مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ شهریور ۱۳۱۰ نشست ۴۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ شهریور ۱۳۱۰ نشست ۴۴
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس – در صورت مجلس نظری نیست؟(نمایندگان خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه
۲- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه
وزیر عدلیه – دو لایحه است که تقدیم مجلس می‌کنم یکی راجع است به قانون تجارت در آن قسمتی که مربوط به وزارت عدلیه است نه بوزارت اقتصاد و می‌رود بکمیسیون عدلیه و یکی دیگر راجع است به قانون نظام وظیفه که از طرف وزارت جنگ تقدیم مجلس می‌کنم و نظر به اینکه این قانون بایستی از برای قبل از پانزدهم مهر چند روز قبل از ۱۵ مهرحاضر شود تمنا می‌کنم که فکری هم از نقطه نظر کمیسیون که گویا اکثریتش حاضر نیست بشود که با قید یک فوریت چون تقدیم می‌کنم کمیسیونی ترتیب داده شود هر طور که آقایان مصلحت میدانند این قانون برود به کمیسیون و در مجلس با یک شور تصویب شود
- تصویب فوریت لایحه اصلاح قسمتی از قانون نظام وظیفه
رئیس – لایحه قرائت می‌شود:
ساحت محترم مجلس شورای ملی
نظر به تجاربی که درضمن اجرای قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ماه ۱۳۰۴ بعمل آمده کاملاً مشهود گردید که قسمتی از قانون مزبور محتاج به اصلاح و تجدید نظر است – اینک اصلاحات ضروری در ضمن یک ماده تهیه و برای تصویب بقید یک فوریت تقدیم می‌شود.
ماده واحده – بجای قسمتی از مواد قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ماه ۱۳۰۴ مواد ذیل تصویب می‌شود بجای ماده ۴ – مملکت ایران مطابق تشکیلات قشونی بنواحی سربازگیری منقسم شده و افراد وظیفه در مراکز حوزه‌های سربازگیری خود بخدمت احضار و مطابق نظریه وزارت جنگ بقسمتهای قشونی تقسیم می‌شوند
بجای ماده ۵- درتمام نواحی سربازگیری بموجب پیشنهاد وزارت جنگ وتصویب هیئت وزراء و صدور فرمان همایونی ا ز۱۵ مهرماه هر سال تا آخر آذر ماه همان سال عمل سربازگیری شروع و خاتمه خواهد یافت
بجای ماده ۶- در سه ماهه آخر هر سال دفاتر احصائیه و سبحل احوال هر ناحیه سربازگیری صورتی از کلیه افرادیکه در سال آتی بسن سربازی می‌رسند و در ثبت حوزه‌های جزء می‌باشند از دفتر سبحل نفوس آن محل استخراج وبنواحی سربازگیری تسلیم و نواحی سربازگیری پس از تطبیق صورتهای مزبور با دفاتر نفوس محل بوسیله رؤسای مافوق خود بوزارت جنگ ارسال می‌دارد
تبصره – تهیه و تحویل صورتهای مزبور بنواحی و تطبیق آنها با دفاتر نفوس و ارسال بوزارت جنگ نباید از ماه آخر سال تجاوز نماید.
بجای ماده۷- وزارت جنگ پس از وصول صورتهای مزبور در فروردین ماه هر سال عده نفراتی را که در آن سال
با تعیین تقسیم آن به نواحی باضافه صدی معین کرده و برای نواحی سربازگیری و حوزه‌های قشونی ارسال خواهد نمود
بجای ماده۸- مادامیکه احتیاجات قشونی کمتر از میزان افرادی است که باید برای خدمت نظامی احضار شوند افراد لازم برای احتیاجات وزارت جنگ بترتیب ذیل از بین واجدین شرایط خدمت نظامی معین خواهد شد
۱- غیر متأهل
۲- متأهل بدون اولاد
۳- متأهل با اولاد
برای تأمین احتیاجات قشونی افراد وظیفه طبقه اول مقدم بر طبقه ثانی و طبقه ثانی مقدم بر طبقه ثالث خواهد بود در صورتیکه تعداد هر طبقه اضافه بر احتیاج بوده باشد افراد لازم از بین آنها مطابق تقدم تاریخ ولادت انتخاب و به بقیه موقتاً مرخصی خانه داده می‌شود
بجای ماده ۹- در صورتیکه انتخاب از بین افرادی باید بعمل آید که تاریخ روز و ماه تولد آنان در اوراق سبحلی ذکر نشده یا ذکر شده و تاریخ تولدشان یک روز باشد تقدم با کسانی خواهد بود که نسبت بافراد دیگر ردیف خود دیرتر ورقه سبحل گرفته‌اند
بجای ماده ۱۰ – افراد در چهار سال دورة احتیاط پس از سه سال اول احتیاط یک مرتبه و ذخیرة مقدم هر دو سال یک مرتبه و افراد ذخیره تالی هر سه سال یکمرتبه در حوزة خود برای مدت یکماه مشق نظامی باید حاضر شوند موعد و ترتیب آن مطابق نظامنامة که وزارت جنگ تهیه خواهد کرد معین خواهد شد
بجای ماده۱۱- پس از اجرای قانون نظام وظیفه عمومی در مملکت اشخاصیکه در سن سربازی و یا بعد از آن بخواهند داخل خدمت دولتی یا اجتماعی یا مشاغل آزادی که مستلزم اجازه رسمی دولت است بشوند باید تصدیق انجام خدمت تحت السلاح و یا معافیت ازخدمت نظامی را در دست داشته باشند و بدون اوراق مزبور دوائر کشوری و مؤسسات از قبول آنها باید خود داری نمایند
بجای ماده ۱۳- اشخاصیکه قبل از رسیدن بسن سربازی داوطلبانه دو سال تحت السلاح خدمت نموده‌اند پس
از خاتمه خدمت تحت السلاح جزء ذخیره محسوب خواهند شد مشروط باینکه پس از رسیدن بسن لااقل هیجده سالگی شروع بخدمت کرده باشند
بجای ماده ۱۵ – کسانیکه از خدمت نظامی وظیفه عمومی بواسطة علل مزاجی بتصدیق دو نفره از اطباء نظامی که عدم استعداد آنها را برای خدمت نظامی تصدیق نمایند معاف می‌باشند
۱- نابینا از یک یا دو چشم
۲- قوزی
۳- کر
۴- لال
۵- شل و چلاق
۶- یکدست
۷- فاقدین شست و سبابه دست راست
۸- اشخاص قصیر القامه که قد آنها از یک گز و نیم کمتر باشد
۹- اشخاص مسلول و مبتلای بامراض غیر قابل علاج
۱۰- معیوبین از چشم که از عهده خدمات نظامی بر نیایند
تبصره – اشخاص ضعیف البنیه یا مرضی قابل معالجه قبل از رفتن بخدمات تحت السلاح بخرج دولت معالجه خواهند شد
بجای ماده ۱۶- کسانیکه بواسطة موقعیت خود از خدمات نظامی معاف می‌باشند
۱- حکام شرع مجاز باجتهاد یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی و علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی و مسیحی و مدرسین معقول و منقول
۲- یکانه پسر هرمرد یا زنی که بواسطه علت مزاج از ادارة امر معاش خود عاجز و کفالت بر عهدة آن پسر باشد در تمام مدت کفالت
۳- پسر دوم هر مرد یا زنی که یک پسرش در خدمت تحت السلاح بوده و در صورت داشتن پسر سوم آن پسر بسن ۱۸ نرسیده باشد
۴- پسر هر مرد یا زنی که یک پسر بموجب قانون نظام وظیفه بخدمت احضار و در خدمت وفات کرده باشد در صورتیکه آن مرد یا زن پسر دیگری هم داشته باشد این معافیت تا زمان رسیدن پسر دیگر بسن هیجده سالگی خواهد بود
۵- هر جوانی که نفقه ده یک خانواده بوده و در محل پدر یا برادر زنی که وضعیت اعاشه آنها اجازة کفالت امور خانواده مشمول را بدهد نداشته باشد مادام که این وضعیت باقیست
مشمولی که در سال احضار بخدمت تاهل اختیار کند حق معافیت از خدمت سربازی را بعنوان ضرورت تکفل از عیال خود نخواهد داشت
۶- دو نفری که مشترکا کفیل یک یا چند خانواده باشند و در یکسال هر دو برای خدمت سربازی دعوت شوند آنکه بیشتر بعائله کمک می‌کند مادام که این وضعیت باقی است از خدمت معاف خواهد بود
۷- یکی از دو پسر پدر یا مادری که هر دو در یکسال بخدمت نظامی احضار می‌شوند بانتخاب پدر و در صورت نبودن پدر بانتخاب مادر برای مدت دو سال معاف خواهد بود
۸- بطور کلی مطابق مقررات فقره ۷ این ماده از دو پسر یکی معاف و مطابق مقررات فقرة ۳ و ۴ از سه پسر در صورت نرسیدن پسر سوم بسن ۱۸ سالگی و یا بودن یک پسر در خدمت نظامی یک نفر معاف و از ۴ پسر نیز یک نفر و از پنج پسر دو نفر معاف خواهند بود
۹- هر جوانی که کفیل معیشت منحصر بفرد پدر یا مادر جد یا جده پیر و علیل از کار افتاده خود باشد مادام که حال بدین منوال است
تبصره – در صورت ادامة تکفل مقرر در فقرات ۲و ۳ و ۴و ۵و۶و ۷و ۸ و ۹ این ماده تا پنجسال متوالی در آخر ۵ سال کلیه متکلفین بدون استثناء برای فرا گرفتن مقدمات تعلیمات نظامی برای ۴ ماه بخدمت نظامی احضار و پس از خاتمه آن مرخص و جزو ذخیره محسوب خواهند شد
بحای ماده ۱۷ – محصلینی که در مدارس عالیه و سیکل دوم متوسطه داخله یا خارجه مشغول تحصیل باشند و بسن سربازی برسند تا موقع اتمام و اکمال تحصیلات خود ا زخدمت نظامی معاف هستند
بجای ماده ۱۸- مدت خدمت تحت السلاح دارندگان تصدیقنامه رسمی (دیپلم لیسانس و بالا) از مدارس عالیه داخله یا خارجه فقط یکسال و دارندگان تصدیقنامه (دیپلم) از مدارس متوسطه داخله یا خارجه ۱۸ ماه خواهد بود
تبصره –بطور کلی فارغ التحصیلهای مدارس عالیه و متوسطه مخصوص تشکیل کادرهای صاحبمنصبی احتیاط است و وزارت جنگ با تشکیل مدارس صاحب منصبی احتیاط وسائل نیل آنها را بمقام صاحب منصبی احتیاط در مدت خدمت تحت السلاح مقرره در ماده ۱۸ فراهم خواهد نمود.
بجای ماده ۱۹ – طلاب علوم دینیه در صورت اشتغال به تحصیل تا اکمال و خاتمه تحصیلات خود در صورتیکه تحصیلات آنها مطابق مدارس عالیه و یا متوسطه بوده باشد مشمول مقررات ماده۱۷ و ۱۸ خواهند بود
بجای ماده ۲۰- برای اجرای مقررات ماده ۵ این قانون وزارت جنگ مقدمات جریان سربازگیری را در تمام مملکت از ۱۵ فروردین ماه تا آخر شهریور ماه هر سال از حیث اعلان اسامی مشمولینی که در ۱۵ مهر ماه آن سال باید خود را برای خدمت نظامی حاضر نمایند و رسیدگی بوضعیت مشمولین و تهیه وتکمیل اوراق آنهائیکه مطابق فقرات ۲ و۳ و۴ و۵ و ۶ و۷ و۸ و۹ ماده ۱۶ قانون خود را معاف میدانند حاضر خواهد نمود که پس از صدور فرمان همایونی در احضار مشمولین بدون فوت وقت مجالس سربازگیری باوراق متکفلین و اشخاص مذکور در ماده ۱۵ و سوابق ومدارک آنها که قبلاً بوسیله حوزه‌های سربازگیری هر محل تهیه شده است رسیدگی و سربازان مسلم را بسرباز خانه‌ها اعزام و برای اشخاص واجد شرایط معافیت سند معافیت صادر نمایند.
بجای ماده ۲۱- پس از صدرور اوامر وزارت جنگ در باب احضار افراد بخدمت نظامی مامورین سربازگیری با صاحب منصبان ساخلو که برای هر حوزه معین و از ۱۵ فروردین تا آخر شهریور ماه هر سال مامور اجرای مقررات ماده فوق می‌باشند با دفاتر مذکور در ماده۶ بمراکز خود رفته با اطلاع مامورین کشوری اسامی کلیه افراد ساکن آن حوزه را که واجد سن سربازی شده و یا معافیت موقت آنها خاتمه یافته است اعم از مقیم یا مسافر با دفاتر نفوس تطبیق می‌نمایند که در روز معین بمجلس سربازگیری محل دعوت شوند
کلیه افراد مذکور در فوق مکلف می‌باشند که در موعد معین در مجلس سربازگیری حضور بهمرسانند و در عوض مسافرین و اشخاص علیل غیر قادر به حرکت باید پدر یا برادر یا یکی از اقوام نزدیک یا شخص دیگری را که به نمایندگی تعیین نمایند حاضر شوند
بجای ماده ۲۲ برای اجرای عمل سربازگیری در مرکز هر حوزه سربازگیری مجلسی مرکب از اعضاء مفصله ذیل تشکیل می‌شود:
۱) حاکم و رؤسای مالیه – بدلیه – نظمیه – امنیه مدعی عمومی و سجل احوال محل در صورت بودن رؤسای مزبوره در محل
۲) از یک الی پنج نفر صاحب منصب و یک یا دو نفر طبیب نظامی به انتخاب فرمانده ناحیه سربازگیری
۳) پنج نفر از معاریف و معتمدین اهل محل که یکی از آنها از طبقه علماء خواهد بود با نظر حاکم و فرمانده ساخلو و رئیس حوزه سربازگیری محل
تبصره – در صورتیکه تشکیل مجالس سربازگیری در مدت مقرره در ماده ۵ در تمام مملکت غیر مقدور باشد نواحی حوزه‌های سربازگیری مکلف خواهند بود مجالس سربازگیری را به محض تهیه مقدمات یکی بعد از دیگری در طول سال تشکیل و به احضار افراد اقدام نمایند بطوریکه افراد آن سال در همان سال احضار بخدمت شوند
بجای ماده ۲۳- ریاست مجلس سربازگیری بعهدة حاکم و نظارت آن با رئیس حوزه سربازگیری محل و مسؤلیت مشترکه متوجه کلیه اعضاء آن خواهد بود
بجای ماده ۲۵- وظایف مجلس سربازگیری از قرار ذیل است
۱- امر دولت در احضار افراد بخدمت نظامی و مواردی که مطابق قانون از خدمت نظامی دائماً یا موقتاً معاف می‌باشند برای حاضرین قرائت می‌شود
۲- اسامی اشخاصی که در آن سال برای خدمت دعوت شده‌اند مطابق دفاتری که حوزه‌های سربازگیری استخراجاً طبق صورتهای ارسالی دفاتر احصائیه و سجل احوال محل تهیه نموده‌اند یک یک بصدای بلند خوانده و حاضر معاینه گردیده آنهائی که قابلیت سربازی ندارند خارج و سند معافیت به آنها داده می‌شود
۳- به اسناد اشخاصیکه مطابق فصل دوم این قانون معاف می‌باشند و طبق ماده ۲۰ قبلاً از طرف حوزه‌های سربازگیری با تحقیقات محلی تنظیم و تکمیل گردیده رسیدگی کرده پس از تصدیق حقانیت آنها در مقابل اسامی آنان در دفتر سربازگیری ذکر علل را نموده و سند معافیت بآنها می‌دهند
۴- اشخاصیکه دردفاتر اسامی نامشان ذکر شده ولی بواسطه مسافرت یا مرضی نتوانند حاضر شوند و نماینده فرستاده باشند ا زنمایندة آنها تحقیقات لازمه بعمل آمده علل عدم حضور و لیاقت و عدم لیاقت و معافیت و عدم معافیت آنها در مقابل اسمشان قید و سند مقتضی به نماینده آنها داده خواهد شد
۵- دفاتر اسامی که از طرف حوزه‌های سربازگیری تهیه و به مجلس سربازگیری تسلیم شده با دفتر نفوس محلی تطبیق و درصورت اختلاف علل و موجبات آن تحقیق شده و بر طبق آن تحقیقات عمل می‌شود و پس از اتمام عملیات دفاتر مذکوره بسته شده و به امضای تمام اعضاء مجلس خواهد رسید
۶- پس از موضوع کردن معافین از خدمت نظامی عده مورد احتیاج از مجموع افراد قابل سربازی انتخاب و به بقیه افراد اضافه بر احتیاج مرخصی خانه تا احضار ثانوی داده خواهد شد – بدیهی است در مرخصی افراد اضافه بر احتیاج طبقات سه گانه مقرره در ماده ۸ باید ملحوظ شود و طبقه سوم مقدم بر طبقه دوم و طبقة دوم مقدم بر طبقه اول خواهد بود
بجای ماده ۲۶- رسیدگی به وضعیت افراد علنی و در حضور حاضرین در مجلس سربازگیری بعمل می‌آید
بجای ماده۲۷- وضعیت هر یک از افراد باید در مقابل اسم آن شخص در دفتر صورت مجلس سربازگیری ثبت و به امضای رئیس دفاتر و منشی مجلس سربازگیری برسد
بجای ماده ۲۸- در صورت اختلاف آراء بین اعضاء مجلس سربازگیری رأی اکثریت قاطع خواهد بود مشروطبر اینکه لااقل پنج نفر از مأمورین دولت در جزء اکثریت رأی داده باشند
بجای ماده ۲۹- هر گاه اختلاف آراء حاصل شده و پنج نفر از مأمورین دولت داخل در اکثریت نباشند تصمیم قطعی با کمیسیونی خواهد بود که مطابق نظامنامه وزارت جنگ تشکیل می‌شود
بجای ماده ۳۱- قانون خدمت نظامی مصوب ۱۶ خرداد ماه ۱۳۰۴ که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه مصوب امرداد ماه ۱۳۱۰ نسخ شده ماده ذیل تصویب می‌شود
اشخاصیکه بدون عذر موجه در مجلس سربازگیری حاضر نشوند و یا نماینده نفرستند برای استنکاف از حضور در مجلس سربازگیری یا فرار پس از ثبوت تقصیر آنها در محکمه اداری جلب به خدمت سربازی شده و درعوض دو سال سه سال تحت السلاح خواهند ماند
تبصره – در صورت ثبوت عذر موجه برای غیبت خود محکمه اداری با مشمول مزبور مطابق مقررات قانونی رفتار خواهد نمود
بجای ماده۳۲ – محکمه اداری مذکور در ماده فوق به ریاست رئیس ناحیه حوزه سربازگیری و عضویت نماینده
حکومت وسجل احوال و امنیه ونظمیه محل در مراکز نواحی و حوزه‌ها تشکیل می‌گردد
بجای ماده ۳۳- هر یک از افراد ذخیره که درمواقع احضار برای مشق نظامی بدون عذر موجه حاضر نشوند پس از ثبوت تقصیر آنها در محکمه نظامی از یک ماه تا سه ماه محکوم به حبس می‌شوند
بجای ماده ۳۴- که بموجب قانون مجازات مجرمین در امور نظام وظیفه نسخ شده ماده ذیل تصویب می‌شود حکم مذکور در ماده ۳۳ درمورد افراد احتیاط نیز جاری است
رئیس – فوریت ماده مطرح است آقای فاطمی درفوریت فرمایشی دارید؟
فاطمی –عرضی ندارم
رئیس –آقای دکتر طاهری درفوریت نظری دارید؟
دکتر طاهری – خیر
رئیس – موافقین با فوریت قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد
- انتخاب کمیسیون خاص برای رسیدگی به لایحه اصلاح قانون نظام وظیفه
۳- انتخاب کمیسیون خاص برای رسیدگی به لایحه اصلاح قانون نظام وظیفه
رئیس – آقای فاطمی
فاطمی – بنده نظرم راجع به کمیسیون این لایحه است همانطوری که آقای وزیر عدلیه هم فرمودندکمیسیون نظام که حقاً این لایحه باید آنجا فرستاده شود بواسطة مسافرت بعضی از آقایان اعضاء آن کمیسیون اکثریت ندارد و از طرفی هم این لایحه همانطور که فرمودند باید قبل از پانزدهم مهرماه حاضر شود بنده عقیده‌ام این است و پیشنهاد هم کرده‌ام که کمیسیون دوازده نفری از خود مجلس انتخاب شود و لایحه به آن جا مراجعه شود و راپرت آنرا در آن جا تنظیم کنند و قرارش را بدهند دیگر بسته بنظر آقایان است (نمایندگان –صحیح است)
رئیس- آقا پیشنهادی هم تنظیم کرده‌اند در این خصوص
فاطمی – بلی
رئیس- پیشنهاد آقای فاطمی قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد می‌کنم کمیسیون دوازده نفری از مجلس انتخاب شده و لایحة تقدیمی وزارت جنگ به کمیسیون مزبور رجوع شده راپرت آن را تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم نماید که مورد شور قرار گیرد
رئیس- پیشنهادی هم آقای دکتر طاهری کرده‌اند که عیناً همین است که به کمیسیون دوازده نفری منتخبه از مجلس رجوع شود در این باب مخالفی نیست؟(نمایندگان –خیر) موافقین قیام فرمایند.(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد بدواً می‌بایستی پنج نفر برای استخراج یعنی برای نظارت در استخراج آراء انتخاب شوند بقرعه از منشی‌ها هم آقای فرهمند را برای مشارکت در کار تعیین می‌کنیم (اقتراع بعمل آمده آقایان مفصله الاسامی ذیل معین شدند) ارباب کیخسرو شاهرخ – افخمی – ملک مدنی – محمد تقی خان اسعد – ابوالحسن خان پیرنیا
رئیس- عده حاضر هفتادو چهار نفر شروع بانتخاب دوازده نفربرای عضویت کمیسیون خاصی که در این لایحه اعمال نظر خواهند کرد (اخذ آراء بعمل آمد)
- موقع و دستور جلسه بعد –ختم جلسه
۴- موقع و دستور جلسه بعد –ختم جلسه
رئیس – البته آقایان که چند ساعت است کار می‌کنند خسته‌اند و دیگر میل ندارند کار بکند ما هم جلسه را ختم می‌کنیم ولی قبل از ختم جلسه چند تذکر لازم است داده شود بطوریکه آقای وزیرعدلیه هم آقایان را مسبوق ساختند این قانون در پانزدهم مهر مبتلا به است و تا آن وقت باید تمام تشریفات این کار انجام شود بنابراین اولاً از اعضائی که بقرعه انتخاب شده‌اند خواهش می‌کنم که امروز عصر یا صبح شنبه (بعضی از نمایندگان – همین امروز) استخراج کنند که برای عصر شنبه کمیسیون تشکیل شود و ثانیاً کمیسیون منتخبه را هم عصر شنبه دائر بفرمایند برای خاطر اینکه اگر تکمیل اقدامی هم بخواهند یکشنبه عمل بکنند و انجام کنندکه دوشنبه ما برای کار مهیا باشیم
جلسه آینده سه شنبه سه ساعت قبل از ظهر دستور هم همین لایحه
(مجلس نیمساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر