مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اسفند ۱۳۳۶ نشست ۱۸۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۱۸۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۵ اسفندماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس ۲۲ اسفند ماه
۲- قرائت گزارش کمیسیون تحقیق راجع به تمدید مدت رسیدگی سؤال آقای عمیدی نوری درباره شیلات
۳ - تقدیم یک فقره طرح درباره تمدید مدت رسیدگی کمیسیون تحقیق و تصویب دو فوریت آن
۴ - معرفی آقای دکتر اهری به سمت معاونت وزارت بازرگانی توسط آقای وزیر بازرگانی
۵ - طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۳۷ کل کشور و خاتمه مذاکره و ارسال به مجلس سنا
۶ - طرح و تصویب فوریت گزارش کمیسیون دارایی راجع به چند تبصره ضمیمه بودجه ۱۳۳۷ کل کشور
۷ - طرح گزارش کمیسیون دارایی راجع به تبصره‌های ضمیمه بودجه ۱۳۳۷ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
۸ - تعیین و موقع دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس ۲۲ اسفند ماه
رئیس صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه -آقایان: ابتهاج. بهبهانی. کاظم شیبانی. توماج. خزیمه علم. کدیور. امید سالار. مرتضی حکمت. دولت‌شاهی. دکتر امین. جلیل‌وند. صارمی. اکبر. برومند. عامری. صفاری. غضنفری. ذوالفقاری. افخمی. اورنگ. سنندجی. مهندس جفرودی. تیمور تاش. فرود. دکتر فریدون افشار. دکتر سعید حکمت. اخوان. مهندس ظفر. مهندس فروغی. دکتر اصلان افشار. مهندس فیروز. بوربور. اعظم زنگنه. قراگزلو. دکتر حسن افشار. رامبد. پردلی. فضائلی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری. اریه. کیکاوسی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه - آقایان: ساگینیان. محمودی. جلیلی. فولادوند. اسکندری. طباطبایی قمی. عرب شیبانی. امامی خوئی. دکتر امیر حکمت. علامه وحیدی. ارباب. عبدالحمید بختیار.
رئیس - نسبت به صورت مجلس روز پنجشنبه نظری نیست؟
(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲- قرائت گزارش کمیسیون تحقیق راجع به تمدید مدت رسیدگی سؤال آقای عمیدی نوری درباره شیلات
رئیس - قبل از این‌که وارد بحث در بودجه بشویم یک گزارش از کمیسیون تحقیق رسیده و یک طرحی هم آقایان داده‌اند که قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون تحقیق به شرح زیر قرائت گردید
گزارش از کمیسیون تحقیق سؤالات به مجلس شورای
ملی در موضوع سؤال جناب آقای عمیدی نوری نماینده محترم مجلس راجع به شیلات که برحسب تصویب مجلس شورای ملی به کمیسیون تحقیق سؤالات ارجاع گردید کمیسیون طی جلسات عدیده با حضور جناب آقای وزیر دارایی و متصدیان شیلات موضوع را مورد دقت و رسیدگی قرار داد و سوکمیسیونی انتخاب نمود که به وظیفه تحقیق و رسیدگی کامل بپردازد سوکمیسیون پرونده‌ها و سوابق امر را خواست که بعضی از آنها در تاریخ ۲۲ اسفند ماه جاری واصل گردید که در حقیقت بیش از شش روز به پایان استمهال یک ماهه دوم باقی نبود و با رسیدگی بودجه در مجلس و طرح آن در این مدت اخیر دیگر مجالی برای کار کمیسیون تحقیق باقی نمی‌ماند از طرفی موضوع شیلات از نظر طرز اداره و کار و فروش محصولات آن در گذشته و رویه آینده که مستلزم تأمین منافع مملکت و آسایش مردم باشد شایان اهمیت و قابل توجه می‌باشد اصولاً هم در عمل مشاهده شد که مدت یک ماه اختیار کمیسیون تحقیق و یک ماه تمدید آن مندرج در ماده واحده مصوب ۴ تیر ماه ۱۳۳۶ کافی برای رسیدگی و انجام وظیفه کمیسیون تحقیق سؤالات نمی‌باشد لذا با جلب توجه مجلس به اهمیت موضوع شیلات و انجام وظیفه کمیسیون تحقیق سؤالات این گزارش را تقدیم ولزوم تعقیب رسیدگی به کار شیلات را تأکیداً به استحضار مجلس رسانیده و پیشنهاد می‌نماید مهلت کافی برای این موضوع داده شود چنانچه طی طرح قانونی دو فوریتی جداگانه استدعا شده است مهلت رسیدگی برای کمیسیون تحقیق به مورد است که از دوماه به چهار ماه اصلاح و در صورت لزوم باز هم به تصویب مجلس در موارد مهم و لازم تمدید گردد.
از طرف مخبر کمیسیون تحقیق سؤالات دولت‌آبادی
۳ - تقدیم یک فقره طرح درباره تمدید مدت رسیدگی کمیسیون تحقیق و تصویب دو فوریت آن
رئیس - طرحی هم رسیده با دو فوریت است و قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی نظر به این‌که مدت یک ماه برای رسیدگی به کارهایی که به کمیسیون تحقیق سؤالات و همچنین یک ماه تمدید که با تصویب مقام ریاست داده می‌شود مصرح در قانون مصوب ۴ تیر ماه ۱۳۳۶ کافی برای جمع‌آوری سوابق و رسیدگی دقیق نیست لذا امضا کنندگان تقاضا دارند مدت‌های مذکور در ماده واحده فوق‌الذکر به شرح زیر اصلاح گردد:
«هر یک از مدت‌های مقرر در ماده واحده مصوب ۴ تیر ماه ۱۳۳۶ راجع به سؤال آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی از آقایان وزیران به جای یک ماه دو ماه تعیین می‌گردد و در موارد ضرورت هم با تصویب مجلس شورای ملی قابل تمدید می‌باشد.»
دولت‌آبادی. عمیدی نوری. استخر. مشار. خرازی. دکتر هاشم وکیل. مجید ابراهیمی. بزرگ‌نیا. فیلیکس آقایان و چند امضای دیگر
رئیس - طرح با دو فوریت است و فوریت اول مطرح است مخالفی با فوریت اول نیست؟ (اظهاری نشد) بنابراین باید رأی گرفت آقایانی که با فوریت اول موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) رأی به فوریت دوم گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) فوریت دوم تصویب شد چون دو فوریتی است باید چاپ بشود و بیاید به مجلس.
۴ - معرفی آقای دکتر اهری به سمت معاونت وزارت بازرگانی توسط آقای وزیر بازرگانی
رئیس - آقای وزیر بازرگانی
وزیر بازرگانی (تیمساری) - بنده خیلی خوش‌وقتم که امروز آقای دکتر اهری را که یکی از صاحب‌منصبان بسیار قدیمی و تحصیل کرده بانک ملی هستند به سمت معاون پارلمانی وزارت بازرگانی به مجلس شورای ملی معرفی می‌کنم (احسنت، احسنت، بسیار مبارک است)
نورالدین امامی - بسیار انتخاب خوبی است.
۵ - طرح و مذاکره در بودجه کل کشور
رئیس - بودجه مطرح است و چاپ شده و به دست آقایان رسیده و مطالعه کرده‌اند حالا ماده واحده قرائت می‌شود (ماده واحده - به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - بودجه سال ۱۳۳۷ کل کشور که از حیث درآمد اعم از عمومی و اختصاصی و بنگاه‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی در پنج فصل ضمیمه بالغ بر پنجاه و هفت میلیارد و هشتصد و هشتاد و شش میلیون و چهار صد و چهل و پنج هزار و دویست و هفت ریال (۵۷۸۸۶۴۴۵۲۰۷) و از حیث هزینه بالغ بر پنجاه و نه میلیارد و یک صد و سی و پنج میلیون و نهصد و چهل و شش هزار و پانصد و شصت و پنج ریال (۵۹۱۳۵۹۴۶۵۶۵) می‌گردد تصویب و اجازه داده می‌شود: الف - وزارت دارایی درآمدهای پیش‌بینی شده برای سال ۱۳۳۷ منظور در فصل اول را وصول و کلیه حقوق و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران جزء و هزینه‌های مستمر و غیرمستمر وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر مصارف منظوره در فصل دوم را در حدود درآمدهای وصولی مذکور در فصل اول با رعایت کامل مقررات و مفاد تبصره‌های منظوره در این قانون پرداخت نماید. ب - بودجه بنگاه‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی طبق مقررات و قوانین مربوط به هر کدام قابل اجرا می‌باشد همچنین آنچه وزارتخانه‌ها و ادارات کل از محل درآمدهای اختصاصی استفاده می‌نمایند تابع مقررات و قوانین مخصوصه به درآمدهای مزبور می‌باشد ضمناً سازمان برنامه می‌تواند بقیه وجوه مورد احتیاج خود را برای اجرای برنامه‌های مصوب که در فصل چهارم همین بودجه ذکر شده است از محل وام بعد از تصویب مجلس تأمین نماید.
رئیس - کلیات مطرح است آقای خلعتبری بفرمائید
ارسلان خلعتبری - اساس بودجه دخل و خرج مملکت است به عقیده بنده بودجه‌ای که بشود برای همیشه یک بودجه قابل اطمینانی دانست که متکی باشد به مالیات‌های مستقیم چون بحث زیادی راجع به فوائد مالیات مستقیم شده است و بودجه ما بیشتر متکی به مالیات غیرمستقیم است بنده لازم می‌دانم در این موقع که بودجه مملکت در مجلس مطرح است برای همیشه و برای آینده یک موضوعی را در اینجا به عرض می‌رسانم در مملکت ما خیلی مد و مرسوم شده است که اشخاص مسئول یا متصدیان مقامات مختلف اداری مطالبی را اظهار کنند که یک عده از مردم خوش‌شان بیاید اما بنده غیر از آن دسته هستم و فکر می‌کنم که مملکت چه احتیاجی دارد و اگر می‌خواستم آن رویه کسب وجهه و تظاهر را انتخاب کنم به قدری برای این کار مناسب بودم که آقایان نمی‌توانند میزانش را تعیین کنند (صحیح است) ولی درست در موقعی‌که می‌بایستی برای خودم کسب وجهه بکنم در همان موقع برخلاف انتظار اشخاص که فکر می‌کردند که من ممکن است رویه منفی اتخاذ کنم ایران را از نظر خودم در درجه اول گرفتم و بعد یک دوربین به چشم زدم دیدم ایران یک همسایه‌هایی دارد غیر از همسایه‌ها یک ممالک دورتر دارد و باید برای ترقی ایران فکر کرد ممالک دیگر چه کرده‌اند و چه می‌کنند و اگر آن رویه‌ای که به موجب ترقی و پیشرفت در ممالک دیگر شده است به نظرم رسید آن را در اینجا عرض می‌کنم البته این مطالب هم موافق دارد و هم مخالف در ایران موافقین طبعاً ساکنند یا خیال می‌کنند که ممکن است باز روزی برای کسب وجهه و تظاهر پیش بیاید ولی بنده این پل را خراب کرده‌ام که دیگر به عقب نتوانیم بروم چرا؟ برای این‌که فکرم به جلو است برای خاطر ایران بنابراین هیچ‌وقت به خودم اجازه نمی‌دهم که به عقب برگردم مدتی است که در این مملکت چه می‌نویسند چه می‌گویند که مالیات‌های غیرمستقیم نباید وصول شود مضر است بد است چرا؟ به دلیل احصائیه‌هایی که از آمریکا و از انگلستان و از ممالک دیگر در جلو آدم می‌گذارند که آقا ببینید در آمریکا ۸۶ درصد مالیات مستقیم و ۱۴ درصد عوارض غیرمستقیم است اما هیچ فکر نمی‌کنند که آمریکا، آمریکای ۱۹۵۶ و ۵۷ و ۵۸ است این آمریکای ۱۹۵۸ یک آمریکای ۱۹۰۰ داشته باید دید که در ۱۹۰۰ و ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰ آمریکا چه کار کرده که آمریکایی شد که ۷۰ هزار میلیون دلار بودجه‌اش است و ۸۶ درصد این بودجه از مالیات مستقیم است حالا بنده دو نوع فکر دارم یک فکر این است که می‌گویم آقا باید مالیات مستقیم باشد و مالیات غیرمستقیم حذف شود بنده خودم هم طرفدار این فکر هستم اما به یک شرط که فرمولش را هم نشان بدهند راهش را هم نشان بدهند مادام که فرمول و راه نشان داده نشده حرف منفی زدیم و همه خوش‌شان می‌آید پس به نظر بنده باید ما حرف مثبت بزنیم و دولت هم باید طرفدار حرف مثبت باشد و عمل مثبت انجام دهد برای چه؟ برای تأمین درآمد مملکت که باید از چه تأمین شود؟ از درآمد اشخاص درآمد اشخاص از چه باید تأمین شود؟ از ثروت (صحیح است) یعنی باید اول ثروت را زیاد کرد (احسنت) آقایان باید خودمان را گول نزنیم دو نوع و دو سیستم الان در دنیا هست یک سیستم سیستمی است که تولید ثروت را دولت با دستگاه‌های خودش می‌کند و حوائج مردم را هم خودش تأمین می‌کند و تمام وسائل تولید در اختیار دولت است چهل سال است اشخاصی که طرفدار این فکر بوده‌اند یعنی روس‌ها تازه پارسال سیاست اقتصادی‌شان را تغییر باید دارند باشد حالا سیاست کلخوز و زراعت اشتراکی را دادند تغییر می‌دهند این آلمان غربی و آلمان شرقی دو تجربه است آلمان غربی و آلمان شرقی بعد از جنگ شروع به کار کردند در آلمان غربی یک آقایی به نام لودویک ارهات پیدا شد گفت آقا در آلمان اول بایستی کارخانه‌ها تکمیل بشوند تأسیس بشوند به کار بیفتند فعالیت باید فعالیت تمام مردم باشد گفت اگر دستگاه دولت خواست فعالیت کند چند صدهزار نفر باید این کارها را انجام بدهند ولی اگر تمام مردم فعالیت بکنند تمام انرژی ۵۰ میلیون جمعیت آلمان صرف فعالیت فردی خواهد شد و نتیجه کار وفعالیت ۵۰ میلیون نفر بیشتر از چند هزار نفر می‌شود و نتیجه این شد که آلمان غربی با اتخاذ یک سیستم به موقع وسیستم ایجاد ثروت و تقویت و تشویق تولید و فعالیت در کارهای خصوصی را پیش گرفت و در ظرف چند سال مارک آلمان غربی قدرت خریدش ۷ برابر و ده برابر آلمان شرقی شد و الان آلمان غربی در اقتصاد مملکت دوم دنیا است پولش حتی از پول آمریکا هم قوی‌تر است کارخانه‌ها ساخته شد کارخانه‌های بزرگ کروپ و کاو و تمام اینها ساخته شد برای این‌که یک سیاست مثبت تشویق‌کننده‌ای بود که به مردم مجال کار و فعالیت داد و مردم آمدند ثروت‌شان را زیاد کردند و در هر کشوری که این سیاست اتخاذ بشود همین نتیجه را دارد مثل تجربه خود آمریکا که از سال ۱۹۰۰ به بعد دولت آمریکا تولید برای ایجاد ثروت را تشویق کرد وقتی تشویق و حمایت کرد ثروت زیاد شد ثروت که زیاد شد ازثروت زیاد مالیات گرفت نه از مردم لات و گدا و منفعت مردم را تحریک کرد و مردم این کارخانه‌های عظیم را ساختند و امروز با آن کارخانه‌ها تسلط اقتصادی بر دنیا به دست آورده‌اند اینها را تصور می‌فرمایید که برای خاطر کلیسای مسیح و حضرت مسیح کردند در انگلستان خیال می‌کنند این کارخانه‌های عظیم که از ۱۹۰۰ به بعد درست شده اینها را برای خاطر کلیسای انجیلی کردند در آلمان برای خاطر پاب کردند؟ نه آقا منفعت مردم را تحریک کردند و تشویق کردند وقتی که آن منفعت تحریک و تشویق شد و محیط را برای ایجاد ثروت آماده کردند و فحش ندادند به هرکس که یک مقداری مال و ثروت از راه کار و فعالیت به دست آورده آن وقت ثروت ایجاد ثروت کرد (صحیح است)
آن کسی که مالیات می‌دهد در ۱۹۰۰ سیستم مالیاتی آمریکا غیر از سیستم مالیاتی امروزه آمریکا بود آن موقع ده درصد هم مالیات نمی‌دادند مالیات بر درآمد نداشتند احصائیه‌های رسمی آمریکا را بنده مطالعه کرده‌ام از ۱۹۲۰ به بعد ۱۰ درصد ۱۵ درصد به تدریج ۱۸ درصد از ۱۹۳۰ به تدریج مردم را تشویق کردند مردم آمدند کارخانه ایجاد کردند ثروت ایجاد شد ثروت به خودی خود درست نمی‌شود ما در مجلس اشخاص اقتصادی وارد داریم هم از لحاظ جنبه عملی و هم از نظر جنبه علمی این جا جلو چشم آقای خرازی هست آقای دکتر جهانشاءهی هست آقای دکتر افشار هست که در امر اقتصادی وارد هستند آقایان محترمی داریم آقای دولت‌آبادی هستند آقای صدرزاده هستند همه آقایان نمی‌خواهم به تفصیل عرض کنم وزرا هم مردمان دانشمندی هستند آقای ناصر وزیر دارایی مرد وارد هستند سال‌ها رئیس بانک ملی بوده‌اند عرایض
بنده را توجه بفرمایید یا حرف من درست است یا نادرست خیلی دلم می‌خواهد که آقای نیساری وزیر بازرگانی مملکت بلند شوند بگویند حرف‌هایت درست نیست بنده عرض می‌کنم اول بایستی هو و جنجال را کنار گذاشت وقتی هو و جنجال را کنار گذاشتیم باید رفت به دنبال ایجاد ثروت تمام ثروتی که خیال می‌کنید ایران هست به اندازه ثروت یک کارخانه کوکاکولای آمریکا نیست اینجا دلال زیاد دارد یک اشخاصی یک چیزهایی به جیب می‌زنند زمین باز و زمین خور اینها هست ولی اگر آقای رئیس بانک ملی جلو اعتبارات را یک سال بگیرند یک زمین باقی ماند (یکی از نمایندگان- یک ماه) یک ماه، می‌خواستم عرض کنم که آمریکایی ثروت دارد برای این‌که مجال داده شد که ثروت تولید کند آمریکا از کمپانی جنرال موتورز پانصد میلیون دلار مالیات می‌گیرد یک کمپانی جنرال موتورزی هست که کار می‌کند و ۵۰۰ میلیون دلار مالیات می‌دهد اگر نباشد نمی‌تواند مالیات بدهد کمپانی جنرال موتورز را چی به وجود آورد؟ یک سیاست مثبت اقتصادی که با نقشه فکر می‌کرد و همان موقع در آمریکا مطبوعاتش می‌نوشتند شصت خانواده همان شصت خانواده‌ای که فورد بود و فلان بود و آن یکی بود، در ایران بحث از هزار خانواده بود و حالا هم هست از ۱۹۱۰ در آمریکا می‌نوشتند شصت خانواده و همان ۶۰ خانواده در ظرف چند سال ثروت آمریکا را زیاد کردند و حالا ۵۰ درصد مالیات می‌دهند می‌خواستم عرض کنم باید دولت سیاستی داشته باشد بودجه‌اش صحیح باشد و مالیات مستقیم نخواهد تهیه شد مگر با ازدیاد درآمد مردم و درآمد مردم زیاد نمی‌شود مگر با فعالیت مردم مردم فعالیت خواهند کرد مگر یک سیاست قوی مثبت تولید و کسب و توسعه و همه اینها را حمایت کنند مثال می‌زنم آلمان بعد از جنگ تمام کارخانه‌هایش را تکمیل کرد و الان کارخانه‌های مدرن دارد و کارخانه‌های انگلیسی نمی‌توانند با آنها رقابت کنند ما اگر کارخانه‌هایی داریم چون کارخانه‌ها سال به سال توسعه پیدا می‌کند و مدرن می‌شوند باید سعی کرد آن کسی که کارخانه‌ها سال به سال توسعه بدهد وقتی کارخانه توسعه پیدا کرد محصول توسعه پیدا می‌کند توسعه محصول به نفع مصرف‌کنندگان و به نفع تمام مردم است در آمریکا چرا همه مردم یخچال دارند برای این‌که آن‌قدر یخچال تولید می‌شود که چاره‌ای نیست جز این‌که به همه مردم بدهند آن هم به اقساط و چون ما تولید یخچال نداریم از هر چهار هزار نفر یک نفر باید یخچال تهیه بکند و توی خانه بگذارد پس بنابراین علت این‌که بنده این مطالب را عرض کردم این است که در بودجه اشاره شده است به قانون مالیات بر درآمد جدید بنده این سفر اخیر که به اصفهان رفتم در یک ماه قبل و ای کاش نرفته بودم بنده هیچ دفاع از کارخانه‌چی نمی‌کنم که پارچه‌اش را در زمان جنگ گران فروخته است و چیزی گیر بنده نیامده نمی‌گویم تجار تقصیر ندارند بسیار تقصیر دارند توجه هم ندارند سیاست عاقلانه‌ای داشته باشد که سرمایه‌دار را حاضر بکند به این‌که سرمایه‌اش را به کار بیندازد و بعد کنترل و نظارت بکند که که حقوق کارگرها تأمین شود بنابراین اگر یک سیاستی اتخاذ شود که منفی باشد یعنی بدون رسیدن به آن حد رشد و تکامل جلو آن توسعه را بگیرد آن سیاست مضر است و آن درست مخالف سیاستی است که از ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۰ آمریکا طرفدارش بود در بیست سال پیش در سویس یک رفراندوم شد بین کارگران که آیا مزد اضافه شود یا نه؟ کارگرها رأی دادند که مزد اضافه نشود برای این‌که شرکت‌ها و تولیدکنندگان داخلی بتوانند با تولیدکنندگان و فروشندگان خارجی رقابت بکنند و این را از قول آقای دکتر افشار نقل می‌کنم که ایشان استاد هستند بنده هم موافق هستم و تأیید می‌کنم این سیاست را و در همه جای دنیا هست که حتی کارگرش تولید را تشویق می‌کند برای این‌که توسعه تولید هم کارگر فایده می‌برد و هم مردم و مصرف‌کننده فایده می‌برند و هم مملکت فایده می‌برد و هم دولت مالیات خودش را می‌گیرد. حالا در این بودجه اشاره شده است به یک لایحه‌ای که تازه آمده است و در این لایحه معافیت‌هایی که به تولیدکنندگان شده برای آینده معافیت تولید را حذف می‌کند بنده ناچار هستم که این تذکر را به عنوان مخالف مشروط به آقای وزیر بازرگانی بدهم که بلی امسال هم وصول می‌کنید اما دیگر کسی کارخانه نمی‌آورد دیگر کسی تولید نمی‌کند تولید را نفع تحریک می‌کند بنابراین اگر نفعش را زیاد کردید می‌آورد و اگر نفعش را زیادتر نکردید نمی‌آورد بنده مخالف با مالیات سنگین نیستم کسی که مالیات سنگین می‌دهد باید کسی باشد که درآمدی بدون زحمت عایدش می‌شود بنده توی تهران نشسته‌ام صد هزار تومان درآمد از فلان جا برآیم می‌رسد از ملک می‌رسد، از قمار می‌رسد، کسی که هیچ‌گونه فعالیت نمی‌کند این‌گونه درآمدها و درآمدهای باد آورده بدون زحمت فرق می‌کند با درآمدی که در نتیجه فعالیت به دست می‌آید تمام درآمدهایی که مربوط به فعالیت فردی است باید تشویق شود تا تولید در مملکت زیاد بشود و شما بتوانید بودجه را تأمین بکنید و الا اگر خواستید یک تصمیمی بگیرید به هوای این‌که سال دیگر مالیات زیاد خواهد شد بنده عرض می‌کنم که سال ۳۹ دیگر کسی کارخانه وارد نمی‌کند این آقای کورس همکار محترم ما که اینجا نیست یک کارخانه‌ای وارد کرده و سه چهار هزار نفر کارگر دارد که نان می‌خورند اشخاص دیگری هم هستند آقا ما باید احتیاجات اولیه مملکت را برطرف کنیم ما باید قماشمان را تأمین کنیم به طوری که احتیاج به قماش تا ۵ سال دیگر نداشته باشیم ما باید قند و شکرمان را تأمین کنیم سیمان را باید تأمین کنیم دارو را تأمین بکنیم رادیو داشته باشیم یخچال باید داشته باشیم چرخ خیاطی داشته باشیم همه این چیزهایی که از خارج می‌آید و بازارها را پر می‌کند باید تمام اینها را ما داشته باشیم حالا اگر امسال گفتیم معاف و مردم رفتند برای این کار سرمایه را به کار انداختند و سال دیگر گفتید نه معاف دیگر کسی نمی‌رود دنبال آن. این را لااقل تا چهار پنج سال تشویق بفرمایید و در نتیجه تشویق این احتیاجات ضروری مملکت در داخله مملکت تهیه شود و محصول مملکت زیادتر شود و تولید زیاد شود تا شما بهره ببرید صادرات را مطلقاً از مالیات و عوارض معاف کنید بگویید تا ده سال هر کس پنبه صادر کرد خشکبار صادر کرد این محصولات را صادر کرد از مالیات معاف است (صحیح است) اینها ضرر ندارد اینها ثمر دارد اگر یک سال صد میلیون تومان هم کسر داشتید آن وقت صادرات زیاد می‌شود توسعه کارخانه‌ها زیاد می‌شود بعد از چهار پنج سال مردم خودشان تشویق می‌شوند کارخانه‌ها را توسعه می‌دهند تولیدشان را زیاد می‌کنند. در آمریکا می‌گویند هر کس که ثروت را از آمریکا خارج کرد و برد در مملکت دیگر به کار انداخت از مالیات معاف است چرا این کار را می‌کنند؟ برای این‌که می‌دانند کسی که یک میلیون ثروت از مملکت خارج می‌کند و در خارج به کار می‌اندازد و چند میلیون در سال دیگر بر می‌گرداند بنابراین مالیات را باید گرفت مالیت را باید از ثروت گرفت اما نه از هر چیز بنده مخصوصاً از اساتید محترم دانشگاه و آقایان مطلع سؤال می‌کنم که آقایان تصدیق می‌فرمایند که نظر بنده صحیح است که کارهای تولیدی که ثروت مملکت را زیاد می‌کنند باید تشویق کرد و لایحه بودجه‌ای که الان اینجا هست و اشاره به این قسمت کرده بنده این قسمت را مخالف سیاست اقتصادی می‌دانم و خودم را وظیفه‌دار دانستم که این را به عرض آقایان برسانم این عرض اول بنده بود مسئله دوم مسئله خرج است بنده راجع به خرج سه چهار تذکر مختصر دارم اولاً باید دولت یک سیاست صرفه‌جویی شدید اتخاذ بکند و این سیاست صرفه‌جویی به شدت اجرا شود یعنی واقعاً عادت و ملکه ما بشود که ۵ دلار بیخود خرج نکنیم صد تومان بیخود خرج نکنیم آقای وزیر خارجه باشد آقای وزیر فرهنگ باشد این صرفه‌جویی در بودجه ما هر وقت شده بودجه‌ها متعادل بود در زمان رضا شاه البته وضعیت فرق کرده ولی یک سیاستی توی مملکت ما بود و این سیاست سیاست صرفه‌جویی بود آن سیاست صرفه‌جویی اگر برگشت آمد به نظر بنده مقدار زیادی از مخارج دولت از بین خواهد رفت امروز یک وزارتخانه‌ای تشکیل می‌شود فوری فردایش می‌بینید یک عمارت ۲۰ میلیون تومانی هم پشت سرش هست.
آیا حالا ۲۰ سال است ۵۰ سال است ۱۰۰ سال است این ممالک دیگر وزارتخانه‌های‌شان را عوض کرده‌اند ادارات‌شان را عوض کرده‌اند این سیاست اقتصادی باید بشود یعنی هزینه‌های بی‌مورد و غیر لازم باید حذف بشود بنده برای این‌که وقت مجلس را نگیرم دیگر بیش از این عرضی نمی‌کنم نظایر این کار به قدری زیاد است که می‌توانم ۱۰ روز در اینجا صحبت بکنم (خرازی- صرفه‌جویی در هزینه یکی از اساس تعدیل بودجه است) بلی باید این صرفه‌جویی‌ها در شرکت‌ها هم بشود در مؤسسات دولتی بشود یک شرکتی تشکیل می‌شود فردا می‌بینیم فرش کرمانی خوب فروشش از لحاظ خرید داخلی خوب است شما ببینید چقدر بخاری کلمن در این مملکت هست و کلمن این و آن من خانه یکی از بستگانم رفته بودم به جان آقای نخست‌وزیر اگر دروغ بگویم من در این مجلس می‌گویم من هنوز بخاری برقی ندارم بخاری ذغال سنگی می‌خرم ۵۰ تومان و ذغال سنگ می‌خرم می‌سوزانم چرا نخرم نفت هم هست بنده تا حال بخاری فرنگی کلمن نخریده‌ام چرا بخرم چرا هزار تومان بدهم امسال بخاری ایران کار خریدم دویست تومان خیلی هم خوب است اما توی هر وزارتخانه‌ای که بروید توی هر اطاقی بروید یک بخاری هزار تومانی هست اینها را وقتی جمع بکنید و حساب بکنید می‌بینید ۴۰ - ۵۰ میلیون تومان از این صرفه‌جویی‌ها صرف خرید این نوع چیزها می‌شود تشریفات بیخود می‌شود بنده یک روز راجع به وصول مالیات عرض کردم اتومبیل لوکس شخصی آقا یک چیز ضروری نیست حالا برای یک عده‌ای برای استاد دانشگاه برای طبیب و فلان و اینها خیر آقا اتومبیل‌های کوچک لوکس نیست و ضروری است و لازم است اما یک اتومبیل‌هایی لوکس است که یک اتومبیل شورلت می‌خرم ۳۴ هزار تومان یک مالیات سه هزار تومان هم ببندید به نافش هیچ ملاحظه نکنید سالی ۵ هزار اتومبیل می‌آید صد و پنجاه میلیون تومان پول بگیرید همین را می‌خواهم بگویم پول حسابی بگیرید هر کس اتومبیل دارد اتومبیل که وارد می‌شود متاع خارجی که وارد می‌شود پس چرا عرض می‌کنم با ثروت مخالفت نکنید اتومبیل وارد می‌شود من هم می‌دانم از لحاظ ورود محصولات خارجی در کشور محظوراتی هست آنهایی که بیرون نشسته‌اند
ایراد می‌گیرند نمی‌دانند جلو اتومبیل را بگیرند جلو قالی را می‌گیرند جلو صابون فرانسه را بگیرید جلوی برنج را می‌گیرند جلوی پنبه را می‌گیرند یک عده‌ای هستند در بیرون که بیخود ایجاد بدبینی می‌کنند دیروز سوار تاکسی شده بودم شوفر تاکسی می‌گفت این اتومبیل‌های آمریکا ایران را پر کرده است و تنها جایی است که اتومبیل‌های آمریکایی همه جا را گرفته گفتم آقا میدانی ایران چقدر اتومبیل دارد و چقدرش می‌آید اینجا؟ گفت خیلی، گفتم از صد تا نود تا می‌آید؟ گفت بله بنده فهمیدم که شوفر تاکسی را پرش کرده‌اند گفتم آقا جان خوشبختانه بنده هفته پیش احصائیه صادرات اتومبیل آمریکا را دیدم در آمریکا شش میلیون اتومبیل تولید می‌شود صد هزار تا صادر می‌شود در مجله یونایتد استیتزدورلدر یپرت بود بقیه‌اش مصرف داخلی است صد هزا تا صادر می‌شود تمام بقیه مصرف داخلی است ۹۷ درصد اتومبیل آمریکا در داخله مصرف دارد صدی سه در تمام دنیا صادر می‌شود آن‌وقت می‌بینید که چه تناسب کوچکی به ما می‌رسد حالا اگر حساب را از آن طرف ببرید از این طرف بنده عرض کنم وقتی اتومبیل وارد می‌شود از اتومبیل مالیات سنگین‌تر بگیرید با یک حساب صحیح می‌توانید سالی صد میلیون تومان مالیات بگیرید هر کس اتومبیل دارد باید مالیاتش را هم بپردازد. مسئله سوم مخصوصاً می‌خواهم آقای وزیر دارایی شما دقت بفرمایید پول خرج می‌شود نه رئیس‌الوزرا مقصر است نه وزیر مقصر است نه ما مقصر هستیم سیستم کنترل بر مصرف درست نیست یعنی شما صد هزار تومان پول می‌دهید به وزیر راه بیچاره می‌رود ده دفعه کنترل می‌کند اما یک وقت شما می‌بینید که نتیجه بد درآمد چرا؟ آن مقاطعه کار قیر را کم زده وزیر راه که نمی‌تواند عینک بزند که سرتاسر قیر را بپاید مقاطعه کار قیر را کم زده آن یکی آنجایش را کم کار کرده وزارت دارایی خرج می‌کند این ساختمان‌هایی که می‌شود من قسم می‌خورم این مصارفی که برای ساختمان‌های کشور می‌شود اقلاً ثلثش خورده می‌شود (موسوی - بیشتر) آنهایی که با نظارت مستقیم دولت ساخته می‌شود افلاً ثلثش نفله می‌شود چرا؟ برای این‌که کارهایی را در این شهرستان‌ها می‌کنند حالا عرض می‌کنم کارهای بزرگ و کارهایی که شرکت‌های بزرگ انجام می‌دهند ببینید خوب است من بعضی از شرکت‌ها را دیده‌ام طرز کارشان خیلی خوب است برای این‌که شئون و پرستیژشان اجازه نمی‌دهد که کار بد بکنند اما در شهرستان‌ها این کارهای کوچک ساختن یک دبیرستان یک پل کوچک یک بیمارستان کوچک اینها نمی‌دانند پول چقدر تلف می‌شود و به نظر بنده تاکنون تمام دولت‌ها یک فکر نکرده‌اند من از شما می‌خواهم تقاضا بکنم بیایید یک سیستم کنترل درست کنید این سیستم کنترل کار آسانی است شما بانک رهنی دارید بانک ساختمانی دارید مؤسسات قابل‌اعتماد دارید سازمان برنامه دارید بیایید یک هیئتی از اینها انتخاب کنید که اینها این ساختمان‌هایی که می‌شود تصدیق بکنند که این خرج شده، شاید یک ده درصد بیست درصد بدهید عرض کنم بنده مکرر گفته‌ام این شرکت‌های ایرانی خودمان، اینها را تشویق بکنید، یک کاری بکنید حالا که خارجی‌ها می‌آیند در کارهای ما دخالت می‌کنند و منافعی هم می‌برند این آقایان ایرانی‌ها هم بیایند واقعاً غیرت به خرج بدهند و یک همتی بکنند یک کنسرسیوم داخلی درست کنند این کارهایی که می‌شود، این کارها را بیایند تضمین کنند، همه‌شان بیایند یک کنسرسیوم درست کنند، این طرز کنترل هیچ فایده‌ای ندارد یک کاری کنید که این پول‌ها اگر به مصرف نمی‌رسد برگردد به دولت برسد یک قسمت عمده پول صرف این کار می‌شود، بنابراین بنده در قسمت دخل و خرج لازم می‌دانم که این نظارت را عرض کنم ویک عرض دیگرم هم این است که همان طوری که دیروز هم اینجا به آقایان وزرا عرض کردم مخارج زیاد اداری غیر لازم است در سازمان برنامه شما دو قسمت دارید. یعنی کارهای بهداری و فرهنگی و راه، این کارهایی که خود وزارتخانه‌ها می‌توانند انجام بدهند، بیایید پیشنهاد کنید در قانون سازمان برنامه تغییری بدهید دو خرج دارد، دو تشریفات است، اینها را بیاورید در خود دستگاه دولت و به شما قول می‌دهم که شما و سازمان برنامه هر دوتان نفع می‌برید اگر این برنامه را اجرا کنید، یک صرفه‌جویی خوبی می‌توانید داشته باشید، عرض کنم یک موضوع دیگر که می‌خواستم تذکر بدهم آن موضوع اضافه حقوق مستخدمین دولت است عرض کنم سال گذشته یک اعتباری برای ترمیم مقداری از حقوق آنها داده شد، امسال یک صد میلیون تومان گویا برای این کار گذاشته‌اند، جناب آقای نخست‌وزیر پول ندارید، بودجه کم است. اعتبار کم است، همه اینها درست است ولی این مبلغ کم است، این به جایی نمی‌رسد، من دیدم کارمند وزارت پست و تلگراف که بیچاره هیچ نوع دخل خرجی هم ندارد باید جان بکند کارمند وزارت امور خارجه باید جان بکند، کارمندانی هستند در ادارات مختلف، اینها هیچ راه اعاشه‌ای ندارند و عده زیادی هم هستند اشخاص شریف و پاک در این دستگاه‌های اداری که با مشقت زحمت می‌کشند این یک کاری است که در همه ممالک کرده‌اند، خرج وقتی زیاد شد به مستخدم باید حقوق متناسب داد، یا باید جلو ترقی را گرفت یا بایستی خرج مستخدمین را تأمین کرد و خرج مستخدم را هم با اضافه حقوق نمی‌شود تأمین کرد به نظر بنده شما می‌بایستی برنامه‌ای تهیه فرموده باشید که از طریق کمک به مستخدمین و کمک‌های واقعی و صحیح یعنی خواربار و تهیه مسکن و بهداشت کسر زندگی مستخدم را تأمین کنید شما به مستخدم زمین می‌دهید اما مستخدم این زمین را یک سال نگه می‌دارد و بعد می‌رود زمین را می‌فروشد، برای این‌که نمی‌تواند خانه بسازد و زمین از دستش در می‌رود شما وسیله معالجه اینها را اسماً دارید اما حقیقت این است که مستخدمینی که ناخوش می‌شوند، آن پذیرایی که اطبا از مرضای خودشان می‌کنند از اینها نمی‌کنند از لحاظ مستخدمین دولت طبیب کم است، دارو کم است وسیله معالجه نیست، این است که بنده قطع دارم مستخدمین دولت با این طریق وضع بهداشت‌شان درست نیست، بهداری کافی ندارند و این دستگاه‌های ما بیشتر فرمالیته است به جای پنجاه شصت دستگاه ناقص چند دستگاه کامل برای دولت درست کنید که مستخدمین دولت بتوانند زندگی خودشان را از این راه تأمین کنند، خرج مدرسه است و یکی هم خواربار شما که سیستم تعاونی را درست کرده‌اید و الان هم مشغول هستید بنده تشویق می‌کنم بسیار کار مفیدی است و در آینده مستخدمین قدر خواهند دانست ولی این سیستم را سعی کنید کامل بشود شما با صد دویست میلیون تومان می‌توانید این مسائل را عرض کردم از لحاظ مسکن فرهنگ و بهداشت و خواربار تأمین کنید. اگر اینها را تهیه کردید آن وقت با این صد میلیون تومان می‌توانید زندگی‌شان را مرفه بدانید به علاوه ما در مورد یک عده از مستخدمین کرده‌ایم در مورد قضات کرده‌ایم در مورد افسرها کرده‌ایم بنده تعجب می‌کنم یک عده اشخاصی همیشه اظهاراتی می‌کنند که محرک بدبینی است اما توجه نمی‌کنند که در این چند سال در حدود مقدور، چه کمک‌هایی هم به اشخاص شده است توجه نمی‌کنند که الان چند هزار قضات مملکت زندگی‌شان تأمین است الان دبیرها و آموزگارها حقوق‌شان تأمین است، اینها را کی کرده آقا این دولت کرده این مجلس کرده، اعلیحضرت همایونی کرده این چیزهای خوب را در نظر نمی‌گیرند اما همیشه قسمت‌های تاریک و منفی را هی به رخ می‌کشند حالا چون در مورد عده زیادی از مستخدمین دولت این کمک شده آقایان سزاوار نیست که در مورد دسته دیگر نشود این تبعیض که در مورد دسته دیگر نشود این تبعیض قابل تحمل نیست (صحیح است) به هر نحوی که شده آقای وزیر دارایی تأمین بکنند از هر کجایی که می‌توانند بگیرند اخیراً از دو هزار میلیون از درآمد امسال سازمان برنامه گرفتید دیدید طوری نشد مملکتی که دو هزار میلیون تومان هم مبالغ زیادی و خرجی می‌شود نظارت نمی‌شود دقت نمی‌شود پول‌های بیخود داده می‌شود باید مقداری از این را بگیرد و به مستخدمینش بدهد این نفع اجتماعی دارد، بنابراین این مستخدمین که در شرایط فعلی وضع‌شان طوری است که بسیار دشوار است که کسی که شب نان ندارد از او توقع درستی نباید داشت و بنا به همین اصل رفع تبعیض بنده معتقد هستم که به هر نحوی هست دولت باید این را جبران کند و مخصوصاً بنده این را جزء یادداشت‌های خودم ثبت کردم جناب آقای نخست‌وزیر هر کمکی درباره مستخدمین بشود به نام ترمیم است به نام اشلی است، هر چه هست در مورد بازنشستگان هم باید بشود، بازنشستگان این کشور با محرومیت با تحمل شخصی خدمت کرده‌اند روزگارهای سخت را گذرانده‌اند بعضی از آنها به شهادت رسیده‌اند کشته شده‌اند عده‌ای از آنها که در دوره پیری هستند اینها را نباید گذاشت با این حقوق چون نسل فعلی می‌گوید برای چه خدمت بکنیم چون عاقبتش این است که خرج چندین برابر شده است بنابراین من معتقد هستم که تمام تفاوتی را که به آنها می‌دهند به اینها بدهند بدون تبعیض والا به نظر بنده اصل عدالت اجرا نشده (صحیح است) خیلی خوش‌وقت هستم که نمایندگان محترم تأیید می‌کنند. بنابراین دو نکته دیگر را اینجا عرض کنم و مرخص بشوم یکی این اضافه حقوق و مخارج ارتش است دویست میلیون تومان است (خرازی- ۲۳۰ میلیون تومان) عرض کنم آقای وزیر دارایی خوب گوش کنید شما خزانه‌دار مملکت هستید و بنده اینجا عرض می‌کنم راجع به این ارتش که این خرج زیاد است اعتراضم این است که این خرج یک خرجی است که اگر درست دقت کنید با توجه به مخارج دیگر قسمتی از حوائج دیگر ما را اشغال می‌کند برای این‌که نمی‌گویم این پول برای ارتش لازم نیست بنده اگر نخست‌وزیر بودم و داشتم دو برابر می‌کردم امروز ثابت شده این‌قدر شاخ بهتر از صد ذرع دم است مازندرانی‌های ما هم مثلی دارند می‌گویند این‌قدر شاخ بهتر است از صد زرع دم وضع دنیا همیشه به یک منوال باقی نمی‌ماند ما برای حفظ مملکت به نظر بنده باید یک ارتش کامل قوی مجهز داشته باشیم حرف ندارد (صحیح است) هیچ محل تردید نیست و در صورت ضرورت به نظر بنده باید زن‌هایمان هم گوشواره‌های‌شان را در بیاورند بدهیم به ارتش یعنی معتقد هستیم که لازم است آقا یک چیز را باید گفت و آن چیزی که بنده می‌گویم رعایت کنید این است ما الان در سال ۱۹۵۸ هستیم از سال ۱۹۵۴ به این طرف وضع ما فرق کرده ما یک وقت یک سیاستی داشتیم که ببینیم چه می‌شود و اگر واقعه‌ای اتفاق افتاد چه بکنیم آن سیاستی بود یک سیاست
دیگر هست که ما از لحاظ خودمان مثل ممالک دیگری که وضع ما را دارند یا با این‌که وضع‌شان بهتر است معذلک در فکر دفاع خودشان هستند با نهایت روشنی وضع‌مان تشخیص دادیم ما تشخیص دادیم که وضع آینده ما ایجاب می‌کند که از لحاظ حفظ صلح و نه برای جنگ، ما برای حفظ خودمان و برای این‌که بدانند که خیالات خامی را در این مملکت نمی‌شود اجرا کرد تصمیم گرفتیم که سیاست دفاعی‌مان را مقارن کنیم با سیاست دفاعی که منشور سازمان ملل متحدیه ممالک مستقل اجازه داده این کار را کردیم، آقایان امروز در تمام خاورمیانه و قسمت کثیری از دنیا وضع فعلی ما را آه می‌کشند وضع سیاسی ما را آرزو می‌برند اشتباه نکنید آقایان این وضع باید باشد تا بشود فعالیت اقتصادی در کشور کرد تا بشود عمران و آبادی کرد اگر مملکت دست‌خوش انقلابات و اغتشاشات داخلی باشد این خارجی از این سمت و آن خارجی از آن سمت می‌کشند ممکن است که ما در داخله نواقصی داشته باشیم و داریم. هر وقت که در یک مملکتی یک وضعی پیش می‌آید اوضاع تغییر می‌کند هرج و مرج و عدم نظم یا یک مدتی از نتایج حتمی آن کار است ولی بعد آرام خواهد شد امروز ایران به مرحله آرامش رسیده که شما الان کارخانه سفارش می‌دهید داوطلب می‌شوند اینجا سرمایه بگذارند برنامه دارید برای عمران خوزستان، فعالیت‌های اقتصادی باید بشود الان در هر جای ایران کشاورزان دست به بیل‌وکلنگ کرده‌اند برای زمین آباد کردن مالکین به فکر ایجاد قنات افتاده‌اند به فکر راه افتاده‌اند به فکر فعالیت و جنب‌وجوش افتاده‌اند جناب آقای نخست‌وزیر این وضع یک وضعی است برای مملکت ما بسیار لازم امروز وضع سیاسی ایران آقایان بدون تردید رهبری لازم دارد همان‌طوری که من معتقدم در امور اقتصادی و در وضع مالی و در کارهای داخلی باید مشورت بشود و اگر سیستم مشورت از بین رفت شماها ضرر می‌کنید شما که وزیر دولت هستید به همان نحو عقیده دارم در امور سیاسی مملکت باید رهبری باشد امروز ژنرال آیزنهاور با آن رژیم دمکراسی که هست در سیاست رهبری دارد امروز خروشچف در عالم کمونیسم رهبری دارد، اما در کارهای اقتصادی، مالی و داخلی باید از شاه و وکیل و وزیر با اهل بصیرت و اشخاص سابقه‌دار مشورت کنند اگر خلاف‌نظری گفته شد نباید آن حرف را بگویند که چرا گفته با همدیگر با شرط معادل همکاری کنند این است که بنده وضع مالی ایران را از لحاظ پیشرفت‌های آینده‌ای که داریم بسیار مفید می‌دانم یعنی یک وضع ثابتی است و وضع ثابت را اشخاص و همه مردم درک نمی‌کنند مردم ایران طبقات مختلف ایران از لحاظ وضع سیاسی آرامش دارند مردم شهرستان‌ها آرامش دارند مردم تهران آرامش دارند کسب و تجارت آرامش دارد شما در خانه‌تان راحت هستید اینها را من همیشه تعجب می‌کنم و حسرت می‌برم که یک عده‌ای به حساب نمی‌آورند این خدماتی که شده ولی عیوب اداری را بیاد می‌آورند ما عیوب اداری زیاد داریم خیلی هم زیاد داریم دستگاه‌ها خیلی بد کار می‌کند یک طرف وضع خیلی خوب است دستگاه اداری هم باید اصلاح شود و اگر یک مش اداری صحیح ایجاد کنند البته تا پنج سال دیگر نتیجه می‌گیرند در حالی که الان سوریه و اردن و مصر و شیوخ و اینها دارند به جان هم می‌افتند ما الان داریم اصلاحات می‌کنیم با کمال تأسف این را بنده عرض می‌کنم شما مسئولیت دارید اگر می‌شد این رویه‌ای که الان هست سازمان برنامه سرجای خودش سازمان غیربرنامه، دستگاه وزارتی دستگاه اداری هر جایی می‌بینید نقصی هست از این فرصتی که دنیا داده استفاده کنید و این نواقص را برطرف کنید برای این‌که اگر کردید بعد از ۵ سال مردم می‌فهمند که نسبت به آنها چه خدمتی کرده‌اید و اگر نکردید آن وقت مردم نمی‌فهمند و حرفهای مردم بدبین و اشخاص مخالف صحیح درخواهد آمد این را از لحاظ وضع سیاسی مملکت عرض کردم حالا برسیم به اینجا خوب آقا تا سال ۱۹۵۴ یک وضع عادی داشتیم تعهداتی از لحاظ دفاع نداشتیم عرض کنم همکاری‌هایی داشتیم ولی الان که وضع ما عوض شده یعنی ما وارد در یک همکاری بین‌المللی شده‌ایم بنابراین خرج ارتش ما به این نسبت زیاد شده و چرا شما زیادی را خودتان می‌خواهید بپردازید؟ بنده نمی‌گویم که ما گدایی بکنیم ابداً بنده می‌گویم همان‌طور که دول بزرگ امروز فکر می‌کنند که شماها باید کمک کنید برای یک سیاستی حقیقتش این است که طرف مقابل وضعش و سیاستش مفید به حال آنهاست، یعنی وضع ما از لحاظ قبول همکاری تدافعی بین‌المللی یک وضع با ارزشی است از لحاظ دنیای غرب باید احترام بگذارند به این وضع همکارها نمی‌گذارند متأسفانه این وضع ارزش دارد یعنی ما مردم ایران نه فقط مثل سایر ممالکی که مثل ما قبول کردند کار ما با ارزش است بلکه ارزشش برای دنیاست نه تنها برای خودمان البته من گفتم ما برای دفاع از خودمان بدون این‌که این‌قدر به ما کمک کنند در موقع ضرورت حتی با چنگال از خودمان دفاع خواهیم کرد به تجربه رسیده که ملت ایران دارای رشد است در موقع اشغال نظامی هم از خودش دفاع می‌کند و کردند همکاران ما در دوره ۱۴ که من همیشه از آنها با احترام یاد می‌کنم اکثریت آن مجلس دفاع کرد از حقوق ایران دستگاه دولت دفاع کرد دولت‌های مختلف دفاع کردند اعلیحضرت همایونی در رأس همه شجاعت به خرج دادند شهامت به خرج دادند ایستادگی کردند گفتند دستم را ببرید من به صاحب‌منصبان پیشه‌وری ترفیع نمی‌دهم هر سیاستی که دولت اتخاذ می‌کند درست اما من ترفیع نمی‌دهم (صحیح است) قوام‌السلطنه مرحوم خدا رحمتش کند از دنیا رفته خدمت کرد به این مملکت وزرایش خدمت کردند فداکاری کردند در نتیجه در آن موقع که آقایان می‌رفتند در سازمان ملل می‌گفتند که ملت ایران رژیم پیشه‌وری را می‌خواهد و ملت ایران می‌خواهد حزب توده مستقر شود این دسته از مردم این رجال سیاسی این وکلای مجلس این مدیران مطبوعات خدمت کردند به این مملکت در مواقع سخت و من هر وقت به شماها بی‌عدالتی می‌شود اگر بعضی اوقات هم بی‌جا نیشی می‌زنند معذلک به قدری به کشورتان خدمت می‌کنید که خودتان هم قدرش را نمی‌دانید تمام این مساعی جمع شد و ایران را حفظ کرد (صحیح است) وقتی این موجودیت ما حفظ شد ثابت کردیم که ملت ایران رشد دارد و از حق خودش دفاع می‌کند یک دفعه گفته‌ام می‌خواهم تکرار بکنم در اروپا ممالک صنعتی بزرگ نتوانستند خودشان را نگهدارند مثل بعضی از ممالک و ما توانستیم خودمان را نگهداریم و خوشبختانه امروز روابط ما با دنیای غرب خیلی خوب است با دنیای شرق خیلی خوب است من تحسین می‌کنم شما را در حفظ روابط حسنه با دولت شوروی باید با آنها دوست باشیم و از دوستی آنها استفاده کنیم و آنها هم همیشه رعایت احترام ما را بکنند، رعایت دوستی ما را بکنند رعایت استقلال ما را بکنند بنابراین حالا که یک چنین وضع خوشی داریم وضع خوش را باید نگاه داشت نگاه داشتن این وضع خیلی خوب است بنده خیلی تعجب می‌کنم دولت دوست ما آمریکا به فلسطین کمک می‌کند بنده احصائیه گرفتم از روزی که دولت آمریکا شروع به کمک به فلسطین کرد تا حالا چهار صد میلیون دلار کمک کرده به فلسطین این احصائیه را شما بردارید ببرید پیش سفیر آمریکا بگویید به لهستان که کمک می‌کند به کشورهای بی‌طرف کمک می‌کند برای چه کمک می‌کند تشویق می‌کند اصل بی‌طرفی را؟ حالا از مال خودتان مختارید ندهید اما وقتی دولت ما احتیاج دارد به غیردوست و بی‌طرف کمک می‌کند کمک شایان، این کمکی که تو می‌کنی به فلسطین به لهستان من هم از تو می‌خواهم در شرایط فعلی این بودجه سنگین طوری است که نمی‌گذارد به مستخدمین دولت حقوق بدهیم آقا صد و پنجاه هزار مستخدم بیچاره داریم این ۲۳۰ میلیون تومان را اگر به آنها می‌دادند بهتر بود اما چرا به وزارت جنگ می‌دهید؟ برای این که تعهد کرده‌اید. این تعهدات محترم است این تعهدات را باید هیأت دولت نگاه دارد باید ایران را آماده نگاه دارند برای این پیمان تدافعی که بسته این خرج ما را زیاد کرده چطور شده است که این کمک را به دول بی‌طرف می‌دهید به یوگسلاوی هزار میلیون دلار آمریکا کمک کرد و هیچ معلوم نیست که موقعیت ما را داشته باشد آن دو سال پیش که خروشچف رفت بلگراد رفیق تیتو گفت که ما دول سوسیالیست همیشه با هم هستیم خدا نکند که یک وضعی پیش بیاید گرزش را می‌خوریم اما رفیق تیتو از کمک آمریکا استفاده می‌کند آقا بروید بگویید این مطالب را کمکی را که شما می‌کنید خیلی ممنونیم، بنده صریحاً عرض می‌کنم که کمک‌های دولت آمریکا بسیار با ارزش است یاداشت شدید ترومن به استالین بود که سبب شد وضع خودشان را در آذربایجان عوض کردند یادداشت ترومن به چرچیل بود که در موقع ملی شدن نفت قشون به ایران پیاده نکردند و الا تصمیم داشتند بیاورند به هرحال ما از کمک‌های آمریکا متشکر هستیم ولی در نظر داشته باشید که ما یک ملتی که حاضر شده‌ایم برای همکاری با یک ممالک بزرگی، آقا دول بزرگ اگر خدای نکرده یک حادثه‌ای برایشان پیش بیاید یقیناً به آسانی می‌توانند جبران کنند ولی ما بیچاره‌ها که نمی‌توانیم جبران کنیم بنده هیچ جنگی پیش‌بینی نمی‌کنم وضع دنیا خیلی آرام است ولی هر چیزی حساب به جای خودش دارد حساب ما از این جهت یکپایش خراب است از لحاظ حساب سیاسی هر حسابی بکنید این کمیت کمک به ما لنگ است آن وقت با حسابی که می‌شود با کمک‌های که می‌شود یک دفعه اینجا گفتیم که مثل شیخ نشین فلان جا نیستیم شیخ غاصب بحرین مرد که سالی صد تا زن می‌گیرد یا صیغه می‌کند اما ما سالی صدهزار دویست هزار قشون داریم نگه می‌داریم کمک کنید که آباد بکنیم خوب کمک‌هایی که به ما می‌کنند متشکریم اما این اساس کمکی که به ما کردند من نمی‌پسندم و باید در این تجدیدنظر شود شما اگر محظور سیاسی دارید ما که محظور نداریم ما اینجا مطالب را می‌گوییم (صحیح است) ما حرفمان را می‌گوییم شما بروید روی حساب عرض کنم خوب آقا می‌گویید خلیج فارس اهمیت دارد یک سال پیش آقایان می‌گفتند خلیج فارس یک منطقه بسیار ناامنی است خوب آقا خلیج فارس تا یک سال دیگر دو سال دیگر پنج سال دیگر همین‌طور باشد آمدیم ۴ سال دیگر یک مملکتی خواست ۴ تا کشتی جنگی بیاورد با قایق شکسته که خلیج فارس را نمی‌توانیم حفظ کنیم آمریکا می‌خواهد به ما کمک کند پانصد میلیون به ما بحریه جنگی بدهد که شما خلیج فارس را نگهدارید عرض کنم بنده بعضی احصائیه‌ها را می‌بینیم از بعد از جنگ
دولت آمریکا دو هزار میلیون دلار به یونان داده یونان دو هزار میلیون دلار به ترکیه دو هزار و صد میلیون دلار داده خیلی جای خوش‌وقتی است انشاءالله بیشتر می‌دهند و هر چه بیشتر بدهند ما خوشحال‌تریم ولی خوب آقا ترکیه دفاع لازم دارد ما نداریم؟ ترکیه بانک صنعتی می‌خواهد ما نمی‌خواهیم؟ ترکیه صادرات می‌خواهد ما نمی‌خواهیم؟ توتون ترکیه را صد هزار تن می‌خرید و توتون ما را چون بازار ندارد باید همین‌طور لک‌لک کنیم با زارع بیچاره ایرانی در کردستان و گیلان و مازندران، خوب یک رعایتی هم بکنید که این‌طور با نهایت شهامت و دست باز آمدیم جلو عرض کنم که شاه ما افتاد جلو خوب سیاست خوبی بود ما هم می‌گوییم سیاست عاقلانه‌ای بود ولی بگذارید نتیجه بگیریم مردم نتیجه می‌خواهند ولی هر سال می‌گوییم بودجه ارتش سیصد میلیون زیاد و مستخدمین دولت شندرقاز نداشته باشند، آدم خجالت می‌کشد خوب پول نقد نمی‌خواهید بدهید کارخانه بدهید سالی دویست سیصد میلیون تومان کارخانه بدهید کارخانه بیاید اینجا به اتباع ایرانی می‌فروشیم و پولش را صرف ارتش می‌کنیم ما سفره ندوخته‌ایم که پول شما را همین جوری بگیریم، بعضی در آمریکا شنیده‌ام گفته‌اند که پول‌ها در ایران تفریط شده، کی این حرف را زده کی تفریط کرده است، اگر تفریط کرده‌اند خودشان کرده‌اند اصل ۴ آمد در ایران یک پولی را همین‌طور ریخت ۵ میلیون دلار ماشین‌آلالت کشاورزی بنجل به دولت داد دو سه سال تمام در انبارهای ادارات دولتی بوده خوب این ۵ میلیون دلار ماشین‌آلات را به صواب دید کی آوردند اینجا؟ این ۵ میلیون دلار می‌خواستند ۵ تا بیمارستان بزرگ برای وزارت بهداری بسازند. می‌خواستند یک دانشگاه بزرگ مجهز در آذربایجان بسازند، می‌خواستند بدهند شرکت‌های تعاونی، می‌خواستند بدهند به بانک کشاورزی این مملکت، خوب شما آمدید این اصل ۴ موضوعش در آمریکا رسیدگی شده، من گزارش کمیته تحقیق مجلس سنای آمریکا را خواندم در یکی از ادارات‌شان ۵۴ جیپ در یکی از شهرستان‌ها خریده بودند البته ما قبول داریم اینها به نیت خدمت آمدند به قصد خدمت آمدند، بعضی‌های‌شان مفید بود کمک به بهداشت کردند، کمک به سمپاشی کردند کمک به کشاورزی کردند، مبارزه با مالاریا کردند واقعاً مردم شمال ایران این کمک‌های ذی‌قیمت را هیچ وقت فراموش نمی‌کنند اما از طرفی اشتباه کردند، این پول را سپردند دست اشخاصی که اطلاع از وضع ایران نداشتند و این پول را خرج کردند که نتیجه‌اش جز در چند مورد در سایر موارد معلوم نشد حالا ما که مستشار از آمریکا آورده‌ایم شما حساب کنید به هر مستشاری در ماه چقدر می‌دهید؟ پا شوید آقای وزیر جنگ بگویید به هر مستشاری در ماه چقدر می‌دهید چند تا مستشار دارید و چقدر حقوق می‌دهید، اتومبیل می‌دهید، خانه می‌دهید (حشمتی- ماشین‌نویس) ماشین‌نویس می‌دهید معذلک می‌خواهم عرض کنم که ما در این همکاری صمیمانه جلو رفتیم و حق این است که به ما در این مورد کمک بشود اگر کمک نمی‌شود یک تجدیدنظری بکنید بگویید این وکیل مجلس آمد اینجا گفت، هیچ نقطه ضعفی هم ندارم، بنده خودم هم صد بار اینجا گفته‌ام که باید با غرب همکاری کرد، اما آخر باید یک تناسبی هم باشد بین کمک‌هایی که به ما می‌شود و کمک‌هایی که به ممالک دیگر می‌شود (صحیح است).
همه مجلس هم تأیید می‌کنند این را روی حساب بیایید به ما نشان بدهید ما حرفی نداریم، این عرضی بود که بنده راجع به اضافه مخارج ارتش داشتم مسئله دیگری که دارم مسئله شرکت نفت است اولاً آقایان چه کار خوبی شد که این قضیه نفت را ما حل کردیم برای این که امسال گمان می‌کنم عایدات ما به دولت سیصد میلیون دلار برسد، صنعت نفت روزبه‌روز توسعه پیدا می‌کند آقایان خواهند دید که جزایر خلیج فارس و ساحل خلیج‌فارس محکوم به آبادی است آباد خواهد شد (یکی از نمایندگان- خوب محکومیتی دارد) این درآمد هم زیاد می‌شود فقط جناب آقای نخست‌وزیر استدعا می‌کنم درآمد برای کشور بیشتر صرف بشود بنده تذکراتی دارم از لحاظ شرکت ملی نفت با این‌که نمایندگان عزیز ما در آنجا هستند معذلک دو سه مورد را لازم می‌دانم عرض کنم یکی قراردادی که با کنسرسیوم داریم قراردادی است بسته‌ایم بنده هم میل دارم ما این قرارداد را همیشه در شرایط فعلی و در آینده محترم بشماریم و رعایت هم می‌کنیم ولی دقت کنیم که همین قرارداد لااقل صحیح اجرا شود چون وضع دنیا اگر یک وقتی عوض شد این قراردادها به خودی خود به نفع کشورهای صاحب نفت تغییر خواهد کرد بدون این‌که خودشان بدانند منتهی ما رعایت اصل احترام را کرده‌ایم عربستان سعودی در سال ۱۹۴۹ درآمد قلیلی از نفت داشت شب خوابید صبح بیدار شد سیاست آمریکا تغییر کرد و سیاست نفتی‌شان برای کمک به ممالک خاورمیانه این شد که سهم نفت بشود ۵۰ درصد فردا صبح ممالک عرب صاحب درآمد بیشتری شدند برای این‌که وضع دنیا اقتضا می‌کرد البته وضع دنیا اقتضا خواهد کرد که ما درآمد بیشتری داشته باشیم اما مبنای ما بر احترام قرارداد است ولی باید قراداد را آنها هم رعایت بکنند من از شرکت نفت به طور جدی می‌خواهم چند مساله را دقت و رسیدگی کنند چون اگر بنا شد ما به کمسرسیوم به اصطلاح خودمان رو بدهیم و مراقب حقوق خودمان طبق قراداد نشویم به تدریج عادت می‌کنند و اگر عادت کردند دیگر ترک عادت موجب مرض است پس از حالا باید با کنسرسیوم محکم صحبت کرد بنده از یک شخص مورد اعتماد شنیدم که به من گفت فلانی این حرف توتا یک مقداری درست است یعنی کنسرسیوم مشاغلی که به ایرانی‌ها می‌دهد چون درآن قرارداده است که باید ایرانی‌ها را برای این‌که کادر فنی ما در ایران تأمین شود کار بدهد من از شخص با اطلاعی که در خود دستگاه شرکت نفت هست شنیدم که گفت فلانی اینها آن‌طوری که می‌گویند رعایت حقوق مهندسین و کارمندان فنی ایرانی می‌توانند عهده‌دار مشاغلی باشند مقداری از آن مشاغل را به ایرانی‌ها نمی‌دهند و این خطرناک است برای این که اولاً در آینده کادر فنی ما ناقص خواهد بود و این سبب می‌شود که مهندسین ما مایوس شوند و از شرکت نفت بیرون بروند و دوم این که به آن نسبتی که به آمریکایی‌ها و خارجی‌ها حقوق می‌دهند به مهندسین فنی نمی‌دهند آقایان مهندس و اشخاص فنی را با اداری اشتباه نکنید مهندس فنی که پای کوره می‌ایستد مثل یک آمریکایی اگر آمریکایی تازه از کالج آمده بیرون و این مهندس پانزده سال پیش از یک کالج بالاتر بیرون آمده بود آن ایرانی باید رئیس آن قسمت باشد و اگر نشد به تدریج ایجاد کدورت و یأس می‌کند (صحیح است)
دوم این که باید حقوق متناسب باشد وقتی یک کارگر آمریکایی یا کارگر انگلیسی و هلندی را می‌آورند سر مهندس ایرانی باید زیر دست او کار کند ایرانی طاقت نمی‌آورد این را باید حتماً رعایت بکنند مثلاً دیگر مسئله اقتصادی است کنسرسیوم کارهایی را که در داخل ایران می‌کند در مناطق نفت‌خیز می‌کند این کارها را که از دست مهندسین و شرکت‌های ساختمانی و شرکت‌های مقاطعه کاری ایرانی بر بیاید این را به شرکت‌های خارجی داده من به شدت به این عمل اعتراض می‌کنم برای این‌که پولی که باید گیر ما بیاید گیر خارجی می‌آید و آنها کار را به مهندس ایرانی به یک ثلث قیمت می‌دهند و دو ثلث تفاوت را خودشان برمی‌دارند اگر بگوییم در ایران مقاطعه کار و مهندس لایق نیست دروغ است کارخانه‌هایی که اخیراً ایجاد شده چندین کارخانه سیمان را مهندسین ایرانی ایجاد کرده‌اند این ساختمان اخیر این تصفیه آب تهران را مهندسین ایرانی ساخته‌اند که من نمی‌خواهم اسم ببرم آقای مهندس جفرودی و سایر آقایان هستند عرض کنم ما کادر فنی بسیار خوب داریم این آقای ابتهاج که راجع به سازمان برنامه دائم صحبت می‌کند شرکتی که برادرش دارد و مهندس بسیار قابلی است شرکت‌های مختلف ایرانی امروز آماده هستند و بعضی از این شرکت‌ها در کویت و سایر ممالک مشغول مقاطعه‌کاری هستند این است که برای من واقعاً غیرقابل تحمل است که ما مهندسین و کادر فنی داشته باشیم و کسانی داشته باشیم که بتوانند این کارها انجام بدهند بعد کنسرسیوم برود خارجی را بیاورد و این باید از حالا جلویش گرفته شود مسئله سوم مسئله کارمندان شرکت است عرض کنم ما یک کادر کارگری مهم در آنجا داریم بنده شنیدم کنسرسیوم برای این که عده‌ای از کارگران را کم بکند عده‌ای از این افراد را اقدام کرده که بازنشسته شوند (دکتر افشار- برخلاف قانون است).
ما یک تصفیه‌خانه‌ای به آنها دادیم همه‌اش حساب تجارتی که نباید باشد حساب تجارتی اگر خواسته باشیم بکنیم ما هم حساب‌ها داریم آقایان این شرکت آرامکو که در عربستان سعودی هست آنجا قبلاً شرکای مختلف داشتند در ۱۹۴۹ یا ۱۹۴۸ یعنی دو سال قبل از ملی شدن صنعت نفت در کشور ما یک دسته از شرکا آمریکایی پانصد میلیون دلار دادند به شرکای دیگر و سهم آنها را خریدند یعنی دو سال قبل از ملی شدن صنعت نفت که وضع نفت در دنیا زیاد اهمیت است و ارزشی و توسعه‌ای نداشت یک شرکت آمریکایی برای این که نصف سهام شرکت آرامکو را بخرد پانصد میلیون دلار به طرف داد و آنها را خرید و همین کنسرسیوم ششصد میلیون دلار به شرکت سابق نفت داد که او را راضی بکند و ما بزرگ‌ترین مخزن نفتی دنیا را در اختیار کنسرسیوم گذاشتیم اینها باید این حساب‌ها را از یک طرف بکنند و آن وقت ده هزار و بیست هزار کارگر ایرانی را لااقل باید چند سال تحمل کنند این کارگرها را کجا دور بریزیم اینها یک عده کارگر هستند که خانه می‌خواهند زندگی می‌خواهند آن ایراداتی که به شرکت سابق نفت وارد بود مقداریش این بود که کارگران خانه ندارند ماهی صد تومان پول یخ می‌دهند بنده چند وقت پیش رفتم به خوزستان با یک باغبانی صحبت می‌کردم گفتم حقوقت چقدر است گفت دویست تومان خانه نداشت و ماهی صد تومان پول یخ می‌داد در خوزستان در همه شهرهای گرم خوزستان باید این مبلغ پول یخ داد ملاحظه بفرمایید ممکن است این مخارج زیادتر بشود خوب اشکالی ندارد ارزان‌تر از این در اختیار کارگرها بگذاریم تا یک عده از کارگرهای مملکت ما در رفاه و آسایش زندگی بکنند ما در مخارج که سهم داریم و حرفی هم نداریم سهم ما از مخارج هرچه زیاد بشود بگذارید بشود و نگذارید که کارگرها ناراضی بشوند و بدبین‌ها، محرکین مخالفین اشخاصی که برای این مملکت خواب بد دارند دنیا الان آرام است ولی همیشه ممکن است این آرامش نباشد اگر روزی خواستند نفوذ کنند از طریق کارگر پیدا می‌کند از طریق مهندسین ایرانی و از طریق مستخدمین ایرانی از طریق کارمندان رفتگران و اشخاص مختلف نفوذ می‌کنند آن وقت از این
نقاط ضیعف بر ضرر مملکت خدای نخواسته استفاده می‌شود پس حالا که فرصت هست و حسن تفاهم هست این مسائل و اشکالات را در بین گذاشت صحبت کرد که ناراضی بدون جهت تولید نشود این بود که بنده این تذکرات را راجع به شرکت نفت دادم و این‌که داوطلب شدم در بودجه صحبت بکنم بیشتر برای تذکر این مطلب بود که راجع به این چند مسئله شرکت نفت کنسرسیوم بودجه ارتش و آن موضوع تأمین مالیات‌های مستقیم آقای دکتر اقبال سعی کنید که در ایران ثروت مردم ررا زیاد کنید تا چند سال این کار را بکنید ثروت که زیاد شد مالیات ده برابر می‌شود و اگر ثروت زیاد نشد سال دیگر همین بودجه را نخواهید داشت این نتیجه تجربه چندین ساله و مطالعات اقتصادی من است که خدمتتان عرض می‌کنم حالا ممکن است بفرمایید من نفعی دارم الحمدالله من نه کارخانه‌ای دارم و نه صادرکننده هستم می‌گویم از صادرکننده مالیات نکنید یا نصف بگیرید اما واردکننده را به بخشید پدرش را هم در بیاورید معذرت می‌خواهم البته در حدود تعارف (خرازی - اغلب ممالک آوانتاژ به صادرکننده می‌دهند) از کسی که جایی را آباد می‌کنند مالیاتش را کمتر بگیرید به کسی که خانه‌ای بسازد سه سال معافیت بدهید این کارها را در نظر بگیرید انتقاداتی هم هست به سازمان برنامه ایرادات به دستگاه‌های دیگر هم هست به خود ما ایراداتی هست این ایرادات قسمتش وارد است و قسمتش وارد نیست در مملکتی که شروع به کار شده اختلاف سلیقه ممکن است باشد بعضی جاها نمی‌بینید و بعضی‌ها را وسیله ندارید کنترل کنید اشخاصی هستند که سوء‌استفاده می‌کنند همه اینها هست بنده می‌گویم در این شرایط آن رئوس مسائل یعنی تولید ثروت و ایجاد ثروت و بعد اطمینان و اعتماد مردم را جلب می‌کنند که شما یک برنامه اقتصادی دارید به نظر بنده انشاءالله موفق می‌شوید از طریق مالیات مستقیم والا آقایان وزرا یک چیزی می‌خواهم عرض بکنم این همه راجع به مالیات مستقیم صحبت شده این همه مستشار خارجی آوردیم چرا نمی‌گویند که چطور مالیات مستقیم زیاد کرد آخر بنده که عقل ناچیزی دارم و متخصص هم نیستم بنده این را می‌فهمم چند نفر هم بیایند مذاکره کنیم همه را مجاب می‌کنیم که فعلاً سیستم ما سیستم ۱۹۱۰ آمریکا و انگلستان است چرا این خارجی‌ها این تذکرات را نمی‌دهند که همه‌اش می‌گویند مالیات مستقیم زیاد شود پنجاه درصد بگیرید چرا راهش را نشان نمی‌دهند راه تولید ثروت را نشان بدهند آقای رئیس‌الوزرا ما نهایت اطمینان و نهایت علاقه را داریم که با خارجی‌ها همکاری کنیم بنده طرفدار سیاست مثبت هستم باید با خارجی‌ها نزدیکی کرد همکاری کرد برای ایران باید از دنیا امروز استفاده کرد من نمی‌گویم نزدیک نشویم و استفاده نکنیم دوری و انزوا به ضرر است بنده این را می‌دانم اما متوجه باشید آقای ناصر این نکته را توجه داشته باشید که یک مطلبی می‌گویم در ضمن باید توجه داشته باشیم که خارجی وقتی در ایران و در دنیا کمک می‌کند باید یک بازار هم داشته باشد توجه فرمودید یک بازار فروش هم باید داشته باشد شما اگر یک برنامه‌های خیلی صحیحی هم بخواهید آنها توصیه نمی‌کنند بنده این حرف صحیح را ممکن است بزنم من دلیرانه می‌زنم و این توصیه را به شما می‌کنم برای این‌که من می‌خواهم تمامی چیزهای داخلی را خودمان تولید کنیم پارچه‌هایی که بافته می‌شود بگذارید منافعش را کورس ببرد کورس وقتی منتفع بشود ایران منتفع شده و خیلی بهتر از آمریکایی است یا چکسلواکی است یا دستگاه یک کشور کمونیستی است برای این‌که پولش را در ایران خرج می‌کند این افکار ایرانی را مورد توجه قرار بدهید برای ازدیاد تولید و ازدیاد ثروت نروید دنبال فکر خارجی‌ها من یک وقتی بحث کامل با دلیل خواهم کرد بیش از این عرض نمی‌کنم سربسته عرض می‌کنم به حرفهای ما بیشتر توجه بکنید تا به حرفهای مسترها و مسیوها و هرها (احسنت - احسنت)
رئیس - آقای قنات‌آبادی
قنات‌آبادی - به عقیده اکثریت قاطع مجلس بیاناتی که جناب آقای خلعتبری به عنوان مخالف با لایحه بودجه فرمودند تماماً وکلاً تأیید و تشویق دولت بوده و بایستی هم چنین باشد زیرا به قول شاعر فقید ملک‌الشعرای بهار: بلبل از عشق گل و پروانه از سودای شمع‌هر کسی سوزد به نوعی از غم جانانه‌ای (احسنت) هر یک از ما و هر فرد علاقمند به عظمت و بزرگی ایران به نوعی و به شکلی و به طریقی باید در راه خدمتگزاری به وطن قدم بردارد و عمل بکند یک نفر می‌نویسد یکی تذکر می‌دهد یک نماینده مجلس انتقاد می‌کند یک مهندس طرح تهیه می‌کند یک وزیر در مسند کارش در وزارتخانه‌اش کار می‌کند کشاورز زراعت می‌کند صنعتگر صنایع به وجود می‌آورد با مجموع اینها من‌حیث‌المجموع سبب بزرگی و عظمت و ترقی و تجدد قوم بشود (صحیح است) به عقیده من رمز و بقای ماهم در این طول تاریخ همین مطلب بوده، ممکن بوده است که در هر زمانی یا در هر قومی افراد و اشخاصی پیدا شده‌اند که از جنبه مثبت به قضایا نگاه نکرده‌اند و مدار کار آنها و اعمال آنها در پیرامون یک مطالب منفی دور می‌زده اما آنها خیلی قلیل بوده‌اند خیلی کم بوده‌اند اگر بنا بود در طول تاریخ ملت ایران منفی‌ها زیادتر از مثبت‌ها بودند مسلماً تا کنون ایرانی وجود نداشت اما دلیل همین که الان ایران وجود دارد و به دلیل همین که ایران در دنیا رویش حساب می‌شود و سیاست‌های متضاد دنیا در حساب جهانی خودشان مجبورند روی این نقطه حساس و مرکز عجیب خاورمیانه فکر بکنند دلیلش همین است که در ایران در هر طبقه‌ای و بین هر دسته‌ای از شخص اول مملکت شاهنشاه‌ها سلاطین وزرا و دولت‌ها و رجال اشخاص مثبت بر منفی غلبه داشتند آقایان نمایندگان محترم من اولین مرتبه‌ای است که در عمر زندگی سیاسی خودم و این چند دوره‌ای که افتخار خدمتگزاری داشتم به نام موافق با لایحه بودجه پشت تریبون آمدم (صحیح است) و من به شما عرض کنم قول می‌دهم جداً به عنوان موافق آمدم یعنی مسلک من مرام من هیچ‌وقت و در هیچ زمانی این نبوده است که برخلاف عقیده‌ام مطلبی را ابراز بدارم من که الساعه پشت تریبون قرار گرفتم و می‌گویم که من موافق لایحه بودجه هستم جداً موافق لایحه بودجه هستم (موسوی - تردیدی نیست) برای این‌که ما متوجه این مطلب بشویم که ما الان در چه وضعی قرار گرفته‌ایم لازم است یک توجه مختصر به همین چند ساله بعد از جنگ در دنیا بشود راجع به مملکت خودمان به سیاست‌های متضاد مختلف و تضادهایی که در اثر برخوردهای سیاسی در خاورمیانه به خصوص در ایران به وجود آمد کار را در این مملکت به جایی رساند که شاید یک عده زیادی از مردم موجودیت را منتفی می‌دانستند من خودم یادم است یک موقعی یک عده‌ای در این مملکت همین مطلب را می‌گفتند و فریاد می‌زدند و دلسوزی می‌کردند که یک عده‌ای سرمایه‌های‌شان را برداشته‌اند و از کشور خارج شده‌اند و به طور تحقیق یک مقدار زیادی از کسانی که می‌توانستند در این مملکت فعالیت کنند دست‌شان را روی دست خودشان گذاشته بودند اساساً فعالیت نمی‌کردند همه و همه تابع قضایای روز شده بودند و نگاه می‌کردند ببینند امروز چه باید بکنند هم از نظر داخلی و هم از نظر خارجی و آن کار را می‌کردند چرا؟
برای این‌که کار در اثر تضادهای سیاسی در اختیار یک عده معدودی افتاده بود که اینها دارای فکر مثبت نبودند اینها جلوشان را نگاه می‌کردند اینها روز را می‌دیدند و نقشه‌هایش می‌کشیدند ولی در مقابل این دسته یک دسته دیگر بودند که اینها روز را نگاه نمی‌کردند اینها متوجه جریانات آنی نبودند اینها برای فردای ایران و برای آینده مملکت فکر می‌کردند در رأس این دسته شخص شخیص اعلیحضرت شاهنشاه بودند، با یک دیده بصیرت کامل متوجه آینده و فردای ایران بودند و شاید عده‌ای در همان روزگاران گذشته بودند که اینها زیاد دید دوری نداشتند، اینها متحیر می‌شدند، متعجب می‌شدند که چرا در بعضی موارد رئیس مملکت گذشت می‌کند اما عده‌ای هم بودند که متوجه این مطلب بودند که ایران برای این‌که از این تضادها نجات پیدا کند و به آنجایی که الان عرض خواهم کرد برسد باید اساساً یک فکر نو و یک مکتب نو و یک بنیان نو متناسب با زمان در آن به وجود بیاید گذشته متعلق به گذشتگان بود، من یک مطلبی می‌خواهم عرض بکنم من مخالف با این نیستم که ما این جا دفاع کنیم بگوییم که پدران ما خیلی مردان بزرگی بودند، نه، پدران ما چه خدماتی کردند، پدران ما چه اثری از علم و دانش تقدیم دنیا کردند، من با این مطلب مخالف نیستم و مخالف گفتن آن نیستم اما صرفاً روی این اتکا کردن و نشستن باج خوب بودن پدران را خوردن برای یک ملت و یک قوم بسیار غلط است، یک قوم و یک ملت موقعی می‌تواند بگوید من که خودش صاحب اراده باشد، صاحب ابتکار باشد کار بکند من آنم که رستم جوانمرد بود یک قومی را به طرف جلو نمی‌برد یک جمعیتی را به طرف ترقی و تعالی هدایت نمی‌کند باید بگوییم من آنم که خودم جوانمردم من آنم که خودم عالمم من آنم که خودم مبتکرم من آنم که خودم مبارزه می‌کنم من آنم که خودم جلو می‌روم و این مکتب بعد از جریان شهریور و بعد از این تضادهای سیاسی بعد از برخوردها و اختلافات و بعد از پیدایش این افکار گوناگون، به خصوص بعد از پیدایش یک دسته خائنی که در این مملکت به وجود آمدند و تزشان این بود که مرزها را برداریم، راه‌ها را باز کنیم و بگذاریم دشمنان دین و مذهب و کمونیست‌ها بیایند و هر کاری دل‌شان می‌خواهند در این مملکت بکنند، بعد از این جریانات این مکتب نو و فکر نو و قدم نو و جهش نو لازم بود این فکر و این مکتب و این جهش و این اوضاع به وسیله شاه به وجود آمد (صحیح است) آن گذشت‌ها یک وقتی یک بزرگی یک گذشتی می‌کند برای این‌که نقاب‌هایی دریده شود بای این‌که پرده‌ها دریده شود برای این‌که اجتماع بداند که این آقا که می‌گوید من، من، چه منیتی دارد، من گفتن با منیت داشتن دو تا است انسان باید منشا اثر باشد، زمامدار باید منشا کار باشد، باید منشا فعالیت باشد یک وزیر موقعی می‌تواند بگوید که من وزیرم که در کارهای مربوطه به حوزه وزرائیش عملی انجام شده باشد والا وزیر بدون عملی هیچ به درد نمی‌خورد وکیل بدون عمل هم بدرد نمی‌خورد و مهندس بدون کار یک پول سیاه به درد نمی‌خورد، هر کس کار مثبت از او تراوش کرد او آدم خوبی است، اما بنده ادعا می‌کنم که من خیلی کار می‌کنم و شما را به کمال می‌برم کشور را گلستان می‌کنم، سطح زندگی شما را... آن کلمات مبتذل و مشعشع را من نمی‌خواهم تکرار
کنم تمام این کارها را می‌کنم و یک طوری حرف می‌زنم، صحبت می‌کنم خوب بلدم غش و ضعف کنم و یک عده‌ای هم که از نظر فکری سطح فکرشان پایین است قبول می‌کنند خوب من بیایم به این آقا بگویم نخیر تو برو نمی‌خواهد کار بکنی آن وقت این اجتماع همیشه خواهد گفت که اگر این آقا بود کارها درست می‌شد نه باید مچ این آقا باز بشود من نظرم هست که در اواخر دوره ۱۷ یکی از کسانی که خیلی شدید طرفدار آقای مصدق‌السلطنه بود بامن بسیار بحث می‌کرد که تو طرفدار نهضت ملی بودی و حالا این کار را می‌کنی گفتم که من حالا هم طرفدار نهضت ملی هستم اما من نه خودم نه اجدادم نه کسانم هیچ‌وقت بت پرست نبودم اصلاً نهضت ملی که در یک شخص این جور که شما دارید نشان می‌دهید مجسم باشد من قبول ندارم من طرفدار نهضت ملی هستم نه نهضت فردی آن نهضت که اگر فرد هم هدایت بکند یک قومی را دسته جمعی به طرف کمال ببرد نه این‌که یک کسی بگوید عقل منم قانون منم اقتصاد منم شعور منم وطن منم همه چیز دسته جمعی منم من این آدم را که همه چیز هست اصلاً قبول ندارم اگر فردا دوست عزیز ما آقای مهندس ظفر هم بگوید که من طبیب خوبی هستم و در عین حال بگوید معلم خوبی هستم و تاجر خوبی هستم من باید به ایشان بگویم که شما هیچ‌کدام از اینها نیستید بنده به آن آقا گفتم که شما اشتباه می‌کنید دیگر صحبت نهضت ملی و مردم نیست گو این‌که نمی‌گذارند ما به مردم این مملکت بگوییم و برسانیم به مردم که دیگر دارند به شما دروغ می‌گویند صحبت نهضت ملی نیست باز یک حاشیه‌ای بگذارم برگذشته ما یک روزی در پشت این تریبون یک طرحی تهیه کردیم و تقدیم کردیم آقای ذوالفقاری خوب یادشان هست این طرح را من نوشته بودم و یک عده از رفقای پارلمانی آن را امضا کرده بودند و آن عبارت از این بود که رئیس دولت نمی‌تواند قانونی امضا کند که به موجب آن قانون باعث تعطیل یا فلج شدن مجلس شورای ملی گردد کجاش ایراد بود؟ کجاش برخلاف قانون اساسی بود؟ ما آمده بودیم اینجا قسم خورده بودیم که اساس مشروطیت را حفظ کنیم و به هیچ قیمتی هم از این قسمی که خورده بودیم عدول نمی‌کردیم ولو این‌که تمام آتش‌ها را بر ما بریزند مشروطیت و آزادی و دمکراسی و هرچه بود در این طرح جمع بود که رئیس دولت به ما فحش داد وعین نطقش اینجا هست و ما قسم خوردیم که این بت را ما می‌شکنیم و البته دیگر صحبت فرد نبود هر کس خیال می‌کند که آن روز صحبت فرد بود اشتباه می‌کند قضایا را بررسی نکرده مطالعه عمیق ندارد و صحبت این بود که عده‌ای می‌خواستند وطن شما همین جایی که شما الان با کمال آسایش نشسته‌اید وزیر وکیل هستید و از همه مواهب برخوردارید این وطن را به باد بدهند قوانین ما را به باد بدهند همه حیثیت ما را از بین ببرند و افتخارات و تاریخ ما را نابود کنند صحبت این حرف‌ها بود صحبت مادر من و مادر شما خواهر من و خواهر شما عصمت من و عصمت شما جداً این بود ولاغیر صحبت این‌که من نباشم یا فلان آدم نباشد این نبود این ارزش داشت والا اگر من برای وضع خودم جنگ می‌کردم یا شخص شخیص اعلیحضرت هماینی بر شخص خودش فداکاری کرده بود صحیح نبود صحیح این بود که تمام آن رنج‌ها و ناملایمات برای نجات این وطن بود وطنی که به ارث از گذشتگان لایق ما رسیده بود ما باید بگوییم لایق به دست گرفتن این ارث و این زمین و این آب و خاک هستیم و این کار را شخص اول مملکت کرد و عاقلانه هدایت کرد عاقلانه ارشاد کرد بالنتیجه مملکت نجات پیدا کرد (صحیح است) ناجی ما یک فکر نو با یک جنبش متناسب با زمان و مناسب با امروز دنیا است به قول جناب آقای دکتر اقبال ما در این عصر قمر مصنوعی مثل خاقان مغفور نباید دیگر فکر کنیم (صحیح است)
اما تا دیروز و تا قبل از این جریان مثل زمان خاقان مغفور فکر می‌کردیم می‌ترسیدند جرأت نمی‌کردند که بگویند ما یکی شما یکی اینجا خاورمیانه است ایران است جمعیت ما کمتر است درآمدمان کمتر است ثروت‌مان کمتر است اما ما همه هستیم در دنیا اگر بخواهید شما در امان باشید باید ما هم در امان باشیم اگر شما می‌خواهید راحت باشید باید ما هم راحت باشیم من با فرمایشات آقای خلعتبری آن مقداری که مربوط به این موضوع بود کاملاً موافقم منتهی یک عرض دیگری دارم و خودم اضافه می‌کنم و می‌گویم از چه راهی باید به این مطلب برسیم و آن باید هدف غایی باشد این کار شد و اکنون دیگر کسی نمی‌تواند روی ایران این‌طور حساب بکند که بگوید این شهر مال من و آن شهر هم مال حسن این قسمت شمال و آن قسمت جنوب ابداً الان ایران هم یکی از دژهای آزاد دنیا است و یک منطقه‌ای است که با حفظ این منطقه آزادی یک منطقه وسیعی از جهان بشریت حفظ می‌شود و محفوظ می‌ماند این متعلق به مکتب نو ما است بنده نمی‌خواهم راجع به مطالبی که همه به آن برخورده‌اند صحبت کنم و یک یک اشاره کنم چون قصدم از شرکت در مذاکرات گفتن همین مطالب بود که دارم عرض می‌کنم و باید مردم ایران توجه پیدا کنند یک عده‌ای می‌گویند که وضع بد است بنده هم قبول دارم وضع این‌طور نیست که تمام این بیست میلیون نفر میلیونر باشند (صحیح است) وضع آن‌طور نیست که همه واقعاً به احتیاجات خودشان رسیده باشند (صحیح است) نه اینجا هیچ جای دنیا این‌طور نبوده و هیچ گوشه‌ای از دنیا در زمان هیچ حکومتی در زمان هیچ سلطنتی و در زمان هیچ رژیمی هیچ جای دنیا این‌طور نبوده است که تمام افراد یک اجتماع به حد اعلای زندگی رسیده باشند یکی ممکن است ثروتمند باشد یکی کار می‌کند و حقوق می‌گیرد و ثروت دارد و مناسب با ثروتش که یا خودش به دست آورده یا از آبا و اجداد رسیده به نسبت زیادتر و بیشتر دارد و آن‌که کار می‌کند کمتر دارد نه این‌که آقایان نمایندگان محترم خیال کنند که من می‌خواهم بگویم کسی که کار می‌کند بایستی ولش کرد برود جان بکند و زحمت بکشد و هر چقدر در می‌آورد توجهی به او نشود اگر کسی یک چنین فکری داشته باشد باید خوردش کرد اگر یک دولتی هر دولتی که می‌خواهد باشد اگر در مرحله اول متوجه حال طبقه ضعیف و محروم ملت نباشد این دولت بد دولتی است این دولت به درد نمی‌خورد آقا باید دولت‌ها را روی حساب و روی سیاست متوجه این مطلب کرد که اگر یک کارگر اتومبیل آخرین سیستم ندارد یا کارگرها ندارند ما نباید کارگرها را تحریک کنیم که چرا حسن دارد و شما ندارید این کار را درست نمی‌کند ما باید بگوییم آقای دولت این کارگری که زحمت می‌کشد باید بیمارستان‌های مجهز داشته باشد باید حوائج اولیه زندگیش تأمین باشد و این را هم می‌دانیم ما چه موقع باید بگوییم؟ موقعی باید بگوییم که واقعاً برای همین منظور گفته شود یعنی اگر فردا بنده آمدم پشت تریبون به آقای دکتر اقبال و وزرایش گفتم کارگرها باید وضع‌شان خوب باشد واقعاً برای حفظ کارگرها گفته باشم حساب شخصیم را نخواهم به وسیله کارگرها تصفیه کنم یکی از کارهای غلط ما توی این مملکت این بود که باید آن را گذاشت کنار، ممکن است من و آقای دکتر اقبال حساب شخصی داشته باشیم این حساب را در می‌کنیم چرا ملت و مملکت را و مردم و این الفاظ را در استخدام قرار دهیم برای تصفیه حساب شخصی و بخواهیم حساب شخصی را تصفیه کنیم؟ آقا من می‌آیم به حساب شخصی جوش مردم را می‌خورم و حال این‌که خود مردم می‌دانند خیلی از اینها که به حساب شخصی جوش می‌خورند دروغ می‌گویند از این حرف آقایان وزرا خوش‌شان نیاید زیرا همه آنها که می‌گویند مردم و ملت ایران واقعاً دروغ نمی‌گویند کار بکنید شما که کار کنید مردم هم راحت می‌شوند چون اگر مردم راحت بشوند شما بهتر می‌توانید کار کنید عرض کنم عده‌ای عادت دارند که این حرف‌ها را بزنند من الان داشتم این بودجه را مطالعه می‌کردم به قسمت فرهنگ برخوردم می‌گویند بعد از شهریور اوضاع این‌طور شده آن‌طور شده خراب شده و داد می‌زنند و فریاد می‌زنند من قسمت فرهنگ را که دیدم، خوب یادم است که تا قبل از شهریور ما یک دانشگاه داشتیم و آن هم دانشگاه تهران بود و اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر این دانشگاه را تأسیس کرد برخوردم و دیدم که از بعد از شهریور تا حالا چهار پنج تا دانشگاه دیگر ما اضافه کردیم در تبریز داریم، در شیراز داریم، در مشهد داریم، در اصفهان داریم (موسوی - در اهواز هم داریم) اهواز هم داریم اینها روز بروز به حجمش اضافه می‌شود آقایان این مطلب را من و شما باید بگوییم باید روی این مطالب اشاره کنیم و انگشت بگذاریم قبل از شهریور همه دنیا را یک آرامش فرا گرفته بود تضادی نبود و دردسری نبود حزب‌سازی نبود و یک عده این نبودند که بگویند که باید... این عده‌ای که بعد از شهریور پیدا شدند اگر سیاست‌های مختلف مداخله نمی‌کردند همان روز اول خود مردم حساب‌شان را می‌رسیدند وضع سیاسی دنیا قبل از شهریور غیر از بعد از شهریور بود سر و صداها خوابیده بود یک عده چند نفری آمدند سر و صدا کنند بلافاصله گرفتندشان و سر و صداشان خاموش شد اما بعد از شهریور مملکت ما مواجه با این همه تضادها شد معذلک آن روز یک دانشگاه درست شده بود و بعد از شهریور الان که من خدمت شما ایستاده‌ام ۵ دانشگاه اضافه شده است به همین نسبت در سایر شئون مملکت هم کارها جلو رفته بنده این مطلب را چندی پیش به یک کسی عرض کردم در آن قسمتی که بنده زندگی می‌کنم در خیابان مولوی از آن تاریخی که من یادم می‌آید تا شهریور دو تا مدرسه ابتدایی بود و یک مدرسه متوسطه و بعد از شهریور ۲۰ این‌که به شما عرض می‌کنم اغراق نیست و اصلاً اهل اغراق نیستم یعنی از ۲۸ مرداد به این طرف در همان خیابان مولوی محیط زندگی من هشت دبستان و دبیرستان وزارت فرهنگ ساخته و اضافه شده یعنی اگر در گذشته در آن قسمتی که من زندگی می‌کردم ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ بچه و فرزندان ما می‌توانستند درس بخوانند حالا هزار و دو هزار تا درس می‌خوانند به همین نسبت این مطالب و این اصلاحات و این موضوعات در سایر نقاط دیگر تعمیم پیدا کرده است غالب شهرستان‌های ایران مدرسه نداشت غالب شهرستان‌های ایران درمانگاه‌های کوچک هم برای معالجات ابتدایی بیمار نداشت من هیچ‌گونه موافق نیستم نمی‌خواهم بگویم الان برای تمام نقاط مدارس و برای تمام بیمارها بهداری و مدرسه وجود دارد و این طور نیست اما الان نسبت به گذشته بسیار بسیار کمتر احتیاج داریم یعنی ما ده سال پیشتر ۷ سال پیش احتیاج به ۵۰ مدرسه داشتیم و حالا به ۱۰ مدرسه احتیاج داریم یعنی چهل مدرسه را تأمین کردیم اینها نتیجه این است که در اثر این پایه نو و مکتب نو و فکر نوی که در این کشور کار گذاشته شده به هدایت شخص
شخیص اعلیحضرت همایونی ما داریم به طرف کار مثبت می‌رویم به طرف کارهایی می‌رویم شما امروز می‌گویید در زمان گذشته قبل از شهریور یک عده‌ای رفته بودند در خارج از کشور و تحصیل کردند نتیجه‌اش این بود که ما یک عده تحصیل کرده خوب داریم الان خیلی بیشتر از اینها رفته‌اند آقای دکتر مهران وزیر محترم فرهنگ در یک امری مربوط به همین جریان محصلین خارج تشریف آوردند به مجلس و فرمودند ما قریب ۴۰۰۰ محصل در اقصی نقاط دنیا داریم یک تابلویی هم تهیه کرده بودند از طرف وزارت فرهنگ ما دیدیم اغلب تحصیل کرده‌هایی که برای تحصیل به خارج رفته‌اند اغلب در رشته‌هایی تحصیل می‌کنند که ما به الاحتیاج مملکت است در رشته پزشکی، مهندس برق و سایر چیزهایی که مورد احتیاج مملکت است و از این عده اکثریت زیادترشان پول می‌دهند دلار ولیره می‌دهند یک تعداد دیگری هستند که آنها وضع‌شان خوب نیست و باید به آنها کمک کرد و امیدواریم که همان‌طور که در بودجه قبلاً قول داده شده برای این محصلین هم در سال آینده تحصیلی کمکی از این لحاظ بشود (مشایخی - منظور شده) یک عده هستند و معتقدند که مالیات بر درآمد و قوانین مربوطه آن فرع بر درآمد است باید در آمد باشد بعد قانون مالیات بر در آمد پیش‌بینی شود این مطلب را همه قبول دارند واقعاً باید مالیات را از درآمد گرفت مخصوصاً مالیات مستقیم ولی جناب آقای خلعتبری درآمد را چکار باید کرد که به وجود آید؟
باید برای صاحبان سرمایه امنیت به وجود آورد باید اوضاع و احوال را طوری کرد که صاحبان کارخانه‌ها بتوانند کار کنند در محوطه کارخانه قیامی و شورشی نشود یک کارخانه چی موقعی می‌تواند درآمد داشته باشد که بعد از آن چیزهایی که لوازم اولیه اداره کارخانه است یعنی علم و اطلاع صاحب سهم و صاحب سرمایه که امنیت داشته باشد یعنی در محوطه کارخانه کارگرها کار بکنند تا بشود درآمد به وجودآید مگر الان این‌طور نیست مگر الان می‌توانند کارگرها اعتصاب کنند؟ آن هم دستهایی که در کار بود و هر روز به هر عنوانی کارگرهای مملکت ما را از کار می‌انداختند و از این راه چندین خیانت می‌کردند اولین خیانت‌شان این بود که سطح تولید را پایین می‌آوردند وقتی کارگرها کار نکند تولید نیست تولید نباشد درآمدی نیست درآمد هم که نباشد اساس ورشکستگی است بنده خواستم عرض کنم که وقتی محیط آرام شد، امن شد کما این‌که هست وقتی که چپاولگری نباشد مانعی نباشد صاحبان سرمایه می‌توانند کار کنند این مطلب را باید تمام مردم ایران بدانند بنده همه این حرف‌ها را می‌زنم که اگر فردا نباشد یک کاری بکنم بنده هم توش در نمی‌مانم یک هیئت دولت و یک مجلس و یک مجلس سنا نیست که باید ایران را آباد بکند بلکه تمام این بیست میلیون نفر هستند که باید یک ایران آباد و مترقی به وجود بیاورند وقتی شرایط برای بهره بردن از سرمایه وجود داشته باشد یعنی امنیت باشد در سراسر کشور اشکالی ندارد که قانون مالیات بر درآمد مخصوصاً این قانون متوجه حال آن طبقه‌ای بشود که درآمد زیادتری داشته باشند یعنی صاحبان سرمایه‌های بزرگ بنابراین اشکال ندارد و بلکه خیلی هم خوب است که مترادف همین قانون بودجه‌مان یک قانون مالیات بر درآمد هم داشته باشیم که با این قانون مالیات بر درآمد مالیات را از صاحبان سرمایه‌های بزرگ که طبعا درآمدهای بزرگ‌تر دارند بگیرند و این کاری است که باید ما و دولت متفقاً و متحداً رویش عمل کنیم.
البته در این قدم و در این راه دولت هم باید صاحبان صنایع را تشویق بکند و مخصوصاً باید حمایت بکند نه دولت بلکه تمام مردم ایران باید صاحبان صنایع را تشویق بکنند و حمایت بکنند یعنی بنده و شما هم همین‌طور به شرط این‌که صاحبان صنایع این را بدانند آخر مطالب در مملکت ما اغلب قاتی می‌شود وقتی صحبت تشویق صاحب صنایع می‌شود صاحب صنعت نساجی و پارچه‌بافی خیال می‌کند چون در این مملکت سرمایه‌اش را به کار انداخته و چون در ایران هست و چون ما هم ایرانی هستیم و چون ما گفته‌ایم که باید صاحبان سرمایه تشویق بشوند او هم باید گونی بدهد دست من و منهم مجبور باشم این گونی را بخرم نه من باید او را تشویق کنم او هم باید مرا بخرید صنعت خودش تشویق کند یعنی آقا به عنوان این‌که ایرانی است و صاحب صنعت ایرانی است نباید دستش را بگذارد روی دستش بلکه باید سعی بکند این پارچه‌ای که امروز تحویل مردم می‌دهد مثل پارچه‌ای که ۵۰ سال پیش تحویل مردم می‌داد نباشد این مطالب از همدیگر تفکیک می‌شود یعنی اگر صاحب صنعت به فکر کار خودش باشد فکر کند که محصول امروز را بهتر از دیروز تحویل بدهد و ما هم متقابلاً به فکر تشویق او باشیم و مصنوع او را بخریم از این راه یک قدم بسیار بسیار بزرگی برداشته می‌شود البته بر دولت هم فرض است که این مورد کمک بکند تشویق بکند مخصوصاً برای خرید مواد اولیه مخصوصاً در امور فنی در این جا یک مطلبی به نظرم آمد که چون چندین مرتبه شکایت شده می‌خواهم به جناب آقای نخست‌وزیر تذکر بدهم و آن این است که چندی قبل صاحبان صنایع سینما و فیلم‌بردارها آمدند شکایتی کردند از شهرداری و بالنتیجه از هیئت دولت یک تصویب‌نامه‌ای صادر شد و بنا شد که صدی بیست تخفیف بدهند از عوارش شهرداری، کمیسیونی هم تشکیل شد آقای شهردار هم آمدند و این تصویب‌نامه هم خوانده شد و گفتند بله می‌کنیم و هنوز هم من نفهمیده‌ام که چرا شهرداری تصویب‌نامه را اجرا نمی‌کند آقای دکتر جلالی الان این مطلب حل نشده چطور شده که آقای شهردار توی کمیسیون می‌گویند می‌کنم ولی می‌رود بیرون و نمی‌کند، من این را نمی‌توانم حل کنم بعضی چیزها هم از این قبیل خیلی چیزهایی هست و به هیچ جای دنیا هم برنمی‌خورد اگر صدی بیست عوارض بگیرند یا نگیرند ولی اساساً این باید برای ما حل شود و ما بفهمیم که یعنی چه یک وزیری می‌آید توی یک کمیسیون و می‌گوید که من این کار را می‌کنم بعد مأمورش نمی‌کند حالا راجع به این‌که خیابان‌ها وضعش خوبست یا نیست من راجع به این مطالب که انتقاد دارم آنها را می‌گذارم برای یک وقتی غیر از بودجه عرض می‌کنم (مهندس سعید هدایت- دور شهردار را خط بکشید)
مطلبی که می‌خواستم عرض کنم این است که آقایان نمایندگان محترم ما در اثر پیدایش این مکتب به طرف جلو داریم می‌رویم وضع خودمان و شأن خودمان را امروز در دنیا نشان داده‌ایم و ثابت کردیم همان‌طوری که آقای خلعتبری به طور تفصیل گفتند ما از نظر سیاست خارجی ثابت‌ترین و روشن‌ترین اوضاع را داریم که شاید چندین قرن بوده که ما اصلاً چنین وضعی نداشته‌ایم از نظر داخلی هم دنیای آزاد باید متوجه این نکته باشد که ایران دارد برای حفظ موقعیت خودش و تثبیت وضع خودش فداکاری می‌کند و چه فداکاری بزرگ‌تر از این‌که ما لایحه بیاوریم به مجلس و از آن پولی که برای آبادی و عمران کنار گذاشته بودیم از آن پول برداریم و صرف تعدیل بودجه بکنیم این مطلب را باید دنیا متوجه باشد و مخصوصاً دنیای آزاد که ما از سهم سازمان برنامه برداشته‌ایم و آمدیم برای تعدیل بودجه منظور کردیم برای این‌که بودجه‌مان متعادل باشد این فداکاری است یعنی ما از یک چیز لازم و ضروری که برای امروز و برای فردای مملکتمان بسیار بسیار ضروری است از آن برداشتیم و داریم تقریباً خرج پرسنل می‌کنیم و پیش خودمان تصمیم گرفتیم جای آن چیزی که برداشتیم با قرض پر کنیم دنیا این حساب را باید بکند و به این مطلب متوجه باشد که ایران برای این‌که دینش را به بشریت ادا کند ما هم خودمان را در مقابل انسانیت و در مقابل آزادی و در مقابل دمکراسی وظیفه‌دار بدانیم ما برای این‌که دین‌مان را به انسانیت و بشریت ادا بکنیم این فداکاری را کردیم و حال آن‌که ما می‌توانستم از این پول صرف کارهای عمرانی بکنیم این عمل ما قابل ارزش است و این عمل دولت ما قابل قیمت است و این دولت که این عمل و فداکاری را می‌کند قابل ارزش است و مورد احترام است آنها هم باید در نتیجه این فداکاری متقابلاً فداکاری داشته باشند ما با هر قوم و هر ملتی دوستیم، احترام می‌گذاریم که آنها هم متقابلاً با ما دوست باشند متقابلاً به ما احترام بگذارند حیثیات ما را درک کنند به شرافت و اعتقادات ایرانی احترام بگذارند این دولت هر کس می‌خواهد باشد خواه انگلستان و خواه آمریکا و خواه شوروی هر کس که به ما احترام گذاشت ما هم به او احترام می‌گذاریم این فداکاری را برای خودمان می‌کنیم برای این‌که دنیا و بشریت بداند که ما برای وطن و برای انسانیت فداکاری می‌کنیم سایر ممالک دیگر به خصوص ممالک خاورمیانه به خصوص برادران عرب ما باید متوجه باشند که باید به ایرانی که در جریانات بین‌المللی از آنها حمایت کرده نمایندگان ایران حمایت کرده‌اند از شعائر ملی شان و از شعائر مذهبی‌شان آنها هم باید متوجه باشند به ایران باید احترام بکنند برای عقاید ما و برای وجب به وجب و ذره ذره خاک ما باید احترام قائل بشوند اگر آنها نکنند آنها هستند که ضرر می‌کنند نه ما (احسنت)
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - بنده از مطالعه کلی که در لایحه بودجه اعم از لایحه‌ای که دولت داده بود یا آن گزارش تفصیلی که کارهایی که کرده و گزارشی که کمیسیون بودجه پس از مطالعات بسیار زیاد تنظیم کرده و به مجلس تقدیم شد با مطالعاتی که کردم یک نظریاتی به طور کلی در تبصره‌ها دارم که خواستم عرض کنم بدواً خواستم این تشکر را از دولت کرده باشم که در این بودجه لااقل ما یک قدم نسبت به سال گذشته جلو رفتیم وضع بودجه‌نویسی ما تا سال گذشته این بود که حقوق ادارات به حساب مخارج مستمر و غیرمستمر می‌آمد و در مقابلش هم یک درآمدهایی به عنوان درآمد. این اصول بودجه‌نویسی تا سال گذشته بود خوشبختانه این دولت توجه کرد وسعی کرد با همین اصول بودجه‌نویسی که به نظر بنده قابل انتقاد است و البته بایستی وضع اصلاح شود و بودجه‌های کشور را متمرکز کرد و ما در حال حاضر وقتی این لایحه بودجه را می‌بینیم به این نتیجه می‌رسیم که کلیه سازمان‌های پراکنده کشور که درآمد و خرجش به حساب بودجه کل نمی‌آمد اینجا آمد خود این یک قدم تکامل است و به سوی تکامل پیش می‌رویم از این جهت باید تشکر کرد و از جهت دیگر بنده تشکر بیشتر دارم و آن این است که مبنای بودجه رفته است براساس سیاست مستقل مالی و من به این موضوع بسیار اهمیت می‌دهم ما در سنوات گذشته در بودجه‌های‌مان وقتی مطالعه می‌شد به یک ارقام فرضی از خارج و کمک‌های خارجی می‌رسیدیم سال گذشته ما از ۲۰ میلیون دلار کمک خارجی بودجه‌مان جبران می‌شد ولی این بودجه‌ای
که در حال حاضر تنظیم شد و با کمال صراحت یک میلیارد و چهار میلیون کسر دارد این بودجه بزرگ‌ترین حسنش این است که قائم به خودش است به هیچ‌وجه ارتباطی به خارجی ندارد و بنده برعکس همکار عزیزم جناب آقای خلعتبری معتقدم ما از هیچ دولت خارجی برای کار اداری خودمان برای دستگاه دفاعی مخصوصاً احتیاج نداریم به آنها مراجعه کنیم (صحیح است) بلکه اساس استقلال کشور ما وقتی محکم و بیشتر پایدار می‌شود که ما بتوانیم از این راه حقوق ثابته خودمان را حفظ کنیم البته ما باید روی پای خودمان باشیم که بودجه خودمان را استوار بکنیم قدرت دفاعی‌مان را زیاد کنیم بدون این‌که از خارجی کمک بگیریم گو این‌که خارجی حاضر به کمک باشد بنده معتقد نیستم که در بودجه وزارت جنگ هم ما از خارجه کمک بگیریم بسیار خوش‌وقتم که حقوق افسران ما طبق قانون جدید افزایش پیدا می‌کند بسیار به جا است و بسیار خوب است ولی قائم به خودمان است ما از کمک دلار یا روبل داخل نمی‌کنیم در اینجا و من متشکرم از شخص شخیص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و دولت حاضر که وقتی در دنیای متلاطم فعلی احساس کردند در جریان سیاست دو بلوک وقتی که یک بلوک احساس کرد بلوک دیگر نمی‌خواهد کمک بکند با روی خوش آمد گفت من حاضرم به شما کمک کنم گفتند خیر ما قائم به ذات هستیم و می‌خواهیم بودجه اداری و مملکتی خودمان را روی امکانات و حوایج خودمان استوار کنیم و احتیاجی نداریم و این بهترین ژست بود به عقیده من این ژست سیاسی که دولت در مقابل سیاست‌های خارجی گرفت و به همین دلیل است که ما می‌توانیم نسبت به دولت‌های دوست خودمان بگوییم که در راه صلح جهان و حفظ امنیت بین‌المللی حداکثر فداکاری را کردیم و می‌کنیم و آنها متنعمند از امنیت خاورمیانه مخصوصاً این منطقه مهم استراتژیک دنیا و می‌خواهیم شرافتمندانه در حقوق معنوی و سیاسی به ما کمک کنند ما وقتی که راجع به قسمتی از خاک ایران جزء لاینفک ایران یعنی بحرین حرف داریم البته متکی به قدرت ملی و نیروی دفاعی خودمان باید باشیم و اینجا است که ما از دوستان خودمان می‌خواهیم و می‌گوییم آقای دوست من قائم به خودم هستم از بودجه نفتم از عواید نفتم از ذخایر نفتم این ذخیره ملی که هرچه برداشته شود به جایش نمی‌آید بایستی صرف عمران کنم صرف حفظ وضع جاری خودم می‌کنم که صلح جهانی را حفظ کنم تو هم بایستی در حفظ این حق شرافتمندانه من به من کمک کنی دوستی متقابل احترام متقابل وقتی ما توانستیم روی پای خودمان روی امکانات خودمان بایستیم بایستی بتوانیم در حفظ یک چنین حقوق معنوی و ثابت خودمان ایستادگی کنیم و مجبور هم هستند که به ما احترام بگذارند احترام متقابل که رعایت نشد البته تبدیل به سردی متقابل خواهد شد همین‌طور در روش اقتصادی‌مان ما در روش اقتصادی‌مان یک معاملاتی با بعضی از دوستانمان داریم که خود آنها را در احصائیه‌ها و آمار خودشان نشان داده‌اند که صادرات‌شان به ایران بی‌اندازه زیاد شده است خیلی از معاملات بنده به بعضی از آنها ایراد دارم زائد است و در جز صادرات آنها می‌آید مثلاً من خیال نمی‌کنم شیلات اعم از این‌که شرکت باشد یا اداره باشد این نبایستی ۴۱۰ هزار لیره در این دو سال اخیر از وام ۱۰ میلیون لیره یکی از دوستان ما قرض بکند احتیاجی نیست چه خواسته بخرد؟
دیزل کامیون از این چیزهای معمولی که مربوط به وسایل عادی است اما این کمک کرده به صادرات یک دولتی که با ما دوست و هم پیمان است ما وقتی که سیاست مستقل اقتصادی و مالی خودمان را استوار کردیم آن دولی که با ما دوستی می‌کند ولی در یک حق و مهم اساسی همکاری صحیح نمی‌کند خوب ما می‌توانیم با او در ضمن این‌که عمل متقابل می‌کنیم بگوییم آقای شیلات نبایستی بخری یا فرض کنید شرکت معاملات خارجی چرا ۲۰۰ هزار لیره خانه ساخته شده وارد می‌کند ببخشید انبار ساخته نه خانه ساخته این برای این است که در حساب آن ۲۰۰ هزار لیره به حساب می‌آید ما اینجا کارگر داریم وسایل هم داریم ساختن انبار برای برنج در شمال یک امر عادی است که خیلی هم شده و احتیاجی هم به این کار نبوده منظور از عرض بنده این است که من در این بودجه این نکات را حس می‌کنم که کوشش و سعی برای استقلال مالی و اقتصادی و اتکای به خودمان است و به این جهت مخالف مشروط اسم نوشتم ولی من این جهات را صحیح می‌دانم در این کار منتهی در طرز بودجه‌نویسی و تبصره‌هایش نظریاتی دارم که به عرض می‌رسانم همین‌طور از کمیسیون بودجه متشکرم از مقایسه‌ای که بین لایحه‌ای که دولت داده بود با گزارشی که کمیسیون بودجه تنظیم کرد بنده دیدم اصلاحاتی کرده‌اند که پیداست در ضمن مطالعات‌شان که البته با همکاری دولت وسوپلسی که بنده کراراً در شخص جناب آقای نخست‌وزیر دیده‌ام که پیشنهادهای منطقی را قبول کرده‌اند چه در کمیسیون نفت چه در خود مجلس دیدم که اصلاحاتی شد از آن جمله تبصره‌هایی بوده است مربوط به امور استخدامی که در آن یک خاصه خرجی شده که حتی برای یک اشخاصی هم ایجاد نگرانی در ادارات شده بود که چرا فلان کس را آورده‌اند بدون سابقه در فلان اداره حقوق رتبه ۹ به او می‌دهند من که دارم جان می‌کنم باید طبق مقررات به رتبه خودم برسم خوشبختانه این تبصره‌ها هم حذف شد از بودجه و رفت به مرحله‌ای که سیر عادی خودش را بکند این‌طور تقسیمی که در تبصره‌ها شد چون بودجه منحصراً از وظایف اقتصادی مجلس شورای ملی است و مجلس سنا رأی تصویبی ندارد بلکه رأی مشورتی دارد ولی قسمت‌های مالی که گزارش کمیسیون دارایی است جداگانه تنظیم شده و کمیسیون بودجه ما با آن موافقت کرده و در صفحه آخر این کتابچه بودجه هست این کار ما را سهل کرد و در این صورت یک کوشش صحیح‌تری به سوی بودجه‌نویسی شده است که از آقای مشایخی که متوجه این نکته بوده‌اند و این را تصحیح کرده‌اند تشکر می‌کنم و یک نتیجه کلی دیگری که باز بنده گرفتم این را مقایسه کردم با بودجه سال ۱۳۲۰ در این مجموعه قوانین می‌بینم حجم بودجه ما فعلاً به ۵۷ میلیارد رسیده در حالی که ما در سال ۱۳۲۰ یعنی ۱۶ سال قبل حجم بودجه‌مان ۶۷۶/۹۱۱/۳۲۳/۴ ریال بوده است، البته بدون نفت، نفت در آن موقع خارج بود از بودجه و جزء ذخیره مملکت بود بعد ماده ۲ همین قانونی که در اسفند ۱۳۱۹ گذشته اجازه داده است که از این ذخیره ملی دو میلیون لیره برای مصارف ساختمانی و تأسیسات راه‌آهن پرداخت شود منهای عایدی نفت در آن تاریخ بودجه مملکت ۰۰۰/۰۰۰/۳۳۳/۴ ریال بوده است حالا با عواید نفت که به حساب سازمان برنامه و شرکت ملی نفت و آنچه که دولت استفاده کرده هزینه بودجه ما ۵۹ میلیارد شده و بنده حساب کردم ارقام مربوط به نفت را جدا کردم و جمع زدم در حدود ۲۹ میلیارد و ۳۳۳ میلیون مجموع آنچه که در این لایحه به حساب سازمان برنامه و شرکت ملی نفت و حساب آنچه که دولت می‌گیرد کسر کردم ۳۰ میلیارد خالص مجموع بودجه ایران از بودجه مستمر و غیرمستمر و بودجه‌های اختصاصی و بودجه بنگاهی ما داریم و ۳۰ میلیارد نزدیک ده برابر بودجه ۱۶ سال بیشتر است و این نشان می‌دهد این خرج را کی می‌دهد؟
ملت ایران این خرج را می‌دهد این که مربوط به درآمد نفت نیست ما از ۵۹ میلیارد ۲۹ میلیارد از درآمد ملت‌مان برای سازمان برنامه و این شرکت ملی نفت و آنچه کمک به بودجه می‌دهیم خرج می‌کنیم بقیه‌اش که ۳۰ میلیارد شد یا به صورت مالیات غیرمستقیم و یا مالیات مستقیم و یا مخارج دیگر فرض کنیم راه‌آهن است دخانیات است گمرک است تمام اینها را مردم. ایران می‌دهند بنده خیال می‌کنم که یک ملتی که از ۵۹ میلیارد ۳۰ میلیاردش را خودش بپردازد و بقیه‌اش را از درآمد ملی و ثروت و گنجینه‌های خودش مصرف می‌کند این ملت بی‌استعدادی در سهیم بودن خرج خودش نیست این ملت اگر در اجرای قوانین و در تنظیم مقررات و در اصلاح دستگاه‌ها مخصوصاً دستگاهی که درآمدهای مملکتی را وصول می‌کند دقت صحیح بشود بیش از این استقبال خواهد کرد و در سهیم شدن در مخارج و پرداخت سهمی که بایستی از مخارج مملکت بدهد بنده این را حس می‌کنم هر وقت دستگاه‌های وصول بهتر شد مردم بهتر درآمدهای دولت را پرداخته‌اند دلیل من همین لایحه بودجه ما، همین لایحه بودجه‌ای است که قرائت می‌فرمایید قسمتی از گزارش را که در آنجا قید شده است که تنها وصول مالیات بر درآمد پیشکاری دارایی در تهران در ظرف ۱۱ ماه قریب ۴۵۰ میلیون افزایش یافته ۴۰۰ میلیون را مردم تهران پیشکاری دارایی تهران از مالیات مستقیم دریافت کرده است به یازده ماه مشابه این دلیل این است که وقتی دولت دقت کرد و دستگاهش مرتب مزاحم مردم نشد به این نتیجه می‌رسیم و باز هم بنده یک گزارش در یک ماه بیشتر از رادیو گوش می‌دادم شاید گزارش وزارت دارایی بود که گفته بود مردم تهران تلفن می‌کنند به پیشکاری دارایی که صورت حساب مالیات ما را بگویید ما چک می‌فرستیم نمی‌خواهیم مأمور به سراغ ما بیاید و مزاحم شود این هم تصدیق خود دولت (صدرزاده - این از حسن‌نیت‌شان بود یا از مزاحمت مأمور؟) به هرحال نشان می‌دهد که وقتی دستگاه صحیح کارکرد یازفت به سوی اصلاح به نظر من بهتر می‌شود درآمد را وصول کرد وقتی هم که درآمد خوب وصول شود بودجه مملکت ما مستقل‌تر بیشتر و بهتر از اینها خواهد شد که انتظارش را داریم و البته خواهیم رسید همین طور قوانین چون هر بودجه‌ای ربط به قانون مالیاتش دارد شاید دولت هم که بودجه را با لایحه اصلاح مالیات‌ها آورده روی همین نظر بود روی حساب وصول مالیات آمده است و بودجه را منظم کرده به نظر من هر قدر مقررات و قوانین وصول درآمدها عملی‌تر باشد نسبت به ارقامی که غیر عملی است درآمد بهتر وصول می‌شود بودجه متعادل‌تر و استوارتر می‌شود نمونه‌های این را در این ۱۶ سال دیده‌ایم تا دو سال پیشتر مالیات وکلای دادگستری به شکلی بود که مثل سایرین پیش‌آگهی می‌فرستادند می‌رفتند کمیسیون دعوا خوب وکیل عدلیه هم اگر برای سایرین بلد نباشد برای خودش که بلد است می‌نشیند بحث می‌کند وقتش هم که آزاد است این کار این بود که بنده از طرف قانون وکلا مأموریت پیدا کردم در ۶ سال پیشتر یک روز رفتم پیش آقای وزیر دارایی گفتم که آقا بیایید این بساط را بگذارید کنار و سرشکن کنید هر چه بخواهید خود وکلا می‌دهند رسیدگی که کردیم دیدیم ۴۰۰ هزار ریال فقط ۴۰ هزار تومان وکلا بعد از تمام این زد و خوردهای کمیسیون بدوی و تجدیدنظر و اجرایی باید بدهد وقتی که این در سه سال پیش عوض شد یک قانون گذشت که هر وکیل وکالت‌نامه‌اش را که داد معنیش این است که درآن کار حق الوکاله گرفته ولو مجانی باید همان جا
حق‌الوکاله را تمبر بکند امروز رسیده است به ۴ میلیون ریال یعنی ۱۰ برابر سه سال پیش منهای کمترین تماس بین مؤدی با مأمور منهای صد دینار خرج برای این‌که تمبر عرض‌حال را که من می‌چسبانم محکمه اگر من تمبر نچسباندم و الصاق نکردم من را راه نمی‌دهد در محکمه این شد مالیاتی معتدل و صحیح حتی پایه شد که شما امروز در اصلاح مالیاتی‌تان همین متد و روش را قبول فرمودید چون می‌بینید کار مملکت احتیاجش بیشتر است پیشنهاد دادید دو برابر آن نرخ اما این روش را دست نزدید، بنده به شما قول می‌دهم چون متد و روش را دست نزدید همین دو برابر را ولو این که تحمیلی است ولی از نظر این‌که این طبقه مؤدی گرفتار نباشند می‌پذیرند با یک پیشنهاداتی می‌خواهند خواهش بکنند از جناب آقای وزیر دادگستری هم به وسیله کانون وکلا تقاضا شد که یک قسمت و گوشه‌ای از این را دولت موافقت کند برای بیمه وکلای علیل و پیر و فرسوده و این رقم که از دست ما می‌رود به دست دولت قبول می‌کنند و افتخار هم می‌کنند که کمک بکند به بودجه مملکت فرض بفرمایید در دوره دکتر میلسپو در زمان جنگ آمدند گفتند هشتاد درصد مالیات در ایران وضع می‌کنیم و کردند بنده یک آماری دیدم از خود جناب آقای هروی که مدیرکل مالیات‌ها هستند. (وزیر دارایی - مدیر کل تشخیص) ایشان در یک مقاله یا در یک سخنرانی که کرده بودند مقایسه‌ای کرده بودند این آمارها را و آمار آن سالی که صدی هشتاد بود جناب آقای ناصر کمتر از سال ۱۳۲۰ و قبل از شهریور مالیات وصول شد اما به محض این‌که مجلس ۱۴ لایحه مرحوم هژیر را تصویب کرد سه برابر وصول کرد پنج برابر آن شد این روش‌هایی است تجربه‌هایی است عملی در قوانین صحیح که بتواند هم عایدات دولت را وصول کند و هم تماس مأمورین را کم بکند و هم این مردمی که حاضرند برای همکاری بیخود گفته نشود که نمی‌خواهند مالیات بپردازند به این جهت است که بنده معتقدم که دولت قطعاً به این نکات توجه خواهد فرمود و اگر در جای خود در لایحه مالیات‌ها این فکر را بفرمایند که بیشتر در اطراف آن مطالعه بشود روش‌هایی به وجود بیاید که هم عواید و مالیات‌ها بیشتر بشود و هم تماس‌ها کمتر بشود و به نتیجه خواهم رسید و همان‌طور که فرمودید در این گزارش ذکری شده که امیدواری حاصل است که در سال آینده میزان وصول مالیات‌ها بیشتر خواهد شد ولی در عین حالی که شما مالیات وصول می‌کنید بایستی خزانه مملکت بیشتر داشته باشد سیاست اقتصادی و عمرانی را هم باید رعایت کنید وقنی که شما تا حالا اجازه دادید مردم بروند مستغل جدید بسازند و تا سه سال معاف باشند و از سه سال به بعد مالیات بدهند امروز اگر شما بگویید جلو این معافیت را می‌گیریم مخالف سیاست عمرانی و مخالف سیاست ساختمانی کشورمان است اعلیحضرت همایونی در چند دفعه شرفیابی فرمودند ایران احتیاج به خانه‌های زیاد دارد ملت ایران خوشبختانه رو به افزایش است ما خانه‌سازی می‌خواهیم و خانه‌سازی یکی از مشکلات ما است خوب اگر ما بخواهیم این روش را رعایت کنیم جلو خانه‌سازی را بگیریم آن وقت باید خود دولت خانه ساخته از خارج بیاورد خودش هم اجازه بدهد چرا؟
چون دیگری نمی‌کند؟ قرض کند و خانه بسازد و در حالی که مقروض هست مالیات هم بدهد از این‌گونه روشی است که قطعاً مورد توجه واقع خواهد شد و خیال می‌کنم که در این صورت بشود از این اصلاح مالیاتی هم به یک نتیجه صحیح‌تری برسیم و بنده خیال می‌کنم که قانون اساسی همیشه این مطلب را به ما دستور داده اصلاً در وضع و طرز بودجه گفته است که هر سال مجلس شورای ملی اجازه وصول و اجازه خرج را می‌دهد این معنیش این است که مالیات‌ها و درآمدها به صرف وجود قانون قابل وصول نیست بلکه اجازه مجلس در هر سال ضمن بودجه کل مملکتی لازم است و به همین دلیل هم هست که این تبصره دو بند شده و در دوبند در خود ماده واحده قید شده دلیل این‌که قانون اساسی این را تصویب کرده برای این است که می‌خواهد متد و روش مالیات‌ها و درآمدها از نظر پایه زیاد تغییر نکند چون مردم وقتی آشنا شدند که من بایستی فلان مالیات را بدهم تا یک سال دیگر بخواهید عادتش بدهید به قانون جدید مقداری از مالیات‌ها می‌ماند اما میزان و نرخ بسته به احتیاج مملکت است یک سال مملکت خرجش بیشتر است روی همان قوانین ثابت و استواری که وجود دارد نرخ را بالا می‌برند یک سال کمتر است می‌آورند پایین ولی روش مالیاتی، روش جمع آوری درآمد مملکتی اگر ثابت و استوار نباشد هر سال در تغییر و انقلاب باشد این اثر خوبی در مسائل اقتصادی و مالی مملکت ندارد از این جهت هم هست که بنده در چنین موقعی خواستم استفاده کرده باشم و این نکته اساسی را متذکر شده باشم که بهتر است در قسمت مالیات‌ها و تحصیل درآمدها ما سعی کنیم روش‌های ثابت و مستمری در اساس و پایه به وجود بیاوریم البته در نرخ‌هایش تابع بر قانون بودجه کل مملکتی خواهد بود و در هر سال می‌توانیم به تناسب احتیاج پایین بیاوریم و بالا ببریم ولی اساسش را به هم نزنیم اگر این فکر عملی شود به موازات قانون بودجه که خوشبختانه داریم سیر تکاملی می‌کنیم در قانون مالیات‌های‌مان و تحصیل درآمدهای‌مان هم می‌رویم به سوی تکامل و اصلاح و مردم عادت می‌کنند خود به خود مالیات‌ها را بپردازند و تماس و تراکم این پرونده‌های مالیاتی که لایحه برایش می‌آوریم دیگر تکرار نخواهد شد (صحیح است) اما انتقادی که بنده به طرز تنظیم بودجه دارم، قانونی ما داریم به نام قانون محاسبات عمومی در اسفند ۱۳۱۲ تصویب شده و در مرحله اجراست، قانون است، مادامی که این قانون از قوت نیفتاده بایستی اجرا بشود، در این قانون دستور بودجه‌نویسی را معین کرده است، ماده ۱۶ این قانون می‌گوید لایحه بودجه کل در اول ماده دهم هر سال به مجلس شورای ملی داده می‌شود، البته گرفتاری‌های امسال برای موازنه باعث تأخیر شد، این یک، دوم خود بودجه چطور باید نوشته بشود، ماده ۱۹ بودجه هر وزارتخانه ماده به ماده از طرف مجلس شورای ملی تصویب می‌شود مگر در مواردی که به موجب قوانین مخصوص تصویب بودجه به هیئت وزرا گذارده شده است خوب این دستور را قانون به ما داده است، ما این قانون را داریم که بودجه هر وزارتخانه ماده به ماده از طرف مجلس شورای ملی تصویب می‌شود اصلاح قانونی ماده مهم یعنی موادی که ما داریم ماده یک، ماده دو، ماده ده مثل این‌که نمی‌شود به رقم یا قلم معنای ماده داد، بنده این لایحه بودجه را یک ماده بیشتر نمی‌بینم به دلیل این‌که نوشته‌اند ماده واحده و این منطبق با آن طرز فکری که قانون‌گذار به ما داده و البته متخذ از اصول بودجه‌نویسی و اصول علمیش هم هست نیست، به نظر بنده دلیل هم دارد که در این ماده ۱۹ این‌جور قانون را معین و وضع کرده چرا؟ برای این‌که وظیفه اصلی مجلس شورای ملی وظیفه نظارت در دخل و خرج مملکت است، دخل و خرج مملکت هم تقسیم می‌شود به مؤسسات و وزارتخانه‌ها، دخل‌شان را بایستی تعیین کنند، خرج‌شان را بایستی ماده به ماده معلوم کنند، مجلس باید در این موضوع نظارت کند، دقت بکند چنان که در خود قانون اساسی معین کرده وظیفه چیست، دقت در اقلام کند، کم بکند زیادیش را کسر بکند، چه و چه بکند، آن موشکافی‌هایی که قانون اساسی از نظر حق نظارت به نمایندگان مجلس داده راهی جز این ندارد که بودجه هر وزارتخانه ماده به ماده باشد و مجلس مطرح کند رویش رسیدگی کند، این هم این اما طرز بودجه را گفته چه جور نوشته شود گفتند دو جور اعتبار در بودجه باشد ماده ۲۱ اعتبارات بر دو قسم است، اعتبارات مربوط به مخارج مستمر اعتبارات مربوط به مخارج غیرمستمر، آن وقت مخارج غیرمستمر چیست؟
شرح داده که برای انجام عملی از قبیل خرید کارخانه، بنای عمارت، ساختمان کشتی لازم خواهد بود وزمان خرج آن محدود به مدت معینی بوده ومنوط بانجام عمل است پس پیدا شد که بودجه‌نویسی دو فصل دارد، یکیش مستمر است حقوق ادارات است باید داد، یکی غیر مستمر است کاری است که باید انجام داد همان اصطلاح بودجه برنامه‌ای که حالا کلمه غیرمستمر را گفتند چون فراموش شده و مصطلح نیست این را عوض کردند گفتند بودجه برنامه‌ای، این را هم معین کرده، قبلاً آنچه غیر مستمر هست بنای خانه، کشتی عمارت، ساختمان، کلیه کارها باید قبلاً معین بشود آن وقت در ماده ۲۲ خوب تشریح کرده چه جور باید این کار بشود، ماده ۲۲ وزارتخانه‌ها در موقع پیش‌بینی اعتبار برای مخارج غیرمستمر باید برآورد فنی عملی را آن کاری که سازمان برنامه نمی‌کنند که خرج برای آن در نظر گرفته شده به بودجه پیشنهادی ضمیمه نماید، برآورد مزبور باید با نهایت دقت به وسیله متخصصین مطمئن با قید مسئولیت تهیه گردد پس از آن‌که اعتبار مذکور به این ترتیب به تصویب رسید وزارتخانه‌ها مجاز نخواهند بود در طرح پیشنهادی هیچ‌گونه تغییری که مستلزم اضافه خرج باشد بدهند مگر این‌که قبل از وقت به موجب لایحه عمومی اعتبار اضافی برابر این مقصود پیشنهاد وبه تصویب مجلس رسیده باشد، پس دستور بودجه‌نویسی را به صورت صحیح و قانوی که متخذ از اصول علمی است در ۲۴ سال پیش قوه مقننه ایران به دولت‌ها داده است البته خواهید فرمود این قانون عادی است، قانون اساسی که نیست هر آن می‌توانند تغییرش بدهند، بنده از جهت این که مخالف این عمل شده عرضی ندارم، ولی از جهت این‌که این مقررات را صحیح می‌دانم از جهت این‌که این طرز بودجه‌نویسی متخذ از اصول علمی است عرض می‌کنم که این بودجه به این کیفیت تنظیم نشده و البته کوششی که دولت دارد و خودشان هم علاقه دارند که به سوی تکامل و اصلاح بروند و مبتنی هم هست اجرای این موضوع بودجه‌های تفصیلی که تا به حال عادت شده است که یک بودجه چهار دیواری مجلس تصویب می‌کند بعد تفصیلی‌اش را وا می‌گذارند به کمیسیون و در کمیسیون بودجه هم گاهی شده است که در آخر سال گاهی دیده‌ایم در دی و بهمن و اسفند تازه بودجه وزارتخانه می‌آید البته تغییر دادن این روش و بردن به سوی این اسلوب علمی زمان می‌خواهد، وقت می‌خواهد و ما امیدوار هستیم که دولت بتواند این وضع را درست بکند مخصوصاً حالا که وزارت دارایی کارش از وزارت گمرکات و انحصارات جدا شده است کار وزارت دارایی منحصراً در جریان امور مالی است و مخصوصاً وظیفه اصلی وزارت دارایی بودجه است، ما انتظار داریم بودجه‌ای که بعدها، سال آینده انشاءالله به مجلس داده می‌شود براساس چنین مبنایی باشد که بشود به آن گفت بودجه عیب دیگری که به نظر بنده در ماده واحده آمده و این عیب هم در بودجه سابق بوده است و اصلاح هم نشده و البته مشکل است ولی در این بودجه سال ۱۳۱۹ این عیب رفع شده، این است که در این بودجه تصریح دارد در حدود درآمدهای وصولی مذکور
در فصل اول اجازه خرج داده شده، دلیلش هم پیداست، یک میلیارد و چهارصد میلیون کسر دارد سعی کرده که ارقام بودجه ارقام صحیح و حقیقی باشد، به این جهت این کار را کرده‌اند، بودجه سال گذشته همین عیب را داشت اصولاً بودجه وقتی در حدود درآمد بود این صحیح نیست این بودجه نیست، این مثل این می‌ماند که هرچه پول داشتیم خرج کنیم، اشکالش هم این است که کدام پول را به مصرف کدام کار بزنم، اشکال اصلیش این است بنده یادم می‌آید که در سه سال پیش آن بودجه که کسریش خیلی زیاد بود و آن را مثل این‌که آقای دکتر امینی آورده بودند برخوردند به این اشکال که این کسر را چه بکنند، دو فصل قائل شده بودند، خرج یک فصلش را مقدم قائل شده بودند و یک فصل هم مؤخر، آنهایی که خرج مقدم قائل شده بودند گفتند حتماً می‌پردازیم و آنچه مؤخر قائل شده بودند گفتند اگر وصول کردیم بپردازیم اما حالا مبهم است علت این‌که بسیاری از کارها می‌ماند، علت خزانه‌دار مملکت ما در زحمت است علت این‌که بعضی حواله‌ها زود وصول می‌شود بعضی دیر می‌شود به علت این است که در حدود درآمد وصولی است، به همین جهت کار درست نمی‌شود وقتی یک کسی قرارداد بست فلان راه را بسازد این پول می‌خواهد سیتوآسیون که شده باید آن پول را داد وقتی‌که آن پول رفت درحدود درآمد خزانه‌دار مسئولیت ندارد می‌گوید وصول نشده نمی‌توانم بپردازم، کار می‌ماند دلیل این‌که راه‌های مازندران مانده این است نصف کار مانده همین‌طور که بنده می‌دانم جای دیگر، جای دیگر همین‌طور است. اما در این بودجه آمدید یک کار دیگری کردید، در بودجه سال ۱۳۱۹ مصوب سال ۱۹ برای سال ۲۰، درحدود ۷۱۰ میلیون ریال کسر بودجه داشتیم برای این‌که کل هزینه‌اش چهار میلیارد و سیصد و نوزده میلیون شده بود، دخلش هم سه میلیارد و ششصد و سیزده میلیون بود، اما دیگر تویش ننوشته بودند در حدود در آمد، تصریح دارد در حدود اعتبار مصوب آن وقت کسر را چه کرده؟ یک ماده سه گذاشتند گفتند وزارت دارایی مجاز است در صورتی که پرداخت مبلغ هفتصد و ده میلیون و یک صد و چهل و دوهزار و نهصد و پنجاه وهشت ریال اضافه هزینه‌ای بودجه در حدود درآمد سال ۱۳۲۰ ممکن نشود تمام یا هر مبلغ از آن را که باقی بماند به عنوان وام منظور داشته در بودجه سال ۱۳۲۱ تصریح نماید، بنده معتقدم کسر بودجه صحیح نیست که اساساً داشته باشیم، وقتی هم که پیدا کردیم با باید مخارج را معلوم کنیم که چه چیزهایی به حساب کسر بودجه می‌آید که کار در ادارات لنگ نشود و یا این‌که اگر کسر می‌گذارند بتوانند دستگاه‌های اجرایی و مخصوصاً خزانه‌داری مملکت بگویند پول نداریم، این هم یکی از انتقاداتی است که بنده دارم و البته این بسته به امکانات است، ما حق داریم که حرف خودمان را بزنیم، دولت هم مشکلات دارد برای این‌که در مرحله عمل است، باید فکر کرد مشکل را رفع کرد که کار مملکت صحیح‌تر و بهتر بچرخد و ما این تذکرات را به این جهت می‌دهیم که یادداشت بشود و به تدریج عمل بشود، اما یک جمله‌ای در آخر ماده اول هست که با تصویبی که در جلسه گذشته راجع به سازمان برنامه شد مثل این است که به عقیده بنده زائد است و شاید هم متناقض باشد با آن و این در ماده واحده در قسمت به آن آخرش نوشته شده است که ضمناً سازمان برنامه می‌تواند بقیه وجوه مورد احتیاج خود را برای اجرای برنامه‌های مصوب که در فصل چهارم همین بودجه ذکر شده است از محل وام بعد از تصویب مجلس تأمین نماید، این جمله زائد است چرا؟ برای این‌که در جلسه دیروز کار سازمان برنامه تمام شد در ماده دوم اجازه دادیم به دولت مذاکره کند لایحه وامش را هم بیاورد بگذارند.
(نخست‌وزیر حالا زائد شد) بسیار خوب، پس این قسمت زائد است (مهندس خسرو هدایت - زائد نیست) اگر هم بخواهیم مجلس در اینجا اجازه بدهد آن ضمیمه است، بنابراین خیال می‌کنم به طوری که جناب آقای نخست‌وزیر با فراستی که دارند متوجه شدند که زائد است انشاءالله اصلاح می‌شود؟ اما راجع به تبصره‌ها، در تبصره‌های ضمیمه که جنبه بودجه‌ای و مالی دارد بعضی از تبصره‌ها به نظر بنده تبصره‌های خوبی است، ابتکارها و کارهایی دیده می‌شود یکی‌اش تبصره ۱۶ است، در تبصره ۱۶ بنده خیال می‌کنم فکر تازه‌ای شده که دولت بتواند همیشه حقوق کارمندان خودش را اعم از مرکز و شهرستان‌ها سرموقع بپردازد و این یک کار بسیار صحیحی است و امیدوار هم هستیم که این کار همیشه عملی بشود و برای کارمندان دولت نگرانی نباشد که اگر خارج از تهران هستند حقوق‌شان دیر برسد، بعد می‌رسیم به تبصره ۱۸ که جلوگیری کرده از گرفتن دو حقوق باستثناء استادها و دبیرهایی که حق‌التدریس می‌گیرند به هر عنوان و هر شکل به نظر بنده یکی از تبصره‌های خوب است و امیدوار هستیم که خوب اجرا بشود تا بتوانیم بگوییم یک عدالتی هم هست نسبت به آنهایی که کار می‌کنند و آنهایی که کار نمی‌کنند تبصره ۱۹ گاهی ما گرفتار شدیم در عدلیه رفقای قضایی بنده می‌دانند اخطار می‌شود متهم نمی‌آید می‌گویند چرا؟ می‌گوید از راه دور ژاندارم نمی‌تواند بیاید پول ندارد ژاندارم نمی‌تواند این متهم را بیاورد، اینجا یک فکر خوبی شده است، برای اینها یک حقی قائل شده‌اند که روزی هشتاد ریال بگیرد و بیاورد تحویل بدهد که کار به موقع انجام بشود به نظر بنده این ماده ماده خوبی است، تبصره ۲۷ افزایش حقوق افراد شهربانی است تا ۲۵۰۰ ریال این هم بسیار کار خوبی است، از این جهت این تبصره‌ها به عقیده بنده خوب است و لازم دانستم در اینجا عرض کنم و یک تبصره دیگر هم هست و آن تبصره ۲۹ است که کمیسیون بودجه و کمیسیون دارایی به آن اضافه کرده است و بسیار خوب است و آن این است که معافیت‌های گمرکی (نخست‌وزیر - پیشنهاد دولت بوده) بسیار خوش‌وقت هستم که خود دولت این کار را کرده اغلب دولت در لوایحی می‌آمده و این معافیت‌ها را به وجود می‌آورده بعد این مد شده و در جاهای دیگر هم همین‌طور کردند حالا این قدم که برداشته شده خوب است این را هم بنده یکی از تبصره‌های خوب می‌دانم که انشاءالله امیدوارم برای همیشه باشد و ما بتوانیم عایدی گمرکی‌مان را درست کنیم تبصره ۳۲ را هم راجع به مالیات اتومبیل سواری است این را هم کار خوبی می‌دانم مخصوصاً راجع به آن گران قیمت‌ها و راه وصول آن را هم صحیح می‌دانم اما ضمیمه تبصره است که به نظر بنده قابل انتقاد است حالا که اجازه فرمودید خوبی‌هایش را عرض کنم اجازه فرمایید آنهایی هم که به نظر بنده بد می‌آید و قابل انتقاد است آنها را هم عرض کنم یکی تبصره ۹ است در تبصره ۹ اجازه فرمودید که مجلسین شورای ملی و سنا بروند قرض بکنند این‌طور است متأسفانه مخالفم اولاً این عقیده همیشگی بنده است و معتقد هستم که قرض بکنیم ثانیاً مجلسین که نمی‌توانند بروند قرض کنند این‌طور نوشته شده که مجلسین اجازه دارند بروند از بانک ملی قرض کنند وبعد هم وزارت دارایی بپردازد مجلسین دستگاه اجرایی نیستند این کار وزارت دارایی است کار دولت است مجلس نباید قرض بکند اگر چنین احتیاجی دارند دولت اگر خواست قرض بکند برود قرض بکند و بپردازد مجلس که نمی‌تواند قرض بکند این را من قابل ایراد می‌دانم (نخست‌وزیر - ایراد وارد است) تشکر می‌کنم راجع به تبصره ۱۲ در تبصره ۱۲ بنده مقایسه کردم با تبصره سال پیش راجع به اعتبارات ساختمانی در تبصره ۱۲ راجع به اعتبارات فقط برای ساختمان‌هایی اجازه داده است که آنچه از سال‌های گذشته مانده فقط تا ۳۰ میلیون ریال بشود در سال بعد خرج کرد در لایحه سابق هم راجع به اعتبارات ساختمانی و هم راجع به اعتبارات وزارت راه آنچه از سال‌های پیش موجود مانده بود اجازه داده شده که سال بعد خرج بشود و این جناب آقای نخست‌وزیر بسیار کار اساسی و صحیحی بود بنده یادم می‌آید که یک طرحی یک وقتی در چند سال پیش خود مجلس شورای ملی آورد راجع به آنچه مربوط به بهداشت، فرهنگ، راه مانده بود خزانه‌داری نمی‌پرداخت کارها هم نصفه‌کاره مانده بود مجلس شورای ملی این طرح را تصویب کرد که تا آخر سال ۳۷ همه اینها خرج بشود (نخست‌وزیر - چک بی محل بود) بسیاری از کارهای نیمه‌کاره مانده موافقت بفرمایید همین تبصره سال گذشته باشد بنده خیال می‌کنم جناب آقای وزیر راه این چون ایجاد زحمت می‌کند مخصوصاً راهسازی را حذف کرده‌اند این هم به نظر بنده تبصره‌ای است که قابل اصلاح است اما یک تبصره‌ای که به نظر بنده اشکالش بیشتر از همه است تبصره ۲۴ است تبصره ۲۴ را من یک مرتبه می‌خوانم عین تبصره را تبصره ۲۴ تبصره‌هایی که ضمن قوانین بودجه و متمم بودجه سال‌های قبل به تصویب رسیده و جنبه موقت نداشته و محدود به دوره عمل آن سال نبوده طبق فهرستی که وزارت دارایی تهیه و به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید پس از تأیید کمیسیون مزبور قابل اجراست بنده نفهمیدم یعنی چه؟ قانون وضعش با مجلس شورای ملی است. (نخست‌وزیر - تصویبش هم با شما است) کمیسیون بودجه کمیسیون بسیار محترم و وزین مجلس شورای ملی است و وظایفش هم در حدود آن امور بودجه ایست که به آن احاله شده است اما خود کمیسیون بودجه نمی‌تواند یک فهرستی از تبصره‌های دولت را بگوید صحیح یا غلط است این را لغو می‌کنیم یا هست این خارج از وظیفه کمیسیون بودجه است این برخلاف اصل است به عقیده بنده ممکن است ما بگوییم دولت این فهرستی که می‌خواهد تهیه بکند طبق یک لایحه قانونی به مجلس بیاورد مجلس هم این را مطالعه می‌کند ضمن یکی از لوایح لغوش می‌کند یا تأیید می‌کند اما این را بگویم جناب آقای نخست‌وزیر این اختیار را کمیسیون بودجه ندارد باید دنبال اصول برویم باید سعی بکنیم به تدریج این اصولی که حق مجلس است گرفته نشود داده بشود به کمیسیون‌ها هر کمیسیون می‌خواهد باشد، کمیسیون سازمان برنامه کمسیون‌های مشترک، همه‌اش برخلاف اصل است یک مواقعی یک الزاماتی پیدا کردیم این اختیار را دادیم به کمیسیون، اما نباید همیشه این کار را بکنیم دولت این فهرست را تهیه بکند طبق ماده واحده به مجلس تقدیم کند مجلس هم مثل سایر قوانین یا تأیید می‌کند یا ردش می‌کند این هم آن چیزی بود که به نظر بنده صحیح نبود یک تبصره دیگر هست تبصره ۲۶ راجع به استفاده از یک‌هزار میلیون ریال مربوط به کارمندان دولت بنده اولاً خیلی خوش‌وقتم و تشکر می‌کنم از دولت که برخلاف لایحه پارسال یعنی لایحه بودجه پارسال که یک وعده سرخرمنی داده شده بود توی تبصره‌ها به حساب متن بودجه نیامده بود که ۷۵۰ میلیون ریال از صرفه‌جویی که پیدا کردیم
به کارمندان دولت بدهیم اما اینجا دولت آمده هزار میلیون تأمین کرده و ضمیمه بودجه کرده و واقعاً هم می‌خواهد به این طبقه از کارمندان اداری که حقوق‌شان ترمیم نشده، بدهد بسیار فکر خوبی است قبلاً هم قرار بود بیشتر بشود حالا به صد میلیون رسید، عرض بنده در طرز اجرای این است کارمندان دولت بی‌اندازه متوجه حسن جریان اجرای این تبصره هستند قطعاً به خود نمایندگان محترم به جناب آقای نخست‌وزیر هم مراجعه کرده‌اند و یک نامه‌هایی هم نوشته‌اند و یک اعلامیه‌ای هم برای بنده رسیده بود که بنده دیدم آنها نظرشان این است که با اعتمادی که البته به دولت دارند فکر می‌کنند که این کار ممکن است به عقب بیفتد چون در اینجا در طرز تقسیمش اشلش چیزی معلوم نشده و عبارت هم طوری است که زمان ندارد استفاده از یک صد میلیون اعتبار افزایش حقوق کارمندان اداری که در سنوات اخیر از ترمیم حقوق برخوردار نشده‌اند طبق پیشنهاد دولت و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی به عمل خواهد آمد این را تصور کرده‌اند مثل سال گذشته شاید وعده باشد در حالی که ما اطمینان داریم که اجرا می‌شود و اگر امکان می‌داشت در کمیسیون بودجه یا خود دولت آن مطالعه‌ای را که بعداً می‌خواهند بفرمایند آن مطالعه را قبلاً می‌کردند این هزار میلیون را می‌فرمودند که اشلش چقدر می‌شود چقدر افزایش پیدا می‌کند حقوق اینها را همین‌طور که مال شهربانی تا ۲۵۰ تومان شده آن یکی چه شده این را روشن می‌کردید می‌گذاشتید این بهتر می‌شد و بعداً هم نگرانی و گرفتاری پیش نمی‌آمد چون این نگرانی هست که وقتی در متن قانون نباشد ممکن است خدای نکرده بعضی جاها خاصه خرجی بشود طبق مطالعاتی که تاکنون شده و دستگاه‌های دولت و کمیسیون بودجه کرد بنده هم که مطالعه کردم این افراد در ضمن سرشماری که در تمام کشور شده صورتی از این کارمندان اداری گرفته شده چون رتبه‌های یک و دو و سه مشمول ۲۵۰ تومان هستند از رتبه ۴ تا رتبه ۹ جمعاً ۳۳۵۸۲ نفر این کارمندان اداری که ترمیم حقوق‌شان شده است سه طبقه دیگر هم هستند یکی روزمزدها هستند یکی حکمی‌ها هستند و یکی هم پیمانی‌ها پیمانی ۱۷ هزار نفر حکمی ۱۱ هزار نفر و روز مزد ۳۳ هزار نفر عقیده بعضی از مطلعین این است که نسبت به بعضی از این پیمانی‌ها و حکمی‌ها حقوق‌های غیر از این میزان رتبه اداری دارند که ترمیم‌هایی هست نشسته‌اند یک حسابی کرده‌اند و دیده‌اند اگر اشل به ۲۵۰ تومان حداقلش برسد حساب این هزار میلیون را در تمام سال پر می‌کند البته بنده اطلاع دقیق ندارم این یک فرض کلی است بنده شنیدم یک محاسبه‌ای هم کردم به نظر من رسید اگر می‌شد تا موقعی که لایحه بودجه تمام می‌شود جناب آقای وزیر دارایی در دستگاه خودشان این مطالعه را به عمل می‌آوردند و این را می‌آوردند در این تبصره تصحیح می‌کردند که به کلی این رفع نگرانی می‌شد و یک کار صحیح و یک قدم اساسی که برداشته‌اند تولید یک امید بیشتری بیش از وعده و بیش از تبعیض که در بین کارمندان دولت هست به این جهت بود که بنده این نکته را خواستم به عرض برسانم اما یک تبصره دیگری که آخرین تبصره است که بنده به آن انتقاد دارم آن هم تبصره ۳۰ است راجع به بهره کارگشایی، بهره کارگشایی که دیروز هم جناب آقای وزیر دارایی اشاره‌ای به این مطلب فرمودند من عقیده ندارم که این را عوضش کنیم و بیاییم به آن طبقه بسیار ضعیف و بیچاره‌ای که برای نسخه دوای خود یا فرزندش می‌رود آفتابه لگن و فرش زیر پایش را گرو می‌گذارد برای کارگشائی، صد تومان، دویست، تومان هزار تومان می‌گیرد این را بیاییم بگوییم حداقلش دو و حداکثر هر چه می‌شود چون تبصره این است، بنده این را صحیح نمی‌دانم، به عقیده من جناب آقای وزیر دارایی با سوابقی که در امور بانکی دارند، حق هم دارند، سابق هم گاهی در این موضوع بهره بحث می‌شد خوب آقایان با اطلاعی که دارند، حساب دخل و خرج را می‌کردند می‌گفتند ضرر نمی‌شود کرد، بنده هم قبول دارم، یک وقتی هست یک خرج بزرگ دارد به اصطلاح می‌گویند گوشت را از بغل گاو ببرید این عیبی ندارد اما این رقم بسیار کوچکی که در زندگی افراد مستمند و بی‌بضاعت مؤثر است جناب آقای وزیر داریی خوب نیست این وضع را به هم بزنیم و ما بیاییم طبق این تبصره حداکثر بهره را به اختیار خودمان بگذاریم که هرقدر می‌خواهند تعیین کنند این تبصره ۳۰ را الان بنده می‌خوانم مثل این‌که این‌طور نوشته شده.
(یکی از نمایندگان- حداقلش دو است) بله، حداقلش این است، حداکثر را معین نکرده، دست‌شان باز است هر قدر بخواهند، به این جهت هم بنده انتظار دارم و معتقدم که این تبصره باید حذف بشود، با توجه به این نکاتی که بنده در اساس بودجه به عرض رساندم معتقد هستم که ما در کار بودجه‌نویسی خودمان به سوی پیشرفت می‌رویم و خوش‌وقت هم هستیم که با همکاری دولت و وزرا بتوانیم انتقادات‌مان، پیشنهادات‌مان، حرف‌های‌مان را بزنیم با حسن تفاهم اصلاحاتی بکنیم که به تدریج رو به تکامل برویم، بنابراین در اساس بودجه مملکتی من عرایضم تمام شد، حالا یک قدری بنده عرض دارم راجع به این افزایشی که در بودجه امسال در چند وزارتخانه شده یکی راجع به وزارت دادگستری خودمان است با این‌که هیچ محلی برای افزایش بودجه‌اش نبود خوشبختانه با کمک دولت و خود کمیسیون بودجه در حدود ۵۰ میلیون ریال اضافه شده است بنده مطالعه کردم یادم است که خود دولت با کمیسیون بودجه برای تقویت قوه قضائیه مواففقت فرموده‌اند، این است، جناب آقای وزیر دادگستری تشریف ندارند. اگر بودند نظرم را می‌خواستم عرض کنم که منحصراً در آن امری باید مصرف شود که در تسریع محاکمات مؤثر باشد.
(نخست‌وزیر - برای همین هم هست) و به هیچ‌وجه خارج از این نباشد، تسریع محاکمات را هم تا قانونش را داریم محلش را نداشتیم، یک ماده‌ای هست در قانون اصول محاکمات ما که هر محاکمه‌ای که ۳ ماه ماند وزارت عدلیه می‌تواند خارج از نوبت رسیدگی کند اگر نبود محکمه فوق‌العاده، با یک همچو قوانینی می‌بایستی ما چنان عمل بکنیم که کار به جایی برسد، وزارت دادگستری ما از لحاظ قوانین خدا شاهد است جامع است، کافی است، از نظر این‌گونه امور و نظارت در حسن جریانش که دخالت در قوه قضائیه نباشد، همین‌طور که جناب آقای نخست‌وزیر در نظر دارند دستگاه نظارت در وزارت دادگستری باید تقویت بشود، مخصوصاً بازرسی کل کشور که یکی از دستگاه‌های مؤثر مملکت است و اگر این دستگاه خوب بچرخد، جلو بسیاری از مفاسد و بعضی از رشاء و ارتشاء و اختلاس‌ها گرفته خواهد شد، بنده یادم می‌آید که در دوره اعلیحضرت فقید، آن دستگاهی که آن روز اسمش هیئت‌های تفتیشه بود و حالا بازرس کل کشور است و رئیسش شخص وزیر دادگستری است به قدری کمک می‌کرد به رفع زنگ زدگی‌های دستگاه که حد نداشت وقتی که یکی از این هیئت‌ها می‌رفت در اقصی نقاط کشور به یک شکایت، یک تعدی یک ظلمی رسیدگی می‌کرد اختیار داشت آنجا هر مسئولی ولو استاندار باشد او را تعقیب کند، توقیف کند، بعد هم می‌آورد دیوان کیفر، ما دستگاه دیوان کیفری که در دوره دکتر مصدق از بین برده بودند و می‌خواستند همان بساط هرج مرج بماند و حتی برای کارمند دولت کسی حق نداشت طبق قوانین آن وقت چند سال پیش اگر ظلمی شده بود شکایت بکند می‌گفتند اول باید سلب مصونیت بشود از کارمند دولت، ما این را به هم زدیم، دستگاه دیوان کیفر را جایش گذاشته‌ایم ولی آن اثری که باید در دستگاه داشته باشد ندارد بایستی به آقای وزیر دادگستری جدید که شخصی است مطلع و قابل‌اعتماد و جوان ما امید داشته باشیم که عدلیه ما از این زنگ‌زدگی نجاب پیدا بکند و بتوانیم بیشتر امنیت قضایی مردم را تأمین کنیم عرض دیگر بنده راجع به فرهنگ است که امسال با تمام کسری که داشتیم و با تمام اقتصاد و صرفه‌جویی که در کارها شد، بنده اینجا که حساب می‌کردم دیدم ماشاالله خیلی گیرش آمده از هر حیث، در حدود هفتصد میلیون، هشتصد میلیون ریال اضافه شده برای وزارت فرهنگ. ارقام ریزش را که بنده نگاه کردم با مقایسه بودجه پارسال این‌طور است ما انتظار داریم از وزارت فرهنگ با این افزایش که در بودجه‌اش شده لااقل این مدارس ۴ کلاسه که در قصبات و در شهرستان‌ها هست دارای آموزگار باشند بعضی‌های‌شان آموزگار ندارند، جناب آقای دکتر مهران البته اطلاع دارید اگر آماری بخواهید مخصوصاً از این دبستان‌ها، بعد هم که آدم مواجه می‌شود با اظهار اشتیاق و علاقه کامل مردم که خودشان جایی می‌سازند برای مدرسه ولی آموزگار کم دارند، این را یک تحقیقی بفرمایید و توجه‌شان بدهید به این موضوع، بنده این مطلب را خیلی اهمیت می‌دهم و دیگر این‌که نتیجه کارتان را درباره مدارس حرفهای که در روش تعلیم و تربیت ما تغییری به وجود خواهد آورد و خودتان هم چند سال است در عملش هستید و مقدمات را تهیه کرده‌اید به ما نشان بدهید که این تحول به عمل آمده و ما بتوانیم روش تربیت جدید و توجه مردم را به امور حرفهای بیشتر بکنیم، این هم نکته‌ای بود که خدمتتان عرض کردم، اما راجع به جناب آقای دکتر راجی وزیر محترم بهداری، خوشبختانه وزارت بهداری را هم عرض کنم با مقایسه پارسال باز هم در این بودجه یک مبالغی اضافه شده است.
(مشایخی - هست ولی کم است) بنده که دیدم ۲۰ میلیون تومان اضافه شده، اگر پیدا کنم به عرض می‌رسانم، خیال می‌کنم اشتباه نکرده باشم ۲۰۰ میلیون ریال، ۲۰ میلیون تومان نفرمایید نیست، بهداشت مملکت با این صرفه‌جویی که هست ۲۰۰ میلیون ریال اضافه شده است، قانونی هم گذراندیم که آقایان دست‌شان باز باشد برای استخدام ماما وچه و چه برای شهرستان‌ها، بنده از ایشان تقاضا دارم فکری در تکمیل کادر بهداری قصبات و دهات، آن نقاطی بکنند که مردم دسترسی ندارند (مهندس اردبیلی - به جای طبیب پرستار گذاشته‌اند) پرستار هم بگذارند جناب آقای مهندس اردبیلی باز هم خوب است، هر قدر ما بتوانیم کادر بهداشتی خودمان را تکمیل بکنیم به نظر بنده این کار کار خوبی است، این است که بنده خواستم این تذکر را به جنابعالی بدهم. الان برای مازندران حالا که سازمان برنامه بی‌لطفی کرده آسایشگاه نساخته فرموده بودید در کیاکلا
رئیس - آقای عمیدی نوری اگر مطلب زیادی دارید بماند برای بعد ازظهر
عمیدی نوری - بلی اگر اجازه بفرمایید
رئیس - پس بنابراین فعلاً تنفس داده می‌شود جلسه بعد ازظهر ساعت ۴ خواهد بود، دستور دنباله بودجه.
(مجلس نیم ساعت بعد ازظهر به عنوان تنفس تعطیل و چهار ساعت و بیست دقیقه بعد ازظهر مجدداً تشکیل گردید)
رئیس - چون جلسه صبح به عنوان تنفس ختم شده بود این جلسه دنباله جلسه صبح است. آقای عمیدی نوری بفرمایید عمیدی نوری - یکی از نمایندگان محترم امروز صبح به بنده تذکری دادند راجع به بازرسی کل کشور که بازرسی‌های آنها برطبق فصل است مثلاً موقعی که فصل خوزستان است می‌روند به خوزستان و موقعی که فصل هواخوری آذربایجان است می‌روند آنجا و بیشتر به این شکل بازرسی می‌روند و نتیجه و محصولی از فعالیت آنها بار نمی‌آید همین‌طور راجع به اتومبیل‌ها تذکر فرموده بودند که در غیر مواقع اداری از اتومبیل‌ها استفاده می‌کنند که هم باشد خرابی اتومبیل‌ها می‌شود و هم باعث این می‌شود مخارج زیادی بابت بنزین و خراب شدن اتومبیل‌ها به دولت تحمیل می‌شود از نظر توجه دولت خواستم به عرض برسانم که این نظر هست و صیحح هم هست اما اعتراضی بنده در خود بودجه از نظر بودجه وزارتخانه‌ها به طور کلی عرضم تمام شد بعد وارد می‌شویم در دو رقم اساسی که بنده در این بودجه می‌بینم یکی از ارقامی هست به نام درآمدهای اختصاصی و هزینه‌های اختصاصی این موضوع درآمدهای اختصاصی و هزینه‌های اختصاصی به نظر بنده یکی از درآمدهای مملکتی است که بایستی خرج و دخلش کنترل بشود وطبق قواعد عمومی یا قوانین خاصی که مربوط به اینها است تدفیق بشود درش و دقت بشود مثلاً در یکی از این ارقام نوشته شده است که انحصار دخانیات سود دو و نیم درصد ۶۵ میلیون این مسئله یکی از آن حرف‌هاست که این ۶۵ میلیون درآمد اختصاصی سود دو نیم درصد این یک مطلبی است که دخل و خرجش هیچ معلوم نیست شاید همان رقمی باشد که یک وقتی صحبت بود که از این محل اضافه حقوق به بعضی از افرادی که حتی خارج از دخانیات هستند داده می‌شود بنده چند سال پیش یادم می‌آید که از مدیر کل‌های وزارت دارایی از این محل انتفاع می‌بردند این را که بنده عرض می‌کنم برای این است که هر قدر بودجه‌هایی در مملکت باشد به عنوان درآمد اختصاصی این ضررها درش هست برای این‌که اینها یک چاله‌هایی است که دور از نظر و کنترل و نظارت مجلس شورای ملی قرار می‌گیرد و بالنتیجه برای خودشان هر طور بخواهند صورت می‌دهند و اینها رقمش کم نیست ارقامی است که وقتی مجموع اینها را جمع بکنیم ممکن است به میلیارد سر بزند که به نظر من یکی از ارقام مهم درآمد عمومی خواهد شد یا در عواید گمرکات دو رقم هست یکی ۶ میلیارد و کسری که حقوق و عوارض گمرکی است و این البته به حساب مملکت می‌آید و تکلیفش هم معلوم است ولی یک رقم دیگر هست به عنوان باربری و انبارداری ۳۸۰ میلیون درآمد اختصاصی است و خرجش هم اختصاصی می‌شود وقتی که اختصاصی شد خارج از کنترل و قوانین محاسباتی و ترتیبات می‌شود این هم ممکن است اگر خوب درش دقت بشود و به حساب بیاید و جمع و خرجش نظارت بشود ما بتوانیم یک عایدی خوبی برای مملکت داشته باشیم یا رقم اوقاف، اوقاف مملکت ما یکی از سرمایه‌های بزرگی است که درآمدهای زیادی اگر خوب اداره بشود دارد و این از بودجه وزارت فرهنگ خارج است به عنوان درآمد اختصاصی توی بودجه ۶ میلیون تومان یا ۶۰ میلیون ریال بنده یادداشت کرده‌ام به عنوان درآمد اختصاصی برای کل درآمدهای اوقاف مملکت گذاشته شده است و در مقابلش هم این ۶ میلیون تومان که یک رقم کلی است البته یک مخارجی هم صورت داده خواهد شد که پرداخت خواهد شد. (وزیر فرهنگ - قانون دارد) اگر قانون هم داشته باشد بسیار خوب است باید عمل بشود البته بعضی از اینها قوانینی دارد مانند تشویق صادرات ۲۲ میلیون در هر حال به نظر بنده این اقلام درآمدهای اختصاصی که به هزینه‌های اختصاصی می‌رود که مجموعش مثلاً یکی آسفالت است که ۴۰۰ میلیون ریال است و البته ۴۰۰ میلیون هم باید خرج بشود اینها از آن چیزهایی است که به عقیده بنده باید تحت نظارت وکنترل در بیاید صورت ریزش داده بشود لااقل حالا که قرار شد بودجه‌ای تفصیلی در خود کمیسیون بودجه مطرح بشود بنده متذکر می‌شوم و تقاضا می‌کنم توجهی بشود بودجه‌های تفصیلی این درآمدهای اختصاصی و خرج‌های اختصاصی بیاید و رسیدگی بشود تا اگر منطقی باشد برای خرجش فهوالمطلوب والا جلوگیری بشود از یک خرج‌های زائد. از درآمدهای اختصاصی که بگذریم وارد فصل سوم قانون بودجه مربوط به درآمدها و هزینه‌های بنگاه‌ها می‌شویم که موضوع بنگاه‌ها خوشبختانه دفعه اولی است که وارد بودجه کل مملکتی شده و خیلی هم لازم است که به این موضوع توجه بیشتری بشود و این بنگاه‌ها که بعضی‌ها البته دارای قانون هستند و بعضی‌ها هنوز قانون ندارند تمامش درخور توجه دقیق مجلس شورای ملی از نظر اعمال نظارت در دخل و خرج است و بنده تمنی می‌کنم که بودجه‌های تفصیلی این بنگاه‌ها هم بیاید به کمیسیون بودجه که رویش رسیدگی بشود از این بنگاه‌ها یکی اداره کل غله ونان است بنده خاطرم می‌آید در بودجه سال گذشته یک رقم ۴۰۰ میلیون ضرری بابت غله و نان بود که در همین خصوص از طرف خود آقایان نمایندگان محترم پیشنهاد شد که این حذف بشود تا ما ضرر غله و نان را ندهیم بعد هم این حذف شد و آمدند و گفتند ما غله را آزاد کردیم و به یک قیمتی هم می‌خریم و به قیمتی که می‌خریم به یک قیمت بیشتری می‌فروشم و ضرر نمی‌دهیم حالا بنده در رقم ۱۴ صفحه ۲۴ می‌بینم درآمد پیش‌بینی شده یک میلیارد و دویست و سی و هشت میلیون ریال است ولی خرج پیش‌بینی شده یک میلیارد و ششصد و سی و هشت میلیون است یعنی آن ۴۰۰ میلیون ضرر که در بودجه سال گذشته در غله و نان بود و این‌طور استدلال می‌شد که این ضرر داده می‌شود برای این‌که مردم تهران نان ارزان‌تر بخورند و مجلس شورای ملی لازم دید که یک همچو تبعیضی قائل نشود و بعد هم انتظار این می‌رفت که این ضرر از بین برود بنده عین آن را به این شکل می‌بینم حالا این چیست ظاهرش این است که چهارصد میلیون ضرر داریم در اداره کردن امر غله و نان حالا این را به همان شکل که اول می‌نوشتیم بهتر بود تا به یک شکل دیگری اینها مطلبی است که باید درش بحث شود ولی اساساً من می‌خواهم ببینم که این ضرر چیست این چهارصد میلیون چیست. اگر ضرر داشت که برای سال آینده ما می‌خواهیم به حساب بیاوریم ما که گفتیم دیگر ضرر نان را نمی‌دهیم غله را هم آزاد می‌خواهیم بکنیم و غله را تنی ۴۰۰ تا ۵۰۰ تومان می‌خریم و ۶۰۰ تومان می‌فروشیم نانواهای طهران هم به این نرخ از اداره کل غله و نان می‌خرند حتی بنده بعضی از این نانواها را دیدم که شکایت داشتند و می‌گفتند که آردی را که از سیلو می‌گیرند چون مقداری از اینها از گندم امریکا است و مانده است و مقداری گندم‌های دیگر است آن‌طوری که باید نظرشان را در عمل آوردن نان تهران فراهم نمی‌کند این است که مقداری گندم وارد آزاد می‌خرند و مخلوط می‌کنند پس با این ترتیب این چهارصد میلیون ضرر چیست بنده تصور می‌کنم طرز اداره این دستگاه‌ها چون بودجه‌اش از نظر نمی‌گذرد به عقیده بنده درخور دقت زیادی است و می‌شود درش اصلاحات زیادی کرد و خرج را کاست و درآمدها را بالا برد و می‌توانیم بیشتر از این رقمی که در اینجا هست استفاده کنیم برای این‌که در اینجا کل درآمدهای پیش‌بینی شده ده میلیارد و ششصد و نود و یک میلیون است ولی خرج ده میلیارد و ۵۶۱ میلیون است تفاوت ۵۶۱ با ۶۹۱ مثل این‌که ۷۰ میلیون بیشتر نیست آن وقت در مقابل بنگاه‌هایی در اینجا هست و اقلامی در اینجا هست که منفعت آن بنگاه را نشان می‌دهد اداره کل قند و شکر است که عوائد خوبی دارد و از ۵ میلیارد و هشتصد و شصت و هفت میلیون درآمد ۵ میلیارد دویست و شصت میلیون خرجش است صد میلیون قند و شکر استفاده کرده است اگر این دستگاه‌ها را خوب اداره بکنیم درآمد اینها خیلی بیش از این تفاوت می‌کند اینجا بین دو رقم مقایسه می‌شود این تفاوت را به دست می‌آوریم این دلیل براین است که دقت در کسر خرج‌های ضروری نمی‌شود و کمک به دخلش نمی‌شود یکی از اینها من باب مثال شیلات است که بنده اتفاقاً در این موضوع سؤالی کردم و رسیدگی شده و الان پرونده‌های شیلات در کمیسیون هست نمایندگان محترم می‌توانند هر وقت که بخواهند مطالعه بکنند در ترازنامه‌های اینها قید است در آخرین ترازنامه شان که مال امسال است ۱۹۰ میلیون ریال شیلات درآمد داشته است یعنی درآمدی که به حساب آمده است چون بنده معتقد هستم که درآمد واقعی این نیست ۱۷۵ میلیون ریال خرج در حالی که شیلات کارش گرفتن ماهی از توی آب است یعنی نعمتی که خدا به ما داده است خیال نمی‌کنم این کار آنچنان خرجی داشته باشد که از ۱۹۰ میلیون درآمد آن ۱۷۵ میلیون خرج بشود.
(محمودی- خرج تهران است نه خرج محلی) مربوط به شیلات شمال است این ترازنامه قید است و بالنتیجه ۳۲ میلیون ریال از این ۱۹۰ میلیون به خزانه دولت رفته است درحالی که بودجه اداری شیلات را وقتی بررسی می‌کنیم در شش سال پیش ۹ نفر بودند افرادی که در تهران اداره شیلات را اداره می‌کردند (صفاری - ۶ نفر) ۶ نفر جناب آقای صفاری خوب اطلاع دارند در حال حاضر ۵۰ نفر هستند و ۳ نفر مشاور حقوقی دارد در حالی که در شرکت شیلات یک دعوا تا به حال اقامه نشده بودجه‌اش هم در ۶ سال پیش بودجه اداری طهران در ترازنامه‌هایش ۳ یا ۴ میلیون ریال بیشتر نبود بودجه امسال ۲۹ میلیون ریال بوده است خوب ملاحظه کنید تفاوت بین ۳ تا ۴ میلیون با ۲۹ میلیون خیال می‌کنم که خیلی زیاد باشد آن وقت کار اداری هم ندارد چند قرارداد برای فروش خاویار به خارج دارد و دو یا سه نماینده که ماهی‌ها را به تهران می‌فرستندکه از جمله ۱۵ هزار ماهی اینجا فاسد شده بود که اگر شهرداری تهران بداد نرسیده بود خیلی از مردم خدای نکرده مریض و ناراحت می‌شدند این مطالب را که بنده عرض می‌کنم چون به عنوان تصادف سؤالی که شده بود این اطلاعات را بنده دارم و همین‌طور خیلی چیزهای دیگر اگر این بنگاه‌ها درش مطالعه بشود و دقت بشود حساب دخل و خرجش رسیدگی بشود بنده خیال می‌کنم که لااقل چند برابر این تفاوت واین تفاضلش عایدی خالص به ودجه بیاورد و به دست خواهد آمد این است که مخصوصاً در این موقع خواستم متذکر بشوم که کار این بنگاه‌ها حالا که دولت همت کرده است و بودجه جمع و خرج آنها را جزء بودجه کل آورده است و البته بودجه‌های تفصیلی هم در کمیسیون بودجه مطالعه
خواهد شد این موضوع بیشتر رسیدگی می‌شود بلکه بتوانیم در این موضوع یک فکر حسابی بکنیم همین‌طور یکی از نمایندگان محترم تذکر دادند و عقیده خود بنده هم بود راجع به شرکت ملی نفت که این هم یکی از مؤسسات بزرگ ما در حال حاضر است و البته اگر به بودجه آن دقیقاً رسیدگی بشود بنده خیال می‌کنم خیلی صرفه‌جویی‌ها بشود کرد و با این صرفه‌جویی‌ها ما می‌توانیم دخلی را به وجود بیاوریم از این ارقام که بگذریم که مربوط به بنگاه‌هاست می‌رسیم به موضوع آخرین قسمت بودجه که موضوع سازمان برنامه است که البته در فصل ۲۴ تمام قسمت‌های مربوط به سازمان برنامه به صورت کلی هم قسمت‌های مربوط به شرکت‌ها و هم هزینه‌های اداری و مخارجی که باید بشود در اینجا قید شده است البته شرکت‌هایی که اینجا ملاحظه می‌فرمایید بیشترش ضرر نشان می‌دهد حتی شرکت‌هایی که تصور می‌شود که در آن بایستی به نحو بیشتر و بهتری نتیجه صحیح گرفت همین‌طور است مسئله شرکت سهامی نساجی ایران، نساجی ایران که یکی از قسمت‌های مهم برنامه ما موضوع نساجی است که گفته شده است هدف سازمان برنامه این است که تا آخر دوره برنامه ۷ ساله کشور را از واردات نساجی بی‌نیاز کند این هدف سازمان برنامه است خوب وقتی قرار است که کشور از واردات نساجی و قماش بی‌نیاز بشود که لااقل مفید به حال مملکت باشد نباید ضرر داشته باشد بنده اینجا نگاه می‌کنم در این صورت می‌بینم که در این شرکت نساجی ۷۴۷ میلیون درآمدش است و ۸۰۹ میلیون خرجش است ملاحظه بفرمایید به این میزانی که ما قماش خودمان را داریم شرکت‌های نساجی داریم بنده اینجا نگاه که کردم در حدود ۶۳ میلیون از این شرکت نساجی خودمان ضرر می‌کنیم خوب اگر امر دایر بشود که به همین ترتیب تا آخر دوره ۷ ساله ضرر بدهیم و بعد به هدف‌مان نرسیم که کشور را از واردات قماش بی‌نیاز بکنیم چه نتیجه دارد یا فرض بفرمایید موضوع چای سازمان برنامه شرکت سهامی چای سازمان برنامه ۷۲ میلیون ضرر نشان می‌دهد برای این‌که چای در انحصار دولت نیست. (نخست‌وزیر - در انحصار نیست) بلی انحصار به کیفیتی که فرمودید نیست قبول دارم ولی در مقابل از وارادتش به عنوان سود بازرگانی آنچه که گرفته می‌شود برای جبران ضرر چای داخلی است که عمل می‌شود و همین‌طور اقلام دیگری هست مثلاً شرکت ابریشم و نوغان ۵۷ میلیون ضرر می‌دهد شرکت سهامی کارخانجات قند است که ۳۵۰ میلیون منفعت دارد به عقیده بنده در موضوع شرکت‌های مربوط به سازمان برنامه باید دقت بیشتری بشود مطالعه بیشتری بشود و این کار یک کار اجرایی است یک کاری است که خارج از سازمان برنامه است سازمان برنامه بایستی مطالعه بکند در کارهای اساسی از قبیل سدسازی و کارهای بزرگ نقشه‌هایش را با مطالعه تکمیل بکند و بعد بگذارد در دست اجرا نبایستی سازمان برنامه گرفتار این‌گونه شرکت‌ها باشد و بعد هم در این شرکت‌ها به این صورت که اداره می‌شود این ضررهایی است که ملاحظه می‌فرمایید بنده میلی ندارم بیش از این وقت نمایندگان محترم را به حرفهای خودم گرفته باشم و این تذکراتی که عرض کردم صرفاً از نظر مطالعه‌ای بود که در این لایحه کردم و به نظر خودم لازم بود که تذکر داده بشود و امیدوارم که مورد توجه واقع بشود (احسنت).
رئیس - آقای پرفسور اعلم
جمشید اعلم - مقایسه یک مملکت با یک مملکت دیگر به عقیده بنده به طور اعم اصولاً صحیح نیست چون اوضاع و احوال قوانین، مذهب، در هر دو مملکت ممکن است شبیه نباشد و حتی گاهی در بعضی از ممالک ایالات کارشان با هم شبیه نیستند مثلاً همین آمریکایی که مثال می‌زنیم و آقایان تشریف برده‌اند و دیده‌اند می‌دانند که بعضی از ایالات هستند که قوانین آن به کلی مخالف قوانین ایالات دیگر است اصلاً ورود به آن ایالات هم طور دیگری است این را عرض می‌کنم که در بین عرایضم من چندین مرتبه این مطلب تکرار خواهد شد که چرا مقایسه نباید بشود تنقید کردن، عیب‌جویی کردن، خرده‌گیری کردن، بهانه جویی کر دن کار بسیار بسیار آسانی است به قول فرانسوی‌ها (critique est tresfacile) (احمد مهران- ترجمه بفرمایید) ترجمه‌اش را اول گفتم (خنده نمایندگان) از هر کاری ولو بهترین عمل می‌شود ایراد گرفت ما زندگی‌مان بسته به نور خورشید است بنده که هزار ایراد می‌گیرم که ممکن است نور خورشید مضر باشد ولی تنقید به معنای نقادی و خوب و بد کردن مستحسن است خوب است اگر عیب را می‌گوییم هنر را هم بگوییم و خرده‌گیری اگر کردیم راه چاره‌جویی را هم بگوییم اگر گفتید اوضاع بد است باید بگویید چه باید کرد که خوب بشود ما نمایندگان فراکسیون حزب مردم شاگردان مکتب حقیقت و حق‌گویی هستیم (احسنت) ما عیب‌جویی می‌کنیم ما اگر ایرادی کردیم راه را هم نشان می‌دهیم ما مراممان ثبات، دوام و ادامه کارها به طور خوب و به طور مثبت است ما برای جار و جنجال و هوو دولت آوردن و دولت بردن نیامده‌ایم این کار ما نیست اصولاً ثبات از اصول مرام ماست به کرات هم نشان داده‌ایم که در مواقعی که همین دولت یا دولت قبلی لوایحی هم آورده است که مطابق مرام ما بوده است نه فقط از آن لوایح دفاع کردیم (صحیح است) بلکه موجبات تصویب آن لوایح را فراهم آوردیم ما از تریبون استفاده برای گفتن حق و حقیقت می‌کنیم ما می‌دانیم که با تنقید کاری از پیش نمی‌رود به عکس ممکن است کار خراب‌تر بشود اگر ما در پشت این تریبون بیاییم بگوییم که در این مملکت از گرسنگی می‌میرند نه فقط حرف صحیحی نزده‌ایم بلکه این حرف ما تأثیر زیادی خواهد داشت و انعکاس بسیار نامطلوبی دارد در یک مملکتی که بنا برای کارکردن پیدا نمی‌شود در یک مملکتی که کاردستی کم است و آدم برای انجام کارها نیست در این مملکت کسی از بی‌کاری و از گرسنگی نمی‌میرد مگر این‌که کسی خیال انتحار داشته باشد یا دیوانه باشد (یکی از نمایندگان - بی‌کاره باشد) من چند روز پیش توی راه قزوین می‌رفتم (ارباب - راه قزوین راه بدی است) الحمدالله آسفالت شده و راه بسیار خوبی شده از آسفالت آن مقدار کمی مانده بود دیدم عمله بسیار کم است علتش را جویا شدم گفتند که کارگر نیست این یک عملی است مثبت وقتی که کارگر نیست کسی از گرسنگی نمی‌میرد برای این‌که اگر بنا باشد که از گرسنگی بخواهد بمیرد می‌رود و کار می‌کند ما مراممان تشویق خدمتگذار است وخرده‌گیری وتنبیه کسانی که خدمت نمی‌کنند شنیدم گفتند گداها را مگر نمی‌بینید مع‌التأسف در این مملکت گداها را تشویق می‌کنند و سرمایه‌ای دارد و ما گدایی را تشویق می‌کنیم اگر کسی این قدر بی‌حیا باشد که گدایی نماید تکلیف ما نیست و خرده‌ای بر ما نمی‌شود گرفت خلاصه ما به این مکتبی که جدیداً در ایران پیدا شده به این مکتب حقیقت‌گویی ایمان داریم از روی ایمان و از روی صفای دل مؤمن هستیم و این مکتب مکتب ما نیست این مکتب را شخص اول مملکت شاهنشاه ما به ما آموخته و ما مؤمن به این مکتب شاهنشاه‌مان هستیم و چون مؤمن به حقیقت ومؤمن به درایت و مؤمن به درست بودن به افکار شاهنشاه‌مان هستیم به این دلیل خواسته‌های شاه ما امر مطاع ماست و ما آن امر را از جان و دل اطاعت می‌کنیم این را باید همه بدانند دنیا بداند که یک مکتب جدید آمده است و آن مکتب عوام فریبی، دورویی، خرده‌گیری از بین رفته و این مکتب در ایران یکی است که دارد پیش می‌رود ما هم پیرو آن هستیم و این مکتب را انشاءالله با تمام مردم ایران به حقیقت و کمال مطلوب خواهیم رسانید (انشاءالله) در راه خدمت به ایران در راه خدمت به شاهنشاه نه اقلیتی هست نه اکثریتی نه حزب مرامی هست و نه ملت و ملیون، من مطمئن در این راه همه یک تن هستیم و همه ایستاده‌ایم برای خدمت کردن (صحیح است) این بود دلایل و این بود مرام ما و چون این مرام ماست در این موقع ما نشستیم غور کردیم بودجه را نگاه کردیم و تصمیم گرفتیم که به این بودجه رأی موافق بدهیم. (احسنت)
و اما خود بودجه از لحاظ بودجه قبل از این‌که وارد این مطلب بشوم من ناچارم از اعضای کمیسیون محترم بودجه تشکر بکنم از زحماتی که در این راه کشیده‌اند از آقای وزیر دارایی و از این جوانانی که امروز در رأس امور مهمه وزارت دارایی هستند مثل پیرنیا مثل یوسفی مثل انصاری که با کمال دقت این بودجه را درست کردند و تقدیم مجلس کرده‌اند تشکر بکنم فعالیتی که در این مملکت ما الان هست من گفتم و آقایان تصدیق می‌کنند که در هیچ دوره‌ای نبوده است در تمام شئون این مملکت فعالیت ایجاد شده و هست منتهی همان‌طور که عرض کردم گاهی اینجا می‌فرمایند در فلان جا فلان کار شده و در فلان‌جا کار نشده است این درست نیست در این مملکت کار بسار شده است منتهی وسعت مملکت، پهناوری خاک ما زیادی توقع به قدری زیاد است وتوقع زیاد ما دریایی است و حوصله ما بی‌انصافی ما ناحقیقت‌بینی ما و غرض ورزی ما فنجانی است که با هم جور در نمی‌آید (سعیدی - البته خودتان را می‌گویید) خودم را می‌گویم جای دیگر این‌طور نیست ما کارها را آن که خوب است نمی‌بینیم و اشخاص را می‌بینیم ولی کارهایی که شده نمی‌گوییم.
رئیس - آقای پرفسور وکیل که غرض ورزی ندارد.
پرفسور اعلم - بنده نمایندگان را نگفتم نمایندگان که حق دارند بگویند اشخاص را گفتم منتهی آن کاری که می‌شود نمی‌گوییم اگر وزیر دارایی بیاید بگوید که فلان کار و فلان کار را کردیم اگر وزیر پست و تلگراف بگوید که من این رادیوی میشما را که قدرتش کم بود وضعیف بود قدرتش را اضافه کردم امروز هم یک دستگاه صد کیلواتی اضافه کردم که در تمام دنیا صدای وطن ما شنیده می‌شود اگر بگوید می‌گویند خودنمایی کرده و اگر نگوید می‌گویند کار نکرده است ولی در تمام دنیا این‌طور نیست به این دلیل عرض می‌کنم که قابل مقایسه نیست اما چرا ما از لحاظ بودجه تدقیق کردیم و دقت کردیم و دیدیم که باید رأی بدهیم این بودجه که بنده خواندم و هر که خوانده است متوجه شده است که این بودجه یک حقیقی درش آشکار است و آن حقیقت و درست‌گویی و راست‌گویی دولت است بنده بودجه‌های دیگر را هم دیدم دولت آمده است می‌گوید آقا من بودجه را تنظیم کرده‌ام و این نهایت کاری بوده که می‌توانستم بکنم کسر هم دارم خود این عمل و خود این حقیقت‌گویی و خود این درستی و درست‌گویی برای ما که پیروان این مکتب هستیم یک ارزشی دارد پس این نکته، نکته دوم از نظر بودجه کاری که وزارت دارایی کرده است برای اولین مرتبه وزارت دارایی تمام مخارج و تمام عواید تمام بنگاه‌هایی که خرج می‌کنند و عایدی دارند در بودجه‌اش گنجانیده است و این سابقه نداشته است این هم یک نکته کمک هم در ضمن کرده است با وجود این مضیقه و این گرفتاری
حداقل درآمد را که باید از آن مالیات بگیرد از ۲۴۰۰ تومان به ۴۸۰۰ تومان رسانیده است پس در حقیقت یک کمکی کرده وخدمت کرده با وجود این کمک هم به مردم کرده در ماکزیمم مالیات‌ها قانون وزارت دارایی نظر بسیار صائبی دارد بودجه را گروه گروه کرده که بنده هم که شیفر و عدد را نمی‌فهمم سردر می‌آورم از این بودجه و اگر کسی دیگر هم باشد کسانی که متخصص در این کار هستند متوجه می‌شوند که خرج کدام است و عایدی چیست و مالیات چیست از این نکته که بگذریم بنده یک ایراد خیلی واردی به عقیده خودم به این بودجه دارم و این را تذکر می‌دهم به دولت و آقای نخست‌وزیر و مخصوصاً آقای وزیر جنگ، به عقیده من و مطمئنم که این نظر تمام آقایان است ما جز صلح و صفا و دوستی با تمام ملل دنیا نظر دیگری نداریم (صحیح است) به هیچ‌وجه هم سرجنگ با کسی نداریم اگر همه ملل دنیا مثل ما فکر می‌کردند مسلماً جنگی در میان نبود اما برای حفظ حدود و ثغور کشور خودمان برای حفظ سواحل خودمان محتاج به یک قشون مجهز و مدرن و محتاج یک بحریه کاملی هستیم (صحیح است) اگر بحریه کامل داشتیم این قاچاق‌بازی‌ها اتفاق نمی‌افتاد ولی در این بودجه مع‌التأسف اگر ما مقایسه بکنیم ما بودجه وزارت جنگ خودمان را با بودجه وزارت جنگ همسایه‌مان می‌بینیم که در این بودجه تناسب بود به وزارت جنگ نسبت به بودجه کل کم است بایستی به این نکته بیشتر توجه می‌شد و این نکته را بیشتر دقت می‌کردند ۱۵ درصد کل بودجه ما بودجه وزارت جنگ است در صورتی‌که بودجه‌های سایر ممالک را که می‌بینید خیلی بیشتر است و من مصراً می‌خواهم که در این قسمت در هر موقعی که مقتضی بود در هر موقعی که فرصت شد اقدامی بفرمایید و رفع این نقیصه بشود یکی از وزارتخانه‌هایی که بودجه‌اش اضافه شده است و انصافاً هم بسیار به جا بوده است بودجه وزارت فرهنگ است اضافه بودجه‌ای که وزارت فرهنگ دارد نشان می‌دهد که دولت دولت مترقی است می‌خواهد که فرهنگ را بزرگ‌تر کند و بودجه بهش می‌دهند من از آقای وزیر فرهنگ بسیار متشکرم در مدت تصدی‌شان در وزارت فرهنگ در نتیجه همین ثبات که پیش آمده است خدمات بسیار شایسته‌ای به فرهنگ کشور کرده‌اند و مجلس هم نهایت کمک را به فرهنگ کرده است تمام لوایحی که وزارت فرهنگ آورده گذرانده است و عنقریب هم لایحه آموزگاران پیمانی خواهد آمد و خواهید دید تا چه حد این لایحه کمک به فرهنگ کشور کرده و من امیدوارم آقای وزیر فرهنگ ما بیش از پیش در فرهنگ مملکت ما کوشش کنند فرهنگ مملکت است که مترقی بودن آن مملکت را نمودار می‌کند و امیدوارم که این قسمت روزبه‌روز پیش برود ولی در اینجا چون صحبت از فرهنگ شد ناگزیرم یک نکته را به عرض آقایان و هیئت محترم دولت برسانم قریب چند سالی است که در حدود چهار هزار شاگرد ما در اروپا داریم جناب آقای سراج حجازی دقت بفرمایید ما در حدود چهار هزار شاگرد در اروپا داریم این چهار هزار شاگرد با پول وزارت فرهنگ با پول این مردم که این همه بیچاره‌اند با زحمت و دسترنج این مردم مشغول تحصیل هستند امیدوارم که همه‌شان با نهایت خوبی تحصیل بکنند و به این مملکت برگردند و خدمت بکنند ولی من می‌خواهم به این دانشجویان بگویم که این شاگردان ابداً در این فکر نباید باشند وقتی ما برگریدم به این مملکت به ما چه حقوق می‌دهند و چه برای ما تهیه کرده‌اند ما کاری که برای آنها کردیم نگاهداری آنها است اینها باید بیایند در این جا زحمت بکشند و کار بکنند تا به مقامات بلند برسند ما جاودان نیستیم این آقای نخست‌وزیر همیشه نخست‌وزیر نیست این آقای وزیر فرهنگ همیشه وزیر فرهنگ نیست آنها جای اینها را می‌گیرند خدمت به مملکت شرط ندارد خیانت شرط دارد مگر ما وقتی رفتیم به فرنگ همین آقای دکتر اقبال آقای دکتر مهران، آقای دکتر بینا، آقای دکتر افشار سایر آقایان روزی که تحصیل‌مان تمام شد بدون این‌که بپرسیم که به ما چه می‌دهند سرمان را انداختیم زیر آمدیم به مملکتمان خیلی هم خوش‌وقت بودیم نظام‌وظیفه را هم با نهایت افتخار انجام دادیم آقای دکتر اقبال در مشهد انجام وظیفه کردند بنده هم در مریضخانه پهلوی انجام وظیفه کردم با ماهی هفت قران و ده شاهی خدمت کردم و وقتی وارد خدمت دولت شدم به من پنجاه و دو تومان و سه قران و ده شاهی حقوق رتبه سه اداری را دادند و خدا را گواه می‌گیرم که نگفتم کم است زیاد است هیچ چیزی نگفتم با کمال میل زندگی کردم و خدمت به این مملکت کردیم حالا در نتیجه خدمت و زحمت یک مقامی احراز شده آقای نخست‌وزیر نخست‌وزیر شده‌اند یا بنده وکیل شده‌ام این شرط نشد که هر کسی گفت یک اتومبیل شخصی کادیلاک و یک خانه بهش بدهند این درست نیست این آقایان باید بدانند که باید تشریف بیاورند به این مملکت و زحمتی که ما برای آنها کشیدیم برای فرستادن پول جبران کنند و زحمت بکشند در این مملکت مگر فرقی هست بین این کسی که در اروپا دیپلمه می‌شود یا کسی که در این مملکت دیپلمه می‌شود چرا این باید برود به بندرعباس و او نرود؟ اینها باهم فرق ندارند ما هم فرقی نمی‌گذاریم ومن از شما توقع دارم آقای وزیر فرهنگ اگر سرپرستی‌های شما درست نیست درستش کنید اگر راهی دارید درست کنید فراکسیون مردم هم انشاءالله برای شما پیشنهادهایی خواهد داد در این راه امیدوارم موفق شوید و این جوان‌ها به این مملکت برگردند و خدمت کنند در اینجا نگزیرم از یکی از خدمتگذاران ایران و از خدمتگزاران فرهنگ خودمان که خدا رحمتش کند همه ماها ممنونش هستیم از مرحوم مرآت یاد کنم مرآت سرپرست ما بود و خدمات عجیبی به این مملکت کرد آقای مرآت ناظر بود که ما حتی به کدام سینما می‌رویم در تمام ممالک اروپا تمام شاگردهایی که بودند با نهایت دقت مواظب آنها بود خدا رحمتش کند ما یک همچو سرپرست‌ها می‌خواهیم و از شما توقع داریم شما که خدمت به فرهنگ می‌کنید و آنها را برای مملکت تربیت می‌کنید در این قسمت دقیقاً دقت کنید راجع به وزارت راه باید عرض کنم که اینجا بنده یک صورتی دارم از وزارت راه که اگر بخواهید برای شما بخوانم شرح راه‌هایی را که در این کشور هست و آسفالت شده است منتهی چون میزان راه و وسعت مملکت زیاد است به نظر کم می‌آید و وقت‌تان را می‌گیرم و چون می‌خواهم وقت آقایان را نگیرم و خسته شده‌اند صرف‌نظر می‌کنم ولی آقای وزیر راه خواهش می‌کنم که این‌صورت را به فرد فرد آقایان نشان بدهند که نگویند کار نشده و بدانند که کار شده است چند روز پیش آقای وزیر راه به من می‌گفتند که ماشین‌های راهسازی ما آمده است ولی شوفر نداریم ایشان دیگر چکار کند خودش برود پشت رل بنشیند؟ یا مگر قرار بود که نمایندگان وزرا بروند؟ همکار محترم من آقای دکتر راجی در این مدت قلیل که در این کار هستند من هر کاری که راجع به حوزه انتخابیه خود داشته‌ام و ایشان از دستش برآمده کرده است آقای دکتر راجی نهایت جدیت را می‌کنند (ارباب - این از علاقه‌ای است که به قزوین دارند) به بندرعباس هم انشاءالله می‌رسند.
رئیس - آقای ارباب شما همان بندرعباس را بفرمایید.
پرفسور اعلم - عرض کنم که خوب بالاخره دکتر راجی هم بیش را این چه می‌تواند بکند؟ مبارزه‌ای که با مالاریا شروع کرده و ادامه هم دارد که در نتیجه آن و در نتیجه ثبات و امنیت و دوام کار بهداشت مملکت صد در صد فرق کرده است بنده می‌توانم به آقایان بگویم که مالاریا در این مملکت تقریباً ریشه‌کن شده است و یکی از وزارتخانه‌هایی که بسیار خوب کار کرده است و من بایستی اینجا بگویم وزارت پست و تلگراف است آقایان وزارت پست و تلگراف یکی از وزارتخانه‌هایی است که بدون سروصدا در صورتی‌که تمام سروصداها در دست اوست رادیو در دستش هست تلفن در دستش هست انصافاً خدمت کرده و بازهم می‌کند و امیدوارم بیشتر خدمت کند همین دستگاهی که دیروز افتتاح شد این دستگاه رادیو کار آسانی نیست با خون جگر و زحمت بسیار افتتاح شده ما اگر بگوییم کار در این مملکت نمی‌شود والله به خدا بی‌انصافی کرده‌ایم و این مرام حزب مردم نیست که بیاید بگوید کار نشده است و مرام حزب مردم نیست که بی‌انصافی بکند ما می‌گوییم که کار شده است ولی باز هم باید بیشتر بشود بنده یک لیست اینجا از کارهای وزارت پست و تلگراف دارم که از مال وزارت راه خیلی بیشتر است این را هم نمی‌خواهم برای این‌که وقت آقایان را نگیرد عرض کنم یکی از چیزهایی که همیشه پشت تریبون می‌گویند که عامه ناراضی است بنده نمی‌فهمم که کی ناراضی است اگر ناراضی در مملکت آن‌قدر زیاد است آقایان توجه فرموده‌اید که توی هر خیابانی نیست که دو تا سه تا و چهار تا و ده تا ساختمان ده طبقه نبینید که ساخته‌اند (دکتر دادفر - در تهران)
بنده خودم پارسال در تبریز بودم همه‌جا کار شده در تبریز شرکت تلفن درست شده منتهی بنده عرض می‌کنم همان‌طور که اول عرض کردم مملکت ما وسیع است وکار زیاد در یک کشوری یک سد می‌سازند و همین یک سد برای همه کافی است اینجا اگر چهار سد بسازید باز کم است برای این‌که نه یک نه دو نه ده بلکه صدها سد لازم است هزاران کیلومتر جاده لازم است و میلیون‌ها کیلووات برق لازم است همین برق تهران را ببینید انصاف بفرمایید چقدر خوب شده آخر معجزه که نمی‌شود کرد که یک مملکتی به این وسعت شب بخوابیم صبح پاشویم ببینیم که بهشت است معجزه که نمی‌شود کرد به این لحاظ و با این حقیقت‌بینی و به این دلایل حزب مردم تصمیم گرفته آقای دکتر اقبال به بودجه شما رأی سفید رأی موافق بدهد (نخست‌وزیر - متشکرم) ولی ما و تمام آقایان نمایندگان ناظر طرز اجرای این بودجه و این لوایحی که شما آورده‌اید خواهیم بود و این تکلیف ما است اگر آقای دکتر اقبال با همین ترتیبی که پیش می‌روید کار خوب بکنید لوایحی که بامرام ما توافق دارد و به نفع مملکت ما است بیاورید با کمال میل باز به شما رأی می‌دهیم از لوایح شما دفاع می‌کنیم و اگر خدای نکرده (دکتر عدل - بهتر از این دفاع نمی‌شود) ولی اگر خدای نکرده نشد من با همین شهامتی که امروز از طرف فراکسیون حزب مردم مأموریت دارم که بگویم رأی سفید موافق می‌دهم آن روز خدای نکرده با کمال شهامت خواهم گفت که رأی کبود می‌دهیم (احسنت)
رئیس - دیگر در کلیات کسی اجازه صحبت نخواسته رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده
واحده مطرح است مشایخی (مخبر کمیسیون بودجه) اجازه بفرمایید توضیحاتی است که باید به اطلاع آقایان برسانم
رئیس - بفرمایید.
عده‌ای از نمایندگان - لزومی ندارد
مشایخی- بنده هم مثل تمام نمایندگان محترم علاقمند هستم با این‌که زودتر کار رسیدگی به بودجه پایان پیدا بکند بنابراین از تطویل کلام خودداری می‌کنم و تصدیع خاطر آقایان را مطمئن باشید موجباتش را فراهم نمی‌کنم و فقط نکات حساس و اساسی و آنچه را که مورد تذکر ناطقین محترم واقع شده است چه از نقطه‌نظر و روشن شدن موضوع درج آنها در صورت‌جلسه فقط به ذکر آنها اکتفا می‌کنم بنابراین استدعا می‌کنم که توجه داشته باشید که مخبر کمیسیون بودجه که منتخب خود آقایان است برخلاف آقایان به هیچ‌وجه من‌الوجوه مبادرت به اتلاف وقت و مذاکره نخواهد کرد در این بودجه به طوری که همکاران عزیز تذکر دادند دو قسمت مورد نظر بود یکی رعایت عمومیت بودجه است یعنی برخلاف بودجه‌های سال‌های گذشته کلیه درآمد کشور از دخل و خرج از درآمدهای عمومی و درآمدهای اختصاصی و درآمدها و هزینه‌های سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و شرکت نفت و سازمان برنامه جمعاً و خرجاً در بودجه ذکر شده و این ابتکاراتی است که با اصل عمومیت بودجه که با قوانین مالیه که همیشه از آن بحث شده است دولت جناب آقای دکتر اقبال مبادرت کردند و خودشان هم در لایحه بودجه تذکر دادند که این کار تکمیل نیست و آقای وزیر دارایی هم در کمیسیون بودجه توضیح دادند که در سال ۳۷ سازمانی به وجود خواهند آورد که نواقص این کار رفع بشود و بودجه سال ۱۳۳۸ به تمام معنی جامع‌الاطراف باشد به نحوی که بشود گفت سیاست بودجه کشور و عمومیت بودجه و بودجه واحد را بعداً به معنای واقعی رعایت خواهند فرمود قسمت دومی که در این بودجه باز هم از ابتکارات هست این است که بودجه‌های تفصیلی بودجه‌های برنامه‌ای است و اعتباراتی که در این بودجه به طور کلی برای هر دستگاهی پیش‌بینی شده است این اعتبارات برای منظورها و مقاصدی است که هر دستگاه و هر وزارتخانه مأموریت اجرای آن را دارد پیش‌بینی می‌شود و بودجه‌های تفصیلی آن هم در ظرف یک ماه به نحوی که ذکر شد تقدیم مجلس خواهد شد اما لازم است آقایان محترم مستحضر باشند که این بودجه سال ۱۳۳۷ با بودجه سال ۱۳۳۶ از حیث رقم چه فرق‌هایی دارد و چه رعایت‌هایی شده است. (بیات ماکو - آن را فهمیده‌ایم) در سال ۱۳۳۶ هزینه کشور ۲۱۹۴۵۵۶۳۶۸۰ ریال بوده و در سال ۱۳۲۷ هزینه کشور ۲۹۰۲۹۵۳۵۳۰۰ ریال است ما به التفاوتی که اضافه بر خرجش پیش‌بینی شده است ۷۰۸۳۹۷۱۶۲۰ ریال است این رقمی که ملاحظه می‌کنید به عنوان اضافه خرج منظور شده است ارقامی است که دولت تشخیص داده است برای کارهای اساسی و ضروری کشور لازم است تقاضای وزارتخانه‌ها مسلماً از وزارت دارایی برای هزینه‌ها و اعتبارات اضافی خیلی بیشتر بوده است اما بعد از بررسی‌هایی که دولت کرده است تشخیص داده است که ارتش مملکت باید نیرومندتر شود فرهنگ در تمام کشور بسط پیدا کند بهداشت برای همه باشد به این جهت است که از این اضافه بودجه‌ای که ملاحظه می‌فرمایید از نظر هزینه رقم‌های مهم آن مربوط به این وزارتخانه‌ها و وزارت کشاورزی و یک قسمت برای وزارت دادگستری است که یکی از همکاران سابق ما عهده دار امور آن است و توفیق او را خواستاریم بیخودی هم در کمیسیون بودجه توضیح داده شد فرمودند که دولت در نظر دارد که دعاوی گذشته را هر چه زودتر در دستگاه دادگستری خاتمه بدهد جناب آقای نخست‌وزیر هم فرمودند و دادگاه‌های موقت فوق‌العاده برای این کار لازم است و این اضافه اعتبار دادگستری بیشتر برای منظوری است که توضیح داده شد و امیدوارم که برای اصلاح دادگستری که کمال مطلوب آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی است و اعلیحضرت همایون شاهنشاهی همیشه اوامری در این خصوص ابلاغ فرموده‌اند در سال ۱۳۳۷ دولت جناب آقای دکتر اقبال توفیق بیشتری در این راه پیدا بکنند اما راجع به درآمد در موضوع درآمد لازم است عرض کنم که درآمد سال ۱۳۳۶ با ۱۳۳۷ چه فرقی دارد درآمد سال ۱۳۳۶ کشور ۲۱۹۴۰۰۵۹۱۰۰ ریال و درآمد سال ۱۳۳۷ کشور بالغ بر ۲۷۵۶۴۶۳۰۰۰۰ ریال تفاوتی که پیش‌بینی شده ۵۶۲۴۵۷۰۹۰۰ ریال است اما این‌که از چه محل این اضافه درآمد را تحصیل می‌کنند برای این‌که آقایان توجه داشته باشید نمونه‌هایی ذکر می‌کنم درآمد مالیات مستقیم اعم از مالیت بر درآمد املاک مزروعی مستغلات مالیات بر ارث در سال ۳۶ جمعا به مبلغ دو میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون ریال پیش‌بینی شده بود که وصولی آن ۱۵۴ میلیون ریال بوده است که درآمد سال ۱۳۳۷ با توجه به وصولی ۱۱ ماهه سال جاری و این‌که میزان وصولی املاک مزروعی و مستغلات سال آینده با تصویب لایحه‌ای که اخیراً به مجلس شورای ملی تقدیم شده است افزایش خواهد یافت و همچنین اتومبیل‌های سواری که در سال ۱۳۳۷ دو برابر ۳۶ خواهد شد مبلغ دو میلیارد و هشتصد و سی و پنج میلیون ریال پیش‌بینی شده و قطعاً این مبلغ وصول خواهد شد مالیات کارخانجات دولتی که از سازمان‌های تابعه سازمان برنامه است و حقاً بایستی از سود حاصله از این دستگاه‌ها سال قبل مالیات داده باشند و پرداخت نگردیده در این بودجه با موافقت سازمان برنامه ششصد میلیون ریال پیش‌بینی شده و سازمان برنامه به وزارت دارایی پرداخت خواهد کرد مالیات نفت و بنزین در سال ۱۳۳۶ یک میلیارد و پانصدوسی میلیون ریال پیش‌بینی شده بود که مبلغ یک میلیارد و چهارصد میلیون ریال بوده و در سال جاری یک میلیارد و ششصد میلیون ریال بر آورد شده که قطعاً وصول خواهد شد. درآمد فروش الکل‌های صنعتی در سال ۱۳۳۶ سیصد و هشتاد و هشت میلیون ریال بوده که ششصد و پنجاه میلیون ریال پیش‌بینی شده در حال حاضر مبلغ چهارصد و سی میلیون ریال در یازده ماهه سال جاری وصول شده و بقیه هم در اسفند ماه وصول خواهد شد (بیات ماکو - اینها را ما خوانده‌ایم) یک مطلب را توجه داشته باشید بنده به عنوان مخبر برای ادا توضیحات حق دارم حرف بزنم آیین‌نامه هم اجازه داده مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی هم اجازه فرمودند که حرف بزنم و عرض کنم که بودجه‌ای که مطرح است ارقام بودجه را از نقطه‌نظر خودم و زحمتی که کشیده‌ام و مأموریتی که از طرف کمیسیون بودجه دارم باید به عرض برسانم بنابراین تمنا می‌کنم یک قدری توجه بفرمایید.
رئیس - قسمت‌هایی که اصلاح شده توضیح بفرمایید
مشایخی - در مورد وزارت گمرکات درآمد انحصار دخانیات در بودجه ۱۳۳۶ سه میلیارد و پانصد و نود میلیون ریال در نظر گرفته شده بود که با در نظر گرفتن وصولی ۱۱ ماهه سال جاری مبلغ سه میلیارد و پانصد میلیون ریال است که عین این مبلغ در بودجه منظور شده از ذکر اقلام خرید صرف‌نظر می‌کنم فقط اضافه می‌کنیم اقلامی که برای وصولی سال ۱۳۳۷ پیش‌بینی شده بعضی‌ها از میزان پیش‌بینی شده سال ۳۶ هم کمتر است برای این‌که بودجه‌هایی که در سنوات گذشته به مجلس شورای ملی داده می‌شد متکی به رقم‌های درآمدهای حتمی‌الوصول است که در ۱۱ ماهه سال ۳۶ وصول شده فقط و فقط ده درصد اضافه شده علیهذا وصول این مبالغ قطعی است با توجه به رقم دخل و خرج کشور کسر بودجه کشور در حدود صد و چهل میلیون تومان می‌باشد که این صد و چهل میلیون تومان با در نظر گرفتن و مقایسه‌ای که با بودجه کل کشور می‌شود در حدود پنج درصد است به جناب آقای عمیدی نوری که نگرانی داشتند از نظر کسر بودجه و تذکر دادند عرض می‌کنم که این کسر بودجه به هیچ‌وجه من‌الوجوه جای نگرانی نیست زیرا نسبت پنج درصد کسر نسبت به کل بودجه رقم سنگینی نیست که از راه صرفه‌جویی در مخارج و از راه نظارت‌هایی که در هزینه کشور خواهند کرد و از راه درآمدهای اضافه که ممکن است پیدا کنیم و مراقبتی که در راه ازدیاد درآمد کشور به عمل خواهد آمد امید می‌رود که بودجه در سال آینده کسر نداشته باشد راجع به رقم یک صد میلیون تومان که برای ترمیم حقوق مستخدمین دولت منظور شده اینجا توضیح داده شده است که این رقم به هیچ‌وجه من‌الوجوه مانند رقمی که در سال گذشته برای مستخدمین در بودجه ذکر شده بود یعنی مبلغ هفتاد و پنج میلیون تومان نیست زیرا در سال گذشته برای آن رقم در ضمن تبصره‌های بودجه یک تبصره‌ای گذاشته شده بود که از محل صرفه‌جویی‌ها به کارمندان دولت کمک بشود و اعتباری در بودجه کل پادار نشده بود ولی امسال این صد میلیون تومان عیناً در بودجه کل کشور پادار شده است وبا توجه به آن صدمیلیون تومان ارقام دخل وخرج تنظیم شده است بنابراین پرداخت آن به کارمندان دولت براساس مطالعاتی که دولت مشغول است به نحو منصفانه به نحوی که کمیسیون بودجه دولت پیشنهاد خواهند کرد حتمی خواهد بود و به کارمندان دولت داده خواهد شد تذکراتی که جناب آقای عمیدی نوری دادند راجع به قانون محاسبات عمومی البته نظر کلی تذکرات ایشان صد در صد صحیح است و قانون محاسبات عمومی یک مدتی برای تنظیم بودجه در نظر گرفته است که بایستی طبق آن دولت بودجه را تهیه بکند و به مجلس شورای ملی بدهد و مجلس شورای ملی مطابق قانون محاسبات عمومی مکلف است قبل از انقضای سال بودجه را تصویب بکند و بنابراین آن منظور اصلی که تصویب بودجه قبل از انقضای سال صد در صد تحقق پیدا می‌کند و با رأی نمایندگان امیدوارم که در این جلسه یا جلسه بعد خاتمه پیدا بکند و بودجه سال ۳۷ به دولت ابلاغ بشود و اما این‌که فرمودند مطابق ماده ۲۴ قانون محاسبات عمومی بودجه‌های مستمر وغیرمستمر بایستی تفکیک بشود و در موقع تنظیم بودجه کل کشور مورد نظر باشد تصور می‌کنم که قطعاً خودشان به این مطلب توجه دارند که بودجه‌هایی که در سنوات گذشته از مجلس شورای ملی گذشته و همین بودجه بودجه چهاردیواری است بنابراین در بودجه‌های تفصیلی که کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی داده خواهد شد پیروی از ماده ۲۴ قانون محاسبات عمومی شده و در آنها به طور کلی مستمر و غیرمستمر از هم تفکیک شده و این منظور عملی خواهد شد راجع به اصلاح تبصره ۹ تذکر ایشان کاملاً صحیح بود در تبصره ۹
تقاضا می‌کنم به نحوی که آقای عمیدی تذکر دادند در موقع طرح با این اصلاح تصویب شود در گزارش کمیسیون بودجه نوشته شده بود که به مجلس شواری ملی و مجلس سنا اجازه داده می‌شود و چون موضوع قرضه بود باید نوشته شود به وسیله دولت به عمل بیاید بنابراین تبصره ۹ به این ترتیب اصلاح می‌شود «به دولت اجازه داده می‌شود برای تکمیل ساختمان عمارت مجلس سنا و خرید لوازم و اثاثیه و مخارج مربوطه در سال ۳۷ تا مبلغ یک صد میلیون ریال و برای مجلس شورای ملی نیز یک صد میلیون ریال وام از بانک ملی ایران دریافت شود که به مصارف مربوطه برسانند وزارت دارایی مکلف است اعتبار دو وام مزبور را از سال ۱۳۳۸ به بعد ضمن بودجه کل کشور تأمین و نسبت به واریز آن اصلاً و فرعاً اقدام نماید» قسمت دیگری که در تبصره ۱۵ باید اصلاح آن به عمل بیاید و آن قسمت چاپ‌خانه مجلس شورای ملی است مطابق قانونی که گذشته است از مجلس شورای ملی مربوط به بودجه سال ۳۶ چاپ خانه مجلس در این قانون در تبصره ۲ وضع استخدامی کارمندان و خدمتگزاران و کارگران چاپ خانه را یک مقرراتی برایش در نظر گرفته بود که در موقع انتقال به وزارت دارایی براساس همان مقرراتی که تصویب شده انتقال پیدا کنند و حقوق آنها و مزایای آنها موقع انتقال تأمین شود در این موقع که طبق تبصره ۱۵ موضوع چاپ خانه مجلس مطرح است باید تذکر داده شود حقوق کارمندان تأمین شده از این جهت در تبصره ۱۵ اصلاحی باید به عمل بیاید یکی این که نوشته شده است چاپ خانه مجلس از اول سال ۱۳۳۶ اشتباه است باید نوشته شود از اول سال ۱۳۳۷ بعد در سطر چهارم اصلاح می‌شود «به طرز بازرگانی و بهره‌برداری از درآمد چاپ خانه آیین‌نامه مخصوصی با رعایت جزء ۳ ماده اول بودجه سال ۳۶ چاپ‌خانه مجلس تدوین و با تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده می‌شود اصلاح این تبصره برای حقوق کارمندان و اعضای چاپ خانه مجلس شورای ملی است و بنده در پایان عرایضم بسیار معذرت می‌خواهم اگر تصدیع دادم توضیحات مفصلی ندادم ولی تصور می‌کنم که توضیحاتم لازم بود.
رئیس - آقای صادق بوشهری شما اجازه خواسته‌اید که صحبت کنید؟
صادق بوشهری - بنده عرایضم راجع به مالیات اتومبیل است و به موقع خودش عرض می‌کنم
رئیس - آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر - این جا نوشته شده است بر طبق قانون بودجه سال ۱۳۲۶ بنده دقت کردم دیدم این بودجه‌ای که به آن اشاره شده بودجه ۱۳۳۶ مجلس است بودجه کل سال ۳۶ نیست
(مشایخی - صحیح است بودجه مجلس است)
رئیس - صحیح است بودجه سال ۳۶ مجلس شورای ملی است دیگر اجازه صحبت نسبت به ماده اول کسی نخواسته است یک پیشنهادی است که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم مجلس شورای ملی - پیشنهاد می‌کنم که عبارت ذیل به آخر تبصره ۲۶ اضافه شود و به هر صورت افزایش حقوق مزبور از اول سال ۱۳۳۷ قابل پرداخت خواهد بود دکتر دادفر
دکتر دادفر - تبصره ۲۶ را بنده محض استحضار خاطر آقایان قرائت می‌کنم مربوط است به اختصاص یک صد میلیون تومان به کارمندان دولت برای افزایش حقوق که نوشته است «استفاده از یک هزار میلیون اعتبار افزایش حقوق کارمندان اداری که در سنوات اخیر از ترمیم حقوق برخوردار نشده‌اند طبق پیشهاد دولت و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی به عمل خواهد آمد» بنده اینجا لازم می‌دانم واقعاً از دولت جناب آقای دکتر اقبال تشکر کنم که در این مورد مثل تمام موارد وعده خودشان را به فعل آوردند و همان‌طور که قول داده بودند از اول سال برای کارمندان دولت یک فکری بکنند در بودجه کل صد میلیون تومان برای ترمیم حقوق کارمندان گنجاندند اما همان‌طوری که وعده داده بودند این پول باید از اول سال ۳۷ به کارمندان داده شود و این صدمیلیون از اول سال ۳۷ آیین‌نامه خرج بشود النهایه چون آئین‌نامه و مقررات این کار تنظیم نشده و باید تنظیم بشود و به تصویب کمیسیون بودجه برسد پیشنهاد بنده این است که به هر کیفیتی که این اشل تغییر پیدا می‌کند و بر حقوق‌ها افزوده می‌شود از اول سال ۳۷ قابل پرداخت خواهد بود نه این که کمیسیون بودجه در دی ماه این را تصویب کند و از دی ماه قابل پرداخت باشد و پیشنهاد خرج هم نیست از همین صدمیلیون تومان اضافه اعتبار از اول سال ۳۷ در وجه کارمندان قابل پرداخت خواهد بود امیدوارم که در این مورد توجه بشود با این‌که این کمکی که برای کارمندان منظور شده کافی نیست ولی با توجه به وضع بودجه بنده هم به طور کلی تصور می‌کنم خود کارمندان دولت هم حق می‌دهند که الان این مبلغی که اختصاص داده شده است باز هم زیاد است و باید متشکر باشیم که دولت با این ضیق بودجه و دست‌تنگی از لحاظ مالی توانسته است این مبلغ را به کارمندان دولت اختصاص بدهد و مخصوصاً از دولت من تمنی دارم که مراقبت ودقت بفرمایند این پول به کارمندانی داده شود که از آنها کار گرفته می‌شود نه کارمندانی که اسماً کارمندند و برای خودشان کارهایی در خارج دارند و اسماً فقط کارمند دولت هستند این بود پیشنهادی که بنده کردم و تصور می‌کنم که با این ترتیب این تبصره تکمیل بشود (احسنت)
رئیس - آقای نخست‌وزیر
صدرزاده - بنده راجع به تبصره ۲۴ یک تذکری دارم
نخست‌وزیر (دکتر اقبال) - بنده از عنایات خاص آقایان نمایندگان محترم که راجع به لایحه بودجه مبذول می‌فرمایید می‌خواهم سپاسگزاری کنم از امروز صبح که اینجا خدمت آقایان هستیم برای بودجه چند نفر از آقایان مطالبی فرمودند بعضی از آقایان موافق و بعضی از آقایان به عنوان مخالف آنچه که بنده استنباط کردم همه آقایان راجع به این بودجه و طوری که تنظیم شده است اظهار علاقه و موافقت فرمودند (صحیح است) و این البته مایه تشکر و سپاسگزاری و افتخار دولت است تذکراتی که آقایان نمایندگان محترم دادند تمامش یادداشت شده است و تذکرات بسیار بسیار مفیدی است و تمام این تذکرات مورد تأیید دولت است چند مطلب اینجا صحبت شد که بنده می‌خواستم توضیحانی راجع به این مطالب عرض کنم آقای ارسلان خلعتبری اینجا راجع به این‌که دولت باید سعی کند به مردم کمک بشود که کارهای تولیدی در مملکت زیاد بشود که بعد هم مالیات بالطبع در مملکت زیاد می‌شود اخذ کرد و مطالبی که در این زمینه فرمودند خود آقایان شاهد و ناظر بودید که این دولت از بدو تأسیس به قسمت تولیدی به خصوص کشاورزی توجه خاصی داشت در برنامه‌اش هم تذکر داد و به عرض آقایان رسید و مورد تصویب قرار گرفت و بعد از آن هم به تدریج لایحه پشتوانه اسکناس را تصویب فرمودید و یک قسمت از آن را برای کارهای صنعتی گذاشتیم که بی‌اندازه برای مردم مفید واقع شد برای کارهای تولیدی مراجعه کردند و شاید تا به حال بیش از صد و چند میلیون تومان برای این کارها اختصاص داده شده است به علاوه برای این‌که گفته نشود فقط برای کسانی که توانایی دارند چون یکی از آقایان نمایندگان اینجا تذکر دادند که این کار را برای کسانی می‌کنید که توانایی وام گرفتن دارند ولی بعضی از اشخاص هستند که احتیاج به وام دارند ولی تواناییش را ندارند و اعتباری ندارند به آنها وام داده نمی‌شود از این جهت در چند جلسه اخیر دولت این موضوع مورد بحث واقع شد و مبلغ بیست میلیون تومان هم برای وام‌های خیلی کوچک صنعتی به تمام ولایات اختصاص دادیم و تصویب شد به هر جهت نظر آقای دکتر پیرنیا که تشریف ندارند که کمک به این طبقات بشود تأمین شد (احسنت). چند روز پیش هم لایحه کمک به کشاورزان را آقایان تصویب فرمودید و بنده خیال می‌کنم که با این سیصد و پنجاه میلیون تومان که به کشاورزی تخصیص داده شد یک کمک خیلی خیلی مهمی شده و مسلماً تولیدات مملکت اضافه می‌شود و همان‌طوری که آقایان تذکر دادند نباید انتظار داشت که این پول‌ها در ظرف یکی دو روز خرج بشود چون استعداد خرجش نیست باید وسائلش هم فراهم شود و اگر بنا بود یک مرتبه این پول خرج شود ضرر دیگری برای مملکت داشت و آن ضرر تورم پول و بالا رفتن قیمت‌هاست که ضررش خیلی زیادتر از منافعش است این است که با خیلی حزم و احتیاط و با یک جدیتی دولت سعی خواهد کرد که این وجوه در اختیار مردم گذاشته شود و بتوانند تولیدات خودشان را زیاد بکنند و بالطبع زندگی مرفهی داشته باشند. راجع به صرفه‌جویی اینجا مذاکره فرمودند و یکی از آقایان تذکر دادند که سعی بکنیم صرفه‌جویی بکنیم. این دولت راجع به صرفه‌جویی خیلی مصمم است ما امسال در لایحه‌ای که تقدیم کردیم خرید اتومبیل را قدغن کردیم البته آقایان بعضی در کمیسیون بودجه تذکر دادند که لزومی نداشت ما مخصوصاً خودمان تقاضا کردیم که جزء قانون باشد برای این‌که تا قانون هست می‌شود جلوی بعضی از تمایلات و بعضی تقاضاها را گرفت وقتی که قانون نبود خواهی نخواهی یک مجوزی برایش پیدا می‌کند و پیشنهادهایی می‌آید و خواهی نخواهی اتومبیل‌هایی خریداری می‌شد و خیال می‌کنم که وقتی اتومبیل نخریم یک رقم مهمی کمک خواهد شد به صرفه‌جویی این جا آقای عمیدی نوری و بعضی از آقایان فرمودند که از اتومبیل‌های دولتی استفاده می‌شود از وقتی که این دولت تشکیل شده. راجع به استفاده از اتومبیل‌های دولتی مقررات سختی گذاشته حتی دستور دادیم که در ایام عید هیچ یک از آقایان حق نداشته باشند که از اتومبیل‌های دولتی استفاده کنند و به شدت جلوگیری خواهیم کرد (یک نفر از نمایندگان- نمره‌اش را عوض می‌کنند) نخیر نمی‌توانند نمره‌اش را عوض کنند دستور داده شده است که شدیداً جلوگیری بشود راجع به حقوق مستخدمین اینجا تذکر دادند این دولت در اجرای اوامر اعلیحضرت همایونی بی‌نهایت علاقه و جدیت به خرج داده که وضع کارمندان و معایب‌شان از هر حیث تأمین شود ولی بنده هیچ‌وقت نخواستم و نمی‌خواهیم که حواله سرخرمن بدهیم یک قول‌هایی بدهیم و بعد از عهده‌اش برنیاییم اگر بخواهیم وعده بدهیم و ندهیم بهتر است که بگوییم نداریم و با وجود این که در بودجه خیلی در سختی بودیم در تأمین اعتبارات معهذا این صد میلیون تومان برای این کار اختصاص داده شد این‌که الان اشل تعیین نکردیم برای این است که آقایان استحضار دارید که یک عده مستخدمین هستند که متأسفانه به عنوان بازرس، بازرس عالی مقام بازرس مخصوص بازرس ویژه و همه هم در
ظرف این چند سال به رتبه‌های بالا رسیده‌اند و رتبه آنها نه است و رتبه‌های پائین وجود ندارد طبق آماری که گرفته‌ایم ممکن است که به عرض آقایان برسانیم نسبت به رتبه‌های بالا رتبه‌های پائین خیلی زیادتر است و هیچ قابل تصور نیست یعنی تصور نمی‌شود کرد که همچو چیزی وجود داشته باشد در صورتی که در سال‌های قبل از شهریور رتبه‌های ۹ در وزارتخانه‌ها خیلی محدود بود و خیلی به سختی اشخاص می‌رسیدند به رتبه ۹ و بی‌اندازه باعث افتخار اشخاص بود که به رتبه ۹ برسند وبه مدیر کلی ارتقا بیابند حالا هرچه می‌خواهید مدیر کل داریم و هر چه بخواهید رتبه ۹ و وقتی هم که اینها به رتبه ۹ می‌رسند حاضر نیستند که کارهای کوچکتری را قبول کنند و چه بخواهند و چه نخواهند یک اشخاص بی‌کاره‌ای می‌شوند و یک حقوق‌هایی می‌گیرند و یک عده‌ای هستند که از صبح تا غروب زحمت می‌کشند و جان می‌کنند این درست نیست که ما اگر بخواهیم اضافه حقوق بدهیم به آن اشخاصی هم که کار می‌کنند بدهیم و به آن اشخاصی هم که کار نمی‌کنند بدهیم این از انصاف دوراست از این جهت دولت در نظر گرفت که یک مطالعات دقیقی بکند و برای مستخدمینی که زحمت می‌کشند اضافاتی قائل شود و این قسمت یک اصولی باشد ولی البته این پرداخت حقوق بعد از این‌که اشلش معین شد یا طریق عملی آن تعیین شد و به تصویب کمیسیون بودجه مجلس رسید از اول سال ۱۳۳۷ پرداخت خواهد شد بحثی در پیش نیست و بنده این را اینجا می‌گویم و در صورت مجلس هم ثبت می‌شود وقتی که به کمیسیون بودجه آمد اگر آقای دکتر دادفر هستند در کمیسیون بودجه یادآوری بفرمایند هر وقت تصویب شد از اول سال ۳۷ پرداخت خواهد شد راجع به بازنشستگان فرمودند که بعضی‌ها در سال‌های قبل بازنشسته شده‌اند و وضع‌شان خیلی خیلی بد است همان حقوق رتبه خودشان را که سابقاً یک رتبه ۹ می‌گرفت ۳۱۲ تومان همان را می‌گیرند در حالی که الان رتبه ۹ می‌گیرد ۶۹۰ تومان حالا اگر بازنشسته شود همان حقوق ۶۹۰ تومان را می‌گیرد در صورتی که بازنشسته چند سال قبل مبلغ کمتری می‌گیرد از این جهت لایحه باز نشستگان را تقدیم مجلس کردیم در کمیسیون‌ها هم تصویب شد. در آنجا ذکر کردیم که هر موقعی ترمیمی درباره کارمندان شد بازنشستگان هم باید از آن استفاده کنند این بود که استدعا می‌کنم که اگر وقت شد آن را هم تصویب بفرمایید که کمکی به بازنشستگان خواهد شد از این جهت از فرصت خواستم استفاده کنم و تقاضا کنم که این لایحه جزء دستور باشد چون کارهای آن در تمام کمیسیون‌ها انجام شده و برای طرح در مجلس آماده است اینجا صبح آقای ارسلان خلعتبری راجع به ارتش مطالبی فرمودند بنده خیلی تشکر می‌کنم از احساسات وطن‌پرستانه ایشان و غیر از این هم ما انتظاری نداشتیم ارتش برای مملکتی به خصوص کشور ایران در رأس تمام امور قرار گرفته و باید قرار بگیرد برای این که اگر ارتش نداشتیم و امنیت واقعی‌مان برقرار نباشد هیچ‌کدام نمی‌توانیم با آسودگی خیال کار بکنیم آقایان به خاطر دارند بعد از شهریور هر موقعی که خواستند در مملکت ما اعمالی را انجام بدهند اول سعی کردند ارتش را تضعیف کنند برای این‌که اگر ارتش ضعیف شد و اگر ارتش قوی نداشتیم آن اشخاصی که می‌خواستند به مملکت خیانت کنند به آسانی می‌توانستند به هدف خود برسند از این جهت به عقیده من هر فرد ایرانی و وطن‌پرستی باید تا آن حدی که می‌تواند ارتش را تقویت کند و به ارتش احترام بگذارد و البته مورد احترام ما هست دولت هم تا حدی که توانسته است در بودجه خودش با تمام مشکلات سعی کرده است که بودجه ارتش تقویت شود و ارتش ما و افسران ما از هر حیث در رفاه باشند تا بتوانند در مواردی که لازم است برای وطن خدمت و جانبازی کنند و وظیفه خودشان را انجام دهند موضوع دیگری که اینجا صحبت شد راجع به دادگستری بود و اعتباری که برای دادگستری بود و اعتباری که برای دادگستری تصویب شده است البته ما در دادگستری قضات صحیح خیلی زیاد داریم (صحیح است) همه‌شان مردمان شریفی هستند ولی بایستی وسایل کار آنها را فراهم کنیم تا بتوانند کارها را یک قدری با جریان تندتری انجام دهند و مردم در محاکمه معطل نشوند بعد که مراجعه کردیم دیدیم که قانونی هم هست که در حدود ۲۰ سال قبل تصویب شده است برای تسریع در امر محاکمات که محاکم می‌توانند یک جلسات فوق‌العاده تشکیل بدهند که کار زودتر انجام بشود و مانعش نداشتن اعتبار بوده این اعتبارش تأمین شده و تصویب شده و امیدوارم که آقای دکتر هدایتی وزیر دادگستری با جدیتی که دارند توفیق حاصل کنند و بتوانند این چرخ‌ها را یک قدری به راه بیاندازند و مردم اطمینانشاءن به دادگستری بیشتر باشد و کار مردم همه زودتر به نتیجه برسد (صحیح است) بنده معتقد هستم با این‌که اگر ما عدلیه‌مان خوب کار بکند و توفیق حاصل بکند و محاکم سرعت بیشتری داشته باشند خیلی از مشکلات اجتماعی ما حل می‌شود (صحیح است) الان مردمی هستند که سال‌های زیاد گرفتار کار عدلیه هستند و حتی شاید خودشان حاضر هستند که محکوم بشوند برای این‌که راحت بشوند هستند اشخاصی که حاضرند محکوم شوند تا راحت شوند عوض این‌که هفت ۸ سال معطل شوند از این جهت ما سعی خواهیم کرد که این کار انجام شود و این اعتباری که آقایان تصویب خواهید فرمود این قسمت را تأمین کنند اینجا صبح آقای عمیدی نوری و آقای شمس قنات‌آبادی راجع به سینماها مطالبی فرمودند که شهرداری تهران کاری انجام نداده عرض کنم آن آیین‌نامه را اگر ملاحظه بفرمایید که تصویب شده در آنجا شرایطی قائل شده است که اگر صاحبان سینماها این کارها را برای رفاه حال مردمی که می‌روند به تماشا انجام بدهند از یک تخفیف‌هایی استفاده خواهند کرد برخی از آقایان اصرار داشتند که هنوز آن کارها را نکرده تخفیف‌ها داده شود علت تمام آن اختلافات و سر و صداها همین بود و در جلساتی که شده و خود بنده دستور داده بودم و در بازرسی نخست‌وزیری بود این کار تمام شد (شمس قنات‌آبادی - بنده در این قسمت چیزی نگفتم) حالا نمی‌دانم جنابعالی بودید یا یکی دیگر از آقایان در هر حال در آنجا آن کار انجام شده است و شهرداری تهران جز اجرای دستوری که وزیر کشور به ایشان می‌دهد کار دیگر ندارد و قطعاً یک اشتباهی رخ داده است که صاحبان سینماها فکر کرده‌اند که به محض تصویب این آیین‌نامه حق دارند از آن تخفیف استفاده کنند ولی در آنجا شرط شده است و آن تخفیفی را که ما می‌دهیم شرط این است‌که برای رفاه و آسایش اشخاصی که به سینما می‌روند این اقدامات را انجام بدهند و خیال می‌کنم که رفع این سوء‌تفاهم بشود راجع به ارقام بودجه‌ای که تقدیم کردیم آقایان یک مطالبی فرمودند همان روز اول موقع تقدیم بودجه بنده عرض کردم نظر دولت این است که بایستی مجلس شورای ملی از تمام اقلام دخل و خرج مملکت اطلاع داشته باشد و رسیدگی کنند رسیدگی بودجه یکی از وظایف مختصه مجلس شورای ملی است و برای اولین مرتبه هم ما سعی کردیم که این ارقام بیاید در توی بودجه و سال‌های قبل هم شاید بعضی‌ها همین فکر را داشتند ولی توفیق حاصل نکردند (صفاری - قدم بزرگی است) ولی تصمیم ما قطعی بوده و هست امسال این ارقام را آوردیم و امیدواریم که سال آینده همان‌طوری‌که هم خودمان و هم آقایان می‌خواهید بودجه را تقدیم کنیم. بنده خودم خیلی مقید هستم که تمام این اقلام رسیدگی شود و شاید یک مخارج بیهوده که در بعضی جاها می‌شود با رسیدگی کامل این اقلام جلوگیری خواهد شد و ما می‌خواهیم عایدات خیلی خیلی زیادتری داشته باشیم الان بعضی از چیزهای اختصاصی در بعضی از وزارتخانه‌ها هست که آقایان ملاحظه می‌فرمایید که آنها البته طبق قوانین اختصاصی است که حالا هست و طبق آن قوانین عمل می‌شود ولی چون رسیدگی دقیقی که می‌بایستی بشود نشده. ممکن است در طی عمل و در طرز عمل خوب انجام نشود بنده هم تصدیق می‌کنم و امیدوارم این کار آن‌طوری که آقایان می‌خواهند در سال آینده انجام شود برای این‌که خود ما هم علاقه داریم که ببینیم چه خرج‌هایی می‌شود از نظر دولت وقتی‌که ما نفهمیدیم آقایان یک رسیدگی کامل می‌کنند و اگر نظریاتی هست البته خواهند فرمود و ما هم استفاده خواهیم کرد بنده بیش از این وقت آقایان را نمی‌گیرم در بودجه‌ای که مطرح است یک تبصره‌ای مال وزارت جنگ بوده است که در کمیسیون بودجه هم مطرح شد قرار بود از کمیسیون بودجه و دارایی به سوکمیسیونی ارجاع بشود این از قلم افتاده است البته در موقع خودش آقای وزیر جنگ و آقای وزیر دارایی به اطلاع آقایان خواهند رسانید خواستم تقاضا کنم این تبصره‌ای که از قلم افتاده است در ضمن بودجه منظور شود و به تصویب آقایان نمایندگان محترم برسد
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر دادفر قرائت می‌شود.
دکتر دادفر - چون جناب آقای نخست‌وزیر وعده فرمودند که اجرا خواهد شد و در صورت‌مجلس هم درج شد دیگر احتیاجی به تصویب ندارد.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم قسمت ب ماده واحده به شرح زیر اصلاح گردد
ب - بودجه بنگاه‌ها و شرکت‌های دولتی طبق مقررات و قوانین مربوط به هر کدام قابل اجرا می‌باشد همچنین آنچه وزارتخانه‌ها و ادارات کل از محل درآمدهای اختصاصی استفاده می‌نمایند تابع مقررات و قوانین مخصوصه به درآمدهای مزبور می‌باشد عمیدی نوری
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - جناب آقای نخست‌وزیر این پیشنهاد اصلاحی در حقیقت تذکری بود که به عرضتان رساندم و قبول فرمودید و مربوط به سازمان برنامه است که با تصریحی که قانون سازمان برنامه در ماده دوم آن راجع به مذاکره اخذ وام شده است دیگر ذکر این جمله سازمان برنامه تا آخر قسمت (ب) یک چیز زایدی است و ممکن است که عبارتی منطبق با آن ماده ۲ مربوط به بودجه سازمان برنامه هم نباشد از این جهت اینجا به دولت اختیار داده شده است که مذاکره وام بکند و بعد از این‌که قوانینش از مجلسین گذشت البته اجرا می‌شود اما اینجا سازمان برنامه گفته شده است و یک تناقضی دارد به علاوه یک جمله زایدی است فردا که شما لوایح مربوط به وام کسری دخل و خرج عوایدی سازمان برنامه را به تصویب رساندید طبیعی است که این وام هم می‌رود جزء دریافتی سازمان برنامه کسری مخارجش این است که به عقیده بنده این جمله زاید است و به همین جهت پیشنهاد دادم که بند ب طوری تنظیم شود که سازمان برنامه در میان نباشد همان نظری بود که قبلاً عرض کردم (مشایخی -
به قانونی که در این مورد دیروز تصویب شده باید اشاره بشود) هست در قانون
رئیس - آقای مهندس هدایت
معاون نخست‌وزیر (مهندس خسرو هدایت) - در بودجه‌ای که تقدیم شده فصل چهارمش مربوط به سازمان برنامه است در این فصل می‌نویسد درآمد ۸ میلیارد خرج ۱۴ میلیارد اگر این بند ب نباشد که تکلیف این کسری را معلوم کند اصلاً معنی پیدا نمی‌کند یعنی که سازمان فقط مجاز است ۸ میلیارد خرج بکند برای این‌که خرج ۱۴ میلیارد و جمع درآمد ۸ میلیارد است پس باید یک جایی باشد که این کسری را جبران بکند و به این دلیل است که در بند (ب) ذکر شده است که می‌تواند وام بگیرد حالا اینجا گفته که سازمان برنامه کماکان اجازه دارد بنویسد دولت اجازه دارد یا اشاره بفرمایید به همان قانونی که تصویب شده است ولی وقتی می‌گویید مخارج ۱۴ میلیارد و درآمد ۸ میلیارد برای تعیین تکلیف این کسری باید از تحصیل وام استفاده شود منتهی دولت مانعی نمی‌بیند که به جای سازمان برنامه گذاشته شود به دولت اجازه داده می‌شود اگر هم مایل باشید در اینجا اشاره به همان قانونی که تصویب شده بشود
عمیدی نوری - بنده موافقم که نوشته شود به دولت اجازه داده می‌شود طبق همان ماده ۲ قانون وام مذاکره وام کند
رئیس - آقای مهندس سعید هدایت مخالفید (مهندس هدایت - بله) بفرمایید
مهندس سعید هدایت - بنده فقط خواستم تذکر کوچکی بدهم که آن قانون درست است که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است ولی هنوز جنبه قانونی ندارد برای این‌که باید به تصویب سنا برسد و اعلیحضرت همایونی موشح بفرمایند و ابلاغ بشود بنابراین اگر موافقت بفرمایید نوشته شود به دولت اجازه داده می‌شود برای این‌که ممکن است آن قانون تغییراتی بکند (عمیدی‌نوری - بنده موافقم نوشته شود به دولت اجازه داده می‌شود)
رئیس - پس مجدداً قرائت می‌شود و به جای سازمان برنامه دولت گذاشته می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ب - بودجه بنگاه‌ها و شرکت‌های دولتی طبق مقررات و قوانین مربوط به هر کدام قابل اجرا می‌باشد و هم چنین آنچه وزارتخانه‌ها و ادارات کل از محل درآمدهای اختصاصی استفاده می‌نمایند تابع مقررات و قوانین مخصوصه به درآمدهای مزبور می‌باشد ضمناً دولت می‌تواند بقیه وجوه مورد احتیاج خود را الی آخر (همهمه نمایندگان)
رئیس - گذاشتن کلمه دولت تنها این را اصلاح نمی‌کند چون باید وجوه مورد احتیاج سازمان برنامه نوشته شود آقای مخبر شما این قسمت را اصلاح کنید تا قرائت شود
مشایخی- اصلاح کرده‌ام به این صورت: ضمناً دولت می‌تواند بقیه وجوه مورد احتیاج سازمان برنامه را برای اجرای برنامه‌ای مصوب که در فصل ۴ این بودجه ذکر شده است از محل وام بعد از تصویب مجلسین تأمین نماید (صحیح است)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به این اصلاح آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت شد).
تبصره ۱۲ این‌طور اصلاح شود: تبصره ۱۲ - بقیه اعتبارات ساختمانی سال‌های ۱۳۳۵ منظوره در بودجه کل کشور و یا وزارتخانه‌ها و ادارات کل و همچنین بقیه اعتبار راهسازی سال‌های مذکور تا آخر سال ۱۳۳۷ قابل مصرف می‌باشد
عمیدی‌نوری
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - این یکی از تبصره‌هایی بود که مربوط به اعتبارات ساختمانی است که اگر گزارش فعلی کمیسیون بودجه قید شده است اعتبارات ساختمانی سال ۱۳۳۶ در بودجه وزارتخانه‌ها و بودجه کل کشور فقط تا میزان ۳۰ میلیون ریال که شهرستان‌ها حواله شده تا آخر سال ۱۳۳۷ قابل پرداخت است در بودجه سال گذشته وسیع‌تر از این بود این اختیار به این کیفیت بود که خدمتتان می‌خوانم
«تبصره ۷ بقیه اعتبارات ساختمانی سال‌های، ۳۳ تا آخر ۳۵ منظور در بودجه کل کشور یا وزارتخانه‌ها یا ادارات کل وهمچنین بقیه اعتبار راهسازی سال‌های مذکور تا آخر سال ۱۳۳۶ قابل مصرف می‌باشد»
رئیس - ۳۶ یا ۳۷؟
عمیدی نوری - قربان این‌که خواندم مال پارسال است این را بنده اصلاح کردم چون برخوردم به موضوع ساختمان‌های نیمه‌تمام و اعتبارات راهسازی که در شهرستان‌ها نیمه تمام مانده چون یک مقرراتی در قانون بودجه هست که اگر تا آخر اسفند تصفیه نشود و یا مصرف نشود می‌رود جزء صرفه‌جویی و این ابتلا سبب شد که نمایندگان توجه کردند و خود آقایان طرحی تهیه فرمودند که اعتبار ساختمان‌های نیمه‌تمام را به این عنوان بگذاریم و آن طرح تصویب شد که این اعتباراتی که مانده مال سال‌های گذشته تا آخر سال ۳۶ بوده قابل مصرف باشد حالا دولت آمده است منحصراً در این تبصره به اعتبارات ساختمانی در حدود ۳۰ میلیون ریال محدودش کرده است البته شاید یک توضیحات قانع‌کننده‌ای داشته باشند که برای این کار اجباری باشد و آن ماده نباید جلوی این فکر را بگیرد و راه‌ها و ساختمان‌ها نیمه‌کاره بماند حالا اگر غیر از این دلیل خاصی دارد بنده حرفی ندارم والا معتقدم که این طور بهتر است.
رئیس - آقای مخبر
مشایخی- جناب آقای عمیدی نوری در بیانات مشروحی که فرمودند اظهار نگرانی فرمودند راجع به ۱۴۰ میلیون کسری بودجه کشور (عمیدی - شما که رفع نگرانی فرمودید) موضوعی که مورد توجه است این است که به طور کلی و اساسی باید بودجه کشور توازن داشته باشد و تعادلی داشته باشد این موضوع که آقای عمیدی نوری فرمودند در کمیسیون بودجه طرفدارانی داشت یعنی اعضاء کمیسیون بودجه و بالاخص نمایندگان شهرستان‌ها بحث کردند و تقاضا کردند که اعتبار ساختمان قابل استفاده در سال ۳۷ باشد ولی با توضیحاتی که جناب آقای ناصر وزیر دارایی در کمیسیون بودجه فرمودند و با توجه به کسر بودجه‌ای که هست این اعتبار نامحدود و مطلق غیرقابل قبول بود و وزارت دارایی نمی‌توانست قبول بکند که اعتبارات ساختمانی نامحدود باشد این بود که این‌طور در نظر گرفته شد که اعتباراتی که تعهد شده تا میزان ۳۰ میلیون ریال و حواله‌اش صادر شده قابل پرداخت خواهد بود اما این‌که فرمودند در بودجه سال گذشته بوده است و چرا امسال وارد نکنیم در بودجه سال گذشته به هیچ‌وجه عمل نشد به این دلیل که پول نداشتند این ۳۰ میلیون ریال که در اینجا ذکر شده است برای این است که این ۳۰ میلیون ریال حداقل به مصرف برسد علیهذا از نقطه‌نظر توازن بودجه کشور و این‌که برای وزارت دارایی امکان بیش از ۳۰ میلیون هم نیست تقاضا می‌کنم پیشنهادتان را استرداد بفرمایید
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - با این توضیحی که می‌فرمایند که بیش از این برایشان امکان ندارد بنده عرضی ندارم و پیشنهادم را مسترد می‌کنم.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) تبصره ۲۴ این‌طور اصلاح شد
تبصره - تبصره‌هایی که ضمن قوانین بودجه و متمم بودجه سال‌های قبل به تصویب رسیده و جنبه موقت نداشته و محدود به دوره عمل آن سال نبوده طبق فهرستی که دولت تهیه و به مجلس شورای ملی به موجب لایحه قانونی تقدیم می‌نماید پس از تصویب مجلس شورای ملی کماکان قابل اجراست عمیدی نوری
رئیس - پیشنهاد مشابهی هم از آقای صدرزاده رسیده که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
تبصره ۲۴ به این صورت اصلاح شود تبصره‌هایی که ضمن قوانین بودجه و متمم بودجه سال‌های قبل به تصویب رسیده و جنبه موقت نداشته و محدود به دوره عمل آن سال نبوده هر کدام مورد ضرورت نباشد طبق صورتی که وزارت دارایی تهیه می‌نماید پس از تصویب مجلس شورای ملی موقوف‌الاجرا خواهد ماند. صدرزاده
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - در اصل فکر نظر بنده و جناب آقای صدرزاده یکی است نظر بنده این است که ما اختیار لغو قوانین را به کمیسیون خاصی ندهیم این از وظایف مجلس شورای ملی است در این تبصره که از کمیسیون بودجه گذشته اجازه وسیعی داده شده است که تمام آن تبصره‌هایی که جنبه موقت ندارد وزارت دارایی فهرستش را تهیه کند و بیاورد در کمیسیون بودجه و کمیسیون بودجه بگوید لغو بشود یا نشود البته این زیاد فرقی ندارد و البته کمیسیون بودجه هم جزء مجلس شورای ملی است و عده‌ای از نمایندگان محترم هستند و اعتماد کامل هم بهشان هست ولی اصل این است که ما باید کوشش کنیم که از اختیار توکیل غیر که وکیل اصولاً ندارد و انجام وظیفه‌اش بستگی به خودش دارد از این عمل اجتناب بکنیم و این هم یک کاری نیست که الزام و اجباری باشد که حتماً این فهرست تهیه بشود و ببرند آنجا این کار را بکنند چه مانعی دارد که دولت موافقت بکند که تبصره‌هایی را که می‌خواهند به موجب لایحه‌ای تأیید کنند به مجلس بدهند مجلس هم خیال می‌کنم موافقت کند و زودتر تصویب بکند این است که چون من این تبصره را مخالف اصل می‌دانم و جناب آقای صدرزاده هم با من هم فکری دارند با پیشنهاد ایشان هم اگر موافق باشید بنده حرفی ندارم ولی این بهتر است
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده- یک روشی سابقاً در بودجه معمول بوده است ولی باید گفت که دولت این روش را در بودجه عمل نکرده است و بسیار هم کار خوبی کرده است آن این بود آخر سال که می‌شد دولت‌ها به فکر خانه تکانی می‌افتادند و در ضمن بودجه یک قوانین نیمه‌تمامی را به عنوان تبصره ذکر می‌کردند و از تصویب می‌گذراندند برای این‌که مراحل قانونی را نگذراند و غالباً هم ارتباط به بودجه نداشت و محدود به دوره عمل نبود الان این دولت توجه به این داشته است و تبصره‌ها را از بودجه جدا کرده است یعنی آن تبصره‌هایی که مربوط به دوره عمل بوده است جدا کرده است و آنها که جنبه مدام داشته است در جای دیگر گذارده و در همین تبصره ۲۴ آورده است ولی این جور در نمی‌آید زیرا تبصره‌ها ضمناً ملغی است مگر آنچه را که کمیسیون بودجه تأیید کند ولی در حال حاضر
ما نمی‌دانیم چه تبصره‌هایی هست ممکن است تبصره‌هایی باشد که ما نظر مخالف با آنها نداشته باشیم بنده طرف مثبت قضیه را می‌گیرم که در بست اینها را تهیه کنند چیزهایی را که لازم می‌دانند الغا آن را از مجلس بخواهند این‌که عرض کردم از این نظر است که تبصره‌ها از مجلس گذشته است و نمی‌شود اختیار الغا قوانین را که از مجلس گذشته است به کمیسیون داد بنابراین بنده پیشنهاد دادم صورتی که وزارت دارایی تهیه می‌کند آن تبصره‌هایی که بهش احتیاج ندارد و باید ملغی بشود تمام آنها را پیشنهاد بکند ولی الان و در حال حاضر تمام این تبصره‌ها خواه مفید و خواه غیرمفید ملغی شده محسوب می‌شود بعد هر چه در کمیسیون بودجه تصویب کرد تصویب شده محسوب می‌شود و ممکن است در اینجا تبصره‌هایی باشد که خود دولت احتیاج داشته باشد ولی خود دولت به این ترتیب یک الغا ضمنی می‌کند از تمام اینها
رئیس - آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر - بنده تصور می‌کنم از نقطه‌نظر حقوقی پیشنهادی که جناب آقای عمیدی نوری فرمودند به اصل نزدیک‌تر باشد به این معنی که طبق اصول معمولاً تمام تبصره‌هایی که ضمن قانون بودجه تصویب می‌شود برای یک سال است مگر این‌که تصریح شود مثل این‌که در این بودجه هم دولت آورده است و یکی از محسنات این لایحه بودجه تذکر داده نشد این است که دولت تبصره‌هایی را که برای یک سال لازم دارد با تبصره‌هایی که به صورت قانون می‌خواهد برای همیشه استفاده کند تفکیک کرده است در لوایح سابق اینها همه شان پشت سرهم ذکر می‌شدند در اینجا که می‌گوییم تبصره‌هایی که در بودجه‌های سال قبل به تصویب رسیده و جنبه موقت نداشته و محدود به دوره عمل آن سال نبوده است این خودش یک نوع تفسیر از قانون است قاضی و مرجع رسیدگی این امر که موقت هست یا نیست خود مجلس است کی باید بگوید که موقت بوده است؟ بنابراین اصل براین است که تمام تبصره‌هایی که جزء بودجه تصویب شده است برای یک سال بوده است و علت ضرورت به خصوص این ماده هم این بوده است که این اختلاف در دستگاه‌های اجرایی پیش آمده است کسی می‌گوید که تبصره بودجه سال ۳۹ لغو است کس دیگری می‌گوید نه خیر به قوت خودش باقی است برای این اشکال آمده‌اند گفته‌اند تبصره‌هایی که در ضمن بودجه هست و دولت لازم دارد به تصویب کمیسیون برساند بنده تصور می‌کنم که راه‌حل صحیح آن باشد که دولت فهرست این تبصره‌هایی را که در ضمن قوانین بودجه سنوات قبل به تصویب رسیده است ضمن یک ماده واحده برای تصویب به مجلس شورای ملی بدهد یعنی اصل عدم قوت اینها است و مجلس باید به آنها قوت بدهد نه این‌که اصل قوت آنها باشد مگر این‌که لغو بشود به این ترتیب اگر این‌طور اصلاح بفرمایید تبصره کامل‌تر می‌شود و این پیشنهاد هم کامل‌تر می‌شود
رئیس - آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر - بنده تقاضا می‌کنم که اصلاً این تبصره را حذفش بفرماید
رئیس - بسیار خوب چون پیشنهاد دیگری نیست رأی گرفته می‌شود به ماده واحده و تبصره‌ها و حذف تبصره ۲۴ و اصلاحاتی که شده است آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است آقای ارباب ارباب - بنده تذکراتی را لازم می‌دانم که با حضور هیئت محترم دولت به عرض مجلس برسانم البته قبلاً عرض کنم سابقه ندارد بحث در قانون بودجه مثل این دو جلسه این‌طور زود به پایان برسد و این حاکی از کمال اعتمادی است که مجلس به دولت دارد و اطمینان دارد که واقعاً دولت دولت کار است و کار خودش را می‌کند بنده هم ایمان دارم که هیئت دولت و فرد فرد وزرا هیچ نوع غرضی جز تأمین سعادت و آتیه درخشان مملکت ندارند و با علاقه‌ای که دارند امیدوارم هر کجا مزایای عمل دولت هنوز نفوذ پیدا نکرده حتی در اقصی نقطه کشور در این سال ۱۳۳۷ نافذ شود تذکراتی که خواستم به عرض برسانم یکی این است که در کمیسیون بودجه نسبت به ادارات سرپرستی از وزارت فرهنگ بنده بودجه جزء آنها را خواستم قرار بود بیاورند مرا قانع بکنند یا آورده‌اند آن روز بنده مریض بوده‌ام یا اصلاً نیاورده‌اند
وزیر فرهنگ - آوردیم تشریف نداشتید.
مهدی ارباب - و حالا آنچه که اطلاع صحیح به‌دستم آمده است و به استحضار دولت می‌رسانم این است که اداره سرپرستی در اروپا زیاد با محصلین مرتبط نیست اداره سرپرستی بایستی در محل اجتماع محصلین ما متمرکز باشد تا آنها به آن اداره دسترسی داشته باشند و اداره سرپرستی هر روز بتواند توجه به حال آنها بکند و به طوری‌که اطلاع رسید، بعضی از محصلین بیمار می‌شوند به آنها تفقد نمی‌شود اطلاع دیگری که دارم این است که حتی دولت حبشه از دانشگاه پاریس محل گرفته زمین گرفته ساختمان برای محصلین کرده چند مرتبه برای محصلین ما دانشگاه پاریس خواسته زمین واگذار کند ولی استفاده نکرده‌اند و ساختمان نکردند آقایان اگر محصلین در خارج در آن محیط آزاد که عوامل مخرب آزادند برای مسموم کردن افکار جوانان هر کشوری منزل نداشته باشند و در یک جا متمرکز باشند و ارتباط به خارج نداشته باشند ما به یک ضرر و زیان‌هایی نمی‌رسیم این خرج‌های ظریف کاری این خرج‌های تجملی این خرج‌های اضافی این حقوق‌های اضافی را اگر به مصرف ساختمان لااقل ۵۰ اطاق برای محصلین بکنند ما یک منافع خیلی خوبی از آن خواهیم برد و با وضع فعلی مثل این‌که اداره سرپرستی تطبیق با فعالیت وزارت فرهنگ ما نمی‌کند وزارت فرهنگ ما در داخله کشور اتفاقاً خوب کار می‌کند بنده یکی از افرادی هستم که بنام یک نفر ایرانی بی‌اندازه از فعالیت وزارت فرهنگ سپاسگذارم گو این‌که امسال دبیر نداشتند به بندرعباس مرحمت کنند ولی سال آینده مسلماً التفات خواهند کرد و در حسن نیت ایشان و کمک ایشان بنده کوچک‌ترین تردیدی ندارم اطلاع دیگری که دارم روزنامه‌های مخرب خارجی نشریه‌هایی دارند که برای محصلین ما می‌فرستند و فکر آنها را می‌خواهند مسموم کنند و ادارات سرپرستی یک عملی که عکس‌العمل آن باشد تا به حال در این زمینه نشان نداده‌اند عرض دیگرم این است که طبق اطلاعاتی که می‌رسد نسبت به املاک بمپور (جناب آقای نخست‌وزیر استدعا می‌کنم توجه بفرمایند)
یک عملیاتی می‌شود که یک اختلاف عمیقی عنقریب در بلوچستان ایجاد می‌شود و یک تحمیلی به زارعین شده که نقض غرض دولت و مخالف اصل کلی است که می‌خواهند زارعین را علاقمند کنند فعلاً زارعین در زحمت هستند اگر به ناحق املاک زیاده از حد به کسی داده شده یک توجهی بفرمایید یک تبصره‌ای در قانون بودجه بود که نمی‌دانم چه شد مانع فنی داشت مانع قضایی داشت چه شد تصویب نشد برای آسایش هزاران زارع که دست رسی به مرکز ندارند استدعا می‌کنم در این قسمت توجهی مبذول بفرمایید عرض دیگرم موضوع راه کناره جنوب است برای ساختمان راه کناره مدت‌هاست صحبت می‌شود در برنامه هم هست از جناب آقای وزیر محترم راه تمنا دارم این موضوع را خیلی اهمیت بدهند زیرا کمکی می‌شود به جناب آقای وزیر گمرکات زیرا حقاً وزارت گمرکات خیلی خوب جلوگیری می‌کند از ورود قاچاق و واردات نامشروع و اگر این راه باشد عمران جنوب را تضمین می‌کند این را هم استدعا می‌کنم که توجه بفرمایید عرض دیگر هم این است که اگر یک روزی آقایان راه بیفتند در محله‌های این شهر کوچه پس کوچه‌های این شهر را ملاحظه بفرمایند خواهند دید این‌قدر خرابه و ویران افتاده که معلوم نیست مالکش کیست آن وقت مردم می‌روند در ده کیلومتری شهر خانه می‌سازند وجا ندارند معلوم نیست این زمین‌ها مال کیست در داخل شهر مالکش کیست جناب آقای وزیر محترم کشور یک توجهی به وضع این شهرداری بکنید و این ویرانه‌ها و این خرابه‌ها که بلا مالک افتاده است اگر مالک دارد و می‌توانند بسازند مجبورشان کنید بسازند اگر نمی‌توانند بفروشند این وضع گل و گشاد این شهر را جمع وجور کنید در حالی که محل دارید زمین دارید و بلا استفاده افتاده است نگذارید مردم به جاهای دور دست بروند تقاضای آخر بنده است که هیأت محترم دولت به مردم جنوب منت گذاردند و تشریف بردند واقعاً رنج و مشقت به خود هموار کردند.
نخست‌وزیر - وظیفه داشتیم
ارباب - یعنی در هیچ‌جا یک دقیقه تأمل نکرده‌اند بنده حالا که پیر شده‌ام در جوانی هم چنین طاقتی درخود نمی‌دیدم که هیج جا تأمل نکنم و عده‌هایی هم به مردم داده‌اند آقایان شما دولت هستید دولت به مردم وعده داده استدعا می‌کنم ایفا بکنید وضع لنگه هم که اخیراً بنده دیدم محتاج به بذل توجه دولتی است که محبوب همه مردم است.
رئیس - آقای مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری - عرض کنم لایحه بودجه کل که مطرح است موقع مناسبی است برای پاره‌ای امور که لازم است تذکرات و عرایضی عرض شود خواستم به عرض هیأت محترم دولت که کمتر چنین شانسی پیدا می‌شود که همشان را در اینجا زیارت بکنیم برسانم که به تصدیق خود هیأت محترم دولت استان کرمان یکی از عقب افتاده‌ترین استان‌های ایران است و این موضوعی است که مورد توجه خود هیئت محترم دولت واقع شده است و از سال‌های قبل بنده و سایر همکاران در این مورد مستدعایاتی داشتیم که به عرض مجلس و هیئت محترم دولت رسانده بودیم متأسفانه تاکنون توجهی آن طور که باید و شاید باستان کرمان نشده است تا اخیراً که هیئت محترم دولت این‌طور پیش آمد که تشریف بردند به آنجا عذری باقی نیست برای بنده و سایرین که بگوییم واقعاً دردهای یک استان عقب افتاده و مردم استان را هیأت محترم دولت اطلاع ندارند و اگر اقدامی نفرمایند بنده خیال می‌کنم این عذر بدتر از گناه باشد برای این‌که موانع و مشکلات را برای العین دیده‌اند و متأسفانه باید عرض کنم آن‌طور که ما انتظار داشتیم و مردم کرمان هم با یک ولع و شادی از هیئت محترم دولت استقبال کردند تا به حال چیزی از آن مشهود نشده است حداقل آرزو داشتیم که به یک مسائل و مشکلات آنی استان کرمان در این مدت دو ماه و نیم و سه ماهی که از این سفر گذشته هیأت محترم دولت توجه بفرمایند مثلاً یکی از مشکلات بزرگ که خود جناب آقای نخست‌وزیر هم توجه دارند موضوع گندم و نان کرمان است در یک سال و نیم قبل بنده گندم شهر کرمان و استان کرمان را با نانی که از آن گندم تهیه شده بود آوردم اینجا و حضور همه آقایان ارائه دادم و گفتم که در کرمان گندم برای بذر نیست جناب تیمسار هر چند جناب زیادی است، تیمسار ضرغام
وزیر محترم گمرکات (ارباب - تا وقتی که وزیر هستند جناب می‌گویند) تیمسار همان جناب است. خود ایشان به بنده نامه نوشتند و قبول کردند که به وضع گندم کرمان رسیدگی می‌کنند و بذر استان را خواهند داد ولی خدا می‌داند کوچک‌ترین توجهی نشده است به هیچ وجه ولی من اذعان می‌کنم که سیاست دولت در مورد غله در یک قدمش بسیار خوب بوده است و آن آزادی حمل‌ونقل غله بود و اگر این موضوع نبود بدون شک امسال کرمان به یک قحطی دوچار می‌شد اما هیچ فکر کردید تیمسار که این گندمی را که خریدند از کجا آوردند؟
وزیر گمرکات و انحصارات - خود بنده بردم آنجا
مرآت اسفندیاری - ولی پولش را از کجا آوردند که خریدند؟
وزیر گمرکات - من چه می‌دانم از هرجا آوردند مرآت اسفندیاری از هرکجا آوردند؟ قالی‌شان را فروخته و گندم خریدند دو سال در کرمان نه کسی گندم به دستش آمد و نه کسی توانست گندم به دست بیاورد دو سال قبل سیل بود در سال قبل آفت بود تیمسار می‌فرمایند از هرکجا آوردند آوردند خریدند خریدند
وزیر گمرکات و انحصارات - بنده غله را بردم وظیفه بنده همین بود.
مرآت اسفندیاری - آخر از کجا بیاورند بخرند؟ بنده استدعا کردم که شما دویست تن غله به زارعین جزء کرمان پنج من و ده من وام بدهید نامه کتبی منهم الان در پرونده هست این ضرری داشته است؟
وزیر گمرکات - وام با بنده نیست بذر با بنده نیست
مرآت اسفندیاری - راجع به بانک کشاورزی امروز در شعبه بانک کشاورزی کرمان، رفسنجان، سیرجان، جیرفت یک شاهی پول نیست خدا را گواه می‌گیرم نیست و آنچه تلگراف و شکایت می‌شود یک قران تا به حال به آنجا نداده‌اند اینها مطالبی است که واقعاً باید توجه بفرمایند تا بشود این مسائل و مشکلاتی را که الان مردم با آن مواجه شد حداقل برای زارعین جزء مرتفع بکنند در موضوع وزارت کشاورزی و اداره کشاورزی عرض می‌کنم شاید در حدود چند سال است که یک منطقه پنبه خیز استان کرمان یعنی جیرفت پنبه آنجا به یک آفتی مبتلا شده است که بنده استدعا می‌کنم این را یک موقع مقتضی اطلاع بدهید که راجع به این چه اقدامی شده حالا آنچه از بین رفته هیچ سایر نقاط پنبه خیز کرمان هم شعبه‌های شرکت پنبه و توسعه کشت پنبه بسته شده است می‌گویند چون در آنجا آفت هست سایر جاها هم نکارند راجع به بانک رهنی و ساختمانی واقعاً باعث تعجب بنده و همه است که عرض بکنم نظر و هدف کمک است ولی مشکلاتی و تضییقاتی که در راه کمک است به حدی است که از کمکش هم می‌گذرند کارمندان دولت در این استان عقب‌افتاده اگر بخواهند سه هزار تومان وام بگیرند برای تهیه منزل و مسکن معلوم نیست به کجا مراجعه کنند و به کدام اداره بروند تهران هم جواب نمی‌دهد و باید خودشان بیایند تهران وقتی هم بیایند معلوم نیست به کدام اداره مراجعه کنند که واقعاً بتواند این کمک را بکند؟ مدتی است آقا هم علاقمندند که بیمه کارمندان دولت عملی بشود ولی کجا شده است؟ استان کرمان اصلاً بیمه ندارد اصلاً معلوم نیست کی بیمه شده است بنده چندی پیش نامه نوشتم جواب دادند بنا به مقتضیات عجاله مقدور نیست عین نامه هم موجود است بنده می‌دهم خدمت آقایان که ببینند این بیمه که مال من نیست یک کارمند بدبخت با زن و چند تا بچه‌اش در گوشه جیرفت که هیأت محترم دولت تشریف برده‌اند و اطلاع دارند.
نخست‌وزیر - نرفته‌ایم
مرآت اسفندیاری - باعث بدبختی بنده است جاهای دیگر که تشریف بردید سیرجان که تشریف بردید
حشمتی - ولی از جانشاءن سیر شدند.
مرآت اسفندیاری - اگر سیر شده بودند نمی‌رفتند (حشمتی - بعد از رفتن) سیرجان که تشریف بردید در آنجا هم بیمه نیست استدعای بنده این است که واقعاً در مورد استان‌هایی که عقب افتاده است یک کمی بیشتر توجه بشود و کارمندان را به وسایلی تشویق بکنند و علاقمند بکنند که به این استان‌های عقب مانده بروند خدمت کنند و خدمت‌شان هم در آنجا منظور شده عرایضی داشتم راجع به وزارت راه در استان کرمان در چند سال اخیر وزارت راه مشغول اقداماتی شده است که بنده متشکرم ولی متأسفانه چون این اقدامات اساسی نیست با یک پیش آمد جزیی از بین می‌رود مثلاً جاده کرمان به جیرفت هر سال ساخته می‌شود و در اثر بارندگی مجدداً از بین می‌رود خیال می‌کنم اگر این جاده را به یک نحو اساسی بسازند شاید این اشکالات پیش نیاید دوم راه کرمان به شهداد است شهداد یک منطقه بسیار حاصلخیز و قابل استفاده‌ای است که به علت نداشتن راه تاکنون از همه مزایا محروم مانده است خود تیمسار محترم وزیر راه استحضار دارند که این راه را قرار بود با کمک لشکر کرمان انجام بدهند ولی بعداً این فکر عوض شد به هر حال بنده اطمینان دارم که اگر این راه ساخته شود مزایای زیادی دارد چه برای خود شهر کرمان و یا محصولاتی که از آنجا برای خود تهران خواهد آمد و در تهران استفاده می‌کنند بی‌حد و حساب است راه سیرجان به بافت را بنده نمی‌دانم وزارت راه درست می‌کند یا سازمان برنامه تا مدتی با سازمان برنامه بود و اخیراً به وزارت راه واگذار شده است در حدود ۵۰ کیلومتر از این جاده ساخته شده من انتظار دارم تیمسار محترم وزیر راه که همیشه توجه مخصوصی دارند دستور بفرمایند این جاده برای حمل کرومیت‌هایی که خودشان می‌برند و می‌فروشند لااقل برای خودشان درست شود چون که معدن بزرگ کرومیت بالای اسفندقه هست و از تعداد کامیون‌هایی که در سال می‌روند قطعاً اطلاع دارند اصلاً این جاده باید برای آنجا ساخته شود سوم راه بردسیر به بافت است در بردسیر کارخانه قندی در دو سال و نیم قبل با توجه سازمان برنامه نصب و مشغول شده خوشبختانه در سال جاری متجاوز از سی هزار تن چغندر داشتند وخود این نمودار این است که این منطقه قابلیت و استعداد کارخانه قند دارد البته برای توسعه زراعت چغندر لازم به یک بذر خرج‌هایی هم هست از جمله این‌که جاده‌هایی ساخته بشود و این جاده بردسیر به بافت جزء برنامه کارخانه قند از دو سال قبل تا به حال هست که در سال قبل مختصر اقدامی روی آن شده ولی در سال جاری اهالی بافت چغندر کاشتند ولی به علت نبودن راه تنی ۹۰ تومان کرایه دادند که بیاورند به کارخانه و تمام فروش چغندر به کارخانه تنی ۱۲۰ تومان است که خیال می‌کنم ۹۰ تومان را که بفرمایید چیزی عاید نمی‌شود برای همه‌اش و به همین علت دیگر کشت نکردند و از خیر چغندر گذشتند عرض کنم کارخانه قند بردسیر واقعاً یک کمک مؤثر و اساسی به استان عقب افتاده کرمان بود که از مزایای این کارخانه واقعاً مردم بهره‌مند شده‌اند در این دو سال اخیر بنده واقعاً از طرف اهالی کرمان می‌توانم از این فکر صحیح وعمل به جایی که دولت کرده و تا به امروز اولین اقدامی است که نسبت به استان کرمان شده است تشکر و سپاسگزاری بکنم این اولین اقدامی است که نسبت به استان کرمان شده ولی انتظار داریم که این توجهی که شده تکمیل شود یعنی واقعاً به مردم یک کمک‌هایی بشود که بتوانند این زراعت را توسعه بدهند در کرمان زراعت زیاد زراعت خشخاش بود که خوشبختانه آن زراعت از بین رفت ولی چیزی که مایه امیدواری است زراعت چغندر است که جای آن را بگیرد و این از دو لحاظ مفید است هم برای دولت به صرفه هست و کمک به مملکت است و با تشویق زراعت چغندر محل زراعت خشخاش پر می‌شود دوم این‌که مردم از این وضع بدی که در استان کرمان امور کشاورزی دارند رهایی پیدا می‌کنند عرض دیگری که بنده داشتم نسبت به استانداری کرمان و فرمانداری‌ها است متأسفانه بنده باید اذعات بکنم الان اگر یک نفر از همکاران ما و هموطنان ما به کرمان برود یک محل کوچکی که این شخص بتواند برای یک شب بیتوته کند نیست. (یکی ازنمایندگان- اغلب جاها نیست) صحیح است همه‌جا همین‌طور است برای آمد و رفتی که امروز به کارهای عمرانی و تولیدی هست به جاست که یک توجهی در این مورد بشود و اگر هتل بزرگی هم ساخته نمی‌شود واقعاً مردم تشویق بشوند و به آنها کمک شود که یک مهمانخانه کوچکی در آنجا دایر بشود متأسفانه محل استانداری هم محلی نیست که مورد پسند باشد عمارتی است که شاید ۱۵۰ سال از عمرش می‌گذرد و فوق‌العاده کهنه و فرسوده شده است هیئت محترم دولت هم که تشریف بردند آنجا وعده مساعدت فرمودند اعتباری هم خیال می‌کنم تصویب شده اگر انجام بشود به جاست که اگر کسی بخواهد برود آنجا محلی باشد که در آنجا سکنی کند موضوع دیگر موضوع فرمانداری‌های استان کرمان است متأسفانه هر چه نقاط دورتر می‌شوند مزایا و استفاده‌هایی که مأمورین از لحاظ حقوقی دارند کمتر می‌شود در سیرجان یا رفسنجان که محل عبور و مرور است و شاید هفته‌ای نیست یا ماهی نیست که هیأتی مربوط به کارهای عمرانی رد نشوند ولی چون مهمانخانه‌ای در آنجا نیست وارد بر فرمانداری‌ها خواهند بود به قدری بودجه و اعتبارپذیرایی فرمانداری‌ها ناچیز است که قابل ذکر نیست اگر واقعاً نظر این است که مأمورین که هستند در آنجا با پاکی و درستی خدمت کنند باید وسائل و مزایایی برای آنها قائل بشوند. (مهندس فروهر- اتومبیل‌های‌شان را هم گرفته‌اند) والا یک فرمانداری فکر بفرمایید با ۲۵۰ تومان به اسم خرج سفره چه بکند جز این که دائم دست تکدی به این وآن دراز بکند لااقل یک مزایایی برای شهرستان‌هایی که محل عبور مرور هست قائل بشوید که از این وضع فلاکت‌بار خلاص بشوند یک فرماندار منزلش می‌شود مهمانخانه صبح تا غروب هر که می‌آید می‌رود منزلش آخر نمی‌شود آن‌طوری که باید از آنها وظیفه خواست اگر وظیفه و دوستی می‌خواهید باید وسیله و مزایا برایشان قائل بشوید راجع به این موضوع خرج سفر، شاید چند بار به سایر همکاران خدمت جناب آقای وزیر کشور عرض کردیم امیدوارم که بذل توجهی بفرمایند عرض کنم در موضوع کارمندان دولت بنده یادداشت‌هایی کرده بودم اما وقت گذشته و اگر بخواهم زیاد صحبت کنم اسباب مزاحمت خواهد بود. وضع کارمندان دولت به خصوص در استان‌های عقب افتاده جناب آقای نخست‌وزیر خیلی بد است این را حقیقت عرض می‌کنم که اگر از کارمندی شما بخواهید که به مردم خدمت بکند و مجری دستور وزارت متبوعه خودش باشد بدون توجه بهش غیرقابل قبول است که از او خدمت بخواهید، بنده خدا را گواه می‌گیریم دربافت سیرجان رئیس یکی از ادارات را دیدم که با
شش سر به زبان خودمان عائله بدون زن و خودش که جمعاً هشت نفر می‌شدند. قادر نبود دربافت یک خانه اجاره کند و رفته بود با دو نفر دیگر شریک شده بود یک خانه محقر کوچک گرفته بود چرا؟ برای این‌که فوق‌العاده بخش بافت که ۱۴۰۰ کیلومتر ۱۵۰۰ کیلومتر با مرکز فاصله دارد صد بیست است یعنی یک مأموری که از طهران می‌رود به فاصله ۱۵۰۰ کیلومتری علاوه بر حقوقش بیست درصد مزایا می‌گیرد و این واقعاً تأثرآور است خوشبختانه قانون تقسیمات مورد نظر و توجه است و در این تقسیمات گذشته یک اجحافی در اثر سهل انگاری شده است برای استحضارتان عرض می‌کنم قانون تقسیمات گذشته کشور بعد از آن‌که تصویب شد یک نقاطی از قلم افتاده بود آنهایی که ذکر کرده‌اند یک مزایایی در مقابلش ذکر کرده بودند اما آنهایی که از قلم افتاده بود همین‌طور دسته جمعی صد بیست بهشان مزایا می‌پردازند تون باشد یا طبس باشد یا هرجا حالا که اصلاح قانون تقسیمات کشور مورد توجه قرار گرفته است من استدعا می‌کنم که توجهی بفرمایید که این مأموریتی که می‌روند آنجا با این بدبختی و فلاکت زندگی نکنند. عرض دیگر بنده راجع به محصلین بود محصلین ایرانی در خارج این را عرض می‌کنم صحبت خودم را خاتمه می‌دهم بنده بدون شایبه عرض می‌کنم آقای دکتر مهران خیال می‌کنم واقعاً استاد بیشتر ما بوده وهستند لیاقت وکاردانی ایشان در امر وزارت فرهنگ بر هیچ کس پوشیده نیست بنده این را روی ایمان می‌گویم خدا می‌داند هیچ غرضی ندارم ولی یک توجه بیشتری ایشان باید بفرمایند وضع محصلین ایرانی در خارج از ایران چندان مرتب نیست در آمریکا شاید بیشتر از ۱۲ سرپرست هست
(وزیر فرهنگ فقط سه نفر) نیست؟ چند تاست قربان (وزیر فرهنگ - سه نفر) (ارباب - دوتای‌شان را بفرستید بندرعباس) کالیفرنیا نیویورک و واشنگتن و در حدود دو هزار محصل ایرانی در آنجا وجود دارد ولی خدا می‌داند اگر هیچ‌کدام از آقایان سرپرست اطلاع داشته باشند که این محصلین کجا هستند وچه می‌کنند (دکتر مشیر فاطمی - به استثنای دکتر اسفندیاری) شما که کاسه گرمتر از آش شده‌اید. تمام این محصلین با یک مرکز سر کار دارند و آن هم واشنگتن است ولی مشکلات دستگاه هم طوری است که سرپرستی‌های محصلین آن‌طوری که باید و شاید نمی‌توانند در موارد لزوم یک مساعدت‌هایی به محصلین بکنند و یا در مواردی که لازم است یک شدت عملی نشان بدهند بنده به خصوص آمریکا را عرض می‌کنم برای این‌که در اروپا بهتر می‌توانند محصل را اداره کنند تا در آمریکا که قاره باز و وسیعی است البته دستگاه‌های اداری خود آمریکا به حد کافی ناظر بر تحصیل محصلین هست آقا کاش که از اینجا شروع می‌شد بنده قبول دارم که شده اما خوب بود در این مورد به خصوص بیشتر دقت می‌شد محصلین که می‌روند آنجا اغلب موجه می‌شوند که حقوق‌شان دیر می‌رسد و برای همه هم پیش می‌آید ای کاش یک صندوقی اقلامی شد برای سرپرستی در آنجا درست کنند که اگر یک محصلی حقوقش در یک ماه دو ماه به تأخیر افتاد بتوانند باو کمک کنند برای این‌که در آن محیط کسی نیست که به این محصلین کمکی بکند بانک و وسیله‌ای نیست که بتواند کمک و مساعدتی برای مدت کوتاهی بکنند و مجبور می‌شوند برای دو ماه دست از تحصیل بردارد برای این‌که در دانشکده‌ای که تحصیل می‌کنند تا دل ندهند ورقه تحصیلی نمی‌دهند اگر در آنجا شبانه‌روزی باشد به محض این‌که حقوق آنها به تأخیر بیافتد مطالبه می‌کنند و محصل را رد می‌کنند بنده چه خودم دیدم وچه ضمن مکاتبه چند نفر از آقایان با من از محصلین آمریکا استدعا داشتند که یک صندوقی برای کمک به محصلین آمریکا درست کنند نه این‌که مجاناً بهشان بدهند ولی تأسیس شود که هر موقع برای هر یک از محصلین پیش آمدی شد بتوانند از آن صندوق یک وام کوتاهی بگیرند و بعداً پس بدهند این را بنده انتظار دارم که مورد توجه قرار بدهند ولی در مورد محصلین اروپا باید عرض کنم که آنجا تا اندازه‌ای وضع بدتر از آمریکا است چون در آمریکا این تسهیلات وجود دارد که یک محصل موقعی که درسش را به اندازه کافی خواند و آن اطلاعات را به اندازه‌ای که لازم است داشته باشد با اجازه مدرسه در همان محیط مدرسه یک کارهایی بهش محول می‌شود و می‌تواند یک حقوق ناچیزی بگیرد و کمک خرجی به او بشود ولی در اروپا چنین چیزی اصلاً وجود ندارد و چون این نیست و شاید در اروپا آمد رفت به شهرستان‌ها و آمد و رفت به کشورهای دیگر سهل‌تر باشد محصلین یک مدتی در یک جا کار می‌کنند به اشکالاتی که برخوردند از این شهرستان پا می‌شوند می‌روند شهرستان دیگر یا کشور دیگر گو این‌که اخیراً یک مشکلاتی در این امر پیدا شده و اشکالاتی فراهم شده که محصلین بدون اجازه سرپرستی و بدون اجازه وزارت فرهنگ نمی‌توانند مدرسه خودشان را تغییر بدهند معذلک آن‌طور که باید و شاید وضع آنها مرتب نیست وبنده خیال می‌کنم اگر همین صندوق کمک به محصلین که در اروپا افتتاح شود بسیار کمک بزرگ و خدمت به جایی به محصلین خواهد بود.
رئیس - آقای خلعتبری راجع به ماده ۸۲ آیین‌نامه یک توضیحی می‌خواهند بدهند بفرمایید.
خلعتبری - مطلبی که بنده امروز صبح عرض کردم راجع به کمک‌های آمریکا و بیاناتی که جناب آقای عمیدی نوری همکار محترم فرمودند به نظر بنده رسید که به یک قسمت از عرایض بنده درست توجه نشده است بنده هیچ‌وقت نگفتم که دولت آمریکا به ما دلار بدهد برای بودجه وزارت جنگ و ما آن دلار را بفروشیم وبعد با پول آن دلار واردات بیاوریم این به ضرر مملکت است بنده همچو عرضی نکردم بنده عرض کردم که اضافه‌ای که برمخارج شده است این اضافه مخارج مسلم است و به مناسباتی هست آنها را هم عرض کردم همچنین عرض کردم که باید به تناسب ارزش وضع ما و موقعیت ما به ما کمک‌های اقتصادی بشود که ما از کمک‌های اقتصادی استفاده کنیم و مخارجی که فعلاً متحمل می‌شویم این مخارج از آن طریق جبران شود اگر غیر از این‌که عرضی کرده‌ام منظورم همین بوده است و به عنوان مثال عرض کردم گفتم مسئله بازار توتون برای ما درست کنید و مثل ترکیه توتون از ما بخرید حالا که من باب مثال عرض می‌کنم مثلاً آلمان غربی بعد از جنگ از آمریکا دلار گرفت و با آن دلار کارخانه خرید کارخانه‌های مدرنی که تأسیس کرد از محل کمک آمریکا بود و همین کارخانه‌های مدرن آلمان است که با کارخانه‌های فرسوده انگلیس رقابت می‌کند و در اقتصاد جلو است از انگلیس و فرانسه همین‌طور ایتالیا امروز بین آسیا و اروپا فرقی نیست الان ما یک موقعیت خیلی مهمتری از این ممالک داریم مثلاً بنده گفتم که به بحریه ما کمک کنند خوب اگر به بحریه ما کمک کنند کشتی به ما بفروشند قرض بدهند بیست ساله و سی ساله اینجا آقای وزیر گمرکات هستند شما مطمئن باشید که اگر ما بحریه خوب در خلیج فارس داشته باشیم علاوه بر سیادت در خلیج و علاوه بر مزایای سیاسی ما سالی ۵۰۰ میلیون تومان جلوی قاچاق را می‌توانیم بگیریم وقتی گرفتیم زحمات و خدمات دولت به نتیجه می‌رسد به کشور ترکیه کمک کردند بانک صنعتی کشور ترکیه به ببینید این بانک به کشور ترکیه چقدر کمک کرده ما احتیاج به این چیزها داریم ما احتیاج به سرمایه داریم نه سرمایه برای پیسی کولا و کانادا درای و کوکاکولا ما احتیاج داریم سرمایه برای تراکتور ما احتیاج به سرمایه داریم برای این‌که کارخانه و لوازم برق تهیه بکنیم و چیزهایی که مورد احتیاج امروز ما هست بنابراین ما احتیاج به کمک اقتصادی داریم و امروز هر کشوری که بیشتر بتواند از کمک‌های اقتصادی آمریکا استفاده بکنند آن دولت خدمتگزارتر است و هیچ عیب و عاری هم ندارد وقتی ما نفت‌مان را ملی کردیم و از شرکت سابق نفت خلع ید کردیم چرچیل پاشد رفت آنجا و دو تا سیصد میلیون دلار از آمریکا کمک گرفت همه دنیا استفاده کرده و می‌کنند ما هم می‌خواهیم از این موقعیت خودمان استفاده کنیم چند ماه پیش گفتند کنفرانس بغداد تشکیل می‌شود و نماینده رئیس جمهور آمریکا می‌آید بالاخره تشکیل شد و جمع شدند دست آخر ۵ میلیون دلار به ما کمک فنی کردند بنده عرض می‌کنم بهتر است نکنند.
رئیس - آقای خلعتبری از آیین‌نامه و ماده مربوطه دور نشوید
خلعتبری - بنده می‌خواستم در این مورد توضیح عرض کنم که روشن بشوند دوستان ما که اگر می‌خواهند به ما کمکی بکنند باید کمک اقتصادی بکنند و از تذکر ایشان هم خیلی خوش‌وقتم و از ایشان متشکرم که به بنده فرصت دادند که این توضیح را بدهم.
رئیس - ۱۲ تبصره دیگر هنوز مانده است که باید جداگانه به طوری که شرح خواهم داد طرح شود آقای وزیر گمرکات بیانی دارید بفرماید.
وزیر گمرکات - نماینده محترم جناب آقای مرآت اسفندیاری نماینده محترم سیرجان یک بیاناتی راجع به غله فرمودند که برای روشن شدن ذهن آقایان نمایندگان و مخصوصاً اهالی کرمان بنده را وادار کرد یک توضیحاتی بدهم به طوری که بارها تذکر داده‌ام و اینجا هم بارها به عرض آقایان نمایندگان محترم رسانده‌ام وظیفه بنده در مورد غله فقط جمع‌آوری غله اضافی است که اگر در نقاطی باشد تا حدی که دولت مورد احتیاجش است می‌خرد و برای کمک کردن به نقاطی که کمبود دارد می‌فرستد برای این کار امسال در مهر ماه اوایل آبان ماه استاندار کرمان یک گزارشی داد که یا دو هزار تن غله یا ۵ میلیون تومان پول یک کدام از اینها را بفرستید برای این‌که غله کرمان آفت زده است برای اولین دفعه در تاریخ این مملکت جواب داده شد که دو هزار تن غله فرستاده شد و هم ۵ میلیون پول (مرآت اسفندیاری - فرع خواستند ازشان) به طوری که آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند غله پولش از بانک ملی گرفته می‌شود با فرع صد پنج وقتی به شهرداری ما هم می‌دهند با فرع صدپنج می‌دهند متأسفانه در کرمان نه از آن غله استفاده کردند و نه از آن ۵ میلیون پول عیناً هست و یک مثقالش را نخریدند وقتی که جناب آقای نخست‌وزیر با هیأت محترم دولت تشریف بردند کرمان مالکین از ما گله کردند که چرا غله فرستادید در صورتی که ما غله داریم استاندار را خواستیم روبه‌رو کردیم که آقای استاندار گفته این غله را بفرستید ما با این‌که این غله را تنی ۵۰۰ تومان در فارس خریده‌ایم و چون آن وقت راه سیرجان بسته شده بود یعنی ۱۴۰ تومان کرایه‌اش را پرداختیم از راه یزد بردند و تنی ۱۵۰ تومان خرج برداشته ۶۵۰ تومان تمام شده حالا ۶۰۰ تومان نخریدند برمی گردانیم به فارس و اصفهان می‌فروشیم ولی دو هزار تن غله الان جناب آقای مرآت اسفندیاری در کرمان
هست و آن ۵ میلیون پول هم هست دست به هیچ کدامش نزدند بنده در این مورد و اقلاً در مورد شهر کرمان انتظار داشتم که مورد تشویق واقع شویم تا در مقابل کرمانشاءه و خراسان که غله‌شان را نخریدیم اقلاً در مورد کرمان مورد تشویق واقع شوم اما این‌که بذر غله را به بنده مراجعه می‌فرمایید بذر غله با بنده نیست بنده آن نامه‌ای که آقا مرقوم فرموده‌اید آن نامه را عیناً منعکس کردیم به سازمان برنامه و وزارت کشاورزی این عیناً مثل این می‌ماند که چغندر کم باشد چون کم قند را بنده مصرف می‌کنم به بنده مراجعه کنید البته مراجعه که بفرمایید بنده عیناً به سازمان برنامه منعکس می‌کنم این بود که خواستم عرض کنم که بذر به عهده بنده نیست اما خرید و فروش غله به عهده بنده است.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - عرض کنم چند نفر از آقایان نمایندگان محترم در موقع مذاکره مربوط به بودجه راجع به محصلین در خارجه تذکراتی فرمودند و بنده لازم دیدم که چند جمله عرایضی می‌کنم البته ارقامی فرمودند که برای روشن شدن ذهن آقایان بنده آنها را تصحیح می‌کنم عده محصلین خارجه آمریکا و اروپا هشت هزار نفر است که از این عده تقریباً نصف مخارجشان را دولت می‌دهد و در بودجه وزارت فرهنگ ۲۲ میلیون تومان برای این کمک منظور شده و امسال یک ملیون تومان بهش علاوه شده است و خود مردم هم مبالغی خرج می‌کنند که جمعاً در حدود ۷۵ میلیون تومان در سال می‌شود البته وزارت فرهنگ وظیفه‌دار است که یک تشکیلاتی برای سرپرستی بدهد و نظارت کامل بشود البته در این باب اقداماتی شده قانونی به تصویب رسیده و آیین‌نامه‌هایی هم تنظیم شده که هم تکلیف سرپرستی‌ها و هم روابط آنها را با یکدیگر روشن می‌کند و چند آیین‌نامه دیگر هم در شرف تهیه و تصویب است بنده به آقایان می‌توانم اطمینان بدهم اولاً با اظهار امتنان از توجه و عنایت آقایان نسبت بمحصلین مقیم خارجه و امور سرپرستی‌ها و مراقبت در تحصیلات و اخلاق محصلین روز به روز بهتر خواهد شد البته این نکته را باید عرض کنم که بسیاری از محصلین ما در خارج خیلی خوب تحصیل می‌کنند (صحیح است) در رشته‌های مفید تحصیل می‌کنند و بسیار به کشورشان علاقمند هستند گاهی اوقات اگر اتفاق می‌افتد یک نفر یا دو نفر محصل یک حرکات زشتی می‌کنند یا خوب درس نمی‌خوانند این کلیت ندارد و بنده به آقایان اطمینان می‌دهم این جوان‌ها با میل و شعف علاقمندی فوق‌العاده خودشان را مجهز و آماده برای خدمت به مملکت می‌کنند و ما هم کمال مراقبت را خواهیم کرد البته در این قسمت اولیای محصلین که وظیفه‌دار هستند که مراقبت بکنند که پول به موقع به آنها برسد ما هم به سهم خودمان تشریک مساعی خواهیم کرد (صحیح است - احسنت).
ارباب - اجازه می‌فرمایید بنده از همین جا یک توضیحی عرض کنم.
رئیس - بفرمایید بنشینید آقا شما در کلیات آخر هم صحبت کردید چه توضیحی می‌خواهید بدهید بفرمایید بنشینید
ارباب - آنچه که بنده عرض کردم آن‌طور نیست که ایشان توضیح دادند بنده راجع به سرپرستی عرض کردم گفتم ادارات سرپرستی خرابست مطالب که نباید لوث بشود.
(زنگ رئیس - دعوت بسکوت)
رئیس - چرا ساکت نمی‌نشینید اگر ساکت نشوید من به شما اخطار خواهم کرد آقای ارباب
ارباب - بنده اصلاً مرخص می‌شوم که عرضی نکنم
(استخر بفرمایید - حالا تشریف نبرید خواهش می‌کنم)
رئیس - بفرمایید اینجا مجلس است جای مسخره نیست آقای استخر به شما چه که بنشینند یا بروند از خنده و مزاح بنده هیچ خوشم نمی‌آید، آقایان باید رعایت نظم مجلس را بکنند. مذاکره در لایحه بودجه تمام شد برای اظهار ملاحظات می‌فرستیم به مجلس سنا
۶ - طرح و تصویب فوریت گزارش کمیسیون دارایی راجع به چند تبصره ضمیمه بودجه ۱۳۳۷ کل کشور
رئیس - یک تبصره‌هایی ضمیمه بودجه بود که جنبه مالیاتی داشت و دو شوری بود آنها به کمیسیون دارایی هم فرستاده شد ماده واحده است و دوازده تبصره، عده‌ای از آقایان پیشنهاد کرده‌اند که یک فوریت داشته باشد و یک شوری باشد. پشنهاد قرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت شد)
مقام عالی ریاست مجلس شورای ملی امضاکنندگان زیر تقاضا داریم گزارش کمیسیون قوانین دارایی مربوط به چند تبصره پیش‌بینی شده در لایحه بودجه به قید یک فوریت مطرح شود مشایخی. مشار. توماج. مهندس اردبیلی. مسعودی. بزرگ‌نیا. دکتر امیر نیرومند. صفاری. صادق بوشهری. خسرو قبادیان. سعید مهدوی. برومند و چند امضای دیگر
رئیس - ماده واحده و تبصره‌ها قرائت می‌شود (به شرح زیر خوانده شد)
ماده واحده چون بعضی از تبصره‌های پیش‌بینی شده در لایحه بودجه سال ۱۳۳۷ کل کشور از امور مالیاتی بوده و بایستی مورد تأیید و تصویب کمیسیون قوانین دارایی قرار گیرد از این جهت تبصره‌های ذیل که به تصویب کمیسیون بودجه هم رسیده است عیناً مورد تأیید کمیسیون قوانین دارایی قرار گرفته تقاضای تصویب آنها را دارد.
مسعودی (منشی) - تبصره‌ها از شماره ۲۸ نمره‌گذاری شده ولی چون گزارش علیحده است از شماره ۱ می‌گذاریم.
تبصره ۱ - وجوهی که بابت ده درصد شهرداری‌ها قانوناً به بهداری‌ها اختصاص دارد از اول فروردین ۱۳۳۷ به ترتیب ذیل به مصرف خواهد رسید: چهل درصد دارو. چهل درصد تعمیر و تأسیس و تجهیز مؤسسات بهداری و بیست درصد حقوق و مزایا.
تبصره ۲ - از اول سال ۱۳۳۸ کلیه معافیت‌های گمرکی که به تمام وزارتخانه‌ها و مؤسسات و سازمان‌ها و بنگاه‌ها و شرکت‌های دولتی داده شده لغو می‌شود و دستگاه‌های مربوطه موظفند اعتبار مورد لزوم برای این قبیل معافیت‌ها را ضمن بودجه سال ۱۳۳۸ خود پیش‌بینی نمایند وزارتخانه‌ها و مؤسساتی که از معافیت سیاسی استفاده می‌نمایند و کنسرسیوم نفت و تجهیزات نظامی اعم از ارتش و ژاندارمری و هدایایی که از طرف دولت‌ها یا مؤسسات خارجی به دولت یا مؤسسات خیریه ایران داده می‌شود کماکان از این معافیت استفاده خواهند کرد ضمناً به وزارت گمرکات و انحصارات اجازه داده می‌شود از مطالبه حقوق گمرکی موتورهای مربوط به تلمبه‌های آبیاری را که بانک کشاورزی در تاریخ‌های متفاوت و جداگانه وارد نموده و با تعهد پرداخت حقوق گمرکی مرخص کرده و در دسترس کشاورزان گذاشته است به تعداد تلمبه‌های مربوطه صرف‌نظر نماید.
تبصره ۳ - ماده واحده مصوب تیر ماه ۱۳۳۵ راجع به حق‌الحفاظه بانک کارگشایی از اول فروردین ماه ۱۳۳۷ لغو و اختیار تعیین نرخ حق‌الحفاظه بانک مزبور به عهده شورای عالی بانک ملی ایران واگذار می‌گردد مشروط بر این‌که حداقل بهره دو درصد و حداکثر به میزانی بر آورد شود که فقط هزینه‌های بانک کارگشایی را تأمین نماید
تبصره ۴ - وزارت دارایی مجاز است املاک و مستغلاتی را که در مقابل بدهی مالیاتی و یا مطالبات غیرمالیاتی به دولت منتقل می‌شود از طریق مزایده به فروش رسانده و به حساب درآمد مربوطه منظور نماید و مادام که به فروش نرفته اداره آن به عهده وزارت دارایی است.
تبصره ۵ - مالیات اتومبیل‌های سواری مقرر در بند (یک) تبصره (۱۱) قانون بودجه سال ۱۳۳۵ از اول سال ۱۳۳۷ به سیصد ریال و بند (۲) به پانصد ریال و بند (۳) به یک هزار و پانصد ریال ترقی داده می‌شود.
تبصره ۶ - وزارت دارایی مجاز است از اول فروردین ماه ۱۳۳۷ به بعد کسور کمتر از یک ریال را در موقع وصول درآمد یک ریال تمام اخذ و در پرداخت هزینه به نفع خزانه حذف نماید.
تبصره ۷ - به وزارت دربار شاهنشاهی اجازه داده می‌شود که قسمتی از اراضی صاحب‌قرانیه را به شهرداری تهران برای احداث پارک عمومی و قسمتی به اشخاص یا مؤسسات یا بانک‌ها به قیمت عادلانه بفروشد و وجوه حاصله را در بانک ملی تودیع و منحصراً به مصرف هزینه مقدماتی ساختمان کاخ فرح‌آباد که اعتبار آن در بودجه سالیانه دولت تأمین خواهد شد برساند و همچنین اجازه داده می‌شود که گاراژ واقعه در خیابان باب همایون متعلق به اداره بیوتات سلطنتی و باغ اوشان را که فعلاً در تصرف وزارت جنگ است به قیمت عادلانه به فروش رسانیده وجوه حاصله را به ترتیبی که در بالا تعیین گردیده به مصرف برساند.
تبصره ۸ - در صورتی که وزارت جنگ برای استفاده نظامی احتیاج به باغ اوشان داشته باشد می‌تواند در مقابل پرداخت بهای عادلانه یا واگذاری اراضی معادل بهای آن که از طرف وزارت دربار شاهنشاهی به فروش خواهد رسید سند انتقال باغ مزبور را دریافت دارد.
تبصره ۹ - برای خرید گاراژ واقعه در خیابان باب همایون شهرداری تهران در صورت تساوی شرایط و قیمت مقدم است.
تبصره ۱۰ - قسمت اخیر تبصره ۱۹ قانون بودجه ۱۳۳۵ که ذیل تبصره ۴۷ قانون بودجه سال ۱۳۳۶ اصلاح و تصویب شده کان لم یکن خواهد بود ولی وزارت دربار شاهنشاهی می‌تواند قسمتی از اراضی شمالی کاخ صاحب‌قرانیه را بر اساس قیمت اراضی مشابه آن که از طرف بانک ساختمانی به کارمندان دولت واگذار گردیده به روسا و کارمندان دربار و دفتر مخصوص شاهنشاهی جهت تهیه خانه مسکونی واگذار نماید.
تبصره ۱۱ - چون منظور از ساختمان کاخ فرح آباد این است که کاخ مزبور نمونه‌ای برای مجسم کردن عظمت شاهنشاهی ایران باشد و باید از وجود مهندسین و متخصصین مشهور و معروف خارجی و داخلی استفاده شود لذا تشریفات مالی آن تابع تشریفات و مقررات معموله و جاریه مالی نخواهد بود.
تبصره ۱۲ - عوارض محصولات جنگلی از اول سال ۱۳۳۷ به شرح زیر تعیین می‌گردد:
۱- هر متر مکعب هیزم جنگلی که در کوره‌های مصالح ساختمانی و کارخانجات مصرف می‌شود ۲۰ ریال.
۲ - هر تن ذغال چوب جنگلی که در شهرها مصرف می‌شود ۱۲۰ ریال.
۳ - هر متر مکعب چوب الوار جنگلی که از جنگل خارج می‌گردد ۲۰۰ ریال.
۴ - هر متر مکعب درخت گردو (اعم از جنگلی و غیر جنگلی) که به خارجه صادر می‌گردد ۲۰۰۰ ریال.
۵ - هر متر مکعب چوب‌های بلوط تخته بشگه که به خارجه صادر می‌گردد ۱۵۰۰ ریال.
۶ - هر متر مکعب چوب‌های دیگر جنگلی که به خارجه صادر می‌گردد ۵۰۰ ریال.
۷ - برای صدور پروانه بهره‌برداری از جنگل هر متر مکعب ۱۰۰ ریال عوارض مذکور در این تبصره صرف نگهداری و احیا جنگل‌ها و جنگل‌کاری خواهد شد
مخبر کمیسیون بودجه - مشایخی
مخبر کمیسیون دارایی - مهدی مشایخی
رئیس- فوریت مطرح است (گفته شد - مخالفی نیست) رأی گرفته می‌شود به فوریت این لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۷ - طرح گزارش کمیسیون دارایی راجع به تبصره‌های ضمیمه بودجه ۱۳۳۷ کل کشور و ارسال به مجلس سنا
رئیس - ماده واحده و تبصره‌ها مطرح است، چون خوانده شده قرائت آن دیگر لازم نیست. آقای نخست‌وزیر نخست‌وزیر - بنده همان‌طوری که قبلاً عرض کردم تبصره ۱۶ پیشنهادی دولت از قلم افتاده است استدعا می‌کنم ضمن همین تبصره‌هایی که خواندند تبصره ۱۶ پیشنهادی دولت هم اضافه شود.
رئیس - تبصره پیشنهادی ۱۶ دولت قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
تبصره ۱۶ - اشیا و لوازم هیئت مستشاران نظامی آمریکا و خانواده آنها (که به موجب بند د ماده واحده قانون مصوب آبان ماه ۱۳۲۲ تعیین حدود اختیارات و شرایط استخدامی آنها به دولت و وزارت جنگ واگذار شده است) از کلیه حقوق و عوارض گمرکی معاف می‌باشند و همچنین تدارکات و لازم ساختمانی و وسایل موتوری و مایحتاج متخصصین و خانواده آنها که برای اجرای برنامه‌های ساختمانی کمک نظامی بلاعوض به کشور وارد و اظهار نامه آنها به دستور وزارت جنگ و ژاندارمری گمرک داده می‌شود و به علاوه خروج قسمتی از این لوازم که مورد حاجت نباشد از عوارض و حقوق گمرکی معاف می‌باشد
رئیس - اینجا لازم است که بنده بگویم که آقای مهدی ارباب که همیشه بیانات‌شان در مجلس توام با حسن نیت است می‌دانند که من به ایشان علاقمندم اگر بیانی شده فقط از لحاظ حفظ نظم و سرعت در کار بوده است.
ارباب - از الطاف جناب آقای رئیس همیشه سپاسگزار و مفتخرم
کلیات مطرح است. آقای دکتر دادفر بفرمایید
دکتر دادفر - ماده واحده‌ای که مطرح شده و تبصره‌های ضمیمه بودجه که به عنوان تبصره‌های این ماده به حساب آمده به خصوص تبصره‌ای که الان علاوه شد از نقطه‌نظر اصولی واقعاً به عقیده بنده بعضی‌هایش بسیار خوب است ولی بعضی‌هایش قابل انتقاد است از جمله تبصره‌هایی که در ماده واحده هست و بسیار پسندیده است تبصره ۳۲ است که الان شاید تبصره چهارم یا پنجم محسوب می‌شود که به موجب آن مالیات اتومبیل‌های سواری دو برابر شده است در حالی که اکثر یا قسمت اعظم مالیات کشور ما را مالیات غیرمستقیم تشکیل بدهد واقعاً گرفتن مالیات از صاحبان اتومبیل‌ها که معمولاً اشخاص دارا و متمکن هستند بسیار عمل پسندیده‌ای است و کمک بزرگی به بودجه می‌کند اما در برابر این عمل انواع و اقسام معافیت‌ها از حقوق گمرکی مخصوصاً برای مؤسسات خارجی و سفارتخانهها که حالا مستشاران و خدمتگزاران و مهندسین که جزء آنها شده‌اند بنده فلسفه‌اش را نفهمیدم. تصدیق می‌فرمایید که حقوق گمرکی مملکت فقط آن پول نقدی که واردکننده به صندوق گمرک می‌پردازد نیست گمرک در واقع مؤسسه‌ای است که حافظ دروازه‌های کشور و حافظ نظم اجتماع از لحاظ اقتصادی است تمام واردات و صادرات را کنترل می‌کند و این که معافیت‌های دولت و شرکت‌های تابعه هم از اول سال ۳۸ لغو می‌شود برای این تعرفه است والا چه فرق می‌کند که دولت از یک طرف در بودجه‌اش حقوق گمرکی را وضع کند و از طرف دیگر آن را بگیرد این برای این است که کنترلی باشد بنده نمی‌دانم اگر چنانچه بنا باشد که هر خارجی که به عنوان مستشار یا متخصص در مملکت ما هست خودش و خانواده‌اش را از لحاظ مصرف آن هم در کشور ما معاف کنیم بنده شنیدم برای یکی از سفارتخانهها در یک ماه ۱۹ هزار بطری آبجو وارد شده است قسمت اعظم اجناس قاچاقی که در خیابان‌ها هست مال سفارتخانهها است بدون هیچ رودربایستی ما حق داریم ما می‌توانیم مراتب را بگوییم اگر وزارت خارجه موظف برعایت نزاکت است بنده که نماینده مجلس هستم موظف برعایت نزاکت نیستم (بعضی از نمایندگان- هستید آقا) نزاکت بین‌المللی به بنده مربوط نیست وزارت خارجه تشریفات و نزاکت را رعایت می‌کند دولت نمی‌تواند نامه بنویسد آقا ما باید بگوییم تمام این مردمی که در این مملکت هستند و جنس وارد می‌کنند باید این را رعایت کنند دولت نمی‌تواند نامه بنویسد اما من می‌توانم بگویم ما در این مملکت چوب حسن روابط را می‌خوریم بنده نمی‌دانم پس این شرط معامله متقابله چیست؟
سفارتخانه‌های ما اگر هم بخواهند چیزی ببرند دو مثقال آب لیمو یا دو مثقال زیره کرمان خواهد برد در هیچ یک از سفارتخانه‌های ما هم بیشتر از هشت نفر طبق سازمانی که وزارت خارجه به تصویب رسانده ما کارمند سفیر و سفیر کبیر نداریم در عوضش در مملکت ما اغلب سفارتخانهها دارای کارمندان و تشریفات زیادی هستند و این قبیل معافیت‌های بدون حد و حصر واقعاً باعث سوء‌استفاده‌هایی می‌شود در کشورهای خارجی تا آنجایی که بنده اطلاع دارم در انگلستان مخصوصاً آمده‌اند برای اجناسی که به عنوان سفارت خارجی مقیم آن کشور وارد می‌شود وزارت دارایی انگلستان یک حسابی دارند از آن حساب می‌پردازد و آنها را معاف می‌کند چرا؟ برای این‌که کنترلی در واردات باشد اگر ما بخواهیم به قول دولت تمام اجناسی که وارد می‌شود تمام مستشارها و کارمندان و متخصصین را معاف کنیم دولت باید تمام اجناسی که وارد می‌شود به عنوان سفارت‌خانه متخصص مستشار کارمند معاف کنیم و کار جور در نمی‌آید الان وقتی شما در آبادان می‌روید این همه اجناس قاچاق می‌بینید می‌گویند مال کنسرسیوم است آقا مال این است مال آن است و ما نمی‌توانیم حرفی بزنیم دستگاه انتظامی ما تمام معافیتی کا از ش استفاده کرده است در سال گذشته همه‌اش ۳ میلیون تومان بوده است با وجود این‌که حق داشته است هر چقدر می‌خواهد وارد کند آقا ببینید تا چه اندازه ارتش ما کمال دقت وکنترل را کرده است و یک جنس بدون کنترل مقامات نظامی وارد نشده است وکمال دقت شده است و تمام اجناسی که هست در بیرون فقط مال این قبیل معافیت‌هاست بنده تصور می‌کنم که در مقابل خارجی‌ها یک قدری بیشتر شهامت باید نشان داد بنده نمی‌دانم مستشارانی که کارمند ما هستند چرا در حقوق گمرکات معاف می‌شوند خودشان و خانواده‌شان مگر این مملکت خودش جنس ندارد این قبیل مستثنیات یواش‌یواش مملکت ما را به یک جایی می‌رساند که ما در مقابل تمام امیال خارجی‌ها باید تسلیم شویم در کدام نقطه دنیا این‌گونه معافیت‌ها را شناخته‌اند شما یک جا را اگر به عنوان نمونه در تمام دنیا به من نشان بدهید بنده تسلیم می‌شوم اگر هم باشد باید تحت یک قیودی مقید کرده شود وزارت خارجه باید برای اینها یک سهمیه معین کند یک میزانی معلوم می‌کند تا معلوم باشد و سوء‌استفاده ازش نشود یکی از عرایض من بود (دکتر عدل - مال ارتش ۲۸ میلیون است).
طبق توضیحی که بنده شنیدم خیلی کمتر بوده است وقتی آقای وزیر گمرکات گفته‌اند که من حاضرم و خود دولت در نظر گرفته است و قبول کرده است که در بودجه قبلاً خودش وادار بکند و دیگر مشمول این معافیت نشود چرا؟ برای این‌که برخورده‌اند به این‌که از این معافیت‌ها سوء‌استفاده می‌شود این تبصره‌ای که دولت آورده است واقعاً یکی از بزرگ‌ترین قدم‌های اصلاحی این دولت است به دلیل این‌که اگر لازم است دستگاه‌هایی معاف بشوند این عوارض گمرکی را در بودجه شان منظور کنند که میزان اجناس وارده معلوم باشد به هر حال بنده از جناب نخست‌وزیر استدعا دارم اگر ذکرش در قانون هم مناسب نباشد دستور بفرمایید برای این معافیت‌های گمرکی که خارجی‌های مقیم مملکت ازش استفاده می‌کنند یک آیین‌نامه‌ای یک سهمیه‌ای وضع شود بنده خودم سابقه دارم وقتی که در دادگستری بودم با یک کاغذ معمولی یکی از سفارتخانهها چند میلیون جنس از گمرک مرخص کرده بودند الان در آبادان پرونده‌ای است که کاغذ یکی از سفارتخانهها را جعل کرده بودند م چند میلیون جنس از گمرک ترخیص کردند این کارها می‌شود.
رئیس - آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ (سرلشگر وثوق) - بنده لازم می‌دانم چند کلمه توضیح عرض بکنم آنچه مربوط به سفارت‌خانه هاست بیشتر برای نزاکت بین‌المللی است روی عمل متقابل است وبرای این‌که نظارت بیشتری بشود جلوگیری بشود یک بررسی‌هایی در دولت به عمل خواهد آمد و به همین دلیل که دقت زیاد می‌شود همین طور شده است که اجناسی هم که به اسم سفارت‌خانه می‌آید کنترل می‌کنند اما آنچه مربوط به مستشارهاست نظر تازه نیست همان طوری که در تبصره تصریح شده است به موجب بند ۱ قانون مصوب آبان ماه ۲۲ است که تا به حال هم عمل شده است و آنچه مربوط به مهندسین است اینها آمده‌اند به ما پیشنهاد کرده‌اند که ما یک مبالغ هنگفتی در حدود ۴۲ میلیون دلار برای شما خرج می‌کنیم و ساختمان می‌کنیم منتهی به ما می‌گویند پولی را که خرج می‌کنیم می‌خواهیم تمامش صرف ساختمان بشود و مصالح بیاوریم ادوات بیاوریم کامیون بیاوریم در رضائیه بنده دیدم که یک کارخانه آجرسازی آورده‌اند و هر ساعت در حدود دویست هزار آجر بیرون می‌دهد چطور این را بگوییم مالیات بدهد این مالیات ندارد مجاناً و بلاعوض چیزهایی به ما می‌دهند به این شرط که عوارض نگیریم و این مورد موافقت دولت است و گمان می‌کنم که آقایان هم موافق باشند.
رئیس - در کلیات دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته رأی می‌گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد و چون کسی در ماده واحده اجازه صحبت نخواسته است پیشنهادات قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای عمیدی نوری به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ۳۰ این‌طور اصلاح شود.
ماده واحده مصوب تیرماه ۱۳۳۴ راجع به حق‌الحفاظه بانک کارگشایی از اول فروردین ماه ۱۳۳۷ لغو و اختیار تعیین نرخ حق‌الحفاظه بانک مزبور به عهده شورای عالی بانک ملی ایران واگذار می‌گردد. مشروط بر این‌که حداقل بهره دو درصد و حداکثر از چهار درصد تجاوز نکند.
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - پیشنهاد بنده راجع به همان تبصره‌ای بود که در کلیات به عرض رساندم مربوط به بهره بانک کارگشایی که یک وام مختصری به طبقه بسیار ضعیف و مستمند در مواقع بسیار ضروری می‌دهد که آنها با گرو گذاشتن مختصر مایحتاج خود پانصد تومان هزار تومان می‌گیرند سابق مجلس شورای ملی توجه فرموده و نرخ بهره‌اش را پایین آورد و حالا طبق این تبصره اجازه می‌خواهند آن قانون لغو بشود و بعد حداقلی برایش صدی دو معلوم کرده‌اند ولی حداکثر را معلوم نکرده‌اند یعنی به عهده خود شورای بانک گذاشته است بنده در مورد این‌که آن ماده واحده لغو شود و اختیار با شورا باشد حرفی ندارم و حداقلی هم که معلوم کرده‌اند که صدی دو باشد آن را هم موافقم ولی بنده معتقدم که حداکثرش هم باید معلوم باشد و این‌طور با این عبارت کش دارد به این شکلی که در اینجا نوشته شده است که به نحوی که فقط هزینه‌های بانک کارگشایی را تأمین نماید نباشد چون این یک عبارت مبهمی است هزینه‌های بانک کارگشایی هم چند جور می‌شود یک وقت می‌شود مختصر باشد یک وقت مفصل باشد بنده پیشنهاد کردم حداکثر بهره صدی چهار باشد شنیدم که قبلاً صدی شش بود پیشنهاد بنده این است که حداقل دو درصد و حداکثر چهار درصد باشد و شاید آن ماده را هم بنده الان به خاطر ندارم به این جهت بود که این پیشنهاد را بنده کردم و خیال می‌کنم که این صلاح نباشد یک طبقه بسیار ضعیفی که در یک مواقع بسیار ضروری که باید برایشان کارگشایی بشود نرخ بهره این وام هم مثل بانک‌های دیگر باشد و بگویید این میزان کارشان است این پیشنهاد بنده بود.
رئیس - آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - مقصود از ذکر این تبصره در این لایحه قصد انتفاع برای بانک کارگشایی نیست قصد این است که بانک کارگشایی ضرر نکند و برای تأمین نظر جنابعالی هم بنده یک اصلاحی در اینجا می‌کنم که این‌طور باشد مشروط بر این که حداقل بهره به میزان دو درصد و حداکثر به میزانی برآورد شود که منحصراً هزینه‌های بانک کارگشایی را با نهایت صرفه‌جویی تأمین نماید و قصد انتفاع نباشد.
جمعی از نمایندگان - بسیار خوب است.
رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - بنده با این اصلاحی که جناب آقای وزیر دارایی فرمودند موافقم
رئیس - آقای طباطبایی
احمد طباطبایی - بنده خواستم این را طوری قرار بدهند که حداکثر آن و حداقل نداشته باشد و به طور کلی سه درصد باشد.
رئیس- خود آقای وزیر دارایی این پیشنهاد را اصلاح می‌کنند. پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای دکتر مشیر فاطمی به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم در آخر تبصره ۳۲ این عبارت که مربوط به قانون بودجه سال ۱۳۳۵ است و ظاهراً طبق پیشنهاد دولت به قوت خود باقی است اضافه شود: عمر اتومبیل از سال ساختمان پنج سال محسوب می‌شود و بعد از پنج سال از پرداخت این مالیات معاف است دکتر مشیر فاطمی
رئیس - آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی - عرض کنم در سال ۳۴ بنده در کمیسیون بودجه افتخار عضویت داشتم و یک پیشنهادی کردم که اتومبیل‌های کهنه دیگر این مالیات سنگین را ندهند چون ماهی بیست تومانی که می‌دهند کافی است دولت وقت هم موافقت کرد که عمر اتومبیل بیش از پنج سال نباشد حالا بنده برای محکم کاری این پیشنهاد را کردم چون در این قانون صراحت ندارد گو این‌که در کمیسیون بودجه دولت گفته بود که پنج سال باشد بنده برای محکم کاری این پیشنهاد را کردم حالا اگر می‌فرمایید که همین‌طور است حرفی ندارم و پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس - آن قسمتی را که مربوط به بهره بانک کارگشایی آقای وزیر دارایی اصلاح کردند قرائت می‌شود مشروط بر این که حداقل بهره دو درصد و حداکثر به میزانی برآورد شود که منحصراً هزینه‌های بانک کارگشایی را با نهایت صرفه‌جویی تأمین نماید و قصد انتفاع نباشد.
عمیدی نوری - بنده هم با این اصلاح موافقم.
رئیس - آقایانی که با این اصلاح موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - این‌که آقای دکتر مشیر فاطمی پیشنهاد کردند که عمر اتومبیل پنج سال باشد وبعد از آن مالیات گرفته نشود همین‌طور است و بعد از پنج سال از پرداخت مالیات معاف است.
نخست‌وزیر - همین‌طور است
رئیس - هم جناب آقای وزیر مالیه و جناب نخست‌وزیر قبول کردند که عمر اتومبیل از تاریخ ساختمان ۵ سال محسوب می‌شود و پس از پنج سال از پرداخت مالیات معاف است. با این ترتیب موردی برای پیشنهاد آقای دکتر مشیر فاطمی باقی نمی‌ماند.
نخست‌وزیر - صحیح است عرض کردم این در قانون هست و احتیاجی نیست.
رئیس - آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر فاطمی - بنده با این تأییدی که فرمودند پس می‌گیرم
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای دکتر دادفر به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که تبصره ۱۳ به شرح زیر تکمیل گردد. میزان این معافیت در بودجه سال ۳۸ مشخص و جزء بودجه‌های وزارتخانه‌های مربوطه منظور وپادار خواهد شد دکتر دادفر
رئیس - آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر - در تبصره‌های قبلی دولت خودش پیشنهاد کرد و تصویب شد که کلیه معافیت‌های گمرکی دولت و وزارتخانه و مؤسسات و بنگاه‌ها و غیره از سال ۳۸ ملغی می‌شود و وزارتخانه‌های مربوطه مکلفند امسال برای سال آتیه‌شان اعتبار آن را پیش‌بینی بکنند و در بودجه‌شان بگذارند این ارقام که خواهد آمد متخصصین و مستشاران یا مال وزارت جنگ یا وزارت دارایی یا وزارت گمرکات مال هرکجا هستند اگر خانواده‌های این آقایان یا خود آنها به یک معافیت‌هایی احتیاج دارند امسال به آنها بخشیده ولی سال دیگر هرقدر که آنها مصرف می‌کنند گمرک آنها را وزارتخانه‌های مربوطه در بودجه‌شان پیش‌بینی کنند و در بودجه‌شان بگذارند که از بابت معافیت حقوق گمرکی افسران خارجی و خانواده‌های آنها مثلاً چند میلیون تومان آن وقت ما تصویب می‌کنیم و به هرحال کلی باشد ولی عنوان یک معافیت اختصاصی برای افراد خارجی در مملکت صحیح نیست حالا که دولت می‌خواهد به اینها کمک کند در بودجه سال آینده‌اش به هر وزارتخانه‌ای مربوط است ملحوظ بدارد حالا برای این‌که به اشکال برخورد نکند مثل آن تبصره اولی بنده گفتم مثل سایر مؤسسات وزارتخانه‌ها در بودجه ۳۸ وزارتخانه‌های مربوط منظور شود و این چیز تازه‌ای هم نیست دولت خودش هم این فکر را داشته که این را در تبصره پیشنهاد کرده و با این ترتیب دولت می‌فهمد چقدر جنس معاف خواهد بود تا اعتبار آن را در بودجه‌اش منظور کند
رئیس - آقای وزیر جنگ
وزیر جنگ - اشتباهی که آقای دکتر دادفر کرده‌اند این است که این معافیت‌هایی است که ما پیش‌بینی کرده‌ایم که ملغی بکنیم وزارت جنگ مثلاً نسبت به مایحتاج شرکت تعاونی معافیت دارد که آن اشکالی ندارد و میزان معافیتش معلوم می‌شود و از سال دیگر عمل خواهد شد اما این مربوط به لوازم و کمک نظامی است آنها را ما می‌توانیم قیمت بگذاریم که تانک چند است مسلسل چند است که بر آورد کنیم همین‌طور آن وسایلی که برای ساختمان می‌آورند، وسائل فنی است ادوات مهندسی است اینها قابل این نیست که تخمین زده شود و قیمت گذاشته شود که در بودجه پیش‌بینی شود عرض کنم اینها یک چیزهایی است که بلاعوض به ما داده می‌شود اگر بخواهیم در بودجه پیش‌بینی کنیم از این جیب به آن جیب است و این قابل تقویم و قابل قیمت‌گذاری نیست آنچه که مربوط است به اداره، تعاونی قبول داریم، نظر جنابعالی را تأمین خواهیم کرد در سال آینده در بودجه پیش‌بینی خواهد شد.
رئیس - آقای دکتر دادفر
دکتر دادفر - این موادی را که تیمسار فرمودند هم در لایحه تعرفه گمرکی و هم در خود این لایحه جزء مستثنیات معافیت‌های کلی است اصلاً گمرک حتی نگاه هم نمی‌کند منظور بنده معافیت‌هایی بود از گمرک برای خانواده‌های افسران و مستشاران و مهندسین که تبصره آن خوانده شد چاپ نشده که بنده عرض کنم کجایش است.
رئیس - پیشنهادی که در این قسمت بود و ضمیمه شد قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
اشیا و لوازم هیئت مستشاران نظامی آمریکا و خانواده آنها (که به موجب بند ماده واحده قانون مصوب آبان ۱۳۲۲ تعیین حدود اختیارات و شرایط استخدام آنها به دولت و وزارت جنگ واگذار شده است) از کلیه حقوق و عوارض گمرکی معاف می‌باشند و همچنین تدارکات و لوازم ساختمانی و وسایل موتوری و مایحتاج متخصصین و خانواده آنها که برای اجرای برنامه‌های ساختمانی کمک نظامی بلاعوض به کشور وارد و اظهارنامه آنها به دستور وزارت جنگ و ژاندارمری به گمرک داده می‌شود و به علاوه خروج قسمتی از این لوازم که مورد حاجت نباشد از عوارض و حقوق گمرکی معاف می‌باشد
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر دادفر قرائت می‌شود (به شرح سابق خوانده شد)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر دادفر آقایانی‌که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد دیگر پیشنهادی نیست این لایحه فرستاده می‌شود برای مجلس سنا یک قسمتی برای ملاحظات فرستاده می‌شود و یک قسمتی که مالیاتی است برای تصویب تفکیک می‌کنیم به مجلس سنا می‌فرستیم حالا باید یک رأی هم به مجموع این لایحه گرفته شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد. آقای نخست‌وزیر بیانی دارید بفرمائید
نخست‌وزیر - بنده وظیفه خودم می‌دانم که از طرف دولت از این حسن توجهی که آقایان نمایندگان محترم به لایحه بودجه فرمودند سپاسگزاری کنم این توجه که تصور می‌کنم تا حدی که سن بنده اقتضا می‌کند و یادم هست هیچ وقت لایحه بودجه نه در کمیسیون بودجه نه در موقع طرح مجلس این‌طور اظهار لطف واقع نشده وظیفه من است سپاسگزاری کنم و این فقط و فقط از اعتماد لطفی است که آقایان نمایندگان نسبت به دولت دارند
۸ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه خواهد بود دستور هم لایحه تعرفه گمرکی
(مجلس هشت ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت