مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۲ نشست ۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۲ نشست ۴
مشروح مذاكرات مجلس شورای ملی، دوره ۵
جلسه: ۴
(صورت مشروح مجلس عصر یوم شنبه ۲۵ حوت ۱۳۰۲ مطابق نهم شعبان ۱۳۴۲)
(مجلس تقریباً دو ساعت قبل از غروب برپاست آقای مؤتمن‌الملك تشكیل گردید (صورت‌جلسه عصر پنج‌شنبه ۲۳ حوت را آقای سركشیك‌زاده قرائت نمودند)
رئیس- صورت‌مجلس ایرادی ندارد؟
(بعضی گفتند خیر)
رئیس- دستور امروز رسیدگی به راپرت‌های جدید شعبات و راپرت‌هایی است كه روز شنبه قرائت شد و مخالف داشت یك نفر راپورت از شعبه ششم راجع‌به نمایندگی آقای آشتیانی است. آقای داور تشریف بیاورند قرائت نمایند. آقای داور راپرت شعبه ۶ را راجع‌به نمایندگی آقای آشتیانی را به شرح ذیل قرائت نمودند شعبه ۶ به دوسیه انتخابات تهران رسیدگی كرده و خلاصه آن را راجع‌به انتخاب آقای آقامیرزا هاشم آشتیانی به عرض می‌رساند انتخابات تهران در بیست و پنجم شعبان ۱۳۴۱ شروع و در ۸ ربیع‌الاول ۱۳۴۲ ختم شد. مجموع آرا مأخوذه ۱۹۹۲۷ و از این عده آقای آشتیانی ۳۹۰۳ رأی حائز اكثریت شده‌اند انجمن نظار اعتراضات معترضین را وارد ندیده صحت جریان انتخابات را تصدیق كرده و نمایندگی آقای آقامیرزا هاشم آشتیانی را اعلام داشته. شعبه نیز پس از دقت در دوسیه نظر انجمن نظار را تصویب نموده و به نمایندگی آقای آشتیانی رأی می‌دهد.
رئیس- آقای تدین
تدین- بنده مخالفم
رئیس- موكول می‌شود به فردا- آقای داور راپرت دیگری است راجع‌به آقای آقاشیخ فرج‌الله كه باید قرائت بفرمایید
(آقای داور برای قرائت راپرت حاضر شده و به شرح آتی قرائت نمودند)
شعبه ۶ بدوسیه انتخابات كرمان رسیدگی كرده و خلاصه آن را به نمایندگی آقای آقاشیخ فرج‌الله به عرض می‌رساند انتخابات كرمان در دهم شوال ۴۱ شروع و در ۱۴ صفر ۴۲ ختم شده مجموع آرا مأخوذ ۱۰۲۵۳ و از این عده آقای آقاشیخ فرج‌الله با ۹۱۵۴ رأی حائز اكثریت شده‌اند- انجمن نظار به شكایات رسیدگی كرده و چون شكایات را وارد ندید، به صحت جریان انتخابات كرمان و نمایندگی آقای آقاشیخ فرج‌الله رأی داده شعبه نیز پس از دقت در دوسیه نظر انجمن را تصویب كرده و به نمایندگی آقای آقاشیخ فرج‌الله رأی می‌دهد.
رئیس- باید رأی بگیریم آقایانی كه وكالت آقای آقاشیخ فرج‌الله را از كرمان تصویب می‌كنند قیام فرمایند
(جمع كثیری قیام كردند)
رئیس- تصویب شد.
آقای وكیل‌الملك (احضار برای قرائت راپرت)
(آقای وكیل‌الملك راپرت شعبه چهارم را راجع‌به نمایندگی آقای مستوفی‌الممالك به شرح آتی قرائت نمودند)
شعبه چهارم به دوسیه انتخابات تهران رسیدگی نمود بعد از آن كه انجمن نظار موافق مقررات قانون تشكیل شده از غره رمضان ۱۳۴۱ اعلان انتخابات را منتشر و از یازدهم رمضان الی هیجدهم رمضان به توزیع تعرفه مشغول در این اثنا كه با ایام احیا مصادف شده تعطیل كرده مجدداً از بیست و چهارم رمضان الی سی‌ام رمضان تعرفه توزیع نموده از سوم شوال الی هفتم شوال به اخذ آرا پرداخته كلیه اوراق تعرفه كه توزیع شده ۱۹۹۲۷ ورقه بوده جمع اوراق آرائی كه به صندوق برگشته ۱۹۴۲۶ ورقه بوده در نتیجه استخراج و قرائت آرا آقای مستوفی‌المالك به اكثریت ۵۹۶۷ رأی به نمایندگی مجلس شورای ملی منتخب شده بعد نظار بعد از طی مراحل قانونی خاتمه به انتخابات داده صورت‌مجلس و اعتبارنامه را مهر و امضا نموده شعبه چهارم بعد از آن كه به دقت رسیدگی و مطالعه در دوسیه نمود برحسب قانون انتخابات جریان یافته بود به اتفاق آرا صحت نمایندگی آقای مستوفی‌الممالك را تصدیق و تصویب می‌نماید.
رئیس- آقای آقاسید یعقوب (اجازه)
آقاسیدیعقوب- این چون صحبت مخالفت نیست لذا عرض می‌كنم آقای داور انتخابات تهران را كه قرائت كرده‌اند از بیستم شعبان بود اینجا از غره رمضان نوشته شده است در صورتی كه هر دو این راپرت‌ها متعلق به انتخابات تهران است و اعلان در یك وقت داده شد چرا این اختلاف در دو راپرت تولید شده است.
وكیل‌الملك- شاید اشتباه در انتشار اعلان شده در هر حال بنده از غره رمضان تا دهم رمضان نوشته‌ام آقای داور هم اگر نوشته‌اند ده روز می‌شود در هر صورت یا در مال من اشتباه در انتشار اعلان شده یا ایشان اشتباه كرده‌اند و این اشكالی نیست.
رئیس- آقای آصف‌الممالك.(اجازه)
آصف‌الممالك- در هر حال دادن تعرفه در رمضان بوده است آقای داور هم در راپرت درست تصریح كردند در اعلان هم اگر اشتباهی شده است اشكالی ندارد.
رئیس- رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای مستوفی‌الممالك از تهران
آقایانی كه تصویب می‌كنند قیام نمایند.
(آقایان نمایندگان قریب به اتفاق قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
آقای ملك‌الشعراء.(احضار برای قرائت راپرت)
آقای ملك‌الشعراء راپرت شعبه اول را راجع‌به اعتبارنامه آقای قوام‌الدوله به مضمون ذیل قرائت نمودند:
انتخابات شهر محمره و توابع در ماه ربیع‌الاول شروع و اعلان منتشر به تاریخ دهم ربیع‌الاخر ۴۲ به توزیع تعرفه شروع ۹ توزیع تعرفه تمام از كلیه ۳۳۶۲ ورقه تعرفه ۲۹۵۹ رأی برگشته و از این عده آرا مأخوذه آقای قوام‌الدوله به اكثریت ۱۶۱۵ رأی به وكالت انتخابات و بعد از طی مدارج قانونی انجمن نظار صورت‌مجلس و اعتبارنامه را تهیه نموده و ارسال داشته است. شعبه اول به دوسیه انتخابات محمره رسیدگی نموده شكایاتی كه در محل رسیده و شكایاتی كه در مدت یك ماه به مجلس آمده مورد دقت واقع گردیده دلایل و مداركی كه انجمن نظار و شعبه اول را در جریان انتخابات دچار تردید نمایند در شكایات مزبور نبوده. لهذا شعبه به اكثریت صحت جریان انتخابات و نمایندگی آقای قوام‌الدوله را از محمره تصدیق و تصویب می‌نماید.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به وكالت آقای قوام‌الدوله از محمره
آقایانی كه تصویب می‌كنند قیام می‌فرمایند.
(جمع كثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. آقای مشیراعظم.
(احضار برای قرائت راپرت)
«آقای مشیراعظم راپرت انتخابات سبزوار و توابع را راجع‌به آقای رئیس‌التجار به شرح آتی قرائت نمودند»
شعبه سوم در جلسات عدیده بدوسیه انتخابات سبزوار و توابع رسیدگی نموده انتخابات سبزوار بر طبق قانون جریان یافته و آقای آقارضا رئیس‌التجار از ۱۵۲۰۴ ورقه آراء مأخوذ ۹۷۰۴ رأی حائز اكثریت شده‌اند. به شكایاتی كه رسیده بود انجمن نظار رسیدگی نموده و شكایات را وارد ندانسته صحت انتخاب مشآراءلیه تصدیق و اعتبارنامه داده است. شعبه هم پس از رسیدگی كامل به شكایات واصله چون هیچ یك را مؤثر ندانسته صحت انتخاب آقای رئیس‌التجار را تصدیق می‌نماید.
رئیس- رأی گرفته می‌شود.
حاج حسن آقای ملك‌التجار- بنده مخالفم.
رئیس- مخالف هستید؟
حاج حسن‌آقا- بلی.
رئیس- پس می‌ماند برای جلسه بعد. شرحی آقای ناصرالاسلام به بنده نوشته‌اند كه برای اطلاع خاطر آقایان قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی- در موضوع مخالفت بنده با آقای سالار اشرف پس از مطالعات مخالفت خود را مسترد می‌دارم.
ناصرالاسلام- گیلانی
رئیس- تصویب شد.
وكالت آقای معتمدالسلطنه مطرح است.
آقای مدرس در جلسه قبل مخالفت كردند. اگر بیاناتی دارند بفرمایند.
مدرس- اولاً مخالفت بنده با بعضی از آقایان هیچ دلالت ندارد كه بنده بهتر از آقایان باشم خیلی احتمال قوی می‌دهم كه آقایان بهتر از بنده باشند و لكن چون این مجلس را به منزله تمام ایران می‌دانم مثل این است كه سی كرور اهالی ایران در اینجا تشریف دارند قانون هم از برای اشخاصی كه در این كرسی‌ها باید بنشینند. یك صفاتی و دو انتخاباتشان یك ترتیباتی مقرر فرموده است. معلوم است از برای هر كار و شغلی رجال مخصوصی است پس من اگر مخالفت كردم با چند نفر از آقایان عقیده شخصی‌ام این است كه یك جهتی از جهات قانونیه را فاقدند عقیده‌ام این است شاید آنها هم عقیده‌شان درباره من این رقم باشد چون این چهار نفر كه من مخالفت كردم در حقیقت یك ماده اجتماعی دارند. لهذا به واسطه این كه عمر مجلس را زیاد حذف نكنم به یك دفعه مخالفت خود و بیان خودم قناعت می‌كنم. جهات یا راجع به افعال و اوصاف و اخلاق است كه از این جهت بنده صحبتی ندارم و صحبتی نمی‌دارم زیرا زیاد بر معلوماتی كه آقایان دیگران در این باب دارند بنده ندارم فقط از حیث و جهت كیفیت انتخاب آقایان است و آن این است كه آقایانی كه چه در این دوره و دوره سابق در خدمتشان بودم چه در شعبه و چه در مجلس دیده‌اند كه من در امور جزئیه و كیفیت انتخابات هیچ وقت هیچ اشكالی نمی‌كردم كه مثلاً ده روزش نه شده یا امروزش باید فردا و فردایش پس‌فردا بشود. این مسائل را نباید زیاد درش مذاكره كرد و نباید مورد توجه قرار داد لیكن اگر مطلبی باشد نسبت به اصول قانون حكومت كه نسبت به او یك ضروری داشته باشد چه در شعبه و چه در مجلس همیشه مخالفم و مخالفت من هم علت تامه از برای قبول كردن آقایان نیست چه قبول شود به وظیفه خود رفتار كرده‌ام و چه قبوو نشود مطابق سیاست من عمل شده است به واسطه این‌كه مجلس از اول باید معرفی خود را بكند و عقیده من این است كه این انتخابات از روی فشار شده و از روی اعتبار نشده است.
شیخ‌العراقین‌زاده- مدارك‌تان چیست؟
مدرس- و انتخاباتی كه از روی فشار شود آن شخص كه روی این كرسی بنشیند غصب است اما درك هر كس شبهه دارد تنها تشریف به برد به شعبه و این دوسیه‌ها را بیند.
(همهمه بین نمایندگان) (صدای زنگ)
تدین خلاف است كذب است.
مدرس- كار به خارج هم ندارم دوسیه‌ها ببندید مثلاً در دوسیه آقای نوری‌زاده، می‌گوید حكومت گفته است من باید اجازه از رئیس تیپ شمال بگیرم این انتخاب، انتخاب ملی نیست یا مثلاً در قمشه ما سی ۳۰ نفر را تبعید كردند و انتخاب كردند و هرچه اینجا شكایت كردند كسی به دادشان نرسید این انتخاب، انتخاب ملی نیست این عقیده شخص من است.
(همهمه بین نمایندگان) (این‌طور نیست)
مدرس- من عقیده خودم را باید اظهار كنم اگر آقایان قبول دارند خوب و اگر قبول ندارند رأی بدهند نزاع نیست اظهارعقیده است و مجلس باید عقیده‌اش نسبت به تمام مطالب چه انتخابات و چه غیر انتخابات آزاد باشد آقای معتمدالسلطنه در دوره سابق (از بختشان است) همیشه حسب‌الفرموده آقای رئیس‌الوزراء باید انتخاب شوند در دوره سابق هم همین طور شد و بنده به ایشان رأی ندادم این دفعه هم این‌طور شد.
تدین- این طور نیست مدرك می‌خواهد.
مدرس- این‌طور است.
تدین- مدرك بدهید.
(صدای زنگ) (همهمه بین نمایندگان)
مدرس- من اظهار عقیده‌ام را غرض می‌گفتم شما هم رأی بدهید. من معرفی می‌كنم شما هم رأی بدهید. بنده اظهارعقیده‌ام را می‌كنم ولو مخالف با تمام روی زمین باشد.
(همهمه بین نمایندگان) (صدای زنگ)
مدرس- عرض كردم من عقیده‌ام را اظهار می‌كنم ولو مخالف با تمام روی زمین باشد.
(از طرفی بعضی از نمایندگان دلیل لازم است)
مدرس- دلیلش واضح و روشن است بروید دوسیه را ببنید سرخس را ببنید سرخس چی حسن معتمدالسلطنه چی خوب اظهار عقیده است شما هم اگر عقیده دارید رأی بدهید من عقیده‌ام این است كه این انتخابات از روی فشار شده و به غیر از آراءده ملت شده و باطل است.
رئیس- آقای بنان‌السلطان (اجازه)
بنان‌السلطان- بنده واگذار كردم به آقای تدین.
رئیس- واگذار گردید؟
بنان‌السلطان- بلی واگذار كردم.
رئیس- آقای تدین.(اجازه)
تدین- بنده در عین این‌كه ابداً مایل نبودم این‌گونه مذاكرات در این مجلس پنجم طرح شود ولی متأسفانه طرح شد همان‌طوری كه آقای مدرس اظهار عقیده كردند بنده هم حق دارم اظهارعقیده كنم. بنده خیلی امیدوار بودم و معهذا امیدوار هم هستم كه این مجلس یعنی مجلس پنجم كاملاً در بدو امر از افكار خودش و از آن وحدت روحی كه مابین همه آن موجود است یك نمایشاتی بدهد و خیلی میل دارم كه در یك قسمت این مجلس پنجم به هیچ‌وجه شباهت به مجلس چهارم نداشته باشد نمی‌خواهم تنقید از مجلس چهارم بكنم برای این‌كه خودم هم افتخار عضویت آن را داشته‌ام. ولی آن روح اختلاف و دوئیت و آن روحی كه لاینقطع عده نمایندگان را مثل یك دریا دآراءی جذر و مد می‌كرد و آن روحی كه لاینقطع و اغلب اوقات مجلس را صرف یك تقاضای خصوصی می‌كرد و به این جهت باز می‌ماند از این‌كه یك قدم‌های بزرگ نسبت به سعادت و مصالح مملك بردارد و امیدوار هستم كه آن روح خبیث در این دوره طلوع نكند. چون ما در این دوره امیدوارم موفق شویم یك كارهایی به خیر و صلاح این ملت انجام دهیم و اگر بنا باشد ما وقت خودمان را صرف یك قضایای جزئی و خصوصی كه در درجه نودم است نسبت به قضایای مهم بكنیم خیلی تأسف‌آور است البته نباید یك قضایایی كه در سابق خوب جلوه نكرده است در نظر عامه در این دوره تكرار شود. عقیده ایشان این است كه انتخابات اشخاص مزبور در تحت فشار بوده است ولی خیلی خوب بود كه مداركش را ولو به‌طور فهرست هم باشد آراءئه داده و قرائت می‌كردن بعد هم كه مورد را مثال زدند و جهت مخالفت من نسبت به بقیه هم بر روی این اصل است. بنده عرض می‌كنم این‌طور نبوده و دوره چهارم هم نسبت به معتمدالسلطنه یك مخالفت‌هایی شد بنده كه در اقلیت بودم ایشان آن دوره در اكثریت بودند و بالاخره برحسب تحقیقاتی كه شد بعد از چند ماه رأی دادند و قبولشان كردند اگر بعد از مجلس چهارم در ظرف این مدت خدای نخواسته یك چیزهایی اتفاق افتاد كه ما نمی‌دانیم آن یك چیزی است و اما این‌كه گفتند مثل سابق از نقطه‌نظر رئیس‌الوزراء وقت ایشان انتخاب شده‌اند تكذیب می‌كنم این‌كه سند كتبی ارائه بدهید...
(از طرف بعضی نمایندگان صحیح است)
تدین- یا تلگرافی به امضای رئیس دولت وقت نشان بدهید والا قویاً دروغ است و تكذیب می‌كنم.
(بعضی از نمایندگان (صحیح است)
تدین- خیلی جای تأسف است در یك جایی آقای مدرس می‌فرمایند مثل این است كه سی كرور ملت ایران اینجا است و در یك جایی كه می‌خواهند در پشت تریبون قضاوت بكنند و یك صدایی و ندایی را به تمام ملت ایران بشنوانند وقتی كه مطالبه مدرك بشود دیگر هیچ. پس این قابل قبول نیست در هیچ محكمه دعوای بی‌مدرك قابل قبول نیست. بنابراین ممكن است بگوییم این اظهار شما مبنی بر بعضی مطالب است به علاوه اگر فشار هم بوده یك بام و دو هوا كه نمی‌شود این را هم سربسته عرض می‌كنم از بعضی از رفقاتان كه خودتان هم رأی دادید وجهه آنها با وجهه معتمدالسلطنه یكی است پس باید گفت یك بام و دو هوا نمی‌شود رئیس دولت به هیچ‌وجه در این قضایا دخالت نداشته مگر سند ابراز شود نمی‌خواهم وارد یك قضایای خصوصی بشوم و اجتناب می‌كنم. ولی لازمه در اقلیت افتادن این است وقتی در اقلیت می‌افتد طبعاً یك انتقاداتی می‌كنند و یك موضوعاتی طرح می‌كنند ولی متأسفانه ایشان نمی‌توانند رل اقلیت را بازی كنند زیرا ایشان همیشه جنبه مثبتی را داشته و جنبه منفی را نداشته‌اند ولی بنده حقیقتاً برای این‌كه خاتمه به این قضایا داده شود و وقت مجلس صرف این چیزها نشود و مدتی بحث نكنیم كه چطور شد چطور نشد ایشان این‌طور عقیده دارند جمعی دیگر هم هستند البته یك عقیده دیگر دارند كه بروفق معلومات خودشان رأی خواهند داد و بنده در آخر مذاكرات خودم برای این‌كه باز دامنه پیدا نكند و ایشان یك مذاكراتی بكنند و بنده یا دیگری باز مجبور بشویم مدافعه بكنیم و مدتی وقت مجلس صرف این قضیه بشود عرض می‌كنم كه بالاخره حكمیت را به رأی مجلس باید واگذار كرد و مذاكرات را اگر آقایان موافق باشند دیگر كافی است.
(گفته شد صحیح است)
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب هم مخالفند؟
آقاسیدیعقوب- بنده موافقم با آقای تدین
مدرس- بنده یك توضیحی دارم
رئیس- بفرمایید
مدرس- توضیح بنده این است كه فرمودند فرق گذاردند بنده فرقی نگذاردم حتی نسبت به نزدیك‌ترین اشخاص به خودم هم فرق نگذاردم هر كس را بنده بفهمم كه یك دست محلی یا غیرمحلی در انتخابش بود و به قوه انتخاب شده است رأی ندادم و نخواهم داد حتی اگر اقرب اشخاص در دوستی با خودم باشد. مسئله دوستی دخلی به سیاست ندارد.
رئیس- پس رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای معتمدالسلطنه
مدرس- بنده پیشنهاد دارم آقا
رئیس- تقاضای رأی مخفی شده قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
ما امضاكنندگان ذیل تقاضا می‌كنیم نسبت به اعتبارنامه آقای معتمدالسلطنه رأی مخفی گرفته شود.
مدرس- اسمعیل‌الحسینی‌العراقی- مصطفی‌البهبانی الموسوی- قوام‌الدوله- سیدحسن زعیم هاشم آشتیانی- محمدمهدی الطباطبائی- محسن‌الدین موسوی- علی‌رضا الغنی ضیاءالملك- شیخ محمدعلی- علی شكوه‌نظام- یدالله- ناصرالاسلام- عبدالله باسائی- ملافرج‌الله- حائریزاده- احمدالموسوی البهبانی- غلامحسین میرزا عبداوهاب- میرزاآقاخان
رئیس- آقای حاجی‌میرزا عبدالوهاب (اجازه)
عمادالسلطنه- بنده هم پس گرفتم
سركشبك‌زاده- به نظر بنده آقای آشتیانی حق رأی ندارند چون فعلاً معلق هستند.
نوری‌زاده- آقای ضیاءالملك هم پس گرفتند...
رئیس- آقا شما حق ندارید این‌گونه صحبت‌ها را بكنید.
میرزا یدالله‌خان- آقا بنده هم پس گرفتم.
رئیس- خطاب به میرزا یدالله‌خان- اجازه بدهید و به نوبت خودتان حرف بزنید.
آقای ضیاءالملك
ضیاءالملك- بنده هم رأیم را پس گرفتم.
رئیس- دیگر كسی اجازه می‌خواهد
شكوه‌نظام- بنده هم پس گرفتم
میرزا آقاخان- بنده هم پس گرفتم
رئیس- آقای غلامحسین میرزا هم یك ساعت قبل نزد بنده آمده و امضایشان را پس گرفتند حالا هم خودشان حاضرند.
غلامحسین میرزا- بلی بنده هم پس گرفتم.
رئیس- آقای ناصرالاسلام (اجازه)
ناصرالاسلام- تقاضای رأی مخفی به موجب یكی از مواد نظام‌نامه است آقایان تصور نكنند كه اگر بنده تقاضای رأی مخفی كرده‌ام در موقع رأی علنی رأی من تغییر خواهد كرد اعم از این كه رأی مخفی گرفته شود یا علنی من به هر یك از نمایندگان كه اعتماد داشته باشم رأی خواهم داد و بر كدام اعتماد نداشته باشم رأی نمی‌دهم و امضائم را هم پس نمی‌گیرم رأی علنی هم گرفته شود برای من فرق نمی‌كند و مخالف هستم.
رئیس- از امضاء كنندگان سیزده نفر بیشتر باقی نمانده است.
آقا شیخ فرج‌الله- بنده تقاضای رأی مخفی می‌كنم.
رئیس- باید كتباً تقاضا نمایید به علاوه باز هم كافی نیست چهارده نفرند. رأی می‌گیریم.
حائری زاده- بنده هم تقاضای رأی مخفی می‌كنم و الان می‌نویسم.
(آقای حائریزاده پیشنهاد خود را تقدیم نمودند)
رئیس- امضاءها به شانزده نفر رسیده باید رأی مخفی بگیریم. رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای معتمدالسلطنه آقایانی كه تصویب می‌كنند مهره سفید والا مهره سیاه خواهند داد.
(اخذ آراء به عمل آمده آقایان غلامحسین میرزا سركشیك‌زاده و اعتبآراءلدوله شروع به استخراج نموده نتیجه به شرح ذیل حاصل گردید:
مهره سفید (علامت قبول) مهره سیاه (علامت رد) ۳۷
رئیس- عده حضار ۹۳ خود بنده چون رأی نمی‌دهم محسوب نمی‌شوم و آقای معتمدالسلطنه هم نباید رأی بدهند و محسوب نمی‌شوند الباقی می‌ماند ۹۱ نفر از نود و یك‌نفر پنجاه مهره سفید داده‌اند و ایشان به وكالت قبول شده‌اند. راجع‌به شاهزاده فتح‌الدوله میرزا موقعی كه راپرت قرائت شد گویا از طرف آقای مدرس مخالفت شد..
(جمعی از نمایندگان- خیر آقای حائریزاده مخالف بودند)
رئیس- (خطاب به آقای حائریزاده) حالا راپرت مطرح است اگر مطالبی دارید بفرمایید.
حائریزاده- یك مدارك و اسنادی هست اگر مهلت است برای جلسه آتیه حاضر می‌كنم.
رئیس- بسته به رأی مجلس است.
(اظهار شد. صحیح است)
رئیس- آقای دستغیب.(اجازه)
دستغیب- بنده موافقم بعد از این‌كه مخالفتشان را اظهار فرمودند بنده عرایض خودم را عرض می‌كنم.
رئیس- آقای حائریزاده (اجازه)
حائریزاده- چون فرصت نبود بنده از وزارت عدلیه مدارك و اسناد لازمه را بگیرم اگر اجازه می‌دهید بماند برای فردا والا مخالفتم را پس می‌گیرم.
رئیس- می‌دانید بنده نمی‌توانم اجازه بدهم بسته است به رأی مجلس.
حائریزاده- اگر اجازه می‌دهید مهلت داده شود تا تهیه مدارك و اسناد نمانیم.
رئیس- اختیار بنده نیست جزو دستور است و باید مجلس اجازه بدید. آقای حاج‌عزالممالك (اجازه)
حاج‌عزالممالك- بنده موافقم
رئیس- آقای ضیاءالواعظین (اجازه)
ضیاءالواعظین- بنده موافقم ولی در قانون تصریح می‌كند كه یك جلسه باید به تعویق بیفتد.
رئیس- آقای حائریزاده پیشنهاد می‌كند از دستور خارج شود.
(گفته شد- صحیح است)
آقای دستغیب. (اجازه)
حاج سیدمحمدباقر دستغیب- بنده مخالفم.
رئیس- جنابعالی مخالفید.
دستغیب- بلی مخالفم
رئیس- بفرمایید
دستغیب- مداركی را كه آقای حائریزاده می‌فرمایند اگر مقصودشان این است كه اسنادی به مارك وزارت عدلیه برخلاف انتخابات بیاورند گمان نمی‌كنم راجع‌به این چیزها باشد و اگر آن چیزهایی را كه می‌فرمایند ثبت سینه‌شان است اهمیتی ندارد كه از این جلسه برای بعد بماند و اگر نیست و باید بروند تحصیل مدرك بكنند آن هم اهمیت ندارد كه این جلسه باشد یا جلسه بعد زیرا ممكن است جلسه بعد هم بفرمایند كه درست مطالعه نكرده‌ام بماند برای جلسه دیگر و یا فرمودند مدارك هنوز تحصیل نشده است در هر صورت اگر آن مدارك ثبت سینه‌شان است حالا بیان كنند و وقت مجلس بدون جهت تلف كردن خوب نیست و بی‌فایده است رئیس.
آقای تدین (اجازه)
تدین- بنده تصور می‌كنم تعویق این راپرت به جلسه بعد به مصلحت رفقا باشد مقصود مخالفت نیست بلكه آقا موفق نشدند كه تا جلسه بعد اسناد و مدارك مثبته بدست بیاورند آن وقت البته خودشان مخالفتشان را پس خواهند گرفت پس این مخالفت نیست و راه‌حلی است بنابراین بنده موافقم كه بماند برای جلسه بعد
(از طرف نمایندگان- صحیح است)
رئیس- مخالفی نیست؟
(گفتند خیر)
از دستور امروز خارج می‌شود. راجع‌به اصفهان و آقای دولت‌آبادی گویا آقای مدرس مخالف بودند.
مدرس- عرایض بنده برحسب كلی آن بود كه عرض كردم دیگر برای هر كدام از این اعتبارنامه‌ها عرض مخصوصی ندارم.
رئیس- رأی می‌گیریم به نمایندگی آقای حاج میرزایحیی دولت‌آبادی از اصفهان آقایانی كه تصویب می‌كنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد راپرت اعتبارنامه آقای نوری‌زاده از بارفروش مطرح می‌شود فرمایشی دارید؟
مدرس- خیر همان بود كه عرض كردم
رئیس- اینجا تقاضای رأی مخفی به مهره شده است.
(به شرح زیر قرائت شد)
ما امضا كنندگان ذیل تقاضا می‌نماییم كه نسبت به اعتبارنامه نوری‌زاده رأی مخفی گرفته شود.
مدرس- اسماعیل‌الحسینی عراقی- احمدالموسوی البهبهانی- قوام‌الدوله- احتشام‌الحكما- سیدحسن زعیم- هاشم آشتیانی- ضیاءالملك- محی‌الدین الموسوی- شیخ محمدعلی- علی‌رضاالحسینی- یدالله- علی- شكوه نظام- شهاب‌الدین- عبدالوهاب الرضوی- ناصرالاسلام گیلانی- عبدالله یاسائی- میرزاآقاخان.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به وكالت آقای نوری‌زاده آقایانی كه تصویب می‌كنند مهره سفید والا سیاه خواهند داد
(اخذ آراء به عمل آمده و آقایان غلامحسین میرزا و سركشیك‌زاده و اعتبآراءلدوله شروع به استخراج آراء نمودند و نتیجه به شرح ذیل حاصل شد)
رئیس- عده حضار را هیئت رئیسه به اختلاف تشخیص داده‌اند بعضی از منشی‌ها هشتاد و هشت نفر و بعضی‌ها هشتاد و هفت نفر در هر صورت چون مهره‌های سیاه پنجاه و هفت عدد و اكثریت است وكالت ایشان رد شده راجع‌به وكالت آقای بنان‌السلطان سه نفر از آقایان نظم‌الملك و شیخ‌المراقین‌زاده و داور تقاضا كرده‌اند كه از دستور امروز خارج شود (صحیح است) از قراری كه حالا اطلاع داده‌اند یعنی نیم ساعت قبل گفتند یك جمعیتی بیایند به مجلس و یك اظهآراءتی دارند بنده هم گفته بودم چون مجلس شورای‌ملی مشغور به شور است به ایشان بگویند در خارج مجلس باشند تا موقعی كه تنفس شد بیایند و اگر مطالبی دارند اظهار نماینده‌ای آنها آمده‌اند و چون مجلس هم مشغول شور است و نباید این مسئله سابقه شود كه در موقعی كه مجلس مشغول شور است در خارج هم جمعیتی بیایند و مشغول نطق بشوند لذا من به آنها اعلام خواهم داد نطق را موقوف كنند اگر مطالبی دارند به هیئت‌رئیسه بگویند و هیئت‌رئیسه به عرض آقایان برسانند بالفعل چون چیزی در دستور موجود نیست جلسه را ختم می‌كنیم فردا صبح سه ساعت به ظهر مانده اگر اسباب زحمت نباشد تشریف بیاورند كه جلسه خصوصی باید بشود و اگر راپرتی برای عصر حاضر بود بعد عرض خواهم كرد ولی به قدر دو سه ساعت كار گویا حاضر نباشد حالا جلسه را ختم می‌كنیم.
مجلس یك ربع ساعت قبل از غروب ختم شد
رئیس موقت مجلس شورای‌ملی- مؤتمن‌الملك