مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۸ نشست ۱۶۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۵
جلسه ۱۶۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه بیست و پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۲۸
فهرست مطالب:
۱. تصویب صورت مجلس
۲. نطق قبل از دستور آقایان معتمد دماوندی و نورالدین امامی
۳. تقدیم سه فقره لایحه و معرفی معاون وزارت دارایی از طرف آقای وزیر دارایی
۴. تصویب ماده واحده آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی
۵. معرفی آقای سیاح به سمت وزارت راه از طرف آقای نخست وزیر
۶. تعطیل جلسه به عنوان تنفس
مجلس یک ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱. تصویب صورت مجلس
صورت جلسه قبل را آقای فولادوند (منشی) به شرح زیر قرائت کردند:
یک ساعت و ده دقیقه به ظهر روز سه‌شنبه بیستم اردیبهشت مجلس به ریاست آقای حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت و تصویب شد.
اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین بااجازه - آقایان: مهندس احمد رضوی - حسن اکبر - اورنگ - آقاخان بختیار - علی اقبال - محمدتقی بهار - مسعود ثابتی - دکتر مصباح‌زاده - تقی‌زاده
غایبین بی‌اجازه - اقایان: اردشیر شادلو - دکتراعتبار - عبدالرحمن فرامرزی - نیک‌پور - دکتر علی امینی - منوچهر گلبادی - عباس اسکندری - صاحب‌دیوانی - خسرو قشقایی.
دیرآمدگان بااجازه - آقایان: شریعت‌زاده - دکتر طبا - دکتر راجی.
دیرآمدگان بی‌اجازه - آقایان: بیاب - مهدی ارباب - عزیز زنگنه - تویت - منصف - بهبهانی - نراقی - دکتر آشتیانی - دهقان - اسلامی - شهاب خسروانی - اسدی - هراتی - باتمانقلیج - کهبد - قهرمانی - دولتشاهی.
پیشنهاد آقای دکتر متین دفتری ثانیاً قرائت گردید و انتخاب ۶ نفر از شعب اضافه بر اعضای کمسیون دادگستری تصویب شد.
آقای دکتر معظمی پیشنهاد کردند به استثنای لوایح مربوط به دعاوی اشخاص علیه دولت و تفسیر قوانین و ضمن توضیحات گفتند مردم منتظر اصلاح دادگستری هستند اما تا وقتی وضع مادی قضاوت اصلاح نشد انجام‌پذیر نیست چنان که در اجرای قانون واگذاری املاک کمپانی‌های تشکیل شد و املاک آباد شده را تصرف کردند.
آقای وزیر دادگستری با قسمت اول موافقت نمودند و قسمت دوم پیشنهاد را آقای دکتر معظمی پس گرفتند و بعد به ماده واحده با اصلاحاتی که شده اخذ رأی به عمل آمد و تصویب شد و انتخاب آقای اردلان به عنوان ناظر بانک اعلام گردید.
آقای وزیر کشور لایحه اصلاح مواد قانون انتخابات مجلس و لایحه مربوط به اتوبوس‌رانی را تقدیم و تقاضا نمود لایحه استقلال شهرداری‌ها زودتر تصویب گردد.
آقای وزیر دادگستری لایحه مربوط به پیاله‌فروشی و شیرکش‌خانه‌ها را تقدیم داشتند و لایحه اصلاح قانون انتخابات قرائت و فوریت آن مطرح شد.
آقای خسرو هدایت مخالف و معتقد بودند که اول باید وسیله با سواد کردن مردم را فراهم ساخت و الا حق طبقه کارگران و کشاورزان بی‌سواد سلب می‌شود و چون اعلان انتخابات دوره ۱۶ صادر شده و این لایحه نسبت به انتخابات دوره ۱۷ قابل گفتگو است فوریت ندارد.
آقای دکتر عبده گفتند حقوق اجتماعی از قبیل وظیفه است و حق نیست و مختص به کسانی است که رشد کافی برای احراز آن داشته باشند.
آقای وزیر کشور گفتند حق کسی در این قانون تضییع نمی‌شود البته مالکین و صاحبان کارخانه‌جات در باسواد کردن کشاورزان و کارگران کمک خواهند کرد و فوریت لایحه تصویب گردید
آقایان دکتر فلسفی و شهاب خسروانی فوریت دومی برای لایحه تصویب کردند و آقای دکتر فلسفی توضیح دادند که چون انتخابات خیلی نزدیک است آقایان نمایندگان نیز نسبت به آیین‌نامه انتخابات سابقه ذهنی دارند با موافقت به فوریت دوم در تصویب آن تسریع می‌شود.
آقای فولادوند مخالف بودند و اظهار نمودند چنین قانونی که وضع پانزده دوره انتخاباتی را عوض می‌کند مصلحت نیست به این سرعت تصویب گردد باید مطالعه شود و اصلاحات لازم در آن به عمل آید.
آقای صدرزاده موافق بودند و اظهار داشتند آقایان نمایندگان معایب قانون فعلی را خوب می‌دانند و نیز در تعمیم فرهنگ این قانون کمک مؤثری خواهند کرد پیشنهاد فوریت دوم تصویب نشد و لایحه به کمیسیون ارجاع گردید.
آقای دکتر عبده پیشنهاد کردند لایحه کار در دستور قرار گیرد مقارن ظهر جلسه خاتمه یافت و جلسه آینده با دستور آیین‌نامه داخلی به روز یکشنبه موکول شد.
رئیس - نظری هست نسبت به صورت مجلس؟ آقای دکتر عبده نظری به صوت مجلس دارید؟
دکتر عبده - خیر.
عامری - بنده اعتراضی به صورت مجلس ندارم فقط می‌خواستم استدعا کنم که چون تصویب شده که ۶ نفر از شعب بروند در کمیسیون دادگستری خواستم تقاضا بکنم که این کار زودتر بشود.
رئیس - این را گفته‌ام و فردا صبح این کار خواهد شد اجازه بدهید آقایان همان طور که گفته شد فردا باید شعب جلسات خود را تشکیل بدهند و یک نفر انتخاب کنند. آقای حاذقی نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
حاذقی - لایحه‌ای که دولت راجع به اصلاح قانون انتخابات داده بود به طوری که در صورت مجلس مطرح است این فوریت دومش تصویب نشد و به کمیسیون ارجاع شد و این نکته که جناب آقای رئیس فرمودند که بنا به تقاضای عده‌ای کمیسیون در ظرف یک هفته رسیدگی کرده و گزارش آن را به مجلس خواهد فرستاد در صورت مجلس ذکر نشده.
رئیس - بسیار خوب ذکر می‌شود. آقای دماوندی نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
دماوندی - خیر بنده قبل از دستور عرضی دارم
رئیس - دیگر نظری به صورت مجلس نیست؟ صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد. آقای دماوندی قبل از دستور می‌خواهند صحبت کنند
نمایندگان - دستور، دستور.
دکتر راجی - بنده یک اخطار دارم.
رئیس - برطبق چه ماده‌ای؟
دکتر راجی - راجع به سؤال از آقایان وزرا بنده پنج هفته است از آقای وزیر خارجه سؤال کرده‌ام راجع به تصادمات مرزی تشریف بیاورند اینجا جواب بدهند و تاکنون نیامده‌اند.
۲. نطق قبل از دستور آقایان معتمد دماوندی و نورالدین امامی
رئیس - سؤالات زیادی هست از طرف آقایان نمایندگان تذکر داده می‌شود به آقایان وزرا که بیایند پس آقای معتمد دماوندی خیلی به اختصار بیانات‌شان را بکنند.
دماوندی - طبق آیین‌نامه جدید که انشاء‌اللّه تصویب خواهد شد شاید در عرض سه چهار پنج دقیقه عرایض من تمام بشود (نمایندگان - احسنت) انشاء‌اللّه در عرض پنج شش دقیقه تمام خواهم کرد. عرض کنم خدمت شما عرضی که خدمت آقایان داشتم موضوعی است که در بندر پهلوی اتفاق افتاده و اخیراً حریقی واقع شد در یکی از قراء اطراف بندر پهلوی و به علت بادی که در آنجا می‌وزید تمام سکنه قریه که به نام خمیران است از هستی ساقط شده‌اند (صحیح است) در حدود ۴۰ خانه در این قریه یعنی این قریه ۴۲ خانه داشت ۴۰ خانه‌اش سوخت و ۲۲ باب دکان و یک مسجد و یک مدرسه. البته یک اقدامات مادی تا آنجایی که میسر بود انجام شد ولی این اقدامات مفید نبود برای این که الان مردم بی‌پناه هستند و تمام اهل قریه خرده‌مالک هستند و چیزی هم ندارند که الان با آن بگذرانند (صحیح است) از شیر و خورشید هم استمداد کردم که مساعدت بکنند ولی متأسفانه یک کمک بسیار ناچیزی کردند. خساراتی که با حضور هیئتی با فرماندار و رئیس انجمن شهر تشکیل شد و برآورد کردیم در حدود سیصد هزار تومان بود شیر و خورشید سرخ و نماینده‌اش چهار هزار و هشتصد تومان پول داد که بین اهالی تقسیم کنیم و ما می‌خواستیم کمکی بشود که اقلاً در این فصل بهار که بارندگی در آنجا زیاد است بتوانند یک لانه‌هایی برای خودشان بسازند موقت تا حاصل‌شان به دست بیاید و بعد از حاصل بتوانند زندگی خودشان را اداره کنند. متأسفانه آن کمکی که ما انتظار داشتیم از شیر و خورشید سرخ حاصل نشد ولی همان اندازه که کمک کردند از شیر و خورشید سرخ ممنون هستیم بنده امروز که آقای وزیر دارایی تشریف دارند خواستم استفاده بکنم و بگویم که مردم آنجا چیزی به رایگان نمی‌خواهند یک وقت حریقی واقع شد در قادی‌کلا و ملاحظه فرمودید که دولت تصمیم گرفت از تمام مملکت برای آن پول جمع کردند اما متأسفانه دولت و مقدمات دیگر به فکر این حریق‌زدگان بندر پهلوی نیفتادند که اینها در چه حال می‌گذرانند استدعای من این است که بانک کشاورزی صد هزار تومان بدهد به آنجا که اینها در ظرف ده سال بپردازند که لااقل آنجا بتوانند خانه‌های خودشان را بسازند و املاک خودشان را حاضرند در گرو بگذارند به بانک کشاورزی و هر کدام در حدود بیست هزار تومان ده هزار تومان یا پنج هزار تومان، هر کدام به اندازه استطاعت‌شان بگیرند و خانه بسازند (صحیح است) و در ظرف مدت ده سال یا پنج سال آن را مسترد دارند متأسفانه در بندر پهلوی بانک کشاورزی نیست و بانک کشاورزی در رشت است رفت و آمد این رعایایی که الان پول ندارند اعاشه بکنند و تخمی را که باید در مزرعه بکارند و سبز بشود و از آن حاصل بردارند و زندگی‌شان را اداره کنند آنها هم سوخته و با چه زحمتی برایشان تهیه کردیم و آنها نمی‌توانند از بندر پهلوی به رشت بروند و سرگردان بشوند. یک نفر را ببرند آنجا املاک‌شان را مساحی بکنند الان آقای وزیر دارایی باید لطف بفرمایند این پول را با یک نماینده و یک ارزیاب ببرند در محل همانجا ارزیابی بکنند و پول را بدهند در آنجا دفتر اسناد رسمی هم هست استدعای بنده از آقای وزیر کشاورزی و آقای وزیر دارایی این است (یمین اسفندیاری - قادی‌کلا هنوز پولی نگرفته و شما هم می‌فرمایید) عرض کنم حضور شما که باید به قادی‌کلا هم کمک بدهند ما مجانی و رایگان نخواستیم این پول را باید بانک کشاورزی بدهد و به مردم بدهد عرض کنم موضوع این بود که باید الان از آقای وزیر دارایی تشکر بکنم موضوع سد کلار رودبار بود که چهارصد هزار تومان آقایان نمایندگان تصویب فرمودند و الان هم حواله‌اش را ازآقای وزیر دارایی گرفتیم دیگر عرضی ندارم و اظهار تشکر می‌کنم از آقای وزیر دارایی موضوع دیگری که باید عرض وضع اسف‌آور اقتصادی گیلان است (صفوی - همه جا همین طور است) بنده امسال که در گیلان بودم به قدری اوضاع آنجا خراب بود که قابل حد و حصر نیست امسال بهترین سال حاصل برنج گیلان بود ولی متأسفانه بر اثر عدم توجه دولت وقتی اجازه ندادند که این برنج در داخله کشور هم خرید و فروش بشود مقدار زیادی برنج‌های مردم و رعایا در انبارها مانده متأسفانه اخیراً هم برزیل و سیام برنحش را در بازار دنیا عرضه کرد و الان برنج سیام در بازارهای دنیاست حالا می‌خواستم استدعا بکنم از دولت مناطقی که از لحاظ غله در مضیقه هستند ما برنج زیادی در گیلان موجودداریم و الان بازار خرید هم ندارند مناطقی در کشور مثل آذربایجان مثل اطراف مشکین‌شهر و مثل سیستان که الان غله ندارند در عوض برنج هست و دولت این برنج را بخرد و ببرد بدهد به ایرانی‌های بدبختی که گرسنه هستند تا لااقل رعایای گیلان هم بتوانند برنج‌های خودشان را بفروشند زندگی‌شان را اداره کنند یک موضوع کوچکی که خواستم عرض کنم خدمت آقای وزیر دارایی موضوعی بود که چهارصد هزار تومان برای ساختن یک دبیرستان مهدخت در بندر پهلوی گرفته بودیم و کنتراتش هم بسته شد و متأسفانه تا به حال نه از کنترانچی خبری شد و نه وزارت دارایی ابلاغ کرد حتی زمین هم تهیه کردیم مجاناً و در اختیارشان گذاشتیم که بیایند بسازند جنابعالی هم فرمودید که این پول داده شده است و می‌خواستم استدعا بکنم از آقای وزیر دارایی که دستور بفرمایند به اداره ساختمان وزارت دارایی که این کنتراچی برود آنجا و کارش را شروع بکند که اقلاً مردم بدانند یک محلی برای فرهنگ دارند.
رئیس - آقای امامی خوئی هم بیانی دارند؟
وزیر دارایی - اجازه می‌فرمایید؟
۳. تقدیم سه فقره لایحه و معرفی معاون وزارت دارایی از طرف آقای وزیر دارایی
رئیس - بفرمایید.
وزیر دارایی - دو قسمت اظهار کردند آقای معتمد دماوندی که من خواستم برای استحضار آقایان و خود ایشان توضیح بدهم یکی موضوع برنج بود که چون قضیه پراهمیتی بود و مورد توجه آقایان بود خواهش می‌کنم توجه بفرمایند تا برای
استحضار آقایان عرض کنم که محصول برنج پارسال مازندران و گیلان خوب بوده است و چون در این قسمت یک مقدار برنج صادراتی بود دولت در یکی دو ماه قبل از این برای این که مضیق‌های از حیث خواربار در مملکت ایجاد نشود اجازه صدور برنج نداد و بعد که وضع محصول امسال معلوم شد که خوب است و از طرفی هم یک مقدار زیادی از برنج‌هایی که در آنجا هست قسمت اعظمش برنج مصرف صادراتی هست قرار بود در معامل‌های که با شوروی‌ها می‌کنیم این برنج‌ها را معامله بکنیم ولی چون این معامله طول کشید و این برنج‌ها ممکن است فاسد بشود تصمیم گرفته شد که این برنج را اشخاصی که می‌خواهند صادر بکنند در مقابل تعهد ارزی، در قسمت ساختمان هم خواستم به آقا عرض کرده باشم که چون در چند سال اخیر از سال ۱۳۲۳ به بعد هر سال یک بودجه‌ای نزدیک به دو سه میلیون تومان در مملکت برای ساختمان‌ها مصرف شده ولی متأسفانه به علت نبودن برنامه معین هر روزی در یک گوش‌های یک ساختمانی را شروع می‌کردند و این ساختمان ناقص می‌ماند نظری که امسال داده شده این است که اولاً ساختمان‌های نیمه تمامی که در شرف انهدام است اول آنها تمام بشود و بعد وقتی که آن ساختمان‌ها تمام شد نسبت به ساختمان‌های دیگری که هست از نقطه‌نظر اهمیت محل آنها تمام بشود و ساختمان دبستان شما هم مشمول همین قسمت خواهد بود. اگر ساختمان دبستان شروع به ساختن شده باشد، تمام خواهد شد و اگر هنوز شروع به ساختن نشده باشد ساختمان‌های نیمه تمام را مقدم خواهیم داشت و ضمناً از موقع استفاده می‌کنم و سه لایحه را تقدیم می‌کنم که دستور بفرمایید به کمیسیون ارجاع شود این سه لایحه یکی راجع به فروش قریه فرهاد خسرو به آستان قدس است، یکی راجع به برقراری مستمری است در حق ورثه محمدتقی قوش بیگی بخارایی و یکی هم راجع به استخدام متخصصین کشت توتون و دخانیات است. ضمناً هم آقای خواجه نوری را که از کارمندان جدی و شریف وزارت دارایی هستند و معاونت وزارت دارایی را عملاً داشتند به سمت معاونت دارایی معرفی می‌کنم (صحیح است - مبارک است)
رئیس - این لوایح به کمیسیون‌های مربوطه فرستاده می‌شود، آقای امامی خوئی هم چند دقیقه بیاناتی دارند بفرمایید.
نورالدین امامی - عرض بنده بیشتر از چهار دقیقه وقت آقایان محترم را نخواهد گرفت یک موضوعی را که بنده می‌خواهم عرض کنم تمام نمایندگان محترم و بلکه تمام ملت ایران در این چند کلمه عرض من شریک خواهند بود و یک گله‌ای هم از دولت و مخصوصاً آقای وزیر امور خارجه می‌خواهم بکنم. هر شب این رادیوهای بیگانه و اجنبی به مقدسات ملی ما توهین می‌کنند و دولت هم تاکنون در این کار قدم‌های محکمی برنداشته است. با این که ما با تمام همسایگان‌مان روابط حسنه داریم این آقایان از هیچ چیز فروگذار نمی‌کنند به تمام مقدسات ملی و مذهبی ما توهین می‌کنند (صحیح است) وزارت امور خارجه جداً بایستی در این کار اقدام بکند و به زودی نتیجه را در مجلس شورای ملی به عرض آقایان نمایندگان محترم برساند (یمین اسفندیاری - دکتر امینی را هم فحش داده‌اند) و باید این آقایان بدانند که با این رطب و یا بسها ملت ایران از جا در نخواهد رفت و تحت سرپرستی شاهنشاه جوانبخت خود با قدم‌های محکم پیش خواهد رفت (صحیح است) مه فشاند نور و سگ عوعو کند، بگذار هر چه دل‌شان می‌خواهد بگویند و یک عرض دیگری هم من نسبت به آقای وزیر دارایی داشتم خواهش می‌کنم آقای وزیر دارایی توجه بفرمایید وضعیت اسف‌آور اغنام و احشام امسال آذربایجان به عرض همه آقایان رسیده، در آذربایجان در حدود سه میلیون اغنام و احشام تلف شده مخصوصاً در مغان و سراب و ماکو (صحیح است) بدبختانه زراعت پائیزه آنها را هم سرمازده و چون سرما زودتر شروع کرد کمتر کاشته شد و چون هنوز هم در زمین‌های آذربایجان برف است بدبختانه زراعت بهاره هم نداشته‌اند لذا استدعا می‌کنم (یمین اسفندیاری - مواظب باشید گوشت گران نشود آقای امامی) نه قربان چیزی که روشن و واضح است دیگر انعکاس پیدا نمی‌کند استدعا می‌کنم در این قسمت مخصوصاً توجه بفرمایید و مخصوصاً به اداره غله هم دستور بفرمایید یک توجهی به آنجا بکنند و اگر در یک جاهایی می‌شود غله کاشت به آنها بذر بدهند.
رئیس - دستور آیین‌نامه داخلی است (صحیح است) آقای رضوی فرمایشی داشتید؟
ابوالحسن رضوی - در ضمن معرفی آقای معاون وزارت دارایی بنده می‌خواستم سؤال کنم که سابقاً آقای بهنیا به سمت معاونت وزارت دارایی به مجلس معرفی شدند و بنده از مجمع قوانین آنچه که یادم هست هر وزارتخانه‌ای یک معاون پارلمانی بیشتر معرفی نمی‌کند. البته مقام آقای خواجه نوری محرز است و همه هم به شخصیت و مقام ایشان اعتماد و احترام داریم ولی بنده می‌خواستم سؤال کنم که با معرفی جناب آقای خواجه نوری دیگر آقای بهنیا هم معاون پارلمانی وزارت دارایی هستند یا ایشان معاون پارلمانی نیستند یا چطور خواهد بود زیرا از مجموع قوانین بنده این طور درک کرده‌ام که هر وزارتخانه‌ای یک معاون پارلمانی بیشتر نمی‌خواهد.
رئیس - آقای وزیر دارایی.
وزیردارایی - عرض می‌شود که در سال ۱۳۱۹ قانونی برای تشکیلات وزارت دارایی گذشته که تا امروز هم لغو نشده و در آن قانون پیش‌بینی شده است که وزیردارایی دو معاون دارد و خود بنده هم این افتخار را دارم که هنگام گذاشتن این قانون به عنوان معاون وزارت دارایی به مجلس معرفی شدم و از آن تاریخ تاکنون هم وزارت دارایی همیشه دو معاون داشته و این قانون هم تا کنون لغو نشده (رضوی - معاون پارلمانی یکی بوده) آقای بهنیا الان معاون وزارت دارایی هستند و مطابق صریح قانون ۱۳۱۹ که هنوز هم لغو نشده است آقای بهنیاوآقای خواجه نوری هردومعاون هستند
رضوی - بالا خره یک نفر را باید برای معاون پارلمانی معرفی بکنند (همهمه نمایندگان).
۴. تصویب ماده واحده آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی
رئیس - آیین‌نامه داخلی مجلس دو فوریت داشت دو فوریتش تصویب شده (صحیح است) و مذاکرات به عمل آمده که آقای دکتر شفق به عنوان موافق صحبت فرمودند و مخالف هم (مکی - بنده بودم) مخالف هم آقای مکی است. در ماده واحده که الان مطرح است باید صحبت بشود چون کفایت مذاکرات پیشنهاد شده و رد شده این است که باید مذاکره ادامه پیدا کند (امیر تیمور - بنده هم اجازه خواسته بودم) آقای مکی بفرمایید.
مکی - بنده باید مقدمتاً به عرض آقایان نمایندگان برسانم که طبق نظامنامهای که هنوز لغو نشده بایستی خبرهایی که از شعب و از کمیسیون‌ها به مجلس داده می‌شود ۲۴ ساعت قبل طبع و توزیع شده باشد تا نمایندگان در اطراف اصلاحاتی که در شعبه یا در کمیسیون شده است بتوانند مطالعاتی به عمل آورند و در مجلس رویش بحث بکنند. این ورقه‌ای را که از کمیسیون به مجلس داده شده یعنی موادی که در کمیسیون تغییر داده شده امروز توزیع شده است حالا بنده تاریخ طبعش را نمی‌دانم کی است ولی امروز به دست من رسیده است و بنابراین مخالف نظامنامه است که بایستی ۲۴ ساعت قبل طبع و توزیع شده باشد و بین نمایندگان قسمت شده باشد تا نمایندگان بتوانند در اطرف موادی که تغییر کرده یا موادی که در کمیسیون اصلاح شده اظهار نظر کرده باشند بنده به طور کلی البته با این آیین‌نامه که سابقاً تنظیم شده بود خیلی مخالف بودم ولی با اصلاحاتی که می‌بینم در کمیسیون شده یک قدری از شدت مخالفتم کاسته‌ام و قبلاً می‌خواستم از یک عده از همکاران محترم که در کمیسیون حضور داشتند و از حقوق اقلیت مجلس دفاع کردند تشکر کنم (صحیح است) واقعاً از آقای یمین اسفندیاری و همچنین از آقای ملک مدنی و چند نفر دیگر از آقایانی که جزء اکثریت مجلس بوده‌اند تا آخره دوره و همیشه در اکثریت بوده‌اند و دیدم با یک حسن نیتی در این مورد دفاع از حقوق اقلیت می‌کنند تشکر می‌کنم و البته از جناب آقای امیر تیمور هم بنده کمال تشکر را دارم که آن روز واقعاً ایشان دفاع بسیار خوبی فرمودند و نگذاشتند آن طوری که در نظر گرفته شده بود و می‌خواستند یک باره حقوق اقلیت را در مجلس از بین ببرند ایشان دفاع کردند و نگذاشتند خلاصه این آیین‌نامه را به طوری که ملاحظه فرمودید اصلاح شده است به مجلس شورای ملی آمده است. بنده در آن کمیسیون عرض کردم اجازه بدهید توضیح عرض بکنم برای اقلیت. این است که در آن کمیسیون که بنده آن روز حضور پیدا کردم از جناب آقای تقی‌زاده هم که لطفاً به من اجازه دادند که به نام اقلیت مجلس نظرم را عرض کنم اینجا تشکر می‌کنم بنده آنجا عرض کردم که اگر انتخابات این طور باشد که برای مجلس مؤسسان جریان پیدا کردند اطمینان می‌دهم به آقایان که در دوره شانزدهم اقلیتی اصلاً وجود خارجی ندارد و بنده و امثال بنده هم که از اول دوره رل اقلیت را ایفا می‌کردیم در آن مجلس راهی نخواهیم داشت و اقلیت در مجلس شانزدهم وجود نخواهد داشت و اگر برای این دو سه ماه مجلس پانزدهم است که می‌خواهند حقوق اقلیت را ضایع بکنند این آفتاب لب بام است و تا تکان بخورید این دو سه ماهه تمام می‌شود بنابراین ارزش نداشت که یک آیین‌نامه‌ای با این سرعت و با این عجله به مجلس بیاورند مجلس چهارده پانزده دوره با همین آیین‌نامه‌اش گذرانیده بود و هیمشه هم مجلس‌های ایران حفظ حدود و ثغور این مملکت را کرده‌اند. آیین‌نامه هم جریان
مجلس را عوض نمی‌کند باید افراد عوض شوند باید اصول را در این مملکت محترم شمرد و آزادی کامل داد تا مردم بتوانند مجلس خوب داشته باشند آیین‌نامه در خوبی یا بدی مجلس تأثیری ندارد (صحیح است) در پارلمان‌های دنیا آن طوری که همه آقایان می‌دانند همیشه نسبت به اقلیت و حقوق اقلیت اکثریت مجلس یک احترام خاصی دارد و حقوق اقلیت را اکثریت حفظ می‌کند مثلاً در پارلمان انگلستان که می‌گویند اگر هر وکیلی خواست استیضاح بکند بایستی پانزده نماینده آن را قبول بکنند اگر یک نماینده و لو این که با تمام اکثریت مجلس مخالف باشد بخواهد استیضاح کند تمام هفتصد و چند کرسی که در مجلس نماینده هست تمام با آن نماینده موافقت می‌کنند و می‌گویند بگذار انتقاد بکند تا ما بدانیم معایب کار ما کدام است و همه اکثریت استیضاح آن یک نفر را امضا می‌کنند اما در اینجا مثلاً برای استیضاح کننده سه ساعت وقت قائل شده‌اند و آن وقت پس از سه ساعت موکول به رأی مجلس است در مجلس شورای ملی ایران اکثریت هرگز دل‌شان نمی‌خواهد که اقلیت حتی از آن سه ساعت هم استفاده بکند و کراراً آقایان دیده‌اند که وقتی یک... (جمعی از نمایندگان - اکثریت نیست) (پس از چند لحظه عده کافی شد)
رئیس - بفرمایید آقای مکی
مکی - البته هیچوقت اکثریت که طرفدار یک دولتی است مایل نیست که در اطراف آن دولت زیاد بحث شود زیاد انتقاد بشود غالب آقایان ملاحظه فرموده‌اند وقتی یک لوایح در مجلس مطرح می‌شود و یک اقلیت ناچیزی هم در مجلس هست نسبت به آن لایحه یا نسبی به آن قسمتی که از طرف دولت پیشنهاد شده است شروع به مذاکره شده است چقدر از طرف آقایان پیشنهاد کفایت مذاکرات یا قطع کلام ناطق می‌شود که مذاکرات را کوتاه کند زود به لوایح رأی بگیریم. پس بنابراین انتقاد کننده استیضاح کننده را در این آیین‌نامه محدود کرده به سه ساعت در صورتی که ممکن است یک ناطقی در استیضاح خودش چندین مورد داشته باشد و بخواهد آن موارد را با اسناد و مدارک ارائه نماید. سه ساعت وقت کافی نخواهد بود بنده خیال می‌کنم کوتاه کردن مدت در استیضاح و همچنین در پیشنهاداتی که آقایان نمایندگان می‌دهند این یک چیزی است که در این آیین‌نامه زاید است یعنی آیین‌نامه‌ای که در کمیسیون در تحت نظر آقای تقی‌زاده تدوین شده است یک روز آقای تقی‌زاده راجع به یک موردی آمدند پشت تریبون توضیح بدهند در یک پیشنهادی. پیشنهاد ایشان سه ربع طول کشید خود ایشان تنظیم کننده این آیین‌نامه بودند بنده تعجب می‌کنم وقتی پیشنهادی باشد و نماینده‌ای بخواهد در اطراف پیشنهادی توضیح بدهد چطور می‌توان در ظرف ۱۵ دقیقه خوب توضیح داد و در اطراف آن مذاکره کرد و این ۱۵ دقیقه و سه ساعت بنده خیال می‌کنم که حق نماینده و استیضاح کنند و اقلیت را سلب می‌کند. این یک موردی بود که بنده انتقاد داشتم به این آیین‌نامه و البته همین طور که آقای فولادوند و سایرین فرمودند این آیین‌نامه نه این که قابل اصلاح نباشد بایستی اصلاح بشود البته آن روزی که این آیین‌نامه را نوشته‌اند یک احتیاجاتی یک مواردی در نظر گرفته نشده و باید اصلاح بشود یکی از مواردی که بنده در کمیسیون عرض کردم در این آیین‌نامه باید گنجانده بشود راجع به مصونیت وکلا است یک وکیل البته مادامی که در مجلس شورای ملی هست مصونیت دارد مطابق قانون اساسی ولی همین وکیل به واسطه مخالفت‌هایی که با دولت می‌کند همین قدر که جریان عوض می‌شود و دوره هم خاتمه پیدا می‌کند این وکیل را تحت تعقیب قرار می‌دهند در دوره ۱۴ هم عده‌ای از وکلا در مجلس شورای ملی بودند که بلافاصله پس از خاتمه دوره ۱۴ اینها را به زندان بردند یکی آقای دکتر طاهری که الان وزیر مشاور هستند یکی آقای دولت‌آبادی که الان شهردار هستند یک دسته از این وکلا را گرفتند و بردند به زندان بدون این که جرم آنها معین شود بنده خیال می‌کنم جرم آنها این بوده که در دوره ۱۴ چون رل اکثریت را بازی می‌کردند و آن یک مقداری وضع سیاست کشور عوض شده بود آنها را بدون هیچ جرمی بدون هیچ گناهی بردند در زندان مدتی هم به موجب ماده پنج نگاهداری کردند حبس کردند و بعد ول‌شان کردند بنده می‌خواهم از آقایان نمایندگان محترم بپرسم که چه تأمین برای نمایندگان مجلس در دوره فترت یا در دوره بعد هست که به محض این که مجلس تمام شد یک دسته‌ای را نگیرند ببرند زندان یک جرمی را به ایشان قائل نشوند یا بگویند به موجب ماده ۵ یک دسته از نمایندگان را باید گرفت بنده خیال می‌کنم باید در این آیین‌نامه این مورد هم پیش‌بینی شده باشد اگر یک نماینده در دوره گذشته به علت انجام وظیفه دولت با او مخالفت‌هایی داشته باشد دولت نتواند او را بگیرد و به موجب ماده ۵ در زندان نگهش دارد و این یکی از مواردی است که مورد توجه آقایان قرار نگرفته و بنده به این نکته توجه همکاران محترم را جلب می‌کنم و انتظار دارم که مجلس و اکثریت آقایان نمایندگان هم که من دیدم با یک نظر مساعدی نسبت به اصلاح این آیین‌نامه اقدام کرده‌اند راجع به این مورد هم اقدام اساسی که باید بشود بشود. (برزین - آقای مکی در قانون مجازات عمومی یک ماده‌ای داریم که اگر خواستند این کار را بکنند مجازات می‌شوند) بلی مواردی داریم ولی وکلای دوره ۱۴ را به موجب ماده ۵ گرفتند بلافاصله بعد از دوره ۱۴ مثل آقای دکتر طاهری و دولت‌آبادی و دشتی و چند نفر دیگر. یک دسته از وکلا را گرفته بودند حبس کردند به موجب ماده ۵ حکومت نظامی آنها را حبس کردند و بعد هم جرمی نداشتند و بعضی‌ها هم کلیه‌شان عیب کرد نمی‌دانم کبدشان خراب شد بعد هم آنها را ول کردند بعد هم وزیر شدند اینها را باید آقایان متوجه باشند که یک وکیلی که در مجلس انجام وظیفه می‌کند اگر باز هم در دوره یا بعد از دوره فترت بخواهند او را بگیرند باز هم اطلاع بدهند فلان وکیل را ما گرفتیم به عنوان ماده ۵ یا فلان جرم را کرده بود یا فلان پرونده را ما می‌خواهیم برای ایشان بسازیم ما نباید اجازه بدهیم (برزین - آقای مکی شما را هم اگر بگیرند وزیر می‌شوید) ولی آنهایی که با از ما بهترها سر و کار دارند وزیر می‌شوند ولی بنده را اگر بگیرند بنده می‌ترسم رفتگر هم نشوم. یکی از موارد دیگری که بنده راجع به این آیین‌نامه بایستی عرایضی بکنم به اعتبار نامه آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی است. البته بنده خودم یکی از افرادی بودم که با چند تا اعتبارنامه مخالفت کردم و امروز هم شاید پشیمان باشم که چرا این کار را کردم زیرا بی‌اثر بود (حاذقی - من همان روز هم عرض کردم) ولی اصولاً یک مواردی هست که اگر اعتبارنامه در مجلس مطرح بشود بنده خیال می‌کنم خیلی از مسائل مهم سیاسی مملکتی را روشن می‌کند در دوره ۱۴ در یک اعتبارنامه‌ای مذاکرات مفصلی شدکه راجع به علل و پیدایش کودتا بود. بنده خیال می‌کنم که یک مقداری از سیاست این مملکت را روشن کرد در همین دوره آقای عباس اسکندری راجع به اعتبارنامه آقای تقی‌زاده صحبت کرد و مذاکره کردند و مجلس هم با یک شرطی رأی داد همان مذاکراتی که درباره اعتبارنامه جناب آقای تقی‌زاده شده بود ایشان را وادار کرد که - راجع به نفت آن نطق تاریخی را که باید واقعاً ملت ایران از ایشان تشکر بکند که یک چنین نطق تاریخی را در این مجلس کردند یادگاری از خودشان گذاشتند که در چه محیط و در چه فضایی قرارداد نفت تمدید شده است یک چنین نطقی کردند در مجلس بنده سؤال می‌کنم از آقایان نمایدگان که اگر در دوره چهاردهم و دردوره ۱۵ راجع به آن اعتبارنامه دو موضوع سیاسی و حیاتی مملکت را رویش بحث نمی‌کردند اگر در کمیسیون مطرح شده بود در آرشیو مجلس اینها سابقه‌ای از خودش می‌گذاشت پس اعتبارنامه وکلا هم بایستی به همین دلیلی که عرض کردم در مجلس شورای ملی مطرح شود تا دلایل طرفین گفته شود یعنی جناب آقای دکتر مصدق‌السلطنه راجع به کودتا آن بیانات را بکنند، جناب آقای آقا سید ضیاء‌الدین طباطبایی هم در دفاع از اعتبارنامه‌شان آن بیانات را بکنند که مجموعاً یک قسمت از تاریخ سیاسی مملکت روشن شود و همچنین بایستی همکار محترم که به مسافرت اروپا رفته‌اند آقای عباس میرزا اسکندری راجع به نفت و اعتبارنامه آقای تقی‌زاده آن مطالب را بیان کند که آقای تقی‌زاده هم یک چنین نطق مهم و تاریخی را ایراد بکنند. بنابراین در این مورد هم بنده خیال می‌کنم که اگر آقایان موافقت می‌کنند که باز اعتبارنامه‌ها در مجلس رسیدگی شود و در مجلس عقیده موافق و مخالف رویش اظهار شود بعد رأی گرفته شود اینجا هم به صلاح مملکت است و هم در غالب از موارد بسیاری از مسائل مهم مملکتی را ممکن است روشن و حل بکند. (یکی از نمایندگان - آقای مکی کوتاه بفرمایید) اگر بنده هم کوتاه بکنم خیال می‌کنم جناب آقای امیر تیمور اگر نقصی در بیان بنده باشد ایشان اصلاح خواهند کرد.
رئیس - راجع به کفایت مذاکرات پیشنهادی رسیده است که قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پس از خاتمه بیانات آقای مکی پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نماییم. صدرزاده - عباس مسعودی - نبوی - دکتر جلال عبده - حاذقی.
رضوی - من مخالفم باید توضیح بدهم.
عباس مسعودی - آقای رضوی صحبت بکنند بعد.
دکتر عبده - موافق باید صحبت بکند بعد.
رئیس - آقای صدرزاده بفرمایید
صدرزاده - عرض کنم موضوع تغییر آیین‌نامه به طوری که در مقدمه گزارش کمیسیون هم انشاء شده است این آیین‌نامه کنونی در دوره دوم به تصویب رسیده است و در اواخر همان دوره هم متوجه به معایب آن بوده‌اند در ادوار بعد هم پیشنهاداتی رسیده است برای اصلاح همین تا بالاخره در دوره ۱۵ بیشتر متوجه معایب و نواقص این آیین‌نامه کنونی شدند پیشنهادی تنظیم شد که کمیسیونی برای رسیدگی و تنظیم آیین‌نامه جدید منعقد شود و از شعب اشخاصی تعیین شدند و رسیدگی کاملی با بصیرتی که داشتند نمودند و در حال حاضر هم موافق و مخالف نسبت به آن بیانات خودشان را کرده‌اند و ما الان بایستی اینجا تصمیم بگیریم که آیا با آیین‌نامه سابق می‌توانیم وظایف خودمان را انجام بدهیم یا با آیین‌نامه فعلی بنده خیال می‌کنم همین وضعیتی که در ضمن نطق برای آقای مکی رخ داد ما را به تصویب آیین‌نامه کنونی مفید می‌سازد (نمایندگان - صحیح است) زیرا که ایشان مشغول صحبت و مذاکره بودند و به خارج شدن یک نفر از نمایندگان نتوانستند صحبت خودشان را ادامه بدهند موضوع دیگری که مورد نظر مخالفین نسبت به آیین‌نامه بود موضوع استیضاح و موضوع ارتکاب جنحه و جنایت از طرف وکلا بود نسبت به این دو قسمت هم اخیراً کمیسیون آیین‌نامه تجدید نظر کرد و مقرراتی که به هیچ وجه مخالف با حقوق اقلیت نباشد تعیین کرد. به علاوه این آیین‌نامه به صورت آزمایش تصویب می‌شود (نمایندگان - صحیح است) البته اگر در ضمن برخوردیم که باز معایبی دارد در ادوار بعد یا در همین دوره در رفع این معایب اقدام می‌شود و خواهش می‌کنم که آقایان راجع به این موضوع تصمیم خودشان را ابراز دارند تا ما بتوانیم در این مدت کوتاهی که از دوره مانده وظایفی را که در عهده داریم بهتر انجام دهیم.
رئیس - آقای رضوی بفرمایید.
رضوی - چندین مرتبه در مدت یک سال راجع به موضوع آیین‌نامه در این مجلس مطالبی مورد گفتگو و بحث شد و در هر دفعه اگر بنا شد آقایان فرمایشی داشتند، اعتراضاتی داشتند، نظریاتی داشتند کمیسیون موجود بود می‌توانستند تشریف بیاورند و تا آخرین حدی که میسر بود آیین‌نامه که تقدیم شده بر طبق احتیاج چنین مجلس تصویب و اصلاح شده و آن وقت این آیین‌نامه باید مورد نظر و به اصطلاح به کار بردن و توجه روزمره در هر جلسه آقایان قرار گیرد البته من قطع دارم که همه آقایان مطالعه کرده‌اند ولی در عین حال یک اشکالاتی که ذکر می‌شود اگر درست در اطراف آن توضیحاتی داده نشود و جوابش داده نشود، و یک توضیحاتی در پیرامون مطالبی که مورد انتقاد بوده است به عمل نیاید آن وقت ممکن است این اشکال در ذهن آقایان باقی باشد و در نتیجه با ایمان راسخ نسبت به آیین‌نامه‌ای که تهیه شده حسن نظری نداشته باشند، از این جهت به طورکلی معتقد هستم که اگر موافقت بفرمایید آقایان، اینک که یکی دو نفر از مخالفین فرمایشاتی کرده‌اند، اعتراضاتی کرده‌اند در اطراف آن توضیحی داده شود یعنی جواب فرمایشات داده شود تا ذهن مجلس کاملا آماده شود و واقف باشد به جهات مرجحه و مزایایی که در آیین‌نامه فعلی که الان دارد بحث می‌شود موجود است و مزایایی که این آیین‌نامه نسبت به آن آیین‌نامه‌ای که تاکنون مورد عمل مجلس بوده است معلوم شود و آن وقت با ایمان و اطمینان بیشتری مورد قبول آقایان واقع شود و بنده فکر می‌کنم حتی آقایان مخالفین و معترضین هم با ما همصدا بشوند و معتقد با به کار بردن این آیین‌نامه جدید بشوند، این بود اولاً بنده در این که مذاکره کافی نیست، بنابراین اگر بحث در پیرامون کفایت مذاکرات باید بشود بحث بنده اینجا خاتمه پیدا می‌کند و اگر هم اجازه بفرمایید از نظر مخبر بودن یک توضیحاتی عرض کنم.
۵. معرفی آقای سیاح به سمت وزارت راه از طرف آقای نخست وزیر
رئیس - باید رأی گرفت، آقای نخست وزیر فرمایشی دارید بفرمایید.
نخست وزیر - آقای سیاح که از مأمورین مجرب و درستکار دولت هستند و سابقه طولانی در خدمت به مملکت دارند حضور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به سمت وزارت راه معرفی شدند (مبارک است) و اینک ایشان را به مجلس شورای ملی معرفی می‌کنم.
نمایندگان - مبارک است.
رئیس - آقایان تشریف نبرید می‌خواهیم رأی بگیریم. آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهادات قرائت می‌شود، پیشنهاد آقایان فولادوند و صدرزاده قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماییم عبارت ماده واحده طرح پیشنهادی به طریق زیر اصلاح شود.
ماده واحده - آیین‌نامه داخلی مجلس که به تصویب کمیسیون مخصوصی رسیده به عنوان آزمایش موقت به موقع اجرا گذاشته می‌شود.
رئیس - آقای صدرزاده بفرمایید.
صدرزاده - بنده منظورم از این پیشنهاد این بود که یک کار غلطی انجام نشود (آزاد - مدتش را هم معلوم بفرمایید) طرح پیشنهادی سابق این بود که هر چه کمیسیون تصویب کرد به موقع اجرا گذارده بشود، بنده می‌خواستم این طور بنویسید به کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس را تصویب و پس از تصویب به عنوان آزمایشی موقت به موقع اجرا گذارده می‌شود. این را آقایان مخالفت فرمودند و گفتند که کمیسیون کار خودش را بکند و بعد مجلس هم رأی خودش را بدهد، برای این که یک کار غلطی نکرده باشیم طرحی که با امضای ۱۶ نفر آقایان نمایندگان پیشنهاد کردیم چون معلوم شد که طرح سابق جریان خودش را طی کرده طرح جدید نمی‌توانیم مطرح کنیم این بود که بنده اینجا پیشنهاد کردم آیین‌نامه داخلی مجلس عین این عبارت است... ولی «به تصویب مجلس» آیین‌نامه داخلی مجلس که به تصویب کمیسیون مخصوصی رسیده به عنوان آزمایش موقت به موقع اجرا گذارده می‌شود.
اردلان - با اصلاحاتی که شده است.
برزین - با مدت یک سال.
رئیس - آقای امیر تیمور.
امیر تیمور - عرایضم را بکنم یا راجع به این پیشنهاد عرض کنم؟
رئیس - به کفایت مذاکرات مجلس رأی داد.
امیر تیمور - بنده راجع به این پیشنهاد موافقم ولی قید بفرمایید به عنوان آزمایش تا آخردوره پانزدهم که در دوره شانزدهم تکلیفش معین بشود.
رئیس - دوره شانزدهم که نمی‌شود آیین‌نامه نداشته باشد تا دو ماه بدون آیین‌نامه باشند
امیر تیمور - نکاتی در این آیین‌نامه مورد توجه شده که می‌بایست اجازه می‌دادید به عرض مجلس برسد متأسفانه آقایان به کفایت مجلس رأی دادند و بسیار باز مسائل را بدون توجه از آن خواهید گذشت (دکتر بقایی - اصلاح می‌شود) بنده خودم هم می‌دانم که توجه می‌کنند و اصلاح می‌شود خواهش آقا بگذارید بنده مطالبم که تمام شد آن وقت تشریف بیاورید جواب بفرمایید این مقدار را بنده خودم هم ادراک دارم یک مطلب فوق‌العاده لازمی فوت می‌شود و من‌جمله در ماده ۱۳۹ است که بنده به جناب آقای رضوی که بی‌اندازه هم زحمت در تدوین و تنظیم آیین‌نامه کشیده‌اند تذکر دادم یک مسائلی هست که باید فی المجلس دقت بشود و اگر وقف‌های در آن پیدا بشود این به ضرر کشور است یک ساعت هم نمی‌توان برای آن حقیقت مدت قائل شد و همچنین مسائل دیگر که بنده امیدوارم این مسائل مورد توجه آقایان خواهد شد پیشنهاد هم می‌دهم اما راجع به این پیشنهاد عرضی ندارم.
قبادیان - آقای فولادوند یک موعدی برایش معین بکنید مجلس هم موافقت می‌کند.
رئیس - این پیشنهاد آقای فولادوند یک اصلاح عبارتی است اگر به نظر آقایان عیبی نداشته باشد بد نیست.
رضوی - اجازه بفرمایید من به نام مخبر کمیسیون اضافه کنم چون در آیین‌نامه اصلاحاتی شده است باید کلمه اصلاحات را هم اضافه کنم که آقایان بدانند در آیین‌نامه اصلاحاتی شده است و بعداً گزارش دادیم این کلمه را باید اضافه کنید که با اصلاحاتی که شد است اگر این طور نوشته شود مورد موافقت بنده است
. فولادوند - این جامع است آقا، مصوبه کمیسیون است جناب آقای رضوی.
رضوی - باید اضافه کنید که آیین‌نامه با این اصلاحاتی که شده است در این صورت این پیشنهاد مورد موافقت بنده است.
فولادوند - نوشته شده است آیین‌نامه مصوبه کمیسیون، اصلاحات هم باز به تصویب کمیسیون رسیده است.
رضوی - بنده اخطار نظامنامهای دارم به موجب ماده ۱۰۹.
رئیس - بفرمایید.
رضوی - حفظ نظم و ترتیب مجلس به علاوه واقعاً حفظ حیثیت و پرستیژ و شخصیت نمایندگان به عهده مقام ریاست و هیئت رئیسه است، الان یک عده هفتاد نفری در این مجلس متأسفانه مظلومند انواع بی‌عدالتی و بی‌رحمی از طرف یک عده‌ای نسبت به آنها می‌شود و آن وقت عرض کنم که بدنامی‌ها افتراها دشنام‌ها، فحش‌ها تهمت‌ها به نام مجلس می‌شود در صورتی
که عرض می‌کنم یک عده هفتاد نفری از وکلای مجلس بی‌گناهند، بنده آمده‌ام شکایت نزد خود مقام ریاست بکنم که واقعاً حقوق ما را کی باید حفظ کند.
رئیس - انشاء‌الله در این آیین‌نامه جدید که به تصویب رسیده حفظ مجلس خواهد شد، پیشنهاد آقای فولادوند مجدداً قرائت می‌شود. (به شرح سابق قرائت شد)
دکتر بقایی - به علاوه اصلاحات.
رضوی - با اصلاحات.
رئیس - با اصلاحات است البته.
جمعی از نمایندگان - مدت هم لازم دارد.
عباس مسعودی - مدت لازم ندارد.
رئیس - ممکن است اگر کسی بخواهد پیشنهاد دیگری بدهد، آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند. (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاداتی که رسیده است هر کدام که با ماده واحده مخالف نباشد اینجا مطرح خواهد شد و رأی گرفته می‌شود، پیشنهاد آقای دکتر شفق قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم به جای ماده ۱۸۳ و ۱۸۴..
بعضی از نمایندگان - این پیشنهاد صحیح نیست.
رئیس - اگر پیشنهاداتی باید دراصلاح مواد بشود عین همان آیین‌نامه‌ای است که در مجلس مطرح بشود و اگر این پیشنهادات را بشود قبول کرد در تمام مواد پیشنهاد می‌دهند آقایان پس این زحمت بی‌حاصل است، اجازه بفرمایید پیشنهادی داده نشود که نوشته شود به جای ماده فلان و فلان این طور اصلاح شود.
فولادوند - پیشنهاد آقای دکتر شفق این طور است که به جای ماده ۱۸۳ و ۱۸۴ این طور نوشته شود اگر نماینده‌ای در حین ارتکاب جنایت در خارج از محوطه مجلس دستگیر شود مطابق اصل ۱۲ قانون اساسی با او رفتار خواهد شد (صحیح است) این چه عیبی دارد (صحیح است).
رئیس - آقای دکتر شفق بفرمایید.
دکتر شفق - بنده این پیشنهاد را قبل از پیشنهاد آقای فولادوند داده بودم و به نظر بنده خیلی مهم بود و بعد هم آقایان عملاً خواهند دید ولی چون پیشنهاد ایشان قبل از پیشنهاد بنده تصویب شده بود دیگر لازم نمی‌بینم که این پیشنهاد طرح بشود (احسنت)
رئیس - به عقیده بنده دیگر نمی‌شود پیشنهادی کرد که به این ماده واحده با یک اصلاحاتی آقایان رأی دادند (نبوی - قانون خاتمه یافت) (مکی - به عنوان ماده الحاقی می‌شود) تمام این پیشنهادات مربوط به مواد است ولی مربوط به ماده واحده نیست و نمی‌شود رأی گرفت چون مخالف ماده واحده است گفته شده است آنچه کمیسیون تصویب کرده است به طور آزمایش عمل می‌شود.
نورالدین امامی - این آیین‌نامه دیگر تمام شده است.
نبوی - تصویب آیین‌نامه را اعلام بفرمایید.
رئیس - بنابراین آیین‌نامه تصویب شده است و دیگر نمی‌شود در اطراف آن صحبت کرد و پیشنهادی داد (صحیح است)
دکتر بقایی - اخطار دارم.
رئیس - مطابق چه ماده‌ای؟
دکتر بقایی - طبق ماده ۲۰۷ چون بنده معتقدم که مجلس یک نظامنامهای را که خودش تصویب کرده است در دفعه اول باید خودش رعایت کند اگر شروع بشود به عدم رعایت نظامنامه مثل این است که نظامنامهای تصویب نشده است.
رئیس - اخطار خواهم کرد.
دکتر بقایی - ماده ۲۰۷ می‌گوید که صندلی‌های ردیف اول...
رئیس - این صحیح است.
دکتر بقایی - جنابعالی هم باید اخطارکنید.
رئیس - نه این که بنده اخطار کرده‌ام بلکه مکرر هم گفته‌ام، آقا سید کمال از فردا اگر آقایان اسمی در ردیف جلو دارند باید بردارید و بگذارید در جای دیگر در ردیف جلو جز وزیر و معاون کسی دیگر نباید باشد، یک عده مرخصی‌ها است که قرائت می‌شود.
دکتر بقایی - آقای رئیس باید اخطار بفرمایید به آقایان طبق نظامنامه جدید از قدم اول که نمی‌شود نظامنامه را زیر پا گذاشت تعارف ندارد یا تصویب شده یا نشده است.
رئیس - نظامنامه جدید و قدیم یک حال دارد آقایان باید جلو را خالی کنند.
دکتر مجتهدی - بنده اخطار دارم.
رئیس - مطابق چه ماده‌ای؟
دکتر مجتهدی - این آیین‌نامه‌ای که تصویب شده است از موقعی قابل اجرا است که به صحه ملوکانه برسد.
رئیس - آیین‌نامه داخلی مجلس این را لازم ندارد.
(گزارش از کمیسیون مرخصی‌ها قرائت می‌شود)
(به شرح زیر قرائت شد)
آقای دکتر معظمی به موجب گواهی پزشک از تاریخ چهاردهم فروردین ۱۳۲۸ مریض و مشغول معالجه بوده‌اند و به این واسطه یک ماه از حضور در مجلس معذور بوده‌اند و اکنون درخواست تصویب آن را نموده‌اند، کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس - عده برای رأی کافی نیست می‌ماند برای جلسه بعد. این آیین‌نامه داخلی را هم البته همه آقایان دیده‌اند بنده خواهش می‌کنم یک مراجعه به آن بفرمایید که از همین الان به موقع اجرا گذارده می‌شود و الان آقایانی که غایب می‌شوند در اینجا همان طور که در آیین‌نامه هست با آنها رفتار خواهد شد.
دکتر بقایی - پس چرا اخطار نمی‌فرمایید آقای رئیس؟
رئیس - در این آیین‌نامه هست که آقایان در ردیف جلو می‌توانند بنشینند و موقت صحبتی دارند بکنند.
دکتر بقایی - ماده ۲۰۷ را بخوانید.
مسعود ثابتی - ما ملتفت نشدیم که آیا شش ماه مدت دارد یا خیر.
۶. تعطیل جلسه به عنوان تنفس
رئیس - خیر موقت گفته شده است، برای این که این آیین‌نامه اجرا بشود حالا با موافقت آقایان تنفس می‌دهیم، مطابق این آیین‌نامه ساعت مقرر حاضر غایب در مجلس معین می‌شود دیگر در خارج نیست بنابراین یک ربع هم آقایان حق تأخیر دارند جلسه روز سه‌شنبه ساعت ۹، دستور طبق آیین‌نامه باید دستوررا هیئت رئیسه معین بکند، فردا معین می‌شود.
(در این موقع مقارن ظهر مجلس ختم می‌شود)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت