مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ تیر ۱۳۰۶ نشست ۱۲۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۱۲۹
صورت مشروح مجلس یکشنبه ۲۵ تیر ماه ۱۳۰۶ مطابق هفدهم محرم‌الحرام ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱- اعلام استعفای آقای آوانس خان مساعد از نمایندگی مجلس شورای ملی
۲- تصویب تعطیل جلسات مجلس شورای ملی از تاریخ پنجم صفر الی پنجم ربیع‌الاولی
۳- بقیه شور نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به ۲.۱۲ بودجه مملکتی در تیر و امرداد ۱۳۰۶ تصمیم جلسه تیرماه ۱۳۰۶ راجع به تعطیل جلسات مجلس
(مجلس تقریبا سه ساعت قبل از ظهر بریاست آقای پیر نیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس پنجشنبه بیست و دوم تیر ماه را آقای بنی سلیمان قرائت نمودند)
رئیس ـآقای اعتبار.
میرزا سید احمد خان اعتبار – موضوعیرا که می‌خواهم عرض کنم اعتراض بصورت مجلس نیست بلکه برای کشف
قضیه است در جلسه گذشته که طرح راجع بمحرومیت رؤسای دوائر دولتی و وزرا ء در مجلس مطرح بود بنده با یکعده رفقا در این قضیه شرکت نکردیم چون شرکت نکردیم مقصود اکثریت محترم را در این اشکالی که عرض می‌کنم نفهمیدیم خوب است آقایان موافقین توضیح بدهند که در آتیه اشکالی تولید نشود در آن طرح نوشته شده است رؤسای دوائر در حوزه ماموریت خودشان از حق انتخاب شد ن محرومند بنده نفهمیدم آقایان حوزه ماموریت را چه در نظر گرفته‌اند؟ مثلا رئیس یکی از ادارات آذربایچان در تبریز نمی‌تواند انتخاب شود یا در آذربایجان ؟ ..
بعضی از نمایندگان – در آذربایجان.
اعتبار – یا مثلا رئیس مالیه طهران از طهران نمی‌تواند انتخاب شود یا از حوالی طهران هم نمی‌تواند ؟..
بعضی از نمایندگان – از حوالی هم نمی‌تواند.
اعتبار – خوب اگر اینطور باشد پس آقایان باید تصدیق بفرمایند که رئیس کل عایدات داخلی در تمام مملکت نمی‌تواند انتخاب شود ..
بعضی از نمایندگان – همینطور است صحیح است.
اعتبار – همینطور رؤسای تمام وزارتخانه‌ها اگر اینطور است باید توضیح شود که در تمام مملکت از حق انتخاب شدن محرومند همینطور مدیران ادارات شرق و غرب وزارت داخله باید توضیح شود که مدیر شرق در شرق و مدیر غرب در غرب از حق انتخاب شدن محرومند باید اینها تمام توضیح شود که آقایان موافقین مقصود خودشانرا کاملا توضیح بدهند که در صورت مجلس نوشته شود که در آتیه دچار اشکال نشویم.
رئیس – چنانچه خودشان هم فرمودند این مسئله مربوط به صورت مجلس نبود اگر توضیحی لازم است بعد ممکن است توضیح داده شود و مذاکرات مفصل بشود.
رئیس – در صورت مجلس دیگر ایرادی نیست؟
(گفته شد خیر)
رئیس – صورت مجلس تصویب شد.
رئیس – آقای آوانس خان مساعد بموجب شرحی که به بنده نوشته‌اند از وکالت استعفا کرده‌اند و ضمنا از همکاران محترم خودشان راجع به مساعدتها و محبتهائی که درباره ایشان مبذول شده است اظهار تشکر کرده‌اند آقای رفیع.
حاج آقا رضا رفیع – اولا موقع را مغتنم میشمارم در این موقع که مراسله را قرائت فرمودند حقیقتا از آقای آوانس خان مساعد تشکر کنم برای اینکه ایشان واقعا مدتی که در مجلس بودند خیلی خوب کار می‌کردند و حقیقتا نظریات خوبی داشتند و از نقطه نظر حفظ قانون چون کار و ماموریت خوبی در نظر است که به ایشان داده شود مخصوصا برای حفظ قانون که پریروز از مجلس گذشت استعفا کرده‌اند که پس از سه ماه بروند به آن ماموریت عرض بنده این است که چند جلسه است راجع به تعطیل چند روزی در مجلس پیشنهادی از طرف جمعی از آقایان شده است و چونن در آخر جلسه بواسطه شدت گرما آقایان تشریف می‌برند موفق نمی‌شویم در آن مذاکره کنیم استدعای بنده این است که قبل از اینکه وارد دستور شویم در این موضوع صحبت کنیم و همانطوریکه آقای فیروز آبادی فرمودند بقدری هوا گرم است که انسان میل می‌کند برود به محبس البته انسان باید حالی داشته باشد که بتواند کار کند ده روز پنج روز یک هفته هر طور مجلس صلاح دانست تعطیل شود بالاخره این قضیه را تقاضا می‌کنم قبل از ورود در دستور مطرح کنند که در اطارفش صحبت بشود هر طور مجلس مقرر فرمود البته انجام خواهد شد.
رئیس – اقای طاهری.
دکتر طاهری – بنده با تعطیل مخالفم وقتی که مطرح شد عرایضم را عرض می‌کنم.
رئیس – پیشنهادی است در این موضوع قرائت می‌شود
(بشرح آتی خوانده شد)
نظر به گرمیفوق العاده هوا و تصادف با ایام تعزیه داری و سوابق معموله امضا ء‌کنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنیم از پنجم محم ۱۳۴۶ تا ۱۵ ماه صفر مجلس شورای ملی تعطیل شود. حاج میرزا مرتضی و جمعی از دیگر نمایندگان.
رئیس – آقای طاهری.
دشتی – بنده پیشنهاد کرده‌ام وارد دستور شویم با مطرح شدن این لایحه مخالفم. اجازه میفرمائید.
رئیس – (خطاب به آقای طاهری) آقا یکقدری تامل بفرمائید. آقای دشتی.
دشتی – عرض می‌کنم که ما در تمام قضایا باید حوائج عمومی مملکت را بر حوائج خودمان ترجیح بدهیم الان دو دوازدهم جز ء دستور است و تمام دوائر دولتی محتاج به گذشتن این دو دوازدهم می‌باشند و اغلب هم فقیر وپریشانند استدعا دارم آقایان هم مساعدت بفرمایند که این کار بگذرد وقتی که این قضیه تمام شد بعد در باب تعطیل حرف بزنیم.
رئیس – آقای رفیع.
حاج آقا رضا رفیع – اگر آقای دشتی گوش داده بودند به عرایض بنده تصدیق می‌فرمودند که بنده عین نظریات ایشانرا عرض کردم بنده عرض کردم آخر جلسه آقایان نمی‌نشینند که تکلیف این کار معلوم شود ما خودمان هم علاقه مندیم که دو دوازدهم بگذرد امروز ابتدا تکلیف تعطیل را معین می‌کنیم بعد می‌نشینیم و راجع به دو دوازدهم صحبت می‌کنیم اگر بنا باشد تعیین تعطیل بآخر جلسه موکول شود تا ده جلسه دیگر هم موفق نخواهیم شد
رئیس – رای گرفته می‌شود بمطرح شدن این قضیه آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد آقای طاهری.
دکتر طاهری – بنده با تعطیل دائم مجلس یعنی تعطیل طولانی از چند جهت مخالفم یکی آنکه چهار ماه است از سال گذشته و در اول سال قرار شد که بودجه سیصد و پنج بطور دوازدهم تصویب شود برای اینکه بودجه‌های سیصدو پنج بموقع خودش تصویب شد حالا چهار ماه از سال گذشته و هنوز دو فقره از لوایح اضافی سیصد و پنج تصویب نشد ه است و حالا هم اگر تصویب شود ممکن است تا دو ماه دیگر خبر بودجه‌ها بمجلس تقدیم شود اگر بنا شود مجلس تعطیل بشود کمیسیون بودجه هم تعطیل می‌شود و بودجه‌ها بیشتر عقب می‌افتد و تصور نمی‌کنم تا آخر سال هم موفق بشویم بتصویب بودجه‌ها این یک جهت. جهت دیگر این است که مجلس شورای ملی باید در سعی و عمل و سایر کارها سرمشق باشد برای تمام مملکت و تمام وزارت خانها و ادارات در صورتی که مملکت ما به اصلاحات زیادی محتاج است و هر قدر بیشتر زحمت بکشیم و کار کنیم باز هم کم است چنانچه مجلس بخواهد تفریح و تن پروری را سرمشق بدهد به وزارت خانه‌ها و به ملت شایسه نیست هفته سه جلسه و هر جلسه چهار ساعت باید نمایندگان این زحمت را قبول کنند تا به ملت و وزارتخانه‌ها بفهمانند که نمایندگان برای خدمت و زحمات حاضرند آنها هم برای خدمات و زحمات مملکت حاضر باشند جهت دیگر مخالفت بنده باتعطیل ممتد این است که اشخاصیکه ما‌ها را انتخاب کرده‌اند و اینجا فرستاده‌اند انتظاراتی از ما دارند که حوائج و گرفتاری هائی که دارند ما رفع کنیم موکلین ما الان یک قسمت آن رعایائی هستند که زیر آفتاب مشغول درو هستند و مامورین مالیه مالیات ازشان می‌گیرند برای اینکه مخارج مملکتی
تهیه شود یک قسمت دیگر اهالی نقاط شمالی هستند که نمایندگان خراسان و گیلان و آدربایجان و مازندران همه مسبوقند بواسطه انسداد تجارت شمال آنها بچه روز فلاکتی افتا ده‌اند متوقع و منتظرند که نمایندگان مجلس شورای ملی برای اصلاح حال آنها اقداماتی بکنند یک قسمت دیگر رعایائی هستند که محصولشان را ملخ خورده و باید برای تهیه مالیات اثاثیه شان را گرو بگذارند تمام اینها چشمشان به مجلس شورای ملی و بنمایندگان است در مقابل تمام این انتظارات برای اینکه یک قدری هوا گرم است یا اینکه آقایان نمایندگان می‌خواهند آب خنک بخورند شایسته نیست مجلس شورای ملی اظهار بی علاقه گی نموده و تعطیل کند اگر چنانچه موفق به یک خدماتی هم نمی‌شوند برای آنها معذلک برای دلجوئی و اظهار علاقه نسبت به موکلین مقتضی این است که اینجا بمانیم و مشغول کار باشیم تا ملت هم بدانند که نمایندگان هم تحمل سرما و گرما و همه چیز را می‌کنند و فکر موکلین خودشان می‌باشند مسئله دیگر این است که تعطیل تاثیری در وضعیت نمایندگان نمی‌کند زیرا که نمایندگان از دو قسم خارج نیستند یک عده هستند که متمکن هستند و وسائل را حتی برای آنها فراهم است در شهر و در شمیران باغ و اتومبیل و غیره و منزلهای خوب و همه نوع وسایل تفریح و راحتی برایشان هست می‌روند شمیران و در شهر هم که هستند در جاهای خوب زندگی می‌کنند و راحت هستند یک دسته دیگر که اکثریت مجلس شورای ملی را تشکیل می‌دهند مالات‌ها هستیم که چه مجلس تعطیل بشود چه نشود ما گرما را می‌خوریم و فرقی برای ما نمی‌کند که مجلس تعطیل بشود یا نشود عادت کردیم آمدیم اینجا برای کار این است که تعطیل برای هیچیک از طرفین تاثیری ندارد و از این جهت بنده بر خلاف وظیفه وجدانی وکالت میدانم که تعطیل ممتد کنیم.
رئیس – آقای معظمی هم مخالفید؟
معظمی – بلی.
رئیس – آقای مدرس.
مدرس – مخالفم.
رئیس – آقای تقی زاده هم مخالفند؟
تقی زاده – بلی.
رئیس – آقای دشتی.
دشتی – بنده هم مخالفم.
رئیس – آقای یاسائی.
یاسائی – مخالفم.
رئیس – آقای حاج شیخ بیات.
حاج شیخ بیات – مخالفم.
رئیس – آقای آقا میرزا عبد الحسین.
حاج میرزا مرتضی ـ عرض کنم که …
بعضی از نمایندگان – آقای آقا میرزا عبد الحسین شما نیستید.
حاج میرزا مرتضی – آقای آقا میرزا عبد الحسین را فرمودند به بخشید.
رئیس – آقای معتضد استر آبادی.
معتضد – مخالفم.
رئیس – آقای شیروانی.
شیروانی – آقایان مخالفین با تعطیل یک حدسیاتی پیش خودشان می‌زنند و یک حسابهائی پهلوی خودشان می‌کنند که گمان نمی‌کنم با حقیقت تطبیق بشود کرد برای اینکه اصولا حکومت ملی اقتدارش با خودش است حکومت ملی هر وقت آن اقتدار ملی ازش سلب شد هر چه بخواهند بزور نگاهش بدارند نمی‌شود حکومت ملی را همان اقتداری که همراهش هست باید نگاه بدارد حکومت ملی از یک ماه یا بیست روز تعطیل آن تاثیراتی که آقایان تصور می‌کنند در قضایا داشته باشد ندارد از این اشتباهات ما گاهی می‌کنیم ولی وقتی که حساب می‌کنیم معلوم می‌شود که حساب مان درست نبوده آقایان اگر بصورت مجلس
های سه ماه چهار ماه پیش تا امروز مراجعه بکنند تصدیق می‌کنند که ما اگر یکماه هم تعطیل نکنیم تازه ده دوازده جلسه میائیم یک قدری صحبت قبل از دستور می‌کنیم و الا در ظرف سه چهار ماه شما یک ماده قانون نگذارده‌اید …
بعضی از نمایندگان (بطور همهمه) – اینطور نیست. شیروانی – هزار مرتبه هم آقای حاج شیخ بیات بفرمایند اینطور نیست عمل نشان می‌دهد که اینطور هست به گفتن بنده و جنابعالی تاثیری ندارد عرض کنم بنابر این وضعیت مملکت ما که در یک منطقه واقع شده که وقتی گرما شدت کرد دیگر قابل زندگانی نیست بعلاوه در این یکماه ما اینقدر کارهای مهمی هم نمی‌توانیم صورت بدهیم آقای مدرس شنیدم فرموده بودند هفته گذشته یک روز بیایند آن کسی که در طهران می‌ماند و نمی‌رود بیرون هفته پنج روز می‌آید مجلس و کار می‌کند چه تفاوت می‌کند که ما هفته یک روز بیائیم یا اینکه تعطیل نکنیم و هفت سه روز بیائیم مجلس اشخاصی که طرفدار یک ماه تعطیل هستند می‌خواهند در ضمن یک ماه تعطیل هم بکارهای شخصی خودشان رسیدگی کرده باشند هم استفاده کرده باشند که از این گرمای مهلک نجات یافته باشند و هم اینکه وقتی یک مقدار تجدید قوا کردند بهتر کار می‌کنند بنده معتقدم که آقایان اختلاف نظرها را همه را روی هم بریزند پنجاه روز و شصت روز وچهل روز زیاد است بیست روز و هفته یک روز و اینها هم فایده ندارد حد وسط این را بگیریم یکماه تعطیل کنیم از بیستم محرم تا بیستم صفر بعد از یکماه هم بیائیم مشغول کار شویم.
دکتر طاهری – در عرایض بنده یک سو ء تعبیری کردند اجازه میفرمائید؟
شیروانی – اسم که نبردم.
رئیس – آقای معظمی.
معظمی – متاسفانه آقای طاهری این قسمت را نفرمودند وضعیات مالیه مملکت اجازه تعطیل نمی‌دهد تقاضای جلسه خصوصی هم شده است که آنجا مذاکره شود باین جهت بنده مخالفم.
رئیس – آقای خواجوی.
خواجوی – اینجا مذاکراتی می‌شود بعضی از آقایان می‌فرمایند بایستی تعطیل شود بعضی می‌فرمایند نباید بشود و وضعیات مالی مملکت را تذکر می‌دهند وکلای محترم می‌توانستند در این چند ماهه پیشنهاد کنند از هیئت دولت بخواهند که تکلیف کنترات دکتر میلسپو چیست. پس وقتی که بسکون میگذرانند معنایش این است که تماما راجع به این موضوع بی طرف هستند. آقایان وضعیت را مشاهده می‌کنند می‌توانند تعقیب کنند و به هیئت دولت تذکر بدهند که برای روز بیست و هفتم برج تکلیف کنترات امریکائیها یعنی دکتر میلسپو را معلوم کند یا رد شود یا قبول شود یا وارد مذاکره بشوند لهذا بعضی جور قضایا مربوط باین قبیل امور نمی‌شود و باین گرمی هوا نمی‌شود کار کرد و همین مذاکراتی است که قبل از دستور می‌شود چنانچه در این جلسات ما هیچ کار نکرده‌ایم
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
(بعضی گفتند کافی نیست)
رئیس – گفته شد مذاکرات کافی است آقای تقی زاده راجع بکفایت مذاکرات فرمایشی دارید بفرمائید.
تقی زاده – بنده راجع بکفایت مذاکرات باین جهت مخالفم که احساسا می‌کنم دلیل موافقین همان است که فرمودند هوا گرم است ولی دلیل مخالفین (آقایان دیگر را نمیدانم) ولی خود بنده که مخالف با تعطیل هستم دلایل و ملاحظاتم مطابقه نمی‌کند با مسئله گرما یعنی مطالب مهمتر و اساسی تری بنظر بنده می‌آید که آنها مانع از تعطیل کردن لایحه است در عین اینکه بنده خودم طرفدار تعطیل کردن حالیه است در عین اینکه بنده خودم طرفدار تعطیل هستم ولی نه باین زودی لهذا می‌خواهم از آقایان تقاضا کنم که فرصت بدهند دلایل
و عقاید مخالفین هم گفته شود بعد هم رای بگیرند حالا که در اول مجلس مطرح کردند برای این است که در اطرافش صحبت شود ودوباره تکرار می‌کنم که ملاحظات مخالفین خیلی مهتر از این مطالب متعارفی است.
رئیس – رای می‌گیریم بکفایت مذاکرات آقایانیکه کافی میدانند قیام فرمایند.
(عده قلیلی برخاستند)
رئیس – تصویب نشد آقای مدرس.
مدرس- البته آقایانیکه می‌فرمایند هوا یکقدری سخت است تصدیق می‌کنم البته یک نقطه واقع شده‌ایم که هوا سخت است ولی مملکت هم وقایعی دارد کارهائی دارد یک دفعه این است که چهل روز بیست روز تعطیل می‌کنیم هر چهار پنج نفر یک گوشه می‌افتیم شاید هم یک مطلبی که خیلی مهم باشد اتفاق نیفتد ولی از آنطرف هم ممکن است یک مطلب مهمی برای مملکت پیش بیاید شماها هم همه معین شده‌اید برای مطالب مهمه مملکت و بنده فرمایش آقای شیروانی را تصدیق می‌کنم که انجام هم نمی‌دهند و نمی‌دهیم ولی معذلک باید باشیم یا انجام بدهیم یا ندهیم اگر بکلی تعطیل کنیم و متفرق بشویم و برویم بنده این را خوب نمیدانم یعنی مخالف وظیفه و مخالف اخلاق میدانم و هم حقیقتا خلاف احتیاط عمل کرده‌ایم لهذا عرض کردم که اگر آقایان بخواهند یک جهت جامعی را اتخاذ کنند این است که هفته یک روز را قبول کنند که بکلی متفرق نشوند که اگر مسئله اتفاق افتاد بشود و مسئله را حل کنند این عرض بنده است و لهذا با تعطیل مستمر و لو یکماه هم باشد مخالفم و پیشنهاد هم می‌کنم که هفته یک روز باشد.
رئیس – آقای محقق موافقید بفرمائید.
محقق – بنده یک پیشنهادی هم عرض کرده‌ام و تعجب است که این تعطیل هم سال اولش نیست سالهای پیش هم بود هیچ صدائی هم نبود چهل و پنج روز هم بود بنده پیشنهادی کرده‌ام که برای یک ماه از بیستم محرم تا بیستم صفر تعطیل بشود اگر آقایان تصویب بفرمایند خوب است.
رئیس – آقای تقی زاده.
تقی زاده – بنده در عین اینکه خودم شخصا طرفدار تعطیل هستم و عقیده دارم و لو اینکه ما هفته یک روز هم بیائیم باز بیست روز یکماه تعطیل کنیم معذلک گمان می‌کنم ببعضی ملاحظات تعطیل فوری و امروزی خوب نباشد از همین آقایان اعضا ء کمیسیون بودجه و آقای مخبر و رئیس کمیسیون بودجه که در خصوص تعطیل دفاع هم کردند مکرر شنیدم که می‌گفتند بودجه (که ما اینقدر اهمیت می‌دهیم که بیاید به مجلس) منتظر دو فقره اضافات وزارت فوائد عامه و خارجه است که یا قبول شود یا اقلا رد شود و اگر تکلیف اینها که الان یکماه است در مجلس مطرح است معلوم نشود بنظر من مانع و عایق آمدن بودجه به مجلس می‌شود این یکی از مسائل مهمه است گر چه ما همیشه مسائل مهمه داریم و می‌شود گفت مسائل مهمه زیادی در پیش است آقایان حق دارند که بواسطه شدت گرما تعطیل داشته باشند ولی این یک مسئله ایست که باید در مجلس تصویب شود یا رد شود که مانع آمدن بودجه به مجلس نباشد مسئله دوم که (بعقیده بنده و آنچه احساس می‌کنم بعیده اکثریت و بلکه آنچه که حالا فهمیدم اتفاق مجلس این است) از مهمترین و اساسی ترین امور مملکت است این است که در این روزها باید سرنوشت ادامه اوضاع پنجساله گذشته مالیه و عدم مداومتش یعنی سرنوشت مالی این مملکت معین بشود در اینصورت مجلس چگونه می‌تواند با کمال بی قیدی که البته میدانم بیقید نیست باین مسئله نگاه کند و بنده آنطور که احساسا می‌کنم اهل مملکت و اعضا ء مجلس شورای ملی با یک سکوت خیر خواهانه منتظر اقدامات دولت هستند خودشان
نخواستند حرف بزنند نخواستند صحبت بکنند نخواستند اقدام کنند یعنی نخواستند دولت را وادار کنند و مداخله در مذاکرات آنها بکنند ولی همه با کمال میل بی صبری و نگرانی منتظرند که این کار عاقبت بخیر بشود و بیک جائی برسد و چون پس فردا از قراری که صحبت شده است مدت کنترات تمام می‌شود یعنی مرخصی امریکائیها پیش از آن مجلس باید تسکین خاطری داشته باشد که اقلا اولا دولت خواهش بکند از هیئت محترم میسیون امریکائیها که از مرخصی خودشان استفاده نکنند و در عین اینکه مذاکرات جریان دارد این سه ماه را بخدمت خودشان مداومت بدهند دیگر اینکه رئیس الوزرا ء دولت تشریف بیاورند در مجلس و یک کلمه بگویند که خاطرها را تسکین بدهد که انشا ء الله این مذاکرات بیک جای خونی منتهی بشود بنده شخصا رای می‌دهم که پس فردا تعطیل بشود یعنی بعد از تصویب اضافات وزارت فوائد عامه و خارجه که مانع بودجه است این دو مسئله را بنده مهم میدانم و میدانم که اکثریت آقایان علاقه مندند باین دوموضوع لذا تقاضا دارم که از تعطیل استفاده بکنند ولی نه باین زودی خود بنده پیشنهاد داده‌ام از پنجم صفر تا آخر صفر ا اگر می‌خواهد از اول تا آخر صفر تعطیل شود یعنی پس از اینکه این دو مسئله بیک چائی رسید
رئیس – آقای آقا سید یعقوب مخالفید یا موافق؟
آقا سید یعقوب – موافقم.
رئیس – بفرمائید.
آقا سید یعقوب – یک فرمایشاتی آقای تقی زاده فرموده‌اند که بنده موافق شدم. اینکه فرمودند رئیس کمیسیون بودجه یا اعضا کمیسیون بودجه گفته‌اند اگر مجلس تعطیل بشود بودجه‌ها می‌ماند بچه دلیل رئیس کمیسیون بودجه یا مخبر کمیسیون بودجه گفته‌اند اگر مجلس تعطیل بشود کمیسیون تعطیل می‌شود؟ یکی از نظریات ما از تعطیل این بود که در کمیسیون بنشینیم و بودجه را بگذرانیم. از کجا حضرتعالی استنباط کردید که رئیس کمیسیون بودجه و مخبر گفتند مجلس تعطیل بشود کمیسیون هم تعطیل می‌شود؟ خیر بنده که یکی از اعضا کمیسیون بودجه هستم با مخبر و رئیس کمیسیون بودجه قرارمان این بود که اگر مجلس تعطیل شد و وقتی پیدا کردیم بنشینیم بودجه‌ها را بگذرانیم. پس آقای تقی زاده این حکومت را که فرمودند بدون اطلاع ما بوده اما در مسئله دوم بنده خودم وارد در موضوعات نمی‌شوم مسئله همان بود که آن پیشنهاد را کردند در جلسه خصوصی صحبت بشود …..
مدرس – حالا هم در جلسه خصوصی صحبت بدارید آق سید یعقوب – پس آن مسئله را ما هیچ مربوط به این مسئله تعطیل نخواهیم کرد زیرا قانون اساسی این حق تعطیل را به مجلس داده است. قانون اساسی سا بق بر ما بوده است بعد از ما هم هست. نه بیاوریم قانون اساسی این حق را بما داده است. غرض این است آن چیزی را که آقای تقی زاده دلیل قرار دادند اینکه ما تعطیل نکنیم آن از تکالیف قوه مجریه است. و هیچ مدخلیتی در مملکت ما ندارد رفتن و آمدن آنها. ایران قبل از میسیون امریکائی بوده است بعد از آنهم هست. دولت ایران مقدم تر است. دولت ایران مقدس تر است. ما باید طرفدار دولت باشیم. دولترا حفظ کنیم مواظب هستیم شرافت و حیثیت خودمانرا حفظ کنیم هر جا که یک رخنه در شرافت و حیثیت خودمان پیدا بشود من با مشت بی حا ل خودم دندان او را خورد می‌کنم و هیچ مدخلیتی ندارد. بنده که مخالف با تعطیل بودم موافق شدم
بعضی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس – آقای دشتی
دشتی – بعضی از آقایان وکلا قانون اساسی را ملاک
قرار دادند. قانون اساسی اجازه داده است که تعطیل بشود اما ما را الزام نکرده است که تعطیل کنیم ..
شیروانی – الزام است
دشتی – بعد هم بر حسب نظامنامه‌های داخلی و برای خود مجلس می‌توانند تعطیل کنند. بعلاوه قانون اساسی برای چه این را نوشته است؟ برای اینکه تمام مجالس دنیا تعطیل می‌شود در تابستان و خوب هم هست که تعطیل بشود ولی در صورتی است که کارهای خودشان را انجام داده باشند. ما مهمترین کار مجلس شورای ملی را که عبارت باشد از تدوین بودجه هنوز نگذرانده‌ایم. بودجه ۱۳۰۶ که ما امروز درش هستیم هنوز بتصویب نرسیده است در صورتیکه تا امروز باید گذشته باشد. یک مجلسی که تا این اندازه اهمال و مسامحه کرده است در کار خودش این حق را ندارد. آقایان می‌فرمایند هوا گرم است. تمام زراع و تجار و کسبه ما در این گرما زندگانی می‌کنند. ما هم وکیل همین ملت گرسنه و بدبخت پا برهنه هستیم. اینقدر نزاکت مآبی برای چه؟ الان رعایای کرمان و دشتی و دشستان در آفتاب سوزان و گرما دارند می‌میرند از گرسنگی اعضا دوائر دولتی دارند توی ادارات می‌میرند ما نباید اینقدر نازک نارنجی باشیم. اگر یک عده حقیقه ناخوش باشند یا طبیب بآنها اجازه داده باشد که بروند راحت کنند بیایید اجازه بگیرند بروند. و بنده آن قسمت را که آقای تقی زاده فرمودند آن را درجه اول مهم نمیدانم بنده دو جهت دارد که مخالفم یکی اینکه مجلس کارهای خودش را نکرده است و الان ما خیلی کارهای مهم و لازم داریم که بدبختانه انجام نشده است و متاسفانه نصف عمر مجلس صرف نطقهای قبل از دستور و مذاکرات بی ربط مشود و نتیجه هم نمی‌گیریم یکی دیگر هم اینکه باید تشخیص بدهیم که ما وکیل چه ملتی هستیم وقتی که ما کارهامان را نکرده‌ایم و تمام مردم دست و پایشان بسته است ما نباید اینقدر آقازاده و لوس باشیم که بگوئیم چون هوا گرم شده باید مجلس را تعطیل کنیم و برویم پی کار خودمان
آقا سید یعقوب – حالا مذاکرات کافی شد؟
رئیس – پیشنهاد کفایت مذاکرات داده شده است.
حاج شیخ بیات – بنده مخالفم
رئیس – بفرمائید
حاج شیخ بیات – بنده چون می‌خواهم جواب فرمایشات آقای شیروانی را مفصل تر عرض کنم برای اینکه پشت تریبون می‌فرمایند مجلس دیوانه شده بالاخره اینها هیچکدام خوب نیست برای مجلس شورای ملی این است که بنده مجبورم عرایض خودم را راجع بعدم لزوم تعطیل خدمت آقایان عرض کنم و مخالفم
رئیس – آقای مهدوی
مهدوی – بنده خواستم عرض کنم کثرت مذاکرات نقض غرض است یا رای بدهند که تعطیل بشود یا رای بدهند که تعطیل نشود. این مذاکرات بیشتر خودش باعث می‌شود که یک قانون مختصری هم که از کمیسیون بودجه پیشنهاد شده است نگذرانیم
رئیس – رای می‌گیریم. آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – اکثریت است پیشنهادها قرائت می‌شود.
(بشرح آتی خوانده شد)
پیشنهاد آقای تقی زاده: پیشنهاد می‌کنم تعطیل از پنجم صفر تا آخر صفر بشود:
پیشنهاد آقای فهیمی: بنده پیشنهاد می‌کنم مدت تعطیل از اول ماه صفر تا آخر ماه صفر مزبور باشد.
پیشنهاد آقای معتضد استرابادی: بنده پیشنهاد می‌کنم تا هر وقت که مجلس تعطیل است کلیه ادارات دولتی هم
تعطیل شود
پیشنهاد آقای دشتی بنده پیشنهاد می‌کنم از اول مرداد تا پانزدهم مرداد تعطیل شود.
پیشنهاد آقای محقق شیرازی بنده پیشنهاد می‌کنم از ۲۰ محرم تا ۲۰ صفر تعطیل باشد.
پیشنهاد آقای عمادی بنده پیشنهاد می‌کنم از بیستم محرم الی بیستم صفر جلسات را هفته یک روز معین نمایند.
پیشنهاد آقای کازرونی بنده پیشنهاد می‌کنم که جلسات عادی مجلس تا آخر ماه صفر هذه السنه به هفته دو جلسه تقلیل یابد.
پیشنهاد آقای فیروز آبادی بنده پیشنهاد می‌کنم که از غره شهر صفر تا آخر شهر صفر هفته یک جلسه در سه شنبه‌ها تشکیل شود و مابقی جلسات تعطیل شود.
پیشنهاد آقای فهیمی تبصره ذیل را بنده پیشنهاد می‌کنم که بلایحه تعطیل مجلس اضافه شو د
(خنده نمایندگان)
بعضی از نمایندگان – قانون نیست که تبصره داشته باشد این پیشنهاد از کیست؟
رئیس – بخوانند معلوم می‌شود.
(بشرح آتی خوانده شد)
تبصره – آقایانیکه قبل از این تاریخ از مجلس مرخصی گرفته‌اند و هنوز استفاده نکرده‌اند مدت تعطیل از مرخصی رسمی آنها کسر خواهد شد.
فهیمی.
پیشنهاد آقای شیروانی بنده پیشنهاد می‌کنم از بیستم ماه محرم تا بیستم ماه صفر مجلیس مطابق قانون اساسی تعطیل شود.
پیشنهاد آقای حاج میرزا مرتضی بنده پیشنهاد می‌کنم تعطیل از بیستم محرم ۱۳۴۶ تا آخر صفر باشد.
پیشنهاد آقای عراقی بنده پیشنهاد می‌کنم از بیستم محرم تا بیستم صفر تعطیل شود.
پیشنهاد آقای زوار بنده پیشنهاد می‌کنم مدت تعطیل نمایندگان محترم از حقوق خود صرف نظر فرمایند.
پیشنهاد آقای مهدوی – پیشنهاد می‌کنم تا پانزدهم امرداد تعطیل شود.
پیشنهاد آقای اعتبار پیشنهاد می‌کنم از اول صفر الی ۲۷ صفر مجلس تعطیل شود.
رئیس – آقای تقی زاده.
تقی زاده – بنده اگر چه توضیحاتم را تا اندازه عرض کردم ولی از نطقهائی که بعد از عرض بنده شد استنباط کردم که یکقدری سو ء تفاهم شده بنده عرض نکردم آقایان اعضا ء کمیسیون بودجه نمی‌خواهند بودجه را بیاورند بلکه آنها کمال میل را دارند ولی خودشان گفتند که این دو لایحه اضافه بودجه وزارت فوائد عامه و خارجه عایق است و خوب است این دو موضوع را بگذارنیم تا بودجه را بیاوریم یا این است که بنده درست ملتفت نشدم آنچه را که آقای آقا سید یعقوب فرمودند که کمیسیون بودجه تقصیری ندارد بنده هیچ نوع تقصیری عرض نکردم کمیسیون بودجه دارد و خودشان همیشه اینطور فرموده‌اند مسئله دیگر اینکه هیچ چیزی عرض نکردم که از آن استنباطی بشود که این امور مربوط باستقلال مملکت است یا رخنه در استقلال مملکت پیدا می‌شود بنده چنین چیزی عرض نکردم بنده میدانم که ایران سابق بوده و بعد هم انشا ء الله خواهد بود ولی ما هر کاری که ما در این مجلس می‌کنیم و هر قانونی که کیگذاریم یا هر نظارتی که می‌کنیم اگر در آنها یک نقصی پیدا شود در امور مملکت یک خللی وارد می‌آید مثلا اگر فلان لایحه مالیاتی نگذرد یا اگر حتی فلان لایحه سجل احوال که لازم است نگذرد البته یک اندازه بامور مملکت خلل وارد می‌آید این موضوع را هم عرض کردم که یکی از امور مهمه مملکتی است و البته خیلی هم مهم است صحبتی هم که اینجا شد که نباید در کارهای قوه مجریه دخالت کنیم و این از کارهای قوه مجریه است عرض کردم
که ما تا حالا دخالت نکرده‌ایم ولی معهذا بنده این را باید انکار کنم و قبول نکنک که اینکار از خصایص قوه مجریه است مجلس شورای ملی در هر قسم کارهای مملکتی نظر دارد مخصوصا در اینجور کارهای مهم اساسی باید نظر داشته باشد و نباید از دخالت در حقوق خودش صرف نظر بکند باین عنوان که از خصایص قوه مجریه است این را هم لازم میدانم عرض کنم که بنده با اینکه معتقدم که این کار یک کار خیلی مهمی است هیچ اعمال نفوذی نسبت بدولت نکرده‌ام که شاید اگر حرف بنده تاثیری داشته باشد یک طوری بشود که بواسطه مذاکرات بین طرفین سر ریسمان بهم برسد بنده هیچ نوع فشاری نخواستم بدولت یا بر خودمان وارد بیاورم ولی مقصود بنده این بود که چون دو مسئله مهم در پیش است خوبست مجلس یکی دو هفته یا بیست روز دیگر تعطیل کند و باین جهت از پنجم صفر پیشنهاد کردم و همان نظریات و دلائلی را که پیشنهاد کنندگان در پیشنهاد ذکر کرده‌اند در اواخر صفر هم جمع است زیرا هم برج اسد است و هم ماه عزاداری و در هر صورت از پنجم صفر تا آخرش جامع نظریات اهل مجلس است عنی مقصود اکثریت حاصل می‌شود و هفته یک روز را هم پیشنهاد نمی‌کنم مجلس تشکیل شود.
رئیس – آقای روحی
روحی – عرض کنم که در این موضوع خیلی مذاکره شده ولی می‌خواهم عرض کنم که تعطیل بطوریکه در قانون اساسی نوشته شده است حتمی است آقایان ملاحظه بفرمایند هوا گرم است و واقعا گرما طاقت فرسا است و نمی‌توانیم طاقت بیاوریم حالا اگر آقای کازرونی می‌توانند طاقت بیاورند بنده که نمی‌توانم بعلاوه مگر در نظر آقایان نیست که در دوره پنجم چهل روز مجلس تعطیل شد این پیشنهاد ی که آقای تقی زاده می‌فرمایند تا آن موقع هوا خنک شده است و بنده عقیده ندارم زیرا این نقض غرض است و گمان می‌کنم که پیشنهاد شده بود از بیستم محرم الی بیستم صفر چهل روز مجلس تعطیل شود بهتر است.
بعضی از نمایندگان – این که یکماه می‌شود.
رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای تقی زاده از پنجم صفر تا پنجم ربیع الاول آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد سایر پیشنهادها دیگر مورد ندارد.
زوار – پیشنهاد بنده راجع به تعطیل نیست بفرمائید قرائت شود
(پیشنهاد مزبور مجددا به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم مدت تعطیل نمایندگان محترم از حقوق خود صرف نظر نمایند.
رئیس – بفرمائید.
زوار – تعطیل برای حفظ صحت نمایندگان محترم است حقیقتا این طور تشخیص دادیم که اگر مجلس را تعطیل نکنیم گرما ما را اذیت می‌کند و یکی از اصول قانون اساسی را هم اجرا ء کرده‌ایم بنابراین در اصل موضوع بنده مخالفت نکردم ولی خواهش می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند با این پیشنهاد بنده که شاید ما بتوانیم ثلث دواجات اشخاصی بی بضاعت را از این تعطیل تامین کنیم اگر ما حقیقتا خودمان را نمایندگان آن توده میدانیم که بی بضاعتند و هیچ ندارند تصور می‌کنم آقایان بایستی در این خصوص موافقت بفرمایند و این طور تصور کنند که یکماه وکیل نشده‌اند و دچار انتخابات و پرو پاکاند‌ها بوده‌اند بنابراین بنده خواهش می‌کنم بنام سعادت یک عده که ما بتوانیم حقیقتا آنها را از مرگ نجات بدهیم با این پیشنهاد بنده موافقت بفرمایند زیرا اگر یکماه ما حقوق نگیریم اهمیتی نخواهد داشت لیکن یکعده را ما می‌توانیم احیا ء کنیم از این نقطه نظر بنده این پیشنهاد را کردم و اگر آقایان نمایندگان موافقت
بفرمایند بنده بنام عموم ملت تشکر می‌کنم.
رئیس – آقای کازرونی.
کازرونی – بنده نمی‌خواهم عرض کنم که این پیشنهاد غیر عادلانه است این که بنده مخالفت کردم برای این بود که رای نمی‌دهند بنابراین چرا بخودمان زحمت بدهیم.
زوار – بنده بوجدان سر کار معتقد بودم که رای می‌دهد.
روحی – بنده پیشنهاد تنفس می‌کنم.
رئیس – مخالفی ندارد؟
جمعی از نمایندگان – خیر.
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصله نیم ساعت مجددا بریاست آقای دیبا نایب رئیس تشکیل گردید)
نایب رئیس – پیشنهاد آقای زوار مجددا قرائت و رای گرفته می‌شود
(مجددا خوانده شد)
نایب رئیس – رای می‌گیریم آقایانیکه با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
نایب رئیس – تصویب نشد. پیشنهاد آقای فیروز آبادی.
(بنحو ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که حقوق یکماهه تعطیل آقایان وکلا ء تخصیص داده شود با تمام حقوق دوره بنده بساختن یک مریضخانه در حضرت عبد العظیم.
نائب رئیس – بفرمائید.
فیروز آبادی – اولا می‌خواهم مسبوق کنم ذهن آقایان نمایندگان را از بابت اشخاصیکه در این دهات بیرون حضرت عبد العظیم مریض می‌شوند و ملتفت شوند که در بیرون شهر اشخاصی هستند که مریض می‌شوند و بواسطه طبیب و نداشتن پول و منزل در همان دهات می‌مانند و تلف می‌شوند و چه بسیاری هستند که می‌آیند در خیابانهای حضرت عبد العظیم و می‌افتند و تلف می‌شوند وشاید خیلی از آقایان هم اطلاع داشته باشند از آنطرف هم یک حقوقی است مال خود ملت آقایا ن وکلا ء بزرگی کنند آقائی کنند که عموم ملت هم بدانند که غرض ما در این جا بجز اصلاحات چیز دیگری نیست این حقوق یکماهی را که ما تعطیل کردیم با حقوق خود بنده که شاید شش هفت هزار تومان است اینها را روی هم بگذارند و آن را یک مریضخانه بسازند و بیست و پنجهزار تومان آن را هم بجهت موقوفات آن معین کنند که سالی صد نفر از این فقرا و اشخاص بی بضاعت زارع یا رعیت معالجه بشود و این یک امر مهمی است و امیدوارم نظر بحسن ظنی که بآقایان دارم این پیشنهاد رد نشود و قبول بفرمائید.
نائب رئیس – آقای ارباب کیخسرو.
ارباب کیخسرو – بنده در حالی که تقدیس می‌کنم نظر آقای فیروز آبادی را ولی نمیدانم می‌شود باین پیشنهاد رای داد یا نه؟ تصور بفرمائید رای دادید بحقوق اشخاص آنوقت چه صورتی پیدا خواهد کرد ؟البته مال خودشان را ممکن است ولی مال دیگران را چطور می‌شود رای داد و بنده تصور نمی‌کنم اصلا باین پیشنهاد بشود رای گرفت.
شیروانی – بنده در قسمت رای عرض دارم استدعا می‌کنم تجزیه بفرمائید یکقسمت راجع بخودشان است و یکقسمت راجع بدیگران پیشنهاد می‌کنم تجزیه شود.
فیروز آبادی – این را هم قبول دارم.
نائب رئیس – آقای زوار.
زوار – بنده قبل از اینکه آقای شیروانی تذکر بدهند عرض می‌کنم حضرت آقای فیروز آبادی در دوره سوم که وکیل بودند حقوق نگرفتند و در اداره مباشرت تمرکز دارد. در این دوره هم نگرفتند و اگر نمی‌خواستند از شش
هفت هزار تومان حقوق خودشان بنام ملت صرف نظر نمی‌کردند و بنده بالصراحه یکنفر نماینده را که از شش هفت هزار تومان حقوق خود صرف نظر می‌کند تقدیس می‌کنم …
خطیبی – گرفته‌اند.
زوار – خیر نگرفته‌اند.
فیروز آبادی – آقای ارباب حاضرند بنده نگرفته‌ام.
نائب رئیس – راجع بخودشان که رای لازم نیست آقای عراقی.
عراقی – این قضیه را همانطور که فرمودید نمیدانم می‌شود رای گرفت یا نه؟ بودجه را مجلس تصویب کرده است راجع بحقوق اشخاص. بنده رای بدهم حق دیگری را بمصرف دیگری برسانند بنده نمیدانم اصلا باین چه قسم می‌شود رای داد؟ این پیشنهادی که حقوق دیگری را بیک مصرفی که یک کسی صلاح میداند برسانند این چه ترتیبی است! حق خودم را ممکن است همانطور که آقای فیروز آبادی واگذار کردند ولی راجع بحقوق دیگران چط ور بنده می‌توانمرای بدهم اصلا مطرح شدن این پیشنهاد نمیدانم چه شکل می‌شود؟
نایب رئیس – عجالتا آنچه که مطرح است این است که آیا این پیشنهاد قابل رای هست یا نه.
بعضی از نمایندگان – نیست.
مدرس – قابل رای نیست. اجازه میفرمائید؟
نایب رئیس – بفرمائید.
مدرس – عرض کنم این پیشنهاد قابل رای نیست زیرا اینکه آقای فیروز آبادی می‌فرمایند البته آن اندازه که نسبت بخودشان است رای کسی را نمی‌خواهند و خودشان مختارند ولی آن اندازه که متعلق بغیر است که رای کسی درباره اش موثر نیست لذا این پیشنهاد قابل رای نیست.
فیروز آبادی – اجازه میفرمائید؟
نایب رئیس – بفرمائید
فیروز آبادی – بنده نمیدانم چطور رای مجلس در همه جا مطاع و متبع است اما اینجا متبع نیست در وقتی که می‌گویند سیصد تومان بگیرند رای مجلس مطاع و متبع است اما وقتی که می‌خواهند یکماه تعطیلات کنند و آن حقوق یک ماه را تخصیص بدهند بیک کار اساسی مطاع و متبع نیست. اگر رای مجلس مطاع است در همه جا هستو اگر نیست هیج جا نیست تجزیه یهنی چه؟
نایب رئیس – رای می‌گیریم به اینکه پیشنهاد آقای فیروز آبادی قابل رای هست یا نه؟ آقایانیکه این پیشنهاد را قابل رای میدانند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
نایب رئیس – تصویب نشد. در جلسه گذشته راجع بلایحه دو دوازدهم پیشنهاد کفایت مذاکرات شده ولی رای گرفته نشده است عجالتا رای می‌گیریم بکفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس – تصویب شد پیشنهاد آقای فیروز آبادی.
(بمضمون آتی قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که تا رتبه ۳ داده شود و مابقی بماند تا بودجه کل تصویب شود.
نایب رئیس – بفرمائید.
فیروزآبادی – عرض کنم غرض از تصویب دوازدهم‌ها این است که یکعده از اشخاص بی چی فقیر در ادارات مستخدم هستند که ماهی ده تومان بیست تومان چهل تومان پنجاه تومان حقوق می‌گیرند و باید حقوق آنها را بموقع دا ولی یکعده دیگر هستند که دویست تومان سیصد تومان حقوق می‌گیرند آنها ممکن است یکماه دو ماه خودشان را حفظ کنند تا اینکه بودجه بیاید به مجلس و از تصویب مجلس
بگذرد اما اشخاصی که دارای رتبه سه و دو هستند حقوق آنها خیلی کم است اگر بنا بشود حقوق آنها داده نشود اسباب زحمت است و همچنین حقوق نظامیان و امنیه و نظمیه اگر داده نشود اسباب زحمت آن بیچاره‌ها است باین ملاحظه بنده پیشنهاد کردم که حقوق رتبه یک و دو و سه باضافه حقوق نظامی و قزاق و آژان …
چند نفر از نمایندگان – نظامی است قزاق نیست.
فیروز آبادی – بله نظظامی. حقوقو اینها داده شود و مابقی بماند تا بودجه کل از مجلس بگذرد بای جهت بنده این پیشنهاد را کردم.
نایب رئیس – آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – بنده با این فلسفه که آقای فیروز آبادی در نظر دارد اگر عرضی کنم ضرر این مطلب بیشتر از این است تصدیق بفرمائید. خدا شاهد است بنده حضرتعالی را تقدیس می‌کنم و عقیده جنابعالی را مقدس و محترم میشمارم ولی بقدری وقت مجلس را به لا طائل بنده می‌گذارم که اندازه ندارد مثلا تعطیل می‌خواهند بکنند بیست تا پیشنهاد می‌شود که تعطیل باید صبح شو د یا عصر. این معنی دارد؟ اما را جع باینکه می‌فرمایند حقوق رتبه دو و سه داد ه بشود آقا همان کسی که در رتبه پنج یا شش یا هفت واقع شده است همان بیچاره هم عائله دارد زن دارد بچه دارد نوکر دارد وقتی هم فکر می‌کنید می بینید خرج آن هم با رتبه سه مساوی است همان اندازه که رتبه سه و دو معطل است رتبه پنج و شش هم معطلند شما خیال می‌کنید از این حقوق دولتی آنها می‌توانند سرمایه برای خودشان تهیه بکنند؟ ممکن نیست پس در واقع حقوق آنها مصارف عائله شان می‌شود عائله هم که در رتبه شش و هفت هستند مثل همان عائله رتبه دو و سه است چه فرقی ما می‌توانیم این جا بگذاریم؟ پس بهتر این است که ما کمتر وقت مجلس را صرف این پیشنهادها بکنیم و سعی کنیم دوتا قانون بگذاریم.
نایب رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای فیروز آبادی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
نایب رئیس – تصویب نشد پیشنهاد آقای مدرس
(بنحو ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم یه یک دوازدهم رای گرفته شود.
نایب رئیس – بفرمائید.
مدرس – علتش معلوم است چون فعلا هفت هشت روز بآخر ماه اول مانده است این را تصویب می‌کنیم این یکماه را بگیرند بدهند و تا آن یکماه بعد سر بیاید پنجم ربیع الاول است و ما خدمتشان می‌رسیم و دوباره تصویب می‌کنیم بدهند دیگر چرا سلف تصویب کنیم؟
نایب رئیس – آقای یاسائی.
یاسائی – اگر رای نمی‌دادیم که از پنجم صفر مجلس تعطیل شود ما هم موافقت می‌کردیم که یک دوازدهم هم کافی است ولی وقتی که رای دادیم از پنجم صفر مجلس تعطیل شود ممکن است در ضمن تعطیل اعتباراتی دولت بخواهد و مجلس هم نیست که تصویب کند پس بهتر این است که همان دو دوازدهم تصویب شود و انشا ء الله بودجه‌ها هم تصویب می‌شود و دیگر محتاج باین که یک دوازدهم یا دو دوازدهم تصویب کنیم نخواهیم بود.
نایب رئیس – رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای مدرس آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده کمی برخاستند)
ایب رئیس – تصویب نشد تبصره پیشنهادی آقای احتشام زاده.
بعضی از نمایندگان – نیستند.
نایب رئیس – تبصره پیشنهادی آقای مهدوی
(بشرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل ضمیمه شود
بودجه ارزاق بیش از ماهی ده هزار تومان نباید از اول امرداد تجاوز نماید و همچنین بودجه حمل و نقل سرویس ارزاق باملاحظه خریداری صد هزار تومان قیمت بنزین در سال بیش از چهارصد و پنجاه هزار تومان نشود.
نایب رئیس – بفرمائید.
مهدوی – بنده خوب نمیدانم که گفته شود بودجه ارزاق یک بودجه ایست که جزو بودجه دولتی نیست و بالنتیجه مال اهالی طهران و ایران دارد تفریط می‌شود کمیسیون محترم بودجه شش ماه در این کار اوقات صرف کرده و بالاخره بجائی رسید که بروند مطالعه کنند و بودجه ارزاق را دوباره بیاورند ولی متاسفانه این کار نشد بعد از اینکه کمیسیون آن داد و فریادها شد و در مجلس بعضی از آقایان اظهاراتی کردند معذلک باز بنده می‌شنوم ناهار اداره ارزاق که سالی نه هزار و سیصد تومان بوده باز باقی است باز بنده در خیابانهای شهر که راه می‌روم می بینم که جوانهای خیلی شیک که باید توی خیابان راه بروند با اتومبیلهای اداره ارزاق که مال مملکت و مال آن بیوه زنها است دارند حرکت می‌کنند و هیچ توجهی به حرفهای کمیسیون بودجه نشده است آیا کمیسیون بودجه همه اش نامربوط گفته ؟! نه هزار و هشتصد تومان ناهار اداره ارزاق معنی ندارد اداره ارزاق ناهار می‌خواهد چه بکند؟ این است که برای اینکه یک فشاری باشد که وزارتعالیه راجع باداره ارزاق در ظرف چند روز این کار را انجام بدهد و مثل آن اعتبار یک دوازدهم اولی که بر حسب پیشنهاد آقای مدرس قرار شد که دولت برود یک ترتیبی بدهد و متاسفانه هیچ ترتیبی داده نشد و اگر بخواهم عرض کنم که در ولایات باسم حزاری یا حرازی تریاک که متاسفانه نمیدانم لغتش چیست …
یکنفر از نمایندگان – حزاری.
مهدوی – و اصلا شاید صحیح هم نباشد باسم حزاری تریاک چه ضررهائی بدولت و رعیت وارد شده است محتاج به یک شرح مفصلی است لهذا بنده این پیشنهاد را کردم برای اینکه ترتیبی در ان مسئله داده شود و اگر ما این تبصره را بنویسیم یقین دارم در ظرف ده روز رئیس کل مالیه و وزیر مالیه تقاضا خواهند کرد که کمیسیون بودجه همه کارهایش را کنار بگذارد و مسئله ارزاق را در نظر بگیرد و بالاخره یک نتیجه عملی پیدا خواهد شد و الا با این ترتیب نتیجه نخواهد داشت قسمت دوم راجع به سرویس حمل و نقل است یک میلیون و ششصد هزار تومان در سیصد و پنج مخارج داشته و بالاخره بنده می‌خواهم حقگذاری کنم زیرا در اثر جدیت آقای شیروانی و کمکی که بعد ما کردیم وزیر مالیه رفت یک بودجه آورد ششصد هزار تومان ولی اگر دست یک آدم محافظه کاری باشد که مقید به حفظ مال باشد که تفریط نشود شاید سیصد تومان بکند و بنده آن را هم چهارصد و پنجاه هزار تومان نوشتم که از این ماه بیش از سالی چهار صد و پنجاه هزار تومان نتوانند خرج کنند ولی باین شرط که صد هزار تومان از این چهار صد هزار تومان متعلق بخرید بنزین باشد نه اینکه اداره ارزاق فردا برود یک صورت چهارصد و پنجاه هزار تومانی بیاورد که آقا چون بودجه را کم کردید اتومبیل‌ها بنزین ندارد خیر صد هزار تومان آن را از اداره حمل ونقل بنزین بخرد و سیصد هزار تومان هم خرج اتومبیل‌ها کند تمام این مردمی که اتومبیل دارند چهل پنجاه تومان حقوق می‌دهند ولی اداره ارزاق هفتاد تومان هشتاد تومان صد تومان می‌دهد معذلک بیست و شش هزار تومان هم بعنوان فوق العاده بخرج می‌آورد بالاخره بنده تصور می‌کنم که در مقابل پیشنهاد آقای زوار و آقای فیروز آبادی که همه صحیح است اگر وزیر مالیه فعال پشت کار دار ما که حقیقتا خودشان بیشتر صرف وقت می‌کنند و همیشه موافقت با خیالات ما می‌کنند اگر همراهی کنند با خیالات ما مریضخانه مان هم درست می‌شود
کار اقتصاد یاتمان هم درست می‌شود این است که بنده جدا استدعا دارم آقایان کمک کنند خود آقای وزیر مالیه هم کمک کنند که این تبصره تصویب شود.
شیروانی (مخبر کمیسیون بودجه) – عرض کنم که در موضوع اداره ارزاق در چند جلسه این جا قبل از دستور یک مذاکراتی شد و مخصوصا یک روز آقای احتشام زاده در این باب صحبت هائی کردند که بنده اجازه خواستم عرض کنم ولی موقع بدست نیامد که از طرف کمیسیون توضیحاتی داده شود از روز تاسیس اداره ارزاق در این مملکت بودجه اداره ارزاق نه به کمیسیون و نه به مجلس شورای ملی و نه حتی بوزارت مالیه داد ه نشده وزارت مالیه هم از بودجه روز افزون اداره ارزاق اطلاع ندارد باین معنی که در سه سال یا چهار سال پیش شاید بودجه فعلی اداره ارزاق عشر این مبلغی بوده است که حالا پرداخته می‌شود و در ظرف چهار سال ده برابر فرق کرده کمیسیون بودجه همانطور که نماینده محترم لطفا فرمودند با بنده کمک کردند و پافشاری هائی کردند یعنی کمیسیون بودجه از موقع تشکیل تا امروز شاید صدی هفتاد و پنج قسمت وقت خودشرا صرف بودجه اداره ارزاق می‌کند صرف جنگ و مبارزه با اداره ارزاق می‌کند و بالاخره ارزاق هم کاملا مقاومت کرده و تا امروز هنوز موفقیت حاصل نکردیم که بودجه ارزاق را درست کنیم و اداره ارزاق هم کاملا در مقابل ما مقاومت می‌کند و در مقابل ما اسکاندال می‌کند تفتین و دسیسه کاری می‌کند یعنی وقتیکه ما میگوئیم بودجه اداره ارزاق را تقلیل کنید می‌روند بیست و پنج نفر مفتش ماهی دوازده تومانی را از کار خارج می‌کنند و آنها می‌ریزند در مجلس جلو وکلا ء را می‌گیرند و نتیجه این می‌شود که فرضا یکی از رفقا می‌گوید آخر آقایان این بدبخت‌ها را چرا این طور می‌کنید میگوئیم ما راجع باین‌ها حرفی نزده‌ایم اداره ارزاق یک کفیل دو نفر رئیس و چهار نفر معاون دارد و مثلا اگر یکی از اینها ناخوش شود اگر بگوئیم چرا بودجه ارزاق را نیاوردید می‌گویند چون معاون امروز حالش بهم خورد نتوانستیم بیاوریم میگوئیم آقا یک معاون دیگر یک کفیل دیگر شما که خیلی دارید نمی‌آورند و تا امروز موفق نشده‌ایم که بودجه ارزاق را بیاورند آقای وزیر مالیه حقیقتا و انصافا از سه ماه قبل که ایشان را ما متوجه کردیم به وضعیت بودجه ارزاق خود ایشان نسبت بما کمک هائی کردند و همینطور شخص رئیس مالیه از انصاف نباید گذشت که شخص دکتر میلسپو این اداره را در تحت مسؤلیت دیگری اعم از ایرانی یا امریکائی گذاشته که مشغول است خود رئیس کل مالیه در کمیسیون بودجه در حضور خود ما تصدیق کرد که این بودجه متناسب با وضعیت این مملکت نیست و بد است و الان مدتی است عده مفتش فرستاد در اداره ارزاق و مشغول یک کارهائی هستند همینطور وزارتعالیه اقداماتی کرده ولی عرض کردم اداره ارزاق در تحت تاثیر آن کمپانی سابق بوده است و رئیسش هم یک آمریکائی بوده است …
بعضی از نمایندگان – حالا هم هست.
مخبر – اداره ارزاق کاملا دارد مقاومت می‌کند در مقابل وزارت مالیه و کمیسیون بودجه.
کازرونی – و مجلس.
مخبر – و بنده اگر بخواهم وارد در خرابی این اداره بشوم شاید سه روز باید حرف بزنم بنده کاملا مطالعه کرده‌ام در جزئیاتش از دینار و قطمیرش از افت انبار بوجاری گونی تمام کار انتفاعی و اداری تمام اینها را بنده در ش زحمت کشیده‌ام و درش کار کردم و شبها زحمت کشیدم و صورت برداشتم و بهمین مناسبت عرض می‌کنم که اداره ارزاق این مملکت ممکن است با عشر بودجه فعلی اداره بشود و یک عایدی سرشاری هم با این رویه که الان دارند برای دولت می‌شوند تهیه کرد یعنی با این قیمتی که الان نان را می‌فروشند بنده اینجا در مقابل ملت تعهد می‌دهم که اداره ارزاق با عشر بودجه فعلی اداره می‌شود و
عایدی هم برای مملکت تهیه می‌شود این وضعیت اداره ارزاق است لازم است عرض کنم یک اداره دیگری هم هست که نظیر اداره ارزاق است و آن اداره طرق است که یک اداره خود سری است و در تحت تاثیر رئیس آمریکائی خودش هیچ در تحت نظارت و دیسیپلین نیامده و خراب تر از آن اداره است این دو اداره اصلا بودجه اش به مجلس نیامده پیشنهاد نماینده محترم البته صحیح است زیرا انکار بدیهیات را نمی‌توان کرد لیکن بنده نمیدانم چطور می‌توانیم این پیشنهاد را به دو دوازدهم و به بودجه مملکتی ارتباط دهیم مگر اینکه یک پیشنهادی تهیه شود که مربوط بکند یعنی گفته شود که دو دوازدهم شامل اداره ارزاق و طرق هم خواهد شد و الا چون بودجه این دو اداره شامل بودجه مملکتی نیست از این جهت این پیشنهاد ایشان به عقیده بنده موردی ندارد خوبست یک پیشنهاد یا یک طرحی با توافق نظر دولت تهیه شود که تکلیف این دو اداره را معین کند بنده اینجا صراحتا عرض می‌کنم که اداره ارزاق متمرد است بودجه اش هم جزو بودجه مملکتی نیست و باید یک فکر اساسی کرد از این جهت بنده نمی‌توانم این پیشنهاد را حالا قبول کنم.
مهدوی – اجازه میفرمائید؟ در عرایض بنده سوء تفاهم شده.
وزیر مالیه – پیشنهاد آقای مهدوی و توضیحاتی که مخبر محترم کمیسیون بودجه بیان کردند هر دو بعقیده بنده از نقطه نظر توضیح مغایب گذشته اداره ارزاق و اصلاحاتی که لازم است بموقع و بجا است ولی همانطوری که آقای شیروانی در ختام مذاکراتشان گفتند این مسئله با دو دوازدهم هیچ ارتباطی ندارد اگر آقای مهدوی لطف بفرمایند و این پیشنهاد خودشان را مسترد بفرمایند و اگر آقایان نمایندگان محترم باین پیشنهاد رای بدهند نتیجه این می‌شود که اصلا معوم نمی‌شود که بالاخره این موسسه که موجود است و نان شهر طهران را اداره می‌کند یا نمی‌کند تکلیفش چه خواهد شد و اسباب زحمت خواهد شد در صورتی که هیچ ارتباطی هم با یک دوازدهم ندارد فقط از نقطه نظر تقلیل ممکن است موثر باشد و الا بودجه اداره ارزاق از عایدات دودوازدهم داده نمی‌شود تاکنون این طور بوده ولی همانطوری که حالا اظهار شد با این بودجه که ما دارم تهیه می‌کنیم در آتیه بودجه اداره ارزاق هم جزو بودجه‌ها خواهد بود و مشمول بودجه کل مملکتی خواهد شد و مجل پرداخت آنرا هم از عوائد مملکتی قرار نخواهیم داد زیرا ترتیب اداره شدن ارزاق مطابق سابقه که داشته در قانون بودجه ۱۳۰۴ رای داده شده است فقط تاثیری که در عوائد مملکتی می‌کند از نظر مساعده‌ها است یعنی مساعده هائی که قانون بودجه ۱۳۰۴ مقید کرده بود که تا آخر سال باید پرداخته شود و بواسطه یک پیش آمد هائی داده نشده و الا هیچ ارتباط مستقیمی با دودوازدهم ندارد باین ملاحظه حالا که هم کمیسیون بودجه و هم خود بنده و هم تمام آقاین نمایندگان باین قضیه توجه دارند و مطلب در راه اصلاح است به عقیده بنده خوبست آقای مهدوی لطف بفرمایند و این پیشنهادشان را پس بگیرند و در بودجه تفضیلی اداره ارزاق که به کمیسیون بودجه خواهد آمد و با آن توضیحی که خود بنده در این جا می‌دهم این نظرشان تامین خواهد شد گر چه آقای مخبر قدری بی لطفی فرمودند و خودداری کردند از اینکه بفرمایند بودجه اداره ارزاق به کمیسیون آمد ولی آنطور که تنظیم کرده بودند کمیسیون نظریاتی داشت و بنده مخصوصا با نظزیات کمیسیون موافقت کردم و بنا شد بر طبق همان نظریه بودجه جدیدی تهیه شود این بودجه جدید تشکیلات اداره ارزاق ا بهم می‌زند و یک اداره انباری درست خواهد شد که از حیث اداره کردن ارزاق خیلی سبک و سهل خواهد بود خلا صه اینکه تشکیلات جدید اداره ارزاق مطابق همان تصمیمی خواهد بود که در کمیسیون بودجه با موافقت خود بنده گرفته شده است
بنده دستور العمل داده‌ام که آن بودجه را تهیه کنند و عنقریب هم خواهد آمد و باز اگر در این بودجه هم شما دیدید یک اضافاتی هست ممکن است حذف کنید ولی بگذارید کار از روی ترتیبات و اصول درست شود والا تولید زحمت خواهدشد ما همه با شما در عیبش موافقیم ولی حالا تمنا می‌کنم که این پیشنهاد و تبصره را پس بگیرید زیرا وقت خیلی کم است و هوا گرم است و نظریه شما البته در موقعش تامین خواهد شد. مهدوی – چون سو ء تفاهمی در عرض بنده شده لازم است توضیحی عرض کنم.
یکنفر از نمایندگان – توضیح در این جا موردی ندارد.
مهدوی – چون سوء تفاهم شده است لازم است عرض کنم که بنده می‌دانستم بودجه اداره ارزاق جزو بودجه مملکتی نیست ولی یک جائی که پنج میلیون و نیم بخودی خود مقروض می‌شود باید برایش یک فکر حسابی کرد.
وزیر مالیه – این تقصیر اداره ارزاق نیست تقصیر آنکسی است که این پول را داده.
مهدوی – بنده پیشنهاد را مسترد می‌دارم مشروط بر اینکه تا یک دوازدهم جدیدی که به مجلس میاید حضرت والا جد بفرمایند که تکلیف این اداره مستقل را معلوم کنند زیرا بالاخره چیزی که داده می‌شود و خرج می‌شود مال مملکت است.
نایب رئیس – پیشنهاد آقای فرهمند.
(بشرح آتی خوانده شد)
بنده تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم.
دولت مجاز است حقوق اعضاء واجزاء جزء وزارت خانه‌ها را نصف در پانزدهم ماه و نصف دیگر را در آخر ماه بپردازد.
نایب رئیس – آقای فرهمند.
مخبر فرهمند – بنده با اینکه اطمینان ندارم که این پیشنهاد بنده قابل توجه شود ولی ناگزیرم که توضیح عرض کنم. البته آقایان مستحضرند که حقوق یک قسمت از اعضا ء جزء وزارت خانها خیلی کم و از هشت تومان و نه تومان شروع می‌شود و غالبا به اشل نمی‌رسد وبعلاوه حقوقشان هم در آخر ماه پرداخته نمی‌شود و در ظرف چهل یا پنجاه روز داده می‌شود در صورتیکه یک مستخدم جزء این اندازه استطاعت ندارد که پنجاه روز تحمل کند بدون اینکه باو حقوق داه شود و با حقوق کم مجبور است که تمام اثاثیه خودش را در بانگهای رهنی بگذارد و تومان پنج پاهی دهشاهی استقراض کند و پس از سه ماه ناچار است یک مقدار از حقوقش را در مقابل فرع قرضش بدهد از این جهت بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم.
وزیر مالیه – اگر مقصود نماینده محترم این است که مجلس این اجازه را بطور قطع بدولت بدهد یعنی اعم از اینکه اعتباز تصویب شده باشد یا نشده باشد دولت حق دارد حقوق اجزا ء جزء‌را در هر پانزده روز به پانزده روز بپردازد این مسئله خیلی خوبی است که اسباب ترفیه حال مستخدمین جزء است و بنده هم شخصا موافقم نمیدانم نظر کمیسیون بودجه چیست آیا مخبر موافقت می‌کنند یا نه؟ ولی اگر مقصود چیز دیگری است که بنده نمیدانم خوبست توضیح بدهند عبارت ماده مافی بآن مقصودیکه بنده عرض کردم نیست اگر مقودتان همانست که بنده عرض کردم ممکن است به آقای مخبر کمیسیون مراجعه کنید و در پیشنهاد اصلاحی بشود اگر مقصود این است بنده موافقم.
مخبر – عرض می‌کنم ظاهرا مقصود همین است آقای دادگر هم عین همین پیشنهاد را تهیه فرموده بودند که تقدیم کنند خود بنده هم اساسا موافقم منظور همین است که دو لت انتظار تصویب بودجه یا یک دوازدهم را راجع باجزا ء جز ء سرایدار و فراش نداشته باشد و سابقا هم همینطور بوده است که حقوق اجزا ء جز ء وزارتخانها هر پانزده روز به پانزده روز از طرف دولت داده می‌شد و انتظار هم نمی‌کشیدند که یک دوازدهم دو دوازدهم بگذرد
و همان طوری که فرمودند با وضعیت کنونی و جریان فعلی وزارتخانها امروز که ما یک دوازدهم را تصویب کنیم تا دو سه ماه دیگر هم حقوق داده نخواهد شد زیرا تا سیر اداری را تکمیل کند دو سه ماه طول دارد تا حقوق بگیرند و بدیهی است یکنفر عضوی که هشت نه تومان حقوق دارد نمی‌تواند تامل کند و تصور می‌کنم مقصود ایشانهم همین باشد و با اینکه خیال می‌کنم پیشنهادشان هم وافی مقصود هست معهذا خوب است پیشنهادشانرا به بنده لطف کنند تا ببینم.
نایب رئیس – آقای روحی پیشنهاد جنابعالی هم قرائت بشود؟
روحی – بلی.
(بشرح ذیل قرائت شد)
بنده بر پیشنهاد آقای فرهمند علاوه می‌کنم که کلیه اشخاصیکه بدون رتبه حقوق می‌گیرند اعم از آژان واجزاء اداری و غیره.
روحی – عرض می‌کنم یکمرتبه دیگر هم بنده پیشنهاد کردم که کلیه اشخاصیکه دون رتبه حقوق می‌گیرند از قبیل آژانها و مستخدمین جزء و مخصوصا آژانهاکه همه آقایان میدانندچه وظییفه سنگینی رادراین مملکت انجام میدهندحالاکه اضافه حقوق داده نمی شودلااقل پانزده روزبه پانزده روزحقوق به داده شود.
مخبرـ بنده گمان می‌کنم که پیشنهادآقای فرهمندشامل همه مستخدمین جزءمیشودونظریه آقای روحی راتامین می‌کند
(پیشنهادآقای فرهمندکه ازطرف آقای مخبراصلاح شده بودمجددابشرح ذیل خوانده شد)
بنده تبصره ذیل راپیشنهادمیکنم
دولت مجازاست هرماه حقوق مستخدمین جزءدولتی رانصف درپانزدهم ونصف دیگردرآخرهرماه بپردازند.
نایب رئیس ـ آقای روحی پیشنهادخودتان راپس گرفتید؟
مخبرـ بنده پیشنها دآقای فرهمند را قبول کردم
تقی زاده ـ بنده اخطاردارم
نایب رئیس ـ بفرمائید
تقی زاده ـ بنده آنچه که می‌فهمم (البته اگرنفهمیده باشم بایددرست توضیح داده شودتا آقایان ملتفت شوندزیراممکن است بعضی آقایان هم مثل بنده نفهمیده باشند.)اگرمقصوداین است که قبل ازتصویب مجلس این حقوق پرداخته شودگمان می‌کنم این مخالف باقانون اساسی باشدومجاس هم نبایداین حق خودش راازدست بدهد. اگرمقصوداین است که پس ازتصویب مجلس بواسطه جریان اداری تادیه حقوق اعضاءجزءچهل پنجاه روزطول میکشدخوبست یک قانونی بگذارنیم که عصرآن روزیکه تصویب میشودحقوق داده شود. ولی قبل ازتصویب مجلس نمیشودحقوق دادزیراچنانچه عرض کردم مخالف قانون اساسی است.
وزیرمالیه ـ چون بنده بااین پیشنهادموافقت کردم لذادرجواب فرمایش آقای تقی زاده که اخطارکردندمیخواهم خدمتشان عرض کنم که این پیشنهادبهیچوجه مخالف قانون اساسی نیست. چیزی که مخالف قانون اساسی است این است که عایدات مملکتی ووجوءمملکتی بدون اجازه چیزی خرج شود. ولی دراینجا موضوع چیزدیگری است وآن این است که به مستخدمین جزءهمیشه بطوریک دوازدهم حقوقشان داده شود. چون بودجه راسالی یک مرتبه بایدتصویب کرد. وحالاکه بودجه تصویب نشده واصول یک دوازدهم درجریان است همان طورکه ممکن است مجلس اجازه چهاردوازدهم هشت دوازدهم ده دوازدهم بدهدهمانطورهم بموجب این تبصره مجلس می‌توانداجازه بدهدکه بمستخدمین جزءماهیانه حقوق داده شود. و این
مسئله هیچ مخالف با قانون اساسی نیست زیرا کاملا بر طبق نظریه و مطابق رای مجلس است منتها اگر یک وقتی در جریان کار یک بودجه آمد و حقوق مستخدمین جزء تغییر کرد کم شد یا مثلا عده شان تقلیل پیدا کردقطعا در تبصره موثر خواهد بود.
نایب رئیس – مقصود پیشنهاد کننده هم این بوده است که پس از تصویب مجلس باشد.
عراقی – بدون تصویب مجلس نمی‌شود.
مخبر – بنده نمیدانم مقصود از تصویب مجلس چیست مقصود از تصویب مجلس رای دادن اکثریت است بیک موضوعی مثلا اگر بهمین تبصره که بنده قبول کردم (که حقوق مستخدمین جزء را تا آخر سال ۱۳۰۶ وزارت مالیه پانزده روز بپردازد) رای بدهد همین تصویب مجلس شورای ملی است و البته مطاع است و اگر هم رای نداد حکم این را داد که مجلس تصویب نکرده مقصود این است که اگر باین تبصره رای داده شد مجلس شورای ملی تصویب کرده است که باین مستخدمین تا آخر سال استثنائا بدون اینکه منتظر تصویب یک دوازدهم باشند حقوق داده شود.
جمعی از نمایندگان – رای بگیرید.
مخبر – اول باید به ماده رای گرفت.
نایب رئیس – پیشنهاد شاهزاده محمد ولی میرزا
(بشرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم قوای تامینیه مملکت لشکری امنیه نظمیه و اعضا ء گمرکات در تمام سر حدات مادامی که بودجه کل مملکتی بتصویب نرسیده است همه ماهه از قرار یک دوازدهم پرداخت شود.
(همهمه نمایندگان)
مدرس – چرا.
محمد ولی میرزا- توضیح باید بدهم.
مدرس – بنده پیشنهاد ختم جلسه می‌کنم.
نایب رئیس – آقای محمد ولی میرزا.
محمد ولی میرزا – قسمت عمده نظر بنده در پیشنهاد آقای فرهمند تامین شده و بنده هم قبلا این تبصره را عرض کرده بودم مسئله در این است که آقایان دقیق نمی‌شوند اگر بروند و تحقیقات بیشتری بکنند و در صورت و ارقامی که در وزارت مالیه موجود است تجسس و تعمق بکنند آنوقت مسبوق خواهند شد که این اصول یک دوازدهم که ما با ین شکل تصویب می‌کنیم تا چه اندازه در سال ضرر مالی و مادی برای ملکت و مردم دارد مطالب را بطور اصول تئوری گفتن درد را علاج نمی‌کند بنده عرض می‌کنم با این اصول مسئله قند و شکر و این انحصاراتی که ما داریم در سال متجاوز از پنج کرور قاچاق می‌شود ….
بعضی از نمایندگان- (با همهمه) چه ربطی باین موضوع دارد ؟!
محمد ولی میرزا – بنده خودم اطلاع دارم که در سواحل و بنادر بواسطه فلان مامور گمرک و فلان مامور سر حدی که ماهی بیست تومان بیست ودو تومان حقوق دارد و بواسطه اینکه همین حقوق جزئی که مادون اشل است از نقطه نظر بطو ء تصویب و بطو ء جریان کار دو ماه سه ماه عقب می‌افتد و بآنها نمی‌رسد ممکن نیست با کمال صداقت خدمت کنند و وظائف خودشان را صحیحا انجام بدهند ما باید مسائل را از نقطه نظر عملی بودن حساب کنیم و به بینیم که با این ترتیب تا چه اندازه ضرر است بنده عرض می‌کنم وقتی ما یک چیزی را تصویب کنیم این در واقع اشکالی ندارد زیرا حقوقی است که ما خودمان تصویب کرده‌ایم وقتی ندادیم نمی‌دهند وقتی هم تصویب کردیم اشکالی ندارد.
(در این موقع عده از نمایندگان از مجلس خارج شدند)
نایب رئیس- آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – عقیده بنده است که شلهزاده محمد ولی میرزا یک کاری کردند که مجلس را از اکثریت انداختند ما این جا سعی کردیم که این یک دوازدهم بگذرد و تصویب شود آنهم با این وضع از بین رفت و با این ترتیب خورده خورده پس فردا رای می‌گیریم که اصلا بودجه لازم نیست بنده با پیشنهاد آقای فرهمند هم مخالفم اگر بنا باشد که ما این طور رای‌ها بدهیم تا آخر دوره باید معطل بمانیم بنده مخصوصا عرض می‌کنم که تمام بودجه‌ها و تصویات مالی و همه مسائل باید بیاید در کمیسیون بودجه و در مجلس و از این جا هم با ورقه بگذرد و تصویب شود بنده جدا مخالفم که ما این حق خودمان را از دست بدهیم.
بعضی از نمایندگان- صحیح است.
آقا سید یعقوب – بنده با آقای شیروانی مخبر کمیسیون بودجه هم که پیشنهاد را قبول کردند مخالفم و رای نخواهم داد این ترتیب معنا ندارد یعنی چه امروز این آقا پیشنهاد می‌کند که اعضا ء جز ء خارج شوند دیگری پیشنهاد می‌کند نظمیه استثنا شود فردا آن آقا می‌گوید معارف هم خارج شود همینطور همه کم کم خارج و استثنا می‌شوند آنوقت علی می‌ماند و حوضش و فقط چیزی که برای ما باقی خواهد ماند آمدن بمجلس است و گرما خوردن و این هیچ خوب نیست.
مخبر – اجازه میفرمائید جواب عرض کنم.
شریعت زاده – بنده اخطار دارم.
نایب رئیس – بفرمائید.
شریعت زاده – چون این پیشنهاد حاکی از این است که قبل از تصویب مجلس شورای ملی مطابق وضعیاتی که پیش می‌آید وجوهی پرداخته شود و این مخالف قانون اساسی است از این جهت قابل رای گرفتن هم نیست.
مخبر – عرض می‌کنم در پیشنهاد اولی که آقای آقا سید یعقوب به بنده تعرض فرمودند که چرا قبول کردم مسئله خیلی ساده بود مقصود این بود که پیشخدمت و فراشی که در وزارتخانها کار می‌کنند و ماهی ده پانزده تومان حقوق بیشتر ندارند مجلس رای بدهد که تا آخر سال ۱۳۰۶ حقوق آنها را وزارت مالیه پانزده روز به پانزده روز بپردازد وقتی هم این را مجلس تصویب کند دیگر بطوری که آقای تقی زاده فرمودند مخالف قانون اساسی نیست و مخالف حقوق اساسی هم نیست زیرا بتصویب مجلس رسیده و مجلس حاکم است ولی بعد یک پیشنهادی شد که بفرمایش نماینده محترم کم کم اصول حکومت ملی را دارد از بین می‌برد پریروز یک مرحله اش بود امروز هم مرحله دیگرش پیشنهاد شد. در این جا فقط بنده یک نکته را می‌خواهم بحضرت والا عرض کنم اینکه فرمودند اصول یک دوازدهم مخالف وضعیت مالی و مخالف صلاح مالی است این طور نیست الان ما علاوه بر پرداختی ۱۳۰۴ باضافه لوایح اضافی که مجلس شورای ملی تصویب کرده است بدولت چیزی نمی‌دهیم و هر چه اضافه خواسته‌اند ما نداده‌ایم این یک دوازدهم هائی که الان می‌گیرید مطابق همان بودجه ۱۳۰۴ است در صورتیکه هر روزی که شما بودجه کل مملکتی را بگذرانید تقریبا یک میلیون و نیم بلکه بیشتر شما باید اضافات تصویب کنید ولی وقتی که یک دوازدهم تصویب می‌کنید آن اضافه را نمی‌دهید و بهمان تناسب پول کمتر می‌دهید اینکه از بودجه کل مملکتی متصل مذاکره می‌شود آیا تصور میفرمائید کارخانه در نظر گرفته‌اند که تاسیس شود؟ کارخانه قند سازی را پیشنهاد کرده‌اند دائر شود یا راه آهن جدیدی در نظر گرفته‌اند احداث شو د؟ یا دکاویل شهر طهران را می‌خواهند تاسیس کنند؟ خیر هیچیک از اینها نیست در بودجه کل مملکتی فقط رتبه شش را رتبه هفت و رتبه هفت را رتبه هشت کرده‌اند یا رتبه هشت را مثلا رتبه نه نموده‌اند این اصلاحاتی است که در بودجه کل مملکتی که اینقدر از آن داد و فریاد می‌کنند در نظر گرفته‌اند ولی این یک دوازدهم که شما
تصویب می‌کنید همان حقوق و بودجه سنه ۱۳۰۴ را تصویب می‌کنید و اضافه بکسی نمی‌دهید در صورتی که بعضی از اعضا ء حقا استحقاق اضافه را ممکن است پیدا کرده باشند ولی با این ترتیب بآنها داده نمی‌شود پس اصل یک دوازدهم بصلاح مملکت است چیزی که ممکن است ضرر بمالیه مملکت بزند همان بطو ء جریان مالیه است بطوریکه شما که امروز این بودجه را تصویب می‌کنید دو ماه دیگر ممکن است حقوق بدهند و این هم مربوط بخرابی وزارت مالیه است وجیه المله‌های ما اینقدر سنگ آنرا بسینه می‌زدند شما خوبت جلو این خرابی و این بطو ء جریان را بگیرید.
نایب رئیس – پیشنها د ختم جلسه شده است عده برای مذاکره و رای کافی نیست.
بعضی از نمایندگان – خوبست قدری تامل بفرمائید تا آقایان تشریف بیاورند.
نایب رئیس – پیشنهاد آقای تقی زاده.
(بمضمون آتی قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم هر وقت دوازدهم در مجلس تصویب شد کتبا و تلگرافا امر داده شود حقوق مستخدمین جز ء که دون رتبه هستند در تمام ممالک فورا منتهی تا سه روز پرداخته شود.
نایب رئیس – آقای تقی زاده.
تقی زاده – نظری که بنده دارم نظر اساسی و کلی است و شاید قابل بحث باشد بعضی از آقایان شاید نظرشان این باشد که این پیشنهاد مخالف قانون اساسی نیست ولی بنده نظرم این است که مخالف است در این صورت عیبی ندارد که در خود مطلب قدری بحث شود آقای مخبر کمیسیون اظهار کردند که عمده مسئله و خرابی در بطو ء جریان است اگر مقصود این است بنده پیشنهاد کردم همان روزی که یک دوازدهم تصویب می‌شود در تمام ممالک امر داده شود که حقوق مستخدمین جزء را منتهی در ظرف سه روز بپردازند اما در اصل مسئله بدون اینکه بنده بخواهم جواب آنچیز هائی که از متن موضوع خارج است بدهم لازم است عرض کنم بالاخره یک روزی باید این مسئله را در مجلس بحث کرد بعضی از آقایان همچو تصور می‌کنند که مجلس همه حقوق را دارد و هر چه رای داد و تصویب کرد همان رای مجلس است ولو اینکه رای بدهد که دولت از حالا تا پنجسال دیگر می‌تواند صد تا دویست تا امتیاز بدهد بدون اینکه آن امتیازات به مجلس بیاید یا اینکه مجلس رای بدهد که صد تا عهد نامه دولت می‌تواند بدون اطلاع مجلس به بندد یا اینکه دولت می‌تواند فلان کار را بکند خیر به عقیده بنده این طور نیست و آنچه که محتاج به تصویب مجلس یعنی در هر دفعه منحصرا باید به تصویب مجلس برسد مجلس نمی‌تواند این را هم برای یک مدتی مثلا از حالا تا ده ماه دیگر اجازه بدهد که هر وقت می‌خواهد پول بدهند و بگویند مجلس رای داده است این ترتیب مخالف اصل صدم و متمم قانون اساسی است که می‌نویسد هیچ چیزی به خزانه دولت حواله نمی‌شود مگر بموجب قانون و قانون آن است که فی المجلس به آن موضوع رای داه شود و تصویب شود.
نایب رئیس – آقای یاسائی.
یاسائی – بنده خیال می‌کنم یک سو ء تفاهمی شده مقصود این است حقوق مستخدمین جزء یعنی همانهائی که در بودجه ۱۳۰۴ تصویب شده است و اگر در لوایح اضافی هم یک چیزهائی تصویب شده است و اضافه شده است بر بودجه سیصد و چهار و بعد هم هر قدر علیحده تصویب کنیم اضافه می‌شود و مطابق آن تصویبها حالا ما اجازه می‌دهیم برای اینکه یک قدری زود تر پرداخته شود و این اجازه برای تاریخ پرداختن است و ممکن است قید شود بعنوان مساعده ولی می‌ترسم در وزارت مالیه یک اداره هم برای این کار درست کنند و میزها و مستخدمین فوق العاده پیدا کند از اینجهت
عرض نکردم والا عرض می‌کردم اضافه شود به عنوان مساعده بدهند و در آخر ماه حساب کنند و لیست کلی را به بندند و این اجازه را که می‌دهیم منافاتی با تصویب مجلس ندارد هر مستخدم جزئی که ده تومان حقوق دارد دیگر احتیاج ندارد هر دفعه بیاید بتصویب مجلس برسد یکمرتبه رای می‌دهیم در ۱۳۰۶ مستخدمینی که ده تومان پانزده تومان شانزده تومان در فلان وزارتخانه حقوق می‌گیرند حقوق آنها پرداخته شود حقوق مستخدمین را تصویب کرده‌ایم حالا اجازه میدیهم که بترتیب خاصی پرداخت کنند.
بعضی از نمایندگان – رای بگیرید.
نایب رئیس – عده کافی نیست.
حاج شیخ بیات – بنده پیشنهاد می‌کنم جلسه ختم شود.
بعضی از نمایندگان – تامل کنید حالا آقایان میایند.
نایب رئیس – عده برای مذاکره و رای کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آتیه روز سه شنبه چهار ساعت قبل از ظهر دستور هم بقیه دو دوازدهم و لایحه سیم کشی
(مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
تصمیم جلسه ۲۵ تیر ماه ۱۳۰۶ راجع به تعطیلات جلسات مجلس
مجلس شورای ملی در جلسه ۲۵ تیر ماه ۱۳۰۶ به تعطیل یک ماهه مجلس شورای ملی از تاریخ ۵ صفر المظفر الی ۵ ربیع الثانی ۱۳۴۶ رای داده است.
تصمیم فوق در جلسه بیست و پنجم تیر ماه یکهزار و سیصد و شش شمسی تصویب شده است.
رئیس مجلس شورای ملی: حسین پیر نیا.