ملی پرداخته شود از این جهت هم نظر آقایان تأمین است و نظر خود من هم هست که هرچه زودتر دولت باید قروض خود را به بانک ملی بپردازد و تکلیف بانک ملی هم نسبت به مطالباتش از دولت مشخص شود ولی عرض کردم چیزی که باعث آوردن این لایحه به مجلس شده است یک سمت دیگر هم هست صرفنظر از برنامه راجع به قانونی است که در ۱۳۲۶ از مجلس شورای ملی گذشته است و در آن قانون اجازه نشر اسکناس را از هیئت نظارت به مجلس شورای ملی واگذار کرده و دولت را مکلف کرده است که مقدار اسکناس در جریان و پشتوانه‌ای که لازم دارد به عرض مجلس برساند البته مادامی که برنامه نگذشته بود چون ضرورتی اقتضا نمی‌کرد دولت‌های وقت هم این لایحه را به مجلس نیاورده بودند ولی چون قانون برنامه گذشته است و باید از سال آتیه شروع به اجرای آن بشود ناچار برای اجرای قانون سال ۱۳۲۶ و برای اجرای قانون سال ۱۳۲۶ و برای رفع مشکل و اجرای برنامه هفت ساله این لایحه تقدیم مجلس بشود.
رئیس - آقای دهقان موافقید یا خیر؟
دهقان - از ماده ۱۰۹ برای جواب آقای مکی می‌خواستم راجع به جراید استفاده کنم.
رئیس - وارد نیست
اردلان - بنده مخالفم
رئیس - آقای رحیمیان مخالفید؟
رحیمیان - بلی
رئیس - آقای دکتر عبده مخالفید؟
دکتر عبده - بلی
رئیس - بفرمایید
دکتر عبده - با توضیحاتی که آقای وزیر دارایی در باب لایحه دولت دادند بنده توضیح زیادتری ندارم اضافه کنم جز این که یک مطلبی را که آقای وزیر دارایی فرمودند و می‌بایستی به آن اهمیت داد
آن را تکرار کنم نظر بنده چیزی که بیشتر موجب گرانی قیمت‌ها را در مملکت فراهم کرده است کمی تولید است و برای این که رفع گرفتاری‌های مردم بشود و وضع اقتصادی مردم بهتر از پیش بشود و بهبودی پیدا کند ما می‌بایستی یک کارهای تولیدی در مملکت درست بکنیم (صحیح است) و خوشبختانه مجلس شورای ملی به این نکته توجه داشت و برنامه هفت ساله را گذرانیده و این برنامه هفت ساله مادامی که به موقع اجرا گذاشته نشود دردی دوا نمی‌کند برای این که برنامه هفت ساله به موقع اجرا گذارده شود محتاج به پول است یک قسمت از اعتبارات این برنامه می‌بایستی از قرضه خارجی تأمین شود ولی یک قسمت در درجه اول می‌بایستی از بانک ملی قرض بگیرید و قسمت دیگر از بودجه کشور تأمین بشود برای این که بانک ملی بتواند کمک کند به برنامه بایستی پول داشته باشد و به طوری که بیلان بانک نشان می‌دهد فعلاً برای کمک به برنامه هفت ساله از طریق...
بعضی از نمایندگان - اکثریت نیست.
رئیس - آقایان متوجه تابلو نیستند و بیرون تشریف می‌برند بفرمایید اکثریت شد.
دکتر عبده - و از طرف دیگر برای تأمین مخارج تولیدی دیگر از قبیل پرداخت قرضه‌ای به شرکت عمران و شهرداری برای لوله کشی شهر تهران محتاج به پول است و توضیحاً عرض می‌کنم که برای لوله‌کشی شهر تهران بانک ملی می‌بایستی ۴۵ میلیون تومان به شهرداری قرض بدهد (وزیر دارایی- ۹۰ میلیون تومان) بلی ۹۰ میلیون تومان برای لوله‌کشی شهر تهران باید قرض بدهد این کاری است که لازم است نه از جهت این که بنده وکیل تهران هستم عرض می‌کنم از این لحاظ که امروز شما در هیچ یک از پایتخت‌های دنیا حتی قصبات دنیا جایی را پیدا نمی‌کنید که لوله‌کشی نشده باشد بنده به ممالک مترقی کاری ندارم همین همسایه‌های مجاور ما که شاید از جهات سوابق تاریخی و فرهنگی امروز به کشور ما هم نمی‌رسند پایتختشان و شهرهای مهمشان لوله‌کشی شده و شهر تهران متاسفانه هنوز لوله کشی نشده برای این کار ۹۰ میلیون تومان پول لازم است و این پول امروز در اختیار بانک نیست برای این کار که بتواند قرض بدهد برای این کار برنامه ۷ ساله که می‌بایستی شروع کرد بانک ملی احتیاج به پول دارد بنده با جناب آقای تقی زاده کاملاً موافقم همان طور که آقای وزیر دارایی فرمودند اگر ما اسکناس اضافی منتشر کردیم این اسکناس اضافی را به مصرف مخارج بودجه و مخارج عادی کشور نمی‌رسانیم یعنی به مخارج غیر تولیدی نمی‌رسانیم البته تجربه ثابت کرده است وقتی که اسکناس اضافی منتشر می‌شود و این اسکناس اضافی به مصرف مخارج عمومی می‌رسد مطابق آن قیمت‌ها هم بالا می‌رود ولی باز تجربه ثابت کرده است تا آن جایی که بنده اطلاع دارم اگر اضافه اسکناس به مصرف کارهای تولیدی مملکت رسید به طوری که تناسب بین میزان اسکناس موجودی و قدرت اقتصادی منابع اقتصادی کشور رعایت شود معمولاً چنین اضافه انتشار اسکناس تأثیری در اضافه قیمت‌ها نخواهد داشت (دکتر بقایی - الان تأثیر کرده) الان حضورتان عرض می‌کنم که تأثیری نخواهد داشت بنده خیال می‌کنم برای این که آن چیزی که امروز آقای دکتر بقایی خطرناک است و باید تکلیف آن را روشن کرد این است که من تصدیق می‌کنم که صحبت انتشار اسکناس از نظر پسیکولوژی و روان‌شناسی ممکن است ذهن مردم را مشوب کند این امر را هیچ وقت شما نمی‌توانید کاری بکنید ولی اگر عملاً ثابت کردید که این اضافه انتشار اسکناس را به مصرف کارهای تولیدی کشور رسانیدید بلافاصله راکسیون ایجاد خواهد شد (دکتر بقایی - تا این راکسیون ایجاد شود پدر مردم در آمده است) بالاخره چاره ندارد همان طور که آقای وزیر دارایی فرمودند شما باید یکی از دو شق را اختیار کنید یا باید دست به هیچ کار اقتصادی نگذارید دست را روی دست بگذارید و پای خودتان را رو به قبله دراز کنید (صحیح است) منتظر مرگ قطعی اقتصادی این کشور بشوید یا باید دست به فعالیت اقتصادی بزنید و برای این کار احتیاج دارید که دستگاه‌های اقتصادی خود را به کار بیندازید و از این لحاظ احتیاج به پول دارید و من می‌خواستم استدعا کنم که دولت متعهد بشود که به هیچ وجه من الوجوه این اضافه انتشار اسکناس را به غیر مصارف تولیدی نرساند. (صحیح است) این اولین اقدامی است که دولت می‌بایستی تعتهد بکند اقدام دوم هم این است و من مخصوصاً از آقای وزیر دارایی خواهش می‌کنم به این نکته توجه کنند همان طور که آقای دکتر بقایی گفتند ممکن است از لحاظ روان شناسی این اضافه انتشار اسکناس ایجاد مشکلاتی بکند و موقت یک عاملی پیدا شود برای بالا رفتن قیمت‌ها دولت می‌بایستی مقرراتی وضع کند و تدابیری اتخاذ کند برای جلوگیری از بالا بردن قیمت‌ها بنده این جا اضافه می‌کنم در اساس فکر بنده موافقم ولی اجرای برنامه هفت ساله به طور مسلم تأثیر به سزایی خواهد داشت در جریان قیمت‌ها اگر واقعاً این پول‌هایی که بانک در اختیار برنامه هفت ساله می‌گذرد بلافاصله به مصرف کارهای تولیدی کشور برسد بنده یقین دارم با توجهی که دولت خواهد کرد از بالا بردن قیمت‌ها جلوگیری خواهد شد قبل از این که به عرایضم خاتمه دهم مخصوصاً این نکته را می‌خواهم به عرض آقایان محترم برسانم که این موضوع خواه ناخواه در مجلس شورای ملی مطرح است و امروز اذهان عمومی و افکار عمومی متوجه این موضوع است اگر دولت و مجلس شورای ملی مخصوصاً قبل از تعطیلات عید تکلیف این موضوع را روشن کنند جلوگیری خواهد شد از اسپکولاسیون و اقدامات نامشروع یک عده سودپرست ولی اگر مجلس اکثریت پیدا نکند بنده این را صریحاً عرض می‌کنم که اگر این موضوع در دستور باقی بماند و قبل از تعطیلات عید تکلیف آن روشن نشود به طور قطع مجال خواهد داد من غیر مستقیم به یک عده‌ای سودپرست و اسپکولاتور که از موقع استفاده کنند و دست بزنند به یک اقدامات نامشروعی بنابراین استدعای بنده این بود که در مرحله اول امروز این کار را تمام کنیم و اگر متاسفانه اکثریت حاصل نشد شنبه جلسه تشکیل بشود و این کار را قبل از عید به انجام برسانیم
رئیس - آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار - روز سه‌شنبه صبح جلسه خصوصی راجع به این موضوع تشکیل شد و در آن جلسه خصوصی از هر فراکسیونی دو نفر انتخاب شدند که بنشینند به اتفاق هیات محترم دولت و رئیس محترم بانک راجع به این موضوع مشورت کنند و صحبت بکنند این جلسات یعنی جلسه اول فوری همان روز سه‌شنبه تشکیل شد جلسه دوم هم دیروز صبح بود بعد قرار بر این شد که نتیجه‌ای که در این جلسه گرفته می‌شود به استحضار آقایان نمایندگان برسانند و تصمیمی بگیرند و بعد بیاید در مجلس و تکلیف این لایحه را مثبت یا منفی معین بکنند متأسفانه خلاف وعده شد یعنی فرصت این که نمایندگان فراکسیون‌ها با سایر نمایندگان فراکسیون‌ها تماس بگیرند و با آن‌ها مشورت کنند داده نشد امروز هم فراکسیون‌ها تشکیل نشد (دهقان - فراکسیون اتحاد ملی تشکیل شد) اتحاد ملی ممکن است ولی نه فراکسیون ترقی تشکیل شد و نه فراکسیون ملی و آقایان محترم راجع به این موضوع هنوز ذهنشان آماده نشده است آقای دکتر عبده در آخر فرمایششان یک فرمایش بسیار صحیحی فرمودند و آن این بود که الان این موضوع در مجلس مطرح شده است و این موضوع خود به خود تأثیر خیلی محسوسی در خارج پیدا خواهد کرد و اگر ما موفق نشویم که نتیجه‌ای بگیریم ممکن است که به مردم یک صدمه‌ای بزند تمام تقلای ما در این چند روزه برای این بود که آقایان این کار بر فرض هم اگر باید بشود این شب عیدی مردم را به زحمت نیندازیم (صحیح است) بگذارید این چند روز عید هم بگذرد بعد از روی فرصت بنشینیم این موضوع را با یک طرز خوبی تمام کنیم متاسفانه این کار هم نشد بنده در آن جلسه عقاید خودم را عرض کردم و این جا هم برای استحضار آقایان عرض می‌کنم دو دلیل عمده در این جا ذکر می‌شود که احتیاج مبرم به این کار دولت دارد یکی موضوع برنامه هفت ساله است یعنی پول ریالی که برای این کار لازم است دوم مخارج لوله‌کشی شهر تهران، دومی را اول عرض می‌کنم برای لوله‌کشی شهر تهران ۹۰ میلیون تومان بانک ملی به شهرداری تهران می‌خواهد قرض بدهد و برای این کار ریال می‌خواهد و یک اشتباه حسابی هست در این جا مخارج لوله‌کشی همه‌اش به ریال نیست مخارج لوله کشی نصف بیشترش ارز است یعنی بیش از ۴۵ میلیون تومان ارز باید داده شود و این ارز را دولت دارد این یکی دوم برنامه هفت ساله است برنامه هفت ساله که مورد علاقه تمام ملت ایران است و مجلس با آن سرعت و با آن علاقه‌مندی شدید آن را تصویب کرد این برنامه قبل از این که به مرحله عمل برسد نقشه می‌خواهد طرح می‌خواهد و بنده این جا به شما می‌توانم از روی اطلاع عرض کنم اولین اقدام عملی یعنی اولین سدی که شروع می‌خواهند بکنند بنیانش را بگذارند یا اولین راهی که می‌خواهند آسفالت کنند و بسازند این از این تاریخ شاید زودترین تاریخش هفت یا هشت ماه دیگر باشد و الان شما احتیاج به ریال برای برنامه هفت ساله ندارید (اردلان - کاملاً صحیح است) این دو دلیلی که مهمترین دلیل دولت هست برای احتیاج به این کار اما حالا می‌گویم بنده عقیده‌ام چه بود؟ بنده عقیده‌ام این بود که به موقع خودش یعنی هفت هشت ماه دیگر اگر لازم بود این کار می‌شد (دهقان - فرض بفرمایید حالا آن هفت هشت ماه بعد است) اما حالا بنده خودم می‌گویم عرایضی را که بنده آن وقت داشتم حالا هم می‌توانم عرض کنم عرض شود حضور آقایان بنده
آن روزی که قانونی از مجلس گذشت. تبصره‌ای که آقای اردلان پیشنهاد فرمودند که اجازه نشر اسکناس دوباره منتقل به مجلس شورای ملی شود بنده موافق نبودم چرا موفق نبودم؟ (اردلان -خودتان امضاء فرمودید دفاع هم کردید) اجازه بفرمایید برای این که هر روزی که این موضوع در مجلس عنوان شود یک عده استفاده چی از خارج از این وضع استفاده می‌کنند (صحیح است) ولی حالا که این موضوع عنوان شده به عقیده من دو سه موضوع است که تا ما از اجرای آن نهایت اعتماد را نداشته باشیم نمی‌توانیم به این لایحه رأی بدهیم (دکتر بقایی - حضرتعالی راجع به ارز هم همین را می‌گفتید) قسمت اول این است که این لایحه را همه آقایان خیال می‌کنم تصدیق بفرمایند که تصویب این لایحه بدون تردید قیمت‌ها را بلا می‌برد (صحیح است) این بدیهی است (دکتر بقایی - بالا برده است) خوب ما می‌آییم یک طرفش را قبول می‌کنیم می‌گوییم آقا بسیار خوب این پانصد میلیونی را که قرار است بدهیم تا پول به آن حدی که لازم است برسد ما این پانصد میلیون را تصویب کردییم و قیمت‌ها بالا رفت یعنی با همین حرف بنده قیمت‌ها بالا می‌رود (علی وکیلی - همچو چیزی نیست آقا) آقای وکیلی بعد تشریف می‌آورید این جا و هرچه می‌خواهید می‌فرمایید. عرض کنم که وقتی قیمت‌ها بالا رفت آخر شما قیمت‌ها را این جا با تصویب این لایحه بالا برده‌اید در مقابل آقای دولت شما چه کار می‌خواهید بکنید که جلو این کار را بگیرید؟ این لایحه را تصویب می‌کنیم رفع احتیاج بانک ملی را می‌کنیم به شما می‌دهم شما در مقابل من بگویید که چه قدرتی دارید برای این که جلو ترقی قیمت‌ها را بگیرید؟ (دکتر بقایی - و چه احتیاجی کرده‌اند تا حالا) موضوع دو طرف دارد یک طرفش بسیار خوب احتیاج است ولی یک طرفش هم زندگی فرد فرد مردم است این مردم همه‌شان که برایشان میسر نیست امتعه خارجی بخرند این‌ها نان می‌خواهند پنیر می‌خواهندف سبزی می‌خواهند شما آقا وسیله این که میدان‌های شهر تهران را تحت اختیار بگیرند ندارید آن وقت می‌خواهید بفرمایید که دولت می‌خواهد قیمت‌ها را پایین بیاورد اصلاً چطور ممکن است این موضوع عملی شود این است که بنده معتقد بودم و معتقد هم هستم که تا واقعاً وضع مملکت یک وضع ثابتی نشود و دولت آن قدرتی که لازم است پیدا نکند این کار به جز ضرر هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت (صحیح است) قسمت دومی که لازم است به عقیده بنده در این جا روشن بشود قرض دولت به بانک ملی است روی این موضوع در کمیسیون زیاد صحبت شد و بالاخره موضوع به این جا منتهی شده است که دولت سالی ۲۰ میلیون تومان به بانک ملی بپردازد. دولت پانصد میلیون تومان به بانک ملی مقروض است و سالی ۲۰ میلیون ۲۵ سال طول می‌کشد ۲۵ ساله شما می‌خواهید این قرض را بپردازید. (کشاورزصدر - یعنی فرض کنند دیگر؟) نه خیر آقا از طرف دیگر ما آمده‌ایم یک لایحه‌ای هم گذرانده‌ایم و گفتیم که یک پورسانی را از عوائد نفت جنوب برای مخارج تولیدی مملکت مصرف کنیم بنده در کمیسیون هم عرض کردم و عرض کردم که آقا وضع اقتصادی مملکت و وضع اقتصادی مردم اصلاح‌پذیر نیست مگر این که همه ما حاضر شویم یک فداکاری فوق‌العاده بکنیم فداکاری این نیست که ما بیاییم تصویب بکنیم که قرض دولت به بانک از عایدات نفت جنوب داده شود فداکاری این است که مردم بدهند خود ما بدهیم بنده در ضمن این لایحه پیشنهادی خواهم داد و پیشنهاد می‌کنم و حداکثر سرمایه‌ای برای هر فرد این مملکت بنده می‌خواهم قایل شوم که علاوه بر آن از منقول و غیر منقول هرچه داشته باشد دولت مصادره بکند و بگیرد والّا چه فایده دارد همه‌اش نفت جنوب نفت جنوب برای درد دیگری لازم است بنده کدورتی که از دولت پیدا کرده‌ام بر سر آوردن این لایحه اگر دولت پیشنهاد بنده را قبول بکند رفع می‌شود. قسمت سومی که به عقیده بنده باید قبل از این که این لایحه تصویب بشود مجلس نسبت به آن اظهار عقیده‌ای کند قیمت ارز است. خیلی متأسفم آقای نیک‌پور این جا تشریف ندارند ایشان با یک بیانات بسیار مؤثر و یک منطق بسیار قوی در آن کمیسیونی که ما بودیم این موضوع را روشن کردند ارز امروز یک نرخ ثابت معینی دارد خرید ۱۲۸ ریال و فروش ۱۳۰ ریال - این را هم خریداری و هم فروشنده می‌داند وقتی شما این لایحه را تصویب می‌کنید یک مشتری بزرگ شما یعنی بزرگ‌ترین مشتری شما در خرید و فروش ارز کمپانی نفت جنوب است
باتمانقلیچ - آقای دکتر خواهش می‌کنم بفرمایید قسمت ریال برنامه از کجا باید اجرا بشود؟
اردلان - تأمل بفرمایید تا نوبت من بشود عرض خواهم کرد.
رئیس - آقایان بین الاثنین صحبت نکنید.
دکتر اعتبار - آقای باتمانقلیچ اگر توجه فرموده بودید به شما عرض کردم که شما الان احتیاج به ریال ندارید و فقط برای هفت هشت ماه دیگر که شروع کردید به کار احتیاج پیدا خواهید کرد.
باتمانقلیچ - آن وقت احتیاج داریم که اسکناس چاپ شود.
رئیس - آقا دو نفری صحبت نکنید.
دکتر اعتبار - عرض کنم که یک تذکری را جناب آقای وزیر دارایی فرمودند بنده از این توجه ایشان تشکر می‌کنم و فقط این را عرض می‌کنم که موضوع ارز باید قبلاً نرخش روشن شود (صحیح است) قبل از این که لایحه تصویب شود (صحیح است) عرض کنم که بنده خیال نمی‌کنم آقای دکتر عبده هم که با اصل موضوع موافق بودند عرایض بنده را وارد ندانند بنده می‌خواهم استدعا کنم از همه آقایان موافق و مخالف کمک بفرمایند که این نظریاتی که تصویب آن قبل از تصویب این لایحه لازم است قبول بشود بعد هم واقعاً اگر لازم است و صلاح می‌دانند که این لایحه تصویب بشود آن را تصویب بکنند بنده فعلاً این لایحه را ضروی نمی‌دانم و رأی هم نمی‌دهم (احسنت)
رئیس - پیشنهادی رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم مذاکره کافی است - کشاورز صدر
رئیس - آقای کشاورزصدر
کشاورزصدر - آقایان موافقین و مخالفین به عقیده بنده به حد کافی صحبت کردند البته آقایان تصدیق می‌فرمایند که هر مطلبی به مجلس می‌آید له و علیه دارد و آقایان هم صحبت می‌فرمایند بعد هم حکمیت آن با اکثریت مجلس است در این جا چون آقایان نمایندگان بحث کردند و دقت کردند و بنده ایمان و عقیده دارم به وزیر دارایی که مرد دقیقی است و هیچ وقت هیچ امری را بر خلاف مصالح مملکت به مجلس نمی‌آورد و در این جا هم آقایان صحبت کردند و ما می‌خواهیم کار بکنیم در مجلس و همان طور که آقای دکتر عبده متذکر شدند اگر ما بگذاریم که این لایحه در این جا بماند موجب می‌شود که در خارج سوء استفاده بکنند بعد از این هم بنده تصور نمی‌کنم که دیگر جلسه‌ای بشود تا بعد از عید از این جهت بود که بنده پیشنهاد کرده‌ام مذاکرات کافی باشد و استدعا می‌کنم که آقایان رأی بدهند بعد هم هر کس هر رایی دارد که چه فهمیده است عقیده خودش را اظهار بکند
رئیس - آقای تقی‌زاده مخالفید؟ (تقی‌زاده - بلی) بفرمایید.
کشاورزصدر - اگر آقایان اصرار دارند بنده پس می‌گیرم.
دکتر عبده - بنده قبول می‌کنم که آقای تقی‌زاده صحبت کنند.
رئیس - نمی‌شود قبول کرد باید پیشنهاد کنید.
دکتر عبده - بسیار خوب پیشنهاد می‌کنم.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر عبده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم - دکتر عبده
رئیس - توضیحی ندارید؟
دکتر عبده - خیر قربان توضیح ندارم
رئیس - آقای تقی زاده
تقی‌زاده - بنده البته برای پیشنهاد شدن این لایحه خیلی متاسفم ولی از همه بیشتر برای پیشنهاد کفایت مذاکرات متأسفم ما می‌دانیم که این مسئله محتاج بحث و تدفیق است این چه عجله‌ای دارد بنده نفهمیدم ایشان فرمودند که این مسئله صحبتش ایجاد وحشت می‌کند چیزی که اسمش وحشت می‌آورد عملش که ده دفعه بیشتر وحشت می‌آورد و اگر تصویب بشود ده مرتبه بدتر خواهد شد (صحیح است) این را فقط می‌شود گفت می‌خواهند اسکناس چاپ بکنند که روز عید نوروز عیدی به مردم بدهند چون پول نیست والا تا سه روز دیگر دنیا که خراب نمی‌شود ولی اگر این برای عیدی هم باشد می‌خواهم یک عیدی بسیار بدی به ملت ایران بدهیم برای این که شما که می‌گویید اگر صحبتش در بازار بشود مردم سوء استفاده می‌کنند این شب عید یک زحمت کلی برای مردم ایجاد می‌کند و عملش که ده برابر صد برابر بیشتر زحمت تولید خواهد کرد آقای وزیر مالیه یک چیزی فرمودند که در مواد لایحه فلان چیز تضمین شده بنده می‌گویم شما که نگذاشتید طبع و توزیع شود تا بدانیم موادش چیست بنده بعد از خوانده شدن لایحه وارد این جا شدم اصلاً نمی‌دانم موادش چیست این اشخاصی که می‌آیند و می‌گویند برنامه می‌آید و در مملکت کار تولیدی ایجاد می‌شود و تلافی بالا رفتن قیمت‌ها را می‌کند خاطرم آمد آن حکایت خواجه نصیرالدین طوسی و ابن حاجب که تمام آقایان آن را خوانده‌اند گفت یک کسی بره‌ای می‌خواست که این
بره در عرض چهل روز نه وزنش یک نخود زیاد شود نه کم بشود و هر بره‌ای که پیدا می‌کردند یا زیاد می‌شد یا کم ولی یک بره بود که دیدند نه زیاد شده و نه کم گفتند لابد آن کسی که این بره را نگه می‌دارد آدم دانایی است بعد که از او پرسیدند معلوم شد که هر روز یک بسته یونجه به او می‌دهد و یک بچه گرگ هم نگه داشته است می‌آورد نشانش می‌دهد و هر روز بعد از آن یونجه گوشت می‌آورد به واسطه دیدن آن بچه گرگ گوشتش می‌ریزد شما می‌خواهید برنامه تنظیم کنید برای این مملکت آن وقت پول مردم را که آورده‌اند در بانک ودیعه گذاشته‌اند می‌خواهید بگیرید که ما برنامه درست می‌کنیم و تازه فایده‌ای که از آن حاصل می‌شود بعد از یکسال دو سال سه سال آن عقیده از آن حاصل بشود آقا شما که مجبور نیستید برای تولید و برای برنامه بروید قیمت طلای خودتان را کم بکنید این را مدتش را دراز کنید یواش یواش کار بکنید از بودجه کم بکنید و به برنامه بدهید از عایدات نفت بدهید و بنده شخصاً عقیده‌ام این است که عایدات نفت ما به تنهایی کافی برای تمام آن کارها می‌شود انشاءالله و به این مطلب ظن قوی دارم و بنابراین فقط می‌خواهم یک کلمه بگویم دیگر عرضی نمی‌کنم می‌خواهم بگویم به خدای لایزال قسم است که این عمل فوق تصور آقایان برای مملکت مضر است (صحیح است)
اردلان - آقا عده که برای رأی کافی نیست اجازه بدهید بنده عرایضم را بکنم
رئیس - باید عده کافی شود و به کفایت مذاکرات رأی بگیریم.
فولادوند - آقای دکتر عبده پس بگیرید.
دکتر عبده - بنده چون قصد انشاء نداشتم این پیشنهاد را پس می‌گیرم.
اردلان - آقا پس گرفتند بگذارید صحبت شود والله مهم است.
رئیس - آقای اردلان موافقید یا مخالف؟...
اردلان - مخالف
رئیس - آقای ارباب موافقید یا مخالف؟
ارباب - عرایضی دارم که باید به عنوان موافق عرض کنم
رئیس - بفرمایید
مهدی ارباب - صحبتی که این جا زیاد می‌شود این است که این لایحه باعث نگرانی مردم می‌شود زندگی مردم را گران می‌کند وحشت ایجاد می‌شود در حالی که چیزی که زندی مردم را گران می‌کند وحشت ایجاد می‌شود در حالی که چیزی که زندگی مردم را گران می‌کند چیزی که مملکت را به بدبختی سوق می‌دهد سلب اعتماد عمومی است در این جا صحبت‌هایی می‌شود که از لایحه نشر اسکناس وحشتش زیادتر است (صحیح است) این جا گفته می‌شود اشل مالیات را زیاد کنند. آقایان این صحبت‌ها را اسباب وحشت می‌شود...
رئیس - آقای ارباب تامل بفرمایید عده کافی نیست آقایان هم تامل کنند که بعد از بیانات ایشان یک اقتراعی است که به عمل بیاید بعد جلسه را ختم کنیم (بعد از چند لحظه عده کافی شد) بفرمایید آقای ارباب.
ارباب - کار این مملکت آقایان از نشر اسکناس نیست معایب دیگری هست که او زندگی مردم را گران می‌کند تا در این مملکت تولید زیاد نشود تا صادرات با واردات تعادل پیدا نمی‌کند کار دولت درست نمی‌شود شما الان اگر اسکناس منتشر کنید چیت را هم بیاورید متری ده شاهی بفروشید وقتی کسی نمی‌تواند به خرد چه فایده‌ای دارد؟ (صحیح است) اما اگر بتواند قوه مالی داشته باشد هر فردی که بتواند چیت را متری ده ریال به خرد خیلی بهتر است تا اینکه نتواند متری یک ریال به خرد یت تصویبنامهای اخیراً گذشت نسبت به ماشین‌آلات تولیدی کشاورزی حفاری فلاحتی که مانع از اجرای نظر تولیدی مردم شد آن تصویبنامه الان اجرا می‌شود در این مملکت اما صحبت از اسکناس که می‌آید این همه وحشت ایجاد می‌شود من نمی‌دانم شاید راه وحشت را مردم کم کرده‌اند مطالبی که این جا گفته می‌شود و در بازار مردم خیال می‌کنند که دولت می‌خواهد اسکناس طبع بکند و برنامه هفت ساله را که می‌خواهد اجرا بکند این طور نیست ارزی که حاصل می‌شود از محل نفت و غیره در مقابلش البته اسکناس لازم دارد و حالا بنده نمی‌گویم که آنا هم اشتباه نمی‌کنند مردم یا تأثیری ندارند بنده می‌خواهم عرض کنم که کارهای دیگری می‌شود که وحشتش بین مردم زیادتر است و اثرات معنویش هم بدتر است و به همین جهت است که کارهای تولیدی مورد توجه نیست و فقط راجع به اسکناس صحبت می‌شود الان می‌گویند ۷۸۰ میلیون تومان اسکناس طبع شده که ۶۵۵ میلیونش در جریان است و صد و بیست و پنج میلیون آن در بانک است در صورتی که بنده اطمینان می‌دهم که بیشتر از سیصد میلیون تومان اسکناس در جریان نیست بقیه‌اش مخفی است اگر اسکناس شما سرعت جریان می‌داشت دیگر احتیاج به نشر اسکناس نمی‌داشتید وقتی در مملکت امنیت نیست وقتی اعتماد نیست آن اسکناس‌ها مخفی است یک کنترل دقیقی اگر باشد یا این که اگر خیلی معذرت می‌خواهم اگر اشتباه می‌کنم و امیدوارم که اشتباه کنم اگر مسئله ارتشاء در این مملکت زیاد رواج نمی‌داشت اسکناس بیشتر از این در مملکت در جریان بود و بانک احتیاجی به نشر اسکناس نمی‌داشت چون پول رشوه را نمی‌شود ببرند در حساب جاری بگذارند چک هم نمی‌گیرند تمام اسکناس‌های صدتومانی است که دسته دسته راکد مانده و در جریان گذاشته نمی‌شود عیب کار آقایان این جا است بنده عرایضم را کوتاه می‌کنم با این که یک توضیحاتی داشتم مثلاً بنده یک نامه‌ای داشتم از یکی رفقای خودم که برای مطالعات اقتصادی به اروپا رفته عیناً این جمله را از روی نامه او می‌خوانم و مطلب را تمام می‌کنم می‌گوید تصور می‌فرمایید طرز فکر دیگران چقدر با ما دور است دولت انگلستان برای احیای صنایع نساجی و مدرن کردن آن می‌خواهد به صاحبان صنایع نساجی ۲۵ ساله بدون فرع کمک نماید آن وقت ما تصویبنامه می‌گذرانیم که اصلاً ماشین وارد نشود همین دولت انگلستان ۱۷ درصد پشتوانه اسکناس دارد آقایان اگر در مملکت کارهای تولیدی نشود پشتوانه اسکناس موثر نیست. بیشتر از این بنده توضیح نمی‌دهم و بقیه را موکول به نظر آقایان می‌کنم. (احسنت)
۶ - اقتراع برای شرفیابی عید
رئیس - چون روز دوشنبه عید است با موافقت آقایان ۱۲ نفر به قید قرعه برای شرفیابی روز دوشنبه تعیین می‌کنیم (اقتراع به عمل آمده و آقایان زیر برای شرفیابی انتخاب شدند)
آقایان: حسین مکی - ملک پور - ناصر ذوالفقاری - نیک پور - ضیاء ابراهیمی - (ضیاءابراهیمی - بنده چون احتمال دارد به کرمان بروم استدعا می‌کنم یکی دیگر را انتخاب بفرمایید) آقای ارباب - آقای فولادوند (جمعی از نمایندگان - عضور هیات رئیسه هستند) آقای دکتر متین دفتری - آقای حبیب الله امین - آقای اسلامی - آقای علی بهبهانی - آقای احمد اخوان - آقای اعظم زنگنه - آقای ارباب - گیو - آقای دکتر معظمی
جمعی از نمایندگان - آقای اخوان هم مسافرت می‌روند.
رئیس - خودشان می‌دانند اگر مسافر باشند می‌گویند عرض کنم عده برای رأی کافی نیست و در این جا پیشنهاداتی شده است برای روز جلسه ولی رأی که نمی‌شود گرفت.
اردلان - آقای رئیس اجازه بنده محفوظ باشد.
۷ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - آقای نخست وزیر تقاضا می‌کنند جلسه روز شنبه باشد (صحیح است) اگر آقایان موافقند جلسه شنبه ساعت ۹ صبح باشد (حایری زاده - مخالفم) (دکتر بقایی - ترتیب عرایض بنده را به اعلیحضرت بدهید) آقایان یک قدری تامل کنید آقای حائری‌زاده تقاضا کرده‌اند در اول جلسه استیضاح ایشان مطرح شود.
(مجلس یک ساعت و بیست دقیقه بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
شماره ۲۰۳۴۷ ۲۱/۱۲/۲۷
تصویب‌نامه‌ها
وزارت دادگستری
هیئت وزیران در جلسه ۲۸/۱۲/۱۳۲۷ بنا به پیشنهاد شماره ۱۱۴۹۰ ر ح ر ۴۹۷۷۷ مورخ ۲۰/۱۱/۲۷ وزارت دادگستری و موافقت وزارت کشور در اجرای ماده واحده قانون تشدید مجازات اشخاص با سابقه و شرور مصوب ۱۳ مرداد ۱۳۲۲ تصویب نمودند که تبصره ماده اول آئین‌نامه قانون مزبور مصوب ۱۵/۷/۲۵ ملغی است.
تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است
م ۲۹ از طرف نخست وزیر
شماره ۱۲۵۱۰ ر ح ر ۵۲۷۷۰ ۲۲/۱۲/۲۷
بخشنامه به کلیه دادسراهای شهرستان‌ها
لازم است در مورد پیگرد متهمین حزب توده و انجام تقاضاهای قانونی شهربانی‌ها در این خصوص جدید بیشتری داشته در حدود مقررات با شهربانی‌ها همکاری نماید.
م ۳۰
به جای وزیر دادگستری
شماره ۱۵۸۵۱ ر ۳۴۳۳۶ ۲۸/۱۲/۱۳۲۷
اصلاح آئین‌نامه
با اختیار حاصله از ماده ۲۸ قانون دفتر اسناد رسمی مصوب سال ۳۱۶ مواد ذیل به آئین‌نامه کانون سردفتران اضافه می‌شود
۸۲ - هرگاه اعضاء اصلی هیئت مدیره کانون بدون عذر موجه در سه جلسه متوالی یا پنج جلسه غیر متوالی ظرف دو ماه در جلسات هفتگی حاضر نشوند مستعفی شناخته می‌شوند. وزارت دادگستری با پیشنهاد کانون که به اتفاق آراء اتخاذ شده باشد یک نفر سردفتر را برای بقیه مدت دوره کانون تعیین می‌نماید مقررات این ماده در مورد کارمندان علی‌البدل نیز که به جای کارمندان اصلی دعوت به حضور در جلسات می‌شوند مجری خواهد بود.
۸۳ - هیئت مدیره کانون مکلف است منتهی تا جلسه سوم هر دوره وظایف هیئت مدیره اعم از اعضاء اصلی و علی‌البدل را به شرح زیر معین کند:
الف - یک نفر برای تهیه کردن پاسخ‌های علمی وقتی که از طرف سردفتران و دفتر یاران می‌شود که پس از تهیه پاسخ در جلسه هیئت مدیره مطرح و پس از تصویب برای صدور به دفتر کانون تسلیم دارد.
ب - تعیین و معرفی دو نفر از اعضای اصلی و با علی‌البدل کانون برای شرکت در دادگاه بدوی سردفتران و دفتر یاران.
ج - تعیین یک نفر برای رسیدگی به وضعیت علمی و عملی سردفتران و دفتر یاران و کیفیت تشکیل دفترخانه‌های اسناد رسمی.
تبصره - اقلاً هر سالی یک مرتبه بایستی دفاتر اسناد رسمی حوزه هر کانون از طرف کانون این محل رسیدگی شده و گزارش آن در کانون موجود باشد و تخلفاتی که در اعمال سردفتران و دفتر یاران ملاحظه می‌شود برای تعقیب متخلف به اداره کل ثبت اعلام می‌شود.
۸۴ - برای این که کانون سردفتران همیشه در اختیار سردفتران و دفتر یاران باشد بایستی همه روزه (غیر از ایام تعطیل) از ساعت سه تا شش بعدازظهر دفتر کانون باز و دایر باشد.
۸۵ - در مواقع لزوم برای استماع سخنرانی و مباحثات علمی کانون از سردفتران و دفتر یاران حوزه خود دعوت خواهد نمود هر سر دفتر یاری که بدون عذر موجه از حضور در جلسه خودداری نماید مستحق تعقیب انتظامی خواهد بود.
م - ۳۱ مدیر کل ثبت