مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ آبان ۱۲۸۶ نشست ۱۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ آبان ۱۲۸۶ نشست ۱۹۲
مذاکرات روز یکشنبه دهم شوال المکرم ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز شنبه ۹ را آقا میرزا طاهر قرائت کردند بحرالعلوم کرمانی خواستند مطلبی عنوان مایند گفته شد چون قرار شده بود که بدوا قانون مطبوعات قرائت شود لذا شروع بآن می‌شود شروع بقرائت نظامنامه انطباعات شد پس از قرائت یکی دو ماده که حاجت بتحصیل رأی شده در بین اخذ رأی که فراغتی حاصل شده بود راپورتی از انجمن ولایتی اصفهان بتوسط ادیب التجار رسیده بود قرائت شد صورت آن از این قرار است.
راپورت انجمن ولایتی اصفهان:
- بتوسط جناب مستطاب اشرف الاعیان آقای حاجی میرزا علی ادیب التجار دام عزه حضور محترم اولیای مجلس مقدس دارالشورای ملی شید الله تعالی ارانه بر حسب نظارتی که انجمن محترم اصفهان داشت بحساب خانواری فوج جلالی رسیدگی نموده و بعد از اصلاحات و ترمیمات بعضی جهات فاسده قرار شده تقریبا ملت ده هزار و پانصد تومان بابت خانواری نفری ده تومان نه هزار و پانصد تومان بوده باشد و پنجاه نفر هم موزیکان چی نفری بیست تومان که مجموع ده هزار و پانصد تومان باشد و چند روز است باطلاع دو نفر امین از انجمن مقدس مشغول پرداختن آن بافراد نظام با کمال دقت می‌باشند ولی مطلبی که هست اینست فعلا افراد سرباز و موزکانچی موجودی از فوج جلالی هفتصد نفر بیشتر نیستند و سیصد نفر سرباز کسر دارند و البته این کسر باید تکمیل شود ولی بر حسب میزان قاعده اگر حال که آخر سال است گرفته شود خانواری آنها سال آینده باید داده شود بناء علیه عجالة تقریبا سه هزار تومان از این خانواری بلامحل می‌ماند و مصرفی ندارد و چون بزحمت زیاد از حلق مفت خواران بیرون آورده شده در انجمن چنین تصویب نمودند که این مبلغ بمصارف لازمه فوریه انجمن و سربازخانه و میدان شاه لازمست که برسد و ضرری هم بدولت وارد نشود و این مطالب لازمه هم انجام گیرد و صورت مخارج و مصارف که انجمن محترم با کمال دقت تصویب نموده ارسال شد که بتصویب و صحه من له التصحیح برسد.
- صورت مصارف سه هزار تومان که تقریبا از خانواری فوج جلالی بلامحل و بلامصرف است ودر هذه السنه باین مصارف می‌رسد ولی از سنه آتیه بخود فوج داده می‌شود
اگر چه مخارج تعمیر میدان شاه و میدان چهار حوض زیاده بر ده هزار تومان است ولی عجالة تعمیرات لازم فوری:
- سربازخانه‌ها که بدهند ۲۰۰۰ تومان.
مخارج اساسی انجمن:
- قیمت فرش قالی بجهت انجمن ۳۵۰ تومان
- مخارج تعمیرات عمارت انجمن ۱۰۰ ”
- بجهت تلگراف و پست وغیره انجمن ۱۵۰ ”
- حقوق یکساله اعضاء واجزاء انجمن ۱۲۵ ”
حقوق یک ساله اعضا و اجزای انجمن
- حقوق منشی اول یکساله بانضمام قیمت کاغذ و پاکت
- مواجب یکساله منشی دوم بشرح ایضاً ۶۰ ”
- مواجب یکساله ناظم انجمن ۴۰ ”
- مواجب یکساله چهار نفر فراش ۸۰ ”
- بجهت تعمیر بعضی اسلحه‌های فوج جلالی عجالة ۱۰۰ ”
- ایضاً در مسئله خانواری توپچی ها هم رسیدگی شد چون حقوق یکصد نفر توپچی دریافت میشودو عجالة زیاده از پنجاه نفر نمی‌باشند باز مبلغ ۵۰۰ تومان اضافه و بلامحل می‌ماند آنهم بر حسب تصویب انجمن قرار شد که اگر وجهی از دولت بجهت تبدیل اسب های توپخانه برقرار نیست این مبلغ بمصرف تبدیل اسب های توپخانه برسد و اگر از جانب دولت وجهی بجهت تبدیل و اسقاط آنها برقرار است مقرر شود آن وجه را بدهند که صلاح اسبها بشود واین وجه باز بجهت ناتمامی تعمیر میدان شاه و سرباز خانه مصرف شود.
- انجمن اصفهان
رئیس- این لایحه محض اینکه اصرار شده بود قرائت شد و راجع است بکمیسیون مالیه که رسیدگی شود.
آقای حاجی امام جمعه – باید دانست که این وجه از مالیه اصفهان است یا خارج از مالیه محل است اگر از مالیه آنجا است چرا بدون تصویب چنین مصرفی را کرده‌اند.
ادیب التجار – این راپورت راجع است به خانواری که در جزو کتابچه هم نیست اگر آنها نمی‌گرفتند خورده می‌شد.
آقا میرزامحمود – اگر انجمن بتصویب وزیر جنگ اینکار را کرده صحیح است ولی اگر بتصویب او نیست چه جهت دارد که انجمن بدون تصویب وزرا کاری بکند.
وکیل الرعایا – اینکه بدون تصویب کرده‌اند یا نکرده‌اند من نمیدانم همین قدر باید تشکر داشته باشیم که از مصارف بیهوده که مال ملت تلف می‌شد جلوگیری کرده‌اند.
ادیب التجار – خرج نکرده‌اند منتظر دستورالعمل هستند.
رئیس- این مطلب باید در کمیسیون مالیه تحقیق و رسیدگی شود.
فتح الله خان – بنده دو لایحه درخصوص خالصه قم عرض کرده‌ام و به کمیسیون مالیه داده‌ام هیچ مذاکره نشد اگرصلاح بدانید ملاحظه فرموده یک ترتیبی بدهید.
(در این موقع ورقه رأی منتشر شد که بیست و یک سال کافی است از برای مدیری جراید یا خیر باید سنش بیشتر باشد اکثریت آرا بر عدم کفایت شد مجددا ورقه رأی منتشر شد که مناط ۲۵ سال باشد یا سی سال اکثریت آراء بر بلوغ بسی سال شد.
رئیس- دیروز درخصوص عمله‌جات بیوتات عنوان شد که بواسطه القاآتیکه شده عمله‌جات بیوتات در مقامند که به مجلس شکایت کنند اگرچه دیروز در این موضوع باندازه توضیح داده شد که تمام آنها بطور مقاطعه به اعلیحضرت داده شده که بتمام اجزای بیوتات کمافی السابق مرحمت فرمایند و هیچ از حقوق آنها قطع یا کسر نشده است حالا در این باب کاغذی از انجمن مرکزی رسیده است که آنها اقداماتی در این باب داشته‌اند فعلا خوانده می‌شود
قرائت شد قریب باین مضمون:
- پاره اشخاص که همیشه در صدد انقلاب و القاء مفسده و فساد هستند این ایام بدین عنوان که سالها امر معاش ما از مواجب دیوانی گذشته است در صدد برآمده‌اند که خوب است ما هم اجماع کرده از اجرای این حکم مجلس جلوگیری نماییم بدوا عمله شترخانه و قاطر خانه رامحرک شده‌اند چون احکام مجلس مقدس اطاعتش بر همه ملت لازم است لهذا ما هم در این موقع اطاعت از اوامر مجلس مقدس را فرض ذمت شمرده فرمان برداریم.
رئیس- باندازه دراین خصوص اقدامات شده و ابدا مداخله هم درعمل بیوتات نشده گویا بایشان القاء شبهه شده آنچیزهایی که کسر شده بمؤتمن الممالک گفتم صورت بردارد حاضر است یک فقره پانصد هزار تومان است یک فقره هم چهار صد و پنجاه هزار تومان است چهار صد و پنجاه هزار تومان از سیزده نفر که صاحب حقوق زیاد بودندکسر شده است پانصد هزار تومان از کلیه حقوق اهل ایران کسر شده است.
آقا میرزا ابوالحسن خان – بعقیده بنده این اسامی خوانده شود بهتر است.
وثوق الدوله – اولا خلط مبحث نشود عنوان اول در بیوتات بود حقوق بیوتات تقریبا هشتصد و هشتاد هزار تومان و مقداری جنس بود
مجلس این مبلغ را به اعلیحضرت مقاطعه داد در یک کرور و پنجهزار خروار غله و در حیقت سیصد هزار تومان کسر شده است اما در مقابل این سیصد هزار تومان سه قلم بزرگ داریم که امساله هیچ لازم نیست یکی دویست و چهل هزار تومان صرف جیب اعلیحضرت مظفرالدین شاه مرحوم بوده است که در حق بعضیها مستمری شده و از بابت مستمری آنها در جاهای دیگر منظور گردیده است ویکی هم هفتاد و دو هزار تومان مواجب و مقرری ولیعهدی بود حالا روی هم باعلیحضرت در یک کرور مقاطعه داده شده است و شصت هزار تومان هم از بابت تدارک صندوق خانه بوده که داده می‌شد تهیه نشان وغیره ببینند حالا گفته شده است که این ترتیب لازم نیست باید نشان و خلعت از روی استحقاق و لیاقت و افتخاری باشد اما در باب کلیه حقوق که کسر شده نهصد هزار تومان کسر شده است چهار صد و پنجاه هزار آن راجع بسیزده نفر است که کمیسیون مجلس قراری گذاشته بعضی که بالمره بتمام ارباب حقوق است و رعایت استحقاق و خدمت هم در همه آنها شده است.
آقا سید حسن تقی زاده – یک قانونی که برای اهالی یک مملکت وضع می‌نمایند و یک دسته مردم زیر بار او نمی‌روند باید آنها را مجازات داد در اینصورت هیچ لازم نیست که مجلس در این باب مذاکره نماید ولی از بابت اینکه بتمام مردم معلوم شود که بچه اندازه کار کمیسیون از روی صحت شده باید توضیح داده شود اما معلوم می‌شود که اینها بهانه است و می‌خواهند آشوب بنمایند و ما هم که اینجا نشسته‌ایم قوه قهریه نداریم ولی بیخود اینجا ننشسته‌ایم باقوه ملیت اینجا نشسته‌ایم حالا برفرض یک کرور الواط و اشرار جمع شوند و میخواهندشرارت کنند وحال آنکه این اندازه هم نمی‌شوند خود ملت رفع آنها را بخوبی خواهد نمود اما در باب بیوتات اولاهمه میدانید که پادشاه را حقوق در مقابل خدمت می‌دهند و چنین فرض نشود که این یک کرور بشاه داده شده است جریمه است که فقط مختصری را خرج کرده باقی برای ذخیره بماند و اجزاء بتوتات بی پا شوند بلکه گفته شد این سه قلم موضوع شود الباقی همان یک کرور است که پارسال به بیوتات داده شده وامسال هم باید داده شود والا باز می‌گویم که مخارج شخصی یک نفر بیشتر از دوازده هزار تومان نیست.
آقا میرزاابوالحسن خان – منشا این فتنه‌ها همین رجال ما هستند که قسم هم می‌خورند که ما مشروطه‌خواه هستیم باید بدانند که مملکتی که دارای چند میلیون مالیه است این قدر مواجب و حقوق ندارد سردارهای آنها چهار هزار تومان مواجب دارند ولی در این جا یک مستوفی سه هزار تومان می‌برد پس آنها که قسم خورده‌اند نباید بگویند که خیرخواه ملتیم.
(تا سیه روی شود هر که در اوغش باشد).
رئیس- شما قسم خورده‌ها را بطور کلی میگویید حال صحبت ما در بیوتات است وحال آنکه در وسط آنها اشخاصی هستند که فتنه نمی‌کنند.
آقا سیدحسن تقی زاده – من بعکس می‌گویم ما به آنهایی که قسم خورده‌اند اطمینان داریم ولی آنها باید جلوگیری کنند و حال آنکه آنها هم در انجمن هستند و دست خود را روی هم گذاشته اغتشاش می‌کنند ما هم مجبورا بقوه ملی جلوگیری خواهیم کرد.
حاج امام جمعه – بنده عرض می‌کنم آنچیزی که امسال از این مملکت گرفته می‌شود غیر از آن چیزی است که سالهای پیش گرفته می‌شد تا حال همیشه بطور غیر مرضی گرفته می‌شد و بطور غیر مرضی هم خرج می‌شد تمام علمای ما میدانند که حفظ اسلام لازم است بدین جهت لازم دانستند که وجهی گرفته شود بجهة حفظ مملکت وقتی که اینطور شد و چیزی که گرفته می‌شود از روی عشریا زیادتر باید برای حفظ مملکت مصرف شود نه آنطور که سابق رفتار می‌کردند اگر مردم این را بدانند هرگز بیجهة از این پول نخواهند خواست.
آقا میرزامحمود – آقای تقی زاده گفتند که هر طور بیوتات سابق می‌گرفت حالا هم بگیرد این ترتیب صحیح نیست بعلت اینکه مثلا طویله در سابق چقدر علیق می‌گرفت و حال آنکه آنقدر اسب نداشت همین قاطرخانه علیق پانصد قاطر می‌گرفت و حال آنکه اینقدر نبود یا اینکه بود و به اجاره می‌داد هر وقت دولت مال می‌خواست باید اجاره بدهند حالا باید رئیس بیوتات در این بابها دقت کند که بمصارف لازمه برسد.
رئیس- کاری به این حرفها نداریم مجلس رأی داده و مواجبی معین کرده برای دستگاه سلطنتی و همچنین سایر بودجه را اصلاح نموده و باید بدانندکه ملت حاضر است تا آخر قطره خون خود را در اجرای قوانین مجلس نثار کند ولی امیدواریم که محتاج باین تفصیلات نشویم.
اسدالله میرزا – دول متمدنه که امروزه ترقی حاصل نموده‌اند طریقی پیش گرفته‌اند که ما هم مجبور هستیم متابعت از آن نماییم دو قوه را دخیل در کار کردند یکی قوه مقننه و یکی هم قوه مجریه قوه مجریه باید وضعیات قوه مقننه را مجری دارد قوه مقننه نباید بگوید که چرا این قانون منافی با جمعی شد در هر جا همینطور است قانون مخالف با آزادی یک عده خواهد بود چنانچه در فرانسه و انگلیس که برای اجرای قانون خونریزی ها شد ولی قوه مجریه آن را باید اجری نماید و ملاحظه نکند دراینصورت محتاج بقوه ملی هم نیست اما قوه مجریه باید هم خود را صرف قوه قهریه نموده قوانین را اجرا نماید.
وکیل التجار – قوه مجریه باید اجرا نماید مجلس هم باید نظارت داشته وتا مجازات در بین نباشد فایده ندارد چنانچه نمونه آن در گیلان معلوم شد که یکی دو نفر را که باعث شورش بودند مجازات داده فتنه رفع شد ولی در این پای تخت هیچ مجازات نیست.
رئیس- آنچه در این باب باید مذاکره شود شد این مملکت دیگر بطور قهقری باستبداد برخواهد گشت تمام این ملت هم شاه پرستند چنانچه بعد از تشریف فرمایی اعلیحضرت به مجلس مردم بچه نوع اظهار بشاشت می‌کردند و آن تگلرافات تبریک و تهنیت که از ولایات آمد و آن سور و جشنی که در ولایات از این نعمت عظمی برپا کردند مقصود این است که ملت ایران شاه پرست است ولی از حقوق خود هم دست برنخواهد داشت حالا یک اقدامی شده منتظر جواب هستیم که یکنفر وزیر که وزیر دربار باشد باید مسئولیت اجرای دربار را در عهده بگرد و آنچه دیده شود از چشم آن وزیر دیده شود حالا بایست جواب آنرا بیاورند و این مسئله لازم است.
آقا میرزافضلعلی آقا – در ضمن مذاکرات مجلس گفته شد که ملت با تمام خونش حاضر است برای اجرای این قانون ولی عرض می‌کنم که ملت با تمام خونش حاضر خواهد بود برای کارهای عمده و اینگونه جزئیات را باندک حرکتی رفع خواهد کرد.
وکیل الرعایا- آنهایی که پانزده کرور می‌برند کجا هستند که با ما طرف شوند فردا باید آنها هم حاضر شوند تامعلوم شود در صورتیکه نیست و نبوده پس باید تمام را ما بخوریم و هیچ ندهیم.
رئیس – حالا حاجت باین گفتگوها نیست.
آقا سید محمد جعفر- تلگراف شیراز را بخوانید آخر یک اقدامی در باب فارس بشود
تلگراف فارس قرائت شد قریب باین مضمون:
- بتوسط حجةالاسلام آقا سید جعفر زید اقباله خدمت وکلای عظام مکرر در اصلاح امورات تاکید فرموده‌اند آنچه لازم بود اقدام شده است حالا پناه بداعی آورده‌اند آنچه میدانم می‌گویم تا حال آنچه عرض شده از روی بی غرضی و محض رضای خدا بوده متحصنین تلگرافخانه بیک اندازه نصایح مرا گوش می‌دهند.
- ولی معتمد دیوان و تبعه او حرف مرا قبول نمی‌کنند وصریحا معتمد دیوان بمن گفت اگر قوام و پسرانش با من سازش نکنند تادینار آخر مال خود را داین راه خرج خواهم کرد در اینصورت داعی چه کنم دولت هم از اینقرار این مملکت را بخدا واگذاشته
- ابراهیم شریف.
آقا سید محمد جعفر- آن تلگراف دیگر هم خوانده شود.
آقا میرزا محمود – رئیس باید رعایت نظامنامه مجلس را بفرمایند تلگراف وغیره هر چه می‌رسد ملاحظه شود و هر کدام صلاح است اجازه بدهند که قرائت شود.
آقا سید محمد جعفر- پس چرا در سایر لوایح و تلگرافات این مطلب رعایت نمی‌شود.
آقا میرزامحمود – اینها هم همینطور بسته بصلاح دید رئیس است.
اسدالله میرزا – حال که آمدم جناب علاءالدوله می‌رفتند تلگرافخانه که دستور امنیت فارس را بدهند دیگر حاجت باین مذاکرات نیست.
(مجلس ختم شد.)