مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ مهر ۱۳۳۴ نشست ۱۶۱

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری هجدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ مهر ۱۳۳۴ نشست ۱۶۱

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره ۳۱۱۹

۲شنبه ۱ آبان ماه ۱۳۳۴

سال یازدهم

شماره مسلسل ۱۶۱

دوره هجدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

جلسه ۱۶۱

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۳شنبه بیست و پنجم مهر ماه ۱۳۳۴ نشست ۱۶۱

مجلس ساعت ده و ده دقیقه صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید

فهرست مطالب:

- تصویب صورت مجلس جلسات ۲۰ و ۲۳ مهر ماه

تصویب صورت مجلس جلسات ۲۰ و ۲۳ مهر ماه

رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه – آقایان سنندجی ارباب- خاکباز – امید سالار – رضا افشار – مهندس ظفر – تجدد – محمود ذوالفقاری – مصطفی ذوالفقاری – برومند – پیراسته – پناهی – عباسی – احمد صفائی – سلطانمراد بختیار – اورنگ – سرمد – مکرم – اسکندری – عرب شیبانی

غائبین بی اجازه آقایان – کی نژاد – دکتر حمزوی – بزرگ ابراهیمی – غضنفری – سعیدی – یار افشار – سالار بهزادی- شفیعی – اریه – قوامی – مهندس اردبیلی – پور سرتیپ – اسفندیاری – کاشانی

دیر آمدگان و زرود رفتگان با اجازه – آقایان دکتر عمید – کریمی – معین زاده – اکبر – صفاری – قنات ابادی – باقر بوشهری – نقابت – دکتر سید امامی – امر تیمور کلالی – دولت آبادی محمودی – شوشتری – مهندس شاهرخشاهی

رئیس- نسبت به صورت مجلس جلسه قبل نظری نیست آقای نقابت

نقابت - بنده اجازه قبلی خواسته بودم

رئیس- اینجا هم با اجازه نوشته شده آقای دکتر بینا

دکتر بینا – چون راجع به نطق روز یک شنبه در موضوع سیاست خارجی دول اسلامی از بنده سؤالاتی کردند خواستم این تذکر را بدهم که منظور بنده این بود که در دنیای سیاست ملل اسلامی در اصول دفاع خاورمیانه بالطبع با سیاست بعضی از ممالک دیگر از قبیل انگلستان تطبیق می‌کند والا تردیدی نیست که سیاست دول اسلامی یک سیاست مستقل و ملی است (صحیح است) استدعا می‌کنم بفرمائید این قسمت در صورت مجلس اصلاح شود

رئیس- این قسمت مگر در صورت مجلس نیست (دکتر بینا – از بنده سؤال شده بود خواستم توضیح بدهم) به هر حال اگر ایرادی باشد اصلاح می‌شود آقای خلعتبری.

خلعتبری - بنده سؤالی از دولت دارم که تقدیم می‌کنم.

رئیس- ابلاغ می‌شود آقای حائریزاده.

حائریزاده – اصلا خیلی مختصری است در نطق بنده که می‌دهم به تند نویس.

رئیس- بدهید اصلاح کنند آقای پورسرتیپ.

پورسرتیپ- عرض کنم بنده با اجازه مقام ریاست به مسافرت رفته بودم در اینجا بی اجازه نوشته شده.

رئیس- اصلاح می‌شود آقای صدرزاده صدرزاده – یک اصلاحات مختصری در صورت مجلس هست که می‌دهم به تند نویس.

رئیس- دیگر نظری نیست نسبت به صورت مجلس جلسات ۲۰ و ۲۳ مهر؟(اظهاری نشد).

عبدالرحمن فرامرزی – تصویب صورت جلسه را اعلام نفرمودید.

رئیس- عده برای رأی کافی نیست یعنی یک نفر کم است از موقع استفاده می‌کنم به واسطه بیان آقای فرامرزی عرض می‌کنم که وقت کار مجلس سه ساعت است وقتی آقایان زودتر تشریف بیاورند زودتر هم می‌توانند تشریف ببرند الان ساعت ده‌است بنابراین باید آقایان تا ساعت یک بعد ازظهر بیرون نروند تا بر طبق آئین نامه کار انجام بشود. عبدالرحمن فرامرزی – بفرمائید که زودتر تشریف بیاورند بهتر است (با ورود چند نفر عده برای رأی کافی شد با ورود چند نفر عده برای رأی کافی شد)

رئیس- صورت مجلس جلسات ۲۰ و ۲۳ مهر تصویب شد.

- سؤال آقای حمید بختیار راجع به آسایشگاه مسلولین خوزستان و جواب آقای معاون نخست وزیر

۲- سؤال آقای حمید بختیار راجع به آسایشگاه مسلولین خوزستان و جواب آقای معاون نخست وزیر.

رئیس- آقای حمید بختیار بفرمائید.

حمید بختیار – بنده بدوا باید به عرض آقایان برسانم که چند دفعه در مجلس و شاید متجاوز از ۵۰ کمیسیون در وزارت بهداری راجع به مسلولین خوزستان مذاکره شد و وکلای خوزستان در آنجه بودند (صحیح است)ولی متأسفانه آنچه به جائی نرسید فریاد است ثانیا بنده از برنامه اعضای کمیسیون سازمان برنامه گله دارم وکلای خوزستان هم همین طور که در چندی قبل ۷۵ میلیون ریال از پولی که از خوزستان سازمان برنامه وصل می‌کند اختصاص داده‌است برای ساختن ۵ آسایشگاه لازم ندارند آقایان اطلاع دارید مخصوصا آقایان اطبا که وضع مسلولین خوزستان وضع بسیار بدی را ایجاد کرده و هر روز دو خانه اغلب آقایان وکلا هفت و هشت نفر یا ده نفر مسلول از خوزستان داریم (کاشانی – همه جا همینطور است گیلان و مازنداران مملو از مسلول است) (دکتر عدل – آذربایجان هم همینطور) (موسوی – در خوزستان بیشتر است) بنده گمان نمی‌کنم که دولت جواب قانع کننده‌ای به سؤال من داشته باشد برای اینکه سؤال من این است که چرا سازمان برنامه ۵ آسایشگاه را در سال ۱۳۳۴ در ۵ استان درست کرده‌است و برای خوزستان درست نکرده بنده گمان نمی‌کنم که این سؤال جواب داشته باشد به غیر از اینکه احمال کرده‌اند و همان طوری که عرض کردم چون جزو اعضای کمیسیون سازمان برنامه از وکلای خوزستان شرکت نداشته‌اند این عمل را تصویب کرده‌اند و خوزستان را محروم کرده‌اند از چیزی که حق مسلمش بود (صحیح است) حالا در مقابل بنده یک خواهش دارم عوض اینکه تشریف بیاورید جواب بنده را بدهید دستور بفرمائید سازمان برنامه در بودجه ۱۳۳۴ آسایشگاهی برای مسلولین خوزستان بسازد والا بنده ناچارم که این سؤال را دو مرتبه تکرار کنم

رئیس- آقای معاون نخست وزیر

معاون نخست وزیر (ناصر ذوالفقاری) – بنده دیروز از آقای وزیر بهداری سؤال کردک که راجع به آسایشگاه خوزستان چه اقدامی کرده‌اند ایشان وعده فرمودند که این کار در بودجه گذاشته شده‌است (حمید بختیار – نگذاشته‌اند آقا اینطور نیست وزارت بهداری پول ندارد) گذاشته شده بودجه برای ساختن آسایشگاه خوزستان حتما خواهد بود این را وزیر بهداری قول داده‌اند و بنده هم دوباره تذکر می‌دهم که اگر نگذاشتند بگذارند (احسنت) حمید بختیار - نیست اینطور

رئیس- آقای بختیار بگذارید صحبتشان کنند شما حق دارید یک مرتبه دیگر به طور تکملی در مورد سؤالتان صحبت کنید معاون نخست وزیر - بنده عرض می‌کنم که قطعا خواهد بود بنده سؤالی که از آقای وزیر بهداری کردم ایشان فرمودند که تأمین شده و گذاشته شده فرمودند که به عرض شما برسانم که در خوزستان آسایشگاه ساخته خواهد شد حالا خودشان هم تشریف می‌آورند و قول صریح می‌دهند

موسوی - خود آقای وزیر بهداری هر چه سعی کرده‌اند به جائی نرسیده

رئیس- آقای بختیار

حمید بختیار - عرض کنم برای اینکه جناب عالی اطلاع کامل داشته باشید در وزارت بهداری جناب آقای جهانشاه صالح زحمات بسیار زیادی کشیده‌اند که آسایشگاه برای مسلولین خوزستان بسازند ولی متأسفانه بودجه ندارند و خود جناب عالی هم می دانید محلی که بودجه ندارد هیچ وقت ساخته نخواهد شد بودجه آسایشگاه مسلولین در سازمان برنامه‌است که به عرضتان رساندم آقای دکتر آهی کاملا وارد هستند ۷۵ میلیون ریال برای سال ۱۳۳۴ اختصاص داده‌اند که ۵ آسایشگاه در خراسان و شیراز و مازنداران و اصفهان بسازند برای خوزستان در نظر گرفته نده این است که از جناب عالی تقاضا می‌کنم که باز حواله به وزارت بهداری نفرمائید وزارت بهداری یک ده شاهی بودجه ندارد و نمی‌تواند بسازد و اگر باید ساخته شود باید سازمان برنامه بسازد و اسرع وقت این کار را بکند اینجا ما کمیسیون کردیم و بالاخره بنده ناچار شدم که اسن سؤال را کردم اگر عملی نشود وکلای خوزستان دوباره این کار را تکرار خواهند کرد

خلعتبری - حق دارید

- سؤال آقای دکتر شاهکار دائر به عدم اجرای احکام ترفیع قضات و جواب آقای معاون وزارت دارائی

۳- سؤال آقای دکتر شاهکار دائر به عدم اجرای احکام ترفیع قضات و جواب آقای معاون وزارت دارائی

رئیس- آقای دکتر شاهکار

دکتر شاهکار - آقایان همکاران محترم سؤالی که من کردم این بود که چرا دولت از اجرای قانون سرپیچی می‌کند و چرا دولت عملا قوانین را اجرا نمی‌کند جناب آقای ذوالفقاری بنده عرضم با آقا است و برای این مطلب در خود سؤالم اشاره کردم که دو ماده از قانون جزار را چون معتقدم که بعضی از آقایان اعضای دولت فراموش می‌کنند مقررات قانون را این دو ماده‌ای که در سؤالم نوشته‌ام به اطلاع دولت می رسانم “ هر یک از مستخدمین در هر رتبه و مقامی که باشد هر گاه برای جلوگیری از اجرای عواملی کتبی دولتی یا اجرای قوانین مملکتی یا اجرای احکام یا عوامل ادلیه یا هر گونه امری که از مقامات قانونی صادر شده باشد قدرت رسمی خود را اعمال کند از خدمت دولت منفصل خواهد شد ” ماده بعدی این است که اگر اجرا نکنند قوانین دادگستری و قانون را از خدمت دولتی منفصل و از دو ماه الی سه سال محکوم به حبس تبعیدی خواهد شد ” قاطبه ملت ایران و نمایندگان مجلسین بارها ثابت کردند که در سیاست خارجی دولت همیشه یک دل و یک زبان بودند و دولت را در سیاست خارجی که وابستگی به حیثیت و شئون مملکت دارند همیشه تقویت کرده‌اند و باز هم تقویت خواهند کرد و هیچ اختلافی در قسمت سیاست خارج بین دولت و مردم نیست و تذکراتی که نمایندگان محترم مجلس می‌دهند برای ارشاد هیئت دولت است اما در سیاست داخلی دولت یا به طور ساده تری جناب آقای معاون نخست وزیر عرض کنم در بی سیاستی داخله دولت را در این بلو وشوئی که هست و این عدم سیاستی که هست نمی‌تواند دریابد یکی از بدبختی‌ها این است که به محض اینکه از یک جاهائی یک صداهائی بلند می‌شود اگر یک مراکزی ناراضی درست می‌کنند دولت هم تقویت می‌کند تکرار می‌کنیم این مطلب را متأسفانه خود دولت منشاء این کار است خود دولت موجب تولید نارضایتی هاست خود دولت سبب این اختشاشات است یک مثال کوچکی حضورتان عرض کنم پارسال قانونی از مجلس گذشت آمدند کلاس دانشگاه نفت درست کردند در اطرافش اینجا حجتها شد قانون تصویب شد ۷۰ نفر محصل از ولایات از جاهای مختلف آمدند اسم نوشتند بعد امروز که در ۲۵ مهرماه هستیم دولت به این آقایان می‌گوید که من بودجه ندارم بروید دنیال کاریتان یعنی ۷۰ نفر از جوانها توی این مملکت ول بگردند راه بروند در استانبول دو مرتبه زند باد و مرده باد بگویند و یک قشونی تهیه بکنند برای این که که این کا خوب نیست اینها تذکرات دوستانه ایست خیرخواهانه ایست وظیفه شرافتمندانه و وجودانی هر نماینده مجلس است که به آقایان تذکر بدهد آقیان نکنید این کار را و مردم را ناراضی نکنید قانونی از این مجلس گذشت به اینکه رتبه قضات باید طبق قانون داده بشود وزارت دادگستری طبق نامه‌ای مطلب را به وزراء دارائی ابلاغ کرد بنده شنیدم که رئیس اداره بازنشستگی گفتند که من این قانون را نمی‌توانم اجرا بکنم مگر ما چند تا قوه مقننه داریم؟ معنای قوه مجریه مگر غیر از اطاعت امر مجلسین است وقتی مجلس قانونی گذاراند تشریفات علمی شد به توشیح ملوکانه رسیداین برایش امر است سرپیچی از امر جرم است تا سه سال حبس هم دارد عملا امروز ملاحظه می‌کنید که خود وزارت دادگستری نوشته‌است و قانون را دولت ابلاغ کرده بعد در دولت علیه دولت دیگری هست به نام اداره بازنشستگی یا وزارت دارائی که آن اداره بازنشستگی یا وزارا دارائی اجرا نمی‌کند قانون را جناب آقای حمید بختیار خیال می‌کنم این مطلب یکی از حساسترین قسمتهای مربوط به امر مشروطه‌است که دارم حضورتان عرض می‌کنم و آقا هم فوق العاده مرد آزادیخواهی هستند دقت کنید بدبختی ما عدم اجرای قانون است عدم رعایت اول مشروطیت است جناب آقای انواری آن روز پیشت تریبون گفتند اگر آقای دکتر شاهکار نظری به یکی از لیسانسه‌ها دارید بگوئید که من اجرا کنم خدا بین من و شما آقای انواری شاهد و گواه باشد که بنده نظر خصوصی به هیچ کس ندارم الان عرض می‌کنم یک کوته فکری گرفته‌است قوانینی که از مجلس مس گذرد جنبه شخصی و خصوصی دارد جنبه فردی دارد از نمایندگان مجلس که اینجا هستند و وکیل دادگستری هستند یکی این آقای نقابت است بیست سال است از عدلیه آمده بیرون عمیدی نوری ۲۵ سال از آمده بیرون پیراسته‌است که چند سال است آمده بیرون بنده هم به تمام وسائل متشبث شدم آمدم بیرون پشت تیربون مجلس بنده به شما قول شرف می‌دهم که اگر رتبه ۱۱ قضائی که بنده لیاقتش را ندارم و ده برابر آن مزایای بدهند بنده و از طرف آقای نقابت و آقای عمیدی نوری می‌گویم که ما قصد برگشت نداریم و بین آنها هم نه خواهر زاده داریم و نه کی داریم جلسه گذشته بنده راجع به رفتگران شهرداری هم عرض کردک راجع به بازنشستگان شهربانی هم عرض کردم قانون را اجرا بکنید راجع به کارمندان دون پایه عرض کردم راجع به لیسانسه‌ها عرض کردم راجع به قضات عرض کردم آقایان نمایندگان به یک مطلب ساده دقت بفرمائید ترفیع کارمندان دولت در تمام وزارتخانه‌ها به موجب احکام اداری ولی ترفیع قضات به موجب حکم محکمه‌است فرق دارد با وزارت دارائی و پست و تلگراف و وزارت دارائی که با یک تشریفات اداره یک کارمندی از رتبه شش می‌رود به رتبه‌ها در وزارت دادگستری رتبه شش باید رتبه ۷ بشود در اینجا باید یکی عالیترین مقام قضائی مملکت که یکی شعبات دیوان تمیز است و دادگاه عدل انتظامی قضات است باید رأی بدهد رأیش هم قطعی است. این رأی اراجع شده ایت به ادارعه بازنشستگی در وزارت دارائی و اداره بازنشستگی اجرا نکرده این موضوع سؤال شده‌است این یک مطلب است در ضمن هزاران مطالب دیگر که یکی از ژوربست‌ها بزرگ گفت وای به حالتان اگر بخواهید قانون را احترام نگذارید اگر قانون اجرایش از بین برود کاغذهای مرده باشد این مملکت را هیچ قدرتی نمی‌تواند اراده بکند (صحیح است) تمام اهیمت شما اقتدار شما برای این است که قانون اجرا بشود(احسنت) مثال آن درشتکه چی یادتان نرود که یک وقت تمام درشکه و درشکه چی و یابو و این حرفها برای مالک بود که چیزی گیر او بیاید بعد حکومت چپ شد تمام شد برای حمایت درشکه چی بعد آمدند جمعیت حمایت حیوانات درست کردند تمام حمایتها د برای یابو اما چیزی که در بین نبود مسافر بود از این جهت بود که درشکه و درشکه چی و این حرفها از بین رفتند مگر این باشید که روزی بشوید درشکه چی چیزی که هست درشکه چی برای مردم باشید اگر نباشید آقای ذوالفقاری حقیقه جنابعالی را جنابعالی نخواهند گفت آقایان وقتی می‌توانید در این مملکت کار بکنید که قانون را رعایت بکنند و مطیع قانون باشید قانون اجرا بکنبد این دستور مذهبی است دستور قانون اساسی ما است سنت ما است تجربه چندین هزار ساله اگر آن شخص شکوکران خورد و مرد می‌دانست ظالمانه‌است ولی اجرا کرد برای اینکه قانون بود و یا خون پسرش را ماه جلدهزدوا بعد شروع کرد به گریه گفت که مبانی اسلام قرص شد مبانی مشروطیت شما وقتی قرص خواهد شد که قانون را اجرا بکنید از این دست به آن دست نیاندازرید اگر بنده عرض می‌کنم جناب آقای معاون وزارت دارائی چرا قانون را اجرا نمی‌کنید حضرت تمسطابعالی مطمئن باشید که نظر خصوصی ندارم و بنده در تمام امور وقتی محترمم که در حدود قانون صحبت می‌کنم و قاننون حد من است بنده تقاضا می‌کنم که این قسمتها را وقتی جواب می‌دهید طوری جواب دهید که تطبیق کند با این دو ماده از قانون مجازات خصوصی که به حضورتان عرض کردم جناب آقای معاون نخست وزیر سبب نشوید هر روز در نتیجه بی سیاستی بر ناراضی‌ها اضافه بشوند این جوانانی را که بیرون ریختند و می گویند که بودجه نداریم این ۷۰ تا جوانی که بیکار مادند می دانم که جناب عالی حسن نیت کامل دارید و عقب کار هستید من اهل مجامله نیستم آقای ذولفقاری ولی جواب روی کاغذ و قرطاس بازی نخواهید واقعا به حرف مردم برسید اگر حرفشان غلط است اطلاعت نکنید حکومت نظامی دارید اگر درست است دردشان را دوا کنید آقا برای این ذوالفقاری هستید یا آقا برای این علاء هسیتد آقای نخست وزیر هستند و صاحب الاف و الوف هستید که کار مردم را انجام بدهید آقا من و امثال ما و دیگران وقتی محترم هستیم که ملتی بماند والا دولت بدون مردم قضیه دنکی شد خواهد شد (احسنت)

رئیس- آقای معاون وزارت دارائی

معاون وزارت دارائی (انواری)- بنده مقدمه می‌خواستم به اظهار جناب آقای دکتر شاهکار برسانم که اگر آن روز اینطور عرض کردم که شخص معینی است نظری نداشتم خدا را شاهد می‌گیرم برای اینکه ما در وزارت دارائی نداشیتم عملی که فرضا همانطور که فرمودی که یک لیسانسه را خارج کرده باشیم از نظر اداره کل در آمد‌ها که شاید منظور همان‌ها بوده یک عده‌ای را روی تشکیلات و روی عللی کنار گذاشتند روی احتیاج نداشتن بود آن روز که آن اظهار را کردم برای این بود که مبادا عملی شده باشد و یک نفر مظلوم بر کنار شده باشد خواستم بنده بفهم و بروم تعغیب کنم که آن آدم مظلوم ظلمی بهش واقع نشود و رفع بشود در موضوع اجرای قانون همانطور که در دو جلسه قبل که سؤال جناب آقای پیراسته در مجلس مطرح بود به عرضشان رساندم دولت و وزارت دارائی تمام حمشان مصروف این است که قوانین را در تمام موارد اجرا بکنند مخصوصا در موادری که بستگی به وضع زندگی کارمندان و مردم دارد روی همین نظر بنده استدعا کردم که چند روزی مهلت بدهید ما خواهیم پرداخت چون ترفیعات کارمندان دولت هم هست کارمندان رو قوانینی که ما اجرا می‌کنیم کارمندان تا رتبه شش دو سال یک مرتبه ترفیع می‌گیرد و از رتبه شش به بالا سه سال یک مرتبه حق ترفیع و حق اضافه دارد آنها که حق قانونی دارند به آنها داده می‌شود روی همین نظر ما بیکار نماندیم بعد از سؤال آقا پیراسته و عرایضی که کردم مشغول بودیم و اقداماتی کردیم مبلغی که برای این کار لازم می‌شود با توجه به وضعیت خزانه ضمینه را حاضر کردیم مخصوصا پرونده را آوردیم که در خارج از جلسه به عرضتان برسانم که ضمینه را آماده کردیم برای تمام کارمندان که صدای هیچ کس در نیاید و بدهی است که در مرحله اول آقایان قضات خواهند بود و ترفیع و اضافاتشان را خواهیم پرداخت شاید تا چند روز دیگر در آتیه خیلی نزدیکی تمام اینها داده می‌شود و رفع اشکال می‌شود پرونده را آورده‌ام ملاحظه بفرمائید که مشغولیم طرح تصویب نامه مطابق معمول حاضر است که ببریم به هیئت وزیران منتهیش دو سه هفته دیگر حاضر می‌شود و منظور آقا عملی می‌شود و شروع می‌کنیم به پرداخت

رئیس- آقای دکتر شاهکار

دکتر شاهکار - بنده عرضی ندارم

رئیس- آقای معاون نخست وزیر

معاون نخست وزیر - جناب آقای دکتر شاهکار دیروز صبح تلفن به بنده فرمودند راجع به محصلین دانشکده نفت (نقابت – دانشکده نفت نداریم) دانشسرای نفت بنده هم بلافاصله در هیئت دولت موضوع را مطرح کردم می خوام عرض کنم حضورشان بهتر این بود که جناب آقای دکتر شاهکار لااقل ۲۴ ساعت به بنده وقت می‌دادند و من جواب فرمایشات ایشان را می‌دادم و پشت تریبون نمی‌فرمودند ۷۰ و چند نفر از این محصلین چون دولت بودجه نداشت یک مطالعات حسابی راجع به این دانشسرای نفت یا هر چه اسمش را می فرمائید نشده بود و معلمینی برای او نداشت و دانشکده فنی هم اینها را قبول نداشت با این ترتیب معاون نبود که وقت جوانها بیهوده صرف بشود؟ بعلاوه عده‌ای از این دانشجوها را برده بودند به نام اینکه تحصیل علم اقتصاد و ۷۰ نفر از اینها را برده بودند به دانشسرای عالی در قسمت شیمی آنهائی که در سال اول امتحان دادند و قبول شدند در سال دوم رفتند آنهائی که قبول نشدند چند نفر در سال اول مشغول شده‌اند مابقی که در علم اقتصاد تحصیل کرده‌اند آیا آقای رئیس دانشکده حقوق که اینجا نشسته‌اند قبول می‌کنند که آقایان بدون کنکور بروند آنجا؟ بنابراین اصولا بنده از آقای دکتر شاهکار سؤال می‌کنم که دانشکده فنی را علم اقتصاد چه ارتباطی دارد به نفت این هفتاد و چند نفر رفته‌اند علم اقتصاد خوانده‌اند آنهائی که آمده‌اند به جنابعالی قبولند نداده‌اند بدون اینکه مقدماتش فراهم باشد رأی بدهید به این دانشکده این را باید از آنها سؤال کرد که دانشکده فنی چه ارتباطی به علم اقتصاد دارد با تامام این تفاصیل برای اینکه این جوانان بیکار نمانند دیشب مذاکراتی شده و اقداماتی شده‌است که تصمیمات کلی اتخاذ کنند که فکری برای آنها بشود که این هفتاد و چند نفر مشغول کار بشوند. موسوی- دانشکده نفت خوزستان را که قانونش گذشته افتتاح کنید که تکلیف اینها روشن بشود.

رئیس- آقایانی که سؤالاتشان مطرح می‌شود متوجه باشند ضمن سؤالی که ابلاغ شده به سؤالات دیگر نپردازند فقط موضوع سؤالی که کرده‌اند مطرح بشود طرح مطالب دیگر مطابق آئین نامه مجاز نیست.

- سؤال آقای نقابت راجع به اراضی خوزستان و جواب آقای وزیر کشاورزی

۴- سؤال آقای نقابت راجع به اراضی خوزستان و جواب آقای وزیر کشاورزی.

رئیس- آقای نقابت.

نقابت- عرض کنم که در دوره نهم و دهم مجلس یک حادثه‌ای در خوزستان رخ داد و آن این بود که عشایر و زارعین سر حدی چون وضعشان مرتب نبود از طرف دیگر در نوار شطی شط العرب زمین می داندند و کمک به زارعین و فلاحین می‌کردند اکثرا پیش می‌آمد و تبلیغاتی می‌شد که بعضی از خانواده‌ها عبور می‌کردند از شط و به اطلاح معمول کوچ می‌کردند یکی دو تا از این گزارشها به عرض اعلیحضرت فقید رسید یک تلگرافی کرده‌است العیحضرت به فرمانده لشکر آنجا که اگر شنیدم که یک نفر از اتباع سر حدی ایران کوچ بکند تو را در خوزستان تیرباران می‌کنیم حرف اعلیحضرت هم شوخی نبود خیلی جدی بود و قابل اجرا این باعث اضطراب شد فکر کردند چه بکنند جلساتی کردند و مذاکراتی کردند آنجا گفت: وحشی چیزی است ملک و دانم از این – کو نشود هیچ گونه رام به انسان – بندش عدل است چون به عدل ببندیش – انسی گردد همه اگر شودش سان. باید عدالت کرد باید زارع و مردم سرحدی را به زارعین علاقمند کرد که بتوانند سرمایه خودشان را در آنجا خرج کنند خانه بسازند به اصطلاح علاقمند بشوند به این جهت نتیجه افکار عقلای آن روز این شد که قانون فرودین ۱۳۱۴ در دوره دهم تصویب شد حالا حسن تصادف است سؤالی که بنده راجع به املاک و خالصجات و عشایر خوزستان کردم تصادف کرده‌است تا موقعی که قانون خالصجات مطرح است و آقایان هم نظر موافق دارند و جناب آقای وزیر کشاورزی ه در مقام این هستند که حقی ذوی الحقوق را بهشان بدهند و بنده از این موقع استفاده کردم و حسن تصادق استقبال کردم که اگر توضیحی بدهم در تعقیت همان کار باشد این قانون صریح عبارتش این است که دولت مجاز است عراضی خوزستان و عراضی خالصه خوزستان را به اشخاصی که آباد کرده‌اند یا تعهد آبادانی نمایند طبق تصویب نامه هیئت وزراء واگذار بکند) ملاحظه بفرمائید چقدر صاف و سالم و حسابی است طرز اجرایش را هم گذاشته‌اند به تصویب نامه هیئت دولت هیئت وزراء در تاریخ سوم تیرماه ۱۳۱۴ به شمار ۹۸۵۳ این تصویب نامه را صادر کرد و مقرر داشت “اولا اراضی که قبل از استیلای قشون یعنی قبل از ۱۳۰۴ از طرف شیخ خزعل خان به اشخاصی واگذار شده ولو اینکه قباله هم به اراضی مذکور در دست نداشته باشند اراضی مزبور که متصرفین آن بلاعوض واگذار می‌شود ثانیا اراضی که از ۱۳۰۴ طبق این دستور مرکز تدریجا و با شرایطی از طرف مالیه عدالتی خوزستان به موجب اجاره نامه برای ساختمان به اشخاص واگذار شده بود این قبیل اراضی هم به ملکیت متصرفین شناخته می‌شود ثانیا اراضی که بعد از استیلای قشون در خوزستان اشخاص بدون تحصیل اجازه از اداره مالیه اقدام به ساختمان و بنا نموده‌اند متصرفین از این لحاظ مورد تعقیب واقع نشوند این اراضی هم بلاعوض به متصرفین آن واگذار و اداره مالیه از تعقیب مشارع علیه به کلی خودداری خواهد نم رابعا مستغلات متعلق به شیخ خزعل خان که ر سنوات ماضیه از طرف مشارع از علیه با کسان او به اشخاص فروخته شده و بعدا در اثر دستور مرکز اقدام به موقوف گذاشتن معاملات مذکور شده بود این مستغلات هم به ملکیت صاحبان آنها شناخته شده و وزرارت دارائی هم به ملکیت آنها اعتراضی نخواهد کرد” این تصویب نامه‌ای است که در سال ۱۳۱۴ دولت ایران بر طبق ضرورت صادر کرده‌است بنابراین موجب این مقرارات اگر کسی در آنجا خانه ساخت نخلستانی داشت ملکی ایجاد کرد نهری کشیده بود زمینی آباد کرده بود به موجب این مقرارات به او تملیک شد علاوه بر اینکه خود مردم هم در آنجا ادعای مالکیت داشتند (شوشتری – حیازت داشتند) صاحبان نخل می‌گفتند که عمران این نخل ۱۵۰ سال است و ما ۱۵۰ سال است که به اینجا آمده‌ایم نخل کاشته‌ایم عمران کرده‌ایم باتلاقها را خشکانده‌ایم زحمت کشیده‌ایم حیات اراضی کرده‌ایم هم بر ما جاری شده، اینکه حکومت زوری و ظلمی در زمان استبداد می‌آمد به زور یک حقی را از ما می‌گرفت و ما می‌رویم و اسمش را می‌گذاشت بهره مالکانه او به نام خودش می‌گفت بهره مالکانه و ما می‌گفتیم مالیات دیوانی چون ما می دانیم و او می‌گرفت اسمش هر چه می‌خواهد بگذارد ما این را متصرفیم مالکیم دولت آمده به موجب این قانون و این تثبیت نامه حقوق مردم محل را تثبیت کرده آنها را مالک شناخته بر طبق این قانون هم از دیوار عالی کشور و از دیوان دادرسری دارائی بدوی و تجدید نظر احکام بسیار زیادی صادر شده‌است بر مالکیت مردم و در اعتراضات و آنها همه درست است با این کیفیت می دانیم الان وضعیت خوزستان چه جور است با داشتن تا این پایه حق با داشتن این قانون با داشتند احکام دیوان کشور بنده به شما دوستان آقایان نمایندگان محترم اعلام می‌کنم که اساس مالکیت در خوزستان متزلزل است یعنی دولت به تقاضای ثبت تمام افراد بشر در اینجا اعتراض کرده‌است به ثبت خانه‌ها به ثبت نخیلات به ثبت شهرها اعتراض کرده چه و چه (پور سرتیپ – حتی به آنهائی که خودش واگذار کده‌اند) نگرانی ما از این است که دستگاه دولت که حافظ قانون است چرا اعتراض می‌کند اگر یک مرد کلاهبرداری از خارج اعتراض کرد که به حق همه تجاوز کند خوب فساد اخلاق است اینکار را می‌کند که چیزی گیرش بیاید این صحیح ولی دستگاهی که مافوق است مجریه قانون است نباید عمل عوث انجام بدهد معذالک این اعتراضات را کردندند باز هم اشکال ندارد وزارت دارائی که خالصه هم جزو وزارت دارائی بود در تمام این مدت این شئون و این قوانین را تا حدی رعایت می‌کرد به خصوص یک محکمه دیوان دادرسی هم داشت و آن چند نفر قضات شریف بودند از وقتی که قانون آقای دکتر مصدق آمد دستگاه مستقیم خالصه اینجاد کرد و تمام خالصجات را منتقل کردند به یک دستگاهی که اسمش را بنگاه مستقل گذاشتند این عبارت مستقل یک سم مهلکی شد در مزاج این اداراخ گفت آقا معنی مستقل این است که آدم نه حرف وزیر مالیه و نه حرف رئیس الوزراء نه قانون و حکم محکه را گوش بدهد چرا؟ چون مستقل است این بنگاه مستقل دارای ۱۰۰ وکیل است دارای یک عده أی دادیار است دارای یک عده دستگاه‌است شعب در تمامی شهر دایر کرده و شروع کرده به مزاحمت پریروز عرض کردم قریب بیست نفر از مشاغل شادکان در تابستان آمده بودند یک جلساتی کردیم (حمید بختیار – مژده بدهم عده دیگری هم همین چند روزه می‌آیند) یک عده دیگری می‌آیند و می گویند مأمورین خالصه شما می‌آیند از این باغچه أی که وصل به خانه‌های ما است بهره مالکانه می‌خواهند از اسب و لالاغی که می‌بندند آقا والله باغ در خوزستان نمانده از دو الاغی که میبنند که گاوه آهن عهد دقیانوس می‌کارند از این دو تا الاغ علف چر و از آن زمین و از هندوانه و سبزی و خیار و ترهبارش صدی بیست بهر مالکانه می‌خواهند و می‌گیرند (حمید بختیار – از شترش ۵۰ ریال می‌خواهند)

بالاخره با تمام این گرفتاری ما التماس کردیم خواهش خدمت آقای وزیر کشاورزی که آقا شما مالک، مالک وقتی دید زارعش فقیر است می‌گوید آقا کدخدا محمد علی امسال نمی‌خواهیم که تمام حق را شما بدهید یک نصف بده یک ثلث بده یک عشر بده، ما بقیه را سال دیگر می‌گیریم مهلت بدهید به این فقر و فاقه و این بدبختی و این فشار و بیچارگی او نداشت که بدهد والله نداشت که کنار کارون گندم استرالیا به مردم داده می‌شود این آب بی حساب، این زمین و این زارع گرسنه یک مشت آب در زمین نبندد که زراعت بکند و ما گندم را از استرلیا بیاوریم به مردم بدهیم که آنها را از گرسنگی نجات بدهیم آن وقت اگر یک خانواده‌ای کوچ می‌کرد که حس غرور ملی دستگاه مرکزی بر می‌خورد و می‌گفت به فرمانده لشکر که اعدامت می‌کنیم وبعد این قوانین گشذت این حقوق ثبت شد این اراضی به مردم داده شد امروز با همه این شکایات وضع مردم اینجوری است این را ما نمی‌خواستیم به مجلس بکشانیم آن قدر زحمت کشیدیم این قدر همه آقایان نمایندگان خوزستان هفته أی یک روز جلسه کردیم آقایان وزراء را دعوت کردیم بنگاه خالصه را دعوت کردیم گفتیم شندیم تملق گفتیم خواهش کردیم، التماس کردیم آنچه که لازمه اخلاق و وظیفه بود اجرا کردیم ولی متأسفانه باز هم هنوز در خم یک کوچه‌ایم به این جهت بنده این مسئله را مطرح کردم که با ان قانون ۱۳۱۴ و همینطور با آن قانون آبان ۱۳۱۶ که می‌گوید دولت مجاز است به عشایر و افراد در ایزه، بختیاری، دشتستان، خوزستان از اراضی خالصه برای اسکان و برای زندگانی و رفاه آنها مجانا واگذار کند و به همنین جهت در بحث پریروز خواهش کردم که آقایان آن دو قانون را نقض نکنید به طوری که در تبصره این قانون فروش خالصجات ذکر شده‌است که هر چه آباد شده طبق آن قانون و هر چه آباد نشده طبق این قانون اینها را ملغی نکنند اینها یک حقی بود که مجانی در مواردی برای اسکان داده می‌شد هنوز اسکان به عمل نیامده‌است هنوز هم احتیاج داریم به وضع این قانون بر اثر آن قانون تقسیمات شروعت شده کمیسیونی از وازرت دارائی آمد به خوزستان رفت به دشت میشان اراضی دشت میشان را تقسیم کرد بیش از ۵۰ هزار قباله دولت تنظیم کرد و بین مردم دشت میشان زمین قسمت کرد و داد (شوشتری – هنوز از آنها رفع مزاحمت نشده) الان هم مالیه محل این را می‌گیرد به آن می‌دهد مردم تکلیفشان معلوم نیست (شوشتری – جرم است) بله جرم است جرم را اگر ضعیف کرد می‌گیرند حبس می‌کنند اگر فوری کرد نمی گویند جرم است می گویند عنایت است می گویند تفضل است به هر صورت این عنایت و تفضل را می‌کنند در محل به این صورت ۵۰هزار قباله داده‌اند در قسمتهای دیگر در شرف تقسیم بودند که اعلیحضرت فقید فرمودند که متری یک شاهی سه دینار ا مردم بگیرند خرج عمران آبادی کشور کنند این کار ماند تا حالا بعد از شهریور ۳۲۰ کابینه مرحوم فروغی بود بعد از آن همین آقای حاج عزالممالک وزیر دارائی بودند آقایان را خواهش کردیم تشریف آوردند جلسات کردیم در کمیسیونی در وزارت دادگستری تشکیل شد …..

رئیس- آقای نقابت ۱۵ دقیه وقت سر کار تمام شد.

نقابت – در نتیجه این مباحث اچجازه داده د که مردم ملکشان را ثبت کنند شوای عالی ثبت هم اجاد داد که مردم ملکشان را ثبت کنند بنابراینم بنده خواهش می‌کنم ….

رئیس- آقایان نقابت بعد از بیانات آقای وزیر شما وقت دارید که صحبت کنید.

نقابت – بنده خواهش می‌کنم که جناب آقای وزیر صرفا به بنده جواب ندهند به آن جمع محروم جواب بدهند.

رئیس- آقای وزیر کشاورزی.

وزیر کشاورزی (مهندس طالقانی)- سؤالی که نماینده محترم خوزستان فرمودند مربوط به ماه قبل است و همانطور که فرمودند خوشبختانه مصادف بارزی شده که باعث تقسیم خالصجات مطرح است بنابراین بنده قبل از اینکه متن جواب را که نوشته‌ام انجیل بخوانم اجازه می‌خواهم چند کلمه‌ای نظر دولت را درباره تقسیم خالصجات به عرض آقایان برسانم اصولا نظر دولت درباره تقسیم خالصجات این است که نمی‌شود مملکتی را به زور سر نیزه و هو و جنجال و حرف زور نگهداری کرد یک مملکتی وقی روی پای خودش مستقر می‌ماند که مردم به اب و خاک آن علاقه داشته باشند بنابراین صحیح نیست دولت اراضی خیلی مفصل را در اختیار نگه داشته باشد و آنرا فقط بر رعیت اجاره بدهد که بکارد و آن ریعت خود را صاحب و مالک آتن نداند برای اینکه مردم خودشان را ملک بدانند و در روز مبادا دفاع کنند و آباد نگه دارند دولت نظرش این است که اراضی خالصه را قسمت کند به اشخاصی که زراعت می‌کنند بدهند این نظر اصولی است که روی لایحه خالصجات تهیه شده و آمده به مجلس و از آقایان درخواست دارم که کمک بفرمایند که انشاءالله زودتر بگذرد و اما راجع به نخلستانها بنده به عرض آقایان می رسانم گرچه سؤال ایشان مربوط به سه ماه قبل است قریب دو سه هفته یک تصویب نامه‌ای از هیئت دولت گذشت که برای واگذاری عرضه نخلستانها تسهیلاتی قائل شوند که الان مشغول عمل هستند و امیدوارم در مورد نخلیات اشکال رفع شده باشد با خود ایشان و بعضی از نمایندگان خوزستان مشورت شد و این تصویب نامه اش تهیه شد و اما نسبت به سؤالی که نماینده محترم خوزستان در باب اجرای قانون مصوب ۱۶ فروردین ۳۱۴ فرموده‌اند اینک توضیحات زیر به عرض می‌رسد بر طبق قانون مورد بحث به دولت اجازه داده شده‌است اشخاصی که از اراضی خوزستان را آباد کرده و یا تعهد آباد این آنرا بنمایند اراضی به ملکیت آنها واگذار شود ضمنا شرایط واگذاری را هیئت وزیران تأیید نمایند و در عین حال دولت موظف به واگذاری اراضی مطابق آنچه که نماینده محترم فرمودند نبود بلکه مجاز بوده‌است برای اجرای تصویبنامه هائی که از سال ۱۳۱۴ تا کنون از هیئت وزیران گذشت که توضیح عرض می‌شود:

۱- بر طبق تصویب نامه‌ای که در سال ۱۳۱۴ راجع به عرضه ساختمانهای آبادان و اهواز و خرمشهر صادر و ابلاغ شد مقرر گردیده‌است اشخاصی که تا آن تاریخ ساختمان نبوده اعم از اینکه ید آنها متعلق از شیخ خزعل باشد یا خیر آن اراضی از طرف دولت ملک اشخاص شناخته شود و متعرض آنها نشود ولی چون متعرض اشخاص از سال ۱۳۱۴ بر طبق مفاد قانون فوق الذکر بایستی با اجازه دولت باشد زیادی که بدون رعایت مقررا فوق و بدون جبل موافقت قبلی بدون اینکه به دولت رجوع بکنند و اجازه بگیرند آمده‌اند چند هکتار چندین هزار متر را با چنپه‌ای نزدیک شهری مثل اهواز تصاحب کرده‌اند و چون بر خلاق فانون بوده دولت اعتراض کرده و مجبور بوده‌است که قانون را اجرا کند و چاره‌ای هم نداشته ولی اشخاص که قبل از ۱۳۱۴ اقدام به احداث بنا نموده‌اند به هیچ وجه دولت مزاحم آنها نیست کما اینکه آنچه از این قبیل اشخاص که سابقا و با اشتباه به تقاضای ثبت آنها اعتراض شده بود پس از رسیدگی به وسیله بنگاه خالصجات اعتراضات مزبور مستردد شده‌است نکته قابل توجه این است که همان اشخاصی که بعد از ۳۱۴ به عواین مختلف در اراضی خالصه دخالت نموده و حق سایرین را قصب کرده‌اند می‌خواهند تجاوزات خود را به حساب قبل از سال ۳۱۴ گذارده و دولت مزاحمتی برای آنان نداشته باشند البته تصدیق خو. اهند فرمود که منظور قانونگذار چنین عملی نبوده تا آقایان محترم اقدام به چنین عملی را تجویز نخواهند فرمودید با این وصف برای اینکه تکلیف این اشخاص هم معلوم شده و دعوی دولت با آنها حل و فصل شود بر طبق تصویب نامه هائی که در سنوات بعد ۱۳۱۴ از هیئت وزیران کمیسیونی برای سازش با این قبیل متجاوزین در اهواز تشکیل شده و می‌شود هر کس مایل بود و می‌تواند کمیسیون مزبور مراجعه نموده و از طریق سازش و مابقی که توافق می‌شود به دولت تأدیه نماید تا او نیز رفع تعرض بشود (پورسرتیپ- در سایر شهرستانها هم است)

۲- در مورد تخلیات چون متصرفین آن به عنوان بهره مالکانه و مالیات املاک مزروعی وجهی به دولت تأدیه نمودند پس از رسیدگی‌های مفصلی که به وزارت دارائی در سنوات قبل از سال ۱۳۲۸ به عمل آمده بالاخره بر حسب تصویب نامه صادره از هیئت و. زیران در سال ۱۳۲۸ مقرر گردید متصرفینی که در بهره بدهی خود را بر طبق ممیزهائیکه شده تأدیه نمایند دولت عرضه تخلیات را هم به آنها واگذار نماید و تا کنون تصویب نامه مذکور چند دفعه تمدید شده و با یشنهاد بنگاه خالصجات اخیرا نیز تصویب نامه کاملی که اختلافات و مشکلات حاصله را به کلی مرتع می‌نماید از هیئت وزیر ان گذشته که به موقع اجرا گذارده می‌شود و تا کنون عده زیادی بدهی خود را تأدیه نمودند و اعتراض بر ثبت آنها مستردد شده‌است و سایرنی هم موقع بدهی خود را تأدیه نمودند عرصه تخلیات به آنها واگذار خواهد شد. به طور خلاصه هر کس منال ۵ سال را بدهد عرصه متعلق به او می‌شود. ۳- نسبت به اراضی زارعی با اینکه در تصویب نامه واگذاری اراضی خوزستان اشخاصی که تعهد آبادانی آن را بنماید و در سال ۱۳۱۴ هیئت وزیران گذشته مقرر شده بود اشخای که اراضی را آباد کرده به کمیسیون مقرر در تصویب نامه که از مرکز همین طور واگذاری اراضی اعزام شده ودر مراجعه نمایند تا پس از رسیدگی و تحقق آبادی اراضی به آنها واگذار شود به طوری که سوابق مربوطه نشان می‌دهد اشخاص به کمیسیون مراجعه ننموده‌اند تا وضع آنها مورد رسیدگی قرار گیرد ولی آنچه اراضی قبل از سال ۱۳۱۴ آباد شده مزاحمتی برای متصرفین به هیچ وجه فراهم نگردیده‌است لیکن همانطوری که در بالا توضیح داده شده بعد از سال ۱۳۱۴ مقید به شرایطی بوده که در تصویب نامه و آئین نامه‌های مربوطه توضیح داده شده و بر طبق پیمان و اسنادی که به اشخاص تنظیم می شده عراضی به آنها واگذار و مالکیت معل به انجام شرایط عمرانی مندرج در مندرج در پیمان وشده اشخاص زیادی که بدون اجازه دولت در اراضی دخالت نموده و حتی عمران و آبادی هم ننموده تقاضا دارم دولت آن اراضی را مالک آنها بدانند و یا اراضی که از سال ۱۳۱۴ آباد بوده و متصرفین هم آن را آباد نموده می‌خواهند آن اراضی ملک خود بسازند مزاحمت مأمورین خالصه به قول نماینده محترم و با انجام مأمورین مزبور بنگاه خالصجات برای این قبیل اشخاص است و برای مزید استحضار به اطلاع می رسانم که در قانون فروش خالصجات هم که مطرح است پیش بینی این موضوع شده و مقرر شده نسبت به اراضی خوزستان که تا کنون آغاز شده بر طبق قانون ۱۳۱۴ اقدام شود و این نکته را هم به عرض آقایان برسانم که توجه بفرمایند جناب آقای دکتر شاهکار نماینده محترم فرمودند که چرا اجرای قوانین نمی‌شود ولی این را در نظر بگیرید از بنگاه خالصه یا اراده خالصه وزارت دارائی مطابق قانونی که داشت مجبور بود که جلوی اقداماتی را بگیرید این را نمی‌شود گفت که برای مردم ایجاد مزاحمت کرده و اگر هم اقماض می‌کرد آن وقت آقایان نمایندگان محترم بنده را مورد استیضاح قرار می‌دادند که چرا قانون را اجرا نکردید ولی همین که خالصجات که الان مطرح است بگذرد که این همه گرفتاریها را رفع خواهد کرد و اگر آقایان توجه بفرمایند در ظرف ۷،۸،۱۰ روز که این قانون مطرح است این را از تصویب بگذرانند در حدود لاال ۹۰% این گرفتاریها رفع خواهد شد راجع به علف چر باید به عرض آقایان برسانم که این قدرها هم مهم نیست از یک گوسفند در سال ۵ ریال به عنوان علف چر گرفته می‌شود اگر آقایان نظر ندارد که گرفته بشود بنده توضیحاتی عرض می‌کنم البته هر چه نظر مجلس محترم باشد بنده حرفی ندارم.

رئیس- آقای نقابت.

نقابت- بحمد الله حقیقت تأثیر کرد و آقای وزیر کشاورزی تا قبل از ۱۳۱۴ حقوق مردم مصرف و احیاء کننده اراضی خوزستان را اعم از تخلیات یا اراضی مزروعی یا مستقلات رعیت شناخته و آن قانون و مقررات را تأیید نمودند بنده هم تا سال ۱۴ متشکر عواطف و مراحم ایشان هستم از آن به بعد مردم بعد از ۱۳۱۴ بر طبق قوانین دارائی حقوقی هستند که بنده عرضی نمی‌کنم و خودشان آن را ابراز می‌کنند و می‌رسند ولی بنده به همین مقدار قانع ام تا سال ۱۳۱۴ فقط خواهشمندم که این حق فراموش نشود و اداره خالصجات بنگاه خالصجات مردمی که تا قبل از ۱۳۱۴ متصرفند مزاحمت نکنند بیش از این نه بنده توقعی دارم و نه وکلای خوزستان از آقا خواهش دارم زیرا ترقیات اراضی و قیمت اراضی بعد از ۱۳۱۴ شده‌است زمین خوار پیدا شده بنده شریک کسی نیستم و یا نمی‌گویم حق کسی را بگیرید به دیگری بدهیم آنچه که دارم حمایت می‌کنم و خواهشمندم حق آنها روایت شود همان حقوق عشایر و زارعین و صاحبان نخلستان و مردمی است که تا سال ۱۳۱۴ محققا متصرف بوده‌اند و احیاء کرده‌اند راجع به نخلیات و واگذاری عرصه نخلیات به صاحبان اعیان این حق علاوه بر آنکه مردمی که در آنجا غرس نخل کرده صد صدو نجات سال است اقامت کرده‌اند آن عرصه به ملکیت آنها بر طبق احکام شرع شناخته شده‌است و محدود به اعیانی است معذالک این قانون به آنها حق داده‌است و این که فرمودند تصویب نامه‌ای در چند روز اخیر از هیئت وزراء صادر فرموده‌اند این تصویب نامه بر خلاف قوانین حقوقی مکتسب مردم است زیرا در این تصویبنامه قید شده‌است عرضه نخلستانها به صاحبان اعیان که منال ۵ ساله داده باشند واگذار می‌شود به استثنای انچه را که دولت برای مصارف شخصی و شرکت نفت و غیره و غیره حاجت دارد توجه فرمودید این کلمه به استثنا بر خلاف حق مکتسب است مردی در کنار بهمن شیر یک نخلستان دارد و محل کارخانه خرمای آن هم بوده که بسته بندی می کرده صادر می کرده در دو سه ماه پیش اینجا آتش گرفته حریق مدهشی رخ داده خراب شده حالا که می‌خواهد برود تعمیر کند ژاندارم رفته جلویش را گرفته‌است و اجازه نمی‌دهد به این جهت بنده خواهش می‌کنم جناب آقای وزیر این حق مکتسب تا سال ۱۳۱۴ به این طرف هرگاه وکلا و سناتورهای خوزستان یک وقت از شما خواستند شما را به خدا مخالفت کنید

- مذاکره در گزارش کمیسیون قوانین دارائی راجع به فروش خالصجات

۵- مذاکره در گزارش کمیسیون قوانین دارائی راجع به فروش خالصجات

رئیس- لایحه فروش خالصجات مطرح است در جلسه پیش اعلام رأی شده‌است نسبت به پیشننهاد آقای نقابت که خودشان نبوده‌اند و آقای جلیلی قبول کردند مذاکرات هم به عمل آمده‌است حالا قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم در تبصره یک ماده ۱ کلمه (خالصه) بعد از (اراضی) افزوده شود

رئیس- خود آقای وزیر هم قبول کرده‌اند آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت راه

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت راه

رئیس- آقای معاون وزارت راه بفرمائید معاون وزارت راه (مهندس خسرو هدایت) – لایحه‌ای است در تحت یک ماده برای اصلاح قانون اداره کل ساختمان که تقدیم مجلس می‌شود

رئیس- این ماده واحده را با فوریت داده‌اید؟

معاون وزارت راه - بدون فوریت است

- مذاکره در گزارش کمیسیون دارائی راجع به فروش خالصجات

۷- مذاکره در گزارش کمیسیون دارائی راجع به فروش خالصجات

رئیس- پیشنهاد دیگری در ماده اول این لایحه خالصجات مطرح می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم به آخر ماده اول لایحه فروش خالصجات این جمله اضافه شود و همچنین مواردی که برای تعویض املاک مردم در لایحه مصوب به کمیسیونهای مربوطه مشترک مجلسین مورخ دوم خرداد ماه ۱۳۳۳تعیین گردیده مقرر شده‌است عمیدی نوری

رئیس- آقای عمیدی نوری

شوشتری - آقای عمیدی نوری پیشنهاد را بخوانید

عمیدی نوری - بنده اول موضوع را عرض می‌کنم بعد پیشنهاد به عرض آقایان خواهد رسید آقایان مسبوق هستید که دولت در بعضی از وزارتخانه یک احتیاجی از نظر تملیک در بعضی از املاک پیدا کرد مثلا وزارت جنگ احتیاجی پیدا کرده به بعضی املاک مردم و مدتی است این املاک را هم در تصرف دارد و عدها ی از مردم که دارای اوراق مالکیت و اسناد هستند املاکشان همینطور مانده خود دولت هم متوجه این موضوع بوده یعنی این در حکومت اسبق در کابینه دکتر مصدق یک لایحه‌ای تنظیم شده بود که طبق آن لایحه برای تعیین و تکلیف این املاک مردم یک کمیسیونهائی تشکیل شود که از هیئت عالی مقامی از دیوان کشور و یک قضاتی نسبت به کسانی که دارای اوراق مالکیت هستند و برابر رأی کمیسیون حق دارند آن املاک رلا که در تصرف وزارت جنگ است رسیدگی کنند آن کمیسیونها و از املاک خالصه به آنها داده شود (دکتر پیرنیا – با اعتبار) این سابقه را که عرض کردم یک چنین لایحه‌ای آمده به کمیسیونهای مشترک در کمیسیون کشاورزی و کمیسیون دادگستری تصویب شده و به دولت ابلاغ شد و دولت الان مشغول اجرای آن لایحه‌است و به حقوق ثابت مردم رسیدگی می‌کند که از املاک خالصه طبق اختیاری که دارد بایستی که تعویض کند این لایحه ایست که گذشته ماده دوم این لایحه طوری است که آن لایحعه را لغو می‌کند یعنی دست دولت را در آن کار می‌بندند و حقوق بسیاری از مردم اسقاط می‌شود برای اینکه در اینجا گفته‌است وزارت کشاورزی مکلف است بر طبق مقررات این قانون نسبت به فروش کلیه خالصجات پس اولا وزارت کشاورزی مکلف شده راجع به فروش خالصجات اینطور اقدام بکند و ثانیا (کلیه) خالصجات را گفته در حالی که در آن لایحه قسمتی از آن خالصجات باید تعویض بشود یعنی ارزیابی بشوند طبق مقرراتی که در آن لایحه هست و داده بشود به کسانی که صاحب آن املاک هستند چون اینجا یک استثنائاتی هم کرده در تبصره هم گفته به استثنای مراتع و جنگلهای طبیعی و همچنین خالصجات و ابنیه و مستغلاتی که مورد اختیار مؤسسات دولتی است در حالی که اینجا یک قانون خاصی است که آن کمیسیونهای قانونی حق دارند در مقابل املاکی که وزارت جنگ یا بعضی ادرات لازم داشتند و تصرف کردند می‌بایستی ارزیابی بشود و از املاک خالصه داده بشود آن مشمول هیچ یک از استثنائات نیست بنده پیشنهاد کردم که این جمله استثناء که دو استثناء کرده یکی مراتع و جنگلهای طبیعی و یکی هم ابنیه و مستغلاتی که مورد احتیاج دولت است یکی هم بگوید مورادی که در قانون مورخ خرداد از کمیسینهای مشترک گذشته و الان اجرا می‌شود بنابراین خواستم توضیح عرض بکنم پیشنهاد بنده یک توضیح مسلمی است از این قانونی که الان دارد اجرا می‌شود که قید و تصریحی در این لایحه بشود و نتیجه اش این می‌شود که همه دست دولت باز می‌شود و هم حقوق مردم تأمین می‌شود این بود نظر بنده حالا اگر نمایندگان محترم و نماینده دولت موافق هستدند که درست می‌شود.

رئیس- آقای دکتر پیرنیا مخالفید بفرمائید.

دکتر پیرنیا- جناب آقای عمیدی نوری توجه بفرمائید یک اشتباهی در آن طرح که به تصویب کمیسیون مشترک رسیده فرموده‌اید در آنجا جناب آقای وزیر کشاورزی دو پیشنهاد فرمودند برای جبران خسارت اشخاصی که در هر اراضی دارد و این اراضی مثل ایستگاه راه آهن تهران و یا رازضی جاهای دیگر وزارت جنگ و یا ادارات دولتی دیگر در سابق تصرف کرده‌اند و در اختیار دارند و مقرر شده به اینکه از قراء و دهات خالصه به آنها داده شود یا اینکه قیمت آنها را دولت از این محل یا ممرهای دیگری که بعدا خودش می‌تواند در نظر بگیرد بپردازد و بنابراین این قانون مانع الجمع نیست بعد از آن دولت یک تصمیم کلی گرفت و آن این بود که اراضی خاله را منحصرا بین رعایائی که ساکن آنها هستند تقسیم کند دیگر از این فکر نباید عدول کرد و این راه دومی که پیشنهاد شده یکی از محل فروش یعنی از محل فروش خالصجات همین طوری که در ماده ۱۱ این قانون پبشش بینی شده از محل فروش اراضی دولتی از محل فروش مستغلات دولتی از محل فروش بر رعایا از این محل یا از ممر‌های دیگر که دولت به دست بیاورد و این خسارت آقایانی که اراضی داشتند و حق هم دارند جبران کند اگر ما این قسمت را تصویب بکنیم یک مقدار عمده‌ای از دهات خالصه را منتقل کرده‌ایم به مالیکت خصوصی و این نقض غرض استت و مخالف منظور و منویات دولت و همچنین آ، قایان نمایندگان محترم است البته چون بنده تجارب زیادی هم در این کار دارم این را به صلاح دولت نمی دانم خود آقایان خیلی مایلند که این طور بود چون در ارزیابی البته یک ترتیبی می‌دهند که خیلی بیش از قیمت عادی ملک آنها ارزیابی بشود و ارزبابی ملک دولت چون روی عوایدی است که از ملک حاصل می‌شود آن را خیلی کمتر ارزبابی می‌کند تازه اگر عوایدی را درست هم حساب کنند ارزیابی دولت خیلی کمتر می‌شود و یک املاکی را به ثمن بخس وزارت دارائی مجبور خواهد شد روی این قوانین به آقایانی که ادعاهائی داشتند واگذار کند و چون مورد پیش آمد که خیلی کمتر قیمت شد و به نظر بنده تعقیب این قضیه به هیچ وجه به صلاح دولت و به صلاح این لایحه نیست.

رئیس- آقای وزیر کشاورزی.

وزیر کشاورزی – بنده ماده‌ای را که مربوط به همین قانون و مربوط به دعاوی اشخاص از دولت راجع به املاک است می‌خوانم که روشن شود ماده دوم راجع به کمیسیون است و ماده پنچم می‌گوید کمیسیون پس از رسیدگی می‌تواند به خلع ید دولت از اراضی مورد دعوی و پرداخت عجول سنواتی آن یا پرداخت بهای منصفانه اراضی و یا به تعوضی اراضی مورد تصرف دولت یا سایر املاک دولتی رأی بدهد و یا در صورتی که مدعیان مالیکت را در تمام و یا قسمتی از دعوی ذیحق نشناسد رأی مقتضی صادر صادر نماید اینجا اگر در خود همین قانون هم دقت بفرمائید در ماده ۱۱ گفته شده‌است: وجوه حاصله از فروش این عراضی به چه مصارفی خواهد رسید بنده خواهش می‌کنم از نماینده محترم که قبول بفرمایند از وجوه حاصله از فروش خالصجات برای تأمین پرداخت محکومیتهائی که ممکن است در نتیجه اجرای این قانون متوجه دولت بشود اختصاص داده بشود که هیچ وقت دیگر صحبت این نشود که در تعویض و یا در فروش اعمال نظر شده و بنده خواستم نظر آقای دکتر پیرنیا را تأیید کنم که کی ملکش دانگ خالصه را از دولت به مالک دیگری منتقل نکرده باشیم و به رعایا منتقل کرده باشیم ولی البته حق مردم هم محترم است اگر دولت محکومیتی پیدا کرده باشد باید پرداخت کرد ولی مجلس اینجا نیست و اگر آقایان در آنجا که عرض کردم پیشنهاد بکنید که این محل پداخت شود بنده قبول می‌کنم

رئیس- آقای عمیدی نوری پیشنهاد مجددا قرائت می‌شود که رأی گرفته بشود (به شرح سابق مجددا قرائت شد)

عمیدی نوری - این کافی نیست و نظر بنده را تأمین نمی‌کند

رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (عده کمی بر خاستند) تصویب نشد پیشنهاد آقای کیکاوسی قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)

• پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده ۱ اضافه گردد تبصره ۳ نظر به موقعیت خاصی خالصجات بلوچستان به لحاظ ایل نشینی و منطقه مرزی بودن و عدم بست ادارات ثبت و محکام قضائی داراست تصمیمات متخذه هیئت دولت در مورد خالصجات بلوچستان معتبر و قابل اجرا است)

رئیس- آقای کیکاوسی

کیکاوسی - بنده نمی‌خواهم در این قسمت خیلی تضییع وقت بکنم (احسنت) گمان می‌کنم همه آقایان بهتر مطلع باشند که وضعیت بلوچستان به چه صورت اسف آوری است. و واقعا می‌توان گفت که در تمام قسمتهای مملکت از تمام مناطق این مملکت عقب ماندگیش بیشتر است خوشبختانه مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی جناب آقای سردار فاخر مدتها در این صفحات بوده‌اند و مطلعند وضعیت آنجا چه صورتی است بنده چون در این قسمت حقیقه ذکر بدبختی است کمتر مایلم بدبختی را بگویم برای اینکه باعث تأثر می‌شود باید اقدامی بکنیم که عمل مثبتی بشود که مردم از این بدبختی رهائی پیدا بکنند وضعیت خالصجات بلوچستان بخصوص رعایا به قدری بد شده‌است که اساسا تقسیم یک خالصه‌ای بین رعایا قبل از اینکه یک رعیتی ما پیدا بکینم و در یک محلی ثابتش کنیم موضوعی ندارد مورد ندارد و همین طور که جناب آقای وزیر کشاورزی فرمودند از دست یک مالک عمده‌ای ما این املاک را خارج بکنیم به یک مردی که بعد از چند صباحی از دست آنها خراج می‌شود بنده در این قسمت بدبختی و گرفتاریها یک سال و نیم تمام است با دولت و بنگاه خالصه مشغول مذاکره هستم و اخیرا هم گزارشاتی که به عرض اعلیحضرت همایونی شاهنشاهی رساندم و خوشبخاته عواملی که فرمودند بنده می‌توانم به عرض برسانم که تا حدی وضعیت رقت‌بار رعایا و مردمان مفلوک بلوچستان تغییر کرده و امید است با کمکهائی که می‌شود تغییر پیدا بکند که از یک زندگانی که اسم زندگانی بشود روی آن گذاشت مردم انجا هم برخودار بشوند بنده هر چه در این موضوع با جناب آقای وزیر کشاورزی و بنگاه خالصه صحبت کردم با اینکه تصدیق دارند چه بدبختی آنجا هست به واسطه اینکه در تمام منطقه بلوچستان ثبت اسناد وجود ندارد و محاکم دادگستری یک اسم بی مسمائی است مخصوصا بعضی مأمورین ناصالح دولت طوری رفتار کرده‌اند که بی خود بین مردمان تولید یک نقارهائی کرده‌اند که بر دولت روشن است ولی متأسفانه دولت می‌گوید من به واسطه اینکه مجوزی ندارم نمی‌توانم این کار را بکنم تمام خالصجات بلوچستان اگر تمام مزارع را حساب بکنیم ۲۸ قطعه‌است بنابراین با حسین نیتی که دولت در این کار دارد بنده می‌خواستم از حضور آقایان استدعا کنم با این تبصره پیشنهاد من موافقت بفرمایند و رأی بدهند تا اینکه دولت مجوزی در دست داشته باشد پیشنهاد بنده این است که نظر به وضعیت خاصی که خالصجات بلوچستان به لحاظ ایل نشینی و منطقه ارضی بودن و منطقه بست ادارات ثبت و محاکم قضائی داراست تصمیمات متخذه هیئت دولت در مورد خالصجات بلوچستان معتبر و قابل اجراست بنده عرض کردم که با حسن نیتی که دراین کار دارد فقط یک مجوزی می‌خواهد با این مجوز تمام حل می‌شود جناب آقای نقابت باآن بیان فصیحشان مطالبی را فرمودند که بنده اذعان می‌کنم صد یک ایشان نمی‌توانم بگویم وقتی در یک خوزستان با آن تشکیلات یک تضیقاتنی را فراهم بکنند ملاحظه بفرمائید بلوچستان دور افتاده که هیچ یک از ادارات را ندارد چه بدبختی هائی است (دکتر پیرنیا – این پیشنهاد مفهوم نیست) بنده می‌خواهم در هر صورت به نام خالصه‌است ولی خالصه دولت نیست و دولت هم هیچ مجوزی ندارد به نام اینکه می‌گوید من ده بیست سال است در اینجا مداخله کرده‌ام و یک حقی را کسب کرده‌ام بنده خودم تذکر دادم به آقای وزیر کشاورزی که شما حقی ندارید و مجوزی نداشتید حالا یک مجوز برای من پیدا شد اگر مجلس شورای ملی خود را در این پیشنهاد موافقت بکنند دولت رفع شری از مردم می‌کند بنده قبلا یک تبصره دیگری هم پیشنهاد کردم که خیلی مختصر است و حالا می‌خواهم استدعا کنم که جناب آقای وزیر کشاورزی موافق بکنند یعنی دولت هم موافقت بکند و آقایان نمایندگان هم موافقت بکنند که رفع این بدبختی بشود.

رئیس- آقای صارمی مخالفید بفرمائید.

صارمی- بنده خیال می‌کنم بهترین ترکیبی که ممکن است ساکنین یک منطقه‌ای را به آن مملکت و محل علاقمند کرد این قانونی است که فعلا در دست اقدام و تصویب است برای اینکه می‌گوید رعیت صاحب ملک بشود و چون صاحب ملک شد و علاقه پیدا کرد و نسبت به مملکت معتقد می‌شود مؤمن می‌شود علاقه و ایمان زیادی پیدا می‌کند بنابراین در بلوچستان اگر افرادی در نقاط مرزی هستند که مطابق این قانون املاکی به اینها وگذار شود و زراعت کنند این عمل مطابق مصالح عالیه مملکت خواهد بود هیچ جای تردید نیست به علاوه در این قانون گفته شده‌است به زارع محلی که مشغول زراعت هستند بفروشند نگفته که به اشخا خارج بفروشند ملک را بنابراین قانون اگر اجرا شود و مخصوصا با پیش بینی هائی که برای حفظ عمران و آبادی در این قانون کرده‌اند و گفته شده‌است قسمتهای عمران و تعاون تشکیل پیدا کند این قمتها به موقع اجرا گذاشته شود هم رعایای علاقه زیاد تری پیدا می‌کنند و هم موجب آبادی و عمرانی زیادتری در نقاط مرزی خواهد شد اجرای این قانون در نقاط مرزی حد اعلی ضرورت را خواهد داشت که خرده مالک پیدا شود در عمل هم دیدیم که در هر کجا خرده مالک بوده‌است آبادی به حد اعلی وجود داشته‌است نمونه آن نمونه کاملش همین رضائیه‌است که آقای افشار صادقی اینجا هستند و رضائیه از تمام بالا یا و مصائبی که برای مملکت پیش آمده‌است به حد اعلی برخوردار بوده‌است معذالک کلمه یک منطقه بسیار آبادی است برای اینکه هر یک از افراد فقط به توانائی خود علاقمند به مملکت خودشان هستند و برای آبادی آن اقدام می‌کنند بنابراین در مرز بلوچستان بسیار ضرورت دارد که این قانون اجرا شود النهائیه از توضیحاتی که داده شد بنده این طور اسنتباط کردم که ممکن است یک اختلافی بن مترفعین یا مالیکن یا اداره خالصه راجع به مالیکت اصل موضوع باشد و گویا پیشنهادی که داده‌اند منظورشان این بوده ات که دولت مکلف باشد که برای این منظور به طور کدخدا منشی اقدام کنند و اختلاف رفعش بشود اگر منظور این است که این پیشنهاد ناظر به این منظور و مقصود نیست بهتر است به مراجع قضائی رسیدگی کنند اگر دولت حاکم شد و دولت مالک شناخته شد ماطبق این قانون عمل بشود و اگر دولت هم مالک شناخته نشد یک عده‌ای به نام خان که در محل هستند املاک دولت را تصاحب کنند (پورسرتیپ – ماده ۸۷ بنده اعتراض دارم به خان چرا توهین می‌کنند؟) جنابعالی که مالک نیستید آقای پورسرتیپ خواهش می‌کنم که این لقب را برای خودتان نخرید که موجب ننگ است بنابراین اجرای این قانون در بلوچستان که مرز است ضرورت را دارد.

رئیس- آقای مخبر بفرمائید.

مشایخی (مخبر کمیسیون)- نماینده محترم بلوچستان راجع به اراضی بلوچستان با اغلب از آقایان نمایندگان در سرسرا صحبت کردم و یک توضیحاتی دادم و بهتر این است که برای روشن شدن ذهن آقایان در مورد پیشنهاد به عرض آقایان برسانم که مقصود این است که فعلا در بلوچستان امر کشاورزی خیلی محدود و ناچیز است و کشاورزی که چند سال در یک منطقه زمین زراعت کرده باشد وجود ندارد ایشان مقصودشان این است که تدابیری اتخاذ شود که یک عده‌ای از بلوچستانها در آ، ن محل به کارهای کشاورزی اشتغال پیدا کنند فلاحت کنند و عملیات فلاحتی در آنجا تأمین پیدا کنند اگر یک چنین مردمانی پیدا شدند بعد دولت خالصه را بین آن تقسیم کرد مقصودشان این است و روی همین زمینه ایشان پیشنهادی تهیه کرده بودند بعدا تغییر عقیده دادند و فرمش را عوض کردند بنده اصولا در شأن شورای ملی نمی دانم که در یک قانون که برا فروش خالصجات در دستور و در معرض تصویب قرار می‌گیرد و نسبت به یک طبقه در کشور تصمیم اتخاذ می‌کند اختیار مطلق و لایتنهاهی و بدون مدت به دولت بدهند که هر جور که دلش می‌خواهد نسبت به خالصجات بلوچستان تصمیم اتخاذ کند و اگر ایشان می‌گفتند برای یک مدت محدود در ظرف یک سال در ظرف دو سال یک مدت معینی با توجه به مقتضایات محلی و شرایطی بیایند نسبت به املاک بلوچستان تصمیم به نفع مردم اتخاذ کنند البته مطالب قابل بحث بود اما یک مطلب هست توجه بفرمائید منظور ایشان هم در این قانون تأمین شده‌است در قانون گفته شده‌است که در کلیه املاک به کشاورزان بدون رعایت مزایده فروخته می‌شود و برای نقاط مرزی در تبره ۴ ماده ۲ ذکر شده‌است که در نقاط عشایری و مرزی استثنائا دولت می‌تواند نظر به مقتضایات محلی تا میزان یکصد هکتار هم به اشخاص و کسانی که در مرز مقیم هستند بنابراین موضوع نقاط مرزی که بایستی فرقی با نقاط غیر مرزی داشته باشند مورد توجه دولت و مقنن داشته باشند در اجرای قانون و با رعایت تبصره‌ای که با استحضارشان رساندم قابل اجرا خواهد بود و نظرشان را تأمین شده البته آقا باید دولت تقاضا کنند و دولت هم باید اقدام کند این نقاط عقب افتاده را بیشتر مورد توجه قرار بدهد چرا باید در بلوچستان تشکیلات ثبت نباشد املاکی که متعلق به مردم است مردم تقاضای ثبت بکنند املاک خالصه را دولت تقاضای ثبت بکنند و نسبت به املاک تکلیف مردم و دو لت روشن بشود که این اختلاف بین مردم و دولت از نظر شئون مالکیت رفع بشود موضوع تقاضای جناب عالی که مورد علاقه تمام همکاران هم هست به آن ترتیب خلاصه بشود که از دولت بخواهید که تشکیلات ثبت را آنجا تعمیم بدهد و خود آقا هم در تبصره ۴ از ماده سه نظریاتی که دارید در ضمن اجرای قانون با دولت مذاکره بفرمائید بنابراین تصور می‌کنم که اگر پیشنهاد خودتان را مسترد بفرمائید بهتر خواهد بود (دکتر شاهکار – مدتش را می‌خواهند تعیین کنند)

کیکاوسی - محاکمی وجود ندارد که مردم به آن محاکم مراجعه کنند

رئیس- مجددا قرائت می‌شود (پیشنهاد به شرح سابق مجددا قرائت می‌شود)

کیکاوسی - بنده پیشنهادم را با اضافه کردن مدت یک سال اصلاح می‌کنم

رئیس- رأی گرفته می‌شود نسبت به این پیشنهاد آقایانی که با این پیشنهاد با مدت یک سالی که تعیین شده‌است موافقند قیام کنند (عده‌ای تقریبا معادل نصف منهی یک قیام کردند) آقایان تعمل کنند که درست شمارش شود مجددا شماره شد تصویب نشد دفعه اول یک نفر کم بود بعدا آقایان نشستند پیشنهاد آقای درخشش قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم از تاریخ تصویب این لایحه حداکثر تا دو ماه به منظور محدود ساختن مالکیتهای بزرگ و ایجاد خورده مالک لایحه فروش و تقسیم دهات بزرگ را برای تصویب به مجلس تقدیم نمایند

رئیس- آقای درخشش

درخشش- بنده پیشنهاد کردم که دولت مکلف است از این تاریخ تا دو ماه برای تحدید مالکیتهای بزرگ لایحه فروش و تقسیم املاک بزرگ را به مجلس تقدیم کند(کاشانی – مال کی را) دنیای غرب مسئله تحدید مالکیت را حل کرده و دول خاور میانه مدتهاست این مسئله را حل کرده‌اند امروز این اصول از بین رفتنه‌است که عده أی با رنج و زحمت و مشقت کار بکنند چند صد هزار نفر از افراد این مملکت زحمت بکشند برای اینکه چند صد نفر استفاده ببرند و علاوه بر استفاده بردن مقامات حساس کشور را اشغال کنند و در مجلسین کرسی اختیار و اشغال کنند و اولادشهایشان در بهترین نقاط دنیا تحصیل کنند این مسئله امر در تمام دنیا حل شده‌است و خوتاهی نخواهی یک روزی هم در ایران باید این موضوع را حل بکنند اگر اعلیحضرت همایونی املاک خودش را تقسیم کرد به خاطر هوا و هوس نبود بلکه به خاطر نفع ملت و مملکت بود دولت که لایحه فروش خالصجات را به مجلس داد برای این است که یک عده از زارعین صاحب ملک بشوند به خاطر نفع مملکت است بنابراین که اعلیحضرت همایونی و دولت می‌خواهند به این وسیله سه درصد از رعایا را زمین دار بکنند بیائید لایحه‌ای بیاورید که صددرصد از زارعین این مملکت از ایران بهربرداری بکنند و به خاکشان علاقه مند باشند و این مسئله اجیر بودن از بین برود بعضی از این مالکین بی انصاف به زارعین خودشان معامله حیوانات را می‌کند بنده اطلاع دارم که یک عده‌ای از مالکین افرادشان را رعایای خودشان را می‌فرستند به کنار جاده راه آهن برای عملگی و آن پول را می‌گیرند و می گویند تو رعیت من هستی و پولی که اجرت می‌گیری مال من است (عامری – کذب است، دروغ است) همان معاله‌ای با الاغ و باغ و حیوانات می‌کنند با رعایا هم همان معامله را می‌کنند ما اگر بخواهیم این مملکت از این وضع فعلی نجات پیدا کند باید برای تمام افراد این مملکت فکری کنیم و این وضعیت را که چندین هزار نفر شب و روز به خاطر زندگی چند صد نفر زحمت می‌کشند این موضوع را باید از بین ببریم و بگذارید که این مملکت روی خوشی به خودش ببیند و بنده معتقدم که افرادی که کوچکترن علاقه به این آب و خاک دارند به این تبصره بنده رأی خواهند داد

رئیس- آقای دکتر شاهکار

دکتر شاهکار- بنده بسیار متأسفم که مطالبی که اصلش صحیح است (عبد الصاحب صفائی – اصل مطلبش هم حیح نیست) در لباسی در می اید که به کلی غیر از آن مطلب است (صحیح است – احسنت) بنده نمی‌خواهم آن عبارت را بگویم که اراده باطل می‌کنند از کلمه حق (درذخشش – تکرار بفرمائید) من عبارت آقا را تکرار نمی‌کنم

داراب- بفرمائید تمام مرتجعین خوششان می‌آید

دکتر شاهکار - آقای داراب به نظرم یک چیزی دلت می‌خواهد مرتجع یعنی چه چه مرجعی این مزخرفات و محملات چیست؟ من مرتجعم و ۲۵۰ متر زمین ندارم ما مسلمان هتسیم (داراب – مصر هم مسلمان است)

رئیس- ساکت باشید شلوغ نکنید به شما اخطار می‌کنم اصلا این قابل رأی نیست بفرمائید بروید بنشینید یک پیشنهاد دیگر را بخوانید.

تیمور تاش - این حرفها چیست می‌زنید؟

رئیس- بشماچه آقا؟ ساکت بنشینید. کی بشما گفت صحبت کنید؟ (تیمور تاش – چم معذرت می‌خواهم) حفظ نظم مجلس با منست. آقای درخشش کی گفت به شما بلند شوید؟ بفرمائید آقای دکتر شاهکار بیاناتتان را بکنید.

دکتر شاهکار - …. در اینکه رفتار بعضی افراد با بعضی از افراد بد است در این حرفی نیست و انتقاداتی که بعضی از نمایندگان مجلس نسبت به دولتی می‌کنند و به آن رأی داده‌اند اگر یک کسی یک عده مالک نسبت به کس دیگر یا نسبت به یک عده زارع بدرفتاری کند ما کمیسیون عرایض داریم دادگستری داریم (درخشش – تمام در دست مالکین است) اما اینکه آقای درخشش می فرمائید که ما بخواهیم مملکت اصلاح بشود ما بیائیم قانونی بگذاریم که هر کس ملکی دارد از او بگیرند و به آن بدهند و این مطلب در دنیا حل شده بنده عرض می‌کنم که این مطلب به اینصورت حل نشده آن کلخوزها را دو مرتبه برگردانید معنای سوسالیسم واقعی این نیست که مال یکی را بگیرید بدهند به دیگران این ظلم است سعی کنید که ثروت مردم زیاد شود سعی کنید که تمام مردم دار شوند (عاملی- چین کمونیست این کار را نکرد) و چون جناب آقای رئیس تذکر دارند بنده هم صدرصد می دانم که مطلب اصولا قابل طرح نیست و وقتی که مملکت ما یک سیاست مثبتی اتخاذ کرده‌است این تشنجات را بی مورد می دانم (درخشش- آقای دکتر شاهکار از آقای دکتر ید بنده تعجب می‌کنم باید آقای عاملی این اعتراض را بکند) (عاملی – آقای عاملی حقیقت را گفت) (درخشش- تا صحبت نفع مردم می‌شود می گویند کمونیست)

دکتر جزایری –جناب آقای رئیس دستور فرمودید که مخالف و موافق در باره اش صحبت کنند.

رئیس- وارد نیست برای اینکه موضوع اصولا فروش خالصجات است.

دکتر جزایری – پیشنهاد را مطرح فرمودید؟

درخشش- بنده تقاضای رأی دارم آقای رئیس.

رئیس- رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام کنند (عده قلیلی برخاستند) تصویب نشد.

درخشش – بنده تقاضای رأی با ورقه کرده بودم.

رئیس- رأی نمی‌دهند کسی بلند نشد شما تقاضای رأی با ورقه کردید؟

درخشش- مجلس را مالکین تشکیل داده‌اند.

رئیس- مجلس رأی نداد و دیگر حرفها هم مورد ندارد.

داراب- ما افتخار می‌کنیم که در اقلیت واقع شدیم.

رئیس- پیشهاد دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد دیگر آقای درخشش به شرح زیر قرائت شد)

• پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده اول لایحه فروش خالصجات افزوده گردد. تبصره – ۲۰ درصد سهم کاورزان که مأمور بوده و به علت مقتضی شدن مدت اختیارات کمیسیونهای مشترک مسکوت مانده مجددا معمول گردد (میراشرافی – کثافت کاریهای دکتر مصدق است).

رئیس- آقای درخش بفرمائید توضیح بدهید.

درخشش- بنده یک مربته دیگر پیشنهاد را می‌خوانم: پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده اول لایحه فروش خالصجات افزوده گردد.

• تبصره – صدی ۲۰ سهم کشاورزان که معمول بوده و به علت مقتضی شدن مدت اختیارات به کمیسیونهای مشترک مسکوت مانده مجداد معمول گردد چون معموملا اینجا به ظاهر به نع کشاورزان می‌شود، به ظاهر چون باطنا همه اطلاع داریم که منظور چیست چون صحبت نفع کشاورز می‌شود بنابراین یک قدم کوچکی که به نفع کشاورز برداشته شده بود و رویش عمل می د به علت اینکه مدت قانونی اختیارات کمیسیون مشترک مقتضی شد و الان هم عمل نمی ود بنئده پیشنهاد می‌کنم که آن ۲۰ درصد مجددا درباره کشاورزان عمل شود البته املاک خالصه هم باید عرض کنم که بهترین املاک خالصه هم باید در این مملکت همان املاکی است که غارت و چپاول شده‌است و امروز به صورت املاک بزرگ درآمده ما بروید تاریخچه املاک بزرگ را بخوانید ببینید تمام در اختیار دولت بوده و تمام چپاول و غارت شده امروز هم این املاک به صورت مختصری درآمده باز هم بعضی از آقایان مایل نیستند که یک قدم کوچک برای کشاورز برداشته شود.

رئیس- آقای اردلان.

اردلان - بنده اعتقاد دارم که پیشنهاداتی که مطابق لایحه مربوط نیست اصلا نباید مطرح شود یک چیزهای خوبی در این مملکت هست و یک چیزهای بدی هم ممکن است باشد باید گفتنش و پیشنهادش باید مورد داشته باشد ما باید سعی کنیم که لایحه فروش خالصجات زودتر بگذرد و عوام فریبی نباید بشود.

درخشش - بنده اخطار دارم طبق ماده ۸۷ ایشان اهانت می‌کنند عوامفریبی چیست؟

رئیس - آقایان توجه بفرمائید آقای فرامرزی توجه بفرمائید یک تبصره‌ای اینجا در آئین نامه هست که قرائت می‌کنند که نمی‌شود یک قانونی را در حین قانون دیگر که مطرح است مطرح کرد یک لایحه‌ای بوده‌است راجع به صدی ۲۰ سهم کشاورزی دولت اگر موافق است باید همان را تعقب کند بیاورد به مجلس و بگذرد خوب من هم شخصا موافقم که صدی ده صرف آبادی ملک بشود صدی ده هم به کشاورز داده بشود حالا آن تبصره قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) (تبصره – نمایندگان و دولت نمی‌توانند تصویب مطالب و مواد یک لایحه یا طرح قانونی یا گزارش را به عنوان طرح یا لایحه به صورت ماده واحده پیشنهاد نماینده در این موارد هر مطلبی که به عنوان طرح یا لایحه پیشنهاد می‌شود باید با مواد و تبصره‌های آن جزء طرح باشد)

رئیس- پیشنهاد آقای پورسرتیپ قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)

• پیشنهاد می‌کنم این تبصره به ماده اضافه شود اداره کل خالصجات حق اخذ حق المرتع از احشام و اغنام کشاورزان ساکن خالصجات ندارد

رئیس- آقای پورسرتیپ.

پورسرتیپ- عرض کنم که خالصجات مرتعی است که از این مراتع دولت یک حق المرتع از اغنام و احشامی که می‌آیند آنجا می‌گیرند در این بحث نیست که یک احشامی از خارج می‌آیند و دولت هم یک حق المرتع می‌گیرد اما در این املاک یک عده رعیت هستند که ساکن آن ملک هستند و در آنجا هم کشاورزی می‌کنند و در آنجا اغنام و احشامشان را می‌آوردند و دولت از آنها حق المرتع می‌گیرد در صورتی که مالکین که آقای درخشش با آنان اعتراض می‌کنند هیچ مالکی از رعیت خودش ح المرتع نمی‌گیرد ولی دولت این کار را می‌کند یک مرد دهقانی که آنجا هست بهره مالکانه به دولت می‌دهد چهار تا گوسفند هم که دارد این گوسفندها علفی که دور خانه اش بوده خورده‌اند از این گوسفندها حق المرتع می‌گیرد در صورتی که مالکین نمی‌گیرند و این بی انصافی و بی عدالتی است در ورتی که مالیکن این کار را نمی‌کنند (یک نفر از نمایندگان – پیشنهاد خودتان را بخوانید) پیشنهاد بنده این است که دولت حق اخذ حق المرتع از کشاورزان ساکن خالصجات ندارد (صحیح است – احسنت) بنده این پیشنهاد را دادم که دولت حق ندارد از کشاورزی که ساکن هست حق مرتع بگیرد

رئیس- آقای فرامرزی.

عبدالرحمن فرامرزی- من نه این است که با این پیشنهاد مخالفم چون من اصلا مخالفم که حق المرتع بگیرند در تمام مملکت مرتع یعنی زمین خدا که تویش علف در می‌آید معتقدم که نباید حق المرتع گرفته شود و اوصلا معتقدم که حق المرتع بگیرند.

رئیس- آقای وزیر کشاورزی

وزیر کشاورزی - استدعا می‌کنم آقاین توجه بفرمایند بنده اینجا تمام صورت حق المرتع هائی که سابقا وزارت دارائی می‌گرفت و امروز بنگاه خالصصجات می‌گیرد آورده‌ام دو نوع حق المرتع گرفته می‌شود یکی از اغانم و احشام که از خارج مملکت به مملکت می‌آید و بیشتر از نواحی غرب است مجموعا در سال دو میلیون خورده‌ای ریال دویست هزار تومان حق المرتع می‌گیرند و اما حق المرتعی که از اغنام و احشام داخل مملکت می‌گیرند از ده استان مجموعا بالغ بر ۱۱۶۸۰۰۰۰ریال و خورده أی است البته این عوایدی است که از کیه دولت خواهد رفت بنده به این موضوع هم اهمیت نمی‌دهم موضوع قابل توجه این است اگر دولت از یک مرتع حق المرتع نگیرد آن وقت براین این مرتع هیچ نوع ادعای مالکیت نمی‌تواند بکند حالا یک کسی که دولت از اغنام او حق المرتع می‌گیرد وقتی دولت نگرفت آن وقت هر کسی فردا می‌خواهد گفت که من گوشفند در اینجا می‌خواهم بچرانم تشخیص اینکه صاحب مرته کیست و گوسفند چه کسی باید بچرد با کیست؟ حالا از این مرتع ۵ قران ۲ تومان حق المرتع می‌گیرند آنهم از لحاظ پول نیست و فلسفه اش این بوده که معلوم بشود اشخاصی چه مقدار گوسفند در فلان مرتع باید ببرند ولی اگر میعن نشد که چه تعداد گوسفند و چه اشخاصی باید در این مراتع گوسفند ببرند آن وقت هر روز در این مراتع دعوا خواهد بود و سر و کله خواهد شکست (صحیح است) پور سرتیپ- جناب آقای رئیس یک سوء تفاهمی شد اجازه می فرمائید توضیح مختصری بدهم

رئیس- توضیح نمی‌شود داد آقای بختیار موافقید شما یا مخالف؟ (سلطانمراد بختیار – موافقم) آقای امیرتیمور موافقید یا مخالف (امیر تیمور کلالی – مخالف) بفرمائید

امیر تیمور کلالی- عرض کنم که موضوع حق المرتع همانطور است که پیشنهاد تقدیم کردم از توضیحاتی که جناب آقای وزیر کشاورزی دادند معلوم شد ایشان درست استحضار نداشتند البته دولت از خالصجات خودشان حق دارد حق المرتع بگیرد اما علف بیابان که مال دولت نیست می‌گیرد فرض بفرمائید قصاب یزد می‌رود از فسا گوسفند بخرد و به یزد بیاورد که در قصابخانه یزد گوسفند را بکشد و بفروشددر بین راه گوسفندها را می چراند مأمورین می‌آیند و از او حق المرتع می‌گیرند یا فرض بفرمائید از خاک عراق گوسفند می‌خرند می آورند به تهران مقداری که بین راه آمدند و چریده اینها حق المرتع می‌گیرد این پیشنهاد لازم بر ان مطلب بودکه بنده عرض کردم و به اعتقاد بنده مورد ندارد بادی مطلقا نگیرند بلکه از مراتع خصوصی هم نگیرند.

رئیس- پس ما هم موافقید؟(عده‌ای نمایندگان – مخالفی ندارد)بایستی رأی گرفت آقای وزیر کشاورزی فرمایشی دارید بفرمائید.

وزیر کشاورزی- این مطلب را نماینده محترم فرمودند که بنده تصدیق می‌کنم که دولت فقط از مراتعی که خالصه‌ای بایستی حق المرتع بگیرد اگر در مواردی خالصه نیست و دولت جائی حق المرتع می‌گیرد استدعا می‌کنم هر جا هست صورتش را به بنده بدهد بنده جلوگیری می‌کنم.

جلیلی یزدی – در یزد می گویند از مرتع شما آنجا مرتع ندارید ما چند بار گفته‌ایم و شما هیچ ترتیب اثر به حرفهای ما نداده‌اید آقای وزیر کشاورزی هر چه دلش می‌خواهد می گوید اینجا.

رئیس- آقای اردلان.

اردلان- موارد مختلفی است اولا اگر پیشنهاد مربوط به اراضی خالصه باشد مربوط به مراتع ای باشد که در داخله املاک خالصه‌است اصلا حالا فروش آنها پیشنهاد شده دیگر محتاج به پیشنهاد نیست یعنی حسن آباد خالصه که حالا از رعایایش حق المرتع می‌گیرد وقتی خود حسن آبادیش راتقسیم کرده‌اند بین رعایا حق المرتع ای وجود ندارد این اتخاذ سند باید بشود که ا آن رعایا دیگر حق المرتع چیزی نگیرند غیر از این یک چیز دیگر هم هست که یشتر معمول بود آقایان نمایندگان فارس باید مسبوق باشند حالا موقوف شده بیچاره الاغی که بار می‌آورد از بوشهر به شیراز از هر جا یک قراء سواران یا یک چیزی دیگر بود جلویش را می‌گرفت و چیزی از او می‌خواست این باید موقوف شود اما یک مرتع خاصی که مالک خالصه نیست یادم هست که اسبهای استبل توبخانه و احشام دولتی در آن مراتع چرا می‌کرد یک چنین مراتعی اگر باشد و یک حشمی را ببرند آنجا چرا بکنند هیچ مانعی ندارد که حق المرتع را بپردازد.

رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام بفرمایند چند نفری برخاستند)تصویب نشد این ماده یک پیشنهاد دیگری دارد که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل ضافه شود:

• دولت مکلف است برای استحضار اطلاع عموم نمایندگان و مردم صورت جامع کلیه املاک خالصه و متغلات و قراء و جنگلها را به تعیین مساحت و درآمد فعالی طبع و توزیع نموده که نمایندگان محترم و مردم از جزئیات مستحضر باشند شوشتری.

رئیس- آقای شوشتری بفرمائید توضیح بدهید ولی رأی نمی‌گیریم به این پیشنهاد(میراشرافی – ده بیست میلیون خرج دارد)

شوشتری – بسم الله الرحمن الرحیم. غرض بنده از پیشنهاد چون بعضی از بیانات در مجلس می‌شود که هم از نظر خارج از مجلس در اذهان مردم ممکن است سوء اثر داشته باشد و هم ممکن است در خارج از کشور به حسن نظر تلقی نشود این پیشنهاد را دارم که عرض بکنم از دوره پنچم مرحوم رضا شاه کبیر رضوان الله علیه و نمایندگان آن دوره در این فکر بودند که دولت نه تاجر خوبی است و نه مالک خوبی (عبدالرحمن فرامرزی – و نه دولت خوبی) (خنده نمایندگان)آقای فرامرزی استدعا دارم چون من عادت به این جور حرفها ندارم(احسنت) از این جهت فکر کردم که املاک تقسیم بشود اما با حفظ حق مالکیتش که اسلام و شرع مقدس اسلام دستور فرمودند همان طور که اعلیحضرت شاهنشاهی املاک را تقسیم می‌کنند به ده هکتار ۱۵ هکتار نه اینکه همین طور بیایند در بست بگویند املاک را مالکین بزرگ قسمت کنند در ایران بیست مالک بزرگ وجود ندارد(درخشش – بنده هم گفتند بفروشم نگفتم که همینجور قسمت کنند) بنده میان حرف شما حرف نزدم آقای درخشش من غرضم این بود که در دوره ۱۶ موضوع فروش خالصجات مطرح شد آنجا نظر دادم که قبلا ۷۰۰ و چند ملک و رقبه فروخته شد برای اینکه مجلس و متفقین و دولتها و شاهنشاه وقت می‌خواستند این املاک اداره بشود و آباد بشود ولی حقیقه این معنا انجام نشد زیرا سازش بعضی از ناپاکان در مناقصه مزایده که به عقیده من امور مملکت را همین طوری که دو سه مرتیه صحبت کردم این مسئله مزایده و مناقصه و سازشاها به کلی فلج کرده از قیمت واقعی املاک بیرون آمد به دست یک عده مالکی داده شد که آن مالک ده هزار تومانی به او خرید که او خرید حقیقت در همان وقت ۲۰۰ هزار تومان قیمتش بود بنده این عرض را کردم که قضیه کشاورزی و آقای ذوالفقاری دوست عزیزیم متوجه باند که این صورت که حالا جناب آقای میراشرافی فرمودند اگر این صورت را بخواهند منتشر کنند چندین میلیون تومان خرجش است یک راهی یک طریقی را بپیمائید که آنهائی که که می‌خواهند احتکار کنند و ملک را در بست ببرند این منظور بوجود نیاید بلکه واقعا یک عده از رعایا زارع همانطور که شاهنشاه اراده فرمود قسمت بشود و علاه بتدریج به این صورت در بیاید والا بنده نمی دانم شما نمی‌توانید بوگئید که جنگلها جقدر است یا مساحت فلان ملک چقدر است این پیشنهاد را دادم که این توضیحات را بدهم که تمام مجلس شورای ملی پیروی کردند از نیات شاهنشاه شما تمام رعایا را مرفه کنید نه اینکه عده‌ای بی سبب و بی جهت حمله بکنیم که اینها مالکین هستند باید رسشان را برید توجه بفرمائید در تقسیم و فروش عادلانه این املاک قیمت واقعی در نظر گرفته بشود و به اشخاصی داده بشود که اینها خورده مالک باشند نه مالک عمده و پیشنهادم را پس می‌گیرم

رئیس- باز یک پیشنهاد دیگری رسیده که قرائت می‌شود به شرح زیر قرائت شد

• پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده ۱ اضافه شود دولت به هیچ وجه مجاز نیست به عنوان بهره مالکانه و عشور جنگلی جز در موادری که بنگاه جنگلها به عنوان فراوردهای جنگلی تعیین و تشخیص نموده‌است چیزی دریافت نماید - تیمورتاش

رئیس- آقای تیمورتاش

تیمورتاش- راجع به این موضوع بنده دو روز قبل خدمت آقای وزیر کشاورزی عرض کردم یک جریان عجیبی پیش آمده‌است که بنده فعلا از نقطه نظر اینکه تصریح بشود این پیشنهاد را دادم جریان این است خاطر شریف آقایان مستحضر است که دولت یک بهره مالکانه از جنگلها می‌گیرد (خلعتبری – عوارض می‌گیرد نه بهره مالکانه) به عنوان بهره مالکانه می‌گیرد (عبد الرحمن فرامرزی – از جنگل شما هم می‌گیرد؟) جنگل ما قربان درخت ندارد خوشبختانه دولت در چندی پیش عشور جنگلی را بخشیده‌است بدبختانه بسیاری از مأمرین چه از طرف اداره دارائی چه از طرف اداره جنگلبانی و کشاورزی از محصولات و فراوردهای دشتی یعنی خوار از سریش از شغال (عبد الرحمن فرامرزی – شغال؟) یعنی قلیا(عبدالرحمن فرامرزی – به قلیا می گوئید شغال؟) بله ما خراسانی‌ها و دهاتی‌ها شغال می گوئیم شما شهریها نمی دانم چه می گوئید واقعا از یک چیزهائی عشور می‌گیرند که معقول نیست فلان دهاتی رفته جنگل و آمده دم دروازه ازش به عنوان بهره مالکانه جنگل از او پول می گرند این است که بنده با بنگاه جنگلها مذاکره کرده‌ام گفته‌اند در حدود ۲۳ نوع است که جنس جنگلی است که از اینها می‌گیریم ما هم حرفی نداریم اما متأسفانه به عنوان فراوردهای جنگلی از یک چیزهائی می‌گیرند که معلوم نیست که چه ارتباطی به جنگلها دارد برای اینکه وضع این موضوع درست بشود پیشنهاد کردند اگر جناب آقای وزیر کشاورزی قبول فرمایند که دستور بفرمایند که اینکار نشود بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم والا استدعای رأی دارم

وزیر کشاورزی - دستور داده شده که نگیرند

تیمورتاش- بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم

رئیس- بنابراین دیگر پیشنهادی نیست رأی می‌گیریم به ماده اول این لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد (عبد الرحمن فرامرزی – به تبصره‌های ماده اول رأی گرفته نشد)

رئیس- تبصره جزو ماده‌است ماده با تبصره‌ است که رأی گرفته و تصویب شده پیشنهاد سکوتی رسیده که قرائت می‌شود به شرح زیر قرائت شد پیشنهاد می‌کنم که لایحه مسکوت بماند پور سرتیپ

رئیس- آقای پور سرتیپ

پور سرتیپ- عرض کنم که متأسفانه یا بیانات بنده نارسا بود که نتوانستم بیان مطلب کنم و یا آقایان توجه نکردند (کاشانی – هر دو) اصلا پیشنهاد بنده ضرری نداشت بنده عرض کردم که رعیتی که در محل خالصه ساکن است چون بنده معتقدم که سه چهار سال این طول خواهد کشید تا شما بتوانید این املاک را بین رعایا تقسیم کنید و بفروشید بنده پیشنهاد کرده‌ام که اداره خالصه از این رعیتی که ساکن است رعیتی می‌کند چیزی به عنوان حق المرتع نگیرند جناب اقای وزیر کشاورزی آمدند و اینرا کشاندند به خزانه مملکت که چند میلیون از در آمد ما کسر می‌شود من گفتم که رعیت ساکن محل از کشاورزی که در محل خالصه هست از او حق المرتع نگیرند بدبخترین افراد رعیت خالصه‌است چون هر کس برود آنجا یا مستأجر است یا مأمور بی انصاف و برای رعایا چیزی نگذاشته‌اند و چیزی به آنها نمی‌دهند و تعجب بنده از جناب آقای حاج عزالممالک بود که ایشان هم توجه به عرض بنده نکردند آقا در خود املاک خالصه مرتع هست که جزء خالصه‌است که رعیت وقتی گوسفندش می‌میرد در مرتعی که جزء ملک است می چراند از او هم حق المرتع می‌گیرد والا بنده عرض نکردم آنهائی که از خارج می‌آیند از آنها نگیرند و چون از اول معلوم است این مراتع به نفع کشاورزان نیست این بودکه بنده تقاضا کردم که رأی سکوت بدهند تا بماند برای بعد

رئیس- آقای اردلان

اردلان - پیشنهادشان را پس می‌گیرند یا خیر؟ (پور سرتیپ – پس گرفتم)

رئیس- ماده دوم مطرح است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت می‌شود)

• ماده ۲- خالصجات غیر مزروعی داخل شهرها و قصبات و ارضی متصل به شهرها و قصبات و باغات و مستغلات دولتی و قنوات واعد که عمران آنها بوسیله دولت مقرون به صرفه باشد و قنوات دائر و حقابه هائی که دهات خالصه را مشروب نمی‌نماید و فقط آبا آن فروخته می ود و هچنین اراضی بایر خالصه واقع در نزدیکی شهرها و مراکز بخشها با توجه به مقدار آبا و خاک و استعداد و موقعیت هر رقبه و معمول هر محل ارزبابی را از طریق مزایده به فروش خواهد رسید.

• تبصره ۱- عرصه عیانی هائ که تا تاریخ تقدیم این قانون در اراضی خالصه احداث شده ارزبابی و بدون رعایت مقررات مزایده به صاحبان عیانی به فرو خواهد رسید چنانچه صاحبان عیانی حاضر به خرید عرصه نشوند ۸ ر ارزیابی در هر سال به عنوان حق الارض دریافت خواهد گردید

• تبصره ۲- اراضی دولتی واقع در شهرها و متصل به شهرها به (استثنای تهران) پس از وضع آن مقدار که برای ادارات و مؤسسات دولتی مورد احتیاج است و در نقاطی که دولت لازم بداند که به قطعاتی از ۵۰۰ متر بیشتر نباشد تقسیم و بدون رعایت تشریفات مزایده به کارمندان دولت که مقیم در آن شهرستان هستند و خود و یا عیال آنها دارای خانه شخصی نیستند و از سایر عراضی دولتی استفاده نکردند پس از ارزیابی بوسیله کارشناسان رسمی به اقساط ۵ ساله فروخته خواهد شد.

• تبصره ۳- آن قسمت از اراضی خالصه امیرآباد که متعلق به دولت است به دانشگاه تهران واگذار می‌شود تا پس از وضع مقداری که برای کوی دانشجویان و سایر تأسیسات فنی و علمی و امر ورزشی و غیر دانشگاه مورد احتیاج است مابقی را بر طبق نقشه و شرایطی که شورای دانشگاه مکلف است تنظیم نماید برای تهیه خانه مسکونی به معلمین و کارکنان دانشگاه تهران به این ترتیب مقتضی تخصیص داده و هرگونه درآمد که عایدی شود صرف آبادی و عمران کوی دانشگاه نماید.

• تبصره ۴- در صورتیکه معلوم شود هر یک از کارمندان دولت و معلمین و کارمندان دانشگاه تهران به عناوین مختلف بیش از یک بار از زمینهای دولتی استفاده کرده باید یک بار از زمینهای دولتی استفاده کرده باید علاوه بر استراداد عین زمین ده درصد ارزش زمین را به عنوان جریمه به دولت پردازد.

• تبصره ۵- نسبت به ارضی دیگر خالصه اطراف تهران(به استثنای قطعاتی که تا کنون به بانک ساختمانی وارد شده) تا شعاع ۵۰۰ کیلومتر به استثناء آن مدار از اراضی که مورد احتیاج مؤسسات دولتی باشد کلا در اختیار بانک ساختمانی گذاشته می‌شود که طبق مقررات ان بانک تقسیم و فروخته شود و بهای دریافتی را عینا به بنگاه خالصه مسترد دارد

رئیس – آقای پیراسته (پیراسته – بنده عرضی ندارم) آقای سلطان مراد بختیار

سلطان مراد بختیار- بنده سؤالی که داشتم که تقدیم می‌کنم

رئیس - سؤالات را همیشه در اول جلسه که وارد دستور می‌شویم آقایان بدهند آقای عبدالرحمن فرامرزی

عبدالرحمن فرامرزی - بنده عرض کردم از تبصره ۲ از ماده اول رأی گرفته نشد

رئیس - به ماده و تبصره‌ها رأی گرفته شد ممکن است نظر خودتان را به شک ماده الحاقی پیشنهاد بنمایند که بعد قرائت می‌شود در ماده دوم مخالفی نیست؟ (عده‌ای نمایندگان – خیر) پس پیشنهادات قرائت می‌شود پیشنهاد آقای دکتر وکیل (به شرح زیر خوانده شد)

• مقام معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم تبصره دوم ماده دوم به صورتی که در گزارش کمیسیون کشاورزی به عرض مجلس رسیده تصویب شود دکتر وکیل

رئیس – آقای دکتر وکیل

دکتر وکیل - بنده از اصل تبعی روحم بیزار است و اگر تبعیض در مقابل ضعیف حقیقتا بشود باز قابل تامل و تعمق است در این تبرصه دوم البته بنده از نمایندگان تهران معذرت می‌طلبم استثنائی در این ماده برای تهران شده‌است با اینکه در تهران احتیاج عمومی به مسکن بیشتر است و قیمت اراضی به حدی بالارفته‌است که اگر مجلس در دوره هجده تصمیم نگرفته بود زندگی و نفس کشیدن برای مردم در تهران در یک چهاردیواری امکان نداشت آمده‌اند در اینجا مرقون فرموده‌اند اراضی دولتی اقع در شهرها و متصل به شهرها به استثنای تهران این را کمیسیون دارائی این کلمه استثناء را اضافه کرده‌است و حال آنکه مخصوصا در تهران بهتر بود و در کمیسیون کشاورزی که به ظر من خیلی بی طرفانه قضاوت کرده در آنجا عینا نوشته‌اند در شهرها و متصل به شهرها تا شعاع شش کیلومتر و در آنجا استثنائی نداشت که این است که استدعا می‌کنم که آقایان موافقت بفرمایند که به همان صورتی که کمیسیون کشاورزی پیشنهاد کرده‌است همان طور تصویب بشود و یک خالصه خرجی بین تهران و شهرستانها نشود

رئیس - آقای مخبر

مخبر کمیسیون دارائی (مشایخی)- ینده تصور می‌کنم جناب اقای دکتر وکیل اگر درست توجه بفرمایند در این قانون حقوق ساکنین شهرستانها بیشتر تأمین شده‌است تا تهران برای اینکه در مصوبات کمیسیون دارائی ما اراضی تهران را استثنا کرده‌ایم و گفته‌ایم اراضی دولتی واع در شهرستانها به استثنای آنچه مورد احتیاج دستگاههای دولتی است به قطعات پانصد متری تقسیم و با قیمت عادله بین مستخدمین محل تقسیم شود برای تهران نخواستیم ازاین ماده استفاده کنند چرا؟ برای اینکه دستگاه وسیعی که عبارت از بانک ساختمانی است قسمتی از اراضی تهران را تقسیم کرده‌است ساختمان کرده در معرض تقسیم بین کارمندان دولت و سایرین در حدود قرارداد و بنابراین ما وقتی یک بانک ساختمانی داریم حق این است وقتی در تهران اراضی باقی مانده باشد و متعلق به دولت باشد این اراضی در اختیار بانک ساختمانی بگذاریم و در تبصره پنج این موضوع قید شده‌است اراضی اطراف تهران تا شعاع پانزده کیلومتر در ولایات تا شعاع شش کیلومتر تقسیم می‌کنیم مال تهران گفتند که تا پانزده کیلومتر در اختیار بانکساختمانی بگذارند و طبق مقررات بانمک ساختمانی این اراضی تقسیم شود علیهذا منظور جنابعالی که عبارت از حفظ حقوق شهرستانها است تأمین شده

دکتر وکیل – چون در تبصره پنج نظر بنده تأمین می‌شود لذا پیشنهادم را پس گرفتم

رئیس – پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای درخشش به شرح زیر قرائت شد)

• پیشنهاد می‌کنم ماده ۲ به استثنای تبصره‌های موجوده از لایحه حذف شود درخشش

رئیس – مقصود تجزیه‌است این پیشنهادی که داده‌اید در موقع رأی باید تجزیه گردد بفرمائید توضیح بدهید

درخشش- باز هم در این ماده دوم بنده مشاهده کردم که در این ماده و در ماده چهار هم قسمتی از خالصجات را به طور مزایده می‌خواهند به فروش برسانند البته این کاملا روشن و واضح است که قسمتهائی که به طور مزایده به فروش می‌رسد به هیچ وجه سهم رعیت نخواهد شد و عده‌ای از همان آقایانی که ملک دارند یا قسمت دیگر بر قسمتهائی که دارند افزوده می‌کنند بنابراین بنده پیشنهاد کردم که این ماده حذف بشود (عبدالرحمن فرامرزی – اصلاح عبارتی بکنید بنویسید به قیمت عادلانه به قیمت عادلانه بفروشند)

رئیس – پیشنهاد حذف طبق آئین نامه نمی‌شود داد در موقع رأی دادن رأی به تجزیه گرفته می‌شود آقای مشایخی

مخبر کمیسیون دارائی – ماده اول ناظر است به کلیه خالصجات و گفته‌است اعم از املاک مزوعین و مستقلات شهری حکم کلسی را در ماده یک تعیین فرمودید که کلیه خالصجات باید به معرض فروش دربیاید (عبدالرحمن فرامرزی – نه به مزایده) در ماده ۲ نسبت به مستقلات دارد صحبت می‌کند املاک مزوعین را که گفتیم بین کشاورزان قسمت بکنند بدون مزایده اما مستقلات را چه کنند؟ ماده دوم ناظر به مستقلات شهر و در اطراف شهرهاست ما که معتقد هستیم که مطلق خالصجات اعم از املاک مزوعین قنوات حقابه‌ها مستقلات شهری فروخته بشود لازم بود که برای متقلات شهری تعیین تکلیف خاصی بکنیم بدین جهت است که در ماده ۲ گفته شده که مستقلات به طور مزایده به فروش خواهد رسید حق هم همین است اگر در تهران دولت یک خانه دارد حمام دارد دکان دارد که مورد احتیاج خودش نیست اینها را باید به چه شکل فروخت؟ ما معتقد هستیم که دولت باید از املاک خلع ید بشود مستغلات شهری باید به طور مزایده فروخته بشود و ماده دو به این طرزی که گذاشتیم لازم است (عبدالرحمن فرامرزی – ما که قبول کردیم)

رئیس- تکلیف این پیشنهاد در موقع رأی معین می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم بر تبصره دو ماده دو نصف از زمینهای امیر آباد به معلیمن وزارت فرهنگ اختصاص داده شود درخشش

رئیس- آقای درخشش

درخشش- این ماده قید شده قسمتی از اراضی امیر آباد را هم که دانشگاه لازم ندارد که دانشگاه بدهند بنده پیشنهاد کردم این قسمت از اراضی دانشگاه لازم ندارد به د. و قسمت مساوی تقسیم کند که یک قسمت را به استادها بدهند و یک قسمت را هم به کمک آموزگارها و آموزگارها داده بشود این پیشنهاد بنده‌است و هیچ اشکالی هم ندارد (دکتر بینا – زمین زیادی نیست)یکصد نفر برسد به دویست نفر برسد هیچ مانعی ندارد دلیل بنده این است که استادان محترم که استادان بنده هم بودند و قابل احترام هم هستند و باید به وضع زندگیشان بهتر بشود (عبد الرحمن فرامرزی – آموزگار مقدم است) ولی همانطور که جناب عالی فرمودید آموزگار که ماهی ۲۵۰ تومان حقوق می‌گیرد مخارج استاد از لحاظ فرزند و زن دارد و او مقدم است از استادی که مبلغ خیلی زیادتری می‌گیرد و در چندین جاه هم قانون بهش اجازه داده که کار بکنند و بعلاوه در اینجا قید نشده به استادانی داده بشود که خانه ندارند این پیشنهاد بنده‌است که چون می خاهیم به طبقه ضعیف کمک بکنیم بنده نمی‌خواهم بگویم که همه اش را به فرهنگی بدهید البته همه اش را به آموزگاران بدهند ولی بنده پیشنهاد که نصف بکنند و استادان هم سهمی داسته باشند نصف را هم به استادان بی خانه بدهند و نصف را هم به آموزگارن و دبیران بدهند هیچ مانعی ندارد

رئیس- آقای مشایخی بفرمائید

مخبر (مشایخی)- جناب آقای درخشش نسبت به این ماده دوم آنطور که باید و شاید توجه نفرمودند و عبارت را درست مورد نظر قرار نداده‌اند در این تبصره گفته‌اند که کوی دانشگاه و اراضی آن فروخته بشود صحبت فروش نیست که ما بگوئیم که ۵۰ درصد از استادان دانشگاه و ۵۰ درصد به وزارت فرهنگ می گویند یک مقدار از اراضی را به دانشگاه تخصیص بدهید و یک قسمتش را تخصیص بدهید به کوسی دانشگاه که مورد استفاده دانشجویان دانشگاه واقع بشود و باقی را معلمین داشنگاه مورد استفاده قرار دهند یعنی چه یعنی دو هزار لیتر ده هزار متر بیست هزار متر پس از آنچه که مورد احتیاج دانشگاه تأمین شد آنجا را بیست تا خانه بسازند که محصلینی که از ولایات می‌آیند یا معلمینی که در خود دانشگاه بنابر مصلحتی که رئیس داشنگاه در نظر می‌گیرند در این خانه سکونت کنند (عبد الرحمن فرامرزی – چه مصلحتی؟) مصلحت فقط این است که زورش زیادتر است) پیشنهاد جناب عالی این بود که اراضی را تقسیم کنند نصف را بدهند به استادان دانشگاه و نصف را بفروشند به معلمین وزارت فرهنگ اینجا صحبت از فروش نیست اجازه بفرمائید عین ماده را بخوانم “آن قسمت از اراضی خالصه امیر آباد که متعلق به دولت است به دانشگاه تهران واگذار می‌شود تا پس از وضع مقداری که برای کوی دانشجویان و سایر تأسیسات فنی و علمی و امور ورزش و غیره دانشگاه مورد احتیاج است مابقی را بر طبق نقشه و شرایطی که دشواری داشنگاه مکلف است تنظیم نمایند برای تهیه خانه مسکونی به معلمین و کارکنان دانشگاه تهران به این ترتیب مقتضی تخصیص داده و هر گونه در آیند که عاید شود صرف آبادی و عمرانی کوی دانشگاه نمایند ” نه صحبت از فروش نیست این است که در اختیار خود داشنگاه باشد که اگر دانشگتاه ما توسعه پیدا کرد امیدوارم دست و بالش باز باشد

درخشش- توضیح سر کار درست نیست

رئیس- پیشنهاد ایشان مجددا قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای درخشش یه شرح سابق خوانده شد) تبصره سوم ماده دوم هم قرائت می‌شود (به شرح سابق خوانده شد) رأی می‌گیریم پیشنهاد آقای درخشش (بعضی از نمایندگان – کسی مخالف نکرده‌است)

دکتر بینا - بنده مخالف با پیشنهاد آقای درخشش اسم نوشته‌ام اجازه می فرمائید؟

رئیس- بفرمائید

دکتر بینا - همچنانکه مخبر محترم کمیسیون دارائی صحبت فرمودند منظور قانونگذار در ماده دوم مطلقا فروش نیست و بنده گمان نمی‌کنم کارکنان صد تومانی دویست تومانی دانشگاه کمکتر است از کمک آموزگار و آموزگاران باشند این یک مقدار زمین است که اینجا داده‌اند به یک معلم یا به یک پزشک یار و یا یک انفرمیه که در دانشگاه کار می‌کند و در بیمارستانها زحمت می‌کشد برای او در چند متر زمین یک خانه بسازند اگر بنا باشد فرهنگ آموزگار و کمک آموزگار را اجازه بفرمائید داخل این موضوع بکنیم اصلا موضوع کوی امیر آباد از بین می‌رود وانگهی شاه می‌بخشد شیخ علیخان نمی‌بخشد این قسمت جزء اطایای ملوکانه‌است که برای داشنگاه اعطاء فرمودند موضوع فروش نیست موضوع این است که معلمین را خانه بدهند تا هر وقت که ساکن است از او اجاره‌ای هم بگیرند برای فروش نیست (درخشش – آموزگار را ساکن بکنند) آموزگار آنجا بنشیند چه کند (شوشتری – آن هم بنشیند) اینکه بیست میلیون متر زمین نیست که همه بنشینند

رئیس- آقایانی که با پیشنهاد آقای درخشش موافقند قیام فرمایند(عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد این ماده زیاد است بقیه پیشنهادات می‌ماند برای جلسه بعد

- اخذ رأی و تصویب لایحه اجاره پرداخت یکصدو پنجاه میلیون ریال به بنگاههای ساختمانی و رهنی و کشاورزی

۸- اخذ رأی و تصویب لایحه اجاره پرداخت یکصدو پنجاه میلیون ریال به بنگاههای ساختمانی و رهنی و کشاورزی

رئیس- از مجلس سنا لایحه صدو پنجاه میلیون ریال اعتبار که برای سه بانک که تخصیص داده شده بود برگردانده حالا قرائت می‌شود ضمنا یک توضیح لازم دارد که بنده توضیح خواهم داد (گزارش مجلس سنا به شرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی. عطف به مراسله شماره ۱۵۰۶۳-۱۳۳۴/۷/۵ راجه به لایحه مربوط به اجازه پرداخت ۱۵۰ میلیون ریال از درآمد نفت به بانکهای ساختمانی و رهنی کشاورزی اشعار می‌دارد: لایحه فوق الذکر در جلسه چهار شنبه نوزدهم مهرماه ۱۳۳۴ مجلس مطرح و غیر مالی تشخیص گردید و پس از شور عینا به تصویب رسید. رئیس مجلس سنا – سید حسن تقی زاده.

رئیس- این لایحه را در مجلس سنا به عنوان این غیر مالی است تصویب کردند ولی هیچ تردید نیست که از عواید مملکت این اعتبار داده می‌شود درآمد و دخل و خرج و هزینه همه با نظر مجلس شورای ملی است (صحیح است) بنابراین ما این لایحه را ملی می دانیم و حالا با ورقه به آن رأی نهائی گرفته می‌شود. (اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل بوسله آقای جلیلی (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد

آقایان: مشایخی – امیر تیمور – شوشتری – دکتر بینا – دکتر عدل – عماد تربیتی – دکتر پرنیا- شادمان – محمود افشار – عبدالحمید بختیار- موسوی- خزیمه علم – دکتر آهی – اعظم زنگنه – دکتر سید امامی – سلطان مراد بختیار – جلیلوند – پناهی – دکتر مشیر فاطمی – تفضلی – عباسی – ایلخانی زاده – دکتر وکیل – دکتر افشار – خرازی – سهر ابیان – کیکاوسی – بیات ماکو – تیمور تاش- حمیدیه – افشار صادقی – داراب – بوربور – صارمی – صدرزاده – بزرگنیا – پورسرتیپ- غضنفری – اکبر – دکتر شاهکار – عبدالرحمن فرامرزی – پیراسته – مرتضی حکمت – نراقی – دولت آبادی – قراگوزلو – امیر احتشامی – لاری – اردلان – کاشانیان – فرید اراکی – دکتر عمید – رضائی – توماج – دکتر امیر – نیرومند – هدی – شیبانی – نقابت – عاملی – مهدوی – قرشی – مکرم – کدیور – شادلو – دهقان – کاشانی – باقر بوشهری – استخر -یدالله ابراهیمی - افخمی – عمیدی نوری – محمود ذوالفقاری – سید احمد صفائی – خلعتبری – دکتر جزایری – درخش – گیو- فرود – اخوان – جلیلی – ثقه الاسلامی – نصیری – مسعودی. (آراء مأخوذه شماره شد ۷۹ ورقه موافق و یک ورقه مخالف و دو ورقه فید بی اسم شماره شد)

رئیس- لایحه اعتبار بانکهای کشاورزی و رهنی ساختمانی با ۷۹ رأی موافق تصویب شد

اسامی موافقین آقایان: محمود افشار – مشایخی – مسعودی – شوشتری – فرید اراکی – دکتر عدل – عماد تربتی – توماج – دکتر پیرنیا – دکتر عمید عباسی – نراقی – نصیری – ایلخانی زاده – تفضلی- دکتر مشیر فاطمی – دکتر آهی – خزیمه علم – سلطان مراد بختیار – عبدالحمید بختیار – باقر بوشهری – اعظم زنگنه – جلیلوند – موسوی داراب – دکتر سید امامی – اکبر – پناهی – دکتر افشار – بوربور – مکرم – لاری- خرزای – تیمور تاش – هدی – صارمی – امیر احتشام – غضنفری – عمیدی نوری – محمود ذوالفقاری – یدالله ابراهیمی – عبدالرحمن فرامرزی – کاشانیان – دکتر شاهکار -نقابت -مرتضی حکمت -فرود – دولت آبادی – حمیدیه – ثقه الاسلامی – بزرگنیا – جلیلی – بیات ماکو – عاملی – کیکاوسی – اخوان – افخمی – گیو – دگتر وکیل – خلعتبری – رضائی – قرشی – درخشش – شادلو – دهقان – استخر- مهدوی – دکتر امیر نیرومند – کاشانی کدیور – اردلان- دکتر بینا- شادمان – صدرزاده – افشار صادقی – قراگوزلو – سهرابیان – شیبانی –

مخالف آقای دکتر جزایری (با ذکر این جمله چون در بانک کشاورزی وجوه صرف کمک به کشاورزان نیم شود و صرف خریدهای مخصوص می‌گردد که به صلاح کشور نیست لذا به این لایحه رأی مخالف می‌دهم)

ورقه سفید علامت امتناع دو برگ

- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز ۵ شنبه دستور هم همین موضوع فروش خالصجات بود (مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت

قوانین تصویب شده

قانون راجع به اجازه پرداخت کد و پنچاه میلیون ریال از درآمد نفت به بانکهای سختمانی و رهنی.

ماده واحده – به دولت اجازه داده می‌شود که بوسیله سازمان برنامه مبلغ یکصد و پنچاه میلیون ریال از درآمد نفت به تساوی به بانکهای ساختمانی و رهنی و کشاورزی ظرف یک ماه پس از تصویب این قانون برای انجام ساختمانهای نیمه تمام اجرای برنامه‌های مؤسسات مزبور بپردازد این مبلغ ضمن جداول منظم به لایحه سازمان برنامه منظور خواهد گردید.

تبصره ۱- دولت مکلف است مبالغی که به موجب قوانین قبلا تعهد پرداخت آنها را در مقابل بانکهای کشاورزی و رهنی و ساختمانی نموده‌است ظرف مدت دو سال با اقساط متساوی ماهیانه از محل درآمد به نت به بانکهای مزبور پرداخت نموده و از وجوهی که می‌بایستی به سازمان برنامه پرداخت گردد کسر نماید.

تبصره ۲- نصف مبلغ ۵۰ میلیون ریالی که در اختیار بانک کشاورزی واگذار می‌شود به نسبت سرمایه به صندوقهای روستائی اختصاص داده شده. تبصره ۳ سرمایه بانک رهنی ایران ۷۲۰ میلیون ریال است که ۵۰ درصد متعلق به وزارت دارائی و ۵۰ درصد متعلق به بانک ملی است.

این قانون که مشمول بر ماده واحده و سه تبصره‌است در جلسه سه شنبه ۲۵ مهرماه ۱۳۳۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت