مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ آبان ۱۳۲۱ نشست ۱۰۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم
قانون اجازه استخدام آقای شریدان تابع دول متحده امریکا برای مستشاری وزارت خواربار |
دوره سیزدهم قانونگذاری
جلسه ۱۰۹
شماره مسلسل - ۱۱۴۲
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۴ آبان ماه ۱۳۲۱ نشست ۱۰۹
(مجلس یک ساعت و نیم پیش از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۱ آبان ماه را آقای (طوسی) منشی خواندند
- تصویب صورت مجلس
۱ـ تصویب صورت مجلس
رئیسـ در صورت مجلس نظری نیست (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد. آقای وزیر خواربار تقاضا می‌کنند لایحه استخدام آقای شریدان مطرح شود.(صحیح است)
- طرح و تصویب لایحه استخدام آقای شریدان مستشار وزارت خواربار
۲ـ طرح و تصویب لایحه استخدام آقای شریدان مستشار وزارت خواربار
گزارش کمیسیون:
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی:
کمیسیون بودجه لایحه شماره ۱۸۲۰۶ دولت راجع به استخدام آقای شریدان تابع دتولت آمریکا را برای امور خواربار با حضور آقای وزیر دارائی مطرح نموده پیشنهادی را با جزائی اصلاحی تصویب و اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی:
کمیسیون امور خارجه لایحه ۱۸۲۰۶ دولت راجع باستخدام آقای شریدان تابع دولت آمریکا را برای مستشاری وزارت خوار بار مطرح نموده واز نقطه نظر ملیت با استخدام
مشار الیه موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس ـ آقای انوار (انوار ـ موافقم) آقای منشور (بعضی از نمایندگان ـ نیستند) آقای امیر تیمور
امیر تیمور ـ بنده البته در این موضوع و نظایر آن مطالب و گفتنی‌های خیلی زیادی دارم اما چون در اینمدت دذیم که آقای وزیر خواربار از این مستخدم آمریکائی که برای خواربار آورده‌است اظهار رضایت و خورسندی کردهاست و طرز کار او را پسندیده تشخیص داده اندازکرده‌است و طرز کار او را پسندیده تشخیص داده‌اند از اظهار مطالب کلی خود داری می‌کنم و صرف نظر می‌کنم فقط نظرم این است که بجای این ماده اول همان ماده اول پیشنهادی دولت مطرح بشود در ماده پیشنهادی که دولت تقدیم کرد و الان خواستم متأسفانه به بنده نرسیده و مسبوق هم نبودم که این لایحه مطرح می‌شود که بنده آن لایحه را از منزل بیاورم یک مستخدمی راکه ما از آمریکا یا هر دولتی بیاوریم برای وزرات خوار بار یا هر یک از ورازتخغنه‌های دیگر صرفاً از نظر استخدام میاوریم و همان نظر مستخدم ر داریم ولی بعد یک سلام و صولواتی دراطراف کار ضمیمه میوشد که کلمه مستشار و مشاوری بآن اضافه می‌شود بنده نمیدانم برای وزرات خوار بار می‌خواهد که یک مستشاری از آمریکابیاورند؟بنده با این قسمت موافقم و مخالفتی هم نمی‌کنم چندنفر مستخدم دیگر هم آمریکائی و غیر آمریکائی برای وزارت خاربار اگر می‌خواهند بیاورند و خیال می‌کنند که موجب فراوانی نان و آذوقه خواهد شد باز بنده عرضی ندارم و موافقت می‌کنم لکن روی هماننظر دولت که برای ی مستخدذم بوده روی همان باید صحبت کرد کلمه مستشار در لایحه دولت نبود بعد اضفاه شدهاست بطور کلی بنده که معتقدم کهما برای امروز و شئون زندگانی خودمان محتاج به مستشار نیستیم البته نتمام دنیا و تمام ممالک عالم راجبه قضایای تکنیکی و فنی محتاج به یک مستشاراتی هستند فرض بفرمائید آمریکااگر بخواهد امروز یککارخانه ساعت سازی راه بیانداز بنده قطع دارم از سویس یک متخصص ساعت سازی باید بوردآنجابرای قضایای فنی و تکنیکی اما برای اداره شدن مملت بنده تصور نمی‌کنم که هیچ مملکتی و کشوری مثل ایران یک خارجی را بیاورند و بر خلاف سیاست اولیه دولت که هیچ اسمی از مستشار نبوده بیاورند و اسم مستشاری رویش بگذارند حالا بنده همان لایحه پیشنهادی دولت است می‌نویسد: دولت مجاز است آقای شریدان تابع دولت آمریکا را بمدت سه سال برای امور خوار باراستخدام نماید. کلمه مستشاری در لایحه پیشنهادی دولت که خود دولت فعلی تقدیم مجلس کردهاست ذکری نشده‌است این سلام و صلواه بعد اضافه شدهاست
رئیس ـ آقای ملک مدنی
ملک مدنی ـ همینطور که آقای امیر تیمور فرمودند شاید نظر اول دولت هم این بوده‌است ولی بالاخرهر عمل معلوم شد که این اشخاصی که ما از آمریکا میاوریم برای اینکه این امورات را بآنها محول کنیم باید دارای یک اختیاراتی باشند که بتوانیم از وجودشان استفاده کنیم سابقاً آمریکائیها در ایران بوده‌اند و سابقه زیادی تارند در کشورما اگر ملاحظه کنید یک سوابق ممتدی دارند و هم از نظر امور مالی یک سوابق زیادی دارند نتیجه خدات آنهابود که استخدام دکتر میلسپو هم در جلسه گذشته لایحه اش گذشت. حالا هم که برا یوزارت خوار بار یک مستشاری لازم است باید یک نفری باشد که با آقای وزیر خوار بار از نقطه نظر تکنیکی کار بکنند بنظر بنده بالاخره لزوم دارد که او هم مدارای یک اختیاراتی باشدو آن منافی بااقتدارو اتوریته وزارت خوار بارهم نیست زیراهر کدام اینهادرجای خودشن کارخودشان را انجام می‌دهندو وضعیت فعلی ایناب می‌کندکه ما یک مستشاری برای وزارت خوار بار داشته باشیم و بایان نظر موافقت هم دش و کمیسوین هم موافقت بااین نظر کرده چون صلاح مملکت رااینطور تشیخص داده که اگر بنا است یک نفری در وزارت خوار بار باشد باید یک اختیاراتی داشته باشد که بتواند مورد اثر واقع شود نه اینکه مثل آن شخصی که برای امور بهداری آوردهایم آمدهبود و نشسته بود صبح تاغروب مشغول کتاب خواندن بود در آنجا آوردن یک نفر خارجی را که دارای یک اختیاری نباشد و نتواند وجودش منشاء اثرواقع شود بنظر بنده نیاوردنش بهتر است باین جهت نظر کمیسوین همبانظر دولت در نتیجه این شد که خوب است که ایشان مستشاری باشند و دارای اختیاراتی هم باشد با کمک و مساعدت وزارت خواربار بتواند انجام وظیفه کند بنظر بنده این بهتر است از اینکه ما او را یک عضور بدون اختیاری بگذاریم و عاطل و باطل بشود و آقای وزیر خواربار هم خودشان نظرشان این است و دولت هم نظرش این است و بنده تصور می‌کنم که آقای امیر تیمور با آن حسن که همیشه را قضایا دارند وقتی که بدقت نگاه کنندملاحظه می‌فرمایندکه وقتی بنا باشدکهما اشخاص خارجی برای تشکیلات مملکت و سازمان کشور و پیشرفت امورمان داشته باشیم که از نظر علمی و فنی از آنها استفاده کنیم خوبست که اختیاراتی داشته باشند و همین است که درلایحه پیش بینی شدهاست
رییس- آقای نراقی (نراقی عرضی ندارم) آقای انوار.
انوار- شور در مواد است یا کلیات اگر شور در کلیات است که صحبتهای آقای امیر تیمور باید راجع به کلیات باشد هنوز رای بورود در شور مواد گرفته نشده‌است و آقای امیر تیمور و آقای ملک مدنی اید راجع به کلیات صحبت می‌کردند و هنوز رای بورود در شور مواد گرفته نشده‌است که آقا پیشنهادی می‌کند و آقای ملک مدنی جواب می‌دهند (ملک مدنی - شور در کلیات بود)
رئیس ـ کلیات که رأی ندارداعلام کردیم در کلیات مذاکره استشمااگر در کلیات فرمایشی دارید بفرمائید.
انوارـ بنده عرض کردم که موافقم اگر در شور کلیات است کهپیشنهادموضوع ندارد اگردرمواد استکه هنوز شور در مواد رأی گرفته نشده‌است.
رئیسـ رأی گرتفه می‌شود بورود در شور مواد (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول:
ماده اول ـ دولت مجاز است آقای شریدان تابع دولت آمریکارا از تاریخ ورود بطهران بمدت۳ سال برای مستشاری وزارت خوار بار استخدام نماید
رئیسـ آقای انوار
انوار ـ بنده اولا بعد از بیاناتی که آقای دشتی بینی ـ بین الله در جلسه سابق در احتیاج مستشار برای کارهای اداری این مملکت کردند دیگر گمان نمی‌کنم آقای امیر تیمور شبهه داشته باشند همینطور دلیلش راهم بیان کردندکه هر ملتی هر جامعه‌ای که بخواهد روش حکومت خدشرا تغییر بدهد بایدمعلم و مستشار از جای دیگر بخواهد ترتیب بدهددر کارها بینی بین الله ما ایمان داریم که باید در کارها مستشار بیاوریم این محل تردید نیست نظر بندهدراین ماده این بود که نوشته شود (دول متحده امریکای شمالی) این اصلاحی استکه بایدامریکایی شمالی نوشته شود.
وزیر خواربار ـ یک نکته هم برای استحضار خاطر آقایان لازم است بعرض بریسانم آقای امیر تیمور فرمایشی که کردند گمان می‌کنم در اینجااین اشتباه شدهاست. این لایحه در ۸ شهریور به مجلس تقدیمشده‌است که آقای شریدان برای استخدامش به آمریکا تلگراف شدهاست و در ان موقع وزارت خوار بار هنوز تأسیس نشدهوبد و اداره خوار بار بوده‌است و تمنی می‌کنم ایشان هم باینقسمت توجه بفرمایند و موافقت بفرمایندکه بر طبق همان نظر کمیسیون رأی گرفته شود.
امیر تیمور ـ اجازه میفرمائید؟
(رئیسـ بفرمائید)
امیر تیمور ـ خواهش می‌کنم توجه بفرمائیدبنده عرض کردماز نظر اینه آقای وزیر خوار بار اظهار رضایت و خرسندی از طرز رفتار این مستخدم آمریکائی کردهاست بنده هم نفی نمی‌کنم او را ومخالفتی ندارم و حالاهم در لایحه کلمه مستشار به استخدام تبدیل شود و تأیید می‌کنم او را و حالاهم عرض کردم که اگر وجود وجودشریدان و امثال او تأمین نان تهران را خواهد کرد بجای یک شریدان صد شریدان بیاید بنده با آن موافقم و عرضی ندارم عرایض و اظهارت بنده از نظر اصل است بنده معتقدم که این مملکت بالاخره باید قائم بالذات تربیت شود و قائم بالذات تربیت شود و قائم بالذات زندگی کند. یک روز در کمیسیون صحبت از مستخدمین بلژیکی در گمرک و پست و تلگراف شد بنده خیلی ممنون شدم که صحبت شد. البته مستخدمینیکه در وزارت پست وتلگراف یا درگمرک خدمت می‌کردند یا خدمات بجائی می‌کردند سابقه استخدامی آنها موجود است بردارید آن سوابق را نگاه بکنید یکی از شرایط در آن استخدام‌ها موجود است؟ فقط یک عده‌ای را دولت از بلژیک ناچار شدهاست استخدام کردهاست گمرک یا وزارت پست خیلی بطور ساده یک کنترات ساده با او منعقد کردهاست که آقا شما مستخدم ما هستید بیائید برای ما کار بکنید آنها هم آمده‌اند کار کرده‌اند خوب هم کار کرده‌اند که امروز هم از عملیات آنها رضایت داریم و در مجلس شورای ملی این رضایت هم الآن منعکس است. بنده عرض کردم بجای یک شریدان صد شریدان بیاورند بنده مخالفتی با او ندارم ولی شما مستخدم بیاورید مستشار لازم ندارید بنده عرض کردم دولت باید قائم بالذات باشد و قائم بالذات تربیت شود این فکر غلط است که شما میگوئید که مستشار لازم داریم بنده می‌گویم که مستشار لازم نداریم ومستخدم لازم داریم این پیشنهاد را هم بنده تقدیم می‌کنم.
طوسی ـ پیشنهاد آقای انوار: پیشنهاد می‌شود پیش از کلمه آمریکا اضافه شود متحده وبعد از آمریکا اضافه شود شمالی.
رئیسـ آقای وزیر خواربار پیشنهاد را ملاحظه فرمودید می‌گویند نوشته شود دول متحده آمریکای شمالی.
وزیر خواربار ـ مانعی ندارد بنده موافقم.
رئیسـ آقای وزیر مخبر قبول کردید؟ (مخبر ـ بلی)
رئیسـ رأی گرفته می‌شود به ماده اول با این اصلاحی که شد موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
مادة دوم:
ماده دوم ـ حقوق آقای شریدان در سال ۱۲۵۰۰ دلار خواهد بود که ده هزار دلار آن باقساط دوازده‌گانه بخانواده او در آمریکا و دو هزار و پانصد دلار بقیه بریال در مدت دوازده ماه بخود او در ایران پرداخته می‌شود.
رییس- آقای ملک مدنی (ملک مدنی - موافقم) رای گرفته می‌شود به ماده ۲ موافقین برخیزند (اکثرا برخاستند) تصویب شد ماده سوم:
ماده سوم- مبلغ ۱۷۵۰ دلار بابت هزینه سفر آقای شریدان از آمریکا به ایران تادبه و همچنین هزینه مراجعت او از ایران به آمریکا پرداخت خواهد شد.
رئیسـ موافقین با ماده سوم برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم:
مادة چهارم ـ سایر شرایط استخدامی او را دولت طبق قانون استخدام متخصصین خارجی مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین خواهد نمود.
رئیسـ موافقین با ماده چهارم برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مذاکرات در کلیات دوم است مخالفی نیست؟ (طبابائی ـ اجازه میفرمائید) بفرمائید.
طباطبائی ـ بنده که علی‌الاصل البته موافقم با بودن مستشار خارجی در اکثر ادارات دولتی ایران عرض کنم اعتراف به ندانستن مرحله دوم علم است بر فرض مردم یا افرادی هستند که نمیدانند و از نادانی خودشان هم بی‌اطلاع نیستند این عیب نیست که اگر یک اداره دولتی یا یک وازارتخانه جدیدالتأسیس که در مملکت سابقه نداشته‌است وقتی که لایحه تأسیس و تشکیل این وزارتخانه در مجلس مطرح بود مدتی سراسم هم ما صحبت می‌کردیم اینجا ما اعتراف می‌کنیم با اینکه کشور احتیاج دارد باینکه متخصص یا مستشار بیاورد اما البته باید سعی کرد و از دولت خواست که از وجود مستشار و متخصص بقدر ضرورت و کفایت استفاده کند بنده وقتی که لایحه استخدام دکتر میلسپور در جلسه گذشته مطرح بود خواستم یک تذکری را عرض کنم اتفاقاً مجال نشد و حالا از فرصتی که دارم استفاده می‌کنم وبطور کلی این تذکر را باید عرض بکنم و آن اینست که مستشاران خارجی در ایران چون آشنا به زبان نیستند یک قسمت از کارها و فعالیت آنها در دست مترجمین است و مترجمینی که با این مستشاران کار می‌کنند فوق العاده در جریان کار او و تشخیص مطالب نظر آنها مؤثر است بنده شنیدم یک وقتی در زمان بلژیکی‌ها یک دوسیه را آورده بودند یک مطلبی آنجا بود آن مترجم رسیده بود به کلمة مومس الیه عرض کنم آقای نصرتیان نتوانسته بود بخواند تر جمه کرده بود مؤمن الله و مدتی دوسیه این اداره و آن اداره می‌گشت و تعقیب می‌کردند مومی الیه راو پیدایش نمی‌کردند و بعد از مدت بسیاری معلوم شد که مترجم اشتباه کردهاست (روحی ـ خواننده بیسواد بوده‌است) این را برای مثال عرض کردم سوابق بسیاری است که مترجمین اعمال نفوذ کرده‌اند اعمال نظر کرده‌اند کارها را فلج کرده‌اند خراب کرده‌اند در اداراتیکه تحت نظر نظر مستشاران خارجی بوده‌است این را به طور کلی خواستم تذکر بدهم که آقای وزیر خواربار متوجه باشند در آن اداره که اشخاصی را که بعنوان مترجم انتخاب می‌کنند باید مطمئن و طرف اعتماد و صحیح العمل و با سواد باشند تا اسباب گرفتاری و زحمت مردم و مراجعه کنندگان را فراهم نکنند و دیگر مطلبی که چون موضوع مربوط بمستشار وزارت خواربار است ولی تناسب نیست که بنده بآقای تذکری بدهم اینست که با اوضاع مساعد جوی که ملاحظه میفرمائید با بارندگی که بحمدالله شروع شده معلوم می‌شود سال سا ل خوبی است بنده شنیده‌ام که چون قیمتها بالا شنیده‌ام که چون قیمتها با لا رفته هر چه داشتند یا از آنها گرفته‌اند یا فروخته‌اند و حالا برای بذر محصول آینده از بین نرود و طوری بشود که انشا ءالله بهتر از امسال عمل بیاید.
وزیر خواربار ـ فرمایشاتی که آقای نماینده محترم راجع سوابق مستشارها فرموده‌اند البته شاید قابل تکذیب نباشد و لی نمی‌توان وضعیات امروز را تطبیع کرد با چندین سال پیش بتصدیق خود ایشان من بهترین کسیکه چند سال هم سابقه مجلس شورای ملی را داشته‌است به معاونت مستشاری انتخاب کرده‌ام که همه آقایان معلومات و حسن عمل و سوابق ویژه شخصی ایشان را مستخضر و امیدوارم که در آتیه هم اشتباهی نشود که موجب تنقید واقع شود قسمتی که راجع به بذر فرمودند لازم میدانم که خاطر آقایان را مستحضر کنم که را جع به بذر ما در تمام نقاط اقدامات لازم کرده‌ایم و وزارت کشاورزی هم اقدامات خود را کردهاست و همه جا بذر را با ختیار زارعین گذاشته‌است هزار تن هم برای بنادر جنوب که ۱۵۰ تن برای گرم سیرات عباسی ومقداری هم برای جاهای دیگر مثل اهواز و سایر نقا ط خوزستان تخصیص داده‌ایم و اینها تحویل داده شدهاست و مشغول زراعت هستند پانصد تن هم از هزار تنی که خریداری شدهاست باید امروز یاد یروز وارد شده باشد. در خرم شهر و سایر نقاط هم هر جا که شکایت شدهاست ما ترتیب اثر داده‌ایم و برای اطراف تهران هم یک نفر نماینده از طرف وزارت کشاورزی و یک نفر هم از طرف وزارت خواربار تعیین شدهاست که تمام دهات را نقطه به نقطه به بیند اگر جائی باشد که به بذر رعیت بر خلاف حق تصرفاتی شده باشد بذر را رد کنند و این موضوع هم تصویب شد و تصمیم اتخاذ شد و همینطور هم اجرا شد و در سایر نقاط هم هر جا شکا یت شدهاست ما تصمیم گرفته‌ایم و رسیدگی کرده‌ایم و این نکته را هم باید طرف توجه قرار داد که در بعضی نقاط بعضی اشخاص بنام بذر یک نظر و قصد دیگری دارند که باین نام شکا یت می‌کنند این را هم باید مورد توجه قرار داد البته در هر موقعی که معلوم بشود بذر عرض می‌کنم که آن مامور شدیداً‌تعقیب خواهد شد.
رئیسـ آقای دهستانی
دهستانیـ عرض کنم با بیا ناتی که آقای وزیر خواربار در قسمت بذر فرموده‌اند بنده زائد میدانم چیزی عرض کنم و تا حدودی که خود بنده هم مطلع هستم عمل بخوبی و صحت انجام شدهاست در قسمت مترجم هم که آقای طبا طبائی فرمودند بنده هم تصدیق دارم ولی همانطور که آقای وزیر خواربار فرمودند در زمان سابق اغلب زبان نمی‌دانستند ولی بحمدالله حالا همه زبان میدانند بعلاوه آقای اسدی که خدمت همه آقایان معروف هستند یک شخص صحیح العملی است که همه آقایان میدانند و در اینصورت گمان نمی‌کنم که در قسمت مترجم جای نگرانی باقی باشد
رئیسـ رأی گرفته می‌شود به مجموع این لایحه آقایانیکه موافقت دارند ورقه سفید می‌دهند
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۷۵ ورقه سفید شماره شد)
- سوال آقایان: نراقی و روحی و جواب آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی
۳- سوال آقایان: نراقی و روحی و جواب آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی
رئیسـ آقای سوالی از آقای وزیر پیشه و هنر داشتید حاضرند برای جواب. بفرمائید.
نراقی ـ بنده سؤالی از آقای وزیر پیشه و هنر و بازرگانی دارم که گویا برای جواب حاضرند. یکی از تراوشات خوب این مجلس این بود که در آنموقع که خطر قحطی پیش بینی می‌شد دولت لوایحی آورد برای منع احتکار و اختیاراتی به دولت برای این موضوع داده شد. در موقعی که مادة واحده راجع باختیارات مطرح بود تبصرة از طرف مجلس پیشنهاد شد و تکلیفی برای دولت معین کرد. این تبصره متأسفانه تاکنون بموقع اجرا گذا شته نشده برای این که آقایان متوجه شوند آن تبصره چه بود عین آن را بنده می‌خواهم آنوقت توضیحاتی می‌دهم.
تبصره الحاقیه به ماده واحد مصوب ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ دولت مکلف است برای کا لاهائی که از کارخانه‌های داخلی و شرکتها تهیه می‌شود قیمت معین و در سال حداکثر صدی دوازده سود برای صاحبان سهام آن منظور دارد. در این تبصره دولت دو تکلیف دارد یکی این که دولت مکلف است که برای کا لاها قیمت معین کند یعنی مبنای تثبیت نرخها را منظور نظر قرار دهد و یکی هم این بود که از اجحاف و زیاد روی کارخانه‌ها در نفع طلبی و جلب سود در این موقع که دست ما از با زارهای دنیا کوتاه است جلوگیری شود متأ سفانه هیچ یک از این دو موضوع را دولت به موقع اجرا نگذارند آنچه که بنده جویا شدم صاحبان کارخانها و شرکتها برای فرار از انجام این تکلیف حرفهائی می‌زنند و از آقای وزیر پیشه وهنر و بازرگانی هم که جویا می‌شویم می‌بینیم که ایشان هم حرفهای آنها را به صورت یک عبارات نصیح و ادبی به ما جواب می‌دهند بنظر بنده اینطور رسید که ایشان وکیل خصوصی آقایان کارخانه چی‌ها هستند و اولاً تکلیفشان این بود که این تبصره را به موقع اجرا بگذارند و اگر اشکالاتی به نظرشان می‌رسد یا در عمل اشکالی برای دولت پیش می‌آید تکلیف دولت این بود که بیابد به مجلس اطلاع بدهد که این وظیفه را که برای ما معین کرده‌اید به موجب این د لایل قابل اجرا نیست یا فلان موضوع را ضمیمه اش بکنید که قابل اجرا باشد و تا کنون چنین نغمه اش از طرف دولت شنیده نشد که بیاید اینجا اظهار کند که ما نمی‌توانیم این تبصره را با این دلایل اجرا کنیم در صورتی که در سایر موارد قوانینی که از مجلس می‌گذرد فوراً بموقع اجرا گذاشته می‌شود و سرّ این که این نظری که مودر استفادة طبقات مصرف کننده‌است به موقع اجرا گذارده نشده بنده نفهمیدم در صورتی که اگر واقعاً برای کالاهای نرخی معین شده بود این تنگی و سختی اینقدر تأثیر در بدبختی و بیچارگی مردم نمی‌کرد اما وقتی که قیمت کالاهای آزاد است و اختیار بدست یک مشت مردمان بی‌انصاف و محتکر است روز بروز بر قیمت اجناس اضافه می‌شود و ممکن است از کارخانجات سؤال شود با این که قیمت نفت و پنبه و سایر مواد اولیة که مورد احتیاج شما است ترقی نکرده و بهمان نرخ سال گذشته بشما داده می‌شود چرا محصول کارخانة شما امسال تا سال گذشته قیمتش پانصد در صد بالا رفته است؟ نمیدانم چرا آقای وزیر پیشه و هنر در انجام این منظور جدیت بخرج نداده‌اند و چرا این تبصره را اجرا نکرده‌اند؟ وقتی که پول شروع می‌کند ارزشش بکم شدن آن بقالی که هفت کیسه نخود توی دکانش دارد امروز نخود را یکمن شش قران می‌فروشد فردا که سایر چیزها ترقی کرد می‌گوید بیشتر می‌فروشم و تفاوت قیمت خرید سایر اجناس را با فروش اجناسش تأمین می‌کند ولی آن عمله که روزی شش قران مزد می‌گیرد فردا که پول تنزل کرد دیگر همان بخور و نمیر راهم نمی‌تواند بدست بیاورد و چیزی هم ندارد که جبران آن را بکند و چیزی که چاره آن را می‌کند صرفاً تثبیت نرخ اجناس است یعنی دولت مکلف است هر چقدر که پول شکسته می‌شود لااقل باندازه بخور و نمیر باین طبقات برساند. مفیدترین و مؤثرترین طبقات کشور مستخدمین دولت هستند که با یک حقوق ثابت زندگانی می‌کنند و بعد هم طبقة کارگران مزدور هستند که با این تنزل قیمت پول و افزایش قیمت کالاها زندگی هر دو دسته تنگ و مشکل شده بنده عرض کردم که سرّی در این کار بنظر می‌آید. چطو لوایح دیگری که از مجلس می‌گذرد فوری وسائل اجرایش فراهم می‌شود ولی در مورد این تبصره هیچ اقدامی نشده‌است. بنده چندین کارخانه را خودم مشاهده کردم حقیقهً یک وضعیت بسیار تأسف آوری داشتند واقعاً همانطور که بر سبیل مبالغه گفته می‌شود یک دستة خون سایرین را می‌مکند اولیای کارخانه را در بیرون کارخانه می‌دیدم همه چاق و چله و وقتی که توی کارخانه برویم یک مشت زن و بچه و مرد لاغر مردنی مبتلا به سل، مالاریا، در شرف موت، در تمام دنیا بچه‌های نا بالغ نباید کار کنند ولی در این جا اکثراً کارگران این کارخانه‌ها را بچه‌هی نابالغ تشکیل می‌دهند بچه‌های ده دوازده ساله برای این که کم مزد بهشان بدهند و مزد آنها هم همان است که پارسال بهشان می‌دادند ولی نتیجه کار آنها را که محصول کارخانه‌است امسال چند برابر سال گذشته در بازار می‌فروشند. بخواهید بدانید ملاحظه کنید بیلان کدام یک از کارخانجات بافندگی و نخ ریسی امسال صد در صد کمتر نفع داده است؟ بچه جهت؟! تا کی باید خون این مردم را یک مشت بمکند و هیئت دولت هم تماشاچی باشد؟ ما دلخوشیمان این بود که آقای وزیر پیشه‌وهنر خودش یکی از افراد طبقة سوم این کشور است و اینها را می‌بینند و می‌فهمند ولی متأسفانه بنده تا بحال ندیده‌ام و نشنیده‌ام که پای ایشان بیکی از این کارخانه‌ها رسیده باشد و به بینند وضع این کارخانه‌ها چیست البته از حضرت اقدس اشرف آقای امیر اعظم عضدی وزیر راه همچو توقعیرا نداریم نباید ایشان پایشان به کارخانه‌ها برسد ایشان اشراف‌زاده هستند و نباید بچه کچل‌ها را به بینند ولی شما چرا نباید بروید در این کارخانه ةا و به بینید که یکعده کارخانه چی چطور خون یک مشت بدبخت را می‌مکند و در مقابل هم اجحاف به مصرف کننده‌ها می‌کنند؟ و در حقیقت فعلا این اجحاف متوجه دو دسته‌است یکی مستخدمین دولت و وابستگان دولت و بعد هم کارگران و مزدوران و بنده می‌خواهم بدون اینکه لفاظی بکنم و یک نطق غرائی از جنابعالی بشنویم بدانم بچه مناسبت دولت تا بحال تکلیفش را انجام نداده و چه اشکالی در راه انجام آن بوده‌است و چه بنظرتان می‌رسد برای رفع آن اشکال که ما باید انجام بدهیم تا آن وظیفه انجام شود؟
وزیر بازرگانی و پیشه و هنرـ بنده بطور کلی می‌بینم که آقای نراقی همیشه در مجلس نسبت برفاه حال و آسایش کارگارها و طبقه سوم توجه دارند از این نظر ایشان کمال تشکر را دادم و خیلی هم خوشوقتم که بنده را هم از خودشان میدانند و امیدوارم که سعی بنده همیشه مثل خود ایشان انیطور باشد که باندازة مقدرت خودم سعی کنم تا موفق شویم که وضع آن طبقه‌ای را که یکی از طبقات مؤثر و تولید کنند مملکت هستند بهبودی بدهیم. در باب اصل این قانون که بیاناتی فرمودند اول باید عرض کنم که شاید امروز کمتر مسئلهرا بشود از حیث اهمیت بپای این مسئله گذاشت و آن عبارت است از تعدیل قیمتها و تثبیت نرخها برای این که در معاملات مردم و افراد تجار کارخانه‌ها هم بتوانند حسابی که می‌کنند بر یک اساس ثابتی باشد و عملشان روی آن باشد اگر این قانون که همه کس البته تصدیق می‌کند آقایان نمایندگان با حسن نیت و از لحاظ تأمین زندگانی اکثریت مردم تصویب فرمودند جداً بنا باشد اجرا شود (مثل این که تا بحال هم جدیت شدهاست) آن منظور آقا هم در ضمن آن اجرا خواهد شد ولی این که تا بحال نتوانسته‌ایم این تبصره را آنطور که باید اجرا کنیم عرض خواهم کرد آن تبصره را چنانکه قرائت فرمودید این است که: دولت مکلف است برای صاحبان سهام معین کند. اولاً برای انجام اینکار باید رسیدگی شود به حساب‌های کارخانجات تا بشود نرخ معین کرد و تصور می‌کنم خودشان هم موافقت خواهند فرمود که اقداماتی که برای اجزای هر امریو هر قانونی لازم است باید بدواً بعمل آید و باید مقدمات را فراهم کرد تا بشود آن قانون را اجرا کرد برای اطمینان خاطرشان عرض می‌کنم هیئت‌های متعددی مأمور رسیدگی باین حساب‌ها کردیم و راپورت‌ها و گزارش‌هائی هم داده‌اند چون کارخانه‌ها پراکنده بود و در تمام مملکت البته وسیلة این که یک مرتبه این کار بشود نبود و مقداری از این کارها انجام شده که اگر آقایان بخواهند حاضر است خلاصه قسمتی از مقدمات این کار فراهم شده و نتیجه بدست آمده این یک مطلب بعد وارد اجرا شدیم. اولاً اگر بنده یک توضیحی بعرض آقایان میرسانم قطع نظر از این که این توضیح بحال کدام دسته از مردم مفید است و مجال کدام یک از مردم مضر است توضیح بنده از این نظر است که آقایان نمایندگان محترم که نمایندگی تمام مردم و ملت را دارند هر تصمیمی اتخاذ می‌فرمایند از لحاظ کلی و عمومی باشد و الا مقصود بنده این نبوده‌است که اگر نظری که آقایان صاحبان سهام کارخانه‌ها دارند عرض می‌کنم دفاعی از صاحبان کارخانه‌ها کرده باشم. اولاً تصدیق میفرمائید که این تبصره ضمیمه ماده قانونی است که بعنوان اعطای اختیارات به دولت برای تأمین خواربار داده شدهاست اصولاً اگر ملاحظه شود این کار از وظایف وزارت خواربار است ولی بنده بهمان نظری که ایشان فرمودند همین قدر دیدم که دولت یک وظیفة بموجب این قانون دارد اقدامات لازم کردم برای این که بشود این عمل را اجرا کرد. اشکالی که بالفعلما داریم این است که بایستی اقدامی کرد که اصولاً نرخها ثابت بماند برای این که اگر در تبصره نوشته شده بود که فلان مقدار در صد بر خرجی که کرده‌آند سود منظور شود این سهل بود ولی این که میزان این که این قیمتی را که می‌خواهیم معین کنیم چه مبلغی باید باشد که تا آخر سال کارخانه کار بکند مخارجش را بپردازد استهلاک کارخانه را بردارد وقتی که یک سود خالص ماند و خواست بپردازد بصاحبان سهام این از صدی دوازده بیشتر نباشد این البته مشکل است بخصوص در این موقع که سایر نرخها ثابت نیست مثلاً صاحب کارخانه ممکن است ذغالی بیکقیمت معینی خریده اگر بخواهیم با در نظر گرفتن قیمت آن ذغال نرخ آنرا ثابت کنیم بهمان قیمت این نمی‌شود برای این که ممکن است بعداً ذغال را به قیمت بیشتری بخرد پس بنابراین ما بایستی یکنفر را معین کنیم که همیشه در کارخانه بنشیند و مراقب خرید مواد اولیه و ضروریات کارخانه باشد و متصل بهمان تناسب نرخ محصول این کارخانه را تا وقتی که سایر نرخها تثبیت نشده تغییر بدهیم و اگر بخواهیم بدون در نظر گرفتن این چیزها سودی معین کنیم این یک سود تحمیلی است نه تثبیت نرخ بجهت این که صاحب کارخانه خواهد گفت که شما مواد اولیه کارخانه را از قبیل پنبه ذغال و همچنین مزد کارگر و قیمت سوخت و روشنائی آنچه که لازم است تثبیت کنید تا من هم موافقت کنم که شما هم نرخ کالای مرا تثبیت کنید و الا امروز که شما این حساب را می‌کنید بر اساس قیمت‌هائی است که امروز که شما این حساب را می‌کنید بر اساس قیمت‌هائی است که تا امروز بوده‌است این را من موافقت می‌کنم بشرطی که پس فردا که من می‌خواهم ذغال بخرم چون ذغال گران شده آنوقت دوباره در نرخ کالای من هم تجدید نظر بکنید پس این که فرمودید مقصود این تبصره وقتی که اجرا شود دو منظور را تأمین خواهد کرد یکی اینکه نرخها را ثابت خواهد کرد باین جهانی که عرض کردم تثبیت نرخ ثابت نخواهد بود و اگر نرخی معین شود بطور تحمیلی است و آن نرخ برای این که روز بروز سایر اجناس رو بترقی است خیلی عملی نخواهد بود و فعلاً راجع به تثبیت نرخ اجناس از چند هفتة اخیر دولت مشغول رسیدگی باین کار اساسی هستن و البته یکی از وظایف عمده و اساسی که بایستی انجام داد نسبت به محصول کارخانجات است که آنرا هم در نظر خواهیم گرفت و نرخ محصول کارخانجات را هم معین خواهند کرداما تصدیق بفرمائید که با این تبصره بر فرض هم که نرخ معین شد تازه معلوم نیست که اجرایش چطور باید باشد هر قانونی برای این که حتماً بکرسی به نشیند و اجرا شود ضمانت اجرا لازم دارد اگر نداشت چه می‌شود؟ خاطرم می‌آید وقتی که آقای روحی این تبصره را پیشنهاد فرمودند ضمانت اجرایش هم جزئش بود منتهی با توجه بنظر بعضی از آقایان قرار شد آن قسمت را حذف بفرمایند و فقط قانون بدون ضمانت اجرا تصوب شد اگر ضمانت اجرایش هم جزئش بود به جنابعالی اطمینان می‌دادم که اصولا دولت خیلی ضرورت نداشت دخالت در جزئیات بکند یا مراقبت فوق‌العاده بکند در تعیین نرخ و در اجرایش حتماً قانون عملی می‌شد چون خود آنها رعایت می‌کردند این را وا گر رعایت نمکردند خلاصه می‌شدند دلال مظلمه یعنی یک قسمت زیادی در فروش بردم تحمیل می‌کردند و در آخر سال هم دولت می‌آید میدید آنچه زائد از صدی دوازده داشتند می‌برد علت نداشت که آنها بدون جهت تحمیل بمردم بکنند پس این تبصره اگر ضمانت اجرایش در خودش باقی مانده بود این قدم خیر و این امر صوابی را که مجلس شورای ملی اقدام کرده بود بنده بشما قول می‌دادم که با الزام قانونی که در کار بود خود صاحبان کارخانجات این عمل را اجرا می‌کردند حالا هم بنده نظر باطلاعی که از وضع کار در تمام دینا دارم عرض می‌کنم ممالک دیگر دنیا هم برای این که بتوانند نرخهارا ثابت نگاهدارند و جلوگیری از بالا رفتن قیمتها بکنند یک راههائی را رفته‌اند بنده می‌بینم که نمایندگان محترم همیشه اوقات در مجلس شورای ملی متوجه این مطلب هستند التبه در کمیسیونهای تعدیل نرخ هم که اخیراً تشکیل شدهاست این مطلب عنوان شده و ممکن است به نتیجه برسیم ولی قبل از اینکه نتیجه قطعی‌مان معلوم بشود برای اینکه آقایان هم ذهنشان در این رشته حاضر باشد و بهتر بتوانند اطلاعاتی که لازم است جمع‌اوری بکنند عرض می‌کنم مثلا گذشته از قوانینی که بود چندی قبل دولت متحد آمریکا تصمیم گرفت که یک مالیات خاص برای کسانی که خارج از اندازه استفاده می‌کنند وضع کند و مقررات آن این بود که هیچکس حق ندارد بیش از بیست و پنج هزار دلار در سال استفاده کند همینطور دولت ترکیه یک مقرراتی برای مالیاتهای اضافی منتهی مادام که جنگ بر قرار است وضع کرده مالیات اضافی نه مالیات بر درآمد سابق که بموجب آن کسانی که در سال تا ده هزار لیره ترک عایدی دارند مشمول هستند. کسانی که بیشتر دارند مشمول آن مالیات اضافی هستند همینطور ما هم برای اینکه بتوانیم این کاررا عمل بکنیم راه منحصر بفرد این است که با هریک از آقایان در کمیسیونها مذاکره بکنیم و با صاحبان کارخانجات هم مذاکره بکنیم و یک سود معینی را در نظر بگیریم که اگر زاید بر آن سود استفاده کردند یا یک قسمتش یا تمام یا هر چه را که آقایان پیشنهاد کردند دولت بتواند بگیرد که آنها هم ملزم باشند از آن سود تجاوز نکنند والا غیر از این شکل بنظر بنده مشکل می‌آید که این کار اجرا بشود. اما چند مطلب دیگر فرمودند که لازم بود توضیح عرض کنم یکی این بود که فرمودند کسانی که مثلا نخود دارند امروز یک قیمت دارد فردا بالا می‌برد اما کارگر یا مستخدم دولت نتوانسته‌است البته خود آقایان تصدیق فرمودند همان قانونی که پارسال نسبت به مستخدمین برای اضافه حقوق تصویب فرمودید نسبت بکارگران هم اجرا شد و بعلاوه یک کار خیری که در نظر هست چون جنابعالی البته می‌خواهید حد اعلای کمک انجام شده باشد و این خدمت و کمک و مساعدت که مجلس شورای ملی با تصویب این تبصره باین طبقه از مردم کردهاست این را هم فراموش نفرمائید در نتیجة همین مذاکراتی که بمناسبت این تبصره با صاحبان کارخانه‌ها شد و هیئت‌هائی فرستادیم، کاذخانه‌ها اولا میزان حقوق اشخاص فنی و عملجات را بالا بردند و چز دیگری که لازم است خدمت آقایان عرض کنم موضوع تذمین ارزاقشان است اینکه میفرمائید پارسال با شش ریال یک بخور و نمیری داشت و حالا نمی‌شود اخیراً بعد از مذاکرات زیادی که با خود صاحبان کارخانه‌ها شد دولت تصویبنامة صادر کردند و همین دو روزه ابلاغ می‌شود و بعرض آقایان خواهد رسید خلاصه آن عبارت از این است که مزد کارگرها در عموم کارخانه‌ها اعم از دولتی یا غیر دولتی لااقل بایستی دو برابر مزدی باشد که در مهر ماه ۱۳۲۰ میگرفته‌اند خلاصه این مبنای همان نظر مجلس شورای ملی بود ولی از طرف دیگر صاحبان کارخانه‌ها مکلف هستند ضروریات زندگانی کارگر را از خوراک و پوشاک بحساب خودشان تهیه بکنند بهر نرخیکه تمام می‌شود و بعد بنرخ مهرماه ۱۳۲۰ بکارگرها بفروشند بنابراین بصدیق میفرمائید که خودمان قدم بزرگی نسبت برفاه کارگران و مزدوران برداشتیم یعنی برای اجرای آن قانون این وکالت را از طرف آقایان کردیم و همین یک قدم بزرگی است که برداشته شده و امیدوارم در سایر قسمتهای کارشان از حیث زندگانی یا رفاه حالشان یا تجدید سنوات خدمت کسانی که کار می‌کنند در کارخانها آنرا هم بشود بصورت یک لایحه یا تصویبنامه‌ای در بیاوریم و بعرض آقایان برسانیم و بهر حال این نظریاتیکه میفرمائید و همین تقویتی که میفرمائید کمال موقعیت را دارد ولی خواستم عرض کنم که ما هم بکار نیستیم و مشکلات کار را هم بعرض آقایان رساندیم و امیدواریم که کمک بفرمایند برای حل این مشکلات که به نتیجة قطعی‌تر برسیم.
رئیس‌ـآقای روحی
روحی‌ـ بنده در تأیید بیانات همکار محترم خودم آقای نراقی می‌خواهم عرض کنم بعد سؤال خودم را از آقای وزیر پیشه و هنر بکنم. در اثر تصویب این تبصره ما عقیده داشتم یک پایه از زندگی مردم را مشمول رفاه و آسایش می‌کنیم متأسفانه تصدیق میفرمائید که کوچکترین اثر را نکرد بلکه روز بروز هم دارد نرخها بالا می‌رود بنده عرض می‌کنم آقای وزیر پیشه و هنر توجه بکنند اینها الآن از صدی شصت تا هفتاد و هشتاد بالا رفته از همان روز که این قانون استهلاک کرده و اشخاص زیادی در این کشور بسرمایه‌های هنگفتی رسیده‌اند خوب بایستی برسند بنده هم بخل ندارم ولی امروز خوب بود که یک قدری صاحبان کارخانها بخود می‌آمدند و مردم را رعایت می‌کردند بیش از مقداری که در این قانون بود لااقل بالا نمیردند بنده بجنابعالی و فعالیت شما ایمان دارم تصدیق می‌کنم قانون نقص دارد شما که دولت هستید موظف هستید که قانون را بیاورید اینجا و نقصش را رفع کنید و اگر اجرایش اشکال دارد رفع اشکالاتش را بوسیله قانون بیاورید بخواهید ماهم رأی می‌دهیم. امروز بنده می‌بینم کوچکترین اثری در این عمل نمی‌شود میدانید صاحبان کارخانه‌ها آمدند یک شرکت پخش درست کرده‌اند و خودشان را علیحده داخل کرده‌اند جای حقوق برای خودشان معین کرده‌اند و اندواع و اقسام دارند دسترنج مردم را می‌برند و کوچکترین توجهی را هم نمی‌کنند حالا من از آقای وزیر پیشه و هنر خواهش دارم که قانون متمم بودجه الان در مجلس مطرح است نظر خودتان را بفرمائید ما هم رأی می‌دهیم که هرگاه معلوم شد صاحبان کارخانه پس از رسیدگی به بیالان آنها از صدی دوازده سود علاوه بردند بنفع کشور و دولت ظبط می‌شود اگر این را پیشنهاد می‌کنند این قصوری که بضرر کشور است از طرف شما بعمل آمده‌است وبعد اگر اشکالی در کار پیش بیاید شخص شما که وزیر هستید باید عمل بکنید والا الان که متمم بودجه در کمیسیون بودجه نگذشته‌است مجلس هم رأی می‌دهد این عیب را الان مرتفع کنید و این قانون را اجرا کنید محلش هم اینجا است بنده هم از جناب عالی این حرف را نمی‌پذیرم که قانون نقص دارد اگر نقص دارد حل رفع این نقیضه همین است در قانون متمم بودجه بگذارید که هر چه از سود صدی دوازده بعناوین مختلف دست دوم و سوم بیشتر منفعت ببرد بنفع کشور ضبط می‌شود این را الان پیشنهاد بفرمائید می‌رود بکمیسیون ضمیمه متمم بودجه می‌شود ما هم رأی می‌دهیم این عیبت مرتفع می‌شود و غیر از این اگر بفرمائید عقیده بنده این است که مسامحه کرده‌اید و بحقوق ملت ایران لطمه وارد آورده‌اید که الان اینجا دارند صدی هشتاد استفاده می‌کنند و هیچ حاضر نیستند که یک متر پارچه را بقیمت روز بفروشند.
انوارـ آقا بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم هم بوزیر هم برئیس هم بهمه (نبیل سمیعی بهمه چرا؟) این نظامنامه مگوید که نمایندگان می‌توانند در بدو و یا ختم مجلس از وزراء سؤال کنند نه در وسط که ما مشغول کار هستیم این اول راجع بسؤال آقای نراقی بعد دوم راجع به سوال آقای روحی نظامنامه می‌گوید فقط نماینده‌ای که سؤال کردهاست حق مداخله دارد
جمعی از نمایندگان‌ـ ایشان هم سؤال کردند
روحی‌ـ بنده هم سؤال کردم
انوار ـ آخر معنی ندارد در وسط او یکی دیگر سؤال کند.
وزیر پیشه و هنرـ اولا خواهش می‌کنم آقای انوار توجه بفرمایند این دو سؤال بود که بنده خواستم جواب بدهد ملاحظه بفرمائید آقای روحی جداگانه سؤال فرمودند آقای نراقی هم جداگانه (انوارـ این هر دو یک سؤال است) خوب یک موضوع است اما دو نفر سؤال کرده‌اند اگر فردا جناب عالی هم در این خصوص سؤال داشتید بنده دو مرتبه خدمت آقا می‌رسم و جواب عرض می‌کنم
انوارـ بنده حرف خارجی که ندارم مطابق نظامنامه عرض می‌کنم
وزیر پیشه و هنرـ بنده توضیحات زیادی ندارم که عرض کنم اگر خیال می‌کنید ضمانت اجزائی برای اینکار لازم است ممکن است پیشنهاد بفرمائید اگر در مجلس قابل توجه شد در کمیسیون بودجه مطرح بفرمائید اجرا می‌شود
رئیس‌ـآقایان انوار و امیر تیمور از وزیر فرهنگ سؤالی داشتید (خنده نمایندگان)
انوارـ عرضی ندارم
جمعی از نمایندگان‌ـ دستور
انوارـ سؤالم را پس گرفتم نمی‌خواهم سؤال کنم این قانون تمام بشود آقا مملکت گرفتارند
- بقیه شور لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۱
(۴ـ بقیه شور لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۱
معاون وزارت دارائی‌ـ این متمم بودجه محل ابتلاء تمام وزارتخانه‌ها است و دو سه ماده بیشتر نمانده استدعا می‌کنم شروع بفرمائید بلکه تمام بشود.
رئیس‌ـچند ماده را کمیسیون خبر داده و ده دوزاده ماده هم الحاقیه‌است.
معاون وزارت دارائی‌ـ استدعا می‌کنم از ماده اول هر چه مانده‌است بخوانند.
رئیس‌ـماده اول قرائت می‌شود.
ماده ۱ـ پنجاه میلیون ریال پشیر موضوع ماده سوم قانون نهم اسفند ماه ۱۳۱۵ به پنجاه و چهار میلیون و نیم ریال مقرر می‌شود.
رئیس‌ـرأی گرفته می‌شود موافقین با ماده اول برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سیزدهم.
ماده ۱۳ـ دولت می‌تواند در مورد قراردادهای مقاطعه کاری ساختمانی و راه سازی که تا آخر شهریورماه ۱۳۲۰ منعقد نموده‌است و بعلت فرس ماژول یا بدستور دولت با بقاء مهلت مقرر در قرار داد تا آخر شهریور ماه ۱۳۲۰ خاتمه پیدانکرده تجدید نظر نماید در صورت اقتضا ارقامی که با وضع کنونی متناسب باشد در فهرست بها منظور داردـ حداکثر بهای جدید بهر حال نباید از ده درصد بهای باقی مانده کار نسبت باصل قرارداد تجاوز نماید.
تبصره‌ـ مقاطعه کاران دست اول مکلفند تفاوتی را که بترتیب بالابدست می‌آورند با مقاطعه کاران جزء منطور نمودنه و عمل کنند و دولت نظارت در اجرای این تکلیف خواهد نمود
رئیس‌ـموافقین با ماده سیزدهم برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سی‌و دو:
ماده ۳۲ـ وزارت بهداری مجاز است تمام یک قطعه باغ معروف بپوستی واقع در کنار جاده ورامین را به ملکیت آقای فیروزآبادی برایگان واگذار نماید و آقای فیروز آبادی هم اراضی زیر را که مجموع آنها چهل و هفتهزار و سیصد و پنجاه و هفت متر و سی و پنج سانتی متر مربع می‌باشد بنام بیمارستان فیروزآبادی وقف مؤبد خواهد نمود.
زمین بیمارستان فیروز آبادی
تمام زمین سمت غربی بیمارستان
زمین محل موتور خانه برق.
رئیس‌ـموافقین با ماده سی و دو برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
مخبرـ یک ماده هم راحع بموقوفات است که فرستادم خدمت‌تان.
طوسی‌ـ الآن فرستادند بچاپ. امیر تیمور چاپ نمی‌خواهد.
رئیس‌ـآقای انوار
انوارـ یک راپرتی تصویب شدهاست که بنده پیشنهاد کردم راجع بطرحی که آقای نقابت پیشنهاد کرده بودند کمیسیون مبتکران آن طرح را قابل توجه دانسته و راپرتش را فرستاده‌است بمقام ریاست که مطابق ماده ۳۷ بکمیسیون دادگستری ارجابشود استدعا می‌کنم اگر کاری نداریم آن را مطرح کنیم.
رئیس‌ـآقا متمم بودجه مطرح است ماده چهل‌و نه:
ماده ۴۹ـ درآمد موقوفات هر شهرستان که مصرف معینی ندارد و باید در مطلق بریات صرف شود بانظارت فرهنگ بمصرف تعلیمات و بهداری همان شهرستان خواهد رسید.
رئیس‌ـآقای انوار.
انوارـ موضوعی که در کمیسیون مطرح شد آنچه که بنده نظر داشتم (گرچه اکثریت کمیسیون رأی داد) این بود که مقوفاتی را که دولت مطابق قانون تصرف ندارد چون در قانون معین شدهاست که دولت در کجا باید مداخله بکند و غیز از آن اعم از متعذرالمصرف یا مجهول‌المصرف مصرف معین داشته باشد یا نداشته باشد (نه آنهائی که معین است) اینها باید بمصرف برسد یعنی بمصرفی که نزدیکتر به مقصود واقف است نه اینکه بروند استخر بسازند بنده این را که می‌خواهم شرح بدهم نه این است که از علما باشم و نظری بوقف داشته باشم موقوفات ما مطابق ترتیبی که اخیراً وضع شدهاست چند قسم است یک موقوفه‌است که مجهول‌المولی است یعنی متولی ندارد (این تقسیماتی است که کرده‌اند) یک قسم از موقوات را گفته‌اند متعذر المصرف است یک قسم را گفته‌اند مجهول‌المصرف است این عبارتها را آقای وزیر معارف جدیدی که اینها را برای ما ساخته‌اند اینجور ساخته‌اند و چون دیدند اوقاف متعذرالمصرف و مجهول‌المصرف شد گفتند بهتر این است که ما مصرف کنیم از برای چه از برای آن مصارفی که نظر آقایان آمد که حقیقهً همه ماها توجه داریم که باید جلب کنیم اخلاق فاضله را و خودمان دارای یک اخلاق فاضله عالی باشیم در کمیسیون صحبت این شد که قانون مدنی ما موقوفات را معین کردهاست که بقدر امکان بآن چیزی که غرض واقف بوده‌است مصرف بشود آقا ما باید اقرب بنظر واقف را در نظر بگیریم که این واقفی که مسلمان بوده‌است و شیعه اثنی‌عشری بوده‌است و دارای عقایدی بوده‌است ببینیم اقرب بنظر چنین واقفی چه می‌شود از این نظر مطابق قانون مدنی موقوفات مجهول‌المصرف و معتذرالمصرف این چیزهائی که این اواخر معین کرده‌اند اگر مصرف ندارد بآن چیزی که نزدیکتر بمقصود او هست عمل بشود. نظر واقفین مذاهب مختلفه معلوم است ملت ارامنه اقرب بنظر آنها چیست؟ ترقی دادن کلیسا است اقرب بنظر ما چه چیز است؟ ترقی دادن مساجد و شعائر مذهبی هر ملتی که یک وقفی می‌کند نظرش ترقی دادن شعائر مذهبی هر ملتی که یک وقفی می‌کند نظرش ترقی دادن شعائر آن مذهبی است که دارد اگر نتوانیم بآن مصرف معین صرف کنیم باید آن اقرب مقصود را در نظر بگیریم و مصرف کنیم حالا بنده جلب می‌کنم نظریات قضاوت مجلس و اکثریت مجلس را که موقوفاتی که ایرانیها که دارای مذهب حقه جعفریه هستند وقف کرده‌اند نظرشان چیست وزارت معارف ما یک چیزی را در نظر بگیرند که اقرب باشد اعضاء کمیسیون بودجه از نظر رعایت این موضوع بهداشت را در نظر گرفته و گفتند ما که نمیدانیم اقرب بمراد او چیست اقرب بمراد او این است که افراد شیعه زیاد بشوند افراد شیعه عالم شوند پس ما کجا مصرف کنیم پس بیائیم مصرف بهداشت کنیم پس آن کلمه برّیات را در نظر بگیرید یعنی هر موقوفه‌ای را که مطابق قانون دولت نتوانست بمصارف مخصوص برساند یعنی مجهول‌المصرف و متعذرالمصرف است باین مصارف برسانند نه اینکه هر جا نوشته مطلق برّیات آنرا باین مصرف برسانند بعد این چیزی که عرض کردم کمیسیون در نظر گرفت که بمصرف فرهنگ و بهداشت برسد و گمان می‌کنم که تمام دنیا این را قبول بکند که مخارج معارف و بهداشت بشود نه مخارج معلق زدن در شنا کاری (خنده نمایندگان) مخبر کمیسیون بودجه‌ـ مقصود اساس از این قانون فقط همین یک کلمه‌است که موقوفاتی که در ولایات و شهرستانها مصارف معینی ندارد صرف همان ولایت بشود نه اینکه از خراسان بطهران و از تبریز بطهران و از همه‌جا بطهران منتقل بشود و در آن مصرف خرج شود و حتی پیروی شدهاست لذا اصطلاح قانون شعبان ۱۳۲۸ و عین عبارت آن قانون در اینجا گذاشته شدهاست که اشکالی تولید نشود و آقای انوار هم که اساساً موافق هستند که بمصرف بهداری و فرهنگ هر محل برسد و جز این دو کلمه هم چیزی نداریم و فقط نظارت فرهنگ در اینجا قید شده چون مقصود هم تأمین است خواهش می‌کنم آقا هم موافقت بفرمایند.
پیشنهاد آقا هاشمی و فیاض
پیشنهاد می‌کنم پس از کلمه بهداری افزوده شود و مخصوصاً مدارس ملی
رئیس‌ـآقای هاشمی
هاشمی‌ـ از اول ما موافق بودیم با این ماده مخصوصاً عرض کردم بنده که عقیده آقای انوار را دارم که مهمترین بریات طلب علم است و در راه علم صرف شدن است و نمیدانم چرا کلمه مدارس را نگذاشته‌اند با این که در شهرستانها هم یک دبیرستان‌هائی لازم دارد ولی موقوفاتی که در ایران برای تعلیمات بودند و امروز موضوعش منتفی است یعنی مدارس طلبه نشین بهترین نمونه‌اش این است که آن مدارس تقویت بشود این را چرا در این جا نیاورده‌اند؟
مخبرـ اوقافی که مصرفش صرفاً تعلیمات است یعنی واقف معین کردهاست که در مصرف تعلیمات است یعنی واقف معین کردهاست که در مصرف تعلیمات صرف شود اینکه اشکالی ندارد و بمصرف خودش می‌رسد اما یک اوقافی است که مصرف خاصی ندارد و مطلق بریات اختصاص داده شدهاست مقصود از این قبیل موقوفات است که مصرف خاصی ندارد و الا آنکه مقصود آقا است که در وقف‌نامه نوشته شده و بهمان مصرف هم می‌رسد.
هاشمی‌ـ توجه بفرمائید ما اوقاف زیاد داریم در ایران از دوره صفویه و قاجاریه که برای تعلیمات هم مساجد دارند و هم مدارس (رهبری‌ـ این که مجهول‌المصرف نیست) مجهول‌المصرف نیست ولی امروز شما طلبه ندارید طلبة که آنجا تحصیل کند ندارید ولی از طرف دیگر شما مدارس دارید که رشته‌های دیگری را تحصیل می‌کنند پس بهترین مصرف آن موقوفات برای تعلمیات و مدارس ملی.
رئیس‌ـآقای ملک مدنی.
ملک مدنی‌ـ اینکه آقای هاشمی فرمودند عرض خمی‌کنم یک موقوفاتی در ولایات هست زیاد هم هست که در وقف‌نامه هم یک مصرفی برای طلاب علوم دینیه بوده‌است در شهرها هم بوده‌است منجمله در ملایر خود ما هم بوده‌است که سابقاً طلبة بوده‌است و مدرس بوده‌است که می‌آمدند در آن مدارس و تحصیل می‌کردند و حالا بعداز جریانات اخیر آن ترتیبات از بین رفته و حالا این نظر سر کار نظر صحیحی است ولی بنظر بنده هر وقفی را باید مطابق نظر واقفش خرج کرد. و البته بنظربنده هر وقفی را باید مطابق نظر واقفش خرج کرد. و البته بنظر وافق است آن موقوف علیهی را که واقف در نظر داشته‌است بموقع اجرا گذاشته شود (صحیح است) و بنظر بنده شایسته مجلس نیست که این کار را بکند و ما باید تشویق کنیم و تأیید کنیم که هر کس هر واقفی هر نظری داشته مطابق نظر خودش عمل شود یک واقفی در زمان حیات خودش یک قسمت از مال خودش را از اولادش مجزی می‌کند و بمصرف خاصی اختصاص می‌دهد این را باید نظرش را مراعات کرد و احترام کرد بنده چون میدانم آقای هاشمی هم نظرشان همین است که موقوفات باید بهمان مصرف خاص خودش برسد خواهش می‌کنم جنابعالی هم موافقت بفرمائید که بهمان مصرف خاص که واقف معین کرده برسد.
رئیس‌ـآقای فیاض
فیاض‌ـ چون کلمة تعلیمات ممکن است ابهام داشته باشد زیرا ممکن است صرف یک قبیل مصارفی بشود که اصلاً ربطی بموضوع نداشته باشد از قبیل اتومبیل رؤسای معارف و اضافه حقوقهای اشخاص مثل اینکه تا بحال میکرده‌اند باین جهت ما لازم دانستیم این پیشنهاد را بدهیم و توضیح بدهیم که در چه موردی استعمال شود و تصریح بشود که صرف چه چیز بشود
رئیس‌ـآقای رهبری
رهبری‌ـ عرایض بنده را آقای ملک مدنی فرمودند مقصود از این ماده این است که مجهول‌المصرف باشد نه آن چیزی که مصرفش معین است بر یک عدة معین یا یک طلاب معین اینرا که شایسته مجلس نیست که بیاید در مصرفش دخالت کند و بگوید بمصرف فلان مدرسه برسد
مخبرـ عرض می‌کنم مقصود از تعلیمات که در کمیسیون مذاکره شد صرفاً مدارس است اعم از متوسطه یا عالی یا سایر مصارف تعلیماتی آن محل در آتیه و هیچوقت منظور این نبوده‌است که مخارج تفننی و مخارج غیر منظوری بعمل آید از قبیل اتومبیل و غیره و چنین نظری نبوده‌است اگر این توضیح کافی است که در مجلس برای توضیح ماده گفته می‌شود که ممکنست پیشنهادتان را مسترد فرمائید.
رئیس‌ـآقای هاشمی
هاشمی‌ـ آقای وزیر فرهنگ تشریف ندارند چون از پارسال تا امسال باندازه‌ای از همه شهرستانهای ایران آموزشگاههای ملی شکایت کردند از بدی وضعیاتشان که دیگر قابل دوام نیست تأسیسات ملی و همه‌اش رؤسای معارف وعده می‌دادند که یک چنین ماده بیاید و زندگانی آنها را تأمین کند اگر موافقت بفرمایند آقایان و این محلها بمصرف این مدارس برسد بعقیده من از بهداری هم بهتر است ما دو نوع مدارس داریم مدارس دولتی که وضعشان خیلی خوبست و اضافه حقوق گرفته‌اند و دیگر مدارس ملی است که فقط یک صدی بیست و پنج مجموعاً از حقوق سابقشان اضافه شدهاست صد تومان میگرفته‌اند بیست و پنج تومان اضافه کرده‌اند بهرحال چنانچه عرض کردم این موضوع از بهداری هم مهمتر است برای بهداری را خود دولت بهش توجه دارد ولی بمدارس ملی بهیچوجه توجهی ندارند.
مخبرـ عبارت را بخوانید (بشرح ذیل خوانده شد) بعد از کلمة بهداری اضافه شود و مخصوصاً مدارس ملی
رئیس‌ـآقای امیر تیمور
امیرتیمورـ بنده می‌خواستم در جواب آقای رهبری تذکری بدهم و آن اینست که موقوفاتیکه مصارف مخصوصی دراند البته بمصرف خودش خواهد رسید موضوع موقوفات متعذرالمصرف است فرض بفرمائید یک موقوفه وقف شده که عوائد او بمصرف روغن چراغ برسد برای روشنائی دیگر روغن چراغ موضوع ندارد امروز برق میسوزانند یا اینکه موقوفه را وقف کرده‌اند که بمصرف پیه برسد برای روشنائی و تا حالا دیر پیه بدرد روشنائی نمیخود از این قبیل موقوفات ما یک موقوفاتی داریم که امروز نمیوشد مصرف کرد و از این قبیل موقوفات که متعذرالمصرف است بمصرف بهداری همان محل برسد فرض بفرمائید چهارصد سال قبل گفته‌است که صرف بهداری شود مثلاً در شهر کاشمر یک مریضخانة ماداریم که دارای ده تخت خواب است و کافی نیست موقوفات متعذرالمصرف اگر صرف آنجا بشود آن مریضخانه هم خوب می‌شود و به بهترین وجهی نظر واقف هم تأمین می‌شود و یک عدة زیادی استفاده می‌کنند و نظر آقا هم تأمین می‌شودبنابراین توافق بفرمائید که این ماده بگذرد
جمعی‌از نمایندگان‌ـ مذاکرات کافی است.
رئیس‌ـرأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای هاشمی
مخبرـ عرض کنم پیشنهاد آقای هاشمی این است که بمصرف مدارس ملی مخصوصاً برسد توصیه‌است و در اصل قانون گزاری هیچ جا شما کلمة مخصوصاً را پیده نمی‌کنید وقتی که گفته می‌شود مدارس مقصود مدارس ملی هم هست و بنابراین نظر آقای هاشمی هم تأمین است و حالا اگر زیاد اصرار دارید بنده هم قبول می‌کنم
هاشمی‌ـ بنده مصر نیستم برای اینکه می‌بینم هزار تا مدرسه ملی در ایران دارد منحل می‌شود
مخبرـ بنده قبول می‌کنم
هاشمی‌ـ پس اجازه بفرمائید عبارت را اصلاح کنم عبارت این شکل می‌شود: عوائد اوقاف هر شهرستانی که مصرف معین ندارد و باید مطلق بریات صرف شود با نظارت فرهنگ بمصرف تعلیمات و مدارس ملی و بهداری همان شهر خواهد رسید
مخبرـ بسیار خوب
رئیس‌ـرأی گرفته می‌شود بماده چهل‌ونه موافقین با اصلاحی که شد قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده ۴۷
ماده ۴۷ـ اشخاصی که در نتیجه اجرای ماده پنج‌قانون ۲۵ مهرماه ۱۳۲۰ تبرئه شده و می‌شوند حق ادعا و مطالبه حقوق گذشته و خسارات از دولت را ندارند و فقط جرائمی که از آنه دریافت شدهاست باید مسترد شودـ برای تأمین محل پرداخت این جرائم در سال ۱۳۲۱ دولت اعتبار کافی در بودجه منظور خواهد نمود
مخبرـ عبارت یک اشتباهی دارد (تبرئه شده و می‌شوند)
بعضی از نمایندگان‌ـ‌رأی
رئیس‌ـآقای اوحدی
اوحدی‌ـ در جلسه قبل که این ماده مطرح بود بنده پیشنهادی دادم که آن قسمت اخیر ملغی شود با این وضعیت با این مخارج هنگفتی را که دولت باید تحمیل به ملت بکند برای مخارج امروز مقتضی نبوده که دولت امروز قبول بکند که اگر در سنه فلان یک مبلغی از فلان شخص به عنوان جریمه گرفته شدهاست امروز بیایند بپردازند بنده این مطلب را سابق تذکر دادم و مورد توجه هم واقع شد باز ملاحظه می‌کنم که در این ماده ذکر شده باز هم درخواست می‌کنم که آقای معاون وزارت دارائی و آقای مخبر با این قسمت موافقت بفرمایند
رئیس‌ـآقای طباطبائی
طباطبائی‌ـ عرض می‌کنم که آقای اوحدی که آمدند تصور کردم که می‌خواهند ایراد کنند که چرا حق مردم را مجلس رد کردهاست ولی منطق عجیبی فرمودندبنده عرض می‌کنم اگر ایشان صد تومان به کسی قرض داده باشند در دو سال پیش حالا امروز که نرخ اجناس بالا رفته بیاورد پس بدهد آیا ایشان حاضر هستند که یک قران از آن مبلغ را کم کنند این منطق ایشان را هم می‌شود قبول کرد یک اشخاص را آمده‌اند من غیر حق محکوم کرده‌اند بعد هم یک مبلغی از آنها جریمه گرفته‌اند حالا اینها تبرئه شده‌اند حق ندارند که خساراتی که بهشان وارد شدهاست مطالبه کنند و جرائمی که داده‌اند بتوانند پس بگیرند این واقعاً چیز غریبی است که دولت خودش پیشنهاد کردهاست بدهد و نماینده مجلس رد می‌کند کاسه از آش داغ‌تر همین است که خود دولت حاضر شدهاست برای این کار و نماینده مجلس می‌گوید خیر آقا ندهید این جا مادة که مطرح شد مخبر کمیسیون ماده را پس گرفت که ببرد بکمیسیون و تجدید نظر بکند حالا بنده لایحه پشم نیست ولی گویا عیناً همان نظریة دولت را آورده‌اند آقا اگر کسی حق دارد که مجل باید رأی بدهد که حقش را بدهند و مجلس نمی‌تواند بگوید ندهید اگر کسی حق دارد که می‌رود محکمه و ادعا می‌کند و محکمه هم رسیدگی می‌کند و محکمه هم رسیدگی می‌کند اگر ذیحق است که باید به او داده شود حالا مجلس شورای ملی بیاید قانون بگذارند که اولاً حق اشخاص پامال شود و بعد جلو ادعا را هم مجلس بگیرد کسی هم حق ادعا نداشته باشد این هم می‌شود قانون و می‌شود به یک همچو قانونی رأی داد.
مخبرـ عرض کنم مقصود آقای اوحدی این بود که تشویقی بشود بلکه مقصودشان این بود که ارفاق بیشتری بشود زیرا اگر قسمت اخیر این ماده حذف شود و دولت جرائم ماخوذه را که وعده کردهاست در سال ۱۳۲۲ بپردازد این جمله حذف شود نتیجه‌اش این می‌شود که حالا بپردازد این جمله حذف شود نتیجه‌اش این می‌شود که حالا بپردازند و مقصود ایشان ارفاق بیشتری بود و سوءتفاهمی برای جنابعالی شد و علت این که این ماده بهمین صورت از کمیسیون شد این بود که وزارت دارائی توضیح داد که الان ماده هشتم سال است و ما بودجه‌ها مان را بسته‌ایم و مصارفمان را تشخیص داده‌ایم دیگر نمی‌توانیم فعلا از بابت جرائمی که از اشخاص گرفته شده چیزی بگیریم باین جهه می‌گذاریم برای سال آتیه و این قسمت کمیسیون را قانع کرد و بهمان ترتیب برگشت اما آن قسمتی را که حق مطالبه ندارند مربوط است به حقوق انتظار خدمت و حقوق استخدامی نه این است که ممنوع باشند از مطالبه پولهائی که داده‌اند فقط حقوق استخدامی است فلسفة هم که این جا ذکر شده یک امر بر خلاف قاعدة نبوده زیرا آن اشخاص محکوم بوده‌اند بیک احکام رسمی و مدتی حبس و مبلغی جریمه و محکومیت ابد از خدمات دولتی و برای محکمه هم یک حقی ایجاد شده بود یعنی منع حق هم مثل ایجاد حق است علی‌ای حال یک وضعیت اجتماعی برای این مستخدمین بود مجلس شواری ملی آمد اجازه داد تجدید نظری در این احکام بشود بموجب یک قانونی موقهً در یک زمان معینی تجدید نظر شد و این اشخاص مبری شدند حالا که مبری شدند ممنوعیت ابدی این اشخاص مرتفع شد و می‌توانند جرائمی را که پرداخته‌اند پس بگیرند منتها در سال آتیه و حالا اگر غیره را بکنیم یک بودجه سنگینی برای دولت خواهد بود و شاید خود آنها هم راضی باشند به اینکه جرائمی را که داده‌اند پس بگیرند و از سایر قسمتها صرف نظر کنند و اینکه می‌فرمایند مجلس مخالفتی با حق کسی کردهاست خیر مجلس مخالفتی نکرده و نخواهد کرد بلکه می‌خواهد این قضاوت یک مبنائی هم داشته باشد.
رئیس‌ـرأی گرفته می‌شود بماده ۴۷ موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
- موقع و دستور جلسه بعدـ ختم جلسه
(۵ـ موقع و دستور جلسه بعدـ ختم جلسه)
رئیس‌ـاگر اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است)
جلسه آینده روز سه‌شنبه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح موجوده
(مجلس سی و پنج دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی‌ـ حسن اسفندیاری
- قانون‌های تصویب شده
قانون استخدام آقای شریدان مستشار وزارت خواربار
ماده ۱ـ دولت مجاز است آقای شریدان تابع دول متحده امریکای شمالی را از تاریخ ورود بطهران بمدت سه سال برای مستشاری وزارت خواربار استخدام نماید.
ماده ۲ـ حقوق آقای شریدان در سال ۱۲۵۰۰ دلار خواهد بود که ده هزار دلار آن باقساط دوازده‌گانه بخانواده او در امریکا و دو هزار و پانصد دلار بقیه بریال در مدت دوازده ماه بخود او در ایران پرداخته می‌شود.
ماده ۳ـ مبلغ ۱۷۵۰ دلار بابت هزینه سفر آقای شریدان از امریکا بایران تأدیه و همچنین هزینه مراجعت او از ایران بامریکا پرداخته خواهد شد.
ماده ۴ـ سایر شرایط استخدامی او را دولت طبق قانون استخدام خارجی مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ تعیین خواهد نمود.
این قانون که مشتمل بر چهار ماده‌است در جلسه بیست و چهار آبان ماه یکهزار و سیصد و بیست و یک بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی‌ـ حسن اسفندیاری