مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ مهر ۱۳۱۴ نشست ۲۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دهم |
دوره دهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ مهر ۱۳۱۴ نشست ۲۶
مشروح مذاكرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۰
جلسه: ۲۶
صورت مشروح مجلس پنجشنبه ۲۴ مهر ۱۳۱۴
فهرست مطالب:
۱) تصویب صورت‌مجلس
۲) اعلام نتیجه استخراج آرای كمیسیون‌های نه‌گانه
۳) تصویب ۴ فقره مرخصی
۴) تقدیم لایحه مالیات نفط و بنزین از طرف آقای وزیر مالیه و تصویب آن
۵) شور دوم قرارداد اقامت و تجارت و بحرپیمایی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
۶) شور دو قراردادهای دفع آفات و مبارزه ملخ و صحی بیطاری بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
۷) موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(مجلس دو ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشكیل گردید)
صورت مجلس پنجشنبه هفدهم مهر را آقای مؤیداحمدی (منشی) قرائت نمودند.
اسامی غایبین مجلس گذشته كه ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین بااجازه- آقایان: دكتر لقمان - اسكندری - ارباب كیخسرو شاهرخ.
غایبین بی‌اجازه- آقایان: قزوینی - دكتر ادهم - بهبهانی - شباهنگ - معدل - بروجردی - پارسا - ناصری - میرزایی - اقبال.
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: احتشام‌زاده - وكیلی - اعظم‌زنگنه - مسعودی‌خراسانی - دكتر سمیعی.
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- آقای بهبهانی گویا مریض بوده‌اند و اجازه داشته‌اند. آقای دكتر ادهم هم اجازه خواسته بودند و باید اصلاح شود. در صورت مجلس نظری نیست
(گفته شد - خیر)
صورت مجلس تصویب شد.
- اعلام نتیجه استخراج آرای كمیسیون‌های نه‌گانه
۲ - اعلام نتیجه استخراج آرای كمیسیون‌های نه‌گانه
رئیس- صورت اعضای كمیسیون به عرض مجلس می‌رسد:
ریاست مجلس شورای ملی
نتیجه استخراج آرای متخذه در جلسه ۱۷ مهرماه ۱۳۱۴ راجع‌به انتخاب ۱۸ نفر آقایان اعضای كمیسیون قوانین عدلیه به قراری است كه ذیلاً به عرض می‌رسد.
عده حاضر موقع اعلام اخذ رأی ۱۱۳ نفر
عده آراء مأخوذه ۱۱۲
حائزین اكثریت
آقایان: جمشیدی - همراز - كفایی - ملك‌مدنی - دكتر قزل‌ایاغ - سلطانی شیخ‌الاسلامی - مؤیداحمدی - لیقوانی- احتشام‌زاده - رهبری - سیداحمد بهبهانی - دكتر جوان- مولوی - رضوی - طباطبایی‌دیبا - نقابت - جهانشاهی - منصف.
كمیسیون معارف
عده حضار در موقع اعلام اخذ رأی ۱۱۵ نفر
عده آراء مأخوذه ۱۱۱ رأی
حائزین اكثریت آقایان: دكتر ضیاء - دكتر سنک - نوبخت - مؤیدثابتی- سلطانی - لیقوانی - علوی‌سبزواری - موسی مرآت - تربیت - ساگینیان - صفوی - اورنگ - آزادی - دكتر اهری - وثوق - روحی - دكتر غنی - دكتر طاهری
كمیسیون قوانین مالیه
عده اعضای حاضر موقع اعلام اخذ رأی ۱۱۲ نفر
عده آراء مأخوذه ۱۱۰ رأی
حائزین اكثریت
آقایان: دادور - اعتبار - هزارجربی - مسعودی‌خراسانی - دهستانی - امیر ابراهیمی - فزونی - صفاری - مؤیدقوامی - محمد وكیل - رفیعی - حمزه‌تاش - نائینی- معتضدی - زوار - مجدضیائی - دبیرسهرابی - مرتضی امین.
كمیسیون اقتصاد ملی
عده حضار در موقع اعلام اخذ رأی ۱۱۴ نفر
عده آراء مأخوذه ۱۱۴ رأی
حائزین اكثریت
آقایان: كازرونیان - نیك‌پور - فرشی - نمازی - كاشف - نراقی - طهران‌چی - پارسا - لاریجانی - طالش - صادقی - هدایت - مشیری - مهدوی - نواب - سمیعی - افشار - محیط.
آقای علی وكیلی در درجه نوزدهم حائز اكثریت هستند.
رئیس- آقای طهران‌چی از عضویت كمیسیون اقتصاد ملی استعفا كرده‌اند و به جای ایشان آقای وكیلی به ترتیبی كه بود انتخاب شدند مجلس هم اگر موافقت دارد همین طور باشد
(صحیح است)
كمیسیون داخله
عده حضار موقع اعلام رأی ۱۱۶ نفر عده رأی‌دهندگان ۱۱۲ - حائزین اكثریت آقایان: دكتر احتشام - خواجه‌نوری - صفاری - نیرومند - گودرزی - جرجانی - شجاع - اردبیلی - ملك‌زاده آملی - امیرابراهیمی - جلائی - مژدهی - ملایری - حیدری - ارکانی - مصباح - شباهنگ - اسكندری.
كمیسیون طرق
عده حضار در موقع اخذ آرا ۱۱۵ نفر عده آراء مأخوذه ۱۱۴ حائزین اكثریت آقایان: افخمی - ثقةالاسلامی - اعتصام‌زاده - مژدهی - خواجوی - سمیعی - مهدوی - پالیزی - دكتر ملك‌زاده - مقدم - طالش - آصف.
رئیس- آقای آصف.
فرج‌الله آصف - عرض كنم در جلسه قبل بنده ملتفت شدم آقایان محترم در نظر گرفته‌اند در جزو هیئتی كه برای كمیسیون امور خارجه منتخب می‌شود یكی بنده باشم و به اغلب آقایان عرض كردم به واسطه كسالت مزاجی بیشتر وقت بنده صرف معالجه می‌شود و استدعا كردم به جای بنده كس دیگری را بنویسند معلوم می‌شود استدعای بنده مورد قبول واقع نشده و آقایان اظهار لطف فرموده‌اند پس از عرض تشكر عرض می‌كنم چون این كمیسیون از كمیسیون‌های مهمه است و شاید بنده به واسطه كسالت موفق نشوم به طوری كه باید انجام وظیفه كنم لهذا از عضویت این كمیسیون استعفا می‌كنم.
كمیسیون نظام
عده حضار موقع اعلام اخذ رأی ۱۱۰ نفر عده آراء مأخوذه ۱۱۰ رأی حائزین اكثریت: آقای مرآت اسنفدیاری- آقای مقدم- آقای فتوحی- آقای حبیبی- آقای اعظم‌زنگنه- آقای پالیزی.
كمیسیون پست و تلگراف
عده حضار موقع اعلام اخذ رأی ۱۱۰ عده آراء مأخوذه ۱۱۰ رأی حائزین اكثریت: آقای ارباب كیخسروـ آقای بیات‌ماكو- آقای محیط- آقای حاج غلامحسین ملك- آقای شباهنگ- آقای پناهی.
- تصویب چند فقره مرخصی
۳- تصویب چند فقره مرخصی
رئیس- آقایان لطف بفرمایند كه هیئت رئیسه‌شان را امروز معین كنند كه كارهای كمیسیون‌ها به تعویق نیفتد. عجالتاً چهار فقره خبر كمیسیون مرخصی به عرض مجلس می‌رسد:
خبر مرخصی آقای هدایت
آقای علی‌قلی هدایت به واسطه كسالت و لزوم مسافرت به اروپا برای معالجه بر حسب تصدیق و تجویز اطبای معالج تقاضای سه ماه مرخصی از تاریخ حركت نموده‌اند كمیسیون عرایض با تقاضای ایشان موافقت نموده اینك خبر آن را تقدیم می‌نمایند.
رئیس- آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. خبر مرخصی آقای نمازی
آقای نمازی به واسطه گرفتاری شخصی كه در شیراز داشته‌اند تقاضای بیست روز مرخصی از تاریخ دوم شهریور نموده‌اند و كمیسیون با تقاضای ایشان موافقت نموده اینك خبر آن را تقدیم می‌نماید.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای نمازی قیام فرمایند.
(اكثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد.
خبر مرخصی آقای پارسا
آقای پارسا برای اصلاح امور شخصی تقاضای ده روز مرخصی از تاریخ ۱۷ مهر نموده و كمیسیون با این تقاضا موافقت نموده اینك خبر آن را تقدیم می‌نماید.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای پارسا قیام فرمایند.
(اكثریت قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
خبر مرخصی آقای شباهنگ
آقای شباهنگ به واسطه گرفتاری كه داشته‌اند در جلسات ۸ و ۲۰ شهریور و جلسه اول مهرماه ۱۳۱۴ غایب بوده‌اند و تقاضای اجازه نموده‌اند كمیسیون عرایض با تقاضای ایشان موافقت نموده اینك خبر آن را تقدیم می‌نماید.
رئیس- موافقت با مرخصی آقای شباهنگ قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. اگر اجازه می‌فرمایید چند دقیقه تنفس داده شود و آقایان هیئت رئیسه‌شان را معین كنند و در كمیسیون خارجه هم یك كاری هست بلكه امروز بتوانیم حاضر كنیم.
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصله سه ربع ساعت مجدداً تشكیل گردید)
- تقدیم لایحه مالیات نفط و بنزین از طرف آقای وزیر مالیه و تصویب آن
۴ - تقدیم لایحه مالیات نفط و بنزین از طرف آقای وزیر مالیه و تصویب آن
رئیس- آقای وزیر مالیه فرمایشی دارند؟
وزیر مالیه- در وقتی كه امتیاز جدید نفت جنوب داده شد در ضمن یك ماده دولت كمپانی را متعهد كرد به این كه در ولایت كرمانشاه اقدام و عمل كند و نفت استخراج كند و البته منظور از این ماده این بود كه معادن نفت در قسمت مسجدسلیمان و تصفیه‌خانه‌های آبادان خیلی فاصله دارد با بسیاری از قسمت‌های مركزی و شمالی و باید در قسمتی از وسط مملكت كه نزدیك‌تر است به سایر نقاط مملكت این دستگاه نفت به راه بیفتد كه كرایه زیاد تحمیل به جنس نشود و قیمت نفت و بنزین را پایین بیاورد حالا آن عمل به طوری كه آقایان اطلاع دارند به نتیجه رسید و تصفیه‌خانه (پالایشگاه) كرمانشاه هم افتتاح شد و نفت قسمت كرمانشاه به مركز و سایر نقاطی كه مناسب‌تر است از حیث نزدیكی آنجا خواهد رفت و قیمت نفت و بنزین هم یك تنزّل خیلی محسوسی پیدا خواهد كرد و البته دولت هم سعی می‌كند عوایدی را كه وضع می‌كند وصولش خیلی سهل باشد و تحمیلش هم بر مصرف‌كننده یا هیچ نباشد یا خیلی كم‌محسوس باشد و به همین مناسبت هم خیال كردیم در این موقع از این تنزل یك قسمتش را به نفع خزانه مملكت به طور مالیات بگیریم و لایحه كه الآن تقدیم می‌كنم به طوری كه در فراكسیون هم آقایان عرض كردم در این زمینه است تقریباً نصف آن تنزلی كه داده می‌شود اینجا مالیات وضع شده و باز نفت از برای مصرف‌كننده‌ها قیمتش پایین خواهد آمد و ضمناً یك مشكلی هم كه پیدا شده بود این است كه در جلسه چند ماه قبل در سال ۱۳۱۳ وقتی كه قانون مالیات نفت و بنزین و الغاء مالیات حق‌الثبت اتومبیل به مجلس آمده بود البته از آن ساعتی كه قانون در مجلس مطرح شد (در مجلس علنی) تا وقتی كه تصویب شد یك چند ساعتی گذشت و اشخاصی به خیال سوءاستفاده افتادند و فوراً رفتند و مقداری نفت و بنزین با كمپانی‌ها معامله كردند. البته نباید گذاشت كه یك حس سوءاستفاده عملی شود و نباید گذاشت كه یك اشخاصی بیایند و از قانون این استفاده نامشروع را بكنند و از مصرف‌كننده هم آن پول را بگیرند و آن پول هم به خزانه دولت نرسد در آن موقع اقدام شد و آن جنس‌هایی كه تحویل نشده بود مشمول مالیات قرار دادیم به طوری كه قانون هم حكم می‌كرد ولیكن به طوری كه هنوز هم بعضی از آن گفتگوها باقی بود برای اینكه آن نیت سوء خاتمه داده شود این است كه در اینجا یك تبصره پیش‌بینی شده است و خواستم كه فوری جلوگیری كنیم كه آن اشخاص دست از ما و از آن اشخاص بردارند و كسانی كه بایستی این مالیات را بدهند بپردازند و بدانند كه وقتی مالیات را دولت از مردم می‌گیرد از برای این است كه صرف مردم بكند (صحیح است) امروز همه آقایان می‌دانند كه آنچه گرفته می‌شود از این دست از آن دست به نفع مردم خرج می‌شود و نبایستی در این مواقع سوءاستفاده كنند به نفع شخصی. و البته همان‌طور كه آقایان در فراكسیون تصدیق كردند این مطلب فوریتش به اندازه‌ای است كه برای اینكه جلوگیری از این سوءاستفاده شود باید به قید دو فوریت تصویب شود.
مجلس شورای ملی
خاطر نمایندگان مسبوق است كه در قانون امتیاز نفط شركت نفت انگلیس و ایران مكلف به استخراج نفت كرمانشاه گردید- منظور از این الزام آن بود كه از راه صرفه‌جویی در كرایه مواد نفتی قیمت‌ها ارزان‌تر شود. این مقصود عملی و نفت معدن نفت شاه استخراج شد و به این مناسبت در قیمت نفت و بنزین تنزل محسوسی داده می‌شود. البته همه تصدیق دارند كه این تنزل در حقیقت نتیجه فكر و اقدام دولت است و بنابراین اگر معادل نصف مبلغی كه به این ترتیت از قیمت مواد نفتی كاسته می‌شود بر مالیات فعلی بیفزاییم بی‌مناسبت نخواهد بود ضمناً دولت لازم دید برای تشویق صنایع مالیات كنونی سوخت كارخانه‌ها به نصف تقلیل داده شود.
بنابر مقدمات فوق مواد ذیل را با قید دو فوریت تقدیم و تصویب آن را تمنی می‌كنم:
ماده اول- از تاریخ اجرای این قانون مالیات بنزین و نفت لامپا و مواد مشابهی كه به مصرف سوخت موتورهای احتراق داخلی می‌رسد به میزان ذیل گرفته خواهد شد:
از هر لیتر بنزین و نفت لامپا سی دینار - از سایر مواد مشابهی كه به مصرف سوخت موتورهای داخلی می‌رسد مانند نفط دیزل (دیزل اویل) نفت گاز (گاز اویل) هر لیتر ده دینار
ماده دوم- كلیه مواد نفطی موجود در دست تولیدكنندگان و واردكنندگان و نمایندگان آنان از تاریخ اجرای این قانون مشمول مالیات مقرر در فوق است اعم از اینكه نسبت به آنها معامله قبلی شده یا نشده باشد. معاملاتی كه جنس موضوع آن قبل از تاریخ اجرای این قانون تحویل نشده فقط در صورتی قابل اجرا است كه خرید مالیات آن را به موجب این قانون به فروشنده بپردازند.
تبصره - الف) - معاملاتی كه بین تولیدكنندگان یا واردكنندگان مواد نفطی و یا نمایندگان آنها و مصرف كنندگان قبل از تاریخ تصویب قانون مالیات نفط و بنزین مصوب ۱۵ آذر ۱۳۱۳ واقع شده ولی جنس آن تا موقع تصویب آن قانون تحویل نگردیده مشمول مالیات بوده و فقط در صورتی باید قابل اجرا شناخته شود كه خریدار
مالیات مقرر در قانون مزبور را به فروشنده بپردازند اگر چه نسبت به این قبیل معاملات از محاكم حكم صادر شده باشد.
ب) - تشخیص نمایندگان مذكور در این ماده و در قسمت الف این تبصره به موجب نظامنامه وزارت مالیه خواهد بود.
ماده سوم - این قانون از صبح پنجشبنه ۲۴ مهرماه ۱۳۱۴ اجرا می‌شود.
رئیس - فوریت مطرح است (مخالفی نیست) آقایانی كه با فوریت اول موافقت دارند قیام فرمایند.
(اكثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. فوریت دوم مطرح است (مخالفی نیست) موافقین با فوریت دوم قیام فرمایند.
(اكثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. مذاكره در كلیات است (مخالفی نیست) رأی گرفته می‌شود به ورود در شور مواد موافقین قیام فرمایند.
(اكثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
ماده اول- از تاریخ اجرای این قانون مالیات بنزین و نفت لامپا و مواد مشابهی كه به مصرف سوخت موتورهای احتراق داخلی می‌رسد به میزان ذیل گرفته خواهد شد.
از هر لیتر بنزین و نفت لامپا سی دینار- از سایر مواد مشابهی كه به مصرف سوخت موتورهای احتراق داخلی می‌رسد مانند نفت دیزل (دیزل اویل) نفط گاز (گاز اویل) هر لیتر ده دینار
رئیس- موافقین با ماده اول قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده دوم
ماده دوم- كلیه مواد نفتی موجود در دست تولیدكنندگان و واردكنندگان و نمایندگان آنان از تاریخ اجرای این قانون مشمول مالیات در فوق است اعم از این كه نسبت به آنها معامله قبلی شده یا نشده باشد معاملاتی كه جنس موضوع آن قبل از تاریخ اجرای این قانون تحویل نشده فقط در صورتی قابل اجرا است كه خریدار مالیات آن را به موجب این قانون به فروشنده بپردازد.
تبصره - الف- معاملاتی كه بین تولیدكنندگان یا واردكنندگان مواد نفتی و یا نمایندگان آنها و مصرف‌كنندگان قبل از تاریخ تصویب قانون مالیات نفت و بنزین مصوب ۱۵ آذر ۱۳۱۳ واقع شده ولی جنس آن تا موقع تصویب آن قانون تحویل نگردیده مشمول مالیات بوده و فقط در صورتی باید قابل اجرا شناخته شود كه خریدار مالیات مقرر در قانون مزبور را به فروشنده بپردازد اگر چه نسبت به این قبیل معاملات از محاكم حكم صادر شده باشد.
ب - تشخیص نمایندگان مذكور در این ماده و در قسمت الف این تبصره به موجب نظامنامه وزارت مالیه خواهد بود.
رئیس- آقای دكتر جوان
دكتر جوان- در این قانون راجع‌به این كه قید شده است كه خریدارها باید مالیات را به فروشنده‌ها بپردازند قید شده است كه اگر احكامی هم از محاكم صادر شده باشد باز هم باید بپردازند این چون مطلق بود خواستم آقای وزیر مالیه توضیح بدهند كه مقصود از احكام چیست ممكن است راجع‌به مالیات سابق صادر شده باشد یا راجع‌به عواید و مالیات‌هایی كه در نتیجه تصویب این قانون گذشته و نسبت به آن احكام صادر شده اگر راجع‌به احكامی است كه در نتیجه مالیات سابق صادر شده و نتیجه حكم اجرا شده است و تصفیه شده است موضوع آنقدر قابل نخواهد كه ما اثر احكام را از بین ببریم ولی اگر تصور هم بكنیم راجع‌به مالیات امروزی باشد شاید راجع‌به این قسمت باشد كه اگر هم حكمی صادر شده باشد بی‌اثر شود یعنی خریدار بپردازد گمان می‌كنم راجع‌به مالیات امروزی محتاج نباشم زیرا وقتی كه گذشت كه خریداران باید مالیات را به فروشنده بپردازند وقتی كه گفته شد دیگر در محاكم غیرممكن است كه موضوع مطرح شود و محاكم بیابند برخلاف این ماده كه صریح است حكمی صادر كنند.
وزیر مالیه- بنده از طرز فكر و نیتی كه نماینده محترم را وادار كرد كه این اظهار را بكنند خیلی خوش‌وقتم دلسوزی به حال احكام؟
(خنده نمایندگان)
بالاخره یك حكم بیچاره به وجود آمده به یك مرحله از عمرش رسیده بعد بگوییم كه نه با یك تغییری كه این قانون وارد می‌كند در یك مراحل بالاتری آن احكام را جور دیگر تعبیر می‌كند و یك مرتبه جوان‌مرگش می‌كنند البته این خیلی دلسوزی دارد ولی آقا بنده مسؤل مالیه مملكت هستم بنده در ضمن عرایضی كه در فراكسیون خدمت آقایان عرض كردم. عرض كردم كه اگر اقدام شدیدی كه در آن موقع فوراً كردیم نبود قریب صدهزار تومان به ما ضرر خورده بود خیال نكنید این یك رقمی است كه بی‌حساب می‌گویم خیر نزدیك به تحقیق قریب صدهزار تومان عایدات دولت را چند نفر استفاده‌چی می‌خواستند ببرند و جلو را گرفتیم بعد هم بعضی اشخاص قناعت نكردند و دنبال هم كرده‌اند حالا بعضی‌ها دیدند كه یك كاری می‌خواستند بكنند نشد خوب سود نابرده در جهان بسیار است. آنها گفتند خیلی خوب تازه رفتند سراغ محكمه حكم صادر كردند ولی اگر حكم از تمام مراحل گذشته بود بنده نمی‌آوردم و لكن اگر یك حكمی در یك مرحله رفت و در مراحل دیگر تمام نشده باشد و بنده راه داشته باشم كه جلوگیری از سوءاستفاده بكنم خواهم كرد و می‌گویم كه باید محاكم متوجه شوند كه آن احكامی كه قبلاً داده شده است وقتی مجلس وقتی قوه مقننه آنها را قابل اجرا می‌شناسد و می‌گوید كه باید مالیاتش را بدهند همان‌طوری كه قانون معین كرده بوده است باید محاكم رعایت این ترتیب را بكند و نگذارند این حكم از تمام مراحل بگذرد این چه عیبی دارند آقا بگذارند این فكر استفاده كردن ای یك اطلاعاتی كه یك ساعت پیش یك كسی پیدا كرده است برای این كه در مجلس جزء تماشاچی بوده است یا یك نفر از خارج بهتر اطلاع داده از بین برود واقعاً خوشوقتی از نیتی كه شما را وادار به آن دلسوزی كرده است این است كه خیال می‌كنم بگذارند همان‌طور كه بنده تشخیص كرده‌ام فكر سوءاستفاده را در مردم بكشید
(صحیح است)
رئیس- موافقین با ماده دوم قیام فرمایند.
(اكثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده سوم- این قانون از صبح پنجشنبه ۲۴ مهرماه ۱۳۱۴ اجرا می‌شود.
رئیس- موافقیت با ماده سوم برخیزند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. شور در كلیات ثانی است (مخالفی نیست) رأی گرفته می‌شود به مجموع مواد با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و استخراج آراء به عمل آمده یكصد و پنج ورقه سفید شماره شد)
رئیس - عده حاضر در موقع اعلام رأی ۱۲۲ نفر به اكثریت ۱۰۵ رأی تصویب شد.
اسامی رأی‌دهندگان - آقایان: ابراهیمی‌ریگی - افشار - دربانی - ملک‌مدنی - جلائی - محمدتقی طباطبایی - عباس مسعودی - سیدکاظم یزدی - صادقی - هدایت - ثقةالاسلامی - نیک‌پور - نواب‌یزدی - دکتر لقمان نهورای - مخبرفرهمند - فتوحی - اسدی - نمازی - دکتر سمیعی - دبستانی - حیدری - هزارجریبی - کمالی - ارکانی - نوبخت - ایزدی - علوی - دکتر سنک - لیقوانی - روحی - دکتر ادهم - نائینی - شجاع - طهران‌چی - دکتر طاهری - طباطبایی‌دیبا - مولوی - اعتصام‌زاده - دهستانی - خواجه‌نوری - پالیزی - مرآت‌اسفندیاری - جرجانی - انوشیروانی - مسعودی‌خراسانی - رضوی - گودرزی - اعتبار - احتشام‌زاده - کفایی - متعصم‌سنک - پناهی - خواجوی - دکتر غنی - نیرومند - موسی مرآت - اردبیلی - ملایری - دکتر ملک‌زاده - مصباح‌فاطمی - دکتر احتشام - افخمی - اسکندری - معتضدی - نقابت - تربیت - سلطانی شیخ‌الاسلامی - شاهرودی - مؤیدقوامی - دکتر قزل‌ایاغ - بیات‌ماکو - محسن مهدوی - سهراب ساگینیان - اهری - دبیرسهرابی - مجدضیائی - مژدهی - صفاری - آصف - دولت‌شاهی - حبیبی - منصف - دکتر جوان - اورنگ - کازرونیان - پارسا - اعظم‌زنگنه - کاشف - صفوی - محیط- ملک‌زاده آملی- نراقی - امیرابراهیمی - فزونی.
- شورثانی قرارداد اقامت و بحرپیمایی و تجارت بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
۵ - شورثانی قرارداد اقامت و بحرپیمایی و تجارت بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
رئیس- شور دوم قرارداد اقامت و تجارت و بحرپیمایی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
خبر كمیسیون
كمیسیون امور خارجه در تاریخ ۲۴ مهرماه ۱۳۱۴ لایحه نمره ۲۴۶۳۲ دولت راجع‌به قرارداده اقامت و تجارت و بحرپیمایی بین دلت شاهنشاهی و دولت اتحاد جماهیر شوروی را برای شور دوم مورد مطالعه قرار داده و چون اعتراضی در موقع شور اول نرسیده لذا كمیسیون عین خبر اولیه خود را تأیید نموده و اینك خبر آن را برای تصویب به مجلس تقدیم می‌نماید.
رئیس- در مواد ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و ۱۰ و ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ و ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ اعتراضی نرسیده است همچنین در پروتكل اختتامیه و مراسلات ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ اعتراضی نرسیده است در كلیات ثانی اعتراضی نرسیده است ماده واحده قرائت می‌شود.
ماده واحده- مجلس شورای ملی عهدنامه اقامت و تجارت و بحرپیمایی منعقده بین دولت شاهنشاهی و دولت اتحاد جماهیر شوروی مشتمل بر هجده ماده و یك پروتكل اختتامیه و هشت فقره مراسلات متعاطیه ضمیمه آن را كه در تاریخ ۴ شهریور ۱۳۱۴ مطابق ۲۷ اوت ۱۹۳۵ امضا شده تصویب می‌نماید.
رئیس- آقایانی كه با ماده واحده دولت موافقت دارند قیام فرمایند
(اكثر قیام نمودند)
تصویب شد.
- شور دوم قرارداد دفع آفات و مبارزه ملخ و صحی بیطاری بین ایران و دولت شوروی
۶ - شور دوم قرارداد دفع آفات و مبارزه ملخ و صحی بیطاری بین ایران و دولت شوروی
رئیس- شور دوم عهدنامه منعقده بین دولت ایران و اتحاد جماهیر شوروی راجع‌به دفع آفات و مبارزه با ملخ
خبر كمیسیون
كمیسیون امور خارجه در تاریخ ۲۴ مهرماه ۱۳۱۴ لایحه نمره ۲۴۶۳۴ دولت راجع‌به قراردادهای مبارزه با ملخ و امراض نباتی و قرارداد صحی بیطاری بین دولت شاهنشاهی و دولت اتحاد جماهیر شوروی را برای شور دوم مطرح نموده و چون اعتراضی در شور اول نرسیده بود لذا كمیسیون خیر اولیه را تأیید نموده و عین آن را برای تصویب مجلس تقدیم می‌نماید.
رئیس- قرارداد مبارزه ملخ در نواحی سرحدی مطرح است. در مواد ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ اعتراضی نرسیده است در كلیات ثانی نیز اعتراضی نرسیده است به مجموع مواد فوق رأی گرفته می‌شود آقایانی كه موافقت دارند قیام فرمایند.
(اكثریت قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. قرارداد دفع آفات و مبارزه با امراض نباتی مطرح است در مواد ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و همچنین در مراسله ۱ و ۲ اعتراضی نرسیده است در كلیات ثانی نیز اعتراضی نرسیده است به مجموع مواد فوق رأی گرفته می‌شود موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد.
- شور دوم قرارداد صحی و بیطاری بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
۷ - شور دوم قرارداد صحی و بیطاری بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
رئیس- قرارداد صحی و بیطاری مطرح است در مواد ۱ و ۲و ۳ و۴ و۵و ۶و ۷ و ۸ و ۹ ۱۰ و ۱۱ و ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ و ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ و ۲۴ اعتراضی نرسیده است و همچنین در پروتكل و نمونه اول و دوم اعتراضی نرسیده است در كلیات ثانی نیز اعتراضی نرسیده است به مجموع مواد فوق رأی گرفته می‌شود موافقین قیام فرمایند.
(اكثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده واحده قرائت می‌شود:
ماده واحده- مجلس شورای ملی قرارداد مبارزه با ملخ در نواحی سرحدی مشتمل بر هشت ماده و قرارداد دفع آفات و مبارزه با امراض نباتی مشتمل بر پنج ماده
و دو مراسله متعاطیه و قرارداد صحی بیطاری مشتمل بر بیست و چهار ماده و یك پروتكل و دو نمونه ضمیمه آن را كه در تاریخ ۴ شهریور ۱۳۱۴ مطابق ۲۷ اوت ۱۹۳۵ امضاء شده تصویب می‌نمایند.
رئیس- موافقین با ماده قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد.
- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۸ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- اگر تصویب می‌فرمایید مجلس را ختم كنیم جلسه آتیه روز پنجشنبه اول آبان سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایحی كه حاضر می‌شود.
(مجلس نیم ساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
قانون
اصلاح قانون مالیات نفط و بنزین
ماده اول- از تاریخ اجرای این قانون مالیات بنزین و نفت لامپا و مواد مشابهی كه به مصرف سوخت موتورهای احتراق داخلی می‌رسد به میزان ذیل گرفته خواهد شد.
از هر لیتر بنزین و نفت لامپا سی دینار - از سایر مواد مشابهی كه به مصرف سوخت موتورهای احتراق داخلی می‌رسد مانند نفت دیزل (دیزل اویل) نفت گاز (گاز اویل) هر لیتر ده دینار
ماده دوم- كلیه مواد نفتی موجود در دست تولیدكنندگان و واردكنندگان و نمایندگان آنان از تاریخ اجرای این قانون مشمول مالیات مقرر در فوق است اعم از این كه نسبت به آنها معامله قبلی شده یا نشده باشد. معاملاتی كه جنس موضوع آن قبل از تاریخ اجرای این قانون تحویل نشده فقط در صورتی قابل اجرا است كه خریدار مالیات آن را به موجب این قانون به فروشنده بپردازد.
تبصره- الف) معاملاتی كه بین تولیدكنندگان یا واردكنندگان مواد نفتی و یا نمایندگان آنها و مصرف‌كنندگان قبل از تاریخ تصویب قانون مالیات نفت و بنزین مصوب ۱۵ آذر ۱۳۱۳ واقع شده ولی جنس آن تا موقع تصویب آن قانون تحویل نگردیده مشمول مالیات بوده و فقط در صورتی باید قابل اجرا شناخته شود كه خریدار مالیات مقرر در قانون مزبور را به فروشنده بپردازد اگرچه نسبت به این قبیل معاملات از محاكم حكم صادر شده باشد.
ب) تشخیص نمایندگان مذكور در این ماده و در قسمت الف این تبصره به موجب نظامنامه وزارت مالیه خواهد بود.
ماده سوم- این قانون از صبح پنجشنبه بیست و چهارم مهرماه ۱۳۱۴ اجرا می‌شود.
این قانون كه مشتمل بر سه ماده است در جلسه بیست و چهارم مهرماه یكهزار و سیصد و چهارده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
قانون
تصویب عهدنامه اقامت و تجارت و بحرپیمایی منقعده بین دولت ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی
ماده واحده- مجلس شورای ملی عهدنامه اقامت و تجارت و بحرپیمایی منعقده بین دولت شاهنشاهی و دولت اتحاد جماهیر شوروی مشتمل بر ۱۸ ماده و یك پروتكل اختتامیه و هشت فقره مراسلات متعاطیه ضمیمه آن را كه در تاریخ ۴ شهریور ۱۳۱۴ امضا شده تصویب می‌نماید.
این قانون كه مشتمل بر یك ماده و متن عهدنامه ضمیمه است در جلسه بیست و چهارم مهرماه یكهزار و سیصد و چهارده شمسی به تصویب مجس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
عهدنامه اقامت و تجارت و بحرپیمایی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ایران از یك طرف
و كمیته اجرائیه مركزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف دیگر.
نظر به اینكه مایل هستند شرایط مسافرت و توقف و اقامت اتباع ایران در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را در ایران تنظیم و همچنین عملیات اقتصادی و روابط تجارتی بین دو كشور را توسعه دهند تصمیم به انعقاد قرارداد اقامت و تجارت و بحرپیمایی نموده و برای این مقصود اختیار داران خود را شرح ذیل معین نمودند.
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
جناب ب. كاظمی وزیر امور خارجه و جناب اعلم رئیس كل تجارت
كمیته اجرائیه مركزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
جناب ا. س چرنیخ سفیر فوق‌العاده و نماینده مختار اتحاد جماهیر شوروی در ایران
آقای شستاك نماینده تجارتی اتحاد جماهیر شوروی
مشارالیهما بعد از ارائه اختیارنامه‌های خود كه در كمال صحت و اعتبار بود در مقررات ذیل و موافقت حاصل نمودند.
ماده ۱- اتباع هر یك از طرفین متعاهدین حق خواهند داشت به طور آزادانه وارد خاك طرف متعاهد دیگر شده در آنجا اقامت و مسافرت نموده و از آنجا مراجعت كنند به شرط این كه قوانین و نظامات جاریه آن كشور را رعایت نمایند و از این حیث در هیچ مورد رفتار نامساعدتر از رفتاری كه حالاً یا مآلاً به اتباع دولت كاملةالوداد می‌شود با آنها نخواهد شد.
مقررات این ماده نه به نظاماتی كه در امر تذكره فعلاً مجری و یا در آینده مجری خواهد بود خلل می‌رساند و نه مانع از این طرفین متعاهدین است كه در هر مورد مقرراتی برای تنظیم یا منع مهاجرت در خاك خود وضع نمایند مشروط بر این كه نظامات و مقررات مزبوره نسبت به اتباع كلیه كشورهای دیگر مجری باشد و نیز مقررات این ماده مانع حق هیچ‌یك از طرفین متعاهدین نخواهد بود كه نسبت به افراد اتباع طرف دیگر برای منع اقامت و یا توقف آنها در خاك خودخواه به موجب تصمیم قضایی و خواه از لحاظ حفظ امنیت داخلی و یا خارجی كشور اقدامات بنماید.
ماده ۲- اتباع هر یك از طرفین متعاهدین در مدت توقف در خاك طرف متعاهد دیگر چه در موقع صلح و چه در موقع جنگ از هرگونه خدمت اجباری یا نظامی و یا كشوری معاف خواهند بود ولیكن در موقع بروز بلیات طبیعی می‌توان آنها را به كار واداشت - اتباع مزبور از هر قسم مالیات نقدی یا جنسی كه به جای خدمت اجباری نظامی و یا كشوری وضع شده باشد و نیز از تحمیل هر قسم قرضه اجباری معاف خواهند بود.
به طور كلی راجع‌به هر نوع تعهداتی هر یك از طرفین متعاهدین به اتباع خارجه مقیمین خاك خود تحمیل می‌نماید و معافیت‌هایی كه از آن بابت منظور می‌دارند اتباع طرف متعاهد دیگر وضعیتی نامساعدتر از وضعیت فعلی و یا آتی اتباع دولت كاملةالوداد نخواهند داشت.
ماده ۳ - اتباع هر یك از طرفین متعاهدین در خاك طرف دیگر از حیث تحصیل و تملك هرگونه اموال و تصرف
در آنها و رعایت حقوق مربوطه به آن و همچنین در مورد سلب مالكیت و مصادره اموال داری كلیه حقوق اتباع دولت كاملةالوداد خواهند بود.
ماده ۴ - اتباع هر یك از طرفین متعاهدین در خاك طرف متعاهد دیگر به شرط رعایت قوانین و نظامات كشور حق دارند متساویاً مثل اهالی آن كشور بهر تجارت و صنعت و حرفه كه به طور عموم قانوناً مجاز بوده و برای كلیه اتباع خارجی ممنوع نباشد اشتغال ورزند. از این لحاظ مشارالیهم وضعیتی دون وضعیت اتباع دولت كاملةالواداد نخواهند داشت.
ماده ۵- اتباع هر یك از طرفین متعاهدین كه در خاك طرف متعاهد دیگر اقامت داشته باشند تابع قضاوت كشور متوقف فیها خواهند بود- اتباع هر یك از طرفین متعاهدین متساویاً مثل اتباع داخل حق دارند آزادانه به كلیه محاكم از هر درجه برای احقاق حق و دفاع حقوق خود مراجعه نمایند. و در هیچ مورد از این حیث وضعیتی نامساعدتر از وضعیت اتباع دولت كاملةالوداد نخواهند داشت. اتباع هر یك از طرفین متعاهدین در خاك طرف متعاهد دیگر می‌توانند در موقعی كه به محاكم كشور متوقف فیها برای دفاع حقوق خود مراجعه می‌نمایند به نظریه خود وكیل امور و همچنین وكیل مرافعه از بین اشخاصی كه برای اشتغال به این مشاغل پذیرفته می‌شوند با متابعت از قوانین و نظامات كشور تعیین نمایند.
اتباع مزبور از حیث معافیت از وجه‌الضمانه قبلی برای مخارج محاكمه و تسهیلاتی كه به اشخاص بی‌بضاعت اعطا می‌شود وضعیتی نامساعدتر از وضعیت اتباع داخله دولت كاملةالوداد نخواهند داشت.
ماده ۶- اختراعات و علائم صنعتی و تجارتی و مسطوره‌ها و نمونه‌های صنعتی به اتباع یكی از طرفین متعاهدین در خاك طرف متعاهد دیگر بر طبق قوانین و نظامات جاریه داخلی آن كشور در تحت حمایت گرفته خواهند شد.
اتباع هر یك از طرفین متعاهدین در خاك طرف متعاهد دیگر راجع‌به اختراعات و علائم صنعتی و تجارتی و مسطوره‌ها و نمونه‌های صنعتی و همچنین حمایت در مقابل رقابت مكارانه از همان حقوق بهره‌مند خواهند شد كه اتباع داخله و اتباع دولت كاملةالوداد فعلاً بهره‌مند بوده و یا در آتیه بهره‌مند خواهند بود.
ماده ۷- طرفین متعاهدین موافقت می‌كنند كه در اسرع اوقات ممكنه قراردادهایی راجع‌به احوال شخصیه و حمایت مالكیت صنعتی و مبارزه راجع‌به قاچاق و حكمیت در امور حقوقی و تعاون قضایی به دو كشور منعقد نمایند.
ماده ۸-۱- برای هر نوع شركت‌های تجارتی و سایر مؤسسات اقتصادی دارای تابعیت ایرانی كه بر طبق قوانین ایران در ایران تشكیل شده باشند منجمله برای شركت‌ها و مؤسساتی كه با شركت سرمایه دولتی تأسیس گردیده باشد وجود حقوقی و اهلیت و حق ترافع در محاكم در خاك اتحاد جماهیر شوروی شناخته خواهد شد شركت‌های مزبوره مانعی نخواهند داشت كه در خاك مزبور به عملیات خود اشتغال ورزند ولی البته حقوق آنها برای عقد معاملات و خود آن معاملات تابع قوانین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و ترتیب تشكیل و اساسنامه آنها تابع قوانین ایران می‌باشد با شركت‌های مزبوره در خاك اتحاد جماهیر شوروی از هر حیث مثل شركت‌های تجارتی و سایر مؤسسات اقتصادی دولت كاملةالوداد رفتار خواهد شد.
۲ - برای شركت‌های تجارتی و سایر مؤسسات اقتصادی دارای تابعیت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی كه بر طبق قوانین اتحاد جماهیر شوروی در آنجا تشكیل شده باشند منجمله برای شركت‌ها و مؤسساتی كه با شركت سرمایه دولتی مزبوره مانعی نخواهند داشت كه در خاك ایران به عملیات خود اشتغال ورزند ولی البته حقوق آنها برای عقد معاملات می‌باشد با شركت‌های مزبوره در خاك ایران از هر حیث مثل شركت‌های تجارتی و سایر مؤسسات اقتصادی دولت كاملةالوداد رفتار خواهد شد.
۳ - مقررات مواد ۲ الی ۶ این قرارداد متقابله شامل شركت‌های تجارتی و سایر مؤسسات اقتصادی طرفین متعاهدین كه در بند ۱ و ۲ این ماده ذكر شده خواهد بود.
۴ - اتباع و شركت‌های تجارتی و مؤسسات اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی در ایران و اتباع و شركت‌های تجارتی و مؤسسات اقتصادی ایران در اتحاد جماهیر شوروی می‌توانند با شرایط می‌توانند با شرایط مقرره در نظامات جاریه گمركی كشور در نقاطی كه اشتغال به عملیات تجارتی می‌نماید چنانچه آنجا ادارات گمركی وجود داشته باشد انبارهایی برای خود داشته باشند كه مال‌التجاره‌های خود را آنجا بگذارند و تا موقع خروج مال‌التجاره‌های مزبور از انبار از عوارض گمركی موقتاً معاف باشند.
۵ - مسلم است كه هیچ یك از مقررات این قرارداد نمی‌تواند شركت‌های تجارتی و سایر مؤسسات اقتصادی یكی از طرفین متعاهدین مذكور در بند ۱ و ۲ این ماده را مجاز نماید كه مطالبه مخصوصی را بنمایند كه طرف متعاهد دیگر به شركت‌هایی اعطا می‌كنند كه شرایط عملیات‌شان در خاك وی به موجب امتیازنامه‌های مخصوص تنظیم گردیده یا خواهند گردید.
ماده ۹- نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ایران كه وظایف آن این است كه نماینده و حافظ منافع جماهیر شوروی نسبت به كلیه مسائل مربوطه به تجارت شوروی با ایران باشد و تنظیم و اجرای مبادلات تجارتی بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی و كمك به بسط روابط اقتصادی بین دو كشور بنماید بر اساس مقررات ذیل اجرا وظیفه خواهد نمود.
نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ایران كه مقرّش در طهران خواهد بود جزو سفارت كبرای اتحاد جماهیر شوروی در ایران محسوب می‌شود.
چون نماینده تجارتی و دو نفر معاون از عضو سفارت كبرای اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شوند بنابراین از مصونیت شخصی و مزایای دیگری كه به مأمورین سیاسی اعطا می‌شود بهره‌مند خواهند بود. مقر نمایندگی تجارتی در تهران حق خارج‌المملكتی دارا خواهد بود ولیكن حق خارج‌المملكتی مانع اجرای مقررات ذیل نخواهد بود.
اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هر گونه معاملات تجارتی را كه در ایران وسیله نمایندگی تجارتی انجام می‌یابد برعهده می‌گیرد - مسئولیت معاملاتی كه به وسیله مؤسسات دیگر اقتصادی دولت اتحاد جماهیر شوروی صورت می‌گیرد برعهده خود مؤسسات مزبوره می‌باشد.
هر اختلافی كه راجع‌به معاملات تجارتی كه در ایران به وسیله نمایندگی تجارتی صورت می‌گیرد تولید شود
از طرف ایران بر طبق قوانین كشور تسویه خواهد گردید ولیكن نظر به تعهد مسئولیتی كه فوقاً اتحاد جماهیر شوروی نسبت به معاملات تجارتی نمایندگی تجارتی اعلام نموده است مقرر می‌شود كه اقدامات تأمینی قضایی از قبیل تأمین مدعا به و اجرای موقت احكام محاكم و همچنین اقدامات اداری نسبت به اموال نمایندگی به عمل نخواهد آمد.
تصمیمات قضایی كه قانوناً قابل اجرا شده باشد نسبت به اموال نمایندگی تجارتی در مواردی كه آن اموال مخصوص اجرا حقوق حاكمیت دولتی بر طبق اصول عمومی حقوق بین‌المللی باشد و یا در مورد عملیات رسمی نمایندگی تجارتی چون نمایندگی مزبور جزو سفارت كبرای اتحاد جماهیر شوروی می‌باشد با قوه قهریه مجری نخواهد شد.
نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ایران در صورت لزوم با موافقت اداره كل تجارت در نقاط مقتضیه شعبات خود را تأسیس می‌نماید.
ماده ۱۰- طرفین متعاهدین مقررات قوانین و نظامات راجعه به انحصار تجارت خارجی را كه در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مجری و در ایران هم برقرار گردیده است در نظر گرفته و در مقررات ذیل موافقت حاصل كردند.
۱ - دولت اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی موافقت می‌كند كه در مدت اعتبار این قرارداد اجناس ذیل را از دولت ایران خریداری نماید.
پنبه - پشم - پوست - كنف - برنج و خشكبار.
دولت شاهنشاهی اقدامات لازمه خواهد نمود تا مقدار پنبه و پشم و پوستی که به اتحاد جماهیر شوروی فروخته می‌شود همه‌ساله از ده تا پانزده اضافه شود.
دولت شاهنشاهی ایران نیز موافقت می‌كند كه در مدت اعتبار این قرارداد اجناس ذیل را از اتحاد جماهیر شوروی خریداری كند.
قند - كبریت - پارچه‌های نخی - سیمان - آهن‌آلات - ماشین‌آلات - و ابزار فلاحتی - ماشین‌آلات صنعتی برای برنج پاك‌كنی و پنبه پاك‌كنی تأسیسات انبار غله (الواتر - آسیا - كارخانه‌جات برق) و ماشین‌آلات فنی و صنعتی دیگر به ترتیبی كه میزان خریدهای دولت ایران از دولت شوروی در مدت اعتبار این قرارداد معادل میزان خریدهای دولت شوروی از دولت ایران بشود كنترات‌های راجعه به خرید و فروش‌های فوق‌الذكر كه مشتمل بر تعیین كلیه شرایط دیگر تجارتی و فنی خواهد بود هر دفعه با موافقت بین نمایندگی اتحاد جماهیر شوروی و وزارت مالیه ایران منعقد خواهد شد.
۲ - قطع نظر از معاملات فوق‌الذكر این حق برای نمایندگی تجارتی و مؤسسات اقتصادی شوروی محفوظ می‌ماند كه در تمام مناقصه‌هایی كه ادارات دولتی ایران برای خرید ماشین‌آلات و مصالح از خارج اعلان می‌كنند در مبنای شرایط عمومی (منجمله شرط صدور یا معافیت از صدور) كه در مناقصه‌ها برای شركت‌كنندگان تعیین می‌شود شركت بنماید.
۳ - اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مال‌التجاره‌های دیگر را در حدود سهمیه‌هایی كه در فهرست سالیانه ذكر خواهد شد وارد ایران خواهد كرد و فهرست سالیانه با موافقت بین ادارات كل تجارت و نمایندگی
تجارتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ایران بر اساس سهمیه‌های سالیانه كه از طرف دولت ایران اعلان می‌شود تنظیم خواهد شد.
در حین امضای این قرارداد چنین فهرستی با موافقت بین مؤسسات سابق‌الذكر تهیه خواهد شد و همچنین در تمام مدت اعتبار این قرارداد به همین ترتیب در آخر هر سال اقتصادی ایران كه در ۲۲ ژوئن شروع می‌شود فهرست مزبور تنظیم خواهد شد.
در موقع تهیه فهرست‌های فوق‌الذكر مؤسسات مذكوره در جمله اول این بند لزوم حفظ صدی چند سهمیه شوروی را نسبت به واردات هر یك از مال‌التجاره‌های مذكور در فهرست در نظر خواهند گرفت به نحوی كه میزان نسبی واردات شوروی جنس مزبور از آنچه در فهرست سال اول معین شده كمتر نباشد.
اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی می‌تواند موقع تنظیم فهرست سالیانه سهمیه شوروی اسامی كلیه اجناسی را كه در سهمیه سال قبل شوروی نبوده و ورود آنها در سنه اقتصادی مربوطه مجاز باشد در فهرست مزبور داخل كند. مقادیر آن اجناس با جلب موافقت اداره كل تجارت تعیین می‌شود چنانچه در عرض سال اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی مایل باشد مقدار هر یك از اقلام اجناس مذكور در فوق را اضافه نماید این اضافه باید با موافقت اداره كل تجارت انجام داده شود. بدیهی است اگر ورود اجناسی كه سابقاً در فهرست سالیانه شوروی داخل نبوده به موجب مقررات عمومی مشروط به شرایط خاصی باشد ورود آن اجناس از طرف شوروی هم تابع همان شرایط خاصه كه به طور عمومی مقرر است خواهد بود.
مقرر است كه هرگاه در عرض یكی از سنوات اجرای این قرارداد دولت ایران به وسیله توسعه سهمیه‌های خود مقدار ورود یكی از اجناس خارجه را به ایران زیاد كند اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حصه از آن را كه متناسب با سهمی باشد كه از واردات جنسی مزبور قبل از ازدیاد میزان آن به اتحاد شوروی تعلق می‌گرفت دریافت خواهد داشت.
راجع‌به مال‌التجاره‌هایی كه ورودشان فعلاً به ایران ممنوع می‌باشد هرگاه بعدها به موجب سهمیه سالیانه اجازه ورود آنها داده شود طرفین متعاهدین موافقت دارند كه حصه‌ای از واردات مزبوره به تناسب سهمی كه از واردات آن مال‌التجاره‌ها قبل از استقرار انحصار تجارت خارجی در ایران به اتحاد جماهیر شوروی تعلق می‌گرفت در تمام مدت اجرای این قرارداد به دوات مشارالیها تعلق بگیرد.
۴ - طرفین متعاهدین موافقت می‌كنند كه به استثنای محصولات طبیعی و صنعتی ایران كه صدور آنها به طور عموم برای هر مملكت ثالثی ممنوع است صدور محصولات به توسط مؤسسات اقتصادی شوروی و مختلط بر طبق قوانین جاریه بدون مشكلات و موانع انجام خواهدگرفت.
مقرر است كه محصولات طبیعی و صنعتی ایران ممكن است هم به توسط مؤسسات اقتصادی شوروی و مختلط و هم به توسط تجار ایران به اتحاد جماهیر شوروی سیوسیالیستی وارد بشود.
۵ - چون تجارت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با ایران مبنی بر اصل تعادل واردات و صادرات است دولت ایران موافقت می‌كند كه صدور جوازهای واردات را كه از طرف مؤسسات اقتصادی شوروی و مختلط نسبت به مال‌التجاره‌های مندرجه در فهرست مذكور در بند ۳ این ماده تقاضا می‌شود موكول یارانه قبلی تصدیق صدور ننمایند.
دولت ایران به توسط اداره كل تجارت صدور بلامانع جوازهای درخواستی نمایندگی تجارتی را بابت فهرست مذكور در بند ۳ این ماده كه به منزله جواز عمومی محسوب می‌شود تأمین خواهد كرد.
۶- محاسبه واردات اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی از روی اجازه‌های صادره حاكی از حق وارد كردن جنس یعنی جوازهای ورود به عمل و از روی مقایسه و تطبیق واردات واقعی اجناس از اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی به ایران با صادرات واقعی اجناس ایران به اتحاد جماهیر شوروی به عمل می‌آید.
چون واردات شوروی به ایران به قیمت سیف و فرانكو سرحد فروخته و صادرات شوروی از ایران به قیمت فوب و فرانكو سرحد خریده می‌شود تقویم واردات شوروی به ایران از بنادر بحر خزر و سرحدات مزبوره به قیمت فوب بنادر ایران یا فرانكو سرحد به عمل می‌آید تقویم واردات و صادرات شوروی از سایر سرحدات مطابق مقررات عمومی خواهد بود. در صورت بروز اختلاف راجع‌به تقویم اجناس وارده به ایران و یا صادره از ایران اختلافات در كمیسیونی كه در تهران از نمایندگان اداره كل تجارت و اداره كل گمركات و نمایندگی تجارتی شوروی تشكیل می‌گردد رسیدگی و حل خواهد شد. حل این اختلاف از روی اسناد تجارتی و حمل و نقلی و اسناد و مدارك دیگری كه طرفین ابراز می‌نمایند به عمل خواهد آمد البته اختلاف در تقویم مانع نخواهد بود كه اجناس وارده و صادره از گمرك مرخص بود.
تقویم اجناسی كه به موجب كنترات‌های منعقده بین نمایندگی تجارتی و وزارت مالیه از اتحاد جماهیر شوروی به ایران و از ایران به اتحاد جماهیر شوروی صادر می‌شود از روی قیمت‌های معین در كنترات‌های مربوطه به عمل خواهد آمد ولی محاسبه راجع‌به تعادل صادرات و واردات این اجناس بر اساس مبلغی خواهد بود كه هر طرفی از طرف دیگر واقعاً دریافت داشته است.
مقرر است كه مال‌التجاره‌های شوروی كه تجار ایرانی به ایران وارد می‌كنند جزو میزان مال‌التجاره شوروی كه در فهرست سالیانه معین گردیده است بوده و در تعادل تجارت مملكتی محسوب خواهد بود.
اجناس ایرانی هم كه به توسط تجار ایران بر طبق قوانین جاریه انحصار تجارت خارجی در اتحاد جماهیر شوروی وارد اتحاد جماهیر شوروی بشود در حساب تعادل واردات و صادرات طرفین منظور خواهد شد.
برای حساب واردات و صادرات در عرض تمام سال و نیز برای نگاهداشتن حساب مقدماتی واردات و صادرات سه ماهه كمیسیون متساوی‌الاعضای دائمی در تهران از نمایندگان اداره كل تجارت و نمایندگی تجارتی تشكیل می‌گردد و هر گاه در موقع حساب تعادل واردات و صادرات تفاوتی بین صادرات و واردات سه ماهه مشاهده شود تفاوت مزبور در شش ماهه بعد جبران خواهد شد. این ترتیب محاسبه مربوط به معاملاتی كه بین وزارت مالیه و نمایندگی تجارتی به موجب كنترات‌های مذكور رد بند اول این ماده به عمل می‌آید نبوده و محاسبه تعادل صادر و وارد آن اجناس در آخر سال اقتصادی ایران به عمل خواهد آمد.
لكن در موقع محاسبه بیلان واردات و صادرات بابت كنترات‌های مزبور در آخر هر سال اقتصادی اجناسی كه از حیث پرداخت قیمت به اقساط فروخته شده در صورتی كه اقساط پرداختی بابت اجناس مزبور به سال اقتصادی آتیه ببافند در جزو محاسبه وارد نخواهد شد اجناس مزبور در حساب بیلان واردات و صادرات سالی محسوب خواهند شد كه مواعد اقساط پرداختی بابت آنها به آن سال بیفتد.
۷ - طرفین موافقت دارند مصالح تأسیسات و اشیاء لازمه كه برای احتیاجات مؤسسات اقتصادی شوروی یا مختلط لازم است در صورتی كه مصالح و اشیاء مزبوره دارای خصوصیاتی باشند كه در ایران به دست نمی‌آید بعد از آن كه بر طبق قانون انحصار تجارت خارجی ایران وارد ایران شدند در جزو تعادل واردات و صادرات مذكور در بند (۵) این ماده محسوب نخواهد گردید. به عبارت اخری اشیاء مزبور در جزو فهرست سابق‌الذكر محسوب نگردیده در ازای آنها صادرات لازم نخواهد بود.
۸- نظر به این كه تجارت اتحاد جماهیر شوروی با ایران بر طبق اصل تعادل واردات و صادرات صورت می‌گیرد دولت ایران موافقت می‌كند كه محدودیت‌های اسعاری را در صورتی كه هم چه محدودیت‌هایی در مدت اجرای این قرارداد وضع شود شامل مؤسسات اقتصادی یا مختلط قرار ندهد.
در مورد فرش مؤسسات اقتصادی فوق‌الذكر فقط در حدود بیست درصد از مجموع صادرات فرش‌های ایرانی از این معافیت استفاده خواهند كرد.
۹- دولت ایران قبول می‌كند كه در مدت اجرای این قرارداد واردات نفت و مشتقات آن را از اتحاد جماهیر شوروی به مقداری كه در فهرست مذكوره در بند ۳ این عهدنامه معین شده تأمین نماید.
دولت ایران موافقت می‌نماید كه در تمام مدت اعتبار این قرارداد حق داشتن تلمبه‌های بنزین و انبارهای نفت و سایر مؤسسات راجع‌به تجارت مواد نفتی را مطابق مقررات ایران تأمین نماید.
ماده ۱۱- طرفین متعاهدین موافقت دارند كه متعاقباً در خاك خود با تجارت و مال‌التجاره و مؤسسات اقتصادی و اتباع طرف متعاهد دیگر معامله نامساعدتری از آنچه نسبت به تجارت و مال‌التجاره و مؤسسات اقتصادی و اتباع هر كشور ثالثی به عمل می‌آید ننمایند.
طرفین موافقت دارند كه مبادله مال‌التجاره بین خودشان را جز از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قانونی و یا مقرره بین خودشان یا هیچ قسم محدودیت و ممنوعیت‌هایی كه متوجه واردات و صادرات‌شان باشد محدود نسازند.
هر یك از طرفین متعاهدین معامله دولت كاملةالوداد را نسبت به طرف متعاهد دیگر مرعی خواهد داشت و در مورد خرید و فروش وارد كردن و صادر كردن و اجرای مراسم گمركی راجع‌به سپردن مال‌التجاره‌ها در انبار و مخازن و برگرداندن مال‌التجاره وارده و استرداد حقوق و عوارض گمركی كه در موقع ورود مال‌التجاره اخذ می‌شود همچنین راجع‌به حمل مال‌التجاره را كشتی به كشتی دیگر و كلیه عملیاتی از این قبیل كه در موقع ورود و صدور ترانزیت به مال‌التجاره واقع می‌شود و نیز طرفین معامله دولت كاملةالوداد را راجع‌به حق‌الضمانه و عوارضی كه از این عملیات مختلفه ناشی می‌شود درباره یكدیگر منظور خواهند نمود.
ماده ۱۲- طرفین متعاهدین موافقت دارند كه معامله دولت كاملةالوداد را راجع‌به حمل مسافرین و بار و بنه و مال‌التجاره به وسیله راه‌آهن و به طور عموم از راه خشكی و آب یا هوا متقابلتاً به یكدیگر اعطا نمایند.
هر یك از طرفین متعاهدین خواه در مورد تعرفه و عوارض حمل و نقل و كلیه عوارضی دیگر مربوطه به حمل و نقل و خواه راجع‌به (نظم و ترتیب و سرعت) حمل از كلیه راه‌های مذكوره بدون این كه به معاملات دولت كاملةالوداد مذكوره جمله اول این ماده خلل وارد آید مساعدترین معامله را كه نسبت به اتباع و یا به یكی از مؤسسات اقتصادی خود می‌كند به اطراف متعاهد دیگر خواهد نمود.
ماده ۱۳-۱- نظر به منافع تجارتی ایران و به موافقت ماده ۲۰ عهدنامه مورخ ۲۸ فروردین ۱۹۲۱ و برای تصریح مدلول آن اتحاد جماهیر شوروی حق ترانزیت آزاد را از خاك خود برای محصولات طبیعی و صنعتی ایران به مقصد هر كشور ثالثی ارسال شود می‌دهد و نیز دولت ایران حق ترانزیت آزاد از خاك خود برای محصولات طبیعی و صنعتی اتحاد جماهیر شوروی برای هر كشوری كه صادر شده باشد منظور می‌دارد.
۲- اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به شركت‌های تجارتی و تجار ایران حق صدور آزاد را به هر مقصدی كه باشد برای محصولات طبیعی و صنعتی كه از ایران وارد گردیده و به فروش نرسیده اعطا می‌كند.
محصولات متعلقه به تجار و شركت‌های تجارتی ایرانی كه به خاك شوروی وارد شده و حقوق گمركی پرداخته‌اند در موقع خروج از منطقه گمرك اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی حقوقی كه از آنها گرفته شده رد می‌شود به شرط این كه معلوم كنند كه اجناسی كه صادر می‌كنند همان است كه وارد كرده‌اند همین حقوق نیز از طرف دولت ایران به مؤسسات و ادارات اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی كه تجارت دارند داده می‌شود.
۳- اتحاد جماهیر شوروی ترانزیت آزاد را از خاك خود به ایران برای محصولات طبیعی یا صنعتی مذكوره ذیل اعطا می‌كند در صورتی كه مبدأ آن محصولات كشورهایی باشد كه با اتحاد جماهیر شوروی عهدنامه یا مقاوله‌نامه تجارتی یا قرارداد تجارتی منعقد ساخته باشند.
الف- ماشین و ابزار و مصالح برای كارخانه‌جات همچنین برای مؤسسات فلاحتی و ماشین و ابزار و مصالح برای ساختمان و نگاهداری خانه‌ها و ابنیه و ماشین و ابزار و ملزومات و مصالح برای اصلاح و استفاده از طرق و وسایل نقلیه از هر قبیل كه برای احتیاجات مؤسسات عام‌المنفعه باشد.
ب- دوا از هر قبیل و اسباب جراحی و اعضای مصنوعی بدن
ت- كاغذ و اوراق مطبوعه
ث- تخم نوغان
ج- چای
چ- آلات و ادوات روشنایی و گرم كردن
ح- دوچرخه و موتورسیكلت و اتومبیل و كامیون و متفرعات و قطعاتت مجزای آنها
۴- هر نوع سفارشات غیرتجارتی دولت ایران در كشورهایی كه با اتحاد جماهیر شوروی عهدنامه یا مقاوله‌نامه یا قرارداد تجارتی داشته باشند به استثنای اسلحه و مهمات جنگی حق ترانزیت آزاد در خاك جماهیر شوروی خواهند داشت.
اتحاد جماهیر شوروی منتهای موافقت را نسبت به هر قبیل سفارش‌های دولت ایران كه برای تجارت نبوده و در كشورهایی كه با اتحاد جماهیر شوروی عهدنامه یا مقاوله‌نامه یا قرارداد تجارتی نداشته باشند به عمل آمده باشد مبذول داشته و تسهیلات لازمه خواهد نمود - اسلحه و مهمات جنگی از این مقررات مستثنی می‌باشد.
۵- مقررات این ماده به هیچ‌وجه ترانزیت كلی پستال‌ها از خاك اتحاد جماهیر شوروی به ایران كه ترتیبات آن به موجب قرارداد مخصوص مورخ دوم اوت ۱۹۲۹ تنظیم گردیده لطمه وارد نمی‌آورد و قرارداد مزبور به اعتبار خود باقی خواهد ماند.
۶- ایران نیز ترانزیت آزاد از خاك خود به اتحاد جماهیر شوروی اجتماعی را نسبت به محصولات طبیعی و صنعتی كشورهایی كه با ایران قرارداد یا مقاوله‌نامه تجارتی دارند به استثنای اسلحه و مهمات جنگی اعطا می‌كند.
۷- مقرر است كه در مورد شرایط اجرای ترانزیت كه در فوق به آن اشاره شده هر یك از طرفین متعاهدین معامله دولت كاملةالوداد را به طرف دیگر اعطا خواهد كرد.
ماده ۱۴- طرفین متعاهدین بر طبق اصولی كه در عهدنامه مورخه بیست و ششم فوریه ۱۹۲۱ بین جمهوری متحده سوسیالیستی شوروی روسیه و ایران اعلام گردیده است موافقت دارند كه در تمام بحر خزر كشتی‌ها جز كشتی‌های متعلق به ایران یا به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا متعلق به اتباع و مؤسسات تجارتی و حمل و نقل كشوری یكی از طرفین متعاهدین كه با پرچم اتحاد جماهیر شوروی یا پرچم ایران سیر می‌نمایند نمی‌توانند وجود داشته باشند.
و نیز موافقت حاصل شده است كه هر یك از طرفین متعاهدین در مستخدمین كشتی‌ها فقط از اتباع خود انتخاب نمایند.
ماده ۱۵ - ۱- نسبت به كشتی‌های تجارتی كه با پرچم یكی از طرفین متعاهدین در بحر خزر سیر می‌نمایند در بنادر طرف متعاهد دیگر چه در حین ورود و چه در مدت توقف و چه در موقع خروج از هر حیث مثل كشتی‌های خود آن كشور رفتار می‌شود.
۲- از كشتی‌های مزبوره غیر از آنچه قانوناً برای كشتی‌های كشوری وضع گردیده است آن هم با همان شرایط و با همان معافیت‌ها عوارض بندری دیگری اخذ نخواهد گردیده در موارد اخذ عوارض فوق اشیاء مذكور ذیل مال‌التجاره وارد و صادر منظور و محسوب نخواهد شد.
الف- اسباب شخصی مسافرین كه جزو محصولات كشتی نباشد مقصود از اسباب شخصی علاوه بر بسته‌های كوچك دستی كلیه اشیایی می‌باشد كه به موجب قبض به عنوان اسباب شخصی حمل می‌شود.
ب- سوخت و آذوقه برای مستخدمین و مسافرین كشتی و اشیاء و لوازم برای كشتی به مقدار لازم برای تمام مدت سیر مگر این كه اشیاء مزبور را از كشتی خارج كنند كه در بندر بماند.
ت- محمولاتی كه در نتیجه صدمه وارده به كشتی و یا در مواقع اتفاقی در بندر از كشتی خارج شده و مجدداً برای این كه به بندر مقصد حمل گردد به كشتی گذارده شوند.
ث- محمولاتی كه از كشتی به كشتی دیگر نقل می‌شود تا این كه حمل آنها در دریا ادامه داده شود.
ج- محمولاتی كه در كشتی‌هایی حمل می‌شود كه ظرفیت آنها كمتر از سه تن و نیم است می‌باشد.
۳- كاپوتاژ فقط به كشتی‌های داخلی اختصاص دارد ولی مع‌هذا موافقت حاصل شده است كه هر یك از طرفین متعاهدین به كشتی‌هایی كه تحت پرچم طرف متعاهد دیگر سیر می‌نمایند حق كاپوتاژ برای حمل و نقل مسافر و بار در بحر خزر بدهند.
۴- با وجود مقررات فوق‌الذكر هر یك از طرفین متعاهدین صید ماهی را در آب‌های ساحلی خود تا حد ده میل بحری به سفاین خود اختصاص داده و این حق را برای خود محفوظ می‌دارد كه واردات ماهی‌های صید شده از طرف كاركنان كشتی‌هایی كه در تحت پرچم او سیر می‌نمایند از مزایای خاصی بهره‌مند سازند.
۵- كشتی‌هایی كه در دریاهای غیر از بحر خزر در تحت پرچم یكی از طرفین متعاهدین سیر می‌نمایند در آب‌های ساحلی و در بنادر طرف متعاهد دیگر نسبت به شرایط كشتی‌رانی از همان حقوق و مزایایی كه در این مورد به كشتی‌های دولت كاملةالوداد اعطا می‌گردد بهره‌مند می‌شوند.
ماده ۱۶- طرفین متعاهدین موافقت می‌نمایند كه راجع‌به اقدامات صحی كه باید نسبت به كشتی‌های هر یك از طرفین در بنادر متعاهد دیگر در بحر خزر به عمل آید مقررات قرارداد صحی بین‌الملل كه در پاریس در ۲۶ ژوئن ۱۹۲۱ امضا شده با رعایت قیودی كه هر یك از دولتین در موقع امضای قرارداد مزبور نموده‌اند مجری گردد.
ماده ۱۷- تصدیق‌نامه‌های ظرفیت كشتی كه از طرف صالحه دولتین متعاهدین به كشتی تحت پرچم ایران و جماهیر شوروی كه در بحر خزر ایاب و ذهاب می‌كنند داده می‌شود و از طرف هر یك از دولتین متعاهدین به دولت متعاهد دیگر اعلام می‌گردد و در بنادر دولتین رسمیت خواهند داشت و كشتی‌هایی كه دارای تصدیق‌نامه‌های مزبوره هستند درثانی در بنادر طرف متعاهد دیگر مورد تفتیش واقع نخواهند شد و در بنادر طرفین متعاهدین در بحر خزر تصدیق‌نامه‌هایی كه راجع‌به قابلیت سیر كشتی‌رانی و میزان نشست كشتی در آب و سایر اسناد فنی كشتی‌رانی دیگر كه از طرف مقامات صالحه مذكوره فوق به كشتی داده می‌شود متقابلاً به رسمیت شناخته خواهد شد.
ماده ۱۸- این عهدنامه از طرف مقامات طرفین متعاهدین تصدیق و مبادله اسناد مصدق آن در مسكو صورت خواهد گرفت.
این عهدنامه برای مدت سه سال منعقد می‌گردد ابتدای آن ۲۲ ژوئن ۱۹۳۵ و اول تیر ۱۳۱۴ است هرگاه قصد یكی از طرفین این باشد كه در آخر این مدت سه سال اعتبار عهدنامه خاتمه داده شود در آخر سال دوم قصد خود را به طرف دیگر كتباً اعلام خواهد داشت والا عهدنامه به خودی خود تمدید پیدا خواهد كرد تا وقتی كه یكی از طرفین قصد خود را دایر بر فسخ آن به طرف دیگر كتباً اخطار نماید و در این صورت یك سال بعد از تاریخ اخطار عهدنامه خاتمه پیدا خواهد كرد.
علی‌هذا نمایندگان مذكوره در فوق این عهدنامه را امضا و به مهر خود ممهور نمودند.
در طهران به تاریخ ۲۷ اوت ۱۹۳۵ در دو نسخه به زبان فرانسه سمت انجام پذیرفت.
پروتكل اختتامیه
در موقع امضای عهدنامه اقامت و تجارت و بحرپیمایی بین مملكتین خود امضاكنندگان در مقررات اضافی ذیل كه جزء لایتجزای عهدنامه مذكور خواهد بود موافقت حاصل كردند.
راجع‌به ماده ۴:
۱- طرفین متعاهدین مزایای ناشیه از یك انحصار دولتی و یا یك انحصاری را كه از طرف دولت ولو این كه به اتباع یكی از طرفین متعاهدین داده شده باشد بر طبق ماده ۴ عهدنامه اقامت و تجارت كه امروز به امضا رسیده است مطالبه ننمایند.
۲- اتباع و اشخاص حقوق یكی از طرفین متعاهدین كه از دولت یا از مقامات دولتی طرف متعاهد دیگر تحصیل امتیازی بنمایند حق ناشته باشند راجع‌به مقرراتی كه در امتیازنامه پیش‌بینی شده است بیش از آنچه در
امتیازنامه قید گردیده است به عنوان معامله دولت كاملةالوداد مذكور در عهدنامه توقعاتی بنمایند.
راجع‌به ماده ۸- مقرر است كه چون به موجب قوانین جاریه مؤسسات تجارتی می‌توانند از بین همكاران خود نمایندگانی برای دفاع حقوق خود در محاكم ایران انتخاب نمایند مؤسسات اقتصادی شوروی نیز با اشكالاتی در این موضوع مواجه نخواهند شد.
راجع‌به ماده ۹- هرگاه ایران نمایندگی تجارتی در اتحاد جماهیر شوروی دائر نماید نمایندگانی مزبور از همان حقوق و مزایایی بهره‌مند خواهد شد كه در ایران به نمایندگی تجارتی جماهیر شوروی اعطا شده باشد یا در آتیه اعطا خواهد شد.
حقوق نمایندگی مزبور در مورد اشتغال به مبادلات تجارتی بین مملكتین به واسطه برقراری انحصار تجارت خارجی در ایران با حقوق نمایندگی تجارتی شوروی در ایران یكسان خواهد بود در صورتی كه معاملات ناشیه از حقوق مزبور به موجب امر دولت ایران و حساب او صورت بگیرد.
راجع‌به ماده ۱۰- مقرر است كه چون در اتحاد جماهیر شوروی انحصار تجارت خارجی بر قرار است و مال‌التجاره‌هایی كه از خارج وارد می‌شوند فقط از طرف مؤسسات دولتی كه حق خرید مال‌التجاره از طرف دولت به آنها اعطا شده است خریداری می‌شود بنابراین تجار ایرانی كه با مؤسسات اقتصادی شوروی معامله می‌نمایند باید قبل از وارد كردن مال‌التجاره به خاك شوروی راجع‌به شرایط امر معامله جداگانه با مؤسسات مربوطه اقتصادی شوروی كه حق معامله با ایران را دارند قرارهای لازم را بگذراند.
راجع‌به ماده ۱۰ و ۱۱- موافقت حاصل است كه مقصود از مؤسسات مختلط مذكور در این عهدنامه شركت‌های ذیل می‌باشد:
ایران سویت خلوپوك - ایران سویت نفت - ایران سویت ترانس - روس ایران- بانك شركت كویر خوریان و ایران ریبا مواد عهدنامه را راجع‌به عملیات تجارتی فقط به شركت‌هایی كه مبادرت به صادرات یا واردات می‌نمایند شامل می‌گردد.
شركت‌های ایران سویت خلوپوك- ایران سویت نفط- ایران سویت ترانس و روس ایران بانك این حق را برای خود محفوظ می‌دارند كه به عملیات خود خاتمه داده و مبادرت به تسویه كارهای خود نمایند یا این كه كاملاً جنبه مؤسسه شوروی بودن را به خود بدهند در این صورت اخیر شركت‌های مزبوره از مزایایی كه به موجب عهدنامه به مؤسسات اقتصادی شوروی اعطا می‌گردد بهره‌مند خواهند بود.
راجع‌به ماده ۱۲ - مدلول بند دوم ماده ۱۲ به مال‌التجاره‌هایی كه تجار ایرانی وارد می‌كنند در عرض راه یعنی از سرحد تا مقصد و همچنین مال‌التجاره‌هایی كه به طور ترانزیت از اتحاد جماهیر شوروی عبور می‌نمایند شامل می‌گردد.
راجع‌به ماده ۱۳
۱ - بین طرفین معهود است كه آزادی ترانزیت مذكور در ماده ۱۳ را نمی‌توان شامل مال‌التجاره‌هایی نمود كه ورود آنها متقابله به خاك طرفین متعاهدین به موجب قوانین و نظامات مملكتی ممنوع است.
آزادی ترانزیت در خاك جماهیر شوروی شامل سنطنین و سمن كنترا (درمنه) نیز نمی‌باشد.
۲ - طرفین متعاهدین اظهار موافقت می‌كنند كه در موقعی كه یك از آنها مایل باشد كه به طور ترانزیت آزاد
اسلحه و مهمات خود را كه مبدأ آن مملكت ثالثی می‌باشد از خاك متعاهد دیگر حل نمایند طرف متعاهد مزبور تقاضای راجع‌به این موضوع را با نهایت درجه مساعدت تلقی نموده و تسهیلات ممكنه را در این باب معمول بدارد.
۳- وارد كردن تریاک و مشتقات آن به خاك جماهیر شوروی و همچنین صادر كردن آنها از خاك شوروی به ایران ممنوع می‌باشد و نظر به این كه عده از ممالك وارد كردن تریاك را به خاك خود نسبت به مقداری از تریاك و مشتقات آن را كه از ایران به مقصد چنین ممالكی حمل می‌شود اجازه خواهد داد مشروط به این كه اتحاد جماهیر شوروی از حمل آنها مطلع بوده و اجازه‌نامه ورود در تهران به مؤسسه مربوطه شوروی ارائه گردد.
بدیهی است از رد و قبول ممالكت مقصد نسبت به محصولات تریاك و مشتقات آن كه از خاك دولت شوروی به طور ترانزیت حمل می‌شود مسئولیتی بر عهده شوروی و مؤسسات آن وارد نخواهد بود.
راجع‌به ماده ۱۴- اتباع ممالك ثالثه كه تبعه یكی از طرفین متعاهدین شده باشند و همچنین اتباع دولت سابق روسیه كه تابعیت شوروی را تحصیل ننموده باشند جزو اتباعی كه در ماده ۱۵ ذكر شده است محسوب نمی‌شوند.
راجع‌به ماده ۱۵
۱ - مقررات بند ۴ ماده (۱۵)به هیچ‌وجه به مقررات قرارداد راجع‌به استفاده از شیلات سواحل جنوبی بحر خزر كه در اول اكتبر ۱۹۲۷ بین طرفین متعاهدین امضا شده و همچنین طبعاً به عملیات ایران ریبا لطمه وارد نمی‌آورد.
۲ - طرفین متعاهدین متعهد می‌شوند بر طبق رسومات بین‌المللی و قوانین و نظامات محلی راجع‌به این قسمت هیچ گونه موانعی برای توقف كاركنان سفائن یكی از طرفین در ساحل بنادر طرف دیگر چه در موقع توقف كشتی‌ها در بنادر و چه در لنگرگاه‌ها ایجاد ننمایند و همچنین از انجام اقدامات سفائن راجع‌به تحصیل ملزومات و آذوقه لازمه برای كاركنان كشتی و مسافرین مانع نشوند.
این پروتكل در تهران به تاریخ ۲۷ اوت ۱۹۳۵ در دو نسخه به زبان فرانسه تحریر یافت.
تهران ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای سفیركبیر
با كمال توقیر به استحضار آن جناب می‌رساند كه دولت ایران رضایت می‌دهد كه به شرط معامله متقابله ترتیب ذیل را راجع‌به حمایت علائم تجارت مجری دارد.
۱ - اشخاص حقوقی و طبیعی هر یك از طرفین كه دارای مؤسسات صنعتی و تجارتی باشند در خاك طرف متعاهد دیگر از عین حمایتی كه اتباع و شركت‌های طرف مذكور نسبت به علائم تجارت خود استفاده می‌كنند بهره‌مند خواهند بود مشروط بر اینكه قوانین و نظامات مربوطه آن مملكت را نیز رعایت نمایند.
۲ - طرفین متقابلاً متعهد می‌شوند در مملكت خود در آتیه اسم تجارتی را كه نزد آنها به عنوان اسم نوع معینی از اجناس مصطلح شده باشد به رسمیت نشناخته به ثبت نرسانند.
طرفین متقابلاً یكدیگر را راجع‌به ترتیب تصدیق امضای اسنادی كه به ادارات ثبت علائم تجارتی داده می‌شود با معافیت از تصدیق قنسولگری‌های مطلع می‌نمایند.
مفاد این مراسله شامل كلیه مؤسسات صنعتی و تجارتی خواهد بود اعم از این كه مؤسسات مزبوره متعلق به تشكیلات دولتی یا ملی و یا به اشخاصی باشد. با تقدیم احترامات فائقه
ب. كاظمی
جناب آقای ا. س. چرنیخ سفیركبیر جماهیر شوروی طهران
طهران ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای وزیر
با كمال توقیر وصول مراسله مورخه ۲۷ اوت ۱۹۳۵ شما را راجع‌به رضایت دولت ایران به اجرا حمایت علائم تجارتی به شرط معامله متقابله به شرح ذیل اشعار می‌دارد:
۱ - اشخاص حقوقی و طبیعی هر یك از طرفین كه دارای مؤسسات صنعتی و تجارتی باشند در خاك طرف متعاهد دیگر از عین حمایتی كه اتباع و شركت‌های طرف مذكور نسبت به علائم تجارتی خود استفاده می‌كند بهره‌مند خواهند بود مشروط بر این كه قوانین و نظامات مربوطه آن مملكت را نیز رعایت نمایند.
۲ - طرفین متقابلاً متعهد می‌شوند در مملكت خود در آتیه اسم تجارتی را كه نزد آنها به عنوان اسم نوع معینی از اجناس مصطلح شده باشد به رسمیت نشناخته به ثبت نرسانند.
طرفین متقابلاً یكدیگر را راجع‌به ترتیب تصدیق امضای اسنادی كه به ادارات ثبت علائم تجارتی داده می‌شود با معافیت از تصدیق از قنسولگری‌ها مطلع می‌نمایند.
مفاد این مراسله شامل كلیه مؤسسات صنعتی و تجارتی خواهد بود اعم از این كه مؤسسات مزبوره متعلق به تشكیلات دولتی یا ملی و یا به اشخاص باشد.
از مضمون مراسله فوق اتخاذ سند نموده و توقیراً به استحضار می‌رسانند كه دولت متبوع دوستدار نیز رضایت می‌دهد كه راجع‌به حمایت علائم تجارتی مقررات فوق‌الذكر را مجری نماید.
با تقدیم احترامات فائقه
ا. س. چرنیخ
جناب آقای ب. كاظمی وزیر امور خارجه
طهران
تهران ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای وزیر
بنا به امر دولت خود با كمال توقیر به اطلاع خاطر محترم می‌رساند كه اتحاد جماهیر شوروی كلیه حقوق خود را نسبت به سفاین جنگی و تجارتی متعلقه به دولت سابق امپراطوری و همچنین نسبت به كشتی‌هایی كه بر طبق احكام مربوطه به ملی كردن (Decrets de nationalization)كشتی‌های تجارتی كه مال دولت شده‌اند و بدون رضایت دولت اتحاد جماهیر
شوروی کشتی‌های مزبور را به خارجه برده و در آنجا فروخته و یا به نحوی از انحاء از مالكیت مقامات دولتی شوروی خود را خارج كرده باشند محفوظ می‌دارد.
با تقدیم احترامات فائقه
ا. چرنیخ
جناب آقای ب. كاظمی وزیر امور خارجه
تهران
تهران ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای سفیركبیر
با كمال احترام خواطر آن جناب را مستحضر می‌سازم كه دولت متبوعه به دوستدار از مفاد اعلامیه مندرجه در یادداشت مورخه امروز آن جناب راجع‌به حقی كه دولت اتحاد جماهیر شوروی نسبت به سفاین جنگی و تجارتی كه به دولت سابق امپراطوری روسیه متعلق بوده‌اند همچنین نسبت به سفاینی كه بر طبق احكام مربوطه به ملی كردن كشتی‌های تجارتی مال دولت شده‌اند محفوظ می‌دارد اطلاع حاصل نمود.
با تقدیم احترامات فائقه
ب - كاظمی
جناب آقای ا. چرنیخ سفیركبیر اتحاد جماهیر شوروی
ضمیمه قرارداد تجارتی ایران و اتحاد جماهیر شوروی
طهران ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای سفیركبیر
راجع‌به گرفتن مالیات از نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران موافقت شد كه از معاملات صادراتی و وارداتی نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران (به استثنای اجناس ترانزیتی و اجناسی كه پس از ورود به ایران ممكن است مجدداً از ایران خارج بشوند) به طور مقاطعه مالیات اخذ می‌شود به این ترتیب كه میزان معاملات صادراتی نمایندگی تجارتی از روی سیف بنادر ایران با تحویل سرحد معین خواهد شد و میزان معاملات وارداتی از روی ارقام فوب بنادر ایران با تحویل سرحد معین خواهد گشت.
مبلغی كه باید مالیات از آن گرفته شود معادل ۸٪ معاملات فوق‌الذكر نمایندگی تجارتی خواهد بود.
از مبلغی مقطوعی كه فوقاً ذكر شده بر طبق قوانین ایران راجع‌به مالیات بر عایدات مالیات گرفته شده و هیچ‌گونه مالیات مستقیم دیگری از معاملات نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران گرفته نمی‌شود.
نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران همه‌ساله كتباً وزارت مالیه ایران را از معاملات سالیانه خود از حیث واردات و صادرات در تجارت با ایران مطلع كرده و بدون مراجعه به دفاتر و اسناد نمایندگی از روی این حساب مالیات پرداخته خواهد شد.
با تقدیم احترامات …
ب. كاظمی
جناب آقای … سفیرکبیر شوروی طهران
طهران به تاریخ ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای وزیر
با كمال توقیر وصول مراسله مورخه ۲۷ اوت ۱۹۳۵ آن جناب را كه به مضمون ذیل است:
«راجع‌به گرفتن مالیات از نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران موافقت شد كه از معاملات صادراتی و وارداتی نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران (به استثنای اجناس ترانزیتی و اجناسی كه پس از ورود به ایران ممكن است از روی سیف بنادر ایرای یا تحویل سرحد معین خواهد شد و میزان معاملات وارداتی از روی ارقام فوب بنادر ایران یا تحویل سرحد معین خواهد گشت.
مبلغی كه باید مالیات از آن گرفته شود معادل ۸٪ معاملات فوق‌الذكر نمایندگی تجارتی خواهد بود. از مبلغ مقطوعی كه فوقاً ذكر شده بر طبق قوانین ایران راجع‌به مالیات بر عایدات مالیات گرفته شده و هیچ‌گونه مالیات مستقیم دیگری از معاملات نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران گرفته نمی‌شود.
نمایندگی تجارتی اتحاد جماهیر شوروی در ایران همه‌ساله كتباً وزارت مالیه ایران را از معاملات سالیانه از حیث واردات و صادرات در تجارت با ایران مطلع كرده و بدون مراجعه به دفاتر و اسناد نمایندگی تجارتی از روی این حساب مالیات پرداخته خواهد شد» به اطلاع عالی می‌رساند.
از مضمون مراسله فوق اتخاذ سند می‌نماید.
ا. چرنیخ
ضمیمه قرارداد ایران و شوروی
طهران ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای وزیر
با كمال توقیر مراتب ذیل را به استحضار جنابعالی می‌رساند.
نظر به این كه بحر خزر كه دولتین آن را یك دریای ایرانی و شوروی محسوب می‌دارند برای طرفین اهمیت خاصی دارد لذا مقرر است كه دولتین اقدامات لازمه به عمل آورند تا اتباع ممالك ثالثی كه در بنادر دریای مزبور در خدمت آنها می‌باشند توقف خود را در این بنادر مصروف به مقاصدی ننمایند كه از حدود مشاغل محوله به آنها تجاوز نماید.
با تقدیم......
ا. چرنیخ
جناب آقای ب. كاظمی وزیر امور خارجه تهران
طهران به تاریخ ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای سفیركبیر
با كمال توقیر وصول مراسله مورخه ۲۷ اوت ۱۹۳۵ آن جناب را كه مضمون آن به قرار ذیل است به اطلاع خاطر محترم می‌رساند.
نظر به اینكه بحر خزر كه دولتین آن را یك دریای ایرانی و شوروی محسوب می‌دارند برای طرفین اهمیت خاصی دارد لذا مقرر است كه دولتین اقدامات لازمه به عمل آورند تا اتباع ممالك ثالثی كه در بنادر دریای مزبور در خدمت آنها می‌باشند توقف خود را در این بنادر به مقاصدی ننمایند كه از حدود مشاغل محوله به آنها تجاوز نماید.
از مضمون مراسله فوق اتخاذ سند می‌نماید.
با تقدیم............
ب. كاظمی
جناب ا. س. چرنیخ سفیركبیر.............. طهران
Page 25 – 26 missing
قانون
تصویب قراردادهای مبارزه با ملخ و دفع آفات نباتی و صحی و بیطاری
منعقده بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی
ماده‌واحده- مجلس شورای ملی قرارداد مبارزه با ملخ در نواحی سرحدی مشتمل بر هشت ماده و قرارداد دفع آفات و مبارزه با امراض نباتی مشتمل بر پنج ماده و دو مراسله متعاطیه و قرارداد صحی بیطاری مشتمل بر بیست و چهار ماده و یك پروتكل و دو نمونه ضمیمه آن را كه در تاریخ چهارم شهریور ۱۳۱۴ مطابق ۲۷ اوت ۱۹۳۵ امضا شده تصویب می‌نماید.
این قانون كه مشتمل بر یك ماده واحده و متن سه فقره قرارداد ضمیمه است در جلسه بیست و چهارم ما یكهزار و سیصد و چهارده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
قرارداد
مبارزه با ملخ در نواحی سرحدی
بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی برای عقد قرارداد مبارزه با ملخ در نواحی سرحدی اختیارداران خود را به قرار ذیل تعیین نمودند:
از طرف دولت شاهنشاهی ایران جناب آقای باقر كاظمی وزیر امور خارجه
از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای جناب آقای ا. س چرنیخ سفیركبیر اتحاد جماهیر شوروی در ایران.
اختیارداران فوق‌الذكر پس از ارائه متقابله اختیارنامه‌های خود كه مطابق قاعده و ترتیب بود در مراتب ذیل موافقت نمودند:
ماده ۱- طرفین متعاهدین موافقت می‌كنند كه در نواحی سرحدی خود كه در حدود ۱۵۰ كیلومتر در طرفین سرحد اترك و ۱۰۰ كیلومتر در طرفین سایر سرحدات واقع است اقدامات راجع‌به مبارزه بر علیه ملخ مراكشی را به عمل آورند.
ماده ۲- طرفین متعاهدین موافقت می‌نمایند كه مقصود از اقدامات مبارزه بر علیه ملخ مركشی عملیات معمولی برای مبارزه با این آفات فلاحتی می‌باشد از قبیل خود عملیات انهدامیه - مراقبت در طیران ملخ - تفتیش و ثبت محل‌های تخم‌گذاری ملخ كه هر یك در موقع خود به عمل خواهد آمد - عملیات ثبت مزبور منوط به تفتیشاتی خواهد بود. برای این كه مؤثرترین مبارزه با ملخ به عمل آید طرفین موافقت می‌كنند كه عملیات انهدامیه را از موقع خارج شدن پور ملخ از تخم شروع و كلیه اقدامات ممكنه برای آنها قبل از این كه قادر به پرواز باشند به عمل آید.
تاریخ اجرای عملیات فوق‌الذكر همه‌ساله به توسط كمیسیونی كه در ماده ۶ این قرارداد پیش‌بینی شده است معین خواهد شد.
ماده ۳ - طرفین متعاهدین موافقت می‌كنند كه در انهدام ملخ كامل‌ترین طرق علمی معموله را (طرق شیمیایی و در صورت لزوم طرق مكانیكی) مجری بدارند. طرفین در مبارزه با ملخ بال‌دار فقط اقدامات شیمیایی را معمول می‌دارند.
ماده ۴ - دولتین موافقت می‌كنند كه در صورت بروز ملخ دریایی در خاك آنها اقدامات ممكنه را برای بروز ملخ دریایی یكدیگر را از اقدامات متخذه برای مبارزه با آن مطلع سازند.
ماده ۵ - هر یك از طرفین موافقت می‌كنند كه در صورت مراجعه طرف دیگر سمومات و مصالح و سایر لوازم دیگری كه برای مبارزه بر علیه ملخ لازم است به آن تسلیم نمایند فهرست مصالح و مقدار و مواعد و شرایط واگذاری سمومات و سایر لوازمات با موافقت طرفین معین می‌گردد.
ماده ۶ - برای تنظیم و تطبیق نقشه‌های مبارزه با ملخ و تعیین تاریخ اجرای عملیات پیش‌بینی شده در ماده ۲ و طرف مذكوره در ماده ۳ و همچنین برای حصول اطلاع از اجرای عملیات مزبور و نتایج آن و برای مشورت در سایر مسائل مربوطه به این اقدامات كمیسیونی مركب از نمایندگان طرفین متعاهدین تشكیل خواهد شد.
پیشنهادات این كمیسیون در صورت تصویب مقامات مربوطه به موقع اجرا گذارده می‌شود. تاریخ و محل تشكیل كمیسیون با توافق نظر طرفین و لااقل دو مرتبه جلسه در سال خواهد شد.
ماده ۷ - طرفین متعاهدین موافقت می‌كنند كه در دوره عملیات از ۲۲ مارس الی ۲۴ ژوئیه هر سال هر پانزده روز یك مرتبه یكدیگر را راجع‌به خارج شدن ملخ مراكشی از تخم و جریان مبارزه با آن و سایر اطلاعات لازمه نسبت به نواحی مذكوره در ماده (۱) تلگرافاً مطلع سازند.
ماده ۸ - این قرارداد به تصویب مقامات تقنینیه طرفین متعاهدین رسیده و نسخ مصدق آن در مسكو مبادله خواهد شد. قرارداد مزبور برای مدت سه سال از تاریخ تصویب منعقد می‌شود.
هرگاه یكی از طرفین متعاهدین بخواهد به این قرارداد در امضای مدت فوق‌الذكر خاتمه بدهد باید نیت خود را كتباً در آخر سال دوم به طرف دیگر اعلام دارد در صورت عدم مبادرت به این اقدام اعتبار این قرارداد به خودی خود ادامه پیدا خواهد نمود.
این قرارداد تا وقتی كه یكی از طرفین متعاهدین یك سال قبل فسخ آن را اعلام ندارد معتبر خواهد بود.
اختیارداران فوق‌الذكر در تأیید مراتب فوق این قرارداد را امضا و یا امهار خود ممهور ساختند.
این قرارداد در تهران به دو نسخه فرانسه تدوین گردید.
قرارداد
دفع آفات و مبارزه با امراض نباتی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جماهیر شوروی سوسیالیستی
دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای عقد قرارداد دفع آفات و مبارزه با امراض نباتی اختیارداران خود را به قرار ذیل تعیین نمودند.
دولت شاهنشاهی ایران جناب آقای باقر كاظمی وزیر امور خارجه.
دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی جناب آقای ا. س چرنیخ سفیركبیر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ایران.
اختیارداران فوق‌الذكر پس از ارائه متقابله اختیارنامه‌های خود كه مطابق قاعده و ترتیب بود در مراتب ذیل موافقت نمودند.
ماده ۱
طرفین متعاهدین متقابلاً همدیگر را از بروز آفات و امراض خطرناك نباتی با ذكر مناطق انتشار آفات و امراض خاصه در مناطق متصله به سرحد در حدود ۵۰ كیلومتر از سرحد مطلع می‌نمایند.
آفات مزبور به شرح ذیل می‌باشد.
كرم سرخ پنبه.
سرطان سیب‌زمینی.
سرطان مركبات.
آفت گندم.
فهرست اسامی آفات و امراض نبات فلاحتی كه مقرر است طرفین متعهد شوند متقابلاً به همدیگر اطلاع بدهند ممكن است بعدها به موافقت نظر طرفین تغییر یابد.
ماده ۲
طرفین موافقت نمودند كه محمولات نباتی‌الاصل از قبیل پیاز - بذر - ریشه - ساقه كه برای ازدیاد به حدود طرف متعاهد دیگر حمل می‌شود و نیز كلیه محصولات گندم و سیب‌زمینی و مركبات باید دارای تصدیق از ادارات مربوطه دولتی دائر به نداشتن امراض ساریه و آفات مذكوره در ماده ۱ این قرارداد بوده باشند.
و اما راجع‌به الیاف پنبه ادارات مربوطه تصدیقی مبنی بر این كه از ناحیه فاقد كرم سرخ پنبه بیرون آمده‌اند خواهند داد هر كدام از طرفین در خاك خود تفتیش تصدیقاتی را كه برای محمولات نباتی‌الاصل فوق‌الذكر صادر شده و به خاك طرف دیگر حمل می‌شود معمول و مجری می‌دارد.
ماده ۳
طرفین متعاهدین قبول می‌كنند كه متقابلاً یكدیگر را راجع‌به كلیه قوانین و مقررات مربوطه به قرنطین نباتات را كه مورد محمولات نباتی‌الاصل تحدید و تنظیم نموده و برای آنها قرنطینی مقرر می‌دارند و همچنین راجع‌به فهرست محمولات نباتی‌الاصل كه باید در خاك هر یك از طرفین متعاهدین مورد معاینه قرنطینی واقع بشود مطلع سازند.
ماده ۴
۱ - طرفین متعاهدین موافقت می‌نمایند هر كدام در خاك خود مقررات وضع نمایند كه سفارشات تخم پنبه از ممالك خارجه فقط با اجازات مقامات مربوطه دولتی باشد مقامات دولتی مزبور دفاتری برای ثبت حساب اجازه‌هایی كه صادر می‌نمایند نگاه می‌دارند تا این كه اطلاعات مربوطه به اشخاص و مؤسساتی كه سفارش بذور را داده‌اند و محلی كه بذور از آنجا صادر می‌شد و مقدار آن و همچنین محلی كه قصد كشت آن را دارند همواره تحت اختیار داشته باشند.
۲ - طرفین متعاهدین موافقت می‌نمایند كه هر كدام در خاك خود مقرراتی وضع نمایند كه آشغال‌های حاصله در نتیجه پاك كردن پنبه نواحی آلوده به آفات پنبه مذكوره در ماده ۱ به طور الزامی در كارخانه‌جات پنبه پاك‌كنی سوزانده شود.
ماده ۵
این قرارداد به تصویب مقامات تفنینیه طرفین متعاهدین خواهد رسید و مبادله نسخ مصدق آن در مسكو به عمل خواهد آمد.
قرارداد مزبور برای مدت سه سال از تاریخ تصویب منعقد می‌شود و هر گاه یكی از طرفین متعاهدین بخواهد پس از انقضای مزبور از این قرارداد صرف‌نظر نماید باید قصد خود را كتباً در آخر سال دوم به طرف دیگر اطلاع دهد والا قرارداد با همان ترتیب سابق تمدیده شده محسوب شد و بنابراین برای بعد هم مادام كه یكی از طرفین متعاهدین انصراف خود را كتباً با یك سال اخطار قبلی اعلام نكرده دارای اعتبار خواهد بود. اختیارداران فوق‌الذكر در تأیید مراتب فوق این قرارداد را امضا و با امهار خود مهمور ساختند.
در شهر طهران در دو نسخه به زبان فرانسه تدوین یافت.
آقای وزیر
بر طبق ماده ۴ قرارداد بین اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و دولت ایران راجع‌به مبارزه بر علیه امراض و آفات نباتی كه در ۲۷ اوت ۱۹۳۵ امضا گردیده است افتخار دارم به اطلاع شما برسانم كه مقررات ذیل فعلاً در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مجری می‌باشد.
۱ - راجع‌به منع ورود سیب‌زمینی - پیاز - قلمه و سبزیجات بدون اجازه مخصوص در هر مورد.
۲ - راجع‌به منع ورود خربزه و گرمك به خاك جمهوری شوروی سوسیالیستی تركمنستان و ناحیه استالین‌گراد شوروی
۳ - راجع‌به منع ورود به خاك شوروی تخم پنبه - و سایر نباتات الیافی بدون اجازه مخصوص كمیساریای شوروی فلاحت در هر مورد.
۴ - راجع‌به تعیین پست‌ها و تواریخ ورود الیاف پنبه و الیاف و سایر نباتات الیافی به شرح ذیل:
طریق پهلوی بادكوبه و طریق كودان عشق‌آباد در تمام سال با دود دادن در عشق‌آباد و بادكوبه طریق ارتق جلفا و شاه‌تختی از اول نوامبر تا اول آوریل بدون دود دادن.
۵ - راجع‌به تعیین پست‌هایی كه از آنجا كلیه آلات مربوطه به ازدیاد نباتات وارد خواهند شد.
كودان بیات حاج (ناحیه قزل اترك و بادكوبه)
احترامات فائقه... امضای چرنیخ ۲۷ اوت ۱۹۳۵
آقای سفیركبیر
افتخار دارم كه وصول مراسله مورخه ۲۷ اوت ۱۹۳۵ جنابعالی را كه راجع‌به نظامات مربوط به ورود نباتات به خاك شوروی سوسیالیستی است اشعار داشته داشته و چنانچه مقرراتی نظیر مقررات مذكور در ایران وضع و به موقع اجرا گذارده شد به اطلاع جنابعالی برسانم.
احترامات فائقه
كاظمی
قرارداد صحی بیطاری بین دولت شاهنشاهی ایران
و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای عقد قرارداد صحی بیطاری اختیارداران خود را به قرار ذیل معین نمودند.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران جناب آقای باقر كاظمی وزیر امور خارجه
از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی جناب آقای ا. س. چرنیخ سفیركبیر شوروی در ایران.
اختیارداران فوق‌الذكر پس از ارائه متقابله اختیارنامه‌های خود كه مطابق قاعده و ترتیب بود در مراتب ذیل موافقت نمودند.
مقررات عمومی
ماده ۱- دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی محض تشیید روابط اقتصادی و تجارتی و جلوگیری از سرایت امراض ساری حیوانی از یك مملكت به مملكت دیگر و نیز برای اینكه استفاده از مراتع تحت نظم و ترتیب آورده شود به موجب این قرارداد تعهد می‌نمایند هر كدام از دولتین متقابلاً در خاك خود كلیه اقداماتی را كه جهت مبارزه با امراض ساری حیوانی و ایجاد نظارت صحی بیطاری نسبت به اغنام و احشام و مواد خام حیوانی كه از یك مملكت به مملكت دیگر عبور داده می‌شود لازم است به عمل آورند.
ماده ۲- سوق اغنام و احشام و حمل محصولات حیوانی از ایران به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و برعكس از نقاط سرحدی مخصوصی كه پست‌های قرنطینه و نظارت بیطاری تأسیس خواهد شد مجاز می‌باشد نقاط مذكور با توافق نظر طرفین تعیین خواهد شد.
ماده ۳- در صورتی كه در نقاط سرحدی در میان حیواناتی كه به خارج سرحد سوق داده می‌شود امراض ساری بروز یابد و مواد خام حیوانی غیرسالم از نقطه‌نظر صحی بیطاری كشف كرده برای این قبیل حیوانات و مواد خام حیوانی اجازه سوق و عبور از سرحد داده نمی‌شود.
ماده ۴- تصدیقات صحی بیطاری كه از طرف مؤسسات بیطاری سرحدی دولتی مربوط ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی صادر می‌گردد متقابلاً برای طرفین معتبر شناخته می‌شود.
ماده ۵- مؤسسات بیطاری ایران و ادارات مربوطه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی متقابلاً نمونه امضاها و مهرهای ادارات و مأمورین بیطاری خود را كه حق دادن تصدیقات مذكور در ماده (۴) را خواهند داشت به یكدیگر می‌دهند.
ماده ۶- منطقه سرحدی كه تابع نظارت بیطاری مخصوص می‌باشد عبارت از منطقه است كه در مسافت ۱۵ كیلومتر هر دو طرف خط سرحدی طرفین متعاهدین واقع است هرگاه در نزدیك‌ترین نواحی قرب سرحد امراض ساریه در احشام بروز كند نظارت بیطاری طرفین متعاهدین به قید فوریت یكدیگر را به توسط ادارات سرحدی از قضیه مطلع خواهند ساحت.
ماده ۷- اغنام و احشامی كه به مراتع سوق داده می‌شود باید بر طبق اظهاریه كتبی صاحب آن رئیس گله كه با اطلاعات تصدیق بیطاری موافقت داشته باشد هفت روز قبل از سوق در دو اثر محلی ثبت و مورد معاینه بیطاری واقع شده باشد.
تصدیق بیطاری بر طبق مدل نمره (۱) منضمه به این قرارداد از طرف دكتر بیطار دولتی داده خواهد شد و فقط ممكن است پس از معاینه بیطاری منتهی تا سه روز قبل از سوق اغنام و احشام صادر بشود و این اطلاعات راجع‌به نتیجه معاینه در اظهاریه صاحب اغنام و احشام قید می‌گردد - تصدیق بیطاری برای مدت ایامی كه جهت رسید احشام به سرحد لازم است با توجه به این نكته كه احشام روزی ۱۰ - ۱۲ كیلومتر راه طی گذشتن مدت معتبر خواهد بود. تعداد روزهای مربوطه از طرف دكتر بیطار در تصدیق قید می‌گردد در صورت گذشتن مدت مزبور تصدیق فقط ممكن است بعد از معاینه جدید احشام از طرف دكتر بیطار با قید نتیجه معاینه مربوطه در تصدیق تمدید یابد.
ماده ۸- در صورت تغییر تعداد اغنام و احشامی كه به چراگاه می‌رود صاحبان اغنام و احشام یا رئیس گله مكلف است مراتب را به اطلاع مأمورین محلی كه فوراً به دكتر بیطار سرحدی اطلاع خواهند داد برسانند تا دكتر بیطار بتواند در محل علل تغییر تعداد اغنام و احشام را معین و نتیجه معاینه را در تصدیق قید نماید.
ماده ۹- هرگاه در موقع عبور از سرحد عده حیوانات غیر از عده مذكوره در تصدیق باشد تمام گله قبل از عبور از سرحد در قرنطینه گذارده خواهد شد.
ماده ۱۰- در نقاط سرحدی كه معمولاً سوق اغنام و احشام به مراتع به عمل می‌آید پست‌های صحی بیطاری با توافق نظر طرفین تأسیس خواهد شد.
ماده ۱۱- کلیه حیوانات در موقع عبور از سرحد از روی مندرجات تصدیقات بیطاری متفقاً از طرف دكترهای بیطار ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورد رسیدگی و معاینه قرارداده خواهند شد.
ماده ۱۲- در موقع توقف اغنام و احشام یك طرف در مراتع طرف دیگر طرفین متعاهدین تقبل می‌نمایند كه به وسیله مؤسسات بیطاری خود مواظبت‌های بیطاری لازمه را درباره احشامی كه در خاك آنها می‌باشند به عمل آورند.
ماده ۱۳- در موقع مراجعت اغنام از مراتع كلیه مقررات صحی بیطاری با همان شرایطی كه در موقع سوق به مراتع ییلاقی به عمل می‌آید در سرحد نیز عمل خواهد شد.
ماده ۱۴- احشامی كه مورد استفاده صنعتی بوده و یا برای ذبح می‌باشند در موقع عبور از سرحد باید تصدیق بیطاری مملكت مبدأ را كه بر طبق مدل نمره (۲) متضمه به این قرارداد صادر شده باشد داشته باشد بدون ارائه تصدیق مزبور اجازه عبور از سرحد داده نخواهد شد.
به احشام شاخ‌دار درشت كه اجازه عبور از سرحد داده می‌شود باید در محل مبدأ داغی به گوش آنها زده شود.
ماده ۱۵- در صورت بروز مرض طاعون گاوی در منطقه كه شعاع آن از پست بیطاری قرنطینی سرحدی چله كیلومتر باشد عبور احشام درشت از پشت مزبور در مدت ۶۰ روز از تاریخ اعلام رسمی خاتمه یافتن مرض ساری حیوانی ممنوع خواهد بود.
اما راجع‌به احشام كوچك سوق آنها فقط از نقاط آلوده ممنوع می‌گردد.
ماده ۱۶- راجع‌به سوق گله‌های احشام شاخ‌دار درشت و كوچك و خوك و شتر و اسب و سایر حیوانات دارای یك سم صاحبان آن یا گله‌بان‌ها مكلف هستند قبلاً مراتب را به دكتر بیطاری صحی قرنطینی اظهار نمایند.
ماده ۱۷- هرگاه تصدیق حیواناتی كه باید از سرحد سوق داده شود به طوری كه لازم است مرتب نباشد و یا دكتر بیطاری در حیوانات مزبور علائمی از امراض ساری كشف نماید كلیه حیوانات مزبور قبل از عبور از سرحد قرنطین گذارده می‌شوند.
ماده ۱۸- به گوی احشام شاخ‌دار درشت كه به قرنطینه گذاشته شده‌اند مجدداً پس از اختتام دوره قرنطینه داغی گذارده می‌شود.
ماده ۱۹- حمل محصولات حیوانی خام از راه خشكی فقط از نقاط معینه قرنطینی اجازه داده می‌شود مشروط بر این كه صاحب محصولات مزبور تصدیق مطابق مدل نمره (۲) منضمه به این قرارداد را ارائه بدهد.
ماده ۲۰- برای مواد خام حیوانی فقط در صورت رعایت شرایط ذیل در باربندی آنها اجازه عبور از سرحد داده می‌شود. پیه آب كرده در بشكه‌ها و یا صندوق یا لاوك‌ها روده كم‌نمك در بشكه‌ها و لاوك‌ها روده خشك نمك‌زده و آماده در صندوق یا سبد یا بشكه و پشم و موی خوك و استخوان و شاخ و سم در كیسه و یا بشكه عبور چرم احشام شاخ‌دار درشت فقط به شرطی مجاز خواهد بود كه كاملاً خشك شده باشد.
ماده ۲۱- برای مواد خام حیوانی كه در موقع معاینه بیطاری دارای باربندی مطابق مقررات ماده فوق‌الذكر بوده و به مهر نظارت صحی بیطاری ممهور شده باشد اجازه عبور داده می‌شود.
ماده ۲۲- مؤسسات بیطاری ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی موافقت می‌كنند همدیگر را متقابلاً از مسائل مربوطه به جریان و توسعه امراض ساری حیوانی در خاك خود و همچنین از اقداماتی كه برای جلوگیری از امراض مزبوره به عمل آورده‌اند مطلع نمایند بدین مناسبت طرفین همه ماهه اطلاعاتی راجع‌به جریان امراض حیوانی و نیز راپرت‌های سالیانه و اطلاعات دیگری كه حاكی از بیان وضعیت بیطاری و صحی طرفین متعاهدین باشد مبادله می‌كنند.
تبصره- هر یك از طرفین باید یكدیگر را متقابلاً از بروز طاعون گاوی و ذات‌الریه ساری احشام شاخ‌دار درشت در مناطق سرحدی خود به شعاع ۴۰ كیلومتری تلگرافاً مطلع سازند.
ماده ۲۳- نظارت بیطاری طرفین متعاهدین از اطلاعاتی كه راجع‌به بروز و سرایت امراض ساریه حیوانی در نواحی واقع در نزدیكی سرحد و نیز راجع‌به اخفای امراض ساری حیوانی از طرف اهالی حاصل می‌نمایند همدیگر را مطلع خواهند ساخت.
ماده ۲۴- این قرارداد به تصویب مقامات طرفین معاهدین خواهد رسید و مبادله نسخ مصدق آن در مسكو به عمل خواهد آمد - قرارداد مزبور برای مدت سه سال ار تاریخ تصویب منعقد می‌شود و هرگاه یكی از طرفین متعاهدین بخواهد پس از انقضای مدت مزبور از این قرارداد صرف‌نظر نماید باید قصد خود را كتباً در آخر سال دوم به طرف دیگر اطلاع بدهد والا قرارداد با همان ترتیبات سابق تمدید شده محسوب خواهد شد و بنابراین برای بعد هم مادام كه یكی از طرفین متعاهدین انصراف خود را كتباً با یك سال اخطار قبل از اعلان نكرده دارای اعتبار خواهد بود.
اختیارداران فوق‌الذكر در تأیید مراتب فوق این قرارداد را امضا و با امهار خود ممهور ساختند.
در شهر طهران در دو نسخه به زبان فرانسه تدوین یافت.
پروتكل
در موقع امضا قرارداد صحی بیطاری بین دولت شاهنشاهی ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی طرفین متعاهدین موافقت كرده‌اند كه مدل تصدیق‌نامه كه برای مواد خام حیوانی باید صادر شود به طور متمم تنظیم شده و به وسیله طرفین در موقع مبادله نسخ مصدق قرارداد مزبور امضا خواهد شد.
ضمیمه ماده ۷ قرارداد صحی بیطاری
مدل نمره (۱)
تصدیق بیطاری نمره …..
۱ - تاریخ...... ماه....... سال................
۲ - محل صدور تصدیق بیطاری..........
۳ - صادركننده............ اسم............. نام خانوادگی............. اسم مؤسسه...........
۴ - آدرس صادركننده.............
۵ - نوع و قسم حیوانات (حیوان شاخ‌دار درشت گوسفند - بز - اسب - الاغ - قاطر و غیره)........
۶ - تعداد اغنام و احشام............ (به تمام حروف)
۷ - علائم ………..
۸- از چه محلی حیوانات می‌آیند ………………
۹ - نقطه سرحدی كه برای چراگاه عبور می‌كنند..............
۱۰ - محل و نقطه كه عازم آن می‌باشند.............
۱۱ - اطلاعات متفرقه.............
امضاكننده ذیل دكتر بیطار تصدیق می‌نماید كه حیوانات مذكور در فوق سالم و از محل سالم و فاقد از امراض ساریه حیوانات می‌آیند و همچنین در محلی كه از آنجا آمده در محل‌هایی كه تا وصول به سرحد عبور كرده‌اند طاعون گاوی و آبله و سایر امراض ساریه مربوطه به حیوانات كه موضوع این تصدیق می‌باشد در مدت ۶۰ روز اخیر وجود نداشته است.
محل امضای دكتر بیطاری محل مهر
ضمیمه ماده ۱۴ قرارداد صحی بیطاری
مدل نمره (۲)
تصدیق بیطاری نمره......
۱ - تاریخ.................... ماه........... سال ……….
۲ - محل صدور تصدیق بیطاری.....................
۳ - صادركننده - اسم................. نام خانوادگی..................... اسم مؤسسه
۴ - آدرس صادركننده......................
۵ - نوع و قسم حیوانات (حیوان شاخ‌دار درشت - اسب - بز - اسب - الاغ - قاطر و غیره).......
۶ - تعداد اغنام و احشام...............(به تمام حروف)
۷ - علائم..........
۸ - از چه محلی حیوانات می‌آیند.................
۹ - نقطه سرحدی كه عبور خواهند كرد..................
۱۰ - محل و نقطه كه عازم آن می‌باشند....................
۱۱ - اطلاعات متفرقه..................
امضاكننده ذیل دكتر بیطار تصدیق می‌نماید كه حیوانات مذكوره در فوق سالم بوده و از محلی كه می‌آیند طاعون گاوی و ذات‌الریه حیوانات درشت شاخ‌دار در مدت ۶۰ روز اخیر و همچنین وجود آبله و تب برفكی و سایر امراض مسریه مخصوص حیوانات كه موضوع این تصدیق است در مدت ۳۰ روز اخیر اطلاع داده نشده است.
محل امضای دكتر بیطار دولتی محل مهر
اجازه مبادله سه فقره قراردادهای مبارزه با ملخ و دفع آفات نباتی و صحی و بیطاری منعقده بین دولت ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی به شرح فوق در جلسه بیست و چهارم مهرماه یكهزار و سیصد و چهارده شمسی داده شد.
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری