مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ مهر ۱۳۰۵ نشست ۱۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۱۸
صورت مشروح مجلس یوم یکشنبه ۲۴ مهر ۱۳۰۵ مطابق با نهم ربیع‌الثانی ۱۳۴۵
مجلس دوساعت وسه ربع قبل از ظهر بریاست آقای تدین تشکیل وصورت مجلس یوم سه شنبه نوزدهم مهر ماه قرائت وتصویب شد
غائبین بااجازه –آقایان حاج آقا اسمعیل عراقی –علیخان اعظمی –میرزا هاشم آشتیانی
غائبین بی اجازه آقایان محمد ولی خان اسدی میرزا سید مهدی معتمد –آقا سید زین الله عابدین فومنی میرزا ابراهیم خان قوام محمد هاشم
میرزا افسر میرزا حسن آقا آقازاده سبزواری غلامحسین میرزا مسعود –مدرس
دیر آمدگان بی اجازه –آقایان :میرزا سید مهدی خان فاطمی، میرزا عبدالباقی جمشیدی مازندرانی، شریعت زاده، آقارضا مهدوی، داور،
آقای حاج آقا رضا رفیع، شرحی مشعر بلزوم جلوگیری از فساد اخلاق درجامعه واظهار امتنان از مندرجات روزنامه کوشش درتعقیب این موضوع تقریر ونیز مختصری راجع بخسارات وارده باهالی گیلان از کثرت بارندگی ومزاحمت از مامورین وزارت مالیه نسبت باهالی اظهار وتقاضا نمودند دولت دراین خصوص توجهی نموده وموجبات آسایش اهالی رافراهم نمایند
آقای دادگر نیز راجع بشکایات وصاله درخصوص راه بندرجز ودامغان ولزوم تادیه مخارج تسطیح راه مزبور از طرف دول بصاحب امتیاز وآقای روحی راجع بشکایات صیف کوره پز کرمان از اخذ مالیات از سنگ وگچ باستناد تصویب نامه دولت وعدم صلاحیت دولت برای وضع مالیات وآقای فیروز آبادی راجع به تکذیب مندرجات بعضی از جرائد درتعداد ایشان جز مخالفین با پرگرام دولت وآقای حیدری راجع بلزوم توجه دولت ونمایندگان محترم بساوجبلاغ مکری وسلدوز وتخصیص مبلغی از پنجاه هزار تومان اضافه اعتبار معارف آذر بایجان برای تاسیس مدارس درآن نقاط وآقای زوار دخصوص لزوم توستعه معارف درمملکت وتوجه باوضاع اقتصدی وجلوگیری از خسارات وارده به تجار وبالاخره از زحمات وخدمات اعضا ومستخدمین وزارت مالیه به ضمیمه مواد مراسله بانک شاهنشاهی بوزارت مالیه درخصوص تعهد بانک مزبور درعدم تصرف وتوقیف وتجدید وجوه انحصاری قند وشکر وچای درمقابل محاسبات یا دعاوی قرائت وآقای وزیر مالیه درمقابل بیانات آقایان حاج آقا رضارفیع دادگر وروحی شرحی مشعر به موافقت دولت با موضوعات مزبوره واعمال اقدامات لازمه از طرف دولت اظهار پنج فقره لایحه اول را جع بمنع خروج طلاونقره از مملکت ودوم راجع بتقاضای اعتبار دو دوازهم بودجه مملکتی برای مخارج مهرماه وآبان وسوم راجع به عوائد به تسهیل تجارت روده ودوفقره راجع به برقراری حقوق تقدیم ونسبت به دوفقره اول ودوم تقاضا نمودند بفوریت فی المجلس مطرح شود
آقای وزیر پست وتلگراف نیز لایحه راجع باستخدام مسیو ژامار بلژیکی برای وزارت پست وتلگراف به مجلس قدیم وبکمیسیون خارجه وپست تلگراف بودجه ارجاع گردید
لایحه تقدیم وزارت مالیه راجع به منع خروج طلاونقرمطرح فوریت اول آقای فرمند مختصری مشعر به مخالفت وآقای روحی مبنی بموافقت تقریر وبالاخره نسبت بفوریت اول دوم جداگانه اخذ رای شده تصویب گردید
ماده واحده قرائت وآقای آقاسید یعقوب با ذکر کلمه الاغ ونظامنامه مخالف بوده وآقای وزیر مالیه اظهار می‌نمودند مقصود کلمه بابلاغ از طرف دولت ونظامنامنه هم البته بر طبق قانون تدوین خواهد شد آقای شیروانی بر تعیین مجازات او نظامنامه مخالف بوده وعقیده شان این بود مسائل لازمه درقانون پیش بینی شود آقا یاسائی موافق بوده واظهار می‌نمودند تمام جزئیات مطلب را در قانون نمی‌توان پیش بینی نمود وبعلاوه با فوریت این قانون منافات خواهد داشت
آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد نمودند بعد از کلمه ابلاغ عبارت در مجلس اضافه شود
آقای وزیر مالیه کلمه ابلاغ را مسترد نموده وآقایان فیروز آبادی ارباب کیخسرو احتشامزاده حق نویس وآقا سید یعقوب هر یک اصلاحی پیشنهاد نموده هیچیک تصویب نشد
دراین موقع جلسه برای تنفس برای تنفس تعطیل وپس از نیم ساعت مجداد تشکیل گردید آقای رییس اظهار نمودند دولایحه که راجه به قراری حقوق از طرف وزارت مالیه تقدیم شد بکمیسیون بوده ولایحه راجع بفوائد روده بکمیسیون قوانین مالیه وبودجه ارجاع خوهد شد
آقای وزیر فوائد عامه چند فقره لایحه راجع باستخدام متخصصین برای راه آهن وذوب آهن وعدن نفت واتوبوس رانی درشهر طهران به مجلس تقدیم ولایحه راجع باتوبوس رانی بکمیسیون خارجه وفوائد عامه وبودجه ارجاع شد
آقای وزیر مالیه ماده واحده راجع بمبلغ خروج طلاو نقره را در تحت سه ماده تقدیم وماده واحده مزبوره را مسترد نموده ونسبت بماده اول ودوم چون مخالفی نبود جداگانه اخذ رای شدده تصویب گردید بماده اول ودوم چون مخالفی نبود جداگانه اخذ رای شد تصویب گردید
درماده سوم آقای یاسائی قید مدت ۲۰ روز را موجب تاخیر اجرا قانون دانسته وآقای وزیر مالیه اظهار می‌نمودند مدت بیست روزمربوط باجرا قانون نبوده وراجع بماجازات متخلفین است وبدیهی است برای اطلاع اشخاص مدتی لازم است
آقایان ضیا ومیرزا یدالله خان هریک اصلاحی پیشنهاد نموده وپس از قدری مذاکره آقا میرزا یدالله خان پیشنهاد خود رامسترد ونسبت به پیشنهاد آقای ضیا رای گرفته تصویب نشد وبعد نسبت بماده سوم اخذ رای شده تصویب گردید
درضمن شور کلی آقای فرمند شرحی مشعر بمخالفت اظهار وبالاخره نسبت بمجموع هر سه ماده رای گرفته تصویب شد راپرت شعبه اول راجع بقبول نمایندگی آقای ثقه الااسلامی از تبریز قرائت ونظر باینکه مقاد راپرت حاکی از صحت جریان انتخاب تبریز وتوابع بود آقای آقا سید یعقوب اظهار مخالفت نموده وتعیین تکلیف آن به جلسه دیگر موکول گردید
جلسه آتیه بروز سه شنبه ۲۶ مهر ماه سه ساعت ونیم قبل از ظهرو دستور آن بقیه دستور همین جلسه مقرر ومجلس تقریبا یک ساعت بعداز ظهر ختم شد
آقا سید یعقوب اظهار نمودند غیبت آقای مدرس با اجازه بوده آقا ی رییس فرمودند آقای مدرس اطلاع نداده بعداز اطلاع غیبت ایشان بر طبق اجازه که خواسته‌اند منظور خواهد شد دیگر مخالفی نبود وصورت مجلس تصویب شد ۲۶ مهرماه.
رییس مجلس شورای سیدمحمد تدین
منشی سید ابراهیم ضیا، منشی میرزاحسین خان موقر
صورت مشروح مجلس یکشنبه بیست وچهارم مهر ماه ۱۳۰۵مطابق نهم ربیع الثانی ۱۳۴۵ مجلس دوساعت وسه ربع قبل از ظهر بریاست آقای تدین تشکیل گردید صورت مجلس سه شنبه ۱۹مهر ماره آقای آقا سید ابراهیم ضیا قرائت نمودند
رییس- آقای رفیع (اجازه)
حاج آقا رضا رفیع –قبل از دستور.
رییس –آقای دادگر.
دادگر –قبل از دستور.
رییس- آقای روحی.
روحی –بنده هم قبل از دستور.
رییس –آقای حیدری.
حیدری –قبل از دستور.
رییس –آقای زوار (اجازه).
زوار –قبل از دستور.
رییس –آقا ی شیروانی (اجازه).
شیروانی –قبل از دستور.
رییس –آقای نوبخت (اجازه).
نوبخت –قبل از دستور.
رییس –نسبت بصورت مجلس گویا معارضی نیست صورت مجلس تصویب شد.
آقای رفیع (اجازه).
حاج آقا رضا رفیع – اولا تحریرات روزنامه کوشش راجع به فساداخلاق دراینمدت اخیر که بنده مطالعه می‌کنم به نظر اغلب آقایان هم رسیده است حق می‌داد به بنده که هروقت مجلس تشکل شود بنده درسهم خود تشکر کنم واقعا مساله فساداخلاق دراین شهر به اندازه شده است که لازم است هم که آقایان ارباب جرائد دراین خصوص کمک کنند واین موضوع راتعقیب نمایند اگر چه شنیده‌ایم درکمیسیون تجدید نظر درقانون استخدام تاهل اجباری را برای اجزا ادارات درنظر گرفته‌اند وامیدواریم منظور ما از این راه بعمل آید عرض بنده راجع بمصائب وارده با اهالی گیلانست که اخیرا مامورین مالیه برای اهالی آنجا اسباب زحمت شده‌اند قریب یک ماه است که بارندگی زیادی درآنجا شروع شده است وشاید نصف محصول مردم از بین رفته است ومردم از مامورین مالیه که که درآنجا هستند تظلم می‌کنند واز مرز از خود مامور که اسباب زحمت شده است سوال می‌کنند که موضوع چیست وآن مامور هم تکذیب می‌کند ومیگوید همچو چیزی نیست درصورتی که همچو چیزی هست بنده استدعا می‌کنم مخصوصا آقا وزیر مالیه هم که تشریف دارند درنظر بگیرند که یک ترتیبی بدهند این مردم را باید نگاهداری کرد این مردمی که لباس ندارند ولباس انها فقط تار است وپود ندارد وریش ریش است بایک همچو مردمی این طور معامله که شرم آور است درمجلس عرض کنم سزاوار نیست ورح وزارت مالیه هم اصلاع ندارد که تحصیلدارها این کارها را می‌کنند اینهم یک اصلی است درمالیه که از خود مامور می‌پرسند که این کارها راکرده اینکه نمی‌شود یک محکمه یک کس دیگر لازم است که برود به بیند از خود مقصر کسی سوال نمی‌کند استدعا می‌کنم دراین باب یک توجهی بشود ویک مفتشی به آنجا بفرستد مشروط بر اینکه از مفتشین ذی الکفل نباشد خود بنده در بیست سال قبل وقتی بعتبات مشرف شدم به قبر ذی الکفل رفتم برای تماشا یک مسجدی بود ما به النزاع بین یهودیها ومسلمین هرچه مسلمانها می‌گفتند این مسجد مال ماست یهودیها می‌گفتند مال ماست مسلمانها می‌گفتند بابا مسجد منار دارد ومنار علامت است مفتش پول می‌گرفت ومیرفت ومیگفت مسجد منار ندارد بالاخره در استامبول مسلمین داد وفریاد کردند واز باب عالی یک نفر مفتش آمد او هم رفت گفت مسجد منار ندارد چندین هزار نفر دیده‌اند مسجد منار دارد ولی مامورین می‌گویند ندارد استدعا می‌کنم یک چنین مفتشینی نفرستند
رییس –آقای دادگر (اجازه)
دادگر-عرض می‌کنم یک تلگرافی از بندر جز رسیده بود از آقای یاسائی تقاضا کرده بودند که درمجلس قرائت فرمایند اتفاقا بنده وقت گرفتم یک منن به الکفایه لازم بود حالا شروع می‌کنم موضوعی را که عرض می‌کنم توجه آقای وزیر مالیه را راین قضیه دقیقا می‌خواهم جلب کنم هنوز آن قیافه موقر مسعود الملک به نظر بنده میاید که سالها در آن ضلع بالای پارلمان نشسته بودویک حالت منتظره داشت که اگر یک کاری را شروع می‌کند یک موانع قانونی نداشته باش واز پارلمان استیذان کرده باش وتمام تحکیماتی که برای تسهیل یک کاری می‌خواهد شورع کند کرده باشد وبعد شروع بکار بنمای که برای مملکتش هم نافع باشد قضیه تعقیب شد بطوریکه یادم است آقای آقاسید یقوب مدافعاتی نمودند همه آقایان چه مدافعاتی کردند وبالاخره کامیاب شد یک قارداد وتصویب نامه از اینجا صدر شد که راه دامغان وبندر جز را بسازد ودر آنجا یک شروطی گنجاندند که اگر دولت بخواهد بتواند آنجا را بخرد اوهم باین شرایط گرفت ورفت امیدواری هم داشت مسعود الملک هم آدم پولداری نبود از تجار استقراض کرد بنده موضوع سخنم این است مسعود الملک بتجار گفت من امضای دولت ومجلس هردو را تواما دردست دارم وبرای شما هم بهترین وثیقه همین است می‌توانید به آسانی بمن پول بدهی ومطمئن باشید که بااین تامین دولت وتامین مجلس اگر پول دهید سرمایه شما از بین نمی‌رود این حرف راکه به مردم گفت مردم هم قانع شدند وپول دادند او هم آمد تلاش کرد پول گرفت زحمت کشید نخوابید مصارف کرد وراه راساخت بالاخره از ماده که درآنجا بود دولت استفاده واغتنام کرد وخواست راه را خودش بگیرد و
بسازد شاید هم نظر دولت این بود که چون از سایر راهها پول نمی‌گیرد این استثناهم از بین برود از این قسمت هم نمی‌خواهم انتقاد کنم این پیر مرد آنجا مانده تجاره مانده‌اند آنجا هی توسل هی تلگراف هی مطالبه می‌کنند کسی جواب نمی‌دهد مفتش می‌رود وبر می‌گردد هیچ فائده نمی‌بخشد واخیرا یک چیزی نوشته‌اند که واقعا نبده رامتاثر کرد وبنده هم می‌خواهم آن تاثر رانقل بدهم به آقایان مدتهاست درمجلس شورای ملی هی از تامین قضائی هی از ضمانت امضای دولت وضمانت امضاهای رسمی صحبت می‌شد ولی عملی نیست این مساله بداست یک مملکتی که بلطف تکامل می‌رود اول قدمی که باید بردارد حفظ امضا ووقول است بنده می‌خواهم نظر آقای وزیر مالیه راه این مساله متوجه کنم که باید دراینجا طرف سرعت واصلاح امر رابیشتر گرفت پول مردم رابدهند که مردم متفرق شوند چون امده‌اند درتلگرافخانه متحصن شده‌اند وبالاخره نگذارند درروح مردم حلول کند که دولت با قول خودش کمتر اهمیت می‌دهد
رییس –آقای روحی (اجازه
روح –چندیست که صیف کوره پز کرمان از یک قسم مالیاتی که بی فائده است به توسط بنده قریب یک سال است شکایت می‌کنند عرض می‌کنم این مالیات بموجب تصویب نامه که به عنوان قانون موقتی معادن است گرفته می‌شود آن عبارت از ماده ده آن قانون است تمام مواد این تصویب نامه موقوف الاجرا مانده است فقط از خاک رس وگچ وسنگ بیابان باری سه عباسی وچهار عباسی ویک قران درتمام مملکت می‌گیرند ومن تعجب می‌کنم از این دولتها که دراین ادوار پارلمانی چرا متوجه نبودند که دولت بدون تصویب مجلس حق گرفتن مالیات ندارد بنده مخالف نیستم که از معادن مالیات گرفته شود معادن یکی از ثروتهای بزرگ ملی است وباید مالیات بدهند گرفته شود ولی خاک رس هیچگاه معدن نیست سنگ هیچگاه معدن نیست اخیرا هم درروزنامه خواندم که است جلو سنگ رودخانه راگرفته است به عنوان اینکه جز معادن سطع الارض است وباید برای سه عباسی مالیات بدهید بدهید واقعا اینها شرم آور است درمملکتی که مجلس دارد آنهم بایک همچو دولتی درصورتی که این همه اشخاص وکمپانیها که منابع ثروت مل ملکت را می‌برند به هیچ صیغه یک دینار نمی‌دهند آنوقت صیف کوره پز یکجا باید مالیات صیفی بدهد یک جا باید از آجرش مالیات بگیرند یک جا هم به عنوان عشور سطح الارض باید مالیات بدهد چون آقای وزیر مالیه تشریف دارند به ایشان تذکر می‌دهم که با بودن مجلس شورای ملی هیچکس اجازه ندارد بموجب تصویبنامه مالیات بگیرد واین ورقه را بنده بهیچ وجه به رسمیت نمی‌شناسم ونگاه می‌دارم تا ده روز دیگر اگر این مالیات از بنی نرود بالاخره مجبورم باسوال تند ویا استیضاح کنم
رییس –آقای فیروزآبادی (اجازه)
فیروز آبادی –چندی چندی قبل که کابینه به مجلس معرفی شدو بعد هم پرگرام به مجلس آمد بنده نظریه حسن اعتمادی که به آقای مستوفی المالک داشتم ودارم وهمچنین وبواسطه حسن ظنی که به تمام افراد کابینه داشتم رای اعتماد به کابینه دادم با پرگرام هم کاملا موافقت کردم بعد در بعضی از روزنامه جات دیدم که بنده را جز مخالفین نوشته‌اند اولا می‌خواهم تکذیب کنم که بنده جز مخالفین نبودم آقای روحی راهم جز مخالفین نوشته بودند درصورتیکه ایشانهم موافق بودند وامیدوارم وزرا انشاالله کاراها به وظیفه خودشان اقدام کنند که اعلی حضرت ووکلا از موافقین یا مخالفین وتمام ملت راخشنود کنند
رییس –آقای حیدری (اجازه)
حیدری –عرض بنده حکایت وشکایت نیست می‌خواهم قضیه را حضور نمایندگان محترم عرض از رییس معارف آذر بایجان وقضاوت آن راحواله به عقیده پاک وصاف و روشن آقایان می‌کنم معلوم است که آقایان مستحضرند پنجاه هزار تومان اضافه بودجه برای مرف آذر بایجان داده شده است واین هم اختصاص نیست که این پنجاه هزار تومان برای شهر تبریز باشد یا برای ارومیه باشد بلکه برای تمم ولایات آذر بایجان است آقایان مسبوقند که ساوجبلاغ مکری وسلدوز جز ولایات آذر بایجان محسوب است ولی بدبختانه اینجا اکل می‌شوم شده است داخل حساب شده‌ایم ومحرم از نصاب پریشب بنده روزنامه اطلاعات رادیدم ویک آهی کشیدم همه شب را پریشانی بسر بردم حالا عرض می‌کنم قضیه چیست می‌نویسد
تشکیلات معارف آذربایجان بر طبق اطلاعات واصله صورت می‌دارد آذر بایجان که از محل پنجاه هزار تومان علاوه بر بودجه سابق معارف آذر بایجان تاسیس خواهد گردید به قرار ذیل می‌باشد درتبریز یک باب دار المعلمین یک باب دار المعلمات سه باب ابتدائی چهار کلاسه ذکور دوباب چهار کلاسه وشش کلاسه اناث دراردبیل مدرسه چهار کلاسه اناث دوباب مدرسه چهار کلاسه ذکور یک باب درارومی یک باب مدرسه متوسطه دروباب چهار کلاسه ویک باب شش کلاسه ویک باب دوکلاسه ذکور یک بایک باب شش کلاسه اناث درخوی یک باب مدرسه سه کلاسه یک باب مدرسه چهار کلاسه ویک باب مدرسه دوکلاسه ذکور دراورنق سه باب مدرسه چهار کلاسه ذکور در جلفا مدرسه چهار کلاسه ذکور سه باب مدرسه اناث یک باب درمراغه مدرسه چهار کلاسه ذکور سه باب مردسه دوکلاسه ذکور یک باب درمیان دو آب مدرسه چهار کلاسه ذکور چهار باب عرض کردم آنچه در خواب نشد چشم من وپروین است فقط برای جائی که مدرسه منظور نشده است ساوجبلاغ مکری وسلدوز است بنده عرض می‌کند درموقعی که آقای وکیلی طباطبائی که حاکم خوی بودند درآنجا بود ولی الان مالیات ولایات ساوجبلاغ مکری وسلدوز بالغ بر سیصد هزار تومان است که تجار ومالکین بدولت تحویل می‌دهند چه یشود از این پنجاه هزارتومان عین از این نمد ماراهم کلاهی بدهند ویک مدرسه بما می‌دادند ماهم ملتی هستیم که ترقی وتعالی راالبته نظور داریم وباید تربیت شویم اگر وحشی هستیم
باید از وحشی گری بیرون بیاییم گذشته از این آنکه بدرد مامبتلا است همجوار مااست وآن صاین قلعه افشار است او هم بدرد مامبتلا است که آقایان عباس میرزا ومقدم هم هستند استدعا دارم آقایان دراین باب یک توجهی بفرمایند که ماهم از این حق مشروع محروم نماییم دیگر عرضی ندارم
رییس –آقای زورا اجازه)
زوار –بدوا لازم میدانم که تشکرات خودم رابه آقایان محترم
یک نفر از نمایندگان –بلندتر
زوار –آنوقت نفرمایید چهار دانگ است بدوا تشکرات خودم راتقدیم می‌دارم با اینکه میدانم درجلسه گذشته بنده کاندیدای فراکسیون مخصوص وبالاخره کاندیدای منشی گری بودم واز هیچ کدام از آقایان تقاضایی نکرده بودم آرا خودشان را به بنده مرحمت فرموند فوق العاده تشکر می‌کنم وبه احساسات پاک آنها سلام می‌دهم
یک نفر از نمایندگان –علیک السلام
زوار –در یکی از جلسات گذشته مرکز نقل فلاکت وبدبختی مملکت ملت را اختصارا بهم کاران محترم خود معرفی کردم که نقصان کامل معارف اینجا این مرکز راکرده وباید باتیشه معرفت بنیاد آنرا خراب وبر روی خرابه‌های او یک عمارت وسیعی بنام معارف بناکرد این یک فکر بدیع وتازه نیست که درکله من تولید شده باش دنیای متمدن هم بامن هم فکر است بنده از مغیبات صحبت نمی‌کنم پیغمبر اگرم که بدین اومتدین هستم "اطلب العلم من المهد الی الحد" را یگانه دستور در حیات است خود فرموده‌اند درروزگاری که سایرملل مطابق این دستور مقدس در تحت تاثیران اکلا الملوک بفکر مسافرت به کره ماه واز واز اکتشافات محیر العقول خود آینده را منقلب واوضاع را دگرگون می‌سازد ما هنوز اندرخم یک کوچه‌ایم واگر پیش از این به دستور مقدس پیغمبر خودمان نظر یاقیدی نگاه کنیم بیم آن می‌رود که رشته حیاتمان طوری گسیخته شود که برای وصل اومحتاج به رشته عیسی وسوزن مریم باشیم خوشوقتم از اینکه سلطان عظیم الشان معارف پرور مملکت نیز باصل فلاکت ملت خود پی برده وبار دیگر باعطیه ملکوکانه قلوب مملو از محبت اهالی را بطرف خود جلب و یک صفحه دیگر بر تاریخ معارف پروری خود اضافه وحق مشروع معتنابه خد را بمعارفم تخصیص فرمودند طرفداران معارف را لازم است که بوجود یک همچون پادشاه معارف پرور خود افتخار کنند بلی معارف ایران ناقص وکاملاهم ناقص است باید تشکیل شود زیرا حیات بملکت وملت بسته به تکمیل اواست مقصود از تکمیل معارف این ست که برای اشخاص بی سواد ونالایق دروزارت معارف میزهایی تهیه برصندلیهای کنونی اضافه شود خیر اشتباه نشود بلکه عرض از توسعه معارف تشکیل مدارس جدید درسرتاسر مملکت حتی درقراوقصبات ورفع جهالت از توده زارع ورنجبر است بطوری که وزیر محترم معارف هم دریکی از جلسات گذشته بیان فرمودند از بدیهیات اولیه وبلکه برای هر فردی از افراد وظیفه حتمیه است که باید دست رنج خود را صرف حیات خود بکند مطابق فرمایش والا امیر المومنین علی که می‌فرماید "الناس ومتی واهل العلم احیا" برای بشر هیچ حیاتی بالاتر از علم نیست بنابراین تصدیق خواهند فرمود حتی صدیک دست رنج ملت که از او گرفته می‌شود بحیاتش صرف نمی‌شود یک مراجعه به بودجه کمر شکن سایر وزارتخانه‌ها این عرض بنده رابخوبی ثابت می‌کند واگر بادیده انصاف قضاوت کنیم معارف که بمنزله روح مملکت است درنزد اولیای دولت ونمایندگان ملت دردرجه هزارم از اهمیت راهم نسبت به مملکت حائز نیست به هرحال معارف ناقص است باید تکمیل شود حتما هم باید تکمیل شود حالا چطور وچه شکل تکمیل شود قید مختلف است چیزی را که تجربه به بنده آموخته به به عقل قاصرم می‌رسد این است که باید فکر تشکیلات وتوسعه معارف رابرای کی مدت طولانی که معارف را برای یک مدت طولانی که اقل آن پنج سال باش دریک کله مقتدری که هیچ نفوذ غیر مشروع دروجود آن شخص موثر نباشد تمرکز داده یعنی یک رییس کل معارف باختیارات تماه که از مجلس به او داده شود درصدر معارف ایران درصددمعارف ایران قرار بگیرد که ابدا باسیاست مملکت رابطه نداشته باشد عرض نمی‌کنم که مستشار متخصصی باید برای باین وزارتخانه هم ممثل سایر وزارتخانه‌ها جلب شود زیرا ممکن است عقاید همکاران محترم بامن موافق نبود بلکه از خارج هم تیرهای تهمت بطرف بنده پرتاب شود ولی دراین عقیده هستم که باید یک نفر برای سیاست کل معارف ایران اختیارات تامه ازمجلس معین شود لزوم این پیشنهاد بقدری روشن ودرنزد متفکرین معارف پرور به اندارزه مبرهن است که هیچ احتیاجی باقامه دلیل نیست ولی برای اینکه مطلب کاملا روشن شود از ذکر یک دلیل برای لزوم این پیشنهاد ناگزیرم وآن این است تغییرات متوالیه هیئت‌های دولت که متاسفانه سالی بالغ بر شش هفت مرتبیه پیش آمد می‌کند مجال کمترین مدت اجرای یک فکری رابرای که وزیر معارف ولو هرقدر هم وطن پرست باشد نمی‌دهد زیرا وزیر معارفی که می‌خواهد بر طبق سلیقه وعقیده خود طرحهایی برای ترقیات وتکمیل معارف تهیه کند هنوز مرکب آن بیچاره درروی کاغذ خشک نشده کابینه ساقط وآن نقشه وزیر مسقوط از بین می‌رود وزیر دیگری که بجای اومعرفی مشود برای خودنمایی واظهار حیات نقشه سلف خود راباطل می‌خواهد طرح دیگری مطابق عقیده خود بریزد بسلف خود ملحق می‌شود دراینصورت البته آرزوی ترقی معرف برای معارف پروران مثل آرزوی خودمان وناگزیر باید همراه خود بگور ببرند چون بنده کاملا اجتماعی وبشور معتقم اگر یک پیشنهاد مفیدتری بنظر نمایندگان محترم بسد باکمال افتخار دراوشرکت نموده وابدا اصراری درپیشرفت عقیده خود نخواهم داشت ولی نظر به مسوولیت سنگینی که بر عهده گرفته می‌توانم همکاران محترم خودم رااطمینان بدهم که تاحصول مقصود تکمیل معارف تاانقضای مدت خدمت از استماع صدی نحیف بنده آسوده خواهند بود البته رییس معظم معارف پرور متبوع من هم درهر جلسه قبل از دستوربنده رامساعدت خواند فرمود عرض دیگر بنده راجع به تجارت وتجار
ایرانست البته تصدیق می‌فرمایید که تجارت بمنزله روح است درمملکت اگر کسالتی بر روح عارض شود سای اعضای بدن از کار باز می‌ماند امروز روح مملکت دچار کسالت بلکه قلب ملت مبتلا بخفقان شدید شده اگر اطبای حاذق مملکت که عبارت از نمایندگان محترم باشد رفع اورا نکنند مخاطرات عظیم حیات مملکت راتهدید می‌کند صدای تجار ایران عموما وتجارشمال از قبیل خراسان وآذربایجان خصوصا راجع به فلاکت خودشان بعبوق می‌رسد وتصور می‌رود روی میزهای تحریر آقایان همکاران محترم که این بنده هم عضور عاجز آنهاهستم تلگرافات شکایات تجار یک تل مملو ازغم واندوه راتشکیل داده است که اصلاح آن فقط بهمت وطن پرستانه آقایان نمایندگان محترم است که بفوریت کمیسیون مخصوص تشکیل وبه بدبختی تجار خامه دهند اماراجع به اجزای محترم تلگراف درجلسات گذشته همکاران معظم بنده آقایان آقا سید یعقوب وآقای اعتبار با المبادله فرمایشاتی فرمودند که بعقیده بنده دفاع آقای اعتبار کافی بود به بمناسبت ضیق وقت طوریکه شاید وبای خدمات ذی قیمت اعضا وجزا محترم تلگراف راستی به مملکت بالاخص به آزادی مشروطیت بیان نفرمودند حسن قدردان یبنده را وارد می‌کند که وظیفه حتمیه خودرا ادا نموده وبایک صدای مملواز حقیقت مقروض دارم که تلگرافچی‌های ایران درحصول آزادی ومشروطیت بیش از هر مجاهدی فداکاری نموده ودر مقابل قشون استبداد که برای العین درآذر بایجان خراسان مشهد نمودم صف مقدم رابرای حفظ اساس مشروطیت تشکیل داده بودند
رییس –حقیقتا مطلب رابنده نمی‌فهمم وقت مجلس خودتان تصدیق می‌فرمایید با آن پیشنهاداتی که درنظر گرفته ایدومیخواهی عملی شود خیلی مهم تراز این که مشغول کنفرانس شویم
زوار –خوب بود قبلا اجازه نمی‌فرمودید
رییس –اجازه راجع به مسائل مهم است آن روز هم عرض کردم موضوع مدافعه از وزراتخانه مربوط بهمان وزارت زوار بنده خواستم حق یک عده راتضییع نکرده باشم
(صدای زنگ رییس)
جمعی از نمایندگان –دستور
رییس –یک مراسله اخیر از وزرارت مالیه به مجلس رسیده است به ضمیمه مواد مراسله که رییس بانک شاهنشاهی به وزارت مالیه نوشته است راجع به وجوه انحصار قند وچای وشکر آقایان مسبوق هستند که درچندی قبل دراینجا یک مذاکراتی شد که وزارت مالیه با بانک شاهنشاهی یک قراری داده است که آن قرار مستلزم یک نوع تصرف است دروجوه انحصاری قند وشکر واخیرا مراسله تعهد آمیزی ازطرف بانک به وزارت مالیه نوشته شده است که هیچگونه مصرف درآن وجوه نخواهد کرد این است که به عرض مجلس می‌رسد
(بشرح آتی خوانده شد
ریاست محترم مجلس شورای ملی درتعقیب قسمت (ب) ریاست محترم مجلس شوراماده (۹)قانون ایجاد واستقرارا عوارض انحصار قند وچای اینک احتراما مواردی از تعهد نامه بانک شاهنشاهی ایران راجع بوجوه انحصار قندوچای تلوا تقدیم می‌دارد.
مقام منبع وزارت جلیله مالیه مرقومه محترمه نمره ۲۲۷۸۳مورخه ۱۲شهریور ۱۳۰۵زیب وصول بخشید بطوریکه تقاضا فرموده‌اند برای اینکه مفاد قانون بموقع اجرا گذارده شود بموجب این مراسله بانک تعهد می‌نماید که وجوه امانات انحصاری قند وچای راکه باوسپرده شده است هیچوقت وبهیچ عنوان درمقابل هیچگونه محاسبات دیگر یا مطالبات یادعاوی قبول شده یانشده وجها من الوجوه مورد هیچ نوع تصرف یا توفق یامحدودیت قرار نده احترامات وافیه را تجدید می‌نماید (از طرف بانک شاهنشاهی ایران) امضا (دیلیکسن رییس کل)
رییس –آقای دکتر مصدق (اجازه)
دکتر مصدق اگر دراین باب مذکره می‌شود عرضی ندارم
رییس –فعلا برای ذکر خاطر نمایندگان محترم بود اگر فرمایشی دارید بعدها ممکن است دکتر مصدق بسیار خوب وزیر مالیه اگر اجزه بفرمایید قبل از اینکه عرایض خودم را عرض کنم جواب بعضی فرمایشاتی که آقایان بعنوان تذکر فرمودند عرض کنم.
یاسائی بنده اخطار دارم
رییس –درچه چیز
یاسائی در فرمایشات آقای وزیر این مذاکرات اهمیت مسوال از بین می‌برد
وزیر مالیه فرمایشاتی که آقایان فرمودند تذکر ود وبنده هم می‌توانم حرف بزنم راجع به مسئله خسارت رشت و مازندران همانطور که آقا اظهار کردند درانجا بارندگی‌هایی شده است والبته محل تاسف است وخساراتی هم وارد شده است ولی اینکه نماینده محترم فرمودند رجوع می‌شود به مامور مالیه تصدیق می‌فرمایند که درموقعی که یک اطلاعی می‌رسد بدواباید یک تحقیقی از محل کرد وبدون تحقیق از محل نمی‌شود اقدامی کرد وپس از آنکه از محل تحقیق شد اگر جواب وافق نرسید ناچارا درمقام تفتیش بر میایند وتصور می‌کنم که دراین موضوع غفلتی نشود وانشاالله دقت خواهد شد که نسبت بهر دو ولایت آنچه لازمه عدل است عمل بشود راجع به آقای به آقای مسعود الملک هم که آقای عدل فرمودند بنده ملتفت نشدم که ایشان چه انتظاری دارند خوبست تفصیل را مرقوم بفرمایند بوزارت مالیه یا وزارتخانه مربوطه تا در آن باب اقدامی که لازم است بعمل آید اما راجع بمالیاتی که آقای روحی فرمودند بنده استحضاری ندارم وتصور می‌کنم این تصویبنامه نه از برای مالیاتی باشد که راجع بدولت است وشاید برای معارف یک چیزی گرفته می‌شود اینراهم باید توضیح بفرمایند وبنده هم بتصویب نامه مراجعه می‌کنم به بینم چیست اگر چنانچه یک مسئله است که برخلاف قانون باشد البته رفع می‌شود وراجع بمسئله معارف هم که نماینده محترم ساوجبلاغ اظهار کردند قطعا دولت ساوجبلاغ وآن نواحی رااز قطعات مهم خودش
حساب می‌کند وهیچوقت غفلت از حالت روحی وحالت معارفی آنجا ندارد ورییس معارف آذربایجان هم آدم شایسته ایست ودرکار معارفی باملاحظه است البته همینطور که صورت خواندند غیر از ساوجبلاغ هم قطعات هست که هنوزه برای آنها مدارس درست نشده درنظر خواهد گرفت بنده هم به وزارت معارف تذکر خواهم داد که ساوجبلاغ وصائین قلعه راهم درنظر بگیرند که محروم نباشند وامیدوارم که به همت نمایندگان محترم درسال آتیه دربدجه یک تفاوت زیادی ملحظ شود برای معارف تانسبت به آذر بایجان هم یک قسمت حسابی منظور شود اما راجع مسئله لوایح پنج لایحه تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود دوتای اینها فوریت دارد استدعا می‌شود که اگر ممکن است امروز اینها را از مجلس بگذرانند که خیلی مقتضی است یکی مسئله راجع به منع خروج طلاونقره است ویکی دیگر راجع بدودوازدهم است که برای ادارات دولتی لازم است یک هم راجه به مسئله عوائد وتسهیل تجارت بوده است که بنظر آقایان می‌رسد آنهم گرچه فوریت درد ولی درجلسه بعدانشاءلله طرف توجه آقایان خواهد شد دولایحه دیگرهم لایحه حقوقی است تقدیم میشوده بعد عرض آقایان خواهد رسید
وزیر پست وتلگراف –لایحه استخدام مسیو ژامار بلژیکی رییس کل پست وتلگراف است تقدیم مجلس می‌شود
وزیر مالیه –بنده برای جواب آقای آقا سید یعقوب هم که مقرر فرموده بدند سوالی دارند حاضرم ولی تصور می‌کنم امروزاین لوایحی که فوریت دار بموقع مذاکره گذاشته شود نمایندگان محترم بیشتر توجه دارند ر
ییس –آقای دادگر (اجازه)
دادگر –عر ض کنم اینکه فرمودند عرایض بنده محتاج بتوضیح است بنده استفاده می‌کنم از ماده صدونه وعررض مکینم که عرایض بنده ابهام نداشت عرض بنده این بود کسی که با شرایط وقواعدی یک اجاره را می‌گیرد وقتی که بخواهند از اوپس بگیرند پولش راباید بدهند حسابش را بدهند دیگر اینکه اسم بنده هم دادگر است عدل نیست
رییس –لایحه که از طرف آقای وزیر پس راجع استخدام مسیو ژامار بلژیکی تقدیم شده است به کمیسیون خارجه وفوائد عامه وتودجه مراجعه می‌شود لایحه وزارت مالیه راجع به قانون منع طلاونقره قرائت می‌شود
۰بشرح آتی قرائت شد)
مقام محترم مجلس شورای ملی
نظر باینکه مدت سه سالی که برای اجرای قانون مصوب ۳۰ جوزای ۱۳۰۲ راجع به منع خروج طلا ونقره مقرر گردیده بود منقضی گردیده است ونظر اینکه درموضوع آزادی خروج طلا ونقره شکایاتی رسید وبیم آن می‌رود که باوضعیات فعلی قسمت اعظم مسکوک طلانقره رایج مملکت بخارجه حمل شود لذا دولت پس از مداقه درقضیه مقتضی میداند که برای مصالح ومنافع عمومی قانون جدیدی دائر بمنع خروج مسکوک طلاو نقره وشمش وامثال آنرا با مدت غیر محدود باایجاب مجازات شدید جهت متخلین برقرار گردد بنابراین لایحه ذیل تحت ماده واحده تهیه وبقید فوریت برای تصویب مجلس مقدس تقدیم می‌شود
(لایحه قانونی منع خروج طلا نقره از سرحدات)
ماده واحده –ا تاریح تصویب وابلاغ این قانون خروج طلاونقره خواه بصورت مسکوک خواه بصورت شمش وخاک ومثال آن از سرحدات بکلی ممنوع است ولی هرمسافر تامیزان دوازده تومان می‌تواند درموقع عبوراز سر حد مسکوک طلاونقره باخود همراه داشته باشد وراجع به زنیت آلات وصنایع مملکتی نیز وزارت مالیه باید ضمن نظامنامه اجرای این قانون مقررات معنیی ذکر وهمچنین جهت متخلفین نیز مجازات شدیده قید نماید
(محل مهر وامضا وزارت مالیه) محل مهر ومضا ریسس الوزرا)
رییس –مقصود آقای وزیر مالیه این سات که فی المجلس تحت شور بیاید
وزیر مالیه –بلی
رییس –فوریت اول این لایحه مطرح است
آقای روحی (اجازه)
روحی –موافقم
رییس –آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی –موافقم
رییس آقای آقا سید یعقوب
آقاسید یعقوب –موافقم
رییس –آقای فرمند (اجازه)
فرمند –بنه بافوریتش مخالفم
رییس –بفرمایید
فرمند –بندره شخصا این طور عقیده دارم که این لایحه بر ضرر منافع اقتصادی این مملکت است ومعتقدم که باید درکیمسیون شور بشود وفوریت ندارد وامروز هم که دستور مجلس بانک رهنی است این لایحه عقب بیفتد بهتر است بنابراین بنده مخالفم.
رییس- آقای روحی (اجازه)
روحی –عرض کنم تا نظریه آقا تامین شود دیگر بعقیده بنده نه طلا باقی مانده ونه نقره بنده انتظا رداشتم که دولت زودتراین لایحه رابیاورد وبطوریکه اطلاع دارم همه روزه باکلی پستال مقدار زیادی پول دراین مملکت خارج می‌شود این است که از آقایان استدعا دارم که موافقت بفرمایند وکمتر دراطرافش مذاکره بفرمایند وبگذراند زودتر بگذرد
وزیر مالیه –آقایان میدانند که دفعه چهارم است که بنده این لایحه راآورده‌ام وهردفعه بواسطه یک وقایعی معوق مانده وهمین طور که که آقایان درنظر دارند دولت هم درنظر دارد که بفوریت بگذرد
جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است
رییس –رای گرفته می‌شود بفوریت اول این لاحیه آقایان موافقین قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
رییس –تصویب شد درفوریت ثانی مخالفی نیست
یکنفر از نمایندگان –قانون مالی است یک شور دارد
رییس –قانون عادی است رای گرفته می‌شود بفوریت ثانی آقا سید یعقوب –بنده درماده اش عرض دارم
رییس –هنوز بماده نرسیده است فوریت ثانی یعنی فی المجلس بدون مراجعه به کمیسیون آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رییس –این هم تصویب شد حالا ماده واحده مطرح است یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود
(به شرح سابق قرائت شد)
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید بنده با اینکه فوق العاده علاقه مند به این قانون هستم چنانکه نظر آقایان هم هست که در پروگرام اول چیزی که تذکر دادم همین مساله بود که دولت هم متوجه به این فلاکت بشود خوب لایحه راآوردند وهمین طور که آقای وزیر هم فرمودند چندین مرتبه هم آورده‌اند مخالفت بنده بنده دردو کلمه است یکی کلمه (ابلاغ) که بعداز تصویب نوشته شده این (ابلاغ) گویا تازه در این کابینه پیدا شده است بابلاغ یعنی چه بعداز اینکه تصویب مجلس رسید از طرف هیئت رییسه فورا داده می‌شود به وزارتخانه مربوطه واین کلمه یک کلمه ایست که من این رایک قدری مخوف میدانم برای اینکه اسباب تعطیل ممکن است بشود وآن طوری که مادرنظر داریم وخود وزرات مالیه درنظر دارد که یان قانون زود عمل بشود این کلمه منافی آن است وزاید است واز عمل جلوگیری می‌نماید زیرا تمام ما مایل هستیم که انشاالله امروز که این قانون از مجلس گذشت فورا به اداره گمرکات سرحدات اطلاع بدهند که تصویب شده است ودیر خارج نشود اینقدر مجلس علاقه مند است پس این کلمه ابلاغ را بنده مخالفم وکلمه ایست که اسباب تعویق دراجرامیشود کی هم راجع به مساله نظامنامه است بنده عرض می‌کنم راجع بخروج طلا ونقره شمش مطلقا سوای زینت آلات این مساله رااگر بخواهند درتحت نظامنامه تحلیلش ببرند یعنی طوری نظامنامه را بنویسند که اصل قانون رااز بین ببرد مخالفم چنانکه خود آقایان میدانند نظامنامه‌هایی که در وزارتخانه نوشته می‌شود نظامنامه نیست یک دستور آسمانی که به یک اصل قانون رااز بین می‌برد ووخود نظامنامه قائم مقام می‌شود درهر ماده از نظامنامه یک قوانین رااز بین برده است این است که بند عقیده ندارم که اجرا این قانون رادرقسمت منع خرج طلا نقره ومسکوک وشمش موکول نمایند بگذشتن وطرح نظامنامه ولی راجع بخروج زیور آلات دردوره چهارم هم بنده در این مساله خیلی جدیت داشتم وبه این جهت عرض می‌کنم تنظیم نشامنامه مخالف بانظر فوریت است اسباب تعویق اجرا قانون خواهد شدگرچه بنده عقیده دارم هر قانونی نظامنامه راجع به اجرا لازم دارد ولی این قانون محتاج به نظامنامه نیست لیکن اگر نظامنامه اگر نظامنامه هم نوشته می‌شود نباید اصل قانون رااز بین ببرد بنده نمی‌خواهم وقت مجلس راتلف کنم دیروز درشمیران بودم ودیدم عنوان نظامنامه درگرفتن مالیات چه حکایتها بسر مردم می‌رود از یک من جو یک من گندم سی شاهی پول برای معرف می‌گیرند بنده قبضش راهم گرفتم آوردم به وزارت مالیه پشت قبض هم نوشته بود به این جهت این نشامنامه ردنزد من با یاسایی چنگیزی علی السویه است این بود عرایض بنده درباره این قانون وزیر مالیه –البته قانونی که درمجلس تصویب می‌شود مسلم است که وزرافورا مستحضر می‌شوند ومحرم می شمارند ولی اینجا که کلمه (ابلاغ) نوشته شده است مقصود ابلاغ به مجلس است چونکه درسر حدات بای این کاررا بکنند والبته تلگرفا هم ابلاغ می‌شود واین کلمه برای این است که بمجرد رسیدن این قانون رابموقع عمل بگذارند بعلاوه خاطر محترم آقایان مستحضر است که این نظامنامه که دراینجا ذکر شده است بهیچوجه راجع به مساله خروج طلا ونقره اعم از خاک وشمش وغیر نیست فقط راجع به چیزهایی است که از قبیل مصنوعات طلاونقره است ویک هم قسمت مجازات است که درنظامنامه نوشته می‌شود وغیر از این دردرنظامنامه چیزنوشته نخواهد شد امیدواریم طوری نوشته شود که به قانون برنخورد
رییس –آقای یاسایی (اجازه)
یاسائی موافقم
رییس –آقای شیروانی (اجازه)
(شیروانی –التبه قسمت اول این ماده واحده موضوعی است که همه ماها علاقه مند هستیم وامروز هم رای داده خواهد شد ولی بنده استفاده می‌کنم از مخالفت با قسمت آخر این ماده وموضوعی راکه می‌خواستم عرض کنم عرض می‌کنم وآن موضوع این است که ساسا یک عادت بدی شده است دروزارتخانها ما که غالبا از نظامنامه‌ها ویاملحقاتی که برای یکقانونی که در مجلس بطور ابهام تصویب می‌شود مینویسند سواستفاده می‌شود اگر نظر آقایان نمایندگان دروه پنجم باشد درموقع تصویب قانون استخدام یکنفر متخصص برای طرق وشوارع دومرتبه آن لایحه به مجلس آمد یکمرتبه بر سر کلمه (مدید ورییس) اصلا طوری در مجلس قانون طرف حمله وواقع شد که وزیر وقت ناچار شد که لایحه خودش راپس بگیرد ومجددا هم که آن لایحه مجلس آمد وشش نفر متخصص درآن قانون پیشنهاد کرده بودند وقانع به یک نفر شدند باهم بالاخره درسر کلمه مدید ورییس وکلمه متخصص که عقیده مجلس بود شاید چند ساعت دراینجا صحبت شد بالاخره مجلس کلمه مدید ورییس راتصویب نکرد ومتخصص را تصویب کرد معهذا البته آقایان در جرائد خوانده‌اند که متخصص مزبور یکماه است وارد طهران شده تمام این یکماه که هزار تومان هم حقوق گرفته صرف مذاکره دراطراف رد وبدل کنترات او شده است وکلمه رییس را دولت قبول کرده وکلمه متخصص که صریح قانون است درکنترات نوشته این موضوعی
بود که می‌خواستم بطور اختصار عرض کنم حالا عرض می‌کنم اگر یک کلمه هم که دریک قانونی بنظردولت خوب آمد وممکن است درآنوقت مجلس متذکر نبوده راهش این است که به مجلس بیاورند واصلاح نمایند نه اینکه هرطور می‌خواهند قانون راتفسیر نموده وتغییر بدهند این است که باید همیشه درقانون گذاری مخصوصا درمملکت ما که این عادت زیادتر است دقت کرد که قانون کاملا صریح نوشته شد واین جمله اخیر این ماده یک جمله طویل کش داری است که هرچیز بخواهند می‌توانند دراین جمله بگذارند اولا راجع مجازات ما در قانون مجازات عرفی موادی راجع به این قبیل مسائل پیش بینی کرده‌ایم خوب بود احاله می‌دادند به قانون مجازات عمومی که متخلف مطابق قانون مجارات عموم مجازات خواهد شد درآنجا مواد صریحی داریمکه برا ی متخلفین از قانون یک مجازاتهایی معین شده بعلاوه ممکن بود دولتی که ماده خیلی ماده وروشنی پیش بینی کند وبیاورد درمجلس الان هم ممکن است یکماده رانوشت واگر فرصت داده شود بنده الان یک ماده را مینیوسم وبنظر مجلس میرسانم وحک واصلاح می‌نمایم ومیگذرانیم ولی اینکه نوشته شود همین طور دول بموجب نظامنامه یک مجازاتهایی بکند بنده مخالف هستم وصلاح نمی دانم وکاملا سو استفاده خواهد شد (بعضی از نمایندگان صحیح است) واما قسمت صنایع وطلاآلات وغیره اینهم یک جمله مبهمی است که دولت فکر بکن بعدها وبه بیندچه چیزهایی راصنایع مملکتی تشخیص می‌دهد وچه چیزهایی را زینت بنده تصور می‌کنم خوب بود این بنده پانزده روزی که این قانون حاضر بود یک کمیسیونی در وزارت مالیه تعیین می‌کردند وین موضوع راتشخیص داده وبصورت قانون تحت یکی دو ماده میاوردند اینجا ومیگذراندند والا باز در تحت این عنوان اگر یکوقت یک دولتی باشد که موافق باشد که طلا ونقره از مملکت خارج شود تمام طلا ونقره رابصورت زین آلات درمیاورد واز مملکت خارج می‌کند واگر مخالف باشد هر چیز ارهم که بخواهند خارج کند وبرای مایک منافع اقتصادی داشته باشد باز ممکن است جلوش راه عنوان نظامنامه بگیرد درهرصوت بنده اساسا درنظر گرفته‌ام که دردوره ششم یک کمیسیونی درمجلس اختصاص داشته باشد برای تهیه نظامنامه که نظامنامهای مدونه دولت به تصویب آن کمیسیون برسد ولی این ترتیب تفسیرات وتعبیراتی که دولت درنظامنامه می‌کند به عقیده بنده کاملامضر است وهر روز ایجاب می‌کند که بنده وآقای رفیع وسایرین از دست نظامنامه فریاد بزنیم ودوساعت وقت مجلس راصرف این درکار بکنیم این است که آن جمله اخیر را بنده پیشنهادخواهم کرد که حذف بشود ویک ماده بجای مجلس تصویب نماید
رییس –آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی –فرمایشات رفیق محترم آقای شیروانی یک قسمت راجع به نظامنامه بود کرارا در دوره پنجم هم همین طور بنده می‌دیدم که آقایان از نظامنامه که دولت مینویسند نگران هستند وحتی المقدور عقیده دارند که این اجازه رابدولت ندهند ومیخواهند موادی که حتما باید درنظامنامه باشد درجزو قانون درمجلس تصویب شود در صورتی که راجع به هرقانونی یک جزیاتی است که نمی‌شود آنها را درخود قانون نوشت ونمی شوداز آن جزئیات هم صرف نظر کرد بنابراین پهلوی هرقانونی یک نظامنامه اجرایی لازم است باشد ودرطرز اجرا هر قانونی یک موادی بنظر می‌رسد که نمی‌توان آن مواد را درخود آن قانون قید کرد مثلا درمنع خورج مسکوک طلا نقره از مملکت البته یک معملات وقراردادهایی بین وزارت مالیه وتجار موسسه‌های اقتصادی درعمل لازم است که می‌توانیم درقانون پیش بینی کنیم ناچار وزارت مالیه باید باید آنها را درنظر بگیرد وبامراجعه به اشخاصی که سابقا مشغول خروج مسکوک طلا ونقره بوده‌اند یک موادی تهیه بکند که بتواند مطابق آن مواد از عهده جلوگیری از این خرج مسکوک طلانقره برآید وصرفابه یک ماده واحده نمی‌تواند اکتفا نماید البته اگر این قانون فوریت نداشت ممکن بود وزرات مالیه یک قانون که دارای مواد مفیدی باشد پیشنهاد کند برود به کمیسیون وحلاجی وشور بشود ولی با فوریتی که نمایندگان محترم هم تصدیق دارند عجالتا یک ماده واحده آورده‌اند که به تصویب مجلس برسانند که فعلا خروج مسکوک ممنوع بشود تا آن وقت بقیه جزئیات آن را به موجب یک نظامنامه ترتیب بدهند واگر مابخواهیم بموجب قانون کلیه عمل این دولت رایعنی عملیات راکه ممکن است برخلاف رویه باشد جلوگیری کنیم ممکن نیست ودر مقام عمل هم دیده‌ایم هرچه قانون راخوب ومطلوب مینویسند ولی وقتی که یک مسوولیت ومجازات یا نظارت یکه حق ماها است درکار نباشد واز طرف ماا عمال نشود ممکن است آن قانون را باید اجرا کنند وبسا قانون هاست که اصلااجرا نشده است دراین صورت اگر مادقت کنیم وسعی کنیم که یک کمیسیونی درمجلس برای نظامها تشکیل شود وقتی که دولت خود را کاملا مسوول دید وما نظارت خودمان رادر مسوولیت دولت اعمال کردیم آنوقت دولت قوانین راخوب اجرا می‌کند ما باید کاملا درعملیات دولت نظارت داشته باشیم ودروقت یک از قانون تخلف کرد باید اورا مواخذه کنیم فرمودند دولت نباید درهر نظامنامه برای متخلفین مجازات معین کند وباید مراجعه بدهند مجازات متخلفین رابه قانون جزا عرفی درآنجا ترتیب مجازات متخلفین رایک طوری معین کرده ولی به نظر بنده همچو چیزی نمی‌رسد که در قانون جزای عرفی کی ماده مخصوص برای مجازات کسانی که طلا نقره که از سرحدخارج می‌کنند معین شرده باشد بطور مطلق مجازاتی بری مامورین دولت معین شده که عبارت از انفصال است ولی مابنیاد به این اکتفا کنیم واجازه بدهیم که بوسیله مامورین دولت طلاونقره از مملکت خارج واجازه بدهیم وآنوقت اورا منفصل کنیم فراضا درباره مامورین دولت به مجازات قائل شویم وآنهارا منفصل کنیم قائل شویم وآنها را منفصل کنیم ولی غیر از مامورین دولت اشخاص دیگری هم از قبیل تاجر وغیره هستند که نمی‌شود مجازات آنها را بموجب قانون انفصال قرارداد چه طور می‌شود مثل تاجر را از شغل خودش منفصل کرد درهر حال به عقیده بنده متخلف از قانون راباید مجازات کرد وانفصال هم در
این مورد بخصوص مفید نیست داین صورت مجازات علیحده لازم دارد وچون از لحاظ فوریت واهمیت مطلب مجال نبوده وناچاریم امروز به این ماده واحده رای بدهیم واین قانون رابگذرانیم ممکن است بعد وزارتخانه مروبوطه یک نظامنامه تهیه کند ودرآن مجازات متخلف راطوری که مقتضی بداند معین کند واین قضیه هم سابقه دارد وآن این است که مادر یکی از مواد قانون جزا اصلا بدولت ووزارتخانه‌ها اجازه دادیم که خودشان درباب امور خلافی نظامنامه تهیه کنند پس به نظر بنده اشکالی ندارد بعلاوه مجازات این مساله هم این قدرها شدید نیست که موجب وحشت ونگرانی شودوهمینطور درقسمت مصنوعات طلاونقره که چگونه وچه طورباید تشخیص داده شود وزیور آلات کدام است وچه جور باید خارج شود به عقیده بنده اینها یک چیزهایی است که دراین قانون نیم ود احصا کرد کرد وناچار باید به ورارتخانه حق دادکه این مسائل رادرنظامنامه قید نماید وهیچ اشکالی هم نخواهد داشت
جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است
رییس –پیشنهاد آقای آقا سسید یعقوب قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست پیشنهاد کنیم درماده واحده بعداز کلمه ابلاغ زیاد شود از مجلس
رییس –آقای آقا سید یعقوب
(اجازه)
آقاسید یعقوب نظر بنده همان ساله بود که به عرض آقایان رساندم وبنده کلمه ابلاغ رااسباب زحمت میدانم این است که استدعا می‌کنم آقای وزیر حاضر می‌شوند که اصلا کلمه ابلاغ رااز قانون بردارند واگر بر نمی‌دارند نوشته شود بعدا از ابلاغ از طرف مجلس مقصود است نوعی شود که اسباب زحمت فراهم نشود دیگر بسته به میل خودشان است
وزیرمالیه –کمله ابلاغ را بر می‌داریم
رییس –کلمه ابلاغ را مسترد می‌کنید
وزیر مالیه- بلی نوشته می‌شود بعداز تصویب مجلس
بعضی از نمایندگان -کلمه ابلاغ لازم است.
رییس- آقایان میدانند که ابلاغ از وظایف ومختصات دولت است ومحتاج نیست که جزو ماده قانون نوشته شود از آن حیث بود که بداشته شد پیشنهاد آقای فیروز آبادی قرائت می‌شود
(بمضمون آتی قرائت شد)
چون شخص مسافر بخواهد از سرحد خارج بشود ومراجعت هم بنماید دوازده تومان کفایت نمی‌کند بنده پیشنهاد می‌کند بیست تومان نوشته شود
رییس-آقای فیروزآبادی (اجازه)
فیروز آبادی- دراینجا نوشته است بیشتر از دوازده تومان طلا حق ندارد خارج کند وچون این شخص مسافر که می‌خواهد از سرحد خارج شود قصد مراجعت راهم دارد وترتیب برات گرفتن هم درآنجا برایش میسر نیست وممکن است رفتن ومراجعتش هم چندین روز طول بکشد وشاید دوازده تومان هم کفافش را ندهد از این جهت بنده پیشنهاد کردم بیست تومان باشد
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب –دردوره چهارم دروقتی که این قانون مطرح بودتمام اطراف ان ماده راملاحظه کردیم وتمام نکات رامراعات نمودم یا مطالعه حساب کردیم که دوازده تومان کافی است ویک نفر مسافر بیش از این لازم ندارد بعلاوه ممکن است درقصر برات بگیرد منظوراصل اساسی مااز این قانون این که کمتر طلا نقره از اینجا خرج بشود
فیروز آبادی –مقصود بنده این بود درصورتی که برات ممکن نباشد بقدر بیست تومان مجاز باشد
رییس –بنده خیال کردم می‌خواهید پیشنهاد خودتان را مسترد بدارید چن نظامنامه اجازه می‌دهد پیشنهاد دومرتبه حرف زده شود علی ای حال رای می‌گریم به پیشنهاد آقای آقای فیروز آبادی که دوازده که دوازده تومان بیست تومان بشود آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(کسی قیام نکرد)
رییس- تصویب نشد پیشنهاد آقای ارباب قرائت می‌شود
(به این مضمون خواند شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم کلمه ابلاغ که آقای وزیر مالیه پس گرفتن بجای خود باقی بماند
رییس –آقای ارباب (اجازه)
ارباب دراینجا تصور می‌کنم یک اشتباهی شده است زیرا قانون را که مجلس تصویب می‌کند وموقعیت اجرایش وقتی است که دولت ابلاغ می‌کند زیرا به هر سرعتی که قانون از مجلس بیرون برود به هر سرعتی که دولت بخواهد اجراکند باید فرجه داشته باشد که آن قانون راابلاغ کند به هرصورت اگر می‌خواهیم قانون عملی باشد کلمه ابلاغ هم نوشته شود والا اگر مقصود فقط تصویب مجلس باشد وکلمه ابلاغ رانداشته باشد بنده قانون راعمل نمی دانم زیرا بمجرد تصویب عمل نمی‌شود همین جریاناتست که به قانون سکته می‌زند
رییس –آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی –لازمه اجرا ابلاغ است وقتی که ماگفتیم بعداز تصویب باید اجرا بشود یعنی باید ابلاغ بشود اجرا اعم از ابلاغ است وقتی که قائل شدید که باید قانون اجرا بشود ابلاغ هم درجزوش مستتر است بعلاوه تکالیف دولت درقوانین موضوعه مملکتی معین است ومانباید درهر قانونی تکلیف برای دولت معین کنیم پس دراینجا ذکر کمله ابلاغ کردن موردی ندارد ونقطه نظر اصلی بنده وآقای آقا سید یعقوب هم این است قانونی که بتصویب مجلس رسید واجب الاجرا است وبنده باکلمه که اورا تکان بخواهد بدهد مخالفم.
رییس –بنده تصور می‌کنم دراینجا یک سوتفاهمی بوری داده است که سابقه نداشته است وخیال می‌کنم درآتیه یک ضرری تولید کند در قانون اساسی ترتبیت اجرای قوانین تصریح شده
وترتیب اجرای آن را بعهده قوه مجریه قرارداده است دولت هم قوه مجریه است وباید بهمان ترتیبی که موظف است عمل کند والا اگر متسمک شوند که پنج روز دیرتر این قانون بما ابلاغ شده است چه خواهید کرد مثلا گمرک خواهد گفت که این قانون یکماه بعد بمن ابلاغ شده آنوقت چه می‌گویید این فرمول سابقه ندراد علی ای حال رای می‌گیریم آقایانی که با پیشنهاد آقای ارباب موافقند قیام فرمایند
(چند نفری قیام کردند)
رییس –تصویب شد
فاطمی –کسی توضیح نداد
رییس –نظامنامه اجازه نداده بیش از یک مخالف وموافق جرف بزنند پیشنهاد آقای فهیمی قرائت یم شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم بجای مجاز است نوشته شود درمرتبه اولی نصف طلا ونقره ضبط شود ودرمرتبه ثانی تمام ضبط دولت شود
رییس –آقای فهیمی (اجازه)
فهیمی –آقایان را توجه می‌دهم بفرمایشاتی که آقای آقاسید یعقوب وآقای شیروانی کردند که که بهمان طوری که اظهار شد تهیه نظامنامه اجرا بادولت است اینکه فرمودند دولت نظامنامه راباید تهیه کند وبیاورد به کمیسیونهای مجلس بنده عرض می‌کنم کمیسیونها مجلس در هردوره تغییر می‌کند وکمیسیونهاای جدیدی که معین می‌شود از مذکرات سابقه واطلاعی ندارند ازموضوع مذاکارات وجلسات گذشته مستحضر نمی‌باشند منتهی قانون راباید واضحتر مبسوط تر نوشت بخصوص در این اوقات که همان طورکه آقای آقا سید یعقوب فرمودند نظامنامه‌هایی که از طرف وزارت خانه‌ها نوشته می‌شود صراحتا برخلاف مدلول قوانین است شاید حالا مقتضی نباشد صریحتر عرض کنم که چه نظامنهایی نوشته شده است ولی اجمالا عرض می‌کنم که مخالف صریح قوانین موضوعه است بخصوص درمساله مجازات واین به عقیده بنده یک چیزی نیست که به اختیار نظامنامه گذاشته شود والا اگر دولت مجازات اشخاصی که طلا ونقره خارج می‌کنند اعدام قرارداد آیا این مجازات صحیح است؟ وآنوقت می‌توانیم بدولت بگوییم چرا اینطور مجازات درست کردی این بعقیده بنده عمل وصحیح نیست مجازات وجریمه واین قبیل چیزها یک چیزهایی است که باید در خود قانون ذکر شود نباید موکول به نظامنامه گردد واینکه مامجازات را احاله بدهیم به نظامنامه این رابنده مبهم وغیر کافی میدانم وعقیده دارم که مجازات درخود قانون ذکر شود حالا اگر آقایان در کم زیاد آن مذکراتی دارند بنده مخالف نیستم مقصود این است که مجازات موکول بنه نظامنامه نشود که اسبا زحمت فراهم گردد
رییس –آقای فاطمی (اجازه)
فاطمی –عرضی ندارم
رییس آقای عدل (اجازه)
عدل بنده با فرمایشات آقای فهیمی تمام موافقم
یک نفر ازنمایندگان –دونفر موافق نباید پشت سرهم حرف بزنند
عدل –اجازه بدهید بنده میدانم درسال طلا ونقره چه زحماتی برای مردم وارد شده است وخوب میدانم که بی اندازه مزاحم زوار شده‌اند نوشتن نظامنامه را به اختیار گمرک گذاردند یک کار خطائی است ولی اینکه ایشان پیشنهاد می‌کنند که در دفعه اول نصف طلا ونقره ودردفعه ثانی تمام ضبط شود چون دفعه ثانی ندارد از این جهت بنده معتقدم که همان دفعه اول ضبط نصفش کافی است
وزیر مالیه –بنده تصور می‌کنم در این جا دولت رعایت مقام مجلس راکرده است که تعیین جزا را موکول به نظام منام دانسته است وآقایان باید این مساله را بدانند که این هیئت دولت برخلاف قوانین موضوعه هیچ نظامنامه راوضع نخواهند کرد بعلاوه اداره گمرک یک نظامنامه برای این قبیل مسائل قاچاق‌ها بردن اسبابها وخروج طلا نقره وغیره هست ودآنجا سابقه دارد ومشغول اجرای آن هستند والبته دراین موضوع هم دولت درنظر خواهد گرفت که بر طبق قوانین موضوعه نظامنامه وضع کند مقدار مجازاتی که معین می‌کند متناسب باجرم اشخاص خواهد بود والبته همان طور که فرمودند مثلا برای پنج تومان اعدام نمی‌کنند وتصور می‌کنم دولت دراینجا مراعات وقت مجلس راکرده است والبته پس از آنکه نظامنامه وضع شد چاپ می‌کنند وبه نظر همه آقایان خواهد رسید وملاحظه خواهند فرمود که هیچ مخالفتی با قانون نخواهد داشت
رییس –رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای فهیمی
شیروانی –خوبست یک مرتبه دیگر قرائت شود
(به شرح گذشته قرائت شد)
وزیرمالیه- مقصود دولت این است که اصلا هیچ طلا ونقره خارج نشود برطبق این پیشنهاد دولت نصفش راضبط کرد نصف دیگرش را می‌برند واین مخالف با مقصود است زیرا که ما می‌خواهیم اصلا هیچ طلا ونقره خارج نشود
رییس –رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای فهیمی آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(چند نفری قیام نمودند)
رییس –تصویب نشد پیشنهاد آقای احتشام زاده قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت دششد)
بنده پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده منع خروج طلا ونقره الحاق شود
تبصره –نظامنامه مذکور درماده واحده فوق راوزارت مالیه تهیه به تصویب کمیسیون قوانین مالیه مجلس میرساند
رییس –آقای احتشام زاده
((اجازه)
احتشام زاده –از مذکراتی که اغلب آقایان نمایندگان فرمودند همچو معلوم شد که از نظامنامه‌هایی که اغلب وزارتخانه‌ها
مینویسند وحشت ونگرانی دارند والبته حق هم دارند زیرا دراین قانون یک مسائل مبهمی هست که دولت نتوانسته است حل کند موقوف به نظامنامه کرده است برای اینکه بتواند مجازات را معین کند پس برای اینکه مراتب نظریات همه آقایان ملحوظ شود بهتر این است که دولت نظامنامه را بنویسد وزارت مالیه تهیه کند وبفرست به کمیسیون قوانین مالیه وپس از تصویب کمیسیون قوانین مالیه بموقع اجرا گذارده شود که رفع نگرانی آقایان هم بشود
رییس –آقای روحی (اجازه)
روحی –بنده عرض می‌کنم که این قانون با این عجله وبا قید دو فوریت که بمجلس آمده برای یسن است که هرچه زودتر به تصویب مجلس رسیده واجرا شود وماحالا اگر بخواهیم موکول کنیم به اینکه وزارت مالیه نظامنامه تهیه کند وبیاورد به کمیسیون قوانین مالیه ودرآنجا تصویب شود وبعد اجرا شود این سه چهار ماه طول می‌کشد وآنوقت همان عرضی است که در جواب آقای فرمند عرض کردم دیگر درمملکت طلا باقی خواهد ماند نه نقره بعلاوه بنده مخالفم که مجلس درتهیه نظامنامه مداخله کند وعقیده ندارم که مجلس این اندازه مقامش را تنزل دهد وبیاید نظامنامه بنویسد اینها یک مسائلی است که خود دولت برای تنظیم دوائر خودش باید اعمال نماید ولی اگر آقایان می‌خواهند ممکن است موادی رااز قانون مجازات ردنظر بگیرند مجازات راکه احاله بدهند به آن مواد که از دروی آن مرتکبین ومتخلفین قاچاق رامجازات نمایند در هرحال هرچه هست باید به فوریت باشد وبنده با تعلیق بوقت مخالفم
رییس –(خطاب به وزیر مالیه) موافقت می‌فرمایید
وزیر مالیه –خیر بنده موافق نیستم که نظامنامه بتصویب کمیسیون برسد ممکن است به نظر کمیسیون برسانیم ولی تصدیق می‌فرمایید اگر بنا باشد به تصویب کمیسیون برسد اسباب عسرت خواهد بود وبعلاوه این از وظایف دولت است
رییس –رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای احتشام زاده آقایان که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(عده کمی قیام نمودند)
رییس –تصویب نشد پیشنهاد آقای حق نویس قرائت می‌شود
(بمضمون ذیل خوانده شد)
مقام رفیق ریاست مجلس شورای ملی دامت عظمته اینجانب پیشنهاد می‌کنم که متخلفین از قانون ضبط تمام آنچه خارج می‌نمایند جریمه می‌شوند رییس –پیشنهاد دیگری هم آقای آقا سید یعقوب به عنوان تبصره دراین زمنینه کرده‌اند قرائت می‌شود
(بمضمون ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست بنده پیشنهاد می‌کنم تبصره بعداز ماده زیاد شود مجازات متخلف ضبط کلیه طلاونقره خواهد شود
رییس –آقای حق نویس (اجازه)
حق نویس مقصود بنده این بودکه هم رعایت سرعت وضع قانون بشود وهم مجازات درخود مجلس معین بشود تا بدولت حق داده نشده باشد که خودش مجازات معین بکند دیگر بسته به نظر آقایان است
رییس –آقای فاطمی (اجازه)
فاطمی بنده با اینکه مجازات اشخاص راکه طلا ونقره خارج می‌کند درنظامنامه که برای این قانون نوشته می‌شود (همین اندازه که گفتند وپیشنهاد شد) معین کنند مخالف نیستم ولی با اینکه مجازات درتحت این ماده واین قانون ذکرشود مخالفم برای اینکه آنوقت تکلیف مامورین یکه مرتکب رد کردن قاچاقچی شوند چیست مثلا برای یک رییس گمرکی که می‌گذارد طلا ونثره بطور قاچاق خراج شود چه مجازاتی معین می‌شود ما تاین اندازه هم نباید سو ظن بدولت داشته باشیم البته صحیح است وهمین طوری که آقای فهیمی وسایرین فرمودند یک نظامنامه‌هایی دروزارتخانه‌ها وضع شده که تا اندازه مخالفت با قانون دارد بنده هم این قضیه ر ا تصدیق می‌کنم ولی درهر موردی هم نباید بدولت سوظن داشت فرض می‌کنیم رفتند وبرای قاچاقچی مجازات شدیدی معین کردند چه خواهد شد ودنیا با قاچاقچی یا متقلب چه معامله می‌کند اینقدرها نبایستی سوظن داشت ولی اگر رفتند ویک نظامنامه نوشتندکه بر خلاف قانون بود آنوقت مجلس می‌تواند تذکر بدهد با بعنوان تبصره هرطور خودش دلش می‌خواهد پیشنهاد کند این اینقدرها اهمیت ندارد
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- بنده از آقای فاطمی تعجب می‌کنم که چرا این فرمایشی را فرمودند متخلف اگر مامور دولت باشد که که حکمش در قانون مجازات معین است درآنجا مجازات مامور متخلف را انفصال قرارداده است واینکه بنده وآقا ی حق نویس پیشنهاد کردیم مقصود متخلف غیر مامور بود آقای فهیمی پیشنهاد کرده بودند نصف از طلا ونقره ضبط شود چون آقای وزیر مالیه یک فرمایشی کردند که توجه آقایان راجلب کرد وصورتی که عرض ایشانهم این نبود که نصف طلا را ضبط کنند ونصف دیگرش اجازه بدهند ببرد بهر حال چون آقای وزیر مالیه خیلی دقیق هستند بهتر این است که همین پیشنهاد ماراقبول کنند بنده وآقای حقنویس پیشنهاد کرده‌ایم که تمامش را ضبط کنند برای اینکه از خروج طلاونقره کاملا جلوگیری شده باشد اما راجع بمامور دولت چنانچه غرض شد اگر تلف کرد که حکمش درقانون مجازات معین ومجازاتش انفصال ابدی است (گرچه این قوانین اجرا نشده است ولی امیدواریم انشاء الله درآتیه اجرا شود) غرض ما متخلفین غیر مامور بود که پس از اعلان دولت اگر تخلف کردند تمام طلا ونقره‌های آنها ضبط شود
رییس –آقای فرشی (اجازه)
حاج میرزا آقا فرشی بنده نمی‌خواهم زیاد وقت مجلس را تلف کنم بعقیده بنده مسئله دوتااست یکی اینکه این مسئله اهمیت وفوریت دارد لازم است زودتر مجلس رای بدهد ویکی درخصوص
نظامنامه است که آیا دولت باید نظامنامه رابنویسد یامجلس بعقیده بنده خوبست مجلس باین قانون رای بدهد بعد یک قانونی بگذرانند که قوانینی که از مجلس می‌گذرد نظامنامه آنرادولت باید تدوین نمایند با مجلس حالا مااین دومسئله راباهم وقتی می‌کنیم فایده ندارد
رییس –رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقا حقنویس که قدری فرق دارد با پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب آقایانی که تصویب می‌کنند قیام بفرمایند (معدودی قیام نمودند)
رییس –تصویب شد رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقا سید یعقوب آقایانی که تصویب می‌کنند قیام نمایند (چندنفری قیام نمودند)
رییس –تصویب نشد نصرت الدوله بنده پیشنهاد تنفس می‌کنم
رییس مخالفی ندارد
(اظهاری نشد)
(دراین موقع جلسه تعطیل وپس از نیم ساعت مجداد تشکیل گردید
رییس –چند فقره لایحه که از طرف وزارت مالیه پیشنهاد شد وبعرض مجلس می‌رسد که بکمیسیونهای مربوطه ارجاع شود یکی راجع به برقراری هشتادوسه قران شهریه درپاره فرخ خان پسر مرحوم میرزا کاظم خان عضو سبق گمرکات کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود لایحه دیگر راجع به برقراری مالی ده هزار فرانک از قرار وفرانکی دو قران بطور ثابت درباره مسیو هنسس ریس سابق گمرکات بکمیسیون بودجه ارجاع می‌شود لایحه دیگر راجع به روده است بکیمسیون قوانین مالیه وبودجه ارجاع می‌شود لایه دیگرراجع به تصویب دودوازدهم که به قیدفوریت است بعد تکلیفش معین می‌گردد زیر فواید عامه سه لایحه ایست که تقدیم می‌شود یکی راجع به مهندسی راه آهن که اجیر شده است ومیاید ولی برای خودش یک اعوانی خواسته است یکی هم راجع به مهندس ذوب آهن است که او هم باید خودش یک کمکی خواسته است وگفته است که من تنها نمی‌توانم این کاررا صورت بدهم یکی هم که درجزو همان لایحه مهندسی معدن است استخدام یک اتوبوس رانی درشهر تهران که شرحش برا ی استحضار عرض شد
رییس لایحه راجعه به اتوبوس راین بکمیسیون خارجه وفواید عامه ارجاع می‌شود سایر لوایح که راجع به مهندسین است بکمیسیون فواید عامه وبودجه وخارجه ارجاع می‌شود وزیر مالیه برای وتوضیح ماده واحده این مواد ترتیب داده شد که که بنظر آقایان نمایندگان تصویب شود
رییس –آن ماده واحده رامسترد می‌دارند واینصورت پیشنهاد نموده‌اند
(بشرح زیر قرات شد)
ماده اول خروج طلا ونقره خواه بصورت مسکوکات خواه بصورت شمش وخاک ومثال آن از سرحدات بکلی ممنوع است ولی هر مسافر تامیزان دوازده تومان می‌تواند درموقع عبور از سرحد مسکوک طلا ونقره با با خود همراه داشته باشد
رییس –این ماده مخالفی دارد یک نفر از نمایندگان بقیه مواد را هم بخوانند
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده دوم راجع بخروج صنعتی طلاو نقره که از این منع مستثنی است وزارت مالیه درضمن نظامنامه اجرای این قانون مقرارت معنی ذکر خواهد نمود
ماده سوم مجازات متخلف که بیست روز پس از تصویب این قانون حتمی الاجراست عبارت است از
۱- ضبط اشیا ممنوعه از نصف تا کلیه آن اشیا
(ب) درصورت تکرار جرم مجازات فوق بعلاوه اخذ یک برابر قیمت اشیا ممنوعه است ج محکمه می‌تواند علاوه بر مجازاتهای فوق متخلف را محکوم به بیست روز تا دوماه حبس تادیبی نماید رییس –آقای فرمند (اجازه)
فرمند در خصوص این ماده اگر مجدا صحبت می‌شود بنده عرضی دارم والا درکلیات عرایض خودم را عرض می‌کنم
ریس – همان پیشنهاد است که به چند ماده تجزیه کرده‌اند ماده اول یک مرتبه دیگر خوانده می‌شود
(شرح سابق خوانده شد)
رییس –رای گرفته می‌شود بماده اول دیبا اجازه می‌فرمایید
رییس – بفرمایید دیبا آن ماده واحده را آقای وزیر مالیه پس گرفتند واین را که پیشنهاد کرده‌اند چندماده است باید بدوا شور در کلیات آن بشو
رییس – همان پیشنهاد است که بچند ماده تجزیه کرده‌اند رای گرفته می‌شود بماده اول آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد ماده دوم
(بشرح سابق قرائت گردید)
رییس –مخالف دارد
(اظهاری نشد رای گرفته می‌شود بماده دوم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند تصویب شد ماده سوم
(بشرح مزبور قبل خوانده شد)
رییس –مخالفی ندارد
یاسائی بنده مخالفم
رییس بفرماید
یاسائی بنده نمی دانم بچه مناسبت مدت بیست روز را دراینجا معی کرده‌اند وقتی که ماباین موضوع رای داریم فوری از مجلس بدولت ابلاغ می‌شود ودولت هم فوری آنرا اجرا می‌کند از قید این بیست روز شاید یک اشخاص استفاده‌هایی بکنند واین مدت را وسیله تاخیر اجرا این قانون قرار دهند
وزیر مالیه توضیحا عرض می‌کنم که بمجرد گذشتن این قانون از خروج طلا نقره جلوگیری مشود ولی این بیست روز راجع مجازاتست زیرا باید اول مردم اطلاع پیدا کنند بعد اگر تخلف کردند مجازات بشوند
رییس –آقا دادگر (اجازه)
دادگر ماده سوم به قسمت (الف –ب –ج) تقسیم شده است وتنها درقسمت (ج) نوشته شده است که محکمه می‌تواند علاوه بر مجازاتهای فوق متخلف رامحکوم به بیست روز تا دوماه حبس تادیبی تنماید ودرآن دومورد دیگر نوشته نشده است که محکمه باید باشد یا نباشد وبرفرض اینکه درآن دومورد هم محکمه باشد از آقا وزیر سوال می‌کنم که طرز اجرای آن چطوراست
وزیر مالیه –قسمت (ج) برای این نوشته شده است که اگر خواسته باشند یک مجازات شدیدتری تعیین نمایند بتوانند ودر لایحه قبل هم قرار شده بود که متخلف سخت تنبیه می‌شود بنابراین ذکر از محکمه شده است ولی دردوقسمت (الف وب) مطابق معمول مامورین گمرک اقدام خواهند کرد بجهت اینکه عین جنس حاضر است ومنطبق قانون عمل خواهند کرد وبمحکمه هم رجوع نمی‌شود ولی اگر کسی شکایت کرد برای اینکه آبان شکایت رسیدگی کنند البته باید محکمه صالحه رجوع شود والا مطابق معمول گمرک عمل خواهند کرد
(پیشنهاد آقا ضیا بشرح ذیل خوانده شد)
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌شود که ماده ۳ بترتیب ذیل اصلاح شود
این قانون پس از تصویب مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذارده خواهدشد ومتخلفین پس از بیست روز از تاریخ تصویب این قانون بترتیب ذیل مجازات خواهند شد
رییس –آقای ضیا (اجازه)
ضیا همانطور که آقای یاسائی تذکر دادند درقسمت اول این ماده یک ابهامی هست که ممکن است بد تفسیر شود یعنی بعضی خیال کنند که ممکن است تا مدت بیست روز مسکوک طلا نقره را از سرحد خارج بکنند ومجازاتی هم برای آنها نیست بنابراین بنده پیشنهاد کردم که قسمت اول ماده سوم اینطور اصلاح شود که این قانون پس از تصویب مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذارده خواهد شد ومتخلفین پس ازبیست روز ا زتاریخ تصویب این قانون بترتیب ذیل که ذکر شده مجازات خواهند شد واین بیست روز برای این است که بتوانند تلگرافا یا کتبا بنقاط دوردست ابلاغ نمایند ومامورین گمرک درسر حدات عمل کنند
رییس آقای داور (اجازه)
داور بنده تصور می‌کنم این دومسئله رابهمان شکلی که پیش بینی شده است وآقای وزیر پیشنهاد کردند خیلی خوبست دراینکه قانون را باید فوری بموقع اجرا گذاشت این محل حرف نیست ولی مسئله بیست روز برای این است که معمولا وقتی می‌خواهند کسی را برای یک عمل مجازات کند باید به او خبر بدهند که او بداند اگر از این عمل تخلف کرد مجازات می‌شود ولی در این قانون بعداز گذشتن از مجلس باید بموقع اجرا گذاشته شود هیچ حرفی نیست بنده تصور می‌کنم که این پیشنهاد هیچ ندارد رییس رای گرفته میشودبه پیشنهاد آقای ضیا آقایان موافقین قیام فرمایند (معدودی قیام نمودند)
رییس –تصویب نشد رای گرفته می‌شود باصل ماده سوم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رییس –تصویب شد تبصره پیشنهادی آقای آقا میرزا یدالله خان
(بشرح آتی خوانده شد)
تبصره ذیل را بنده پیشنهاد می‌کنم
تبصره درصورتی که مامورین دولتی تخلف ویا شرکت با متخلفین نمایند علاوه بر مجازات فوق مادام العمر از خدمت دولت مستعفی خواهند بود میرزا یدالله خان بنده معتقدم همانطوریکه برای مملکت یا ملت یک قانون مجازاتی وضع می‌شود نظر باینکه مامورین دولت درکجائی که هستند قواشان از ملت بیشتر است اگر یک مجازات شدیدتر برای آنها وضع شود خیلی خوبست قانونی که وضع می‌شود کاملا اجرا نمایند نگذارند یک تقریطهایی بشود در این قانون اسمی از مامورین دولت برده نشده وبا سا میشو مامورین دولت بقدری لاقیدند که حد ندارد مثلا اگر یک کسی مسکوک خارج کرد او باید جریمه بشود اما اگر مامور دولت را جریمه نکرد دراینجا مجازاتی که برای آن مامور معین نشده است بنابراین بنده این پیشنهاد را کردم حالا اگر صلاح میدانند پیشنهاد را بنده تصویب کنند
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب خوب بود فقط ایشان تذکر میداند که دولت آن ماده که درقانون جزا راجع به تخلف مامورین دولت است اجرا کند موضوع تخلف مامورین دولت در قانون جزا مفصلا نوشته شده ودیگر تصور نیمکنم دراینجا لزومی داشته باشد
آقا سیدیدالله خان –در صورتی که درقانون مجازات باشد دیگر مورد ندارد وبنده استرداد می‌کنم
رییس –شور درکلیات آقای فرمند (اجازه)
فرمند –بنده با این لایحه اصولا مخالفت وبرای اینکه مخالفت خود را درست وبعرض برسانم لازم میدانم مقدمه عرض کنم در زمانهای گذشته از صد سال پیش طلا اهمیت زیادی در دنیا داشت یعنی علمای علمی اقتصاد اینطور تصور میکدرند که هر ملتی زیادتر طلاداشته باشد رونق وسعادت اقتصادیش بیشتر است اما حالا علم اخیر این نظر را ندارند ویک نظریه دیگری اتخاذ کرده‌اند وآن این است که هر ملتی که دارای عملا شیمی ومیکانیک که فیزیک بیشتر باشد وهر ملتی که کار کردش بیشتر باشد آن ملت از نظر اقتصاد رونق وسعادتش بیشتر است طلا از آن درجه اهمیتی که سابق داشت امروز کاسته شده وامروز دنیا وسیله اعتبار اسکناس شده است ما میدانیم که امروز
دول اروپا از خرج طلا ونقره شان جلوگیری می‌کنند وباضافه جمع آوری کرده وحبس می‌کنند این از نقطه نظ اعتبار اسکناسشان است برای اینکه دول اروپایی بانکهایی دارند که طلا را آنجا حبس می‌کنند وبه اعتبار آن طلا به ملت کاغذ می‌دهند که کار آنها بسهولت انجام بگیرد درمملکت ما امروزه طلاآن حیثیت راندارد برای اینکه اساس پول مانیست ولی درخصوص نقره بواسطه یک کنتراتی که بایک کمپانی اینگلیس که در بانک شاهنشاهی است بسته شده است که یک مقداری نقره درآنجا نگاه دارد ودر مقابل اسکناس رواج بدهد بنده عقیده‌ام این است که اگر بانک شاهنشاهی از دولت ایران تقاضا کند که بر طبق کنترات وفرمان من از خروج آن جلوگیری کنید ماوظیفه مندیم برای حسن جریان وتقبلاتی که بابانک شاهنشاهی کرده‌ایم از خروج نقره جلوگیری کنیم ولی طلا وقتی که شب عید می‌رویم دربازار ومی خواهیم اشرفی برای عیدی فراهم کنیم می‌گوییم چند می‌فروشی می گوید هیجده قران ومامی گوییم هفده قران درقیمتش مباحثه می‌شود پس طلا یک سال التجاره ایست یعنی بنده طلا را مال التجاره می دانم ومطابق قوانین اعتصاد جلوگیری از دخول وخروج یک مال التجار هیچ مورد ندارد نکته دیگری که می‌خواهم به عرض آقای برسانم این که علمای علم اقتصاد –معتقد شده‌اند که قوانین علم اقتصاد یک قوانین است که لاتغیر است واغلب جلوگیری از آنها میسر نیست مثلا ما سه سال است که خروج طلا ونقره را منع کرده‌ایم دریان مثلا ما سه سال است که خرج طلا ونقره رامنع کرده‌ایم دراین سه سال صد وهفتاد کرور تومان پول از این مملکت بیرون رفته است اگر ممنوع بوده است که جلوگیری می کرده این چه طور این مبلغ خارج شده است این است این شی که سبک پر قیمت است منعش اشکال دارد یعنی بعملی نیست مثل اینکه دراین مدتی که منع می شده است هیچ اثری نکرده وصدوهفتاد کرور کمتر یا بیشتر پول از این مملکت بیرون رفته است حلا ممکن است بفرمایند به قاچاق خارج شده است بلی می‌شود تصور کرد که دوسه کرور به قاچاق خارج شده باشد ولی صدو هفتاد کرور را نمی‌شود تصور کرد که از راه قاچاق بیرون برده باشند واین قانون منع خروج طلا ونقره یک چیزی است خیالی ووهمی که مادل خودمان را به آن خوش می‌کنیم ولی درعمل هیچ تاثیری ندارد چناچه درگذشته هم هیچ اثر نداشته بواسطه اینکه ما بادول اروپایی تجارتی داریم یعنی یک چیزهایی از آنها می‌خریم ویک چیزهایی درعوض به انها می‌دهیم وآن کسری که واردات ما نسبت به صادارت ما پیدامی کند سالی هفتاد کرور است بوده این چیزها نمی‌شود جلوگیری کرد اگر دولت بخواهد صادرات وواردات را موازنه بدهد باید مثل روسیه درسرحدات با هر دولتی که معامله می‌کند خرید فروش را مساوی این یک حرفی است که ممکن است عمل بشود که بگویید ما درسرحدات اجبارا واردات وصادراتمان را موازنه می‌کنیم ویک لایحه هم دولت بیاورد به مجلس وبگذرانند بلی از این راه یک خدمت بزرگی به مملکت می‌شود کرد وآنوقت می‌شود این هفتاد کروری که هرسال بیرون می‌رود جلوش رابگیرند ولی با این قانون منع خورج طلا نقره این مطلب برای ملت ایران میسر می‌شود چرا برای اینکه درسه سال اخیر تجربه به شده که یک صدو هفتاد کرور پول از این مملکت رفته در صورتی که منع خروج طلا نقره درسرحدات عملی بوده این است که بنده از این لاحیه که دولت آورده هیچ اثری نمی‌بینم اما طلا این طلا درمعامله تجارتی که ماامروز داریم یک مقداری مصنوعات طلا ونقره از مملکت ما می‌رود والبته دولت هم در لایحه ملاحظه کرده است ولی بنده اطلاع دارم مکه وقتی یک خودمثقال طلا به طور مصنوع بیرون می‌رود به قرد چهار مقابل قیمت خودش بر می‌گردد بنده خوشوقتم که این را دولت ملاحظه کرده‌ام اشکلاتی که درتجارت وعبورو مرور برای مردم از این لایحه تولید می‌شود این است که اسباب بالارفتن صرف در مملکتمان می‌شود یعنی وقتی که ما می‌خواهیم پول بفرستیم به اروپا یا بیاوریم مخصوصا وقت فرستادن صرف بروات اروپا بواسطه منع خروج طلا ونقره بالا می‌رود واین یک ضرری وارد می‌کنند به تجار ما که در آنجا پول ندارند وباید یا از اینجا پول بفرستند واین یک ضرر فاحش است برای تجار وهمچنین بطوریکه مذاکره شد زوار که می‌خواهند بروند عتبات یا بجاهای دیگر اغلب از مملکت که خارج می‌شوند اشخاص که میدانند برات چیست برات بانک گرفته میروند ولی طبقه پایین رعیت وغیره که اصلا نمی‌فهمند برایت چیست وقت می‌خواهند مسافرت کنند یک مقدار پولشان در یک جاهایی دربدنشان پنهان می‌کنند میروند بسر حد در سرحد گمرکچی مطابق وظیفه شان که ما الان اینجا قانون وضع می‌کنیم بدن آنهارا تجسس می‌کنند حتی زنهایشانرا هم باینکه برای آنها خیلی ناگوار است وچون قانون نمی دانند وقانون دردهات منتشر نمی‌شود واگر هم منتشر شود آنها نمی‌فهمند بهمین حال میروند در سرحد ودر آنجا اسباب زحمت آنهافراهم می‌شود وپول آنها را می‌گیرند آنوقت میروند آنها بعراق عرب ودیگر نمی‌توانند برگردند بنده اطلاع دارم یک عده رفته‌اند بانجاها وبهمین واسطه که پول نداشته‌اند دراینجا مجبور شده‌اند عملگی بکنند وبما نند واین لایحه ما با باعث می‌شود که عوض اینکه طلا صادر نشود هم طلا صادر می‌شود هم یک عده ایرانی صادر خواهد شد
بعضی از نمایندگان –مذاکرات کافی است
رییس –رای گفته می‌شود این قانون که مشتمل به سه ماده است آقایان که موافقند قیام فرمایند
(غالب نمایندگان قیام نمودند)
رییس –تصویب شد خبری است ازشعبه اول راجع بنمایندگی آقای ثقه الاسلامی قرائت می‌شود
(آقای افشار احضار وراپرت مزبور را بشرح ذیل قرائت نمودند)
بتاریخ لیله ۲۸ اسفند ۱۳۰۴ مطابق ماده ۱۴قانون اتنخابات ۳۶ نفر از طبقات سته ومعتمدین محل بعمارت ایالتی دعوت وبا حضور ۳۵ نفر از حضار با رای مخفی ۹ نفر اعضا اصلی ۹ نفر اضا علی البدل برای انجمن نظارت مرکزی شهر تبریز وتوابع برای انتخاب نمایندگان دوره ششم انتخاب وسپس مطابق ماده ۱۶قانون شروع به تشکیل انجمنهای فرعی وشعب درحومه‌های تابعه شده وبس از تعیین وتشکیل انجمنهای فرعی بموجب ماده ۲۱ قانون از طرف انجمن
نظارت مرکزی اعلان انتخابت منتظر ودرمدت ۲۵ روز از صبح ۱۳ اردی بهشت تاغروب ششم خرداد باحضور سه نفر نماینده کمیساریا‌ها محلات مشغول دادن تعرفه واخذ آرا شده وپس از انجام توزیع تعرفه واخذ را بموجب ماده ۲۹ قانون در ۸ خرداد اوراق آرا ماخوذه از شهر تبریز شمرده شده وعده آن بالغ ۱۰۸۳۸ ورقه بوده ولی درحین قرائت آرا که هرحوزه دردفتر مذاکرات ثبت ونمره ترتیب در پشت اوراق آنها قید می‌شود معلوم می‌شود عده آرا قرائت شد بالغ ۱۰۸۴۹ روبه بوده بنابراین ۵۵ ورقه درکلیه از عده اوراق تعرفه کسر بوده است مطابق ماده ۳۰ قانون بعداز شماره اوراق آرا با رعایت مواد قانون از روز۹ خرداد شروع بقرائت آرا گردیده و در۲۱تیرماه قرائت آرا خاتمه یافته واز مجموع آرا شهر تبریز ۴۶۱ورقه از اوراق آرا سفید وباطله ولایقرء بود است که عینا ضمیمه صورت مجلس است حائزین اکثریت شهر تبریز توابع یازدهگانه الان بر آغوش آن عباس، ارونق، انزاب، اسکو، ده خوراقان، سرد صحرا، عجب شیر، مهرانه رود، هشترود، فوریچای، روده قات، بقراریست که در راپرتهای جداگانه تفصیل اسامی دارند گان اکثریت آرا بعرض خواهد رسید انجمن مرکزی پس از خاتمه انتخابات شهر وتوابع مطابق ماده ۴۱قانن وبرطبق اعلان منتشره از صبح ۲۰ مرداد برای اخذ شکایات ودرظرف هفته دیگر برای رسیدگی بشکایات حاضر وبانتیجه آقای میرزا ابوالحسن خان ثقه الاسلامی باکثریت ۶۲۲۶ برای نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب وشعبه اول بدوسیه این حوزه انتخابیه راتحت دقت ومطالعه گرفت شکایات واصله بانجمن نظارت مرکزی ومجلس شورای ملی وقضاوت شعبه بقراریست که ذیلا بعرض میرساند
(۱) اعتراض شده از که درتشکیل انجمن نظارت مرکزی رعایت از طبقات ششگانه نشده وآقایان شمس العلما وآقاسید کاظم مجتهد زاده را از زمره مالکین شمرده‌اند هیئت نظار وشعبه این اعتراض را وارد ندیده چه که داشتن ملک مانع از احراز مقام شامخ روحانیت نیست تاچه رسد که این دونفر از صنف علمای معروف شهر تبریز هستند
۲ اعتراض شده است بعضی از اعضا شعب بی سواد بوده‌اند ولی از مجموع اعضا شعب که معترضین بی سواد قلمداد کرده‌اند فقط هیئت نظار دراطراف این اعتراض رسیدگی کامل نموده ومعلوم کرده است رد شعبه فرعیه قوری چای حاجی حمدالله وشعبه فرعیه سرد صحرا مشهدی رسول اصفهانی ومشهدی قاسم خلجانی بی سواد بوده
شعبه بالتفات باینکه وجود یک نفر بی سودا یک شعبه دونفر در شعبه دیگر که هریک مرکب از ۹نفر بوده‌اند ممکن است از روح کمال وتشریفات قانون بکاهد ولی موثر درموضوع نشود وبا مراجعه بفصل چهارم (درتشکیل این انجمن نظارت وماده ۴قانون انتخابات این اعتراض راوارد ندید
(۳) اعتراض شده است که انجمن مرکزی وفرعی شوعب ماده ۱۶قانون را رعایت نکرده‌اند هیئت نظار درجواب این اعتراض متذکر است که مدتی کرا که می‌گویند فاصه شده است در ظرف این مدت مشغول مطالعه مذاکره دراطراف تعیین اشخاص بوده‌اند شعبه نیز باتصدیق رای هیئت نظار اعتراض را ندیده علی الخصوص که تمدید مدت بیشتر بنفع طرفین به تجهیز افکار عمومی تمامی شده است
۴ اعتراض شده که درموقع قرائت آرا شعب فرعیه عموم افراد شعب حاضر نبوده‌اند هیئت ناظر متذکراست بواسطه بعد مسافت موقع کارزارعت و قلت مخارج انتخابات حضور تمام اعضا شعب غیر مقدور بوده است وچون اکثریت اعضا شعب همیشه در قرائت آرا صندوق شعب مربوطه حاضر بوده‌اند لهذا شعبه این اعتراض را نیز غیر وارد دانست
۵ اعتراض شده است که درحومه ده خوارقان تطمیع شده است هیئت نظار درجواب این اعتراض متذکر است که آقای سید المحققین رییس انجمن فرعی آنجا صحت جریان انتخابات را تصدیق کرده با وجود تصدیق صحت جریان تردید درتصدیق آنهم از طرف یک نفر بیمورد است
۶ اعتراض به تفکیک آرا قوری چای شده است
هیئت نظار این اعتراض متذکر است که تفکیک آرا قوری چای ونوشتن آن دستور علی حده مبتنی بر ابطال آرا آن حومه نبوده بلکه نظر بتردید که یک فقره صورت مجلس مبنی بر اظهار تهدید که از یک نفر از رعایای قارقا بعمل آمده بوده است ومصلحت درآن دید که آرا آنجا را تفکیکا در صورت مجلس قید مرتب نیز درتحت نمره ۲۲۱بوزارت داخله راپرت شده است
۷اعتراض شده است راجع باشخاص هیئت نظار چون اعتراضات را مبنی بر مدارک ندیده است لهذا ترتیب اثری به آن نداده شعبه نیز با مراجعه به روح اعتراض چون مدرکی غیر از عدم موافقیت معترضین دردوسیه ندیده بناء علیه قضاوت نظار را تصدیق نمود.
(۸) اعتراض راجع به دادن آرا محمد ولی میرزا مطلق به محمد ولی میرزا فیروز شده انجمن نظار درجواب این اعتراض متمسک به صورت مجلس مورخه ۱۷مرداد شده واتکالا بمعروفیت مجلس شاهزاده محمد ولی میرزا وعدم وجود مدعی خصوصی غیر از محمد ولی میرزای منصور عضو مالیه که سنا نابالغ وقانونا محروم از انتخاب واز نقطه نظر معروفیت محلی غیر معروف بود این اعتراض را وارد ندیده شعبه نیز با کثریت آرا نظریه انجمن نظار رامورد تصدیق واین اعتراض را غیر وارد تلقی می‌نمود
(۹) اعتراض شده است آقای میرزایوسف خان عدل (قائم مقام دوفعه تعرفه گرفته است انجمن نظار در جواب این اعتراض متذکر است با مراجعه به دفتر ثبت اسامی علوم گردید دو ورقه تعرفه به شرح ذیل ۱۳ اردی بهشت تحت نمره به اسم قائم مقام شغل مالک سن ۵۳ ورقه دیگر مورخه و۱۴ اردی بهشت تحت نمره۳۶۴ به اسم میرزا یوسف خان عدل قائم مقام سن ۵۰ شغل مالک صادر ولی چون قائم مقام غیر معروفی بنودکه درظرف دو روز بفاصله آمده عرفه بگیرد ودرشهر تبریز هم شعب فرعه وجود نداشته است وبعلاوه چون درموقع شمردن اوراق آرا
معلوم شده ۵۵ورقه رای کسر بوده است بنا علیهذا معلوم می‌شود منشی انجن اشتباه درتکرار اسم کرده است
شعبه بانهایت دعوت دراین باب واستشهادی که از طرف آقا عدل از حقیقت این قضیه از اعضا انجمن کرده وبا وجود تصدیق که اکثریت اعضا انجمن نظار از عدم اطلاق این نسبت به ایشان داده‌اند ودر دوسیه ضبط است این اعتراض را غیر وارد وناشی از اشتباه منشی تلقی وچون دردفتر ثبت اسامی به اسم شاهزاده ضیا الدوله که نایب سرهنگ وایل بیگی ایل شاهسون وخود در موقع انتخابات درمحل ماموریت بوده است به عنوان اخذ تعرفه عنوانی دیده شده علی اخذ رد اشتباه منشی انجمن جای تردید باقی ندید مخصوصا درقبال تلگرافات وعریضه جات متعدده که مخالف اعتراضات بی امضای اشخاص معلوم به امضای تمام صنوف مختلفه تبریز اعم از عملا واعیان واصناف وتجار واهالی محلات تبریز معروفین حومه جات وکلیه به تصدیق نظمیه وحکومتهای محلی رسیدودلالت برصحت جریان اتنخاب ایشان دارد ودوسیه مضبوط است این اعتراض را وارد ندیده با مراجعه به دوسیه که اجمال آن فوقا به عرض رسید صحبت جریان این حوزه انتخابیه را تصویب ونمایندگی آقای میرزا ابومحمد خان ثقه الاسلامی را تصدیق وراپرت آنرا تقدیم می‌دارد رضای افشار
رییس –آقا شیروانی (اجازه)
شیروانی –مقصود این است که رای چه قسم گرفته می‌شود به مفاد خبر یا به نمایندگی آقای ثقه الاسلام
رییس –مطابق معمول به مفاد خبر که نمایندگی ایشان هم جز آن است آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب –بند عرض می‌کنم این راپورت یک چیز غریب است رجع به شخص آقای ثقه الاسلام همه معتقدیم ولی راجع به این راپرت مخالفیم چون می‌خواهند همه را بااین راپرت تصحیح کنند
افشار مخبر شعبه –این خبر ارجع به شخص ایشان است
رییس –ممکن است بر طبق سابقه ونظامنامه بگویید مخالفم تجزیه نمی‌شود
آقا سید یعقوب –مخالف خجالت نمی‌کشم
رییس –می‌ماند برای بعداگر آقایان اجازه فرمایند جلسه ختم می‌شود جلسه آتیه روز سه شنبه سه ساعت ونیم قبل از ظهر دستور هم دستور امروز
(مجلس یک ساعت بعداز ظهر ختم)
رییس –مجلس شورای ملی سیدمحمد تدین
منشی عبدالامیر منشی امیر تیمور