مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ آذر ۱۳۳۸ نشست ۳۵۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۳۵۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵شنبه ۲۵ آذر ماه ۱۳۳۸
فهرست مطالب:
۱ - طرح صورت‌مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان دکتر شاهکار مهندس جفرودی - استخر - ارباب.
۳ - طرح لایحه اصلاحی مجلس سنا راجع به افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی
۴ - اعلام تصویب صورت‌مجلس
۵ - بقیه مذاکره در لایحه اصلاحی مجلس مربوط به افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی
۶ - تقدیم لایحه اجازه اخذ ۲۵ میلیون دلار وام برای راه‌سازی
۷ - اخذ رأی نهایی و تصویب مصوبه مجلس شورای ملی مربوطه به افزایش سرمایه بانک ملی در بانک رهنی
۸ - شور دوم گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولتین ایران و جمهوری متحده عرب
۹ - طرح گزارش کمیسیون نظام راجع به تبدیل درجات استوار یکم‌های خلبانی به ستوان یاری و تصویب آن
۱۰ - شور دوم گزارش کمیسیون استخدام راجع به اجازه تمدید استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار.
۱۱ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و چهل و پنج دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای دکتر موسی عمید (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱ - طرح صورت‌مجلس
نایب رئیس - صورت غایبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غایبین بااجازه - آقایان: محمودی - کدیور - دکتر جهانشاهی - باقر بوشهری - امید سالار - قبادیان - کورس طباطبایی - قمی - عرب - شیبانی - جلیلی - سنندجی - دهقان حشمتی - صراف‌زاده - سلطانمراد بختیار - اورنگ - پرفسور اعلم - دکتر دیبا - دکر رضایی - دولتشاهی - دکتر عمید صفاری - دکتر سید امامی.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری - قرشی - پردلی - ثقةالاسلامی - مشار - سعیدی - بوربور - قراگزلو - دکتر رضایی.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه - آقایان: بزرگ‌نیا - خرازی.
نایب رئیس - آقای دکتر رضایی.
دکتر رضایی - بنده را در جلسه گذشته جز غایبین بی‌اجازه منظور کرده‌اند در صورتی که کسب اجازه کردم.
نایب رئیس - بسیارخوب اصلاح می‌شود در صورت‌مجلس نظری نیست (اظهاری نشد) پس از حصول اکثریت تصویب آن اعلام خواهد شد.
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان دکتر شاهکار مهندس جفرودی استخر ارباب
نایب رئیس - نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای دولت‌آبادی.
دولت‌آبادی - بنده وقتم را تقدیم کردم به آقای دکتر شاهکار.
نایب رئیس - آقای دکتر شاهکار.
دکتر شاهکار - سروران ارجمند نطقی که پریروز ایزونهاور رئیس جمهوری کشورهای متحده امریکا در مجلس سنا برای نمایندگان ملت ایراد نمود تلقی شاهنشاه ایران و استقبال پرشور مردم تهران از این میهمان عالیقدر و صمیمی راستگو شعارهایی که حزب ملیون و سایر دسته‌جات متشکل برای او دادند مرا به آن داشت که دقیقه‌ای چند وقت همکاران گرامی را گرفته و نکاتی را به عرضتان برسانم.
مدت‌ها است مردم جهان با لغت کبوتر صلح آشنا هستند لکن به واژه‌های سیاسی نمی‌توان زیاد امیدوار بود چه گاه رنگ اصل خود را از دست داده و مصداق کلمه حق مراد بهاالباطل می‌شود و از این نوید زیبا که خواسته تمام ملل گیتی است انگیزه دیگری پیدا می‌شود.
اما آسمان پاک درخشان تهران در صبح روز ۲۲ آذرماه پرچمدار صلح جهانی را دید که به مهرآباد فرود آمد و در کنار شاهنشاه ایران ایستاد و موقعی که دو دوست صمیمی با اندیشه‌های پاک و منزه دست یکدیگر را فشردند غریو شادی و خوشحالی از قلوب مردم برخواست و نگهبانان صلح را درود فرستادند در تاریخ سیاسی جهان نام افرادی از هر کشور و قاره‌ای که باشد به چشم می‌خورد که در قلوب تمام مردم جهان جای می‌گیرد این اشخاص دیگر متعلق به کشور و قاره معینی نبوده بلکه در خدمت بشریت به جهانیان تعلق دارند (صحیح است)
ابراهام لینکن یکی از رادمردانی بود که زندگی خود را وقف سعادت مردم و تأمین صلح و استقرار حکومت دموکراسی و برقراری شالوده حکومت مردم بر مردم کرد کسی که امروز بر کرسی صدارت ابراهام لینکن تکیه زده با همان افکار آزادمنش و دموکرات با کار و فعالیت مدام و در اوج قدرت و توانایی دنبال تأمین صلح گیتی هزاران فرسنگ از کشوری به کشور دیگر و از قاره‌ای به قاره دیگر می‌رود تا اهریمن جنگ و برادرکشی را منکوب کرده و صلح و صفا را در صحنه گیتی مستقر نماید.
پرزیدنت ایزنهاور در مجلس سنای ایران گفت امریکا در کنار ایران ایستاده است ما می‌خواهیم با شما در راه صلح و دوستی و آزادی همکاری کنیم. پاسخ تأییدی ملت ایران همان شور و شعف و وجد و سروری که در چند ساعت توقف قهرمان صلح جهان نسبت به او ابراز گشت (صحیح است) رئیس جمهور درباره آزادی تأکید کرد زیرا به گفته او بدون آزادی هیچ‌گاه صلح واقع و دوستی همیشگی بین مردم به وجود نخواهد آمد.
جناب ایزنهاور افزود مردم ایران صفت پایداری را که یکی از نکات بارز صفحات تاریخ درخشان طولانی اوست به عنوان خصلت ملی نشان داده و ثابت کرده است.
آری تاریخ چند هزار ساله ایران نشان داده است که فرزندان ایران پایدار و استوار و بردبارند مفتون محبت و دوستی و صمیمیت می‌شوند و همه خاک ایران (مهرآباد) است اما با زور و ظلم و فشار و تهدید سازش ندارند (صحیح است)
حملاتی که در طی قرون متمادی به میهن ما شد این امر را ثابت می‌کند اسکندرها تیمورها اشرف‌ها تاتارها آمدند و کشت و کشتارها و قتل و غارت‌ها کردند منارها از سر مردم ایران زمین و چاله‌ها از چشم‌های پرفروغ ابنای وطن ساختند ولی باز پایداری ما و عشق به میهن و علاقه و ایمان به ملیت و پرچم شاهنشاهی شیر و خورشید ما را از زیر یوغ بیگانه خارج کرده ملتی مستقل و آزادمنش نگاه داشت.
با توجه به این حقیقت تاریخی است که دوایت ایزنهاور در پشت تریبون سنا اضافه کرد من از این‌که می‌گویم ملتی به دلاوری و شجاعت شما شریک امریکا است مغرور و مفتخرم و این سخن را از طرف ملت امریکا می‌گویم.
ملت ایران از این حسن‌تفاهم بسیار خشنود و خوشوقت است ما به تاریخ خود به نام خود به نیاکان خود به شاهنشاه خود می‌بالیم و این غرور ملی ما موجب ستایش نماینده اول آزادی‌خواهان جهان قرار گرفت.
کاش این حقیقت تاریخی را دیگران نیز درک می‌کردند و آنان که در پس آینه طوطی صفت‌شان داشته‌اند آنچه استاد غزل گفت بگو می‌گویند و خیال خوش رقصی دارند و به تحریک دیگران ابراز وجود می‌کنند بدانند که مشت محکم فرزندان ایران دهان هر متجاوز و متجاسری را خورد خواهند کرد و در آنجا که حکومت عدد بخواهد حکم‌فرمایی کند و فرمان زور غلبه یابد با خون خود از شرافتش دفاع خواهند کرد (صحیح است احسنت)
روش ما آرمان ما گفتار و کردار ما می‌رساند که ملتی صلح‌جو و آزادی‌خواهیم و آنان که در این راه صادقانه با ما همگام باشند دوست و یار ما هستند. ایزنهاور در این زمینه گفت ما از راه اعتماد به یکدیگر می‌توانیم به نتایج مفید کوشش‌های خود در راه ساختمان یک آینده روشن و تابناک مطمئن باشیم این آینده یعنی دنیایی که ما باید به کودکان و نوه‌های‌مان واگذاریم.
ایرانی نسبت به آزادی و استقلال خود پایبند و متعصب است و تأمین آزادی و استقلال تمام اندیشه‌ها طرح‌ها و افکار او را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد ژنرال ایزنهاور اضافه کرد خطوط اساسی هدف ما برای همه روشن است: صلح عادلانه توأم با آزادی حضرت رئیس جمهور امریکا پیشرفت‌های عمرانی و آبادانی و فعالیت‌های شگرفی که برای بهبود اوضاع مردم و بالا رفتن سطح زندگی عمومی مردم در این چند ساله اخیر شده ستود و این مطلب را در مسافرت کوتاه خود درک کرد که ایران سرزمینی است که در آن پیوند شاه و ملت چنان محکم و استوار است که هرگز گسستنی نخواهد بود خواسته شاه خواسته ملت ایران است و تمام کوشش و فعالیت و فداکاری شاه برای بهبود اوضاع اجتماعی ملت ایران است (صحیح است)
به گفته شاهنشاه: زندگی در آزادی و شرافتمندی برنامه و هدف ما است همه گونه آزادی منهای خیانت.
نماینده اول ملل بزرگ امریکا نیز در این گفته‌های خردمندانه شاهنشاه ایران هم عقیده است.
آقایان این چند کلمه را از پشت تریبون خانه ملت ایران به عنوان پاسخ بدرقه‌ای حضرت رئیس جمهور امریکا به عرض رساندم و باز این حقیقت را تکرار می‌کنم که زور و تهدید و ارعاب و هتاکی و فحاشی در ارکان با اقوام ملت ایران کوچک‌ترین تأثیری ندارد و فرزندان ایران چون کوه‌های خود ثابت و استوار و سرسخت‌اند.
تنها راه نفوذ در ایرانی این است که مدخلی در قلب آنان پیدا کنند و آن فقط از دریچه صداقت و راستی و آزادی است از همین راه است که شاهنشاه ایران در قلوب مردم سخت جای‌گیر شده است (صحیح است.)
در جهان امروزی ایدئولوژی که بر سایر افکار و عقاید غلبه پیدا می‌کند آن ایدئولوژی حقیقت دوستی و پاکی و صلح است ایران به هدایت شاهنشاه خردمند خود دوش به دوش ملک راقیه جهان در راه ترقی و تعالی و بهبود اوضاع مردم گام‌های بزرگی بر می‌دارد هر کس ما را در این راه کمک کند ما با او دوست و برادریم و هر کس از راه کج وارد شده و ما را در حق حیات و آزادی خود ناراحت کند با تمام قوا با او مقاومت خواهیم کرد (صحیح است)
دنیا شاهد صحنه‌های خونین و جگرخراشی بود که معلول پوسیدگی دماغ و بی‌شعوری عده‌ای خودخواه بود امیدواریم که دیگر دنیا آن روزهای وحشتناک را نبیند و صلح و صفا در صحنه گیتی پایدار بماند اما برای پایان مطلب باز به گفته شاهنشاه تکیه کنیم زندگی خوب است اما در آزادی و شرافتمندی و این راهی است که ما در آن قدم گذارده‌ایم و برگشتن هم نیست (احسنت احسنت).
نایب رئیس - آقای مهندس جفرودی.
مهندس جفرودی - سفر ایزنهاور رئیس جمهور و رئیس دولت اتازونی امریکا به بعضی از کشورهای آسیا از اقدامات بسیار مهم سیاسی و بین‌المللی به شمار است و به یقین دارای اثراتی است که ثمرات آن در طول زمان به دست خواهد آمد.
ملت و دولت آمریکا بر اثر کمک‌های مادی و معنوی فراوانی که به کشورهای بزگ و کوچک کرده است به حق پرچمدار آزادی و نگهبان صلح جهانی و ضامن استقلال ملل کوچک معرفی شده است احزاب و افراد این ملل باید در اطراف آن سفر بیاندیشند و نتایج آن را مورد دقت و بحث قرار دهند احساسات پرشوری که در همه این کشورها خاصه در ایران نسبت به ایزنهاور به عنوان رئیس جمهور و رئیس دولت اتازونی آمریکا ابراز شده است شاهد صادقی از مراتب سپاسگزاری مردم جهان از مساعی بی‌دریغ دولت و ملت آمریکا در راه تعمیم صلح و تضمین حیات اقوام است.
اگر در میان دولت کوچک معدودی وجود دارند که طرفدار و یا هواخواه سیاسی دولت بزرگ به شمار می‌آیند اکثریت مردم کشورهای ستمدیده خود را یار وفادار ملت آمریکا دانسته و صمیمانه خواهان دوستی آن است با آن‌که دولت آمریکا در طی سال‌های بعد از جنگ دوم جهانی میلیاردها دلار از مالیات مردم سرزمین خود را صرف بهبود وضع اقتصادی ملل محروم و ستمدیده کرده و خون جوانان خود را در کره و دیگر نقاط در راه تأمین آزادی و استقلال ملل نثار کرده است هنوز مردمی وجود دارند که در حسن‌نیت زمامداران آمریکا تردید روا می‌دارند و اما این تردید معلول دو علت بزرگ است که یکی تاریخی و طولانی است و دیگری سیاست پاکباز و بی‌شائبه آمریکایی است.
در طول تاریخ روش و سیاست دولت مقتدر و بزرگ همواره این بوده است که با حیله و تزویر و یا جنگ و خونریزی ملل کوچک را از پای درآورند و نظم و نسق حیات اجتماعی آنها را در هم بریزند و آنها را به بند اسارت و بردگی بکشند تا بتوانند منابع طبیعی بیکران سرزمین آنها را به یغما ببرند و نیروهای انسانی آنها را به نفع خویش به کار بندند و کشور آنها را انبار مال و بازار فروش محصول خویش سازند و برای این‌که کاخ سیادت آنها روزی فرو نریزد دست به بیدادگری دراز می‌کردند و مردم این سرزمین‌ها را از فرهنگ و رشد اجتماعی باز می‌داشتند و مدارج ترقی و تعالی و نیل به مقامات حکومتی و ارتشی را بر آنها مسدود می‌ساختند دسته‌ای را اجیر و هواخواه خود می‌ساختند و آنها را از امتیازات بسیاری برخوردار می‌ساختند و اکثریت را از بدوی‌ترین حقوق انسانی محروم نگه می‌داشتند و در این کار آن قدر راه افراط می‌پیمودند تا مردم مظلوم و محروم گرد هم جمع آیند و به بهای جان خویش دست به انقلاب بزنند و آزادی محدود و مشروطی را با فداکاری بسیار به دست آورند.
این روش مذموم و مردود دولت مقتدر اختصاص به ادوار اخیر تاریخ ندارد و از روزگار دیرین اقویا آن را پیشه خود ساخته بودند چنانچه در رم قدیم یا پیش از میلاد مسیح پلیبین‌ها plebiens برای احقاق بدوی‌ترین حقوق انسانی که از آن جمله آزادی ازدواج تعدیل شرایط نزول پول و انتشار قوانین نیل به مقامات نمایندگی مجلسین شورا و سنا سال‌ها با پاتریسین‌ها patriciens به مبارزه ایستادند و قربانی‌ها دادند تا در طی پنج قرن از لحاظ حقوق اجتماعی با آنها برابر و یکسان شدند.
خاطرات این تعدیات و مظالم و سیادت دولت مقتدر در طول چند قرن اخیر در میان اقوام آسیایی و افریقایی به صورت بسیار تلخ و دردناکی باقی مانده است بسیارند مللی که آزادی حکومت داخلی خود را در قرن حاضر به دست آوردند و اقوامی نیز هنوز از همین نعمت خود مختاری محروم هستند و جملگی آنها از مزایای آزادی سیاسی برخوردار نمی‌باشند.
پیدایش برخی فرضیه‌های اقتصاد سیاسی و وجود برخی حکومت‌های مقتدر فعلی را باید معلول همین سیاست‌ها بیدادگری‌ها امتیازات طبقاتی و محرومیت‌های گروه کثیری از انسان‌ها دانست با کمال تأسف و تأثر باید اذعان کرد حکومت‌هایی که با انقلاب و همت اکثریت مردم به وجود آمدند به تدریج علل پیدایش خود را از یاد برده و برای تحصیل سیادت و امتیازات در مقام امحاء آزادی دیگران برآمدند هر جا که توانستند بر حکومت‌های مستقل فائق آمدند و افرادی را به نام حاکم بر مردم آن سرزمین‌ها تحمیل کردند و نام عمل ناهنجار خویش را آزادی گذاردند.
این است خاطرات دردناکی که اقوام و ملل از اقویا و زورمندان دارند و به سابقه همین خاطرات سیاست پاکباز و بی‌آلایش دولت و ملت آمریکا به تعبیرها و تفسیرها نگرانی‌ها و تردیدها مواجه می‌گردد.
میلیاردها دلار مالیات مردم امریکا که بی‌دریغ در اختیار غنی و محتاج گذاشته شده است و صدها کمک‌های موثر معنوی مظلوم شده است هنوز نتوانسته است اثرات آن خاطرات ریشه‌دار را زایل کند و در
تصور مردم جهان نگنجد که قوم امریکا بی‌نظر و شائبه دامن همت به کمر زده در سایه علم و اتم و در پرتو ارتش و قدرت برای رهایی ملل اسیر و رفع تعدی از آنها و بسط عدال و آزادی در میان آنها قد علم کرده است زیرا هنوز می‌بینید که از یک طرف نیمی از کره در خاور دور به دست آمریکا آزاد می‌گردد ولی از طرف دیگر مردم الجزایر به دست دیگران به خاک و خون کشیده می‌شوند.
در روابط ملل و اقوام باید تحولی اساسی و پیگیر به وجود بیاید علم و فرهنگ تدبیر و انسانیت امتیازات فکری و مدنی اختراع و ابداع صنعت و کار باید جایگزین زور و قدرت سلاح‌های مخوف جنگی گردد به جای پیمان‌های جنگی باید موافقت‌نامه‌های فرهنگی علمی و تجارتی بین دولت برقرار گردد (صحیح است)
دیگر دولت مقتدر نباید برای تحصیل بازار و امت در مقام ترویج مرام خود محو آزادی دیگران و اسارت آنان برآیند (صحیح است)
همان طور که پادشاه محبوب ما در فرودگاه مهرآباد فرمودند بر اثر این روابط کشور آمریکا به کرات تمایل خویش را به کمک به پیشرفت فرهنگ بهداشت توسعه وضع اجتماعی و اقتصادی کشور ما بدون این‌که کمترین نظر اعمال نفوذ سیاسی داشته باشند عملاً ابراز داشته است بدیهی است برای ملت و دولت ایران آمریکا همواره قهرمان حقوق بشر و مدافع عدالت و آزادی بوده است و به خصوص در این ۱۸ سال اخیر که کشور ما در معرض فشارها و تهدیدهای ناروایی قرار داشته ما پیوسته کشورهای متحده را در کنار خود یعنی در کنار حق و عدالت یافته‌ایم.
ما تصدیق داریم که کشورهای متحده آمریکا بدون اعمال نظرهای سیاسی در موارد مختلف و خاصه هنگام بحران‌های خطرناک چه از لحاظ معنوی به کمک میهن ما شتافته است و ما را با تمام قدرت خود یاری و همراهی کرده است ما به خاطر داریم و صفحات تاریخ کشور ما گواه صادق آن است که مرحوم پرزیدنت روزولت در روزهای بحرانی جنگ دوم جهانی رنج سفر برخود هموار کرد و به تهران آمد و با صدور اعلامیه‌ای استقلال سه هزار ساله میهن ما را تأیید و تصدیق کرد ما نیک به یاد داریم که آذربایجان مهد رجال و آزادی‌خواهان به نام ایران به تحریک بیگانگان و به دست عمال خائن آنها در معرض خطر جدایی از مام میهن قرار گرفته بود.
هنگامی که ملت و ارتش ایران به رهبری خردمندانه پادشاه قیام کرد و از میان صفوف ارتش نیرومند بیگانه به صوبت آذربایجان شتافت دولت و ملت آمریکا بود که اقدامات میهن‌پرستانه ما را در مجامع بین‌المللی مورد تأیید و پشتیبانی صمیمانه خود قرار ابقای آذربایجان بازوی توانای راست ایران در پیکر مام میهن یکی از علل شایسته ابراز احساسات پرشور مردم ایران در استقبال از پرزیدنت ایزنهاور می‌باشد.
برای آن‌که ملتی به طیب خاطر مقدم بیگانه‌ای را در خاک خود گرامی بدارد باید قلوب مردم آن حقیقتاً از خاطرات فراموش نشدنی و مراتب سپاسگزاری آکنده باشد (صحیح است)
ملت ایران نسبت به سنن و شعایر ملی و تاریخی خود به سایر متعصب و پابرجاست چنآن‌که در طی ۲۵۰۰ سال که رژیم حکومت قدیمی‌ترین کشورها دست‌خوش حوادث و تحولات شده است دست از سلطنت برنداشت و امروز بیش از هر زمان نسبت به اساس سلطنت مشروطه وفادار بوده و پادشاه خود را مظهر عالی‌ترین عواطف و احساسات ملی می‌داند (صحیح است) به همین سبب سخنان محبت‌آمیزی که پرزیدنت ایزنهاور به نام دولت و ملت آمریکا نسبت به اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی بیان داشته‌اند اثری عمیق در ملت ایران کرده است (صحیح است)
ما معتقدیم ملل و اقوامی می‌توانند به حد کمال از آزادی برخوردار گردند که از مزایای مظاهر تمدن بهره‌مند باشند به همین سبب ما قلت کادر فنی انسانی و نداشتن تجهیزات و ماشین‌آلات تمام هم خود را مصروف آن می‌داریم که در همه شهرها و دهات آیین مظاهر و موجبات رواج یابد و همه مردم ایران از آن متمتع گردند و خوشحالیم.
نایب رئیس - آقای مهندس جفرودی وقت شما تمام شد.
مهند جفرودی - تقاضای پنج دقیقه وقت می‌کنم.
استخر - پنج دقیقه از وقت بنده استفاده بفرمایید.
مهندس جفرودی - که پرزیدنت ایزنهاور به آثار بارز و مشهود این مظاهر شخصاً پی برده‌اند چنآن‌که در بیان متین و مشوق خود در فرودگاه به دین صورت بدان اشاره کرده‌اند اکنون به اینجا آمده‌ام و احترام ملت آمریکا را برای شجاعت تبریکات آنها را درباره موفقیت‌های شما آروزهای‌شان را برای آینده شما و تعهدات آنها را برای ادامه دوستی با شما و ملت‌تان را با خود آورده‌ام.
ما در جنگ دوم جهانی با وجود اعلام بی‌طرفی مصایب فراوان دیده‌ایم ملت ایران با داشتن مزارع محصول و منابع بیکران نفت به خاطر پیروزی متفقین به محرومیت‌های بسیاری تن در داد به خوردن سیب‌زمینی و پوشاک غیرکافی قناعت کرد تا کامیون‌های حالم آذوقه نان و گوشت به دست ارتش متفقین برسد قند و شکر ناپاب گردید و مردم ایران آن را به بهای گزاف کیلویی ۱۴۰ ریال به دست می‌آوردند تا پرچمداران مشعل آزادی بر اهریمنان جنگی فایق آیند راه‌آهن ایران فرسوده شد و راه‌های کشور خراب گردید نشر بی‌قاعده اسکناس باعث بالا رفتن اجناس گشت دریغ که بعد از پایان جنگ سهم ما از کمک‌های بی‌دریغ امریکا از همه کمتر شد کشورهایی که کمترین لطمه‌ای از جنگ ندیدند و سرزمین آنها از آسیب جنگ برکنار ماند چندین برابر ما از کمک‌های مادی و معنوی دولت و ملت آمریکا بهره‌مند گشتند با این حال ما سپاسگزار بوده و در دوستی خود پابرجا هستیم.
ما معتقدیم که دوستان با ارزشی برای جهان آزاد به شمار می‌آییم چنآن‌که در برابر حملات ناجوانمردانه بیگانگان بدون دریافت کوچک‌ترین کمکی از هم پیمانان سنتو و از دوستان دیگر خود مردانه ایستادگی کردیم و مردم ایران را پر از شهامت و پایداری و حفظ وحدت و یگانگی و وفاداری شدید و صمیمانه نسبت به پادشاه و خاک میهن خود صحنه‌های تاریخی یونانیان قدیم را به وجود آوردند (صحیح است)
ما برای حفظ آرامش در خاورمیانه و کمک به صلح جهانی با وجود داشتن موقعیت بسیار حساس وارد پیمان تدافعی سنتو شدیم و از آن به خاطر هیچ یک از مصالح عالیه دیگر روی برنگرداندیم و از این عضویت هنگام ضرورت طرفی نیستیم ولی به تعهدات خود مومن و وفادار مانده‌ایم ما یقین داریم که پرزیدنت ایزنهاور از این مسافرت خود در کشورهای خاورمیانه من‌جمله ایران خاطرات بسیار عمیق به دست آورده‌اند و با مشاهده تلاش فراوان صدها میلیون تن از مردم این سامان برای نیل به مدارج عالیه تمدن و پایداری در برابر خصم مؤمن و معتقد به دوستی ما به میهن خود بازگشته‌اند و ارمغان شایسته‌ای از دوستی خلل‌ناپذیر مردم کشورهای آسیایی برای ملت امریکا برده‌اند و با تصویر تازه و صحیحی که از ترقیات ما تلاش‌های ما و آثار بارز محصول فعالیت‌های ما پیدا کرده‌اند ملت آمریکا را به آینده درخشان ما امیدوار ساخته و در کمک و مساعدت مؤثر با ما ترغیب و تشویق خواهند کرد. (احسنت احسنت).
نایب رئیس - آقای استخر.
استخر - آقایان محترم تصدیق می‌فرمایند که بنده کمتر از این تریبون استفاده کرده‌ام در این دوره در مدت چهار سال شاید یکی دو بار بیشتر مزاحم نشدم بنابراین امروز چند کلمه تصمیم گرفته‌ام صحبت کنم استدعایم این است که به عرایضم گوش بدهید و توجه کنید و برای این مدت که بنده نخواستم مزاحم باشم شاید این حق را داشته باشم که این تقاضا را بکنم بنده البته نظر دیگر و قصد دیگری داشتم اما لازم می‌دانم در این مکان مقدس با اجازه همکاران محترم از این احساسات سرشاری که ملت ایران نسبت به ورود رئیس جمهور آمریکا ابراز کرد تشکر کنم (صحیح است) این احساسات بی‌شائبه و این فریادهای شادی و مسرت که گویا از یک حلقوم بیرون می‌آمد این بزرگ‌ترین صمیمیت و ارزشی بود که ملت ایران را در نظر رئیس جمهور آمریکا قدر و اهمیت و ارزش داد و آقای رئیس جمهور آمریکا شنیده بود که ملت ایران ملتی است رشید ملتی است کهنسال ملتی که ۶ ماه در برابر تجاوز تبلیغاتی بیگانه شدیداً مقاومت کرد اما ندیده بود آمد و دید که یک مملکت است یک ملت است و یک شاه یک شاه است و یک ملت و هیچ فاصله‌ای بین ملت ایران و شاه نیست (صحیح است) البته به عقیده بنده این طاق نصرت‌ها این قالی‌های گرانبهایی که در ایران فرش شد اینها به نظر ایزنهاور چندان تعجب و چندان قدر و ارزش نداشت آن طوری که باید و شاید او از این طاق نصرت‌ها و قالی‌های گران‌بها زاید دیده چیزی که به نظر بنده در نظر او قیمت داد همین احساسات و همین وحدت فکری است که دولت ایران احساس کرد (صحیح است) بزرگ‌ترین ارمغانی که ایزنهاور از ایران به مملکت خودش می‌برد به عقیده بنده این خاطراتی است که از ملت ایران به خاطر دارد رئیس جمهور آمریکا فهمید و شناخت که در این طرف دنیا ملتی به نام ملت ایران ملتی رشید و فهمیده متحد دولت امریکاست که در برابر هر پیش‌آمدی مقاومت می‌کند مردانه می‌ایستد و دست از پیمان خود برنمی‌دارد به عقیده بنده این احساسات ملی و این وحدت و سر و صدایی که گویا از یک حلقوم بیرون می‌آید باید اظهار تشکر از یک چنین ملتی در این مکان مقدس بکنم موضوع دیگر که یکی دو بار همکاران محترم بنده در اینجا صحبت کردند ولی به عقیده بنده به قدری دارای اهمیت است که به اصطلاح فقها مثل واجب عینی است باید فرد فرد نمایندگان مجلس شورای ملی در این قسمت صحبت کنند و اظهار عقیده کنند آن موضوع معامله‌ای است که دولت عراق با ما می‌کند بنده بعد از مذاکراتی که آن روز همکاران محترم آقای خلعتبری و آقای دکتر شاهکار کردند دیگر لازم نمی‌دانستم صحبتی بکنم ولی گزارشی را که آقای وزیر خارجه ایران در جلسه اسبق مجلس شورای ملی به آقایان نمایندگان تقدیم کرد بنده را برانگیخت که در این باب چند کلمه‌ای صحبت کنم فرازهای برجسته آقای وزیر خارجه ایران را متذکر می‌شوم از این قرار بود پیمانی بین ایران و عراق در ۲۲ سال پیش منعقد شده و تا کنون دولت عراق به آن پیمان رفتار نکرده با آن‌که دولت ایران از آن پیمان
هم ناراضی بوده مع‌الوصف دولت عراق هیچ‌گونه مداخله‌ای در ظرف این مدت به دولت ایران نداده است در ظرف این مدت ۲۲ سال دولت عراق ۲۲ میلیون لیره از عوارض کشتیرانی استفاده کرده و یک دینار از این در آمد را به دولت ایران نداده آقای وزیر خارجه اظهار کرده‌اند ۷۵ درصد کشتی‌هایی که از شط‌العرب عبور می‌کند از بنادر ایران بارگیری می‌کنند و بایستی مداخله دولت ایران در امر شط‌العرب و از درآمد این عوارض به همین مقدار و تناسب باشد ولی دولت عراق مطلقاً نه در اداره کردن شط‌العرب دولت ایران را مداخله داده و ازانی عواید هم به دولت ایران چیزی نپرداخته آقای وزیر خارجه اظهار داشتند ما اولین دولتی بودیم که رژیم کنونی عراق را رسمی شناختیم و دولت عراق رعایت این دوستی و هم‌کیشی ما را نکردند بنده می‌خواهم عرض کنم شاید کمی در این شناسایی دولت ایران تعجیل کرد خاطر دارم همان موقعی که دولت و ملت ایران برای این قتل فجیعی که در عراق اتفاق افتاده بود بیرق‌های دولتی ایران نمی‌افراشته بود و متأسف و در حال تعزیت بود در چنین موقعی رژیم خونین عراق را دولت ایران به رسمیت شناخت من نمی‌دانم در اینجا دولت عراق را مخاطب قرار دهم یا دولت ایران را (بیات ماکو - دولت ایران را که در این شناسایی عجله کرد) صحیح است دولت عراق که به عقیده بنده وجود خارجی ندارد یک نفر است که می‌گوید انا ولا غیر کسی که در این مرحله از زمان برای حیات خودش و برای حفظ مقام خودش نمی‌تواند به کارهای دیگری بپردازد (صحیح است) بنابراین عراق دولتی ندارد که بنده بخواهم او را مورد خطاب قرار بدهم من نمی‌دانم آقای عبدالکریم قاسم به اصطلاح نخست وزیر عراق از کجا الهام گرفته بود (دکتر بینا - مریض است) البته اگر مریض نبود چنین دعویی نمی‌کرد ولی مرض دماغی نه مرض دیگر نمی‌دانم از کجا الهام گرفته بود که به مجرد بیرون آمدن از بیمارستان اول به سراغ ایران آمد و یک چنین حرف قلمبه و گنده‌ای را توی دهان مردمان انداخت که ما ۶ کیلومتر یک وقتی به دولت ایران دادیم حالا باید پس بگیریم (دکتر بینا - اصلاً قابل ذکر نیست) حرف‌های او به قدری سخیف است که قابل ذکر نیست (بیات ماکو - او ۵ کیلومتر گفته شما ۶ کیلومترش کردید؟) ببخشید پنج کیلومتر علی‌ای‌حال مناسبات ما با دولت عراق به عقیده بنده از گله‌گزاری گذشته به مرحله دیگری رسیده چون معروف است گله را از دوست می‌کنند کدام دوست هنوز نسبت به ایرانی‌ها همه روزه تعدی می‌کنند فشار می‌آروند و آنها را مجبور به مهاجرت می‌کنند دیشب به خصوص شاید آقایان دیده باشند در روزنامه‌ها که مرزبانان عراق یک بلم ایرانی را که چند نفر سرنشین داشته گلوله باران کرده و چند نفر را زخمی و یک نفر را به قتل رساندند البته ما با چنین دولتی نباید صحبت از روابط دوستانه و گله‌گزاری داشته باشیم و دولت باید در این روابط تجدید نظر بکند صحیح است.
نایب رئیس - آقای استخر وقت شما تمام شد.
استخر - استدعا می‌کنم چند دقیقه آقایان وقت بدهند.
نایب رئیس - آقای استخر اجازه بدهید ببینم آقای ارباب از وقت‌شان می‌دهند یا نه.
ارباب - بلی می‌دهم.
استخر - ده دقیقه. بسیار خوب ممنونم.
ارباب - خیر ۵ دقیقه.
استخر - بنده نمی‌دانم به طوری که آقای وزیر خارجه فرمودند ما رعایت دوستی و برادری و همجواری را کردیم من نمی‌دانم واقعاً در عرف سیاسی که بنده خیلی اهلش نیستم این گذشت این مسامحه به حساب عالیجنابی و علو همت و گذشت حساب می‌شود یا به حساب بی‌عرضگی و مسامحه‌کاری (موسوی - بزرگواری) بنده اصولاً در این برادری حرف دارم ما با عرب هیچ سمت برادری نداریم (دکتر بینا - ابداً) یعنی تاریخ این طور نشان می‌دهد از زمانی که پسران نوح بعد از قضیه طوفان از هم جدا شدند ما دیگر همدیگر را ندیدیم اینها از نژاد سامی و ما از نژاد آریایی هستیم (صحیح است) نه تنها برادر نیستیم والله بالله پسرعمویی هم نداریم از سابق هم نداشتیم اصلاً عربی نبوده که ملت ایران با او برادر و برادر خواندگی داشته باشد این قضیه برادری آمدیم بر سر هم‌کیشی بنده به دلایل تاریخی و متقن ثابت می‌کنم که ما در اسلامیت هم با آنها شریک نیستیم اول دلیل بنده قرآن است که خداوند می‌فرماید الاعراب اشد کفراً و نفاقاً و اجدراً الا یعلموا حدود ما انزل الله علی رسوله این تعریفی است که خدا در قرآن کریم که کتاب مقدس آسمانی است کرده که ملت عرب شدیدترین کفر است، عرب بدترین کفر است و نفاق و سزاوارتر که ندانند حدود آن چه را که خداوند بر پیغمبرش نازل کرده بنابراین مادر اسلامیت هم با آنها شرکت نداریم در تمام تاریخ حکومت اسلام یک بار حکومت به دست عرب افتاد و همان یک بار با ایرانی‌ها با کمال ذلت رفتار کردند و آن دوره حکومت بنی‌امیه بود که معاویه برای حفظ سیاست جابرانه خود تمام تعصبات جاهلیت را که پیغمبر (ص) محو کرده بود زنده کرد برای این‌که اساس حکومت و اعضای دولت او عرب بودند.
می‌دانید که به ایرانی‌ها به عنوان موالی خطاب می‌کردند یعنی بندگان ایرانی‌ها محروم از تمام مراسم عالیه بودند امامی پیشوایی حکومت حتی ایرانی اجازه گرفتن زن عرب نداشت این‌قدر به ما سخت گرفتند حکومت اسلامی که ما در عرب سراغ داریم حکومت اموی است که صد سال بیشتر طول نکشید و به دست قهرمان ایرانی ابومسلم خراسانی از بین رفت منقرض گردید و دوران حکومت بنی‌عباس آمد اینجا بود که ایرانی‌ها دست به کار شدند (بزرگ‌ابراهیمی - عبدالکریم اصفهانی است خودش) بنابراین ما در این قسمت با هم ارتباطی نداریم زیرا همان طور که عرض کردم در طول تاریخ یک دوره ۹۰ ساله حکومت به دست عرب‌ها افتاد و آن رفتاری بود که با ما کردند و به طور نمونه عرض کردم اما از حیث آداب و روش و انسانیت اینها که عرض می‌کنم دلایل تاریخی دارم اگر خاطرتان باشد در اوایل امر که آقای عبدالکریم قاسم سرکار آمده بود از جمله کارهایی که می‌خواست بکند این بود که دستور داده بود که مقدمه ابن خلدون را جمع کنند نمی‌دانم شنیدید یا نه کتابی دارد ابن خلدون به نام مقدمه این کتاب اولین کتابی است که تاریخ را در قالب فلسفه بیان کرده این آقای عبدالکریم قاسم دستور داد که مقدمه ابن خلدون را آنچه ممکن است جمع‌آوری کنند چرا برای این‌که این فیلسوف نامی یک فصل دارد که ان‌العرب اذا تسلط علی‌الاوطان اسرع الی‌الخراب عرب وقتی تمرکز در یک جا پیدا کرد آنجا رو به خرابی می‌رود یعنی ملت متمدن نیستند و دشمن آبادی هستند این را دنیا قبول دارد این مقدمه ابن خلدون شاید آقایان شنیده باشند.
نایب رئیس - آقای استخر ده دقیقه شما هم تمام شد.
استخر - بنده ده دقیقه دیگر وقت می‌خواهم.
نایب رئیس - نه می‌شود رأی گرفت و نه کسی از آقایان هست که به جنابعالی وقت بدهد.
چند نفر از نمایندگان - بقیه را بعد از دستور بفرمایید.
استخر - بنابراین بنده با کمال تأسف باید فعلاً به عرایض خودم خاتمه بدهم.
نایب رئیس - آقای ارباب بفرمایید ۵ دقیقه از وقت‌تان هست.
ارباب - مطمئن باشید که بنده خیلی به اختصار می‌پردازم (احسنت) در حال حضار وقتی امور عمرانی کشور را که در دست انجام است احصاء می‌کنم حقیقتاً لذت می‌برم در همه جای مملکت کارهای مهمی انجام می‌شود که در این کشور سابقه نداشته است در عین حال کارهای مناطق جنوب و مناطقی که مشرف به خلیج فارس است متأسفانه در دست تعویق است و تا به حال عذر و بهانه این بود که هوا گرم است فصل مقتضی نیست اما حالا وقت بسیار مقتضی است برای انجام کارهای عمرانی در آن نواحی بنده در اینجا به تمام مجریان امور عمرانی کشور و به تمام مجریان منوبات مقدس اعلیحضرت شاهنشاه یادآور می‌شوم که در کنار خلیج و در کنار نقاط مشرف به خلیح خاصه بندر عباس هوا بسیار مساعد و مقتضی است یکی از آن آقایان جناب آقای معاون وزارت راه است که در هیچ کجا مثل وزارت راه ادب و تعارف آن اندازه رواج نیست اما متأسفانه در عمل هیچ مثلاً در راه میناب الآن پنج شش سال است که به خاک‌بازی مشغولند ما همیشه می‌رویم آنجا با یک انفعال و شرمندگی و خجالت می‌آییم بیرون حقیقتاً به عکس جناب آقای دکتر عاملی اگر آدم در دادگستری کاری دارد تکلیفش روشن است و من از ایشان متشکرم برای این‌که هر وقت راجع به حوزه بندر عباس رفته‌ام هر کاری داشته‌ام فوری توجه کرده‌اند و به یک جایی هم رسیده اما این وزارت راه امیدوارم در این فصل یک قدری در رویه خود تجدید نظری بفرمایند تا فصل منقضی نشده یک توجه عملی بفرمایند همین طور سایر دستگاه‌ها یک وضع دیگری را دیروز مشاهده کردم که بنده خیلی پسندیدم و بسیار مستحسن بود و به نام یک ایرانی خواستم اینجا حق‌گزاری کنم دیروز برای یک قسمت از کارهای بنادر رفتم وزارت گمرکات و انحصارات دیدم شاگرد مکتب تیمسار ضرغام آقای خطاطان در سرسرای پایین وزارتخانه میز و صندلی گذارده و حاجب و دربانی هم نیست هر کس هر کاری دارد فوری آنجا تکلیفش را معین می‌کنند وضع خوبی بود و من پسندیدم امیدوارم که سایر دستگاه‌ها هم یک چنین سرعت عملی را نشان بدهند و همچنین آقای خطاطان را خدا به این شیوه مرضیه باقی و پایدار بدارد.
۳ - طرح لایحه اصلاحی مجلس سنا راجع به افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی
نایب رئیس - حالا وارد دستور می‌شویم موضوعی که مطرح است لایحه مربوط به اجازه افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی است که از سنا برگشته و دو تبصره آن در سنا حذف شده حالا هم لایحه قانونی که در مجلس شورای ملی تصویب شده و به سنا رفته قرائت می‌شود و هم آنچه که از سنا برگشته بعد آن وقت آقایان تصمیم می‌گیرند نامه و لایحه مصوبه مجلس سنا به شرح زیر قرائت شد:
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پاسخ مرقومه شماره ۱۹۱۶۵ - ۴/۹/۱۳۳۸ موضوع ارسال لایحه اجازه افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی ایران لایحه مزبور در جلسه روز شنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۳۸ مجلس سنا با اصلاحاتی به تصویب رسید اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق
برای استحضار عالی و طرح در مجلس شورای ملی به ضمیمه ایفاء می‌شود.
رئیس مجلس سنا - محسن صدر
لایحه قانونی راجع به اجازه افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی ایران ماده واحده بانک ملی ایران مجاز است معادل مبلغ پانصد میلیون ریال که وزارت دارایی سرمایه بانک رهنی ایران را افزایش داده است سهمیه سرمایه خود را نیز در آن بانک افزایش دهد به طوری که وزارت دارایی و بانک ملی ایران در سرمایه‌گذاری در بانک رهنی ایران بالمناصفه مشارکت داشته باشند.
تبصره - بانک رهنی مکلف است توسعه شعب خود را در مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها مقدم بر مرکز قرار دهد.
لایحه فوق که مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره در جلسه روز شنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۳۸ مجلس سنا به تصویب رسید.
رئیس مجلس سنا - محسن صدر
نایب رئیس - تبصره‌های اول و سوم ماده واحده که در مجلس شورای ملی تصویب شده و در مجلس سنا حذف شده قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
تبصره ۱ - تبصره دوم ماده اول قانون راجع به استفاده از بیست و سه میلیون دلار قسمتی از وام موضوع تحصیل اعتبار از کشورهای متحده آمریکا و انگلستان مصوب ۲۴ اسفند ماه ۱۳۳۶ در خصوص پانصد میلیون ریال مذکور نیز لازم‌الرعایه است.
تبصره ۲ - بانک‌های کشاورزی و رهنی مکلفند در نقاطی که فاقد شعبه یا نمایندگی هستند اعتباری که متناسب با آن محل باشد در اختیار بانک ملی آن محل بگذارند تا احتیاجات مراجعین را به عنوان نمایندگی بانک مربوط انجام دهند.
نایب رئیس - توضیحی بدهم این لایحه مالی است فقط از نظر مشورتی به سنا رفته است می‌توانید این اصلاح را قبول بفرمایید و می‌توانید قبول نکنید تبصره‌های اول و سوم حذف شده است آقای صدرزاده با حذف این تبصره‌ها مخالف هستید؟ (صدرزاده - بله) بفرمایید.
مشایخی - مصوبات سنا را هم بخوانید نایب رئیس اول قرائت شد صدرزاده عرض کنم به حضور مبارک‌تان در این مجلس همیشه صحبت از این است که راجع به شهرستان‌ها آن طوری که باید توجه نمی‌شود (صحیح است) توجع عبارت از این است که اعتبار در اختیارشان بگذارند که بتوانند زمین‌های زراعتی را زراعت کنند و برای مسکن خود خانه تهیه کنند یعنی بانک کشاروزی و بانک رهنی اعتبار بدهند به شهرستان‌ها ایده مجلس و نظر مجلس همیشه این بود مکرر هم این نظر را ما تأیید کرده‌ایم و در موقعی هم که آن لایحه ۲۳ مسلولین دلار اینجا مطرح بود پیشنهاد کردیم صدی هشتاد از این اعتبار به مصرف شهرستان‌ها برسد و صدی بیست هم به مصرف مرکز برسد و من خوب به خاطر دارم جناب آقای دکتر اقبال رئیس محترم دولت به اسم صدر این پیشنهاد را پذیرفتند و حتی پیشنهاد هم کمی نقص داشت که رسا نبود به آن منظور ما خود ایشان موافقت فرمودند بر این‌که این پیشنهاد اصلاح شود که درست این هشتاد درصد به مصرف شهرستان‌ها برسد و باز روی همین نظر موقعی که این لایحه اینجا مطرح بود صحبت کردیم و این پیشنهاد داده شد و مورد قبول نمایندگان مجلس هم واقع شد فقط یک گفتگو بود که این پناه میلیون الآن به قرض داده شده است و باز هم در مجلس تذکر داده شد که بعد از این‌که این قرض‌ها بازگشت کرد این اصل را رعایت کنند طبیعتاً این طور هم خواهد شد برای این‌که این قانون شامل ما تقدم نخواهد بود و شامل آتیه خواهد بود یعنی بعد از این‌که این پول‌ها بازگشت می‌کند اصل صدی هشتاد نسبت به شهرستان‌ها و صدی بیست نسبت به مرکز باید رعایت شود بنده هنوز اطمینان ندارم که صورت مذاکرات مجلس شورای ملی مرتب برای نمایندگان محترم سنا فرستاده می‌شود یا نمی‌شود ولی قطع دارم که اگر نمایندگان محترم مجلس سنا به تذکراتی که در مجلس داده بود وقوف داشتند هیچ وقت نظر به حذف این تبصره‌ها نمی‌دادند آقایان محترم استدعا می‌کنم به نظر همیشگی خودشان احترام بگذارند و بقای این تبصره را موافقت بفرمایید که این تبصره‌ها به قوت خودش باقی بماند و همان طوری که عرض کردم این تبصره شامل پنجاه میلیون اعتبار است بعد از این‌که از قرض‌هایی که داده شده برگشت مورد استفاده قرار بگیرد برای شهرستان‌ها و من یقین دارم که تیمسار محترم سرلشکر ضرغام که خود ایشان هم از اشخاصی هستند که علاقه تام دارند به شهرستان‌ها و آبادی شهرستان‌ها را مورد نظر قرار داده‌اند با این نظر مجلس شورای ملی در مقابل این تبصره‌ها موافق خواهند بود.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری مخالفید؟ (عمیدی نوری – بله) آقای دولت‌آبادی مخالفید؟ (دولت‌آبادی - مخالفم.) آقای آقایان (آقایان - موافقم) بفرمایید.
فیلکس آقایان - عرض کنم در این لایحه یک سوء تفاهمی پیش آمده بود که بنده سعی خواهم کرد مطلب را با بیان غیر رسای خودم برای آقایان روشن کنم افزایش سرمایه و ازدیاد سرمایه مفهومش این نیست که حتماً یک پول اضافی در اختیارش بگذارند هر شرکتی هر مؤسسه‌ای هر بانکی یک سرمایه اسمی دارد و یک دارایی دارد که هم از سرمایه اسمیش استفاده می‌کند و هم از دارائیش در این مورد به خصوص جریان از این قرار است بانک رهنی تمام وجوهی که در اختیارش بوده به مصرف کار خودش می‌رساند آمده در چندین سال قبل فکری کرده و راه‌حلی پیدا کرده که کمکی شود به بانک رهنی به بانک ملی گفته‌اند بیا برو تو یک پولی قرض بده به بانک رهنی بانک ملی قرض داده و بانک رهنی هم این پول را خودش مجدداً قرض داده به متقاضیان بنابراین این پول جزء وجوهی است که در اختیار بانک رهنی در چندین سال قبل قرار گرفته و بانک رهنی هم طبق مقررات داخلی خودش این پول را مورد استفاده قرار داده بعد یکی دو سال گذشته این پول که در اختیار بانک رهنی بوده بانک رهنی نزول می‌دهد یعنی قرضی که از بانک ملی گرفته صدی چهار می‌دهد و با صدی هشت یا دوازده می‌داده به متقاضیان آمده‌اند دیده‌اند که هیچ امیدی نیست که بانک رهنی بتواند این پول را برگرداند بانک ملی و از طرفی هم احتیاجات مملکت روز به روز زیادتر می‌شود گفتند این را ببخشیم به آنها در صورت ظاهر به سرمایه بانک ملی در بانک رهنی اضافه شده ولی در حقیقت دیناری بر وجوهی که در اخیتار بانک رهنی است اضافه نشده (دکتر مشیر فاطمی - برمی‌گردد) اجازه بفرمایید (دکتر مشیر فاطمی - وقتی برمی‌گردد این کار را بکنند) این بحث هم شد که این پول‌ها فعلاً در جریان است وقتی برگشت این کار را بکنند ولی مشکل جناب آقای صدرزاده اینجاست که وقتی این پول برگشت باید دید کفاف این منظوری که آقایان نمایندگان محترم دارند خواهد کرد یا نه ملاحظه بفرمایید شکی نیست امروز بانک رهنی به اندازه کافی برای احتیاجات کارهای جاری خودش پول ندارد اگر این تبصره به این نحو تصویب شود در عمل چه جور می‌شود (صدرزاده - برای مرکز دارد برای شهرستان‌ها ندارد؟) بایستی این پنجاه میلیون تومان را از کارهای معمولی‌شان خارج کنند و اختصاص بدهند به این کار (دکتر رضایی - مانع کار نیست) حالا بنده توضیح می‌دهم که مطلب روشن شود و البته بسته به نظر آقایان است ممکن است همین تبصره هم اصلاح شود و در آن صراحه قید شود که این پنجاه میلیون تومان وقتی برگشت متدرجاً تخصیص داده شود به شعب شهرستان‌ها که هم آنها گشایشی پیدا کنند و هم مشکلی در امور فعلی بانک رهنی ایجاد نشود.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری - عرض کنم که بنده تمنی می‌کنم نمایندگان محترم توجه کامل بفرمایند به این اشکالی که در اینجا پیش آمده مجلس سنا دو تبصره را حذف کرده و هر دو تبصره مربوطه به شهرستان‌ها است شاید سنا حق داشته باشد به دلیل این‌که از شصت نفر نمایندگان سنا سی نفرشان از تهران انتخاب و انتصاب می‌شوند و سی نفر دیگرشان هم بیشتر تهران‌نشین هستند بنابراین حق دارند که مفهوم واقعی احتیاجات شهرستان‌ها را آن طوری که باید ندانند (صحیح است) و به همین جهت است که نمایندگان محترم توجه می‌فرمایند که هر دو تبصره در راه منافع مردم شهرستان وجودش لازم است تبصره‌ای که جناب آقای ابتهاج پیشنهاد کرددند جناب آقای وزیر دارایی تازه تشریف آورده‌اند و خیلی هم بنده به سرعت ذهن‌شان اعتقاد دارم توجه خواهند فرمود که ما می‌گوییم چرا شهرستان‌ها بانک کشاروزی و بانک رهنی کم می‌دهند می‌گویند کادر نداریم ما چه گفتیم گفتیم سهم شهرستان‌ها را حواله کنند به بانک ملی هر نقطه‌ای همان احتیاج مردم شهرستان‌ها را بانک ملی انجام بدهد در شعبش یعنی این قرارداد وامی که می‌خواهد برای کار کشاورزی ببندد در یک نقطه دور از مرکز یا یک نقطه دور افتاده مرزی بانک ملی هست و دیگر لزومی ندارد میز و صندلی درست کنند و یک اداره و دستگاهی درست کنند به عنوان بانک کشاورزی یا بانک رهنی تا بیچاره‌ای بتواند از اعتبار استفاده کند حالا که می‌گویید ما دستگاه مخصوص نداریم سهمش را حواله بدهید به آن شعبه بانک ملی که قراردادش را ببندد بنده نمی‌دانم کجای این بد است چه بوده است که این مطلب مجلس سنا را ناراحت کرده که این را حذف کرده این هیچ تأثیری ندارد جز اجرای منویات اعلیحضرت همایونی در توسعه تولید در این مملکت و افزایش مملکت که هر دو مورد نظر شخص اول مملکت است و موضوع دوم هم راجع به پنجاه میلیون است راست است که بعد از تصویب آن تبصره جناب آقای ناصر تشریف آوردند و توضیح دادند که این پنجاه میلیون خرج شده و ما برای این‌که تکلیفش را معلوم کنیم گفتیم که جزء سرمایه آن بانک باشد این قبول اما بالاخره این پنجاه میلیون که وام داده شده یک روزی برمی‌گردد پول که نمی‌ماند به کسی داده‌ایم شود و گرفته می‌شود ما گفتیم وقتی که گرفته شد به تدریج که شهرستان‌ها را می‌دهند بنده نمی‌دانم این دو تا تبصره چه چیزی برای مملکت دارد جز این‌که یک قدمی به نفع شهرستان‌ها بر داشته شده و مجلس سنا مفهوم این احتیاج را در شهرستان‌ها درک نکرده به این جهت است که بنده تمنی می‌کنم نمایندگان محترم این دو تبصره را که با دقت لازم تصویب فرموده‌اند تأیید بفرمایند
نایب رئیس - آقای دولت‌آبادی مخالفید؟ (دولت‌آبادی - مخالفم) دکتر بینا مخالفید؟ (دکتر بینا - مخالفم) آقای مهران (مهران - بنده با حذف تبصره‌ها مخالفم) چون موافقی نیست آقای دولت‌آبادی برای صحبت جنابعالی مانعی نیست چون همه مخالفند مخالف با حذف تبصره‌ها می‌تواند صحبت کند. آقای دولت‌آبادی (دکتر بینا - بنده هم مخالف بودم).
دولت‌آبادی - ممکن است استدعا کنم که صحبت بفرمایید.
۴ - اعلام تصویب صورت‌مجلس
نایب‌رئیس - چون اکثریت هست تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۵ - بقیه مذاکره در لایحه اصلاحی مجلس مربوط به افزایش سرمایه بانک ملی ایران در بانک رهنی
دولت‌آبادی - نظری که اینجا صحبت شد و اتفاقاً پیشنهاد کننده استفاده از هشتاد درصد اعتبار برای شهرستان‌ها خود بنده بودم و مورد توجه دولت قرار گرفت ولی متأسفانه در مجلس سنا دقت نشده صرفنظر از این‌که این لایحه جنبه مالی دارد ممکن است نظری داشته‌اند اما مطلبی که جناب آقای صدرزاده اینجا تذکر دادند با یک توضیح کوچکی که بنده عرض می‌کنم فکر می‌کنم که کافی باشد مجلس توجه نماید که این دو تبصره بماند و حقش هم هست در حالی که صحبت شد که اعتبار را قبلاً گرفته‌اند و بعد اجازه گرفته‌اند بنده نمی‌خواهم وارد آن مطلب شوم که خود آن مطلب هم درست نبود که قانونی با خصوصیاتی از مجلس بگذرد و بعد بیایند بگویند این عمل گذشته است البته نمی‌خواهم وارد آن بحث شوم آن روز صحبت شد که اصلاحی به آن صورت گذشته در آن لایحه بشود اما مطلبی که آقای صدرزاده همکار عزیز بنده گفتند این است که وام‌ها برمی‌گردد وقتی برگشت راه او باز می‌شود یعنی اگر بانک رهنی صد تومان از این وام‌هایی را که داده است گرفت طبق قانون باید صدی هشتاد را بدهد به شهرستان‌ها این نه اشکالی برای مجریان هست و نه تعبیر به عدم توجه مجلس می‌شود به ولایات تهران کجاست تهران مرکز مملکتی است که بایستی شعاع عمل و انعطافش به ولایات زیادتر باشد حال متأسفانه برعکس شده اگر علت این ازدحامی که در تهران می‌بینید بخواهید توجیه کنید در اثر همین بی‌توجهی است که سال‌ها شده است و توأم با ناامنی‌هایی که در ولایات بوده است و در همه مملکت بوده و حالا که اسباب آسایش و امنیت فراهم است بایستی به تمام نقاط این مملکت توجه بشود احسنت بنابراین یکی از راه‌های توجهش همین است اقدامات دیگری هم شده است که نباید ناسپاسی کرد یعنی در این سنوات نسبت به بنادر و شهرها و مرزها توجه خاصی شده است ما هم بایستی روی این تبصره همان‌طوری که نظر آقایان است تأیید کنیم که هر چه ازانی پول موجود هست و هر چه پول برمی‌گردد به ترتیب صدی هشتاد برای ولایات و صدی بیست برای تهران به مصرف برسد (نمایندگان - رأی رأی).
نایب رئیس - یک پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است (نمایندگان - رأی رأی) بنابراین رأی گرفته می‌شود به حذف نمی‌شود رأی گرفت رأی گرفته می‌شود به بقاء تبصره دوم توجه بفرمایید کسانی که موافقند که دو تبصره بماند رأی می‌دهند به بقاء دو تبصره یعنی مخالف هستند با حذف (عمیدی نوری - یعنی رأی دهنده موافق است که بماند) بنابراین رأی گرفته می‌شود به بقاء تبصره اول آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد حالا رأی گرفته می‌شود به بقاء تبصره دوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد (ابتهاج - حتی آقای خرازی هم رأی دادند) (خرازی - آقای ابتهاج بنده به ایران علاقه دارم نه تنها به تهران).
۶ - تقدیم لایحه اجازه اخذ ۲۵ میلیون دلار وام برای راه‌سازی به وسیله آقای مهندس خسرو هدایت وزیر مشاور
نایب رئیس - آقای وزیر مشاور لایحه‌ای دارید بفرمایید.
مهندس خسرو هدایت (وزیر مشاور) - لایحه‌ای‌ست راجع به اخذ ۲۵ میلیون دلار وام برای راه‌سازی که تقدیم مجلس می‌کنم.
نایب رئیس - به کمیسیون‌های مربوطه فرستاده می‌شود.
۷ - اخذ رأی نهایی و تصویب مصوبه مجلس شورای ملی مربوطه به افزایش سرمایه بانک ملی در بانک رهنی
نایب رئیس - حالا رأی نهایی با ورقه به ماده واحده گرفته می‌شود.
(در این موقع اسامی آقایان نمایندگان به وسیله آقای مهندس سلطانی (منشی) اعلام و آقایان به ترتیب در محل نطق حاضر و آراء خود را تسلیم نمودند).
اسامی رأی دهندگان - آقایان: پرفسور - جمشید اعلم - دکتر رضایی - دکتر سعید حکمت - گیو - دکتر بینا - قوام - زنگنه - دکتر حسن افشار - طباطبایی - قمی - دکتر عدل - پناهی - خرازی - ابراهیمی - تیمسار - صفاری - مشایخی - موسوی - عبدالحمید بختیار - دکتر اسفندیاری - شادمان - ابتهاج - مهران - اریه - ارباب - رامبد شیبانی - مهندس جفرودی - اکبر هدایت - عباسی - غضنفری - دکتر وکیل محمدعلی مسعودی - خزیمه - علم - دکتر اصلان - افشار - ساکینیان - هدی - دکتر امین خلعتبری - صدرزاده - دکتر مشیر فاطمی - بیات ماکو - دکتر سید امامی - مهندس فروهر - افخمی - مهندس فیروز شادلو - دولت‌آبادی - دکتر آهی - جلیلی - دکتر اسدی - دکتر امیر حکمت - توماج - برومند - دکتر نیرومند - مهدوی - طباطبایی - فرود - دادگر - بهادری - دیهمی - حکیمی - عمیدی نوری - مجید ابراهیمی - عامری - نصیری - دکتر پیرنیا - استخر - دکتر دادفر - سلطانی - صراف‌زاده - مهندس اردبیلی.
نایب رئیس - لایحه با ۷۰ رأی موافق تصویب شد حالا به دولت ابلاغ می‌شود.
اسامی موافقین - آقایان: شادمان - مشایخی - اریه - مهندس سلطانی - مسعودی - بهادری - احمد مهران - عبدالحمید بختیار - دکتر دادفر - افخمی - صراف‌زاده - دکتر عدل - ابتهاج - محسن اکبر - خزیمه - علم - دکتر حسن افشار - بزرگ‌ابراهیمی - فرود - فخر طباطبایی - احمد طباطبایی - دادگر - رامبد استخر - برومند - مهندس هدایت - مهندس جفرودی - عمیدی نوری - دکتر امیر اصلان - افشار - مهدوی - مهندس فروهر - دکتر سید امامی - یارافشار - ساگینیان - غضنفری - هدی - دکتر امین بیات - ماکو - دکتر مشیر فاطمی - صدرزاده - خلعتبری - عباسی - شادلو - مهندس فیروز - دولت‌آبادی - جلیلی - دکتر آهی - دکتر امیر حکمت - دکتر امیر نیرومند - خرازی - توماج - حکیمی - دکتر اسدی - دکتر رضایی - پرفسور اعلم - گیو - دکتر سعید حکمت - دیهیم - نصیری - عامری - مجید ابراهیمی - مهندس اردبیلی - مرآت اسفندیاری - ارباب - موسوی - دکتر بنیا - صفاری - کاظم شیبانی - دکتر وکیل - قوام - پناهی.
۸ - شور دوم گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولتین ایران و جمهوری متحده عرب
نایب رئیس - لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری متحده عرب قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری متحده عرب را مورد رسیدگی قرار داده خبر شور اول را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - موافقت‌نامه فرهنگی ایران و جمهوری متحده عرب که مشتمل بر یک مقدمه و سیزده ماده می‌باشد در تاریخ هجدهم شهریور ۱۳۳۷ در تهران به امضاء نمایندگان تام‌الاختیار طرفین رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویبی آن را مبادله نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه - دکتر سعید حکمت.
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری متحده عرب را با حضور آقای معاون وزارت فرهنگ برای شور دوم رسیدگی و پس از مذاکرات لازم ماده واحده مصوب شور اول را تصویب نمود و اینک گزارش آن را در تأیید خبر کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدرزاده.
نایب رئیس - آقای خلعتبری بفرمایید.
خلعتبری - عرض شود بنده آن دفعه که راجع به این موضوع صحبت کردم در ضمن راجع به تصمیم دولت در شناسایی عراق شخصاً اظهار نظر کرم که اینجا اشتباه شده است اما برای این‌که تصور نرود که بنده وزارت امور خارجه را خواستم مورد ایراد قرار بدهم بعد که جناب آقای آرام اینجا آمدند و اظهار نظر راجع به عراق کردند و آن بحث مفصل را در مجلس کردند معلوم شد که دولت اگر یک سیاستی از لحاظ مصلحت وقت به طور کلی دارد وزارت خارجه هم از لحاظ دفاع از حقوق ایران نه فقط کوتاهی نکرده بلکه آنچه لازم بوده کرده و ما برای این‌که باید در این موقع وزارت خارجه را تقویت کنیم بنده مخصوصاً لازم می‌دانم که عرض کنم که حقیقتاً در سنوات اخیر وزارت خارجه ما طوری عمل و رفتار کرده است که امروز وزارت خارجه ما که در سنوات سابق مورد ایراد واقع می‌شد از لحاظ این‌که فعالیت زیاد در امور سیاسی ندارد خوشبختانه در این سنوات اخیر وزارت خارجه ما به واسطه داشتن کارمندان شایسته نقش اساسی در مسایل سیاسی ایران بازی می‌کند اگر نظر آقایان باشد در چهار سال پیش در کنفرانس باندونک نماینده سرما در آنجا گویا جناب آقای دکتر عمید بود
او در آنجا آن چیزی را که بعد از آن لحاظ دنیا مورد توجه واقع شد مورد بحث قرارداد و برخلاف سیاست هندوستان حضرت جواهر لعل نهر و از کمونیسم تقویت می‌کرد و با مائوتسه تونک بازو به بازو رفته بودند به کنفرانس نماینده وزارت خارجه ایران خطرات نزدیکی با کمونیست‌ها و خطرات بی‌طرفی را تذکر داد و این نشان می‌دهد که وزارت خارجه ما امروز جنبه فعالیت و جنبه پیش‌بینی در امور سیاسی دارد بعد در قضیه مصر آقایان توجه دارند وزیر خارجه ما آقای دکتر اردلان که یکی از صاحب‌منصبان قدیمی وزارت خارجه است چه نقش مؤثری را بازی کرد همین طور وزارت خارجه ما در حفظ صلح در خاورمیانه بسیارخوب با ابتکار عمل می‌کنند و بایستی وزارت خارجه را تقویت کرد بنده کمتر به خارج مسافرت کرده‌ام فقط یک سفر اخیراً رفتم به انگلستان در انگلستان دیدم سفارت ما خیلی مورد احترام است اعضای سفارت مورد احترام هستید خیلی پاکیزه عمل می‌کنند سفیر کبیر ما آنجا آقای قدس نخعی یک شخصی است که خیلی مورد احترام است بنده قطع دارم در ممالک دیگر هم از این قبیل آقایان هستند بنده از جهت این‌که مطالبی آن روز عرض کردم برای این‌که موجب تضعیف وزارت خارجه نشود وظیفه خودم دانستم در اینجا از وزارت خارجه و زحمتی که آقایان می‌کشند قدردانی بکنم آقای وزیر خارجه هم باید به سهم خودش از اعضاء لایق و شایسته ما قدردانی کند چون بعضی اوقات بعضی صحبت‌ها راجع به یک چیزی یک امری من‌باب انتقاد گفته می‌شود ولی خوشبختانه وزارت خارجه ما در این سنوات اخیر ثابت کرده است که حقیقتاً با شایستگی وظیفه سیاسی خودش را در امور خاورمیانه انجام می‌دهد.
نایب رئیس - چون کسی دیگر اجازه صحبت نخواسته است اعلام رأی می‌شود رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است چون کسی اجازه صحبت نخواسته رأی گرفته می‌شود به تمام لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.
۹ - طرح گزارش کمیسیون نظام راجع به تبدیل درجات استوار یکم‌های خلبانی به ستوان یاری و تصویب آن
نایب رئیس - گزارش کمیسیون نظام مطرح است راجع به تبدیل درجه استوار یکم‌های خلبانی به ستوان یار سومی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام لایحه شماره ۲۰۸۲ ۲۱۳۲ دولت راجع به تبدیل درجه استوار یکم‌های خلبانی به ستوان‌یار سومی را با حضور تیمسار سپهبد زاهدی معاون وزارت جنگ مورد رسیدگی قرار داده ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده - استوار یکم‌های خلبان و فنی نیروی هوایی که حداقل دارای گواهی‌نامه سوم متوسطه بوده و بیش از چهار سال تمام در درجه اخیر قدمت خدمت داشته باشند پس از طی دوره آموزشگاه ستوان‌یاری به درجه ستوان‌یار سومی مفتخر می‌گردند.
تبصره ۱ - ستوان‌یاری دارای درجات ۱ و ۲ و ۳ می‌باشد که به ترتیب ستوان‌یار سومی ستوان‌یار دومی و ستوان‌یار یکمی نامیده می‌شود.
تبصره ۲ - حداقل مدت توقف در هر یک از درجات ستوان‌یار سومی و ستوان‌یار دومی برای ترفیع به درجه بالاتر پنج سال تمام می‌باشد.
تبصره ۳ - حقوق درجه این قبیل درجه‌داران در درجات ستوان‌یار سومی و ستوان‌یار دومی و ستوان‌یار یکمی به ترتیب معادل حقوق درجه ستوان سومی ستوان دومی و ستوان یکمی بوده و میزان حقوق سنواتی آنان معادل یک دهم حقوق (مندرج از ماده ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی) خواهد بود.
تبصره ۴ - شرایط ورود و سایر مقررات مربوط به آموزشگاه ستوان‌یاری برابر اساس‌نامه‌ای که به وسیله نیروی هوایی پیشنهاد و به تصویب وزارت جنگ می‌رسد تعیین خواهد شد.
تبصره ۵ - در مورد درجه‌داران خلبان و فنی نیروی هوایی مقررات این قانون جانشین مقررات ماده ۲۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهشناهی و سایر مقررات مربوط به افسر یاران خواهد بود.
از طرف مخبر کمیسیون نظام - کاظم شیبانی.
نایب رئیس - چون کسی اجازه صحبت در کلیات نخواسته رأی گرفته می‌شود به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد.
ماده واحده قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - استوار یکم‌های خلبان و فنی نیروی هوایی که حداقل دارای گواهی‌نامه سوم متوسطه بوده و بیش از چهار سال تمام در درجه اخیر قدمت خدمت داشته باشند پس از طی دوره آموزشگاه ستوان‌یاری به درجه ستوان‌یار سومی مفتخر می‌گردند.
تبصره ۱ - ستوان‌یاری دارای درجات ۳و ۲ و ۱ می‌باشد که به ترتیب ستوان‌یار سومی ستوان‌یار دومی و ستوان‌یار یکمی نامیده می‌شوند.
تبصره ۲ - حداقل مدت توقف در هر یک از درجات ستوان‌یار سومی و ستوان‌یار دومی برای ترفیع به درجه بالاتر پنج سال تمام می‌باشد.
تبصره ۳ - حقوق درجه این قبیل درجه‌داران درجات ستوان‌یار سومی و ستوان‌یار دومی و ستوان‌یار یکمی به ترتیب معادل حقوق درجه ستوان سومی ستوان دومی و ستوان یکمی بوده و میزان حقوق سنواتی آنان معادل یک دهم حقوق (مندرج از ماده ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی) خواهد بود.
تبصره ۴ - شرایط ورود و سایر مقررات مربوط به آموزشگاه ستوان‌یاری برابر اساس‌نامه‌ای که به وسیله نیروی هوایی پیشنهاد و به تصویب وزارت جنگ می‌رسد تعیین خواهد شد.
تبصره ۵ - در مورد درجه‌دران خلبان و فنی نیروی هوایی مقررات این قانون جانشین مقررات ماده ۲۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و سایر مقررات مربوط به افسریاران خواهد بود.
نایب رئیس - کسی اجازه صحبت نخواسته و پیشنهادی هم نرسیده رأی گرفته می‌شود به ماده واحده و تبصره‌ها آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است کسی اجازه صحبت نخواسته است بنابراین رأی گرفته می‌شود به تمام لایحه آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد.
۱۰ - شور دوم گزارش کمیسیون استخدام راجع به اجازه تمدید استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار.
نایب رئیس - شور دوم لایحه استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون گمرکات و انحصارات به مجلس شورای ملی
کمیسیون گمرکات و انحصارات لایحه شماره ۴۶۱۴ دولت راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار را با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده ماده واحده مصوب شور اول را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - وزارت گمرکات و انحصارات مجاز است پنج نفر از کارشناسان یونانی که فعلاً مشغول خدمت هستند به شرح فهرست شماره یک متمم که حاوی اسامی و حقوق ماهانه آنهاست از اول سال ۱۳۳۷ برای مدت سه سال تجدید استخدام کند.
تبصره ۱ - حقوق کارشناسان مذکور کماکان تماماً به ریال پرداخت و پیمان استخدامی آنها باید بر طبق قانون استخدام اتباع خارجی مصوب عقرب ۱۳۰۱ تنظیم و به امضا وزارات گمرکات و انحصارات مبادله شود.
تبصره ۲ - چون شش نفر کارشناسان مزبور از اول سال ۱۳۳۴ و پنج نفر از ۱۸/۱۱/۱۳۳۴ در دخانیات مشغول خدمت بوده‌اند وزارتین دارایی و گمرکات و انحصارات مجاز می‌باشند اسناد حقوق آنها را که بر طبق صورت شماره دو ضمیمه به ریال پرداخت شده است به حساب‌های مربوطه منظور دارند.
صورت شماره یک مربوط به استخدام کارشناسان یونانی از اول سال ۱۳۳۷ در مؤسسه انحصار دخانیات ایران:
نام حقوق ماهیانه
۱ـ آقای آناناس زافیروپولیس ۱۴۰۰۰ ریال
۲ـ آقای ژان ژرژ دانیدیس ۶۴۰۰۰ ریال
۳ـ آقای کنستاتین الکسوپولوس ۵۳۰۰ ریال
۴ـ آقای ژرژ چفنلیدیس ۴۸۰۰ ریال
۵ـ آقای ژان مادروماتین ۵۳۰۰ ریال
صورت شماره دو مربوط به استخدام کارشناسان یونانی از اول سال ۱۳۳۴ تا پایان سال ۱۳۳۶:
نام حقوق ماهیانه
۱ـ آنان زافیر و پولیس ۱۲۰۰۰ ریال
۲ـ آقای ژان ژرژدانیدیس ۵۴۰۰ ریال
۳ـ آقای کنستاتین الکسوپولوس ۴۳۰۰ ریال
۴ـ آقای ژرژ چفنلیدیس ۳۸۰۰ ریال
۵ـ آقای ژان مادروماتین ۴۳۰۰ ریال
۶ـ آقای فئودرتریاند افیلیدیس ۴۸۰۰ ریال
در تاریخ ۱۸ / ۱۱/ ۳۴ فوت شده است.
مخبر کمیسیون گمرکات و انحصارات فلیکس آقایان
گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام لایحه دولت راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار را با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات برای شور دوم مطرح و پس از شور و مداقه خبر کمیسیون گمرکات و انحصارات را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام ـ دکتر دادفر
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه با حضور آقای معاون وزارت گمرکات و انحصارات لایحه دولت راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار را برای شور دوم رسیدگی و خبر کمیسیون گمرکات و انحصارات را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه - مشایخی.
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه به لایحه دولت راجع به استخدام پنج نفر کارشناس یونانی برای هدایت کشتکاران توتون سیگار را برای شور دوم رسیدگی و با خبر کمیسیون گمرکات و انحصارات موافقت نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه - دکتر سیعد حکمت
نایب رئیس - آقای صدرزاده مخالفید؟ (صدرزاده - بله) بفرمایید.
صدرزاده - عرض کنم که این مطلبی که بنده می‌خواهم اینجا عرض کنم یک قسمتش مربوط به ذوق است و آن این است که ما هر وقت قانون استخدام خارجی می‌آوریم می‌نویسیم مطابق عقرب سال فلان که قانون استخدام خارجی‌ها گذشته در میان خزندگان بدتر از همه عقرب است خوب است این را به همان کلمه فارسی تبدیل کنیم و بنویسیم استخدام اتباع خارجی مصوب آبان ماه ۱۳۰۱ این قدر کلمه عقرب را در لوایح نیاوریم این مخالف ذوق سلیقه است (یکی از نمایندگان - قانون را نمی‌شود عوض کرد) قانون را عرض نمی‌کنم کلمه ماه را عرض می‌کنم مطابق قانونی هم که از مجلس گذشته است نام ماه‌ها تبدیل شد و بهتر است که همان کلمات فارسی که هست آنها را انتخاب بکنیم به علاوه الآن تصمیم می‌گیرید که این کلمه عقرب را بردارید عرض کنم طلب دوم که خواستم عرض کنم راجع به این اتباع خارجی هستند که استخدام می‌شوند بنده اصولاً موافق هستم در مواقعی که ما متخصص نداریم استخدام کنیم ولی در این قوانین یک تکلیفی برای آنان معین بکنیم که یک اشخاصی را هم تربیت کنند که بعد از این‌که این خارجی‌ها مدت کارشان خاتمه پیدا می‌کند دیگر نیازی نداشته باشیم که اتباع خارجی بیایند و ما بتوانیم اتباع داخله را به همان کار بگماریم (یکی از نمایندگان - تربیت کرده‌اند) این را هم قید بفرمایید در قانون خیال می‌کنم که عیبی نداشته باشد.
نایب رئیس - آقای دکتر کیان معاون نخست وزیر.
دکتر کیان (معاون نخست وزیر) - بنده این عرضی که می‌خواهم بکنم البته حق بود که نمایندگان محترم می‌فرمودند ولی بنده به جهت ایمان و عقیده تامی که به خدمات نمایندگان دوره‌های اول و دوم دارم عرض می‌کنم این قوانینی که در آن ادوار گذشته است و با تاریخ‌های قمری گذشته است (صدرزاده - این تاریخ قمری نیست) تاریخ زمان و وقت بوده است اینها را به اعتقاد بنده شایسته مجلس شورای ملی است که حفظ کند و تغییری هم در آنها داده نشود و با همان مشخصات ادامه داشته باشد این رسم در سایر ممالک هم هست مثلاً فرض کنید که در فرانسه یک ماه‌هایی بوده است در دوره‌های اول انقلاب که آن ادوار را به همان اسامی خودش گذاشته‌اند و هنوز هم در قوانین و مقررات همان عناوین و اسامی را که فعلاً هیچ استعمال نمی‌شود حفظ کرده‌اند و به نظر بنده این عناوین را حفظ بفرمایید منتهی بد تذکری نیست که معادل آن را به ماه‌های شمسی هجری در پرانتز بنویسند.
نایب رئیس - آقای بهادری موافقید؟ (بهادری - مخالفم) آقای دکتر رضایی موافقید؟ (دکتر رضایی - بله) بفرمایید.
دکتر رضایی - بنده شخصاً به طوری که بارها در مجلس اینجا حضور آقایان عرض کردم با استخدام متخصصین خارجی مخالف هستم چون بنده معتقد هستم که بایستی سعی بکنیم که همیشه امور مملکتی خودمان را به وسیله ایرانیان انجام بدهیم اما در بسیاری از موارد هست که ما به واسطه نداشتن متخصص و نداشتن فرصت کافی برای تربیت این اشخاص ناگزیر به استخدام متخصصین خارجی می‌شویم بنده در ضمن این‌که این وضع یعنی ناگزیر بودن به استخدام این اشخاص را قبول می‌کنم می‌خواهم فرمایش جناب آقای صدرزاده را در اینجا تأیید و عرض کنم که این آقایان بایستی سعی کنند در اسرع اوقات زیردستان و متخصصین ایرانی تربیت بکنند تا ان‌شاءالله در دوره بعد بار دیگر مواجه با این لایحه نشویم و بتوانیم افتخار کنیم که متخصصین ایرانی قادر هستند امور محوله را انجام بدهند خوشبختانه حقوق‌هایی هم که برای اینها در نظر گرفته شده است حقوق‌های گزافی نیست و از این نقطه‌نظر ما به هیچ وجه نمی‌توانیم شکایت داشته باشیم (یکی از نمایندگان - ارز هم نیست) بله ارز هم نیست و ریالی است اما مطلبی که بنده می‌خواهم با اجازه از حضور آقایان محترم عرض کنم راجع به پیشرفتی است که مؤسسه دخانیات ما در عرض این یکی دو سال اخیر کرده است و پیشرفت‌های شایانی به دست آورده است بنده امروز افتخار می‌کنم وقتی می‌بینم که اکثریت مردم بگذریم از آن اشخاصی که برای تظاهر سیگار خارجی می‌کشند و بنده این را حضورتان عرض می‌کنم که بسیاری از اشخاص برای تظاهر اقدام به کشیدن سیگار خارجی می‌کنند بنده مفتخرم که امروز وضعیت دخانیات ما طوری شده است و فرآورده‌های این مؤسسه طوری است که با کمال رغبت و میل بتوانیم افتخار کنیم که سیگار ایرانی جناب آقای دکتر شاهکار می‌کشیم سیگار ایرانی که توتون آن موفق شده است و مسئولین امر موفق شده‌اند که توتونی عرض بکنند که در نمایشگاه‌ها جایزه طلا و جایزه اول را بگیرد و این کار به دست زارع ایرانی و قسمت اعظم امور فنی آن هم به دست مأمورین ایرانی انجام شده است (صحیح است) آقایان تصدیق می‌فرمایید که در دو سه سال اخیر حقیقتاً یک تحولی در امر دخاینات ما به وجود آمده است سیگارهای فرنگی مشترک‌دار و فیلتردار بود مورد توجه بود خوشبختانه مؤسسه دخانیات موفق شد که این نقیصه را هم برطرف کند و سیگاری که امروز مؤسسه دخانیات ما به معرض فروش می‌گذارد یک سیگاری است که می‌تواند به خوبی با تمام سیگارهای خارجی رقابت کند و بنده باید حضورتان عرض کنم که عقیده شخصی بنده و عقیده بسیاری از آقایانی که اعتیاد به سیگار دارند این است که سیگارهای ایرانی به علت نداشتن آن اسانس که بعضی اوقات برای بعضی اشخاص سرگیجه‌ای فراهم می‌آورد از سیگار فرنگی هم بهتر است و بنده ازان تریبون مقدس و از این مقام محترم به مسئولین این کار که موفق شده‌اند این تحول بزرگ را به وجود آورده‌اند تبریک می‌گویم که ما را بی‌نیاز کرده است از سیگار خارجی (احسنت).
نایب رئیس - آقای بهادری بفرمایید.
بهادری - اصولاً استخدام متخصص خارجی در دستگاه‌هایی که ما داریم و سالیان دراز است که این دستگاه‌ها تشکیل شده است به نظر بنده مورد ندارد مثلاً دستگاه دخانیات یکی از یادگارهایی است که شاهنشاه فقید بجا گذاشته است البته در بدو امر یعنی در ۳۰ سال قبل متخصصینی برای تهیه سیگار و توتون لازم را بیاوریم اما در عرض این ۳۰ سال عده‌ای متخصص و مهندس به نظر من در خود مملکت ما تهیه شده مخصوصاً حقوق این آقایان را که من دیدم معلوم شد که این آقایان متخصص نیستند والا یک متخصص خارجی با حقوق پانصد تومان ششصد تومان به این مملکت نمی‌آید (فلیکس آقایان - کارشناس هستند) کارشناس هم باشند ما الآن در مملکت خودمان هم متخصص و هم کارشناس داریم کارشناس در راه‌آهن داریم در دخانیات داریم و به نظر بنده بعد از این نیازی به این اشخاص نداریم و بهتر است وزارت انحصارات و گمرکات برای آخرین دفعه با این اشخاص قرارداد ببندد و دیگر تجدید نشود اما مطلبی که خواستم به عرض برسانم این است که البته در این دو سال در زمان تصدی تیمسار ضرغام وزیر گمرکات در امور دخانیات و سایر انحصارات یک توجهاتی شده اما در مورد کشت و خرید و حمایت از زارعین هنوز قدم‌های مهمی برداشته نشده (اکبر - در گیلان کار شده) در گیلان را بنده نمی‌دانم ولی در آذربایجان در رضاییه عده‌ای زارعین در مورد خرید توتون یک شکایت‌هایی داشته‌اند بنده از موقع استفاده می‌کنم و استدعا می‌کنم در این باب هم یک توجهی بشود.
نایب رئیس - آقای دکتر دادفر بفرمایید.
دکتر دادفر (مخبر کمیسیون استخدام) - بنده در مورد این حقوق‌ها مخصوصاً خواستم توجه آقایان نمایندگان محترم را به یک مطلب بسیار قابل توجه جلب کنم در کمیسیون استخدام صحبت شد که کارشناسان کشت توتون یا اصلاح توتون که از خارج آمده‌اند و حقوق ریالی می‌گیرند چطور با ماهی ۴۸۰ تومان یا ۵۳۰ تومان انجام وظیفه می‌کنند توضیحاتی که داده شد واقعاً جالب توجه بود و آن این بود که رعایا یعنی توتون‌کاران به قدری به این اشخاص علاقه پیدا کرده‌اند که الآن در همان مراکز کشت به آنها چند هکتار زمین داده‌اند که کشت کنند و خود این توتون‌کاران در مراکز کشت مقیم هستند و خانه‌ای هم ساختند و این زمینی را هم خود رعایا از سهم خودشان داده‌اند از اراضی دولتی و خالصه و غیره هم داده شده این حقوقی که به آنها داده می‌شود در واقع یک کمک خرجی است که داده می‌شود زیرا خدمات این اشخاص مورد تقدیر رعایا قرار گرفته است بنده خواستم این مطلب را عرض کنم که چون در قسمت توتون‌کاری عمل آنها مورد توجه بوده وزارت گمرکات و انحصارات خواسته است به این وسیله از خدمات آنها اظهار قدردانی نماید.
نایب رئیس - آقای مهندس اردبیلی بفرمایید.
مهندس اردبیلی - به طوری که آقایان ملاحظه فرمودند جناب آقای صدرزاده و جناب آقای دکتر رضایی راجع
به انحصار دخانیات صحبت کردند داشتن سیگار خوب مایه‌اش داشتن توتون خوبست و توتون خوب هم به وسیله این کارشناس‌های خارجی که یکی از آنها مسیوزا فیروبولیس است که از سال ۱۳۱۶ در ایران هست و مشغول این کار است که در نتیجه فعالیت‌های شبانه‌روزی خودش توانسته است بهترین ارقام توتون را به ایران وارد کند و در گیلان مخصوصاً در صفحات شمالی و شمال غرب یعنی رضاییه این توتون را کشت کند حاصل شده است اما برای تهیه سیگار خوب تنها کشت توتون کافی نیست یک عمده کار تخمیر توتون است اگر توتون خوب تخمیر بشود سیگار خوب به دست خواهد آمد باور بفرمایید از موقع کشت تا آن موقعی که این توتون سیگار می‌شود به این زارعین توتون‌کار ما یاد داده است حتی زیردست این مرد عده زایدی از مهندسین کشاورزی تربیت می‌شدند که امروز هم اگر ایجاب کند که این آقایان در ایران نباشند این مهندسین ما خواهند توانست هم توتون را کشت کنند هم عمل بیاورند هم تبدیل به سیگار کنند و روی همین اصل خواستم به آقایان عرض کنم که مخصوصاً خدمات این مرد زانیروپولیس باید در مجلس شورای ملی مورد تقدیر قرار بگیرد این شخص خدمات بزرگی کرده است و این سیگارهایی که آقایان ملاحظه بفرمایید توتون آن با توتون‌های خارجی رقابت می‌کند به دست این مرد به عمل آمده است.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری مخالفید بفرمایید.
عمیدی نوری - بنده خواستم توجه مجلس شورای ملی را به تبصره ۲ ماده واحده جلب کنم (یک نفر از نمایندگان - عقرب) موضوع عقرب در تبصره یک است این ممکن است غیر عقرب باشد حالا هر جوری تعبیر کنید این تبصره با این توجهی که مجلس شورای ملی اصولاً به لوایح دولت دارد و با این‌که اینها یک کارشناس‌هایی هم هستند که حداکثر حقوق‌شان ۱۴۰۰ تومان بیشتر نیست و حداقل هم ۵۳۰ تومان است و یک افرادی هستند که با حقوق کمی کار می‌کنند و مورد استفاده هستند بنده نمی‌دانم چرا دولت نبایستی این لایحه را در موقع خودش بیاورد که حالا این لایحه را آورده است لایحه دوتا فهرست دارد یک فهرست ۶ تایی که یکیش فوت کرده آن وقت آن ۶ را گفته‌اند چون از ۱۳۳۴ یعنی از ۱۸/۱۱/۱۳۳۴در خدمت دولت مشغول بوده‌اند تقاضا می‌کنند مجلس تصویب کند آن پول‌هایی که پرداخت شده (صحیح است) یعنی چه اگر اجازه استخدام با مجلس شورای ملی است و این لایحه برای کسب اجازه از مجلس شورای ملی است و دولت هم یک دولت قانونی پارلمانی است و بنده هم طرفدارش هستم و موضوع لایحه هم بسیار خوبست خوب چرا این لایحه را قبل از سال ۳۴ به مجلس نمی‌آورند که اجازه بگیرند که حالا می‌گویند از ۳۴ تا اول ۳۷ را پرداخت کرده‌ایم شما بیایید اینها را به حساب‌های مربوط منظور دارید مگر مجلس شورای ملی تصویب کننده اعمال غیر مجاز دولت‌ها است اگر این است که بنده حرفی ندارم خوب این کار صحیحی است اما اگر خیر بایستی تصویب لوایح مالی دولت منحصراً با اجازه مجلس شورای ملی باشد بنده به این نکته ایراد دارم و عقیده دارم که لااقل در مراتب بعدی این کار رعایت بشود مخصوصاً از طرف مقام ریاست یک نامه‌ای نوشته شود و این مطلب را متذکر بشوند که در لوایح تقدیمی بعدی چنین وضعی پیش نیاید علاوه بر این در ماده واحده که مربوط به استخدام است نوشته است از اول ۳۷ تا سه سال الآن مثل این‌که آن سال ۳۸ است تا از مجلس بگذرد برود به مجلس سنا و برگردد می‌شود اول سال ۳۹ پس دو سال است که از سه سال گذشته آن وقت موقع اجرای این لایحه یک سال است بنده نمی‌دانم که می‌خواهند بعد از آن یک سال هم تجدید بکنند یا نه و خیال می‌کنم احتیاج دارند برای این‌که آنها یک افرادی هستند که با این حقوق‌های کم می‌سازند شما نمی‌توانید یک ایرانی پیدا کنید که با ماهی ۴۸۰ تومان همان طور کار کند و این هست بنده الآن یکی از آن اشخاصی را می‌بینم که نوشته‌اید با ۴۸۰ تومان حقوق و کارشناس‌های ایرانی بیش از این می‌گیرند مثل این است که وجود این آدم با این حقوق لازم است چرا لایحه‌ای که دو سالش گذشته و یک سالش می‌ماند و مثل تبصره ۲ می‌شود چند سال دیگر هم حقوق می‌گیرند و بعد سال ۴۴ و ۴۵ یک لایحه‌ای می‌آورند و می‌گویند آن چند سال پیش را که داده‌ایم مجلس شورای ملی این چند سال را هم تصویب کند من به این سیستم قانونگذاری و این طرز تنظیم و تقدیم لایحه و عدم توجه به یک مسایل اصولی که باید در کارهای دولت و مجلس و سایر مؤسسات به آن توجه شود ایراد دارم و معتقدم که این نکات را مخصوصاً چون جناب آقای دکتر کیان تشریف دارند حالا در مقام معاونت نخست وزیری هستند می‌بینم که در بیان‌شان فرمودند که خوب این نکاتی را که بنده عرض می‌کنم یکی از آقایان نمایندگان می‌گفتند و ایشان گفتند و هنوز یک تمایل نمایندگی مجلس در ایشان هست و خودشان علاقه دارند به این مطلب خودشان هم از نظر نماینده دولت و هم از نظر علاقه‌ای که به قوه مقننه دارند به این نکته توجه داشته باشند حتم دارم که این قسمت روی زیادی کار و اشتغالات دولت بوده است و البته این دولت یک دولت کاملاً پارلمانی است و علاقه به اقدامات پارلمانی دارد فقط از این جهت که زیادی کار و اشتغالات مانع انجام این کار نشود لذا لازم دانستم که این نکات را عرض کنم و دولت مورد توجه قرار بدهد تا در آینده لوایح به این شکل و ترتیب نیاید والا ما همه موافق هستیم که این بیچاره‌هایی که کار می‌کنند حقوق بگیرند کار کنند و حقوق نگیرند صحیح نیست موافقیم تصویب می‌کنیم اما در آینده این‌طور نشود.
نایب رئیس - چون دیگر کسی اجازه صحبت نخواسته است اگر آقای دکتر کیان فرمایشی دارید بفرمایید.
دکتر کیان (معاون پارلمانی نخست وزیر) - چون جناب آقای عمیدی نوری اسم بنده را بردند این است که الزاماً خدمت آقایان رسیدم که عرض کنم این لایحه را ملاحظه می‌فرمایید دلیل بر این است که دولت حاضر در مقام این است که قبل از این‌که مراحل قانونی انجام نگیرد عملی انجام ندهد به همین جهت است موضوعی که مربوط به سال ۱۳۳۴ است لایحه تصویب کننده‌اش در دوره دولت حاضر تقدیم مجلس شده است والا این لایحه تاریخ تقدیمش امروز نیست مدتی قبل است بنابراین منظور دولت هم جز این‌که طبق نظر جناب آقای عمیدی نوری عمل کند نیست و خود این لایحه مبین این موضوع است و نظرشان کاملاً (صحیح است) و به مقامات مربوطه هم این تذکر داده خواهد شد که رعایت این نکته را بکنند.
نایب رئیس - کسی اجازه صحبت نخواسته است و چون دیگر کسی مخالف نیست پیشنهاد کفایت مذاکرات هم موضوعی ندارد رأی گرفته می‌شود به این ماده واحده با تبصره‌هایش آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثراً قیام نمودند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است آقایان بفرمایید.
آقایان - چون یکی دو ایراد گرفته شد وقت هم دیر شده است دو سه دقیقه بیشتر مصدع نمی‌شوم ایراد اصولی جناب آقای عمیدی نوری از نظر اصول صحیح است و دلیلش واضح است این متخصصین سال‌هاست که در ایران هستند و وطن دوم‌شان ایران شده است فراموش شده است که اینها خارجی هستند یک مدتی اینها را ایرانی تلقی کردند و لایحه را دیر آوردند اما دلیل این‌که چرا حقوق‌شان کم است دلیلش همین است که ایران وطن دوم آنهاست و الآن هم مثل ایرانی‌ها هستند و حقوقی معادل متخصصین ایرانی می‌گیرند متخصص ایرانی هم زیاد داریم ولی کافی نیست و از وجود اینها استفاده می‌شود این است که بنده خواستم این توضیح را بدهم و خدمات این متخصصین را در اداره دخانیات که قابل تشویق و تقدیر است متذکر بشود.
نایب رئیس - آقای بزرگ‌ابراهیمی بفرمایید.
بزرگ‌ابراهیمی - آخر وقت است و همه خسته‌اند ولی به عرایض من گوش بدهید لازم است عرض کنم که کشت توتون با این متخصصین در مملکت ما ترقی نکرده اگر در منطقه گیلان در ظرف مدت ۳۰ ساله و ۱۰۰ ساله ۱۵۰ ساله یک توتون نیمه مرغوب به دست می‌آید این قابل تحسین نیست اما موید نظر آقای دکتر رضایی هستم که دخانیات از نقطه‌نظر تهیه سیگار خیلی زحمت کشیده است و قابل تقدیر است آقا توتون یک مقدماتی دارد بنده معتقد هستم که بایستی وزارت کشاورزی با خود دخانیات یک عده مردم باغبان توتون‌کار تربیت کند هنوز توتون ما به آن صورت اصلی و صحیحی که در دنیا قیمت پیدا می‌کند نرسیده و توتون ما از نقطه‌نظر آب و هوا فوق‌العاده مورد توجه است در اروپا این سیگار را خیلی می‌پسندند ولی این کافی نیست آقایان چون به منطقه رضاییه تشریف نبرده‌اید نمی‌دانید که هر روز دعوای توتون‌کار با دخانیات برای چیست توتون‌کار بلد نیست که این توتون را درست کند و متخصص هم ندارد که به او یاد بدهد این راست حسینی‌اش است قسم به خدا همین متخصصینی که شما آقایان رأی دادید خیلی آدم‌های خوبی هستند بنده هم آنها را می‌شناسیم ولی توتون کاشتن جمع کردن تحویل دادن محتاج به یک تربیت فوق‌العاده دقیق و یک مدت زمان است که باید شروع کرد و به فکر آن بود و با این وضع به عقیده بنده توتون ما پیشرفت نمی‌کند.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به تمام لایحه آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً قیام نمودند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۱۱ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ دستور هم لوایح موجود.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد.)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر موسی عمید