مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اسفند ۱۳۳۹ نشست ۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیستم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری بیستم |
جلسه هفتم
روز پنج‌شنبه ۲۵ اسفندماه ۱۳۳۹
مذاکرات مجلس شورای ملّی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنج‌شنبه ۲۵ اسفندماه ۱۳۳۹
فهرست مطالب:
۱ـ قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲ـ بیانات قبل از دستور آقایان: معرفت‌ـ دکتر امین‌ـ دکتر موسوی امین‌ـ مهندس والا
۳ـ تصویب صورت‌مجلس
۴ـ طرح لایحه یک‌دوازدهم بودجه کل کشور بابت فروردین ۱۳۴۰ و ارسال به مجلس سنا
۵ ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
(مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.)
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱ـ قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین بااجازه ـ آقایان: دکتر اسدی‌ـ وثوق‌ـ ظفرـ قوامی‌ـ سترگ‌ـ خلعتبری‌ـ بهبهانی‌ـ سنندجی.
غائبین بی‌اجازه ـ آقایان: دکتر حاتم‌ـ هدی‌ـ اعظم زنگنه‌ـ سرتیپ‌زاده.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه‌ـ آقایان: محمودی‌ـ امیدسالارـ بزرگ‌نیاـ دکتر موسوی اصفهانی‌ـ طهماسبی‌ـ صالح‌ـ دکتر طاهبازـ دکتر سعید حکمت‌ـ پردلی‌ـ بهمنیارـ عرب‌شیبانی.
رئیس ـ صورت‌مجلس هنوز توزیع نشده، یک ربع بعد خواهید رسید.
- بیانات قبل از دستور آقایان: معرفت ـ دکتر امین - دکتر موسوی امین ـ مهندس والا
۲ـ بیانات قبل از دستور آقایان: معرفت ـ دکتر امین - دکتر موسوی امین ـ مهندس والا
رئیس ـ نطقهای قبل از دستور شروع می‌شود آقای دکتر امین (نمایندگان ـ تشریف ندارند) پس نفر بعدی صحبت می‌کند تا ایشان بیایند. آقای معرفت بفرمائید.
معرفت ـ بنام خداوند متعال قبل از اینکه عرایض خود را به سمع نمایندگان محترم برسانم از اینکه موجبات تصدیع آقایان محترم را فراهم می‌آورم معذرت می‌خواهم ضمناً از اینجا به عموم فرهنگیان و اهالی محترم پایتخت که مجاهدت نموده و اینجانب را به نمایندگی خود انتخاب کرده‌اند و می‌توانم صدای فرهنگیان را به گوش ملت ایران برسانم درود می‌فرستم.
آقایان محترم من افتخار دارم که بیش از بیست سال در فرهنگ خدمت کرده و تقریباً تمام مدارج را طی نموده‌ام و به دردهای معلمین و فرهنگیان آگاه هستم و بعلاوه سمت اجتماعی دیگری هم دارم به این جهت آنچه به عرض می‌رسانم زبان حال عموم فرهنگیان کشور است.
آقایان محترم شما هم که نمایندگان واقعی ملت نجیب ایران هستید درحقیقت نمایندگان و زبان گویای اطفالی هستید که در مدارس تحت تعلیم همین معلمین که من از جانب آنان در اینجا سخن می‌گویم می‌باشد و باید به ندای پدران روحانی اطفال این کشور پاسخ بدهید و آنها را به کار و کوشش در راه خدمت مقدس معلمی مانند همیشه دلگرم نمائید (صحیح است) معلمین می‌گویند ما خدمت می‌کنیم و زحمت می‌کشیم و نتیجه و ماحصل عمری تحصیل و کوشش خود را رایگان به اطفال شما می‌آموزیم. ما هم مانند شما اطفالی داریم که باید مانند اطفال شما تربیت شوند و مانند آنان زندگی راحتی داشته باشند ما هم باید از حداقل حقوق برای اعاشه خانواده خود برخوردار باشیم، معلمین می‌گویند ما باید سلامت باشیم و از وضع زندگی داخلی خود آسوده باشیم تا بتوانیم به نحو شایسته و مطلوبی وظایف خطیر و دشوار خود را در جامعه و فرهنگ ایفا نمائیم.
آنها می‌گویند در تمام بحرانهائی که در دنیا بوجود آمد که خواه‌ناخواه دامنگیر کشور عزیز ما هم شده‌است ثابت نمودیم به شاهنشاه و میهن خود علاقمند هستیم و با سختی معیشت و مشکلاتی که در پیش داشتیم فریب نخوردیم و جانبازی کردیم و هزاران بیماری و دردهای بی‌درمان را تحمل نمودیم و دلخوش داریم که به میهن و شاهنشاه و فرهنگ خدمت می‌کنیم. ما حاضریم مانند شمع بسوزیم تا دیگران از پرتو زحمات ما در آسایش و رفاه باشند و تا این خدمت بی‌شائبه را با کمال صداقت و از روی رضا و رغبت انجام داده و می‌دهیم ما انتظاری نداریم جز آنکه ما هم مانند سایر طبقات از حداقل مایحتاج زندگی برخوردار باشیم و وجود سالم داشته باشیم تا بتوانیم مفید واقع گردیده و به خدمات صادقانه و بی‌ریای خود ادامه دهیم.
آقایان محترم ـ در ایامی که میهن مقدس ما دستخوش حوادث ناگواری گردیده بود معلمین با کمال صفا و صمیمیت و صداقت و شهامت مبارزه کرده و به تعلیم و تربیت ابناء کشور اشتغال داشتند و هیچگاه تحت تأثیر افکار و امیال بدخواهان قرار نگرفتند و در این اواخر نیز که زمزمه‌هائ برخاسته و عده‌ای قصد داشتند از ناراحتی و عدم رضایت معلمین سوءاستفاده نموده و کمی حقوق آنان را وسیله اجرای اغراض خود قرار دهند معلمین بیدار و وطن‌پرست با نهایت هوشیاری توجهی به تبلیغات سوء آنها نکردند (صحیح است) و بخصوص پس از اینکه اعلامیه‌هائی از طرف لیسانسیه‌های دانشسرای عالی و جمعیتهای معلمین صادر و معلمین شریف را به توجه و عنایت شاهنشاه و علاقه هیأت محترم دولت و نمایندگان محترم مجلسین مطمئن نمودند خوشبختانه همگی با دلگرمی به کار خود ادامه داده و به کسانی که قصد اخلال داشتند پاسخ منفی دادند و ثابت شد که این طبقه روشنفکر و اصیل و شریف تا چه اندازه به میهن و مقدسات و فرهنگ خود علاقمند می‌باشند و کمی حقوق مانع از انجام وظیفه آنها و کوتاهی در کارشان نخواهد گردید. به همین مناسبت من از اینجا به عموم معلمین شریف درود می‌فرستم و تقاضا دارم جناب آقای نخست‌وزیر و جناب آقای دکتر جهانشاه وزیر محترم فرهنگ که هر دو از شخصیتهای شریف هستند برای آسایش و رفاه حال معلمین و فرهنگیان اقدام اساسی بعمل آورند.
از اینکه جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند که در بودجه مبلغی به این منظور در نظر گرفته‌اند تشکر می‌کنم ولی باید این نکته را نیز متذکر باشند که معلمین در پایه‌های پائین حقوقشان خیلی کم است و باید این نقص جبران گردد ولی در عین حال نباید فراموش کرد که آنهائی هم که در پایه‌های بالا هستند وضع بهتری ندارند و عموماً معیل و دارای زن و فرزند هستند که خواه‌ناخواه مخارجشان خیلی سنگین است و باید آنها را هم مورد نظر قرار داد. بعلاوه کارمندان پیمانی وزارت فرهنگ هم همین وضع را دارند. بنابراین تنها رفع مشکل یک دسته از آنان کافی بنظر نمی‌رسد و باید برای تمام طبقات فرهنگی فکر عاجلی کرد تا همگی در رفاه و آسایش باشند.
تهیه و تأسیس بیمارستان جهت فرهنگیان در تهران و شهرستانها و بسط و توسعه شرکتهای تعاونی روی اصول صحیح مانند فروشگاههای ارتش و امثال آن و تهیه خانه و مسکن برای معلمین و تجدیدنظر در ساعات کار و توجه به بهداشت مدارس و اطاقهای درس و وسائط نقلیه و امثال آن عموماً مسائلی است که باید مورد نظر و علاقه قرار گیرد.
سال گذشته کوپنهائی به کارمندان دادند تا از آن بعضی از احتیاجات خود را تأمین کنند همچنین اگر در هر سال بورسهائی برای مطالعه معلمین در نظر گرفته شود و عده‌ای از معلمین برای تکمیل مطالعات خود به کشورهای خارج عزیمت نمایند و بجای اینکه همیشه بورسها به نورچشمی‌ها اختصاص داده شود به معلمین زحمتکش واگذار گردد یکی از مواردی است که معلمین دلخوش خواهند شد و تجدیدنظر در سازمان وزارت فرهنگ و تجدیدنظر در برنامه فعلی مدارس همه از مسائلی است که جز تولید نارضایتی نتیجه دیگری ندارد. چند روز قبل بنده به دیدن جناب آقای دکتر جهانشاه صالح رفتم و پس از مذاکرتی به اطلاع ایشان رسانیدم که اکنون قرار است به کارمندانی که خوب کار کرده‌اند پاداش داده شود. پس این جلوگیری از تبعیض چه عیبی دارد که معلمین هم مورد نظر قرار گیرند خیلی متشکرم که ایشان بلافاصله دستور دادند و در این خصوص اقدام فرموده‌اند و به اطلاع ایشان برسانم هر قدم مفیدی که برای رفاه معلمین و فرهنگیان و بهبود وضع این طبقه بردارند نه من و دوستان عزیز فرهنگی من که در اینجا تشریف دارند (مقصودم آقایان گرجی و موسوی ماکوئی است) بلکه عموم فرهنگیان و فرهنگ‌دوستان از ایشان متشکر خواهند شد.
دیشب در روزنامه خواندم که عجالتاً ماهیانه مبلغی قریب سه هزار ریال به عنوان پاداش به معلمین داده خواهد شد البته این اقدام خیلی بمورد و بجا است ولی باید اقدام خیلی اساسی‌تر و چنانچه قبلاً به عرض رسانیدم طوری باشد که اولاً از ترقی اجناس جلوگیری شود و هم برای عموم طبقات فرهنگی به ترتیبی که از مضیقه فعلی جلوگیری گردد بعمل آید. مثلاً دولت می‌تواند با اراضی وسیعی که در سراسر کشور در اختیار دارد مانند اراضی شهرداری و اوقاف و خالصه و غیره. اول برای معلمین خانه بسازد و بهای آن را با اقساط طویل‌المدت از آنها دریافت دارد و بانکهای ساختمانی را موظف به ساختمانهای این قبیل خانه‌ها بنماید. در این مورد طرحی هم تهیه شده‌است که بیش از چهار نفر از آقایان محترم نمایندگان امضاء نموده‌اند و تقدیم مقام معظم ریاست می‌گردد و استدعا دارد دستور فرمائید رسیدگی و به مورد اجراء گذاشته شود. (صحیح است ـ احسنت)
رئیس ـ آقای دکتر امین بفرمائید.
دکتر امین ـ بنام خداوند بخشنده مهربان از بدو تشکیل حکومت مشروطه در ایران و افتتاح مجلس اول تمام دولتها برنامه اصلاحی به مجلس تقدیم کرده‌اند قطعاً علاقه برای خدمت به این آب و خاک داشته و اقداماتی نیز بعمل آورده‌اند و اغلب منشاء خدمات بزرگی نیز برای مملکت و مشروطیت بوده‌اند. مخصوصاً در ۳۰ سال اخیر خدمات و اقدامات بزرگی از نظر اجتماعی و فرهنگی و بهداشتی و عمرانی و ارتباطی بعمل آمد بویژه در هفت سال اخیر با علاقه و راهنمائی شاهنشاه و فعالیت مجلسین و علاقه و فعالیت دولتها خدمات بزرگی انجام شده که بنده حتم دارم افراد ملت ایران به این حقیقت واقف هستند ولی از طرف دیگر حس احتیاج ملت ایران به تکمیل زندگی اجتماعی و درک کاروان تمدن و سیر در شاهراه ترقی و تمدن جهانی و داشتن زندگی و اجتماع مترقی تشنه اصلاحات بیشتری بوده که هنوز قانع و سیراب نمی‌تواند بشود دولت جدید که از اشخاص پاک و فعال تشکیل یافته و با احترام و علاقه‌ای که به شخص جنابعالی آقای نخست‌وزیر داریم و مورد تأیید مجلس می‌باشند نوید خدمت بیشتری برای مملکت به ما می‌دهد ولی باید متذکر شوم که تنها پاکی و درستی و فعالیت و کار برای درک موفقیت کامل و رسیدن به هدف عالی و غائی خدمتگزاری به مملکت و ملت کافی نمی‌باشد. بلکه باید همکاری و همگامی و دلسوزی و پشتکار خیلی زیادتری در بین باشد امیدوارم آنهم موجود باشد قبل از شروع به شرح عرایض و مذاکرات در موارد مختلفه قبلاً می‌خواهم دو موضوع را به استحضار برسانم.
از نظر روحی و روانشناسی جلب اطمینان و ایمان در جوامع بشری و اجتماعات و زندگی یکی از عوامل مهم موفقیت است متأسفانه در اغلب مؤسسات و ادارات و وزارت خانه‌ها و دولتها توجه نمی‌شود یک مدیر، یک رئیس، یک معلم، یک مهندس، یک قاضی و یک استاد و یک وزیر باید علاوه براینکه اطلاعات کافی و تجربه کامل داشته و با مشورت متخصصین کارها را اداره نمایند، بلکه برای اداره مؤسسه یا اداره و وزارتخانه باید جلب اطمینان و ایمان افراد و کارمندان تابعه و مراجعین و اجتماع و ملت را بنمایند و با توجه به مراتب فوق پیش برود و برای نیل به مقصد نهائی که خدمت به همنوعان و هم‌میهنان و مملکت است موفق بشود. متأسفانه اکثر مراجعین به ادارات و دستگاهها ناراحت و نارضی برمی‌گردند بنده با احترامی که به کارمندان دولت دارم و اطمینان دارم که اکثریت آنها پاک هستند ولی با تماسی که با ادارات و دستگاههای اداری و دولتی داریم متأسفانه به این نتیجه رسیده‌ایم که یکی از عوامل مهم ایجاد نارضایتی و ناراحتی عدم توجه به خواسته‌های ملت و مراجعین به ادارات و مؤسسات است آقایان تصدیق می‌فرمایند که اغلب روساء و مدیران کل و معاونین و وزراء بعد از احراز مقام خود را ماوراء دیگر مردم و ملت دانسته و از ملت فاصله می‌گیرند و چه بسا که از درک حقایق و دیدن و شنیدن حقیقت موضوعات مبتلا به مردم و دردهای ملت که اغلب خیلی کوچک می‌باشد بی‌اطلاع می‌مانند و همچنین عده‌ای بعد از احراز مقام به ملت با نظر بی‌اهمیت و کوچک نگاه می‌کنند برای مثال عده‌ای از مأمورین مالیه را در نظر می‌گیریم با تأیید اینکه اشخاص پاک و شریف در وزارت دارائی زیاد است متأسفانه عده مغرض و یا بی‌اطلاع هم هستند امر وصول مالیات باید با احترام به مردم و حوصله اجراء گردد اخیراً وزارت دارائی برای وصول و جلب اطمینان مردم تسهیلاتی مقرر داشته و راهنمائی و راههائی برای تصفیه‌حساب مودیان قائل شده‌است ولی اغلب در شهرستانها مجریان با نظر عناد و نظر مشخص و خدا نکرده غرض و نادانی یا بدسلیقگی موجبات نارضایتی را فراهم می‌کنند. یا مثلاً قسمتهای منطقه در شهرستانها تعیین شده که عذاب الیمی برای مردم و محاضر تولید شده‌است و موجب سوءاستفاده شده با تشکر از خدمات و تسهیلاتی که آقای وزیر سابق دارائی برای راحتی ملت و تأمین حقوق دولت و وصول مالیات بعمل آورده بود از جناب آقای وزیر دارائی که شخص پاک و بصیر و مطلع و لایق هستند انتظار داریم توجه بیشتری در مورد مأمورین و تماسی که آنها با ملت دارند رفع نواقص موجوده را بعمل آورند و طوری اقدام کنند که تماس مأمورین کمتر گردد تلگرافی از تبریز رسیده به آقای وزیر دارائی تقدیم می‌کنم. موضوع دیگر تأمین زندگی و راحتی کارمندان دولت و تثبیت وضعیت و مقام و حقوق و معیشت آنها است، چرخهای فعاله این مملکت با کارمندان دولت می‌باشد آقایان تصدیق می‌فرمایند اکثریت کارمندان دولت با حقوق فعلی در نهایت عسرت و مضیقه هستند با بالارفتن هزینه زندگی و کرایه منزل حقیقتاً زندگی برای آنها خیلی مشکل و طاقت‌فرسات جز عده معدودی که نورچشمی هستند و یا حقیقتاً کار نمی‌کنند و اضافاتی دریافت می‌کنند بقیه حقاً ناراحت بوده و پشت میز اداره با عصبانیت و ناراحتی کار کرده و اغلب با ناراحتی فکری و روحی موجب ایجاد نارضایتی برای مردم می‌شوند، باید واحد و مبنای حداقل زندگی تعیین شود (صحیح است) آقایان بعد از اضافات و ترمیم حقوق کارمندان و فرهنگیان و دانشگاهیان و پزشکان یک دبیر بعد از ۲۸ سال خدمت هزار و سیصد تومان حقوق می‌گیرد یک استاد پایه ده، هزار و هفتصد تومان بعد از ۲۸ سال خدمت دریافت می‌کند و یا یک پزشک بعد از ۲۸ سال ۱۷۰۰ تومان حقوق دارد، یک لیسانسیه بعد از ۳۰ سال خدمت ۹۰۰ تومان حقوق دارد. این حقوقها با زندگی ولو متوسط باشد قابل مقایسه نیست، حقوق پایه یک دانشیاری، آموزگار، دبیر، معلم، استاد کم است اگر فکرش از حیث زندگی داخلی و فامیلی و حد وسط زندگی راحت نباشد نخواهد توانست در سر کلاس فرزندان مملکت را تعلیم دهد (صحیح است) و بالنتیجه نخواهد توانست آتیه مملکت را محکم و تأمین نماید (صحیح است) باید زندگی آنها تأمین گردد. موضوع دیگر تنبیه و تشویق است دزد و بد و خائن باید شدیداً تنبیه گردد، خوب و خدمتگزار باید تشویق شود.
بطور کلی همکاران محترم آذربایجانی جناب آقای بهادری، جناب آقای مهندس اردبیلی، جناب آقای هشترودی مفصلاً در موضوعات مختلف قبلاً صحبت کردند و احتیاجات آذربایجان را بیان فرمودند ولی یک موضوع کوچک را هم بنده می‌خواهم عرض کنم و آن این است که ممکن است آقایان همکاران بفرمایند که چرا آذربایجانیها همیشه بیشتر در اطراف آذربایجان صحبت می‌کنند، آقایان تمام کشور تمام خاک ایران یعنی از ماکو تا چاه‌بهار از آبادان تا سرخس برای ما محترم است مردم تمام مملکت برادران و خواهران ما هستند چون ما با آذربایجان تماس بیشتری داریم از این جهت راجع به آذربایجان بیشتر صحبت می‌کنیم آذربایجان زحمتهای زیادی کشیده آذربایجان در دوره‌های مختلف، بنده در دوران مغول عرض نمی‌کنم از اول صفویه تا به‌حال ببینید چه کشتارها، چه قتل و غارتهائی متحمل شده‌است در آذربایجان خانواده‌ای پیدا نمی‌کنید که جوانهایش کشته نشده و یا خانه و زندگیشان به تاراج نرفته باشد بنده خانواده‌ام از اول مشروطه تا به‌حال دومرتبه به غارت رفته یکی بوسیله مستبدین یکی بوسیله آشوبگران، همچنین سایر آقایان خواستم عرض کنم اگر ما راجع به آذربایجان صحبت می‌کنیم به علت تماس مستقیمی است که با آنجا داریم و مستقیماً به ما مراجعه می‌کنند و ما مزاحم همکاران محترم می‌شویم.
درخصوص اعتبارات بانکها و تخصیص آنها به کارهای تولیدی باید عرض کنم که تا حال اغلب اعتبارات و کمکها و وامها بین استانها و جمعیت و شهرستانها مرتب و منظم و خوب تقسیم نشده، هر کس زور داشته و پررو بوده و یا قدرتی داشته و یا راهش را بلد بوده‌است زودتر و بیشتر استفاده کرده و برای عده زیادی اشکالاتی ایجاد شده‌است. در سه سال قبل اهالی آذربایجان با دستورات مؤکد شاهنشاه و علاقه اهالی شرکتی برای کارخانه سیمان در آذربایجان اقدام و تأسیس کردند و مبلغی پول جمع شد و به ثبت هم دادند با وجود اطلاعی که وزارتخانه مربوطه از اول کار داشته روی عللی توجه و کمک نشد اهالی محل مأیوس شده و سرمایه خودشان را اکثراً گرفتند و یک نارضایتی و دلسردی بزرگی تولید شد فعلاً از جناب آقای نخست‌وزیر و وزارت صنایع خواهشمندم تسهیلاتی برای تأمین این کارخانه بعمل آورند که برای عمران و آبادی آذربایجان یک موضوع حیاتی است، در آذربایجان هر کیسه سیمان تا ۲۵ تومان فروخته شده‌است در صورتی که قیمت اصلی آن ده تومان است درخصوص تجارت و سیاست ارزی دولت باید عرض کنم آنچه تا به‌حال روشن شده این است که دولتها تاجر خوبی نبوده و نمی‌تواند باشد یک وقتی به اندازه‌ای ارز داشتند که آزاد به همه می‌فروختند و فعلاً بقدری در فشار گذاشته‌اند که ارز محصلین و اساتید که اغلب برای تکمیل مطالعه و درک علم و هنر طبق قوانین مصوبه به اروپا و آمریکا رفته‌اند قطع شده‌است. علت چیست و مقصر کیست.
رئیس ـ آقای دکتر امین، آقای افتخار هشترودی ده دقیقه از وقت خودشان را جنابعالی داده‌اند که از این دقیقه استفاده می‌کنید، فقط ده دقیقه.
دکتر امین ـ متشکرم. سازمان برنامه با تشکیلات عریض و طویل و میلیاردها تومان بودجه و صدها متخصص و نیروهای کامل و کافی مادی و معنوی و فنی که در اختیار دارد انتظاراتی که داشتم عملاً نتیجه کامل نداده‌است تصدیق می‌کنیم که خدماتی شده و مطالعات خیلی زیادی بعمل آمده ولی معادل این پولها نیست. میلیونها تومان خرج مطالعه و طرح و برنامه‌ها شده‌است آقایان بنده تصدیق می‌کنم و ایمان دارم که برای هر کار ولو کوچک باشد مطالعه و برنامه لازم است ولی آیا می‌توانند مطالعات جامع در قسمتهای عمومی مثلاً در قسمت فرهنگ و ساختمانهای فرهنگی دبستان، دبیرستان، مدارس حرفه‌ای، کودکستان و غیره برای قسمتهای مختلفه مملکت بکنند، می‌شد روی اصول صحیح برای استانهای مختلفه در سه‌سری گرمسیر و سردسیر و معتدل به گنجایش و مقدار معین تهیه کرد و زود انجام داد. یا برای بیمارستان، درمانگاه، آزمایشگاه و یا کارخانه یکمرتبه مرتب و سیستماتیک تهیه و اجراء نمود. در آذربایجان ما از خدمات سازمان برنامه جز یک قسمتهای خیلی کوچک چیزی ندیده‌آیم مگر اینکه راه‌آهن میانه، مراغه و تبریز را بحساب آن بگذاریم جای تأسف و خجالت است که بنده برای صدمین‌بار از پشت این تریبون عرض می‌کنم که سازمان برنامه در عرض ده سال نتوانسته بیمارستان دانشگاه و دانشکده پزشکی و ادبیات و کشاورزی و فنی دانشگاه تبریز را بسازد و اقلاً یکی را تمام نماید. با اوامر و تأکیدات اعلیحضرت همایونی هنوز ناتمام مانده‌است، راه، پل، سدی در آذربایجان ساخته نشده‌است بنده اینها آن را تذکر ندهم در وظیفه نمایندگی قصور کرده‌ام. من خیلی معذرت می‌خواهم که مال آذربایجان را مثال زدم چون از نزدیک تماس داشته و اطلاع کامل دارم جناب آقای آرامش که شخص فعال و کاردان و پاک هستند امیدوارم که بتوانند این مؤسسه عظیم را تکان داده و خدمات و اقداماتی بفرمایند.
در موضوع راه‌سازی باید بگویم که ما راه حسابی و خوب نداریم و یا خیلی کم داریم راههای اصلی و اساسی بین پایتخت و استانها اغلب راههای قدیمی هستند که کمی عریض و تسطیح شده‌اند، مأمورین راه اغلب عوض راه‌سازی خاک‌بازی دارند بودجه اغلب صرف مرمتهای موقتی است تصدیق می‌کنیم که راه‌سازی حسابی بودجه زیادی لازم با این بودجه‌ها راه حسابی مشکل است ولی امروز راه موجب ارتباط و عامل مهم سیر و نفوذ تمدن به اجتماعات است. دولت باید از جاهای دیگر آنچه ممکن است قطع کرده به راه و فرهنگ و بهداشت بدهد مخصوصاً باید با همکاری سازمان برنامه راههای اصلی مملکت را از شمال به جنوب و از شرق به غرب و استانهای دور مانند کرمان و بلوچستان و آذربایجان و خوزستان بسازد و مربوط سازد.
راه تهران به تبریز و تبریز به بازرگان امروزه یک شاهراه بین‌المللی است هنوز اقدامی نشده آن جاده‌های قدیم است که یکی کمی تسطیح شده‌است، راه‌آهن ایران که با علاقه و فعالیت زیاد شاهنشاه فقید ایجاد شده و بوسیله دستگاههای خودمان حفظ شده خوشبختانه از گزند طوفان حوادث محفوظ مانده و امروز فعالیت می‌کند و خوشبختانه با علاقه شاهنشاه به تبریز و مشهد مقدس وصل شده امیدوارم که به کرمان و قسمتهای دیگر هم وصل شود امیدوارم در اداره راه‌آهن توجه بکنند و دقت بیشتری بکنند که اهالی و مسافرین بیشتر راحت باشند. جناب آقای مهندس بهنیا مردم پاک و کاردان و دانشمندی هستند امیدوارم بیشتر دقت کنند. اما در موضوع فرهنگ که خوشبختانه دولت نیز در برنامه‌اش برای توسعه و تکمیل وسائل فرهنگ و دانشگاهها توجه زیاد دارد خوشبختانه افراد ملت ایران در تمام شهرها و قصبات و دهات علاقه وافری به تکمیل علم و دانش دارند و حقاً باید بگویم که در سالهای اخیر مدارس زیاد شده و مدارس حرفه‌ای باز شده و وزارت فرهنگ و فرهنگیان زحمات زیادی متحمل می‌شوند، وزیر جدید فرهنگ جناب آقای دکتر صالح که از اساتید و پزشکان عالیمقام کشور بوده و زحمات زیادی در بهداشت و بهداری مملکت کشیده‌اند و وارد هستند ایشان ۲۵ سال است با فرهنگ تماس دارند مخصوصاً خوشوقت شدم که در کنفرانسشان در مورخه ۳۹/۱۲/۲۲ توضیح داده‌اند باید تحصیلات ابتدائی را در دهات تعمیم داد دهات ما اکثراً فاقد مدرسه هستند سابقاً در مکتب‌خانه‌های دهات درس می‌خواندند ولی امروز متأسفانه آن را از دست داده و مدرسه هم در اغلب دهات و بخشهای دورافتاده و مرزهای کشور جانشین آن نشده‌است آقایان ما در آذربایجان یک دهات و بخشهائی داریم مانند هشترود چار اویماق، کلیبر، آلان براغوش که هر کدام متجاوز از صدهزار نفر نفوس هستند جز عده خیلی معدودی مدرسه ندارند قانون تعلیمات اجباری باید سرلوحه برنامه دولت باشد. اما در موضوع فرهنگ که دولت در برنامه‌اش پریروز چاپ شده بود برای تکمیل وسائل فرهنگ و دانشگاه توجه زیادی دارد برای آذربایجان و کردستان و برادران آذربایجانی و کردستانی فرهنگ اساس سعادتشان است آذربایجان با وضعیت جغرافیائی باید در بودجه فرهنگی سهم بزرگی داشته باشد. درخصوص دانشگاهها با تشکر از مراحم عالیه شاهنشاه که به تأسیس دانشگاههای شهرستانها توجه فرمودند و دانشگاههای شهرستانها افتتاح شده خدمات زیادی می‌کنند ولی آقایان وسائلشان کم است متأسفانه برای صدمین‌بار عرض می‌کنم که ساختمانهای آنها مخصوصاً تبریز از ۱۱ سال پیش شروع شده برای بیمارستان دانشکده پزشکی، دانشکده ادبیات و کشاورزی و فنی ولی هنوز بجائی نرسیده‌است که موجب ناراحتی و یأس شده ولی آقایان ما مأیوس نخواهیم شد و آنقدر خواهیم گفت و آنقدر خواهیم خواست، آنقدر تذکر خواهیم داد که ساخته بشود تا در مقابل ملت ایران در مقابل وجدان خود راحت باشیم بنده بارها عرض کرده‌ام و باز هم عرض می‌کنم که اینقدر باید کوشش کنیم که فرهنگ و دانشگاه را دور از سیاست و تحریک و اخلال و حقه‌بازی پیش برود بنده بنام یک فرهنگی، بنام یک معلم و بنام یک استاد دانشگاه عرض می‌کنم باید با تمام قوا کوشش نمائیم و نگذاریم سیاست و اخلال و خدا نکرده افکار پلید به اجتماع ما به فرهنگ و دانشگاههای ما راه یابد چرا باید دانشجویان دانشگاه کنند و به سر کلاس نروند اینها برادران و خواهران عزیز و فرزندان عزیز ما هستند باید علت و ریشه و اساس این تحریکات و محرکین را پیدا کنیم و از حالا نگذاریم دوره‌های تشنج و لجام‌گسیختگی تکرار شود.
جوانان ما دانشجویان ما پاک و بی‌آلایش هستند دانشجویان اساتید خود را دوست دارند و به چشم پدر نگاه می‌کنند اگر عده‌ای مغرض هستند باید علت و مغرض را پیدا نمود باید به جوانان حقیقت و راه را نشان دهیم و آنها را راهنمائی کنیم و نگذاریم از راه راست منحرف شوند باید درخواستهای حقه و قانونی دانشجویان و جوانان را تأمین نمائیم درخصوص محصلین خارج در اروپا و آمریکا ما بیش از ۱۶ هزار محصل داریم که در اداره آنها باید خیلی دقیق باشیم جناب آقای وزیر فرهنگ که خوب وارد هستند باید در این قسمت دستوراتی صادر فرمایند که نسبت به وضع آنها بیشتر دقت و رسیدگی شود باید به درد آنها از نزدیک رسیدگی کرد باید احتیاجات فردی و اجتماعی آنها را درک نمود و رفع نمود اگر آنها را خوب تربیت کنیم و خوب بار بیاوریم نعمت و ثروت و سعادت بزرگی برای آتیه مملکت خواهد بود و اگر خدای نکرده توجه نشود بدبختی بزرگی خواهد بود.
رئیس ـ آقای دکتر امین ده دقیقه وقت هم تمام شد.
دکتر امین ـ پنج دقیقه دیگر اجازه بفرمائید.
رئیس ـ مگر خود آقای دکتر افتخار هشترودی پنج دقیقه دیگر را بدهند.
دکتر امین ـ بسیار خوب الآن تمام می‌کنم. مبارزه با مواد مخدره و تصویب و اجرای قانون منع کشت تریاک خدمات بزرگی به نسل فعلی و آتیه انجام داده‌است. بنده باز هم عرایضی دارم که بعداً مزاحم می‌شوم.
رئیس ـ آقای دکتر موسوی شما ده دقیقه وقت دارید که پنج دقیقه آقای افتخار هشترودی داده‌اند و پنج دقیقه آقای معرفت.
دکتر موسوی امین ـ قبل از آغاز سخنم از همکاران عزیزم آقای افتخار هشترودی و معرفت که موافقت فرمودند چند دقیقه از وقتشان را به بنده مرحمت کنند سپاسگزارم بنده قصد صحبت نداشتم و همین امر سبب شد که نتوانستم به موقع نوبت خود را بگیرم اما مصاحبه پریشب اورل‌هریمن سفیر کبیر سیار دولت ممالک متحده آمریکای شمالی و مطالعه آن در روزنامه‌ها به من این فرصت را داد که بی‌آنکه مجال طرح موضوع را در فراکسیون حزب داشته باشم سخنی چند در این زمینه بعرض برسانم. آقایان روزنامه‌های دیشب را خوب مطالعه فرموده‌اند آقای سفیر کبیر دولت متحده ممالک آمریکای شمالی ضمن مصاحبه خود متذکر شدند که مبشر و پیام‌آور پیغام دوستانه رئیس جمهور کشورهای آمریکای شمالی بوده‌اند ما هنوز از مذاکرات رسمی ایشان اطلاعی نداریم ولی ظاهراً آنچه گذشته‌است در حدود مطالبی است که در جراید از قول ایشان و به عنوان مصاحبه قید شده‌است و همانطور که عرض کردم چون فرصت مذاکره با فراکسیون حزب خود را نداشتم بنابراین مسئولیت این مطالب را از لحاظ حزبی شخصاً قبول می‌کنم لیکن ناگفته نخواهد بود آنچه می‌گویم سخنی است از زبان یک نماینده ملت و در کانون قلوب ملت. گفته شده‌است پیامی است که به عنوان دوستانه برای شاهنشاه ما از رئیس جمهور یکی از کشورهای بزرگ جهانی آورده شده‌است به نظر من با توجه به شخصیت رئیس جمهور این کشور که محبوبیت او در میان ملت خود از سالیان دراز در میان ملت ما شهره‌است باید این پیام پیام ملت آمریکا تلقی شود و با توجه به اینکه شاهنشاه ما ممثل قومیت و شخصیت ملت ایران است (صحیح است) و قلوب فشرده ملت ایران را پشت سر دارد بنابراین این پیام از شخصیت بزرگ آمریکا به شخصیت درجه اول کشور ما در حکم پیام ملت آمریکا برای ملت نجیب و صلح‌جوی ایران است و ما به همین مناسبت از پشت این تریبون از ملت آمریکا تشکر می‌کنیم از شخصیتی مانند کندی هم که به مستفاد اظهارات آقای هریمن سیاست صلح‌جویانه رئیس جمهور فقیدشان خدمات ما را که برای جهان آزاد نموده‌ایم تقدیر نموده‌اند تعقیب می‌کنند همین انتظار می‌رفت که در روزهای اول دوران زمامداری خود در نخستین سفری که نماینده‌اش به عنوان سفیر صلح و پیام دوستی به کشورهای هم‌پیمان خود مانند انگلستان و فرانسه می‌کند کشور ما را هم که روزی تهران تعطیل هم‌پیمانشان بودیم و هنوز هم ما در پیمان و اتحاد خود با این کشورها باقی هستیم از نظر دور ندارند و پیام صلح و دوستی ملتشان را برای ما بیاورند. نکته دیگری که در گفته‌های ایشان به نظر بنده رسیده مربوط به کمکهای آمریکا بود آقای هریمن در این مورد چند مسأله و موضوع را اشاره کردند نخست اینکه با صریح‌ترین عباراتی گفته‌اند که ملت آمریکا خواهان کمک برای بهبود اوضاع کشورهائی است که به عنوان همسایه دوست با آن رفتار می‌کند از طرف دیگر در مورد اثرات کمکهای گذشته متذکر شده‌اند: کمکهائی که به ملت ایران شده‌است اثرات نیکوئی بخشیده و همچنانکه اشاره کرده‌اند اگر همین وضع تا ده سال دیگر ادامه یابد ملت ایران از ملتهائی خواهد بود که ترقیات شگرفی را در جهان از خود نشان خواهد داد. در مقامی هم که صحبت از کمک به هند به میان می‌آید متذکر هستند که چون هند کشوری است که برای استقلال خود کار می‌کند بنابراین در مشروعیت کمک به این کشور تردید نمی‌توان داشت. اما در مقام کمک به کشوری مانند کشور ما متذکر این مطلب هستند که چون مأموریتی از این جهت نداشته‌اند نتوانسته‌اند وعده صریحی بدهند من فکر می‌کنم جا دارد قبل از اینکه ایشان به میهن خود برگردد استنتاح و استدلال ملت ایران را در مقابل این مسائل و اظهارات به اطلاعشان برسانیم و در موقعی که گزارش خود را می‌دهند به این مسأله توجه بفرمایند ظاهر حال ملت آمریکا در اساس امر آماده کمک به کشورهای دوست به منظور بهبود اوضاع آنها است از اظهارات آقای هریمن چنین استنباط می‌شود در صورتی که کشورهائی باشند که کمک در مورد آنها تأثیر مثبت داشته باشد در صورتی که برای استقلال خود کار کنند این کمک برای این ملتها ادامه خواهد یافت از لحاظ خدمت و کارکردن برای استقلال کشور ما قهرمان این مسأله‌است امروز این روح استقلال‌طلبی ما است که بعد از هزاران سال و در مقابل آنهمه حوادث و حملات تاریخی با سربلندی استقلال خودمان را حفظ کرده‌ایم و از طرف دیگر آثار کمکها را خود پیام‌آور دوستی با کمال صراحت تصدیق می‌کند بنابراین من اینطور بنظرم می‌رسد که اظهارات ایشان در این مورد که مأموریتی از این جهت نداشته‌اند از این لحاظ بوده‌است که ملت آمریکا در دوران جدید حکومت خود مجال اینکه برای کلیه مسائل همچنانکه اشاره فرمودند رسیدی کند نداشته‌است در اساس مطلب همانطوری که خود آقای هریمن اشاره می‌کنند گفتگوئی نیست کشورهائی که رشد خود را در اثر کمکهای گذشته نشان داده‌اند و در طول تاریخ هم سربلندی خود را از لحاظ حفظ استقلال به تمام جهانیان به ثبوت رسانیده‌اند بیش از همه استحقاق دارند که از این دوستی برخوردار شوند بنابراین امیدوارم که آقای هریمن این استدلال و استنتاج و این طرز برخورد و انعکاس گفته‌های ایشان را با ملت ایران در ضمن گزارشهائی که می‌دهند به عرض دولت و ملت آمریکا برسانند (احسنت ـ صحیح است)
رئیس ـ آقای عباسی
عباسی ـ تمام وقتم را به آقای مهندس والا می‌دهم.
رئیس ـ آقای مهندس والا
مهندس والا ـ برای بنده نهایت افتخار است که از این مکان مقدس از طرف حزب مردم به مناسبت روز تاریخی ۲۴ اسفند که روز یادبود تولد اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر می‌باشد عرایضی به سمع نمایندگان محترم مجلس شورای ملی برساند. به مناسبت اهمیت این روز تاریخی و به منظور تجلیل از روان باعظمت رضاشاه کبیر بنیانگذار صنعت نوین ایران روز ۲۴ اسفند به موجب فرمان ملوکانه که در تاریخ ۳۴/۹/۱۹ شرف صدور یافت به عنوان «روز کارگر» تعیین و مقرر گردیده‌است. از آنجائی که در سرلوحه برنامه حزب مردم توجه و تأمین رفاه کارگران و بالابردن سطح زندگی آنان قرار گرفته‌است از این جهت اجازه می‌خواهد قبل از آنکه از خدمات اعلیحضرت فقید یاری شود درباره اهمیتی که کارگر، امروز در دنیا دارد و رفاه و آسایش این طبقه که بازوان توانای آنان چرخهای صنعتی کشور را به حرکت درمی‌آورد و ضامن پیشرفت اقتصادی کشور می‌باشد عرض بنماید.
خوشبختانه با توجه روزافزون شاهنشاه و تصویب و قوانین مفیدی از جمله قوانین بیمه‌های اجتماعی و آئین‌نامه مربوط به آن و ایجاد صندوق تعاون بیمه کارگران که از مترقی‌ترین قوانین کارگری دنیا می‌باشد امروز تا حد مقدور نسبت به تأمین حال کارگر می‌توان ابراز امیدواری نمود. با تصویب قانون حفاظت فنی، ایمنی کارگر در موقع کار نگرانیهای سابق از بین رفته‌است. اینکه به موجب آماری که در اختیار است وزارت کار و بیمه‌های اجتماعی توانسته‌است به ایجاد شرکتهای تعاون کارگری و تأسیس اداره کل مشاغل و کاریابی و افتتاح کلاس آموزش فنی کارگران در مراکز صنعتی به منظور ایجاد و تجهیز مراکز حرفه‌ای توفیق یابد و همچنین حفاظت فنی کارگران از خطرات ناشی از کار و احساس مسئولیت بیشتر برای حفظ جان کارگر و ایجاد محیط حسن تفاهم بین کارگر و کارفرما امید می‌رود که مسئولین امور بتوانند بیش از پیش برای طبقه کارگر کشور که رعایت رفاه آنان مورد نهایت توجه می‌باشد مفید و مؤثر گردد.
خوشبختانه وزارت کار به پیروی از نیات مقدس ملوکانه اقدامات اساسی معمول داشته‌است و امروز در حدود سیصد هزار کارگر با خانواده آنان که متجاوز از ۱۲۰۰۰۰۰ نفر می‌شوند بیمه شده و از مزایای آن برخوردار است و امیدواریم شاهد روزی باشیم که کلیه کارگران و زحمتکشان ایران بتوانند از مزایای بیمه‌های اجتماعی بهره‌مند شوند. و علاوه برآن در روزهای ۲۲ تا ۲۴ اسفند برنامه تبلیغاتی ایجاد گردیده‌است و آنچه که می‌توان اظهار داشت تأمین رفاه کارگر و آتیه آنان و فرزندان آنان می‌باشد و حزب مردم با نهایت مراقبت از اقدام و اعمال مفید دولت در این مورد پشتیبانی نموده و می‌نماید. و اما آنچه در مورد اعلیحضرت فقید لازم است معروض گردد. امروز در مجلس شورای ملی ایران، از مرد بزرگی یاد می‌شود که بانی ایران نوین، و بوجودآورنده یک کشور آزاد و مستقل و سربلند، در میان ملل مترقی دنیا بود.
اعلیحضرت رضاشاه فقید هشتاد و چهار سال پیش، در سال ۱۲۹۵ هجری، در یک‌چنین روزی قدم به عرصه وجود گذاشت. پدر اعلیحضرت فقید عباسعلی‌خان پهلوی و جد او مرادعلیخان که در جنگ هرات با شجاعت و شهامت خاصی کشته شد، هر دو از افسران جانباز ایران بودند و رضاشاه فقید در چنین خانواده ازجان‌گذشته تربیت شد. اعلیحضرت فقید در سال ۱۳۰۷ هجری، درحالیکه ۱۴ ساله بود وارد فوج سوادکوه شد و روح جنگجوئی و مبارزه با مشکلات، از همان روزگار کودکی در وجود او تقویت گردید. مدتها در مازندران، تهران، همدان، کرمانشاه و سایر نقاط کشور در جنگها و زدوخوردهای محلی شرکت کرد در همه جا دلیری و ازخودگذشتگی خاصی ابراز داشت تا اینکه در سال ۱۳۳۳ هجری برای تشکیل قسمت مسلسل قزاقخانه مأمور گردید و به ریاست آتریاد همدان منصوب شد. پس از آن فرمانده فوج پیاده تهران شد و چندین مرتبه با یاغیان و گردنکشان زدوخورد کرد و همه را مغلوب کرد. در خلال این احوال، وضع ایران بر اثر جنگ بین‌الملل اول فوق‌العاده رقت‌بار و اسفناک بود. خزانه مملکت همچنان خالی بود که به سربازان و قزاقها و ژاندارمها به جای پول سنگ و آجر و کاه می‌دادند. و سربازان در موقع بیکاری، هیزم‌شکنی و عملگی می‌کردند تا زندگیشان اداره شود. آنوقت یک‌چنین افرادی می‌بایستی در یک‌چنان اوضاع پرآشوب از مرزهای ایران دفاع کنند.
در تاریخ ۷ قوس ۱۲۹۹ وزیر دارائی کابینه سپهدار رسماً ضمن بیانیه‌ای اعلام کرد که خزانه خالی است و نمی‌تواند از صدور پاره حوالجات و مخارج غیرضروری از جمله شهریه خودداری نماید. واضح است که ضعف عجیب و بی‌سابقه حکومت مرکزی در آن موقع موجب شده بود که سربازان روس و آلمان و انگلیس و عثمانی به قسمتهای مختلف ایران آمده و صدگونه تجاوز به امور داخلی ایران بکنند. از طرف دیگر حکومتهای ملوک‌الطوایفی هم آتش چنان هرج و مرجی را روشن کرده بودند که هیچکس به جان خود ایمنی نداشت. در فارس، خوزستان، کردستان، لرستان، آذربایجان، گرگان، خراسان، بلوچستان حکومتهای ملوک‌الطوایفی با نهایت قوت برقرار بود، و درحقیقت هر یک این مناطق بصورت یک کشور کوچک مستقل درآمده بود که بهیچوجه اعتنائی به حکومت مرکزی نداشت.
در یک‌چنین شرایط و اوضاعی بود که در سپیده‌دم سوم اسفند ۱۲۹۹ رضاخان پهلوی فرمانده دیویزیون قزاق کودتا کرد، و با حمله به پایتخت و تصرف آن اولین قدم را برای خاتمه دادن به جنگهای خانگی و برادرکشی و تجزیه ایران برداشت. از این پس رضاخان پهلوی که سمت وزیر جنگ را به عهده داشت یک سلسله کارهائی انجام داد که حضار محترم کم و بیش از چگونگی آنها اطلاع دارند. اولین قدم را برای جمع‌آوری قوای متفرق ایران که از قزاق و ژاندارم و دستجات دیگر نظامی تشکیل شده بود برداشت، و آنها را بصورت واحدی درآورد. بعد برای حفظ امنیت ایران شروع به کار کرد و در شرق و غرب و شمال و جنوب ایران به یک سلسله جنگهای وسیع مبادرت ورزید و یاغیان و گردنکشان را به شدت سرکوب کرد و آنها را متواری نمود شهرهائی که در آتش ظلم و بیداد و غارت و چپاول غارتگران می‌سوختند، یکی پس از دیگری نجات یافتند. قافله‌هائی که به محض خروج از دروازه‌های تهران در پشت خندقهای پایتخت، مورد دستبرد و حمله دزدان و راهزنان قرار می‌گرفتند، به جان و زندگی خود ایمن شدند.
یاغیان باقدرتی مانند احسان‌الله‌خان، میرزا کوچک‌خان، اسمعیل آقاسمیتقو، سیدجلال چمنی، شیخ عبیدالله، شیخ عبدالقادر، شیخ خزعل، اشرار چهاردهی، سردار عشایر در فارس، حسام‌الدوله و سالار شجاع در خراسان و سیستان، سردار معزز بجنوردی و بالاخره رضا جوزانی و نایب حسین کاشی علم طغیان برافراشته و از هر سو سرکشی آغاز نمودند و یاغی دولت مرکزی بودند مخصوصاً در آذربایجان زنان و کودکان را در آتش زنده زنده می‌سوزاندند، پیرمردان را خفه می‌کردند، جوانان را از بالای کوهها دست‌بسته به اعماق دره‌ها سرنگون می‌ساختند. این افراد، این بساط از بین رفت و برچیده شد، یکی پس از دیگری سرکوب شدند، به این کشتارهای دسته‌جمعی و قتلها و خونریزیها خاتمه داده شد. وقتی به آن دورنمای هولناک و وحشتناک، آنهم پس از ۴۰ سال نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که ایران چه روزهای وحشت‌انگیزی را پشت سر گذاشته و مردم بینوا از چه جهنم سوزانی نجات پیدا کردند به همین جهت بود که در آن ایام همین مجلس شورای ملی به ریاست مرحوم مؤتمن‌الملک رسماً از خدمات سردارسپه قدردانی کرد.
در سراسر ایران چراغانی نمودند و جشنها گرفتند و از ناجی ایران ستایش کردند، به دنبال آن سردارسپه و وزیر جنگ، به فرماندهی کل قوا و نخست‌وزیری و بعد به ریاست حکومت موقتی و سپس در سال ۱۳۰۴ تا سال ۱۳۲۰ طی ۱۶ سال مطلبی است که همه آقایان نمایندگان محترم از چگونگی آن اطلاع دارند. رضاشاه پرستیژ روزافزون برای ایران کسب کرد. هر روز اعتبار و اهمیت ایران را در دنیا بیشتر نمود، بطوری که روزنامه‌ها و مطبوعات دنیا پیوسته درباره اقدامات اعلیحضرت فقید مقالات مفصل و مبسوطی می‌نوشتند و نطقهای پرشوری ایراد می‌کردند که من در اینجا یکی از آنها را نقل می‌کنم، پرفسور Hope (هوپ) یکی از شخصیتهای برجسته آمریکائی ضمن نطقی که در همان ایام در واشنگتن در یک اجتماع بزرگ اظهار داشت، چنین گفت «رضاشاه، پادشاه جدید ایران یکی از پهلوانان برجسته و آبادکننده دنیای قدیمست که به تازگی ظهور نموده‌است.
خیلی‌ها این پادشاه را موسولینی آسیا می‌نامندـ ولی مقایسه مزبور منصفانه نیست، پادشاه ایران مردیست بزرگتر، عاقلتر از دیکتاتور ایتالیاـ موسولینی از ناپلئون تقلید می‌کندـ ولی پادشاه جدید ایران روش مستقل دیگری دارد و شب و روز برای سعادت ملت خود کار می‌کند او شخصی است مهربان و فعال و علاقمند به آبادی. ایران اکنون در رأی حکومت خود پادشاهی دارد که یکی از قهرمانان و یکی از بزرگترین فرمانروایانیست که ایران طی هرچند قرن یکبار در دامان خود پرورش می‌دهد». این عقیده یک شخصیت عالیقدر آمریکا درباره رضاشاه کبیر است خدمات اعلیحضرت فقید درباره لغو کاپیتولاسیون، احیای مالیه مملکت، ایجاد ارتش نوین، کشیدن راههای شوسه و خطوط مواصلاتی، اصلاح اقتصادیات کشور، ایجاد نیروی دریائی و هوائی، توسعه فرهنگ و ایجاد مدارس بسیار و دانشگاه و همچنین ایجاد کارخانه‌های جدید و توسعه صنایع و ایجاد راه‌آهن سراسری ایران آزادی بانوان و اصلاحات اساسی در کلیه امور و شئون کشور و آبادی و عمران شهرها و نقاط مختلف مملکت، مسائلی است که همه آقایان از چگونگی آن اطلاع دارند به این جهت جای آن دارد که ما اعلیحضرت فقید را بنیانگذار ایران نوین بدانیم، خدمات رضاشاه کبیر در تاریک‌ترین ادوار تاریخ قرن اخیر موجب شده که برخی از مستشرقین او را شبیه شارلمانی در فرانسه، ژرژ واشنگتن در آمریکا، فردریک کبیر در آلمان، پطرکبیر در روسیه آتاتورک در ترکیه بدانند.
بنابراین جای آن دارد که در چنین روز که مصادف با روز تولد اعلیحضرت رضاشاه کبیر است ما از این قهرمان بزرگ آزادی‌بخش یاد کنیم و به روح پرفتوح او درود بفرستیم (صحیح است). خوشبختانه راهی را که اعلیحضرت فقید پیمودند فرزند کامکار و والاگهر ایشان، اعلیحضرت محمدرضاشاه پهلوی دنبال نمودند (صحیح است) و در سخت‌ترین و تاریک‌ترین ادوار تاریخی که مقارن جنگ عالمسوز بود و سراسر جهان در آتش جنگ و خونریزی می‌سوخت کشور ما را از اضمحلال و تجزیه نجات دادند و یک ایران آباد و آزاد و مستقل بوجود آوردند که روزبروز وضع آن بهتر و درخشانتر می‌شود و نقش مهم و اساسی خود را در کاروان ملل مترقی دنیا به نحو شایسته‌ای ایفا می‌کند. با عرض تشکر از نمایندگان محترم که اجازه فرمودند این عرایض ادا شود. (احسنت)
- طرح و تصویب صورت‌مجلس
۳ـ طرح و تصویب صورت‌مجلس
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم.
پورسرتیپ ـ بنده راجع به صورتجلسه یک عرضی داشتم.
رئیس ـ بفرمائید.
پورسرتیپ ـ عرض کنم بنده در جلسه قبل تذکر نظامنامه‌ای عرض کردم متأسفانه هم بیانات اجل علی و هم عرض بنده و هم عین ماده آئین‌نامه در روزنامه‌های اطلاعات و کیهان و سایر روزنامه‌ها نبود و مطلب دیگری نوشته بودند خواستم عرض کنم که عرض بنده آن نبود با اجازه حضرتعالی توضیحی دارم که به مخبرین می‌دهم.
رئیس ـ من اینجا مکرر گفته‌ام آقایان هم توجه بفرمایند که مطالبی که روزنامه‌ها نسبت به نطق یا جریانات مجلس می‌نویسند برای ما سندیت ندارد من بزودی ان‌شاءالله یک روزنامه مجلس درست خواهم کرد که هر روزی که مجلس تشکیل می‌شود نطق آقایان نمایندگان در عصر همان روز بدون کم و زیاد منتشر شود (نمایندگان ـ بسیار خوب، ان‌شاءالله) به عنوان روزنامه مجلس این کار را خواهم کرد چون دیدم که در نطق بنده هم قانون اساسی را قانون اسامی نوشته‌اند. آقای فرامرزی
فرامرزی ـ چون جنابعالی هم فرمودید بنده هم لازم دانستم عرض کنم الآن ۵۰ سال است در ایران نطق نمایندگان را درست نمی‌نویسند همینطور است اسم خود من را اشتباه نوشته‌اند به اسم بندگان ائمه اسم می‌گذارند مثل عبدالحسین و عبدالرضا اما عبدالحسن تا به‌حال نگذاشته‌اند حالا خواهش می‌کنم اسم من را یا عبدالحسین کنید یا عبدالرحمن که اسم من است.
رئیس ـ آقایان اطلاع دارند که این صورتجلسه چاپ قطعی نیست اگر اصلاحاتی باشد در چاپ دوم اصلاح می‌شود. آقای کاظم مسعودی
کاظم مسعودی ـ بنده عرض کردم که دستور از دکتر رادمنش گرفته‌اند اینجا نوشته شده دکتر رادمنش خیلی زحمت کشیده.
رئیس ـ قرار هم نبود که این حرفها را بنویسند، از این به بعد بیاناتی که مربوط به ناطق نیست نباید بنویسند در صورت‌مجلس دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌مجلس تصویب شد.
- طرح لایحه یک‌دوازدهم بودجه کل کشور بابت فروردین ۱۳۴۰ و به ارسال مجلس سنا
۴ـ طرح لایحه یک‌دوازدهم بودجه کل کشور بابت فروردین ۱۳۴۰ و به ارسال مجلس سنا
رئیس ـ یک‌دوازدهم مطرح است. آقای موسوی بفرمایند.
سیداسدالله موسوی ـ با اینکه بنده می‌دانم که تقدیم این لایحه از طرف دولت به مجلس شورای ملی به حکم ضرورت و برحسب اضطرار بوده‌است اما از نقطه‌نظر اینکه اصولاً بنده همیشه با تقدیم لایحه یک‌دوازدهم مخالف بوده‌ام و خاصه اینکه این روش مربوط به یک دوران و زمانی بوده‌است که متأسفانه خاطرات خوبی از آن نداریم و بهیچوجه تصور نمی‌رود که چنین وضعی برای ما در بین باشد و با اینکه خود بنده هم با توجه به این ضرورت به فوریت لایحه رأی دادم و چنانچه جناب آقای وزیر دارائی اطمینان قطعی بدهند که این روش تکرار نخواهد شد به همین لایحه هم به سهم خود رأی خواهم داد از نقطه‌نظر اصول و حفظ عقیده همیشگی خواستم این مقدمه را عرض نموده باشم اما اینکه در ستون مخالف اسم‌نویسی کردم خواستم با استفاده از فرصت با حضور جناب آقای نخست‌وزیر یکی دو مطلب را به عرض مجلس محترم شورای ملی برسانم یکی از مسائلی که همیشه مورد ابتلا و گرفتاری مملکت بوده به نظر بنده نامنظم بودن و بی‌ترتیب بودن وضع استخدام در دستگاههای مختلف کشور است. آقایان سابقه دارند که این مطلب مکرر مورد بحث قرار گرفته و در دولتها همیشه مذاکراتی شده و تصمیماتی گرفته‌اند اما متأسفانه تا کنون راه‌حل صحیحی برای رفع این مشکل و خاتمه دادن به این هرج و مرج وضع استخدام پیدا نشده‌است.
در برنامه دولت یکی از مواد آن توجه کردن به این مطلب بوده و اطمینان هست با وعده صریحی که جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند در آتیه نزدیکی لایحه جامعی تقدیم بشود و برخلاف گذشته که دولت لایحه‌ای هم در این بابت داد ولی موجبات گذراندن آن فراهم نشده بود این‌مرتبه امیدواریم موجبات عملی آن فراهم باشد و هرچه زودتر به این وضع مهم خاتمه داده شود و چون در لایحه کلیه مزایای کارمندان دولت ذکر شده مورد دارد عرض کنم که در مورد تقسیم مزایا و عیدیها متأسفانه اخیراً یک تبعیض و بی‌توجهی با صدور تصویب‌نامه‌ای فراهم شده‌است که اسباب ناراحتی جمع بسیار زیادی از کارمندان دولت در خوزستان شده مطلب از این قرار است که عده زیادی از کارمندان بومی و غیربومی دولت در خوزستان از سال ۲۲ علاوه بر ۴۰ درصد به عنوان مزایای خارج از مرکز ۴۰ درصد هم به عنوان فوق‌العاده بدی آب و هوا می‌گرفته‌اند البته شرط استفاده کارمندان بومی انتقال از شهر محل تولد خود به شهر دیگر خوزستان بوده‌است. فقط عده قلیلی از کارمندان بومی که اگر اشتباه نکنم منحصر بود به کارمندان وزارت دارائی و فرهنگ و پست و تلگراف که از این مزایا استفاده نمی‌کردند که از چند سال پیش به این طرف تقاضای رسیدگی داشتند و از دولت استدعا می‌کردند که این تبعیض را مرتفع کند و استدعای آنها این بود ماده ۵۵ آئین‌نامه مزایا را اصلاح کنید که البته این مزایا هم تقریباً به ۹۰ درصد از مستخدمین بومی از جهت کمک به زندگی آنها داده می‌شد به آن ده درصد دیگر هم داده بشود، دولتها هم مکرر در این باب با نظر مساعد می‌نگریستند و وعده انجام می‌دادند و مکرر کمیسیون‌هائی در نخست‌وزیری تشکیل می‌شد و چندبار از طرف وزارت دارائی طرح اصلاح آئین‌نامه به نخست‌وزیری تقدیم شد و از نخست‌وزیری به عنوان نقص و عدم کفایت دومرتبه به وزارت دارائی اصلاح فرستاده می‌شد ولی در تمام این مراحل و ارسال مرسولات نظر بهبود وضع مردم بود، نظر این بود که آن تبعیض مرتفع و آن ده درصد هم مثل آن نود درصد استفاده کنند اما متأسفانه برخلاف انتظار و برخلاف توقع بجا و صحیح مردم و برخلاف مواعید کتبی که داده شده بود در ماههای اخیر تصویب‌نامه‌ای صادر شد، که کلیه کارمندان بومی خوزستان را از استفاده کردن از ۴۰ درصد به عنوان مزایای بدی آب و هوا محروم ساخته‌است در این تصویب‌نامه نه تنها این بی‌توجهی نسبت به زندگی و معاش عده زیادی از کارمندان دولت شده بلکه همسران کارمندان غیربومی دولت که در وزارت فرهنگ خدمت می‌کنند نیز به عنوان اینکه همسرشان به این عنوان از این مزایا در دستگاه دیگر دولت استفاده می‌کنند نمی‌توانند استفاده کنند، توجه بفرمائید جناب آقای وزیر دارائی، نه تنها این بی‌توجهی با متزلزل کردن جمع زیادی از کارمندان دولت که در وزارت فرهنگ خدمت می‌کنند به عنوان اینکه همسرشان در دستگاه دیگر دولت از مزایا استفاده می‌کنند از استفاده کردن از این مزایا محروم کرده‌اند که بسیار
جالب و اسباب تأسف است که حتی خدمتگزاران جزء اعم از بومی و غیربومی که عده‌ای از آنها مخصوصاً غیربومیان آنها از این مزایا استفاده می‌کردند در این تصویب‌نامه اخیر از استفاده کردن از این مزایا محروم شده‌اند و شاید اصلاً فراموش شده که ذکری راجع به آنها بشود، بنده یقین دارم اگر جناب آقای نخست‌وزیر در موقع طرح این تصویب‌نامه به این تفصیلی که بنده توضیح عرض کردم توضیح به حضورشان داده می‌شد و همچنین به سایر آقایان وزراء شاید هیچگاه اقدام به صدور چنین تصویب‌نامه‌ای که خلاف منطق بود نمی‌نمودند و در این شب عید زندگانی یک عده زیادی را ناراحت نمی‌کرد و یک حق مکتسبی که از ۱۸ سال به این طرف برای مستخدمین دولت ایجاد شده‌است از بین نمی‌بردند ممکن است طرفداران این تصویب‌نامه بگویند تمام نقاط خوزستان بدآب و هواست و بنابراین به عنوان مزایای بدی آب و هوا نمی‌شود کمک کرد قطع نظر از اینکه حقوقی است که از ۱۷ سال به اینطرف داده شده‌است برنامه و هدف دولت ایجاب می‌کند که زندگانی مستخدمین بهتر بشود و بنابراین شرط استفاده هم انتقال از شهری به شهر دیگر بوده‌است مبنای اصلی براین کمک هم کمکی به بهبود زندگی با توجه به کمی حقوق بوده‌است در اینصورت به نظر بنده هیچ عادلانه نبوده و نیست که این تصویب‌نامه اجراء بشود و اسباب تزلزل و ناراحتی جمع زیادی از مستخدمین بشود، برای نمونه عرض می‌کنم مستخدمی از یکی از شهرهای خوزستان به خرمشهر منتقل شده و در دارائی آنجا خدمت می‌کند و عهده‌دار انجام شغل حساسی هم هست قبل از تصویب‌نامه اخیر ۹۵۰ تومان حقوق می‌گرفته و با صدور و اجرای این تصویب‌نامه ۶۰۰ و خرده‌ای تومان بیشتر به او عاید نمی‌شود درحالیکه حداقل ۵۰۰ تومان از این محل را باید برای کرایه مسکن بدهد چطور می‌توان انتظار داشت که با صد تومان معاش خود و عائله‌اش را تأمین کند و با تقوی و فضیلت خدمت خود را انجام دهد اگر در این تصمیمات حساب زندگی مورد نظر باشد به نظر بنده خیلی بهتر است و مسلماً چنین بی‌توجهی‌هائی پیش نمی‌آید، به هرحال ابلاغ این تصویب‌نامه همچنانکه عرض شد اسباب ناراحتی و نگرانی عده زیادی از کارمندان دولت بخصوص طبقه شریف و خدمتگزار و زحمتکش فرهنگ که خدماتشان را در کمال سختی و صعوبت خود و همسرانشان انجام می‌دهند گشته مخصوصاً از جناب آقای نخست‌وزیر استدعا دارم و مؤکداً تقاضا می‌کنم قبل از پایان سال امر بفرمایند. به این تصویب‌نامه رسیدگی و با تجدیدنظر مقتضی با توجه به سوابق و خواسته‌های آن ده درصد رفع این نگرانی بفرمایند و طوری ترتیب کار داده بشود که این تزلزل خاطری که در جمع زیادی از مستخدمین دولت پیدا شده که از نظر بنده قابل ملاحظه‌است هرچه زودتر رفع شود، نکته دیگری که مربوط به این موضوع است عرض می‌کنم وزارت دارائی به نظر بنده کار خوبی کرده و یک ماه عیدی به مستخدمین جزء خود در خوزستان داده‌است شاید وزارت گمرکات و انحصارات هم این کار را کرده باشد اما متأسفانه وزارتخانه‌های دیگر مثلاً وزارت پست و تلگراف که مستخدمین جزء آنجا با نهایت عسرت زندگی می‌کنند و مستحق هستند چنین توجهی درباره‌شان نشده بنده ابتدا عرض کردم که اقدام وزارت دارائی بسیار خوبست ولی این اقدام خیلی خوبتر خواهد بود که تمام دستگاهها این عیدی را به مستخدمین خود مرحمت کنند (صحیح است) با اینکه جداً مصر هستم و عرض کردم اگر قرار مساعدت هست و مقدور هست بهتر است که تمام دستگاهها یک روش متحد داشته باشند بنده باز تأکید می‌کنم که طرفدار ندادن عیدی نیستم و اصرار دارم در اعطای این عیدی و پاداش. اما واقعاً اگر مقدور نیست باید صورت مشابهی داشته باشد اینست که استدعای خود را تکرار می‌کنم و استدعا می‌کنم از جناب آقای نخست‌وزیر توجه بفرمایند و اطمینان بدهند که این نگرانی مستخدمین مخصوصاً مستخدمین فرهنگ که به نظر بنده مانند سرباز در نقاط بدآب و هوا و سخت و صعب مملکت و نقاط مرزی خوزستان خدمت خودشان را با کمال شرافت انجام می‌دهند رفع فرمایند، مطلب کوچک دیگری که باید بعرض برسانم از نقطه‌نظر اهمیت اینست که شاید آقایانی که به خوزستان تشریف برده‌اند توجه حاصل فرموده‌اند که همیشه در طرفین رودخانه کارون جمع زیادی از مردم بی‌سروسامان در زیر چپرهائی زندگی می‌کرده‌اند و متأسفانه این وضع قابل کمال تأسف و تأثر بوده در یک ماهه اخیر بواسطه بارندگی زیاد و طغیان رودخانه کارون زندگی آنها بهم خورد و آن کلبه‌ها و آن خانه‌های چپری هم از بین رفت آقای استاندار شرافتمند خوزستان جناب آقای غلامرضاخان فولادوند که در عمل بنده دیدم مرد بسیار صدیق و شریفی هستند و قصد بنده هم مجامله از شخص در پشت تریبون نیست با استفاده از قانون اختیارات استانداران اقدامی کردند و این مردم پراکنده و بی‌سروسامان را در یکی از قطعات اراضی واقع در سمت شرق اهواز که خالصه بود و دولت آن اراضی را مال خودش می‌داند و شاید آنطور باشد سکونت دادند، این مردم مردمی هستند که بواسطه فقر و مسکنت و مشکلات زندگانی در نقاط دوردست و در دهات نتوانستند بمانند و برای انجام کار عملگی یا کار دیگری که برایشان مقدور باشد آمده‌اند در اهواز و چون جائی نداشته‌اند نزدیک رودخانه همیشه زندگی می‌کرده‌اند و با استفاده از این پیشامد توانسته‌اند تغییر مکان بدهند و در خوزستان صاحب مکان شدند نظر این بود که به آنها هر کدام در حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر از این اراضی خالصه واگذار کنند تا با ترتیباتی بتوانند برای خودشان خانه و مسکن بسازند تا کنون از طرف وزارت کشاورزی و خالصه در این باب اقدامی نشده چون اینها مردمانی هستند که بسیار مستأصل و پریشان و مردمانی هستند که از هر حیث قابل عنایت هستند. با توجهی که اعلیحضرت همایونی برای آسایش و رفاه عامه مردم دارند و یقین دارم که جناب آقای نخست‌وزیر هم مخصوصاً برای مساعدت به اینگونه مردم همه‌گونه آماده و حاضر هستند خواهش می‌کنم دستور بفرمائید وزارت کشاورزی به هر نحو و تشریفاتی که ممکن است زودتر نتیجه گرفته شود طریق واگذاری این اراضی را به اینگونه اشخاص به ترتیبی که صلاح می‌دانند فراهم کنند بیشتر از این عرضی نمی‌کنم و باقی وقتم را به آقای پورسرتیپ تفویض می‌کنم.
رئیس ـ در اینجا وقتی نمی‌شود به کسی داد جنابعالی تا نیمساعت می‌توانید صحبت کنید قابل انتقال نیست خودشان هم می‌توانند صحبت کنند. آقای اردلان بفرمائید.
اردلان ـ آقای رئیس آقایان نمایندگان اینکه بنده بنام موافق مشروط ثبت‌نام کردم از این نظر بود که نسبت به لایحه یک‌دوازدهم موافقم برای اینکه آقای وزیر دارائی که در امور مالی وارد هستند تشخیص دادند که رسیدگی مجدد به ارقام بودجه لازم است و بنده هم اضافه می‌کنم که نسبت درآمدش بالاخص حاجت به مطالعه خیلی دقیق دارد برای اینکه ارقامی که نزدیک به حقیقت نیست در طرف درآمد پیش‌بینی شده و این دلیل موافقتم بود با لایحه یک‌دوازدهم شرطی که گذاشته‌ام برای اینست که یک کلمه یک عبارت زاید در این ماده واحده دیده می‌شود که تا به‌حال سابقه نداشته‌است و آن عبارت مخارج غیرمستمر است غیرمستمر همانطوری که عبارت بیان می‌کند مربوط به مخارجی است که در بودجه یکسال نوشته می‌شود و مستمر خرجهائی است که دوام دارد و خواهد داشت بنابراین شایسته نیست آنچه که جهت یکسال صرف می‌شود و در سال ۳۹ در بودجه منظور شده در لایحه یک‌دوازدهم ۴۰ هم اعتبار داده شود من‌باب مثال چند قسمت را برای روشن شدن خاطر آقایان عرض می‌کنم فرض بفرمائید که یک متخصص خارجی را دولت برای یکسال استخدام کرد اگر این مرد آمد و رفت سال دیگر احتیاجی بوجود آنچنان متخصص نیست لذا یک‌دوازدهم حقوق این فرد دلیلی ندارد که اعتبار داده شود یا اینکه ماشین‌آلاتی که دولت می‌خواسته‌است برای دخانیات بخرد سفارش داده شده این ماشین‌آلات نصب شد چنین ماشین‌آلاتی در سال دیگر لازم نیست خریداری شود بنابراین در یک‌دوازدهم ضرورت ندارد بعلاوه اگر در ماده واحده‌ای که در گذشته تقدیم شده ملاحظه شود بهیچوجه نگفته غیرمستمر، غیرمستمر درش دیده نمی‌شود بنده با اینکه حافظه‌ام اجازه زیاد نمی‌دهد فکر کردم چنین چیزی سابقه ندارد و مع‌الوصف برای اینکه مطمئن شوم به دفتر مجلس شورای ملی مراجعه کردم و لایحه ماده‌واحده‌ای که در سال ۱۳۲۳ برای سه ماه اول سال تقدیم شده بود خواندم غیرمستمر درش نبود بنابراین برای حسن پیشرفت کار و سرعت عمل از آقای وزیر دارائی خواهش می‌کنم کلمه غیرمستمر را راضی بشوند که حذف کنیم و ماده واحده مطابق سنت قدیمی سنت قدیمی مجلس شورای ملی به تصویب برسد خاصه اینکه در نطقی هم که در جلسه گذشته فرمودند مثل اینکه خودشان توجه فرمودند و دو دلیل ذکر کردند که البته آقای دکتر دادفر توضیح دادند یک دلیل ضرورت نداشت و دلیل دومش این است که در صورت‌مجلس می‌نویسد و بنده قرائت می‌کنم از بعد هم انواع مخارج مستمر داریم که از اول سال شروع می‌شود. پس توجه فرموده‌اید که غیرمستمر نبایستی در لایحه یک‌دوازدهم گذاشته شود بنده عرض دیگری ندارم.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی «شعاعی»ـ راجع به موضوع یک‌دوازدهم دو نفر از آقایان نمایندگان صحبتهائی فرمودند یکی از آقایان راجع به موضوع استخدام و چند مثالی هم ذکر فرمودند، موضوع هرج و مرج استخدام که این کلمه به نظر بنده مناسب بود با توجه به اینکه هرج و مرج قانونی است یعنی قوانینی داریم که ایجاد این هرج و مرج را کرده بطور کلی به استحضار خاطر آقایان می‌رسانم که موضوع استخدام و قانون جدید آن در دست مطالعه‌است و از مدتی قبل دولت مشغول این کار بوده و این کار ادامه دارد و امیدوارم که این کار خیلی زود انجام بشود موضوع دیگری که فرمودند در مورد تبعیض مزایا بود همانطور که در اصل حقوقها تبعیض هست البته در مزایا هم وجود دارد این را نمی‌شود منکر شد و باید هم اینها اصلاح بشود راجع به محروم شدن کارمندان بنده این را نمی‌دانم چطور بوده‌است که یک کارمندی در یک جائی بوده و یک چیزی می‌گرفته و در همانجا بهش گفته‌اند که دیگر نگیر مگر اینکه این آدم تغییر کرده باشد کارش و از جائی بجای دیگر رفته باشد. علی‌ایحال بنده بحث زیادی روی آن نمی‌کنم برای اینکه خود موضوع و نه علت را می‌دانم و اگر چیزی باشد باید در جریان کار اصلاح شود.
یک مطلب دیگر راجع به همسران کارمندان دولت که منتقل می‌شوند فرمودند این را در عین حال که تصدیق می‌کنم که شاید وجود داشته باشد ولی توجه آقایان را جلب می‌کنم که خود این موضوع اشکالات زیادی در کار خدمت و طرز استفاده از مأمورین ایجاد کرده مأموری خودش در اداره‌ای کار می‌کند و همسرش در فرهنگ، این مأمور بالضروره باید یک جائی برود. همسرش می‌آید التماس و زاری می‌کند توسل و تشبث می‌کند که شوهرم رفت مرا هم بفرستید آنجا درحالیکه شاید وجودش جائی که هست ضروری‌تر است. در صورتی که اغلب خودشان قبلاً تعهد می‌کنند که ما صرفنظر می‌کنیم از اینکه با همسران خود زندگی کنیم علی‌ایحال این فرمایشات فرمایشاتی بود که خارج از یک‌دوازدهم بود (موسوی ـ در بودجه تمام مطالب را می‌شود گفت) ولی بطور کلی تمام مزایا در این قانون جدید رعایت خواهد شد و امیدوارم که تمام این اشکالات برطرف شود. موضوع خالصه را هم که فرمودند گزارشی رسیده و امیدوارم که این جریان هرچه زودتر درست شود فرمایشات جناب آقای اردلان را هم اولاً من اظهار تشکر می‌کنم از اظهار محبتی که به من فرمودند و اما راجع به مخارج غیرمستمر که فرمودند جلسه قبل هم یکی از آقایان فرمودند که شما آخر فروردین برای اینکه حقوق بپردازید احتیاج به قانون دارید و بنده عرضم این بود که خیر ما مستمراً از اول فروردین خرج داریم نه اینکه این قانون فقط برای مخارج مستمر است، مخارج غیرمستمر هم ضروری است مثلاً فرض کنید فلان بنا دارد ساخته می‌شود ما نمی‌توانیم این را ولش کنیم توی برف و باران تا بودجه تصویب شود این جزء مخارج غیرمستمر است یا ملبوس فلان دستگاهی که در سال دومرتبه باید داده شود اینها در موقع خودش باید انجام شود بنده هم تعجب می‌کنم که جناب آقای اردلان فرمودند که در لایحه یک‌دوازدهم در سال ۱۳۲۳ کلمه غیرمستمر است به هرحال اگر هم گذاشته نشده بود شاید سهوی بوده‌است برای اینکه ضرورت دارد و اگر نگذاریم کار لنگ می‌ماند.
یک مطلب دیگری هم فرمودند که متخصصی که یکسال کار کرده و رفته و یا ماشینی که یکسال خریده شده دیگر مورد احتیاج نیست که خرج آن در بودجه گذاشته شود، این صحیح است و ممکن است در لایحه ۳۹ از این چیزها بوده‌است ولی ما دیگر این را خرج نمی‌کنیم ما در اینجا می‌گوئیم با رعایت قوانین و مقررات قانونی که برای آن سال بود البته آن خرج در سال ۴۰ نمی‌تواند عملی شود، این متخصص که رفته دیگر استفاده نمی‌کند بنابراین از این جهت حضرتعالی مطمئن باشید که سوءاستفاده از این قانون نخواهد شد. اما راجع به اینکه در آتیه تکرار نشود حضرتعالی فرمودید و یا یکی از آقایان دیگر فرمودند، بودجه کل در دست تهیه‌است و شاید قبل از نوروز تقدیم شود و امیدواریم دیگر احتیاج پیدا نشود به این کار اما راجع به حقوق مکتسب کارمندان، آن مرتب داده می‌شود و هیچوقت کسر نمی‌شود. راجع به تصویب‌نامه هم باید گفت این تصویب‌نامه و نظایر آن و قوانین مختلفی که هست مجموعاً آن حالت هرج و مرجی را که فرمودید بوجود آورده همه اینها زائیده آن امر است ولی آنچه مسلم است این است که آن حقوقی که به کسی تعلق می‌گیرد این حقوق باید پرداخت شود ولی حضرتعالی اگر مورد خاصی در نظرتان است آن مورد را بفرمائید تا رسیدگی بکنیم اگر استحقاق داشته باشد می‌گویم بهش بدهند.
رئیس ـ پیشنهادی رسیده راجع به کفایت مذاکرات قرائت شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام منیع ریاست محترم مجلس شورای ملی
پس از صحبت کردن یک نفر مخالف و یک نفر موافق اینجانب پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌نمایم. دکتر موسوی اصفهانی
رئیس ـ آقای موسوی توضیحی راجع به پیشنهادتان دارید بفرمائید.
دکتر موسوی اصفهانی ـ بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات در یک‌دوازدهم کردم.
رئیس ـ در کلیات یک‌دوازدهم.
دکتر اصفهانی ـ بله، برای اینکه اولاً وقت کم است و ثانیاً لایحه باید برای اظهارنظر مشورتی به مجلس سنا برود و دوباره برگردد و با این وقت کم خوب است که آقایان با کفایت مذاکرات در کلیات موافقت بفرمائید. (صحیح است) رئیس ـ آقای پورسرتیپ مخالفید؟ بفرمائید.
پورسرتیپ ـ عرض کنم بنده مخالفتم برای این بود که یک تذکرات و یک عرایضی خدمت جناب آقای وزیر دارائی دارم از این جهت تقاضا می‌کنم اجازه داده شود صحبت کنیم و اینکه آقای دکتر موسوی فرمودند باید به سنا برود و برگردد نظر سنا در بودجه استصوابی نیست نظر مشورتی است در سنا گیری ندارد. خواستم عرض کنم بنده معتقدم و عقیده دارم که جناب آقای شعاعی مردی بصیر و مطلع و وارد به امور وزارت دارائی هستند و بنده فکر نمی‌کردم که ایشان اینقدر شجاعت داشته باشند که بعد از آقای ضرغام پست وزارت دارائی را قبول بفرمایند چون وزارت دارائی دیگر باقی نمانده که ایشان چیزی قبول کنند...
رئیس ـ راجع به کفایت مذاکرات باید صحبت کنید.
پورسرتیپ ـ بنده مخالفتم را پس می‌گیرم، خواستم این تذکرات را بدهم.
رئیس ـ پس‌گرفتن هم ندارد و رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در کلیات. آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. رأی گرفته می‌شود به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است. آقای پورسرتیپ شما نام‌نویسی کرده‌اید البته اول اشخاصی که در برگ موافق و مخالف اسم‌نویسی کرده‌اند صحبت می‌کنند و بعد نوبت سایر اجازه‌ها می‌رسد. آقای پورسرتیپ بفرمائید.
پورسرتیپ ـ همانطور که عرض کردم اگر بنده آقای شعاعی را نمی‌شناختم خیال می‌کردم چون وارد به امور وزارت دارائی نیستند از این جهت وزارت دارائی را قبول کرده‌اند.
رئیس ـ اساساً در اینجا ذکر معایب و محامد و یا محاسن اشخاص شأن مجلس نیست مطلب را بگوئید.
پورسرتیپ ـ جناب آقای وزیر دارائی که تشریف دارند بنده می‌خواهم عرض کنم که وزارت دارائی اصلاً اداره وصول ندارد، شما فقط دستگاه خرج دارید وزارت دارائی شروع کرده در تمام مملکت یک ساختمانهائی می‌کند پول اینها را از کجا می‌آورند؟ خواسته‌اند ۶۳ میلیون به کارمندان، به آنهائی که حقوقشان تا چهارصد تومان است کمک کنند بعد آمده‌اید دکان باز کرده‌اید و خودتان لوبیا می‌فروشید عوض کمک، مثلی داریم ما، عرض کنم اینجا از خودم حرف می‌زنم می‌گویند اعلیحضرت عادل کریمخان زند وقتی آمد و سلطنت را گرفت، ضمن اینکه اثاث سلطنت را می‌گرفت یک قوش هم آوردند، او پرسید این چیست؟ گفتند این قوشی است که شکار می‌کند. گفت خوب بعد چه می‌کنند؟ گفتند گوشت شکار را بهش می‌دهند می‌خورد. گفت خوب ولش کنید که خودش بگیرد و خودش بخورد. حالا شما به عوض اینکه ماهی دویست تومان به فلان کارمند یا لیسانسیه بدهید ۶۵ میلیون تومان در اختیار آقا جوادخان طباطبائی می‌گذارید، سرقفلی می‌دهید دستگاه خرید راه می‌اندازید، همه این کارها را می‌کنید که به کارمند دویست تومان بدهید که توی بازار آن را شصت تومان هم نمی‌خرند بنده عرض می‌کنم که وزارت دارائی از مردم چه مالیاتی می‌خواهد بدهند، شما که خودتان بقالی و عطاری و پارچه‌فروشی باز می‌کنید پس مردم دیگر چه کارهائی باید انجام بدهند. خدا به ما رحم کرد، اگر ضرغام می‌ماند بنده فکر می‌کنم کار بجائی می‌رسید که ما در وزارت دارائی یا فلان وزارتخانه دیگر بجای اینکه وزیر را پشت میز وزارت ببینیم او را پشت دکان می‌دیدیم که پیش‌بند بسته و دارد ماست می‌فروشد. این وضعی بود که بوجود آمده بود، باید عرض کنم جناب آقای شعاعی بنده به شما تبریک عرض می‌کنم زیرا اولین ابلاغتان ابلاغ برکناری سرتیپ‌نویسی بود از ریاست شیلات، با عملی که او در خرید برنج کرد. شما این پرونده را چه کرده‌اید؟ این پرونده باید تعقیب شود و مجلس باید از آن مطلع بشود.
رئیس ـ آقای پورسرتیپ یک‌دوازدهم مطرح است.
پورسرتیپ ـ الآن عرض می‌کنم آقای ضرغام به کارمندان و رؤسای ادارات وزارت دارائی ابلاغ کردند که قانون یعنی من! بنابراین قانون در وزارت دارائی نخواهد توانست عمل شود. اول باید وزارت دارائی را شما اصلاح کنید و وضعی بوجود بیاورید که قابل دوام باشد و بتوانید پول بگیرید که بعد ما اجازه بدهیم آن پول را خرج کنید شما الآن این یک‌دوازدهم را که می‌گیرید باید این مبلغ کلی را بدهید آقا جوادخان که برود پنیر بخرد (احسنت)
رئیس ـ آقای محمدعلی مسعودی (گفته شد نیستند) آقای دکتر موسوی مخالفید یا موافق؟
دکتر موسوی اصفهانی ـ بنده با یک قسمتی مخالفم که پیشنهاد حذف خواهم داد.
رئیس ـ اگر پیشنهادی دارید بدهید چون ایشان به عنوان مخالف صحبت کردند دو نفر مخالف پشت سر هم نمی‌توانند صحبت کنند ولی می‌توانید پیشنهاد بدهید پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود
- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود حقوق و مزایای کارمندان و خدمتگزاران و مصارف مستمر و غیرمستمر وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاهها و شرکتهای دولتی و سایر مخارج فروردین‌ماه ۱۳۴۰ کشور براساس قانون بودجه سال ۱۳۳۹ تا حدود یک‌دوازدهم اعتبارات بودجه سال مزبور پرداخت نماید. دکتر جهانشاهی.
رئیس ـ آقای دکتر جهانشاهی
دکتر جهانشاهی ـ بنده بنظرم آمد که یک پیشنهاد اصلاحی بدهم برای اینکه در این ماده واحده جمله‌ای ذکر شده که شاید نه لازم باشد و نه فقدانش در اساس کار اشکالی بوجود می‌آورد و آن اینست که «از محل درآمد عمومی» و شاید در جریان کار به این شکل بربخوریم که یک مقدار از مخارج یا درآمدهای خصوصی هست که درآمد آن گرفته می‌شود و در خرج معینی مصرف می‌شود و بعضی از مؤسسات و شرکتها درآمدهای خصوصی دارند که از آن درآمدها خرج می‌کنند و گمان می‌کنم اگر این قسمت بماند بعداً اشکالی تولید می‌کند همین‌قدر که بطور یک‌دوازدهم گذاشته شود که خرج شود نظر تأمین می‌شود بدون اینکه این مانع وجود داشته باشد که درآمدهای اختصاصی نباید صرف این مخارج شود. گمان می‌کنم اگر موافقت بفرمایند به این ترتیب اصلاح شود در عمل هم راحت‌تر خواهد بود و هم عملی‌تر والا اشکالی هست که مخارج خصوصی را نمی‌توانیم بکنیم.
رئیس ـ آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی ـ دو مطلب بود، یکی فرمایشات جناب آقای پورسرتیپ که البته هر غلط کاری شده باشد تعقیب خواهد شد و اگر تقصیری شده باشد مسلماً تعقیب می‌شود نه تنها در یک وزارتخانه بخصوص و یا در یک مورد خاص این در تمام موارد کلی است و این یک جواب کلی بود به فرمایشات شما که عرض کردم، موضوع دوم که فرمودند گذاشته شده درآمدهای عمومی و ما وقتی می‌گوئیم درآمدهای عمومی منظور همه درآمدهاست، البته یک درآمدهای اختصاصی هم هست که برای همان موارد است ولی وقتی گفته می‌شود درآمدهای عمومی منظور همه اینها بوده. معهذا اشکالی ندارد که این را قبول کنیم.
رئیس ـ پیشنهاد قرائت می‌شود تا رأی گرفته شود به پیشنهاد آقای دکتر جهانشاهی.
(پیشنهاد آقای دکتر جهانشاهی مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
وزیر دارائی ـ بنده عرض کردم که موافقم این قسمت گذاشته شود.
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر جهانشاهی آقایان موافقین قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگر قرائت شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی‌ـ پیشنهاد می‌کنم قسمت اخیر لایحه پیشنهاد دولت مربوط به وصول درآمدها حذف شود. دکتر موسوی
رئیس ـ این پیشنهاد با توجه به پیشنهاد اولیه که تصویب شد حالا دیگر موردی ندارد چون مجلس رأی داد و بعلاوه پیشنهاد حذف توضیح ندارد. پیشنهاد دیگر قرائت شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم عبارت (و غیرمستمر) از ماده واحده یک‌دوازدهم حذف شود. محمود بهمنیار
رئیس ـ آقای بهمنیار بفرمائید.
بهمنیار ـ عرض کنم در مورد هزینه‌های غیرمستمر آقای اردلان یک شرحی اینجا بیان کردند. البته هزینه‌های غیرمستمر برای یک ماه نیست بلکه یک هزینه بخصوصی است برای موضوع بخصوصی که در بودجه پیش‌بینی می‌شود این است که بنده فکر می‌کنم ضمن ماه فرودین احتیاجی به پرداخت هزینه غیرمستمر نیست و اگر موافقت کنید برای ماههای بعد باشد.
رئیس ـ این یک پیشنهاد اصلاحی است به پیشنهادی که مجلس تصویب کرد چون غیرمستمر را مجلس رأی داد بنابراین دومرتبه رأی‌گرفتنش مورد اشکال است. پیشنهاد آقای دکتر جهانشاهی را مجلس تصویب کرد.
بهمنیار ـ به احترام رأی آقایان بنده پس می‌گیرم.
رئیس ـ بنابراین همان پیشنهاد آقای دکتر جهانشاهی بجای ماده واحده برای اظهارنظر به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
۵ ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ فعلاً کاری نداریم آقایان زودتر کمیسیون‌ها را انتخاب کنید. همین امروز می‌توانید اعضاء را انتخاب کنید تا هیأت رئیسه را هم شنبه انتخاب کنند. جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه روز شنبه خواهد بود ساعت دو و نیم که این لایحه به مجلس سنا فرستاده می‌شود از مجلس سنا برسد و برای رأی نهائی آماده باشد.
(مجلس یک ربع ساعت پیش از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت